Luận văn thạc sĩ Luật học: Nguyên tắc xử lý đối với người dưới 18 tuổi phạm tội theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (8.28 MB, 100 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

BOQ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO. _ BỘ TƯPHÁP.

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

PHAM THỊ HOÀNG PHƯƠNG

NGUYEN TAC XỬ LY DOI VỚI NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI PHAM TOI THEO QUY ĐỊNH CUA BỘ LUẬT HÌNH SỰ NĂM2015

HÀ NỘI, NĂM 2022

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

BO GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO . BỘ TƯPHÁP.

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

PHAM THỊ HOÀNG PHƯƠNG

NGUYEN TAC XỬ LY DOI VỚI NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI PHAM TOI THEO QUY ĐỊNH CUA BỘ LUẬT HÌNH SỰ NĂM2015

Chun ngành- Luật hình sự và tơ tụng hình swMã số: 8380104

'Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYEN THANH MAI

HÀ NỘI, NĂM 2022

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

LỜI CAM DOAN

Tôi xin cam đoan luận văn để tai: “Nguyên tắc xử lý đổi với người dưới 18 tuổi phạm tội theo quy đính của Bộ luật Hình sự năm 2015” la công tinh nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu nêu trong luận án là trung thực, dang tin

cây. Những kết luân ở trong luôn án chưa từng được cơng bé trong bat kỳcơng trình nào khác.

TÁC GIẢ LUẬN VAN

PHẠM THỊ HOÀNG PHƯƠNG

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BLHS Bộ luật hình sự

HĐTP Hội đơng thấm phan

TANDTC Toa an nhân dân tôi cao

TAND Toa án nhân dân.

HTND Hồi thẩm nhân dân

HĐXX Hội đẳng xét xử

UBND ‘Uy ban nhân dân.

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

. MỤC LỤC

MỠ ĐÀU 1 1. Tính cấp thiết của để tải 1

‘Tinh hình nghiên cửu để tài

3. Muc dich vả nhiệm vụ nghiên cứu.3.1. Muc đích nghiên cứu,

3.2. Nhiêm vụ nghiên cứu

4. Đổi tương va phạm vi nghiên cứu.4.1. Đôi tương nghiên cứu.

4.3. Phạm vi nghiên cứu.

5... Phương pháp luên và các phương pháp nghiên cứu,5.1. Phương pháp luân.

5.2. Các phương pháp nghiên cứu.6. Ý ngiĩa của luận văn.

7. Co cau cia luan van

CHƯƠNG 1: MOT SỐ VAN ĐÈ CHUNG VE NGUYEN TAC XU LÝ BOL 'VỚI NGƯỜI DƯỞI 18 TUÔI PHAM TOI 9 1.1. Một số van để lý luận chung về nguyên tắc xử lý đối với người đưới 18 tuổi phạm tội. 9 1.L1 Nguyên tắc áp dung Bộ luật hình sự để xử if người đưới 18 tudt phạm.

đôi 9

1.1.2. Nguyên tắc xứ If người đưới 18 tuỗi phạm tội theo BLHS 2015. 10 1.13. Ý nghĩa của việc quy định nguyên tắc xử iÿ đối với người đưới 18 mdi

phạm tôi 121.2. Lich sử lập pháp hình sự Việt Nam tir Sau Cách mang Tháng Tam năm.1945 đến trước khi ban ban hành Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định vềnguyên tắc xữ lý đối với người đưới 18 tuổi phạm tôi 13

12.1. Giải đoạn từ sau Cách mang tháng Tám năm 1945 đến trước lầu ban

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

122. Giai đoạn từ năm 1985 din trước Rồi ban hành Bộ luật Hinh sự năm1909 16

12.3. Giai đoạn từ năm 1999 đồn trước Rit ban hành Bộ luật Hình sự năm

2015 201.3. Quy dinh tương tư của pháp luật hình sự quốc tế và mốt sé nước vềnguyên tắc xử lý đối với người dưới 18 tuổi phạm tội %

1.3.1 Quy dinh tương tự của pháp luật hình sự quốc tê 5 1.3.2. Quy dinh tương tự của pháp luật hình sự một sé nước 33

CHUONG 2: QUY ĐỊNH CUA BO LUAT HÌNH SU NĂM 2015 VE NGUYEN TAC XU LÝ BOI VỚI NGƯỜI DUGI 18 TUỔI PHAM TOI VA THUC TIẾN ÁP DỤNG. 40 3.1. Quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 về nguyên tắc sử lý đối với người đưới 18 tuổi phạm tội. 40 Thực tiễn áp dụng nguyên tắc xử lý đối với người dưới 18 tuổi phạm.

tôi 55

2.3. Những kết quả đạt được trong việc áp dụng nguyên tắc xử lý đôi với người đưới 18 tuổi phạm tội sp 3.4. Những han chế, bất cập và nguyên nhân của han chế trong việc áp dung

nguyên tắc xử lý đối với người đưi 18 tuổi phạm tôi 59

3.4.1. Bắt cập, han chỗ tienhitag quy dinh của Bộ luật hình sự. 60

24.2. Những bắt cập từ mơ hình của Tịa án và đội ngĩ xát xử các vụ ánngười dưới 18 tiỗi phạm tôi hiện ney 63

KÉT LUẬN CHƯƠNG 2 65 CHUONG 3: HOÀN THIEN PHAP LUAT VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP DAM BAO THI HANH CAC NGUYEN TÁC XU LY BOI VỚI NGƯỜI DƯỚI 18 TUOIPHAM TOI TRONG BO LUAT HINH SU NĂM 2015 67 3.1. Dé xuất hoản thiện quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 về nguyên tắc xử lý đổi với người đưới 18 tuổi phạm tội 67

3.2. Để xuất một số giải pháp vẻ tổ chức thực hiện các quy định của Bồ luật

Hình sự năm 2015 về nguyên tắc xử lý đối với người đưới 18 tuổi phạm tội 68

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

3.2.1 Nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn, trách nhiệm, đạo đức của

Thẩm phán, Hội thẫm Nhân dân. 68

3.22. Thường xuyên tổng két nit kmh nghiệm đỗ bảo đảm việc áp dung cácny nhi về nguyên tắc xứ i} đối với người dưới 18 tudt pham tơi được chínhxác 70

én, phd biển pháp luật hình sv. 70

312.3. Tăng cường yên my

324 Tăng cường hướng dẫn, giã tích pháp uật lên quan đồn nghyền tắc

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

. _ MỞBẦU

1. Tinh cấp thiết của đề tài

“Trước đây va hiện nay cơng tác bao về, chăm sóc va giáo duc trẻ em ỡ

nước ta luôn được coi là sự nghiệp lớn của đất nước va dân tộc, được đúc kết

‘di tư tưởng của Chủ tịch Hé Chi Minh về giáo duc: “Vi lợi ích mười năm

phải trong cây, vi lợi ích trăm năm phải trồng người”. Tiếp thu từ tưởng trên của Người, Dang va Nha nước ta đã khẳng định: "Chính sách chăm sóc, bảo vệ tré emtập trung vào thực hiện quyển trẻ em, tạo điều kiện cho trẻ em được sống trong môi trường an tồn vả lanh mạnh, phát triển hai hịa vé thể chất, tri

tuệ, tinh thân và dao đức", va trong Cương lĩnh zây dựng đất nước trong thờikỷ quá đô lên chủ nghĩa xã hồi của Đại hội Dang toàn quốc lẫn thứ XI, Dang

ta cũng khẳng định lai: "Chú trọng cải thiện diéu kiện sông, lao động và học

tập của thanh niên, thiểu niên, giáo dục và bão vệ tré em". Cho nên, chínhsách của Đăng va Nha nước ta trong viée chăm sóc va giáo dục tré em la một

Tĩnh vực chính sách đặc biét - đều coi trẻ em - người dưới 18 tuổi La đối tượng bảo vệ, chim sóc và quan tâm đặc biết. Với quan điểm nhất quan trong việc

‘bdo vệ tré em, ngay tử khi Công ước quốc tế vẻ quyén tré em năm 1989 được.

Dai hội đông Liên hợp quốc thông qua, Việt Nam là nước thứ hai trên thé giới

vả la nước đầu tiên của Châu A tham gia. Trên cơ sở đó, Nhà nước ta đã thúc

đẩy hồn thiện hệ thơng pháp luật bão vệ quyển tré em, trong đó đã danh sự quan tâm đặc biệt cho đối tượng trẻ em vi phạm pháp luật, nhất là những. trường hợp người dưới 18 tuổi phạm tội.

“Xuất phát từ chính sảch hình sự được ghi nhân trong Cơng ước về quyển

trẻ em năm 1989 la: "Trẻ em, do còn non nét vẻ thé chất và trí tuệ cần được. ‘bao vệ, chăm sóc đặc biết, ké cả bảo vệ thích hợp về mặt pháp ly trước cũng,

như sau khí ra đời". Bộ luật hình sự hiện hành đã xây dựng một chương riêng

quy định đường lỗi xử lý đổi với người dưới 18 tuỗi phạm tội. Quy định nảy dua trên cơ sử phân tích về tâm, sinh ly đổi với người dưới 18 tuổi. Đây lả đối

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

tượng chưa phát triển đây đủ về hat cũng như tâm, sinh ly, ho bị han chế. về trình đô nhân thức cũng như vé kinh nghiêm sống, thiếu những điều kiên vẻ ban lĩnh, tu lâp, khả năng tự kiêm chế chưa cao nên họ dễ tị kích động, dé ‘i lôi kéo vào những hoạt động phiêu lưu, mao hiểm. Do đó, pháp luật hình sự

Viet Nam đã đất ra những nguyên tắc riếng khi xử lý hảnh vi phạm tơi củangười đưới 18 tuổi, đó là những ngun tắc cơ ban có tính chat chi dao, xun

suốt trong quả trình khí xử lý người đưới 18 tuỗi phạm tôi cũng như phân loại mức độ phải chịu trách nhiệm hình sự của từng lửa tuổi. Theo đó, người dưới 18 tuổi ngay cả khi trở thành chủ thể của tơi pham thì việc bảo vệ các quyển và lợi ích của ho cũng được tơn trong và đặt lên hang đâu, lầy muc đích xử lý giáo dục, phịng ngửa là chính, làm sao để các em có thé quay lại trở thành.

cơng dan có ích

Tuy nhiên, trước tình trang chung hiện nay, tội phạm có zu hướng trẻ

‘hoa, tội phạm do người dưới 18 tuổi ngày cảng điển biển phức tạp và gia tăng.

Theo báo cáo của của Cục Cảnh sát Hình sự, hang năm các cơ quan thi hảnhpháp luật bắt giữ, truy tổ hơn 115 nghìn người, trong đó có 16 - 18 nghìn trẻvi thành niên, chiếm 15-18%.

Thực tiễn cho thay, một số quy định về nguyên tắc xt lý người đưới 18 tuổi phạm tội còn chưa cụ thé

các cơ quan tiến hành tổ tụng chưa thông nhất và triệt

đến việc áp dung các nguyên tắc nay củanhư việc áp dung

miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt đổi với người dưới 18 tuổi phạm.

tơi, tỉnh trang áp dụng hình phat ti có thời hạn đổi với người chưa thành niền

con phổ biển. Do đó, nhằm bảo dim thực hiện triệt để các nguyên tắc xử ly người dưới 18 tuổi phạm tội, thời gian qua, trên sách bao pháp lý và các cơng trình nghiên cửu đã viết nhiễu về người đưới 18 tuổi phạm tơi, ở việc phân. tích tinh hình tơi phạm do người đưới 18 tuổi phạm tơi và những giai pháp đầu tranh, phịng ngừa hoặc ở các khia cạnh khác như trách nhiệm hình sự của

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

người dưới 18 tuỗi phạm tội, các hình phat và biện pháp tư pháp áp dụng đổi

với người đưới 18 tuổi phạm tội... má chưa có một cơng trình nào di sâu vàonghiên cứu riếng biết, độc lập va dưới góc đơ pháp lý hình sự - chuyến để vẻ

các nguyên tắc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tôi trong luật hinh sự Việt Nam. 'Vi những lý do trên, tôi quyết định lựa chon để tai "Nguyên tắc xử lý đối với người dưới 18 tuổi phạm tôi theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015" để làm luận văn thạc đ luật học cia mình.

2. Tinh hình nghiên cứu đề tài

"Thời gian qua, ở các mức đơ khác nhau đã có một số cơng trình khoa hoc

đề cập trực tiếp hoặc gián tiếp đến dé tài này hoặc xem xét nỏ trong tương

quan là một phân, mục trong các giáo trình, sich chuyên khảo, bình luân hoặcđề cập chung khi nghiên cứu vẫn để trách nhiém hình sự đối với người dưới

18 tuổi pham tội hay van để quyết định hình phạt hay dưới góc độ tơi phạm.

học - phịng ngừa tôi phạm do đối tượng đặc thù nay thực hiện.

"Trước hết, về giáo trình, sách chun khảo, bình luận có các cơng tìnhsau: 1) PGS.TS. Trinh Quốc Toản, "Chương XVII - Những đặc thủ vẻ trách

nhiệm hình sư đối với người chưa thành niên phạm tơi", Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Phân chung), Nzb Dai học Quốc Gia Hà Nội, (Tập thé tác giả.

do GS. TSKH. Lê Cém chủ biên), 2) TS. Hoang Văn Hùng, "Chương XVI -Trách nhiệm hình sự đổi với người chưa thanh niền pham tội", Giáo trình luật

"hình sự Viết Nam, Nab Cơng an nhân dân, Hà Nội, (tap thể tác giả do GS. TS Nguyễn Ngoc Hịa chủ biên); 3) PGS.TS Trần Đình Nhã, "Chương XXIV

-Trách nhiệm hình sự đổi với người chưa thanh niên pham tơi", Giáo trình luật

"hình sự Viết Nam, Nab Công an nhân dân, Hà Nội, (tap thể tác giả do GS. TS 'Võ Khanh Vinh chủ biến), 4) GS. TS Nguyễn Xuân Yêm, "Chương 27

-Phong ngừa các tôi pham do người chưa thảnh niên gây ra", Tôi phạm họchiện đại va phông ngửa tôi phạm, Nzb Công an nhân dân, Ha Nội, 5) ThS.

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

Trinh Đình Thể, Ap dung chỉnh sách hình sự đổi với người chưa thảnh niên

pham tội, Nab Tw pháp, Hà Nội, 6) TS. Vũ Đức Khién, Bui Hữu Hùng, Pham

Xuân Chiến, Đố Văn Han, Trần Phản, Phòng ngừa người chưa thảnh niênpham tơi, Nab Pháp lý, Hà Nội,

Dưới góc 46 khoa học cho thấy mới có một số cơng trinh ỡ cấp độ luậnvăn thạc sf luật học nhưng đưới khia cạnh pháp lý hình sự hoc tơi pham hochay xem sét nôi dung vấn để trong tương quan với nhiễu nội dung khác như

quyết định hình phạt, trách nhiệm hình sự người đưới 18 tuổi 1) Dao Thị Nga, Quyết định hình phạt đơi với người chưa thánh niên phạm tội, Luận văn

thạc sĩ luật học, trường Đại học Luật Hà Nội, 2) Trén Văn Dũng, Trách nhiệm.hình sự của người chưa thành niên phạm tôi trong luật hình sự Việt Nam,Luận văn Thạc sĩ Luật học, Trường đại học Luật Hà Nội

Các cơng trình nghiên cứu trên đều lam sáng tỏ đặc điểm của các nguyên. tắc xử lý người đưới 18 tuổi phạm tội, khái miệm hay bản chất, vai trò của nguyên tắc này đổi với đời sông x4 hội, cơ sở khoa học để ban hành các chế định xử ly. Trong thực tiễn áp dung chế định nay, các cơng trình nghiên cứu.

đđêu thống nhất đánh giá rằng hoạt động áp dụng pháp luật đã đạt được nhiềuthành quả to lớn, góp phân quan trọng vào việc dau tranh phịng, chống tơiphạm Khơng chỉ thé, các cơng tình cịn để xuất các giải pháp hoàn thiện pháp

luật về nguyên tắc xử lý người đưới 18 tudi pham tội, nâng cao hiệu quả áp dung pháp luật. Day có thé coi là những bước hoan thiện cho việc phát triển uật pháp. Tuy nhiên, những cơng trình nghiên cứu nêu trên vẫn chưa đi sâu vả lâm rõ những van dé thực trạng người đưới 18 tuổi phạm tội vả nguyên nhân từ

quy đính pháp luật cũng như từ góc đơ áp dụng pháp luật trong xử lý tội phạm

chưa thành niên vẫn chưa thực sự hiệu quả. Đây là van dé ma Luân văn nảy sẽ tiếp tục di sâu để tìm hiểu những thiểu sót va giải pháp khắc phục để có thé khiến các nguyên tắc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội hoàn thiện hơn.

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

3... Mục đích va nhiệm vụ nghiên cứu.3.1. Mục đích nghiên cứu

- Lam sảng tö mét số van dé lý luận chung vẻ các nguyên tắc xử lý người đười 18 tuổi phạm tôi theo quy định của BLHS 2015.

~ Phân tích các quy định pháp luật hình sư vẻ ngun tắc xử lý đổi với người đưới 18 tuổi phạm tôi vả thực trạng áp dụng nguyên tắc xử lý đổi với người đưới 18 tuổi pham tội qua một số vụ án đã giải quyết,

- Lam sáng té thực trạng người chưa thành nién phạm tôi, những bat cập

và nguyên nhân của những bắt cép trong các nguyên tắc xử lý đổi với người đưới 18 tuổi phạm tôi dưới góc độ lý luận vả thực tiễn

- Để xuất những kiến nghị hoản thiện quy định pháp luật hình sự vẻ

nguyên tắc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tôi, cũng như đưa ra các giải pháp nhằm đâm bão áp dung đúng các nguyên tắc đó trong thực tiễn.

32. Nhiệm vụ nghiên cứu.

Đổ đạt được mục đích nghiên cứu nêu trên, dé tài có nhiệm vụ nghiên

~ Phan tích thực trang quy định pháp luật hình sự hiện hành vẻ nguyên tắc

xử lý đổi với người dưới 18 tuổi phạm tơi,

~ Phan tích thực trang áp đụng pháp luật hình sự hiện hành về nguyên tắc xử lý đối với người đưới 18 tuổi phạm tội, qua đó nêu rõ những bat cập, hạn

chế và nguyên nhân của những bắt cập, hạn chế đó.

~ Nghiên cứu và để xuất những kiến nghị hon thiên pháp luật hình sự về

nguyên tắc xử lý đối với người dưới 18 tuổi phạm tội cũng như đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng nguyên tắc xử lý đối với người đưới 18 tuổi phạm tôi.

4. Đối trong và phạm vi nghiên cứu4.1. Đối trợng nghiên cứu.

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

LA các quy đính của pháp luật hình sự Việt Nam hiện hành về nguyên tắc xử lý đổi với người đưới 18 tuổi phạm tội vả thực tiễn áp dung các

nguyên tắc này.

4.2. Phạm vi nghiên cứu

~ Về nội dung, để tai nghiên cứu những van dé cơ bản về các nguyên tắc.

xử lý người đưới 18 tuổi pham tội như sau: Một số van đề lý luận chung về người đưới 18 tuổi pham tôi, Khái quát lịch sử hình thành vả phát triển của các nguyên tắc xử lý đối với người đưới 18 tudi phạm tội trong lịch sử pháp

luật hình sự Việt Nam, Nghiên cứu phân tích một sé quy định tương tự cia

pháp luật quốc tế và pháp luật hình sự một số nước trên thé giới; Phân tích quy định của BLHS 2015 về các nguyên tắc xử lý người dui 18 tuổi phạm

tôi, đánh giá thực tiến áp dung và rút ra những tôn tai, hạn chế, Để xuất mộtsố kiến nghị hồn thiện pháp luật hình sự Việt Nam cũng như các giễi pháp

đâm bảo thi hành các nguyên tắc xử lý người dưới 18 tuỗi phạm tôi

~ Vé thời gian, dé tải nghiên cứu việc áp dụng quy đính pháp luật hình sự

‘Viet Nam về ngun tắc xử lý đổi với người dưới 18 tuổi phạm tôi giai đoạn.

-_ Vê không gian, dé tải nghiên cứu thực tiễn ap dụng nguyên tắc xử ly đổi với người đưới 18 tuổi phạm tội va viện dẫn một số vu án hình sự đã giải

quyết trên địa bản cả nước.

5. Phương pháp luận và các phương pháp nghiên cứu. 51. Phương pháp luận

Co sở phương pháp luân của luận văn la hệ théng các quan điểm của chủ

nghĩa Mác - Lénin và tư tưỡng Hỗ Chi Minh vé hình phạt và cãi tạo con

người, Các quan điểm của Đăng Công Sản Việt Nam về pháp luật nói chung, chính sách hình sư nói riêng, đặc biết là các quan điểm về giáo dục, phòng ngừa tội phạm do người dưới 18 tuổi thực hiện.

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

Các phương pháp nghiên cứu

Các phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn lả- Phương

pháp phân tích, phương pháp thống kê, phương pháp logic, phương pháp ting ‘hop... trong quá trình nghiên cứu, học viên cũng nghiên cứu một số bản án. đã tuyên đối với người dưới 18 tuổi phạm tội, nghiền cửu sé liệu thống Kê về áp dụng nguyên tắc xử lý đổi với người dưới 18 tuổi phạm tội va tham khảo ý kiến của các chuyên gia lam công tác thực tiễn để đưa ra những kiến nghị

khoa học nhằm nâng cao hiệu quả áp dung nguyên tắc xử lý đối với người

đưới 18 tuổi phạm tôi.

6. Ýnghĩa cia luậnyăn.

Trên cơ sở nghiên cứu một cách hệ thông cả vẻ mắt lý luận và thực tiến các vin để có liên quan đền nguyên tắc xử lý d6i với người đưới 18 tuổi phạm tội, luận văn có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sau:

-_ Thứ nhất, góp phân dim bao sự nhân thức thơng nhất giữa các quy định

có liên quan dén nguyên tắc xử lý đôi với người đưới 18 tuổi pham tôi; làm rõ ‘hon những van để lý luận và thực tiễn liên quan đến khải niệm người dưới 18 tuổi phạm tội trên cơ sở phân tích các quy định của pháp luật hình sự Việt ‘Nam; lam rõ những đặc điểm cơ bản của người đưới 18 tuổi phạm tội, phân

tích rõ những van để lý luận chung vẻ nguyên tắc xử lý đối với người đưới 18

tuổi phạm tội cũng như quy định của pháp luật hình sự hiện hành về nguyên. tắc xử lý đổi với người dưới 18 tuổi phạm tội.

~ _ Thứ hai, phân tích ré các thơng số về dién bién của tình hình tội phạm do người đưới 18 tuổi thực hiện. Phân tích những thảnh cơng đã đạt được cũng như vướng mắc còn tồn tại qua việc đánh giá vẻ thực tiễn áp dụng nguyên tắc xử lý đối với người dưới 18 tuổi phạm tôi để đưa ra những giải pháp khắc phục. Chỉ ra được những mâu thuẫn, bat cập của các quy định hiện hành về nguyên tắc xử lý doi với người đưới 18 tuổi pham tội, chỉ ra các sai sót trong

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

quá trinh ap dụng các quy định đó cũng như đưa ra nguyên nhân để tìm giải

pháp khắc phục.

-_ Thứ ba, luân văn xác đính nguyên nhân dẫn đến các vướng mắc cn tốn tại trong thực tiễn áp dung nguyên tắc xử lý đối với người dưới 18 tuổi phạm tội và để xuất các yêu câu, giải pháp cụ thể nhằm hoản thiện các quy định của pháp luật hình sự Việt Nam về nguyên tắc xử lý đối với người đưới 18 tuổi

pham tối, các kién nghị nâng cao năng lực đối ngũ cán bô lam công tac xét xử

người đưới 18 tuổi phạm tội.

-_ Thứ tư, ngoài ra, luận văn là tả liệu tham khảo cho những người nghiền

cứu, học tập, những người làm công tác thực tiễn liên quan dén người đưới 18 tuổi phạm tôi, cũng như độc giả có quan tâm tới Tinh vực nghiên cứu này.

7. Cơcấucủa luậnvăn

Ngoài phân mỡ đầu, kết luân, danh mục tài liệu tham khảo, nội dungluận văn gém 03 chương,

Chương 1. Một số vấn để chung về nguyên tắc xữ lý đối với người dui

18 tuổi phạm tội.

Chương 2. Quy đính của BLHS năm 2015 về nguyên tắc xử lý đổi với

người đưới 18 tuổi phạm tội va thực tiễn áp đụng.

Chương 3. Quan điểm, nội dung hoàn thiện và những giải pháp nâng cao hiệu quả áp dung nguyên tắc xử lý đổi với người dưới 18 tuổi phạm tội trong

BLHS năm 2015

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

MOT SO VAN DE CHUNG VE NGUYEN TAC XỬ LÝ ĐỐI VỚI. NGƯỜI DƯỚI 18 TUÔI PHAM TOIT

111. Một số van đề ly luận chung về nguyên tắc xử lý đối với người dưới. 18 tuổi phạm tội.

LLL Nguyên tắc áp dung Bộ luật hình sự để phạm tội

BLHS 2015 dành các điều từ 9Ũ đến 107 để quy định vé việc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội. Bo la các quy định về các nguyên tắc xử lý người đưới ý người dưới 18 trôi

18 tuổi phạm tơi, các hình phat và các biện pháp tư pháp cân áp dung đổi với người dưới 18 tuổi phạm tôi, các chế định khác liên quan đến van để trách nhiệm hình sự của người dưới 18 tuổi pham tơi. Sở di phãi có các quy định iêng vé trách nhiệm hình sự của người đưới 18 tuổi khí họ phạm tôi vi đây là

đổi tượng cân được bão vé theo Luật chấm sóc va giáo dục trẻ em Bên cạnh

đó đặc điểm tâm sinh ly của lứa tuổi nay cũng rat đặc biệt. Các em dang trong quá trình phát triển cã về sinh lí, tâm li vả ý thức. Có thể nói, lứa tudi đưới 18 tuổi là giai đoạn phát triển về mặt sinh học nhưng lại thiéu cân đổi về mặt trí tuệ, đã dẫn đến tinh trạng mắt cân bằng tạm thời trong căm xúc. Có khơng it trường hop, do xuất phát từ những mâu thuẫn nhõ, nhưng không kiểm chế được sự nóng giên qua khích mã người dưới 18 tuổi đã pham phải hành động sei lầm, thêm chi l thực hiên hành vi phạm tội. Tim hiểu, khám pha cái mới 1ä một trong những nhu cẩu của các em ở lứa tuổi nay. Tuy vay, sư tỏ mò và khám phá cái mới cũng có thé trở thảnh một trong những nguyên nhân dan tới ‘hanh vi phạm tội của các em , nêu các em thiểu sư hướng dẫn, kiểm tra, giám

sat cia gia định, xã hội, không tư chủ được bản than và không phân biệt được

phải trái, đúng sai. Chỉ khi được giã thích, phân tích thi các em mới hiểu rằng

hành vi của mình lá phạm tôi.

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

Điều 90 BLHS năm 2015 quy định: “Người từ đũ 14 tuổi dén dưới 18 tuổi pham tơi phải chịu trách nhiệm hình sự theo những quy định của Chương

nay, theo những quy định khác của Phản thứ nhất của B6 luật này không tráivới quy định của Chương nay.” Theo điểu luật trên, về nguyên tắc khi giải

quyết van dé trách nhiệm hình sự của người đưới 18 tuổi phạm tôi phải căn cứ

trước hết vào các quy đính của Chương XII Phẩn chung BLHS năm 2015,đẳng thời cũng phải vận dung các quy định khác của BLHS như. Cơ sỡ ciaTNHS, các nguyên tắc xử lý, những quy định vẻ tội phạm và hình phạt, vẻ cáchiên pháp tư pháp, quyết định hình phat,.. song khi van dụng các quy định đóthì khơng được trái với những quy định của Chương XII của BLHS,

Khi đã có hành vi vi phạm pháp luật hình sự thì đổi tượng đó bi coi làngười phạm tơi nên họ phải bị xử lý vẻ hình sự, cén phải áp dụng những quy

định đối với người pham tôi. Tuy nhiên, người dưới 18 tuổi lại là đối tương,

đặc biệt mà theo quy định của Luật chăm sóc và bảo vệ tré em ho phải được

bảo vệ. Chính vi vay những quy định tréi với các quy định tai điều 90 dén 107

BLHS sé không được áp dung.

1.1.2 Nguyên tắc xử lý người đưới 18 tuổi phạm tội theo BLHS 2015 BLHS 2015 quy định các nguyên tắc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội

tai điều 91

“Điêu 91. Nguyên tắc xứ bj đôi với người dưới 18 tuôi phạm tội

1 Vide xử if người đưới 18 tuổi phạm tội phải bảo đấm lợi ích tốt nhất của người đưới 18 tuỗi và cimi yếu nhằm mục dich giáo đục, ghip đỡ họ sửa. chữa sai lắm phát triễn lành manh, trở thành cơng đân có ích cho xã lội.

Vite xử i} người dust 18 tudt phạm tôi phải căn cứ vào độ tiỗi, kind

năng nhân thức của họ về tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm Tôi, nguyên nhân và điều kiện gây ra tội phạm.

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

2. Người dưới 18 tudt phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây và cô nhiều tinh tiết giảm nhẹ, tự nguyên khắc phục phân lon hậu quả, nễu *hông thuộc trường hop quy định tại Điều 29 cũa Bộ luật này, thì có thé được mẫn trách nhiềm hình sự và áp dung một trong các biên pháp qng dinh tại

Mic 2 Chương này:

a) Người từ dit 16 tudi dén dưới 18 tudt phạm tội it ngiiêm trọng pham Tôi nghiêm trong trôi pham quy định tại các điều 134, 141, 171, 248, 249,

250, 251 và 252 cũa Bộ luật ney

b) Người từ aii 14 tuỗi đến đưới 16 tuỗi pham tội rat nghiêm trong quy định tại khoản 2 Điều 12 của Bộ luật này, trừ tội phạm quy đình tại các điều

123 184 141 142, 144 150 151, 168, 171, 248, 249, 250 251 và 252 củaB6 luật này,

c) Người đưới 18 tudt là người đồng phạm có vai trị không đáng kế

trong vụ dn

3. Vibe tray củ trách nhiệm hình sự người đưới 18 tudi pham tơi chỉ trong trường hợp cần thiét và phải căn cứ vào những đặc điểm về nhân thân của ho, tỉnh chất nguy hiễm cho xã hội của hành vi pham tôi và yêu cầu của

Việc phòng ngừa tội phạm.

4 Kni xét xử: Tịa án chi áp đụng hình phạt đối với người đưới 18 tudi phạm tội néu xét thấy việc mién trách nhiệm hình sự và áp dung một trong.

các biện pháp qn định tại Muc 2 hoặc việc áp ching biên pháp giáo duc taitrường giáo dưỡng quy đinh tại Mục 3 Chương nàp Không bảo aim hiệu quảgiáo đúc, phịng ngừa.

5. Khơng xứ phạt tit chung thân hoặc từ hình đổi với người dưới 18 tuỗi

phạm tơi

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

6 Téa án chỉ áp chung hình phạt th có thời han đối với người dưới 18 tuổi phạm tơt kì xét thấp các hình phạt và biện pháp giáo due khác Rhơng có

tác ching răn de. phịng ngừa.

“Khi xữphat th cô thời han, Téa án cho người đưới 18 tudi pham tội được “Tưởng mức dn nhẹ hơn mức dn áp dung đối với người đủ 18 tỗi trở lên phạm Tội tương mg và với thời hạn thích hợp ngắn nhất.

“Khơng áp chung hình phat bỗ sung đối với người dưới 18 tudt pham tôi 7. Án đã tuyén đối với người chưa đủ 16 tuỗi phạm tôi. thi không tinh đỗ xác định tái pham hoặc tái phạm nguy iiễm.

1.1.3. Ý nghĩa của việc quy định nguyên tắc xứ lý đôi với người dưới 18 tuôi phạm tội

Tir những nghiên cửu về khái niệm các nguyên tắc xử lý người dưới 18

tuổi pham tội và các đặc điểm của nó, có thể nhận thay việc quy định các nguyên tắc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội trong luật hình sự Việt Nam có những ý nghĩa chính trị, xã hội, đạo đức va thực tiễn rat to lớn:

-_ Việc quy định các nguyên tắc xử lý người đưới 18 tuổi pham tội thể hiện sự minh chứng rõ rằng pháp luật hình sự Việt Nam được xây đựng trên triết

ý, tư tưởng nhân đạo của dân tộc co sự kế thừa nên ting các từ tưởng pháp lý

tiến bô của nên văn minh nhân loại. Nó thể hiền ngun tắc cơng bằng, nhân đạo và nhằm mục đích giáo dục phịng ngừa đổi với người dưới 18 tuổi - là nhóm nhân khẩu đặc biệt cân quan tâm, bao vệ.

~_ Việc quy định các nguyên tắc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội dua trên những cơ sở khoa hoc - thực tiễn khách quan, có căn cứ và dim bao sự thuyết phục chính là điều kiện chủ yếu va cân thiết ma nêu như thiểu nó thì việc dau tranh, phịng ngừa với loại tội pham người đưới 18 tuổi sẽ khơng thảnh cơng

Bởi vay nó là kim chỉ nam, là soi chi xuyên suốt cho cơ quan tiến hành tổ

tụng căn cứ vảo đó để có cách giải quyết vụ án có người đưới 18 tuổi phạm.

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

tơi một cách cơng minh, có căn cứ, đảm bảo việc giáo dục, phòng ngừa đổi

với người dưới 18 tuổi.

~_ Xuit phát từ những đôi hõi cắp bách của thực tiễn zã hội nói chung, thực tiễn lập pháp và áp dụng pháp luật hình sự ỡ nước ta. Trải qua hơn ba thập kỹ kế từ khi BLHS đầu tiên của nước việt Nam thống nhất được ban hành (BLHS năm 1985), nha nước ta đã tiến hành pháp điển hoa lẳn hai BLHS với việc hoàn thiện các nguyên tắc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tôi đã đáp ứng được nhu câu của thực tiễn, phủ hợp với các quan hệ xã hội.

Như vậy, những điểm đã nêu trên khơng chỉ nói lên vai trị quan trong của các nguyên tắc xt lý hình sự về người dưới 18 tuổi én phạm tội trong việc.

đầu tranh phịng ngừa tơi pham ma cịn là ln chứng cho việc nghiên cửu các

nguyên tắc xử lý người dưới 18 tuỗi pham tội trong giai đoạn xây dựng Nha

nước pháp quyền ở Việt Nam.

1.2. Lich sử lập pháp hình sự Việt Nam từ Sau Cách mạng Tháng Tám.

năm 1945 đến trước khí ban ban hành Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về nguyên tắc xử lý đối với người dưới 18 tuôi phạm tội

1.2.1. Giai đoạn tie san Cách mang thing Tám năm 1945 đến trước khi

ban hành Bộ luật Hình sự năm 1985

"Từ sau Cách mang tháng Tám thành cơng đến trước khí ban hành BLHS

năm 1985 ta thời kỹ Nha nước Việt Nam dân chủ công hịa mã sau nảy là Nhànước Cơng hịa sã hội chủ nghĩa việt Nam vừa phải tiến hành hai cuộc kháng

chiến trường kỷ nhdm bảo vệ độc lập dân tôc, vita phải tiến hành công cuộc

xây dựng đất nước. Trong tỉnh hình ấy, cơng tác xây dựng pháp luật nóichung, cũng như pháp luật hình sự nói riêng, đặc biệt là quy đính vẻ cácnguyên tắc xử lý người chưa thành niên phạm tơi trong luật hình sự cơn nhiều

hạn chế Hau hết các quy định vé các nguyên tắc xử lý người chưa thành niên

pham tôi không được tập hợp một cách có hệ thơng, ma nằm rãi rác ở các văn

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

‘ban pháp luật khác nhau. Thâm chí vẫn để các nguyên tắc xử lý người chưa

thành niên phạm tội thường được để cập trong các bảo cáo tổng kết có tinh thưởng dẫn nghiệp vụ chun mơn ngành tịa án.

Các quy định của pháp luật hình sự trong thời kỳ nay có những đặc trưngchủ yéu sau đây:

~_ Về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự, pháp luật của thời kỳ nảy quy định. người chưa thảnh niên lả chưa đủ 18 tuổi, tuổi chịu trách nhiệm hình sự lả từ 14 tuổi đến 18 tuổi. Tại báo cáo tổng kết công tác 4 năm (1965-1968) của TAND tối cao đã xác định: “Về nguyên tắc, từ đã 14 tudi tron trở lên coi là có ‘rach nhiệm về mặt hình sự Nói chung đối với lửa tuổi từ 14 đến 16 thì chỉ bi truy tổ, xét xử trong những trường hợp phạm các tội nghiêm trọng như giết người, cướp của, hiếp dâm,.. Riêng về hiếp dâm nói chung vẫn chủ yêu lả giáo đục và cũng chỉ nên truy tô, xét xử trong trường hợp nghiêm trong. Đồi. với lửa tuổi từ 16 đến 18 tuổi, nếu hảnh vi phạm pháp có tính chất tương đối

nghiêm trọng, nói chung cần xét xử, nhưng so với người lớn cân xử nhẹ hon.”

Hướng dẫn trên đã xác định tuổi chiu TNHS là 14 tuổi. Dưới độ tuổi nay, người chưa thảnh niên di thực hiện hành vi nguy hiểm đến mây cũng

không bị coi là người phạm tội

Điểm tién bộ trong luật hình sự thời kỷ may là đã xác định độ tuổi 14 là độ tuổi bắt đầu chịu TNHS, nhưng không phải moi trường hợp tir đủ 14 tuổi

trở lên thực hiên hành vi bi là tội pham đều bị đưa ra xét xử mả "đổi với lửa

tuổi từ 14 đến 16 thi chỉ bị truy tổ, xét xử trong những trường hợp phạm các

tôi nghiêm trong”! Khi hướng dẫn đường lối xét xử đối với một số tôi phạm.

cụ thể TAND tôi cao đã khẳng định đổi với những người từ đủ 14 tuổi dén 16 tuổi, chỉ nên truy tố trong những trường hop phạm tôi nghiêm trọng như giết người, cướp của, hiếp dâm, riêng vé hiếp dâm vẫn chủ yêu là giáo duc va

"Tel án nhân dân tối eae (2000), Tập hệ thẳng hoá lust é v hình sự, Hà Nội tr 16

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

cũng chi truy tố trong những trường hợp phạm tội nghiêm trọng. Còn đối với ‘ita tuổi tir 16 tuổi đến 18 tuổi chỉ được xử lý hình sự nêu hành vi phạm pháp có tinh chất tương đổi nghiêm trong, Có thé thay rang, trong thời kỷ nay pháp. luật đã có sự phân hóa từng giai đoạn độ tuổi chiu TNHS của người chưa

thành niên gắn với mức độ nghiềm trọng của từng loại tôi phạm.

~ Nguyên tắc xử lý người chưa thành niên phạm tội được quy định trong.

thời kỹ này là TNHS có tính chất giảm nhẹ va có mục đích giao duc là chính.

Điểm tiến bơ vượt bậc của luật hình sự thời kỳ nay là việc áp dụng nguyên tắc

xử lý người chưa thành niên phạm tội có tính chất giảm nhe dua trên sư đánhgiá về mức độ nhận thức của bản thân người chưa thành niên vẻ tính chất

nguy hiểm cho xã hội của hành vi ma ho thực hiện. Đổi với hảnh vi hiếp dâm, chủ thể đang ở độ tuổi day thi, ho không thay hết mức độ nguy hiểm của hanh vvi phạm tơi thì khơng nhất thiết phải áp dụng hình phạt mà có thé áp dụng

những biện pháp có tinh chất giáo dục.

-_ Việc xử lý người chưa thành niền phạm tôi phải căn cứ vào trình đồ nhậnthức, hồn cảnh phạm tội và nhân thân của các em. Trên cơ sỡ cân nhắc sự

phát triển về thể chất, khả năng nhận thức và các yéu tổ tâm sinh lý, TAND. tối cao đã hướng dẫn: “Vide xứ phạt nhiều hay it là tùy thuộc ở trinh độ nhận Thức và trang that tâm sinh I của người chưa thành niễn dén mie độ nào được thé hiện nói chung qua các lứa tuổi cao thắp khác nhau, ở hồn cảnh: phạm pháp, ở tính chất nguy hiém nhiều hay it của hành vi phạm tội và của

nhiên thân người phạm tội ofing nhe yêu cầu cũa tình hình chug?

Mặc dù cịn nhiêu han chế nhưng luật hình sự nói riêng cũng như pháp uất hình sự nói chung của thời kỳ nay đã quy định một cách khá cụ thé những, nguyên tắc zử lý người chưa thành niên phạm tôi như vấn dé độ tuổi chịu

TNHS, mục đích xử lý người chưa thành niên pham tội (chủ yếu mang tính

7 Tod án nhân dân thi cao (200), Tập hệ trắng hoá lat lé về ình sự, Hà Nội, tr 8.

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

giáo dục, phòng ngừa), các nguyên tắc xử lý và giảm nhẹ TNHS đối với người chưa thánh niên phạm tội. Những quy định nảy la tiễn để cho việc xây đựng nguyên tắc xử lý người chưa thành niên phạm tội thống nhất, cụ thể cho ‘hai lần pháp điển hóa BLHS.

12.2. Giai đoạn từ nitm 1985 dén trước khi ban hành Bộ luật Hình ste

năm 1999

BLHS năm 1985 ra đời trong hồn cảnh đất nước đã thơng nhất, cả nước.đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Trước tỉnh hình đó, đồi hỗi chúng ta phải có

một BLHS hồn chỉnh để đáp ứng được yêu cầu của nhiệm vụ cach mang mới là “xây dựng chủ nghĩa xã hội va bao vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ ngiấa” (Léi nói đâu, BLHS năm 1985), Thực tiễn của công tác xây dưng

và áp dụng pháp luật hình sự nói chung, cũng như quy định vẻ các ngun tắcxử lý người chưa thành niên pham tơi nói riêng, từ khi Cách mang tháng Tamthành công cho đến trước khi ban hành BLHS năm 1985, cho thấy: Các vănân pháp luật hình sự do chính quyển cách mang ban hanh trước đó thườngchi là những văn bản riêng lẽ, quy định một nhóm tội hoc trong một lĩnh vực

cụ thể náo đó,

Ngày 27/6/1985, Bộ luật hình sự năm 1985 đã được Quốc hội nướcCông hoa zã hội chủ ngiĩa Việt Nam, tại kỳ hop thứ 9 Quốc hội khóa VIchính thức thơng qua. Dang và Nha nước đã giảnh một sự quan têm lớn cho

cơng tác chăm sóc thiếu niên nhỉ đẳng, đặc biết là lứa tuổi thanh niên. Trên

tinh than đó, BLHS năm 1985 đã giành một chương quy đính về người chưathành niên phạm tội trong đó có các nguyên tắc xử lý người chưa thành niền

phạm tơi có thé rút ra một số đặc điểm sau đây:

-_ Thứ nhất, lên đâu tiên trong lịch sử lập pháp hình sự ở nước ta, các quyđịnh về người chưa thành niên phạm tội được quy định đây đủ trong mộtchương hoàn chỉnh (Chương VID). Đây được coi la một chương đặc thù vi đối

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

tượng ap dụng các quy định nay lả người chưa thảnh niên phạm tơi. Hơn nữa,

BLHS năm 1985 cịn thể hiện thống nhất một nguyên tắc chung là: Người

chưa thành niên phạm tơi phải chiu TNHŠ theo những quy đính của chương

nay, đồng thời theo những quy tắc khác của Phan chung Bộ luật không trái

với những quy định của chương này. Điễu này có nghĩa khí áp dung các

ngun tắc sử lý người chưa thành niên phạm tôi, các cơ quan chức năng phải lấy quy định của chương nay dé ưu tiên áp dụng, đồng thời vận dụng các quy

định khác thuộc phan chung nhưng phải không tréi với quy định của chươngnay, nêu trải thì khơng được ap dung

- Thứ hai, tuổi chu TNHS cũng được các nhà lập pháp hình sự thời kỳ nay quy định một cách cu thé Điều 58 BLHS năm 1985 đã quy định: "Người từ đủ 14 tuổi trở lên nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chiu TNHS về những tôi nghiêm trong do cô ý, và người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chiu TNHS về moi

tôi phạm”, Theo điều 8 khoản 2 BLHS năm 1985 thì: "Tội phạm nghiêmtrọng là tôi phạm gây ra nguy hai lớn cho xã hội ma mức cao nhất cia khunghình phat đối với tôi ay la trên 5 năm tù, tù chung thân hoặc tit hình. Nhữngtơi pham khác là tơi pham ít nghiêm trong”. Như vậy, điều luật quy định phânhóa trách nhiệm hình sự đổi với người chưa thành niên Nêu người chưa thánh

niên phạm tôi là người đã đủ 16 tuổi trở lên thi họ phải chiu TNHS về moi thành vi phạm tội ma họ thực hiện. Nêu ho 1a người từ đủ 14 đến 16 tuổi thi

chi phải chịu TNHS khi tội ma họ thực hiện là tội nghiêm trong về được thực

hiện với lỗi cổ ý. Cịn nêu tội đó là tội ít nghiêm trọng, hoặc lả tội nghiêm.

trong nhưng người chưa thánh niên lại thực hiện với lỗi vơ ý thì khơng phảichju trách nhiệm hình sự.

-__ Thứ ba, BLHS năm 1985 đã quy đính cả một hé thông các nguyên tắc xửý đối với người chưa thành niên phạm tội. Điều 59 BLHS năm 1985 quy đính.

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

các nguyên tắc cơ ban để zử lý hành vi phạm tội của người chưa thánh niên. Nguyên tắc nay bao gồm:

+ Nguyên tắc thứ nhất: Việc xử lý hành vì phạm tội của người chưa thành niên chủ yêu nhằm giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lâm, phát triển

lành manh va trở thành cơng dân có ích cho zã hội.

Trong mọi trường hợp diéu tra, truy tố, xét xử hanh vi phạm tội của. người chưa thành niên, các cơ quan nha nước có thẩm quyển phải xác định khả năng nhận thức của họ vẻ tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi

pham tôi, nguyên nhân và điều kiện xảy ra pham tội.

Nguyên tắc trên thể hiện quan điểm nhân đạo của Dang va Nha nước ta, đổi với người chưa thành niên, mục dich của hình phạt không phải là để trừng trị họ ma để giáo duc, cải tạo ho thảnh cơng dân có ích. Để đạt được mục đích. nay BLHS năm 1985 yêu cầu trong mọi trường hợp diéu tra, truy tổ, xét xử ‘hanh vi phạm tội của người chưa thành niên, các cơ quan nha nước có thẩm quyển phải xác định khả năng nhận thức của họ về tính chất nguy hiểm cho 2 hội của hành vi phạm tôi, nguyên nhân và điều kiện gây ra tội pham để từ đó quyết định có cn áp dụng hình phat hay có thé áp dụng biên pháp giáo duc

khác Khi quyết định vẫn đề nay cân quán triệt nguyên tắc giáo đục là chính

+ Nguyên tắc thú 2: Đỗi với người chưa thành niên phạm tôi, Viên kiểm sát và Toa án chủ yếu áp dung những biện pháp giáo dục, phịng ngừa,

ia đính, nhà trường và xã hội có trách nhiệm tham gia tích cực vao việc thựchiện những biện pháp ấy.

BLHS năm 1985 đã chỉ rõ Viện kiểm sát va Téa an chủ yếu áp dung biện.

pháp giáo dục, phòng ngừa đối với người chưa thành niên, coi mặt cơng tácnay là chính u trong đầu tranh phịng chồng tôi phạm lả người chưa thành

niên. Nguyên tắc này cũng xác định trách nhiệm cia cơ quan nha nước, tổ

chức sã hội trong việc tham gia tich cực vào việc thực hiện những biện pháp

</div>Trang 27<div class="page_container" data-page="27">

có tinh chất giáo dục, phòng ngừa người chưa thành niên phạm tôi. Coi việcgiúp đổ, giáo dục người chưa thánh niên phạm tội là trách nhiệm của tồn 2hội chứ khơng chỉ cỏ các cơ quan tiễn hành tổ tung, bởi có sự chung sức của

toản xã hội sẽ tạo cho trẻ em một môi trường phát triển lành mạnh, giúp các

em nhanh chóng tự hồn thiên bản thân va tré lại công đồng

+ Nguyên tắc tint ba: Viện kiểm sát có thể quyết định miễn truy cứu

TNHS người chưa thành niên phạm tội nếu người đó pham tơi it nghiêmtrong, gây hại khơng lớn, có nhiêu tình tiết giảm nhe và nên được gia đính và

tỗ chức x4 hội nhận trách nhiệm giám sát, giáo dục.

Chi đưa người chưa thành niên pham tội ra sét xử và áp dụng hình phatđổi với ho trong trường hợp cân thiết, căn cử vao tính chất nghiêm trọng của

hành vi phạm tơi, vào những đặc điểm vẻ nhân thân và yêu câu của việc

phịng ngừa

Ngun tắc nay cho phép viện kiểm sát có quyển miễn truy cứu trách

nhiệm hình sư người chưa thành niên phạm tơi nếu người đó pham tội ít

nghiêm trong, gây hại khơng lớn, có nhiều tinh tiết giảm nhẹ và néu được gia inh hoặc một tổ chức xã hội nhận trách nhiệm giám sát, giáo duc. Người phạm tội nói chung cũng có thé được miễn trách nhiệm hình sự nhưng chỉ

trong những trường hop đặc biết. Đối với người chưa thánh niên phạm tội,

điều kiện để có thé được mién trách nhiệm hình sự thap hơn so với điều kiện. miễn trách nhiệm hình sự đổi với người pham tội nói chung Với chức năng vả nhiệm vụ thực hành quyên công tổ va kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tư pháp của viện kiểm sát, việc quy định viện kiểm sat có quyên quyết định miễn truy cứu TNHS nêu trên vừa dam bảo việc miễn truy.

cứu TNHS là đúng pháp luật, vita đầm bảo tính kịp thời ngay cả trong giaiđoạn điều tra, trảnh cho việc người chưa thành niên phai tham gia nhiéu hoạt

động tô tụng, anh hưởng đền tâm lý các em.

</div>Trang 28<div class="page_container" data-page="28">

Người chưa thành niên phạm tội chỉ được đưa ra xét xử trong nhữngtrường hợp cẩn thiết, đánh giá là cần thiết hay không on thiết phụ thuộc vào

các yếu tổ, tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội,

những đặc điểm phụ thuộc vé nhân thân của người phạm tơi và u cầu củaviệc phịng ngửa tơi phạm Việc quy đính nay tránh cho người chưa thànhniên mặc cảm vé hảnh vi phạm tôi của minh, giúp các em nhanh chóng hoanhập vả tu cải tạo ban thân, bởi vì một người được coi la có tơi chỉ khi người

đó bị xét xử bằng bản án két tơi có hiệu lực của Toa án, do vậy đổi với trường

hợp không cân thiết và việc giáo dục, cãi tao người chưa thành niên khơng bi

ảnh hưởng thì khơng nhất thiết phải đưa họ ra xét xử.

+ Nguyén tắc thứ te: Khơng xử phạt tù chung thân hoặc tử hình người

chưa thành niên phạm tơi. Khi phạt tù có thời hạn, Tồ án cho người chưathành niên phạm tơi được hưởng mức án nhe hơn mức án áp dung đối vớingười chưa thành niên Nguyên tắc này quy định không áp dụng hình phạt tir

hình và tù chung thân đối với người chưa thành niên phạm tôi. Đây là hai hình phạt nghiêm khắc nhất trong hệ thống hình phạt được quy định trong BLHS thể hiện người pham tội khơng cịn khả năng giáo dục, buộc phải loại bỏ hoặc cách ly vĩnh viễn khối zã hội. Việc quy định khơng áp dụng hai hình thức này

đổi với người chưa thành niên phạm tôi, dit họ phạm tôi nghiêm trong thé nao

chang nữa thì mọi trường hợp người chưa thảnh niên phạm tội van có cơ hội. để cãi tao thành người có ích cho xã hội. Điều nảy thể hiện nguyên tắc nhân.

đao cia pháp luật hình sự hiện dai. Đây là một quy định có tính chất tiên bô

niên trong các lan sửa đổi sau nảy, quy định này van được tiếp tục ghi nhận. 12.3. Giai đoạn từ nitm 1999 dén trước khi ban hành Bộ luật Hình ste

năm 2015

BLHS 1999 dành riêng một chương (Chương X) quy định về chính sáchxử lý người chưa thành niên phạm tơi, chính sách này được xây dựng dựa trên

</div>Trang 29<div class="page_container" data-page="29">

đặc điểm đặc thù cia người chưa thành niền là sư hạn chế vẻ nhận thức, do

vây việc xét xử họ chủ yếu nhằm giáo dục, qua đó giúp các em nhận thứcđược sai kém và tuân thủ quy đính của pháp. Những nguyên tắc cơ bản đượcquy định tại Điều 69 BLHS như sau: trong trường hợp điều tra, xét zữ hảnh vi

phạm tội của người chưa thành niên, các cơ quan nha nước có thẩm quyền phải xác định khả năng nhận thức của họ vẻ tính chất nguy hiểm cho xã hội của hanh vi pham tôi, nguyên nhân và diéu kiện gây ra tơi phạm. Người chưa thảnh niên phạm tội có thể được miễn trách nhiệm hình sự nếu người đó phạm.

tơi khơng nghiêm trong hoc ít nghiêm trọng, gây hai khơng lớn, có nhiều

tình tiết giảm nhẹ va được gia đính, cơ quan, tổ chức nhận giám sat giáo duc.

Việc truy cứu trách nhiệm hình sự người chưa thành niên phạm tơi áp dụnghình phạt đối với ho chỉ trong trường hợp cén thiết và phải căn cứ vảo tính

chất của hành vi phạm tội, vào đặc điểm nhân thân vẻ nhân thân va yêu cầu của việc phòng ngừa tôi phạm Khi xét xử nêu thay không cần thiết ap dung hình phat thi tịa án có thé áp dụng một trong các biện pháp tư pháp thay thé 1a giáo duc tai xã phường, thi trấn hoặc đưa vào trường giáo dưỡng, Đặc biết,

uất hình sự Viết Nam quy định khơng áp dụng hình phạt tù chung thân hoặctừ hình đổi với người chưa thảnh niên phạm tơi, khi xữ phat tù có thời hạn tịấn cho người chưa thành niên phạm tôi hưởng mức án tù nhe hơn mức án tùáp dụng đổi người đã thành niên phạm tội tương đương, khơng áp dụng hình

phat bổ sung đối với người chưa thành niên phạm tôi, đổi với người tử đũ 14. tuổi đến đưới 16 tuổi không áp dụng hình phạt tiên va án đã tuyên đối với người chưa đũ 16 tuổi thi không tinh để xác định tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm.

Bộ luật Hình sự 1999 quy định hai biện pháp tư pháp mang tinh rn đegiáo dục và phòng ngừa là giáo dục tại xã phường, thi trấn hoặc đưa vàotrường giáo during Hai biện pháp này áp dụng trong trường hợp người chưa

</div>Trang 30<div class="page_container" data-page="30">

thánh niên phạm tội it nghiêm trong, tính chất nguy hiểm cho zã hội khơng

lớn, có nhiều tình tiết giảm nhẹ như pham tơi lần đầu, thảnh khẩn khai ‘bao... Thực tế xét xử người chưa thành miên phạm tội cũng đã chứng minh sang đây là những biện pháp giao dục có hiệu quả ma khơng cân áp dụng hình phạt Điều 70 BLHS quy đính Téa án có thé áp dụng biên pháp giáo duc tại

xã, phường, thí trấn từ một đến hai năm đổi với người chưa thành niên pham.tơi ít nghiêm trong hoặc nghiêm trong, đây khơng phải là hình phat ma chi làmột biên pháp giáo duc thay thé cho biện pháp buộc phải chiu thử thách đượcquy định trong luật hình sự trước đây. Khi thi hành án biện pháp này không bitach khôi gia định, nhà trường, xã hội, nghĩa vụ của người được giáo duc taixã, phường thi trấn phải chấp hành day đủ các nghĩa vu vé học tập, lao đơng,tn thủ các quy đính cia pháp luật dưới sự giám sắt, giáo dục của chính

quyển x4, phường, thị tran vả tổ chức xã hội được Toa án giao trách nhiệm.

Biển pháp đưa vao trường giáo dưỡng được áp dụng néu Tịa án thấy tính chấtnghiêm trọng của hành vi phạm tôi, do nhân thân và mỗi trường sống ciangười phạm tôi không dim bảo cho việc giáo duc tai 2 phường thì việc đưa

hho vào một tổ chức giáo duc chất chế sẽ hiểu quả hơn Thời hạn áp dụng đổi

với hai biển pháp nay la từ một năm đến hai năm. Tuy nhiên, nêu người phạm

tôi châp hành tốt va đã thực hiện được 3⁄4 thời hạn thi Tịa án có thể quyết đính. chấm đứt thời han theo để nghị của tổ chức, cơ quan, nha trường được giao

trách nhiêm giám sắt, giao duc.

Bồn loại hình phat được áp dụng đổi với người chưa thành niên pham tội‘bao gốm: cảnh cáo, phạt tiên, cải tao khơng giam giữ và tù có thời hạn Trong,đó cảnh cáo là hình phạt nhẹ nhất, được áp dung đối với người phạm tơi ít

nghiêm trong vả có nhiễu tinh tiết giảm nhẹ chưa đến mức miễn hình phạt theo quy định của pháp luật. Phat tiên lan đầu tiên được quy định trong BLHS

năm 1999 va được coi là hình phạt chính đổi với người chưa thành niên phạm.

</div>Trang 31<div class="page_container" data-page="31">

tội từ đủ 16 tuổi đến đưới 18 tuổi, nếu người đỏ có tải sản hoặc thu nhập

tiếng, mức phạt tién được áp dung đổi với người chưa thành niên pham tội

không qua một phân hai mức tién phat ma điều luật quy định.

Cải tạo khơng giam giữ là hình phạt mang tính nghiêm khắc hơn so với

hình phạt tién, khi áp dụng hình phạt này đổi với người chưa thành nién phạmtôi thi không khẩu trừ thu nhập của họ. Thời hạn cãi tạo không giam giữ đối

với người chưa thảnh niên phạm tội không quả một phan hai thời han ma điều

lu quy định

Hình phạt tù có thời han là hình phạt nghiêm khắc nhất trong các hình

phat áp dung đối với người chưa thành niên phạm tơi, hình phat nay buộc.người phạm tội phải cách ly khối xã hội trong một thời gian, do vậy luật hìnhsư quy định chỉ áp dụng hình phạt nay với người chưa thảnh niên phạm tội

khi that sự cẩn thiết. Đối với người tử đủ 16 tuổi đến đưới 18 tuổi khi phạm tôi, nên điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình,

thả mức hình phạt cao nhất được áp dung không quá mười tám năm tù, néu lảtù có thời hạn thi mức hình phạt cao nhất được áp dung khơng qua ba phn tư

mức hình phạt tù mã điêu luật quy định Đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi khi pham tội, néu điều luật được áp dụng quy đình hình phat tù chung

thên hoặc tử hình thi nước hình phạt cao nhất được áp dụng không quá mườihai năm ti, nếu lả tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụngkhông quá một phẩn hai mức phat tủ ma điêu luật quy định. Như vay, BLHSkhông áp dụng hình phat tù chung thân và từ hình đơi với người chưa thành.niên phạm tội. Trong trường hợp người chưa thành niên phạm nhiễu tội, khi

tổng hợp hình phạt nêu tơi năng nhất được thực hiện khi người đó chưa đũ 18 tuổi thi hình phạt chung khơng được vượt q mức hình phạt tù có thời hạn. cao nhất áp dụng đối với người chưa thành niên phạm tội, nếu tôi năng nhất

</div>Trang 32<div class="page_container" data-page="32">

được thực hiện khi người do đã đủ 18đôi với người đã thành nién pham tơi.

Chính sách giãm mức hình phat đã tun được áp dung cả đổi với ngườichưa thành niên phạm tôi và người đã thảnh niên pham tội, tuy nhiên đổi vớingười chưa thành niên phạm tội thi chỉnh sách nảy có nhiễu ưu ái hơn nhằm.thi hình phạt chung áp đụng như.

đông viên các em thi hành án tốt và tạo điều kiện để các em sớm được trở lại với cuộc sống bình thường. Điền 76 BLHS quy định người chưa thành niên bị

phat cải tạo không giam giữ hoặc phat tù, nếu có nhiễu tiến bơ và đã chấphanh được một phan tư thời han, thi được Toa án xét giảm; riêng đổi với hình

phat tù, mỗi lân có thể giảm đến bón năm nhưng phải bảo dam đã chấp hành it

nhất hai phan năm mức hình phat đã tun, trong trường hợp có lập cơng hoặc

‘bi mắc bệnh hiểm nghèo thì được xét giảm ngay và có thé được xem xét để mign chấp hành hình phat còn lại. Đối với trường hợp bi phạt tiên thi Tịa án cũng có thể giãm hoặc mién chấp hanh phan phạt tién còn lại nếu các em bị

lâm vào hồn cảnh kinh té đặc biệt khó Khăn kéo dài do thiên tai, hỏa hoạn,ơm đau hoặc có lập cơng lớn.

“Xố án tích là thủ tục cuỗi cùng của quá trình tổ tung, được áp dung đổi

với những người đã thi hảnh án xong, thời hạn để được xóa án tích được coi

như thời gian thử thách vả người được xéa án tích coi như chưa bị kết án

Thời hạn để được xóa án tích đổi với người chưa thanh niên là một phân hai

thời hạn áp dung đối với người đã thành niên (nữa năm trong trường hợp biphat cảnh cáo, phạt tiên, cãi tao không giam giữ hoặc phat tù nhưng được.hưởng án treo, một năm rưỡi trong trường hop hinh phạt tù đền ba năm, hainăm mudi trong trường hợp hình phạt tù là từ trên ba năm đến mười lãm năm,ba năm rưỡi trong trường hợp hình phat ti từ trên mười lãm năm). Trongtrường hợp áp dụng bién pháp tư pháp giáo duc tại xã, phường, thi tran và đưa

</div>Trang 33<div class="page_container" data-page="33">

vào trường giáo đướng đối với người chưa thành niên pham tơi thi khơng bicoi là có án tích

13. Quy định trong tự của pháp luật hình sự quốc tế và một số nước về nguyên tắc xử lý đối với người dưới 18 tuổi phạm tội

1.3.1. Quy định tương tự của pháp luật hình sự quốc té

Ké tir khi Liên hợp quốc ra đời năm 1945, đặc biệt từ khi B ộ luật quốc tế vẻ quyền con người (bao gồm Tuyên ngôn thé giới về quyển con người 1948,

Công tước quốc tế về quyền dân sự, chính trị 1966, Công ước quốc tế về các

quyển kinh tế, xã hội và văn hoa 1966), quyển con người đã vượt khôi phạm ‘vi quốc gia trở thanh Luật Quốc tế. Bên cạnh đó, ở tat od các quốc gia, từ xưa

đến nay, trẻ em là đổi tượng được quan tâm, chăm sóc đặc biết

pham pháp luật. Bởi vậy, Liên hop quắc đã ban hảnh nhiễu văn kiện về tưcả khi họ vi

pháp người chưa thành niên như. Công ước về quyển trễ em năm 1989 cing

với hai Nghỉ định thư không bắt buộc của công ước này (Nghị định thư vẻ "sửdụng tré em trong xung đốt vũ trang”, Nghỉ định thư vé “buôn bán trẻ em ,

mại đâm tré em và văn hoá phẩm khiêu dâm” đều được Việt Nam phê chuẩn ngày 20/12/2001), Những quy tắc tối thiểu của Liên hợp quốc vẻ áp dụng

pháp luật đối với người chưa thành niên, được Đại hội đồng Liên hợp quốc

thông qua ngày 29/11/1985, Hướng dẫn của Liên hợp quốc vẻ phịng ngừa tơi

pham ở người chưa thành niên, được Đại hội đồng Liên hợp quốc thông quangày 14/12/1990, Những quy tắc tối thiểu, phổ biển của Liên hợp quốc về bảovề người chưa thành niên bi tước quyên tự đo, được Liên hợp quốc thông quangày 14/12/1900

Đây là những văn kiên tổng hop, đúc kết một cách rông ri kinh nghiệm

của các quốc gia trên lĩnh vực Tư pháp người chưa thảnh niên, nhằm đưa ra

những hướng dẫn va quy tắc tối thiểu trên lĩnh vực này. Điều đó có nghĩa, mỗi quốc gia có thể vận dụng trong việc xây dung và thực thi chính sách,

</div>Trang 34<div class="page_container" data-page="34">

pháp luật mang tinh sảng tao, xây dung và khoan dung hơn theo nguyên tắc

"lợi ích tốt nhất cho trễ em”

Các quy tắc và nguyên tắc nêu trên có chứa đựng điều khoản cho thay rang, các quy tắc vả nguyên tắc đó được thể hiện dựa trên những điều kiện kinh tế - xã hội va văn hoá hiện có của mỗi quốc gia. Các tiêu chuẩn nêu ra rất lĩnh hoạt, nếu được áp dụng mét cách thiện chi theo cách thức phù hợp nhất với hoàn cảnh kinh tế - xã hội va văn hoá của mỗi quốc gia. Dưa trên những quy đính của pháp luật quốc tế của người chưa thành niên, các quốc gia trên

thé giới đã đưa ra các quy định vẻ người chưa thành niên nói chung, ngườichưa thành niên phạm tơi nói riêng, các chế tải xử lý người chưa thành niên

phạm tội phủ hợp với điều kiện cụ th

Mục tiêu và những quy tắc trong các văn kiện trên là:

- Vé mục tiêu: Toản bô hoạt đông của hệ thông tư pháp người chưa thánh

xiên nhằm giảm đi đến mức tối thiểu việc các cơ quan tư pháp phải xử lý đổi với người chưa thành niên. Đông thời làm giảm di đến mức thấp nhất ảnh thưởng xấu có thể có khi khơng thể áp dụng các chế tải pháp luật đổi với người chưa thành niên vi phạm pháp luật. Do vay thực tiễn luật pháp quốc tế đã có biện pháp xử lý chuyển hướng đổi với người chưa thành nién — biện

pháp xử lý người chưa thành niên một cách khơng chính thức nằm ngồi hệthống tư pháp chính thống nhằm hạn chế thập nhất việc áp dung hình phat đổivới người chưa thành niên Tại điều 40 Công ước quốc tế về quyền trễ em quy

định các quốc gia thành viên “bat cứ khi nao sét thấy phù hợp va nén làm” phải khuyến khích thúc dy việc thiét lập các biên pháp xử lý người chưa

thành niên vi phạm pháp luật ma không cân viên đền các thủ tục tư pháp trongđiều kiện bão đảm quyền con người va sư nghiêm minh của pháp luật.

-_ Quy tắc về các chuẩn mực tối thiểu về quản lý tư pháp người chưa thành. niên cũng trực tiếp khuyên khích thúc đẩy sử dụng các biến pháp xử lý

</div>Trang 35<div class="page_container" data-page="35">

hướng “Bat cử khi nao xét thấy phủ hop, cén xem xét zử lý người

chưa thành niên vi phạm pháp luật theo hướng không viên dn đến hoạt đơng

xét xử chính thức của cơ quan thẩm quyén”?

Việc áp dung các biện pháp ngoài tư pháp có thể quyết định trong suốt q trình giải quyết vụ án. Một số hoặc tat cả các cơ quan có thể chiếu theo

những quy tắc và chính sách trong hệ thống tương ứng mà quyết định áp dung

các tiện pháp xử lý chuyển hướng. Xử lý chuyển hướng không nhất thiết chỉ được sử dụng trong trường hợp pham tơi nhẹ, do đó các biện pháp nay có thé được khai thác như một chiến lược rất hữu ích để thực hiện mục tiêu của hệ thống pháp luật quốc tế về người chưa thanh niên.

Bên cạnh đó, Bộ quy tắc nảy cũng quy định điều kiện cần và đủ để thi

hành các biện pháp xữ lý ngoài tư pháp đối với người chưa thành niên vi

phạm pháp luật. “Để hỗ trợ các quyết định được đưa ra dựa trên thẩm quyền. tự quyết trong các vụ việc có người chưa thành niên, cẩn có nỗ lực cung cấp

các chương trình tại cơng đồng như quản lý giám sát ngắn hạn, giáo bun chỉ

Bn, buộc bôi thường thiệt hai, dén bù cho người bi hai”*. Quy tắc này khuyến

khích đưa ra một số lựa chon xử lý người chưa thành niên dựa vào cơng đồngmang tính khả thi. Các chương trinh tư pháp phục héi, béi thường thiệt hại và

ngăn ngừa vi phạm thông qua công tác quan lý, giám sát, giáo huấn chỉ dẫn có thể sẽ đặc biệt phủ hợp và hữu ích trong từng trưởng hợp.

Trong khi đó Hing dẫn của Liên hợp quốc về phòng ngừa tinh trang phạm tội của người chưa thành niên lại nhân mạnh vai trị của các chương.

trình và dich vụ tại công đồng trong ngăn ngừa va xử lý tôi phạm trong giới

ˆ Liên hep quốc (1985), Bản Quy ắc vẻ ede chuẩn mực ithiẫu về quân lý pháp người chưa"hành niên (Quy tắc Bế: lính, (Được thơng qua theo Nghị quyết của Đại hội đồng Liên hợp quốc‘pady 2111), Quy tắc 111.

"Lian hep quốc (1885), Bản Quy tắc v ede chuẩn mực ti hidy vẻ quản ý lơ pháp người chưa,"hành niên (Quy tắc Bae tín, uve thông qua theo Nghị quyết của Đại hội động Liên hợp quốcngày 29/1), Quy tắc 11.4

</div>Trang 36<div class="page_container" data-page="36">

trẻ. Hướng dẫn nay quy định rằng “các cơ quan công quyển quan ly xã hội chỉ

nên vào cuộc khi không côn biện pháp khả di nào khác"”.

Tuy nhiên, việc áp dung biên pháp xử lý người chưa thành niền ngoài tư

pháp như chuyển người chua thánh niên đến các dịch vu cơng đẳng thích hop hoặc các dich vụ khác déu địi héi phải có sự đổng thn của người chưa thảnh niên hoặc cha me hay người giám hộ của các em và phải chịu sự kiểm. tra của một số cơ quan có thấm quyển. Sự đồng thuận của người chưa thành niên hoặc cha mẹ các em la một điều kiện tiên quyết để áp dụng biện pháp xử lý ngoài tư pháp. Tại quy tắc 11.3 trong Quy tắc về các chuẩn mực tôi thiểu vẻ quan lý từ pháp người chưa thành niên quy định ring tắt cả các tiến trình xử lý chuyển hướng tuyển người chưa thành niên ra những dich vụ tại cộng.

đẳng phù hợp hoặc các dich vụ khác đều phải được sự đẳng thuân cia ngườichưa thành niên, cha mẹ hoặc người giám hộ của các em Quy tắc nảy cũngnhắn mạnh rằng cân có sự quan tâm giám sắt phủ hợp dé giảm mức thấp nhất

nguy cơ bắt ép, đe dọa trong tất cả các giai đoạn của quy trình xử lý chuyển

hướng ngay tại phân gii thích:Trãi đầm bão người chuea thành niền khong

bị gây áp lực buộc phải đồng ý thee hiện chương trinh xie lý chuyễn hướng chẳng hạn nine áp lực néu không đồng ý chuyễn hướng thi phải ra trước toa

Quy tắc tổng quát áp dung trong hệ thông tư pháp người chưa thành niên.

1a "lợi ích tốt nhất cho trẻ em". Va tôn trong, bảo vệ tất cả các quyển con

người của tré em. Quy tắc tổng quát nảy cần được vận dung vảo tat cã các giai

đoan của quá trình tổ tụng, từ bat giữ, khởi tổ, điều tra đền truy tổ, xét xử vàcải tạo - giáo duc. Không trễ em nao bi tước quyển tự do một cach tuỷ tiên,việc bắt, giam giữ, bỏ tủ t em phải được tiên hảnh theo pháp luật va chỉđược tính đến như biện pháp cuối cùng và trong thời gian ngắn nhất

= Liên hep quốc (1000), Hướng dn vẻ ahnga tình rang phạm tội cia người chưa thành niên. (Được thông qua theo Nghị quyét của Đại dang Lận hợp quốc ngày 14/2), Điễu

</div>Trang 37<div class="page_container" data-page="37">

Ngay tại lời nói đầu của Công ước qu của Liên hợp quốc về quyên. trẻ em đã "xét rằng trẻ em cẩn được chuẩn bị đây đi dé cuộc sống cá nhân trong xã hội và cần được nuôi nẵng, giáo duc theo tinh thần các IS tưỡng được nêu ra trong Hiễn Chương Liên hợp quốc, nhất là theo tính tỉ

bình, phẩm giả, khoan ding tự do, bình đẳng và đồn kết" ®

Ngồi ra tai mục 4 Điều 40 của Công ước nảy đã cụ thể hóa: “Cẩn có sẵn nhiều biên pháp Rhác nhan, nine là sự chăm sóc, các hướng dẫn và lênh giám sát: tư vẫn, tạm tha; sự chăm nom của cha mẹ nudi, các chương trinh giáo duc và dạy nghề và những biện pháp thay thé khác bên ngồi sự chăm sóc của các cơ quan và tổ chức trong thé chế. nhằm bảo đâm cho các trễ em được đất xi một cách ph hợp với pidic lợi cha các em và tương xứng với tình cảm và tội phạm của những em nay.”

Bản Quy tắc vé bao vệ người chưa thảnh niên bi tước đoạt tự do thi quy đính các biên pháp khơng giam giữ phải được khuyến khích phát triển va giám sắt chất chế (quy tắc 2.4). Bộ quy tắc này cũng khuyên khích thiết lập da dang các biện pháp xử lý dựa váo công đẳng. “Nain tao ra các biện phap xứ. 1ý linh hoạt đễ đáp ting với bản chất và mức độ nghiêm trong cũa từng hành

vi vi pham, với nhân thân và hoàn cảnh của người vi pham cling ine với yêu

câu bảo vệ xã hội và tránh áp đụng hình phạt tù Riu chưa cần thiết, hệ thơng. tự pháp hình sự cân thiết lập da dang các biện pháp xứ If Rhông giam giit trong các quyết đmh từ trước Riủ vét xử tới san khi đưa ra hình phạt. Số lượng và loại hình các biên pháp không giam gitt nén được quyết đinh áp

dung sao cho vẫn có thé dp dung các biện pháp trừng phạt khác" *

Quy tắc về các chuẩn mực tôi thiểu vẻ quan lý tư pháp người chưa thành

niên cũng đã nêu rõ: “Hé thống các cơ quan tài phán đối với người chưa:

Liên hợp quốc (1888). Cổng ước quốc tý về quyền trễ em

n hợp au (1980) Céng ước quốc tế quyển rễ em

° Lần hợp quốc (1290), Bản Quy tắc về 630 vệ người chưa thành ni bi tước đoạt tụ đo, Quy tắc23.

</div>Trang 38<div class="page_container" data-page="38">

thành niên cần chủ trọng đồn hạnh phúc của người chưa thành niên và đấm bảo rằng bat cit việc xét xử nào đối với người chưa thành niên phạm pháp

vi phạm pháp luật" ®

Quy tắc nảy đã dé cập đến hai trong số những mục tiêu quan trọng nhất của hoạt động tài phán đối với người chưa thảnh niên. Mục tiêu thứ nhất là. nhằm tăng cường hạnh phúc cho người chưa thánh niên. Đây lả điểm chính

in ln phit hop với hồn cảnh cũa người pham tôi cfing nine hành vt

của những hệ thống pháp luật mà theo đỏ người chưa thành nién phạm tộiđược giao cho những tòa án gia dink hay những cơ quan hénh chính đảm

nhiệm nhưng cân chủ trong đến hạnh phúc của người chưa thảnh niên Theo

đó việc xét xử như vay đã góp phan trảnh được việc áp dung những khunghình phạt. Mục tiêu thứ hai là "nguyên tắc vẻ tính cơn xứng”. Ngun tắc nàycó wu việt là hạn chế những khung hình phat, chủ yêu nhân manh đến việc

thưởng phat công bằng khi xét đến động cơ phạm tội.

"Một nội dung quan trong trong các văn kiên trên lả những hướng din và quy tắc vẻ phòng ngừa người chưa thảnh niên vi phạm pháp luật va tái hòa.

nhập sã hội đối với người chưa thành niên phạm tôi.

Phong ngừa người chưa thành niên pham pháp, là một bộ phận chit ucủa phịng ngừa tơi phạm 2 hội. Phòng ngừa người chưa thành niên phạm

pháp đòi hỏi nỗ lực của toản xã hội và phải dua trên tơn trọng va su phát triển

hải hịa nhân cách của các em ngày từ thời thơ âu, Nhà nước phải tạo môitrường lành manh cho thanh niên, bảo về gia định, giúp đỡ những gia đính cóhồn cảnh khó khăn đó là việc lêm hết sức có hiệu quả đối với phòng ngừa"người chưa thành niên phạm pháp.

* Liên hợp quốc (1985), Bản Quy de vd các chuẩn mực ỗi thiby về quân lý tự nhập người

"hành niên (Quy tắc Bế: Kin) uve thông qua theo Nghị quyết của Đại hội động Liên hợp quốcngày 29/11) Quy tắc 5.1

</div>Trang 39<div class="page_container" data-page="39">

Trong lĩnh vực tư pháp quốc tế về người chưa thảnh niên, "hỏa nhập công đồng" là thuật ngữ chi các chương tình vả biện pháp nhằm tạo thuận lợi cho sự thích nghi về mat xã hội và tâm lý của người chưa thành niên. Bên

canh đó, khái niệm "tái hòa nhập" thường chỉ các biện pháp hòa nhập sã hộiđược thiết kế đặc biệt 6 trợ người chưa thánh niên trở về công đồng sau

thời gian ở các cơ sở giam giữ như trường giảo dưỡng hoặc trai giam nhằm.giúp đỡ họ đương đâu với thách thức này sinh trong quả trình trở về cộng

đơng, Việc hỗ tro nay bao gồm giải quyết nhu cầu của người chưa thành miền. ‘va nhu cầu quan lý những nguy cơ ma người chưa thảnh niên đó có thé gây ra

đổi với công đồng

Công ước quốc tế quyển tré em quy định ring các Quốc gia thành viên cần công nhận "nh cầu thúc đầy việc tai hỏa nhập trễ em và mong mn đêm

đương một vai trị có ích trong xã hội của tré em"

Bộ quy tắc tiêu chuẩn tôi thiểu về quản ly tư pháp người chưa thảnh niên. nhắn mạnh tam quan trọng của việc tạo ra các tiền để, dich vụ va những hỗ trợ cân thiết khác để dam bão lợi ích tốt nhất của người chưa thành niên trong suốt quá trinh phục hồi của họ: "cẩn nổ iực cung cấp cho người chưa then thành niên, trong tat cả các giai đoạn tổ ting những sự hỗ trợ cần thiết hoặc hỗ trợ khác hiệu quả và thiết thực để thúc đây quá trình phục hội của họ"?

Từ pháp quốc tế vé người chưa thành niên quy định năm biến pháp tái hịa

nhập đối với người chưa thành niên Đó 1a:

+ _ Biện pháp tái hòa nhập trong cơ sở giam giữ: Ban Quy tắc vé bao

vệ người chưa thành nién bi tước đoạt tu do nhìn nhân việc giáo đục va đào

tạo nghé 1a hai trong số những biện pháp trọng yếu hỗ trợ người chưa thành niên chuẩn bi để tái hịa nhập thảnh cơng vảo cộng đơng. Quy tắc số 38 của

ˆP Liên hợp quắ (085). Bin Guy tắc về cáo chuẫn mục tổ tiễn vễ quản ý pháp người chưa,

hành niên (Quy tÝs Bế: Kin). uve thông qua theo Nghị quyết của Dai hội dong Liên hợp quốc

ngày 29/1).

</div>Trang 40<div class="page_container" data-page="40">

Bộ quy tắc này quy định tắt cã người chưa thành niên trong độ tuổi di học có quyền được hưởng địch vụ giáo dục phủ hợp với nhu céu và khả năng của họ nhằm giúp họ chuẩn bi hòa nhập trở lại vào cơng déng Bên canh đó quy tắc cũng xác định cụ thể cách thức tổ chức các dịch vụ giáo dục vả dạy nghề

phù hợp

Bộ quy tắc tiêu chuẩn tối thiểu của Liên hợp quốc vé quan ly tư pháp

người chưa thành niên quy đính: "khi bị giam giữ, người chưa thành niên cin

được nhận những chăm sóc, bảo vệ va hỗ trợ phù hợp với nhu cầu riêng của

họ - về xã hội, giáo duc, nghề nghiệp, tôm lý, y tế và thể chất - mà họ cân có

tính đến đơ tuổi, giới tính và tính cách của họ" (Quy tắc 13). Cũng theo Bồ,

quy tắc nay, mục tiêu cia công tác đảo tao và chữa trị cho người chưa thànhniên trong cơ sở giam giữ lả nhằm mục dich chăm sóc, bảo về, giáo duc, daynghề cho người chưa thành niền nhằm giúp họ thực thi vai trò say dựng vàđóng góp của họ trong xã hội

+ _ Biện pháp tri tự do sém khỏi các cơ sở giam giữ: Một trong những,

phương thức hỗ trợ tái hòa nhập cho người chưa thênh niên vi pham pháp luật sau thời gian chấp hảnh trung các cơ sỡ giam giữ là rút ngắn téi đa thời gian chap hành vả tạo ra các cơ chế để họ được trả vé cơng đồng sớm ngay sau khi

có dâu hiệu chi ra rằng họ đã có khả năng thực hiện chức năng xã hội của

minh một cách bình thường, Bộ quy tắc tiêu chuẩn tôi thiểu của Liên hop

quốc về quản lý tur pháp người chưa thanh niên quy dink: "biện phap trả tự do

có điểu kiện từ các cơ sở giam giữ cân được các cơ quan có thẩm quyền áp

dụng tới mức tối đa cho phép vả người chưa thành niên cẩn được trả tự dotrong thời gian sớm nhất có thể" (Quy tắc 28.1). B6 quy tắc nay cũng nêu rõ:"Người chưa thành nién được tr tự do có điều kiện từ các cơ sỡ giam giữ can

được cơ quan có thẩm quyên hỗ trợ, giám sát và cần được cộng đẳng hỗ trợ"

(Quy tắc 28.2)

</div>

Luận văn thạc sĩ Luật học: Nguyên tắc xử lý đối với người dưới 18 tuổi phạm tội theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015

NGUYEN TAC XỬ LY DOI VỚI NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI PHAM TOI THEO QUY ĐỊNH CUA BỘ LUẬT HÌNH SỰ NĂM2015

NGUYEN TAC XỬ LY DOI VỚI NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI PHAM TOI THEO QUY ĐỊNH CUA BỘ LUẬT HÌNH SỰ NĂM2015

TÁC GIẢ LUẬN VAN

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

TAND Toa án nhân dân.

HĐXX Hội đẳng xét xử

UBND ‘Uy ban nhân dân.

. _ MỞBẦU

2. Tinh hình nghiên cứu đề tài

4. Đối trong và phạm vi nghiên cứu4.1. Đối trợng nghiên cứu.

5. Phương pháp luận và các phương pháp nghiên cứu. 51. Phương pháp luận

7. Cơcấucủa luậnvăn

MOT SO VAN DE CHUNG VE NGUYEN TAC XỬ LÝ ĐỐI VỚI. NGƯỜI DƯỚI 18 TUÔI PHAM TOIT

111. Một số van đề ly luận chung về nguyên tắc xử lý đối với người dưới. 18 tuổi phạm tội.

năm 1945 đến trước khí ban ban hành Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về nguyên tắc xử lý đối với người dưới 18 tuôi phạm tội

tôi nghiêm trong”! Khi hướng dẫn đường lối xét xử đối với một số tôi phạm.

nhiên thân người phạm tội ofing nhe yêu cầu cũa tình hình chug?

13. Quy định trong tự của pháp luật hình sự quốc tế và một số nước về nguyên tắc xử lý đối với người dưới 18 tuổi phạm tội

xét xử chính thức của cơ quan thẩm quyén”?

Bn, buộc bôi thường thiệt hai, dén bù cho người bi hai”*. Quy tắc này khuyến

nên vào cuộc khi không côn biện pháp khả di nào khác"”.

dung sao cho vẫn có thé dp dung các biện pháp trừng phạt khác" *

Liên hợp quốc (1888). Cổng ước quốc tý về quyền trễ em

vi phạm pháp luật" ®

ˆP Liên hợp quắ (085). Bin Guy tắc về cáo chuẫn mục tổ tiễn vễ quản ý pháp người chưa,

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về