Bài giảng kiểm toán môi trường chương 4 ts cao trường sơn
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.19 MB, 40 trang )
<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">
<b>CHƯƠNG 4: KIỂM TOÁN CHẤT THẢINỘI DUNG</b>
<b>4.1. Giới Thiệu Chung</b>
<b>4.2. Quy Trình Kiểm Tốn Chất Thải4.3. Bài tập kiểm toán</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2"><b>4.1. Giới thiệu chung về kiểm toán chất thải</b>
<b>Khái niệm kiểm toán chất thải</b>
<b>Kiểm tốn chất thải được hiểu là:</b>
-<b>Q trình kiểm tra sự phát thải nhằm giảm nguồnvà lượng phát sinh</b>
-<b>Là một loại hình của kiểm tốn mơi trường</b>
-<b>Là một cơng cụ quản lý quan trọng, có kinh tếđối với nhiều cơ sở sản xuất</b> hiệu quả trong dây truyền sx
Đưa ra chiến lược quản lý và
</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3"><b>CÁC YẾU TỐ CẦN THIẾT CỦA KIỂM TOÁN CHẤT THẢI</b>
KTCTlà quá trình xem xét, quan sát, đo đạc & ghichép các số liệu, thu thập và phân tích các
-Xác định nguồn, khối lượng, các loại chất thải
- Xác định các số liệu về các công đoạn sx, các yếu tố đầu vào và đầu ra -Chú ý các khâu sản xuất, quản lý yếu kém
- xác định các mục tiêu giảm thiểu chất thải - Xây dựng chiến lược thực hiện
- Nâng cao nhận thức của người lao động- Nâng cao kiến thức và hiệu quả sản xuất
</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4"><b>QUY MƠ CỦA KIỂM TỐN CHẤT THẢI</b>
Quy mơ của một cuộc kiểm tốn chất thải có
</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5"><b>4.2. QUY TRÌNH KIỂM TỐN CHẤT THẢI</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6"><b>1. TIỀN ĐÁNH GIÁ</b>
Giaiđoạn này thực chất là khâu lập kế hoạch & cáchoạt động trước kiểm toán trong quy trình kiểm tốn mơi
</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7"><b>Chuẩn bị các điều kiện cần thiết cho cuộc kiểm toán</b>
<b>Sự chấp thuận của lãnh đạo cơ sở sản xuất</b>
Hiện nay KTCT không phải là bắt buộc, mà nó được thực hiện bởi chính cơ sở sx Chỉ khi được sự chấp thuận của lãnh đạo cơ sở sx thì cuộc KTCT mới được tiến hành
KTCT được thực hiện xuất phát từ nhận thức về trách nhiệm & nghĩa vụ BVMT của nhà máy
KTCT khơng chỉ giúp BVMT mà cịn giúp tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất.
<b>TS. Cao Trường SơnBộ môn Quản lý môi trường</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8"><b>Chuẩn các mục tiêu </b>
<b>Cần phải xác định rõ ràng các mục tiêu cho cuộc KTCT</b>
<b>KTCT có thể tiến hành trong tồn bộ q trình sx hoặc chọn lọc một công đoạn sx nhất định</b>
<b>Trọng tâm của cuộc KTCT phụ thuộc hoàn toàn vào các mục tiêu đã đề ra</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9"><b>Lập nhóm kiểm tốn</b>
Thành viên nhóm KT phụ thuộc vào quy mô của cuộc KT
Đội KT ít nhất phải có 3 người: -Một cán bộ kỹ thuật
-Một nhân viên sản xuất
-Một cán bộ MT liên quan đến vấn đề kiểm tốn
nên có một kiểm tốn viên nội bộ
Đơi khi cần phải có sự trợ gíup từ các nguồn lực khác: phịng thí nghiệm, máy móc đo đạc…
<b>TS. Cao Trường SơnBộ môn Quản lý môi trường</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10"><b>Các tài liệu cần thiết</b>
oBản đồ vị trí địa lý của cơ sở sản xuất oSơ đồ mặt bằng của nhà máy
oSơ đồ các dây chuyền công nghệ sản xuất oSơ đồ hệ thống cấp thoát nước
oDanh mục các trang thiết bị
oSổ ghi chép khối lượng, loại nguyên vật liệu sử dụng oSổ ghi chép khối lượng & các loại sản phẩm chính, phụ oSổ ghi chép lượng, loại phế liệu, chất thải
oCác kết quả quan trắc môi trường và những ý kiến đánh giá
oHiện trạng sức khỏe của công nhân và dân cư vùng lân cận nhà máy oCác nguồn thải của các cơ sở sản xuất bên cạnh
oBáo cáo ĐTM của nhà máy nếu đã thực hiện
</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11"><b>Xem xét đặc điểm & Quy trình sản xuất</b>
<b><small>BOD, COD caoNước rửa co SS, BOD, </small></b>
<b><small>COD caoNước thải có độ màu, </small></b>
<b><small>BOD, COD caoNước thải chứa tạp </small></b>
Để tạo ra sản phẩm trong nhà máy phải trải qua nhiều công đoạn.
Tập hợp các công đoạn tạo ra SP gọi là quy trình sản xuất
Đội kiểm tốn phải thiết lập được sơ đồ quy trình cơng nghệ nhằm:
oXem xét các yếu tố đầu vào, đầu ra
oXem xét tất cả các loại chất thải phát sinh trong từng giai đoạn
</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12"><b>Xem xét đặc điểm & Quy trình sản xuất</b>
Để lập được QTSX cần phải căn cứ vào các tài liệu SX, kết hợp vơi quansát thực tế.
Trongtrường hợp KTCT chỉ diễn ra tại một giai đoạn sx vẫn cần thiết phải thiết lập QTSX
Chú ý tới các loại chất thải & cáccông đoạn sx kém hiệu quả tìmcách khắc phục
</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13"><b>Xác định các yếu tố đầu vào</b>
<b>Các yếu tố đầu vào của một quy trình sản xuất có thể bao gồm: nhiên liệu thơ,hóa chất, nhiên liệu, nước….</b>
<b>Sơ đồ các yếu tố đầu vào và đầu ra của một quy trình sx</b>
<b>TS. Cao Trường SơnBộ môn Quản lý môi trường</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14"><b>Xác định các yếu tố đầu vào</b>
<b>Nhiên liệu</b>
Nhiên liệu sử dụng thông thường là: than đá, dầu DO, dầu FO, củi…
</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15"><b>Nước cấp: cần xác định rõ nguồn & mục đích sử dụng</b>
Nguồn: nước mặt, nước ngầm, nước mặt, nước khác
Mục đích sử dụng: làm mát, rửa nguyên vật liệu, pha chế hóa chất, nước nồi hơi…
Xác định lượng nước đơn gian nhất là dùng đồng hồ, nếu khơng có đồng hồ thì phải sử dụng các kỹ thuật khác
Cần xác định rõ các nguồn nước cấp và định mức sử dụng Nước ở mỗi công đoạn khác nhau
<b>Xác định các yếu tố đầu vào</b>
<b>TS. Cao Trường SơnBộ môn Quản lý môi trường</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16"><b>Nguyên liệu thô</b>
Tất cả các nguyên liệu thô sử dụng cho các công đoạn sx đều phải được liệt kê về số lượng, chủng loại, thời gian sử dụng…
<b>Hóa chất</b>
oHóa chất sử dụng quyết định tính chất nguồn thải thông kê chi tiết
o<b>Các thông tin cần ghi chép:</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17"><b>2. Xác Định và Đánh Giá Các Nguồn Thải</b>
<b>Xác định các nguồn thải</b>
Thực chất của giai đoạn này là xác định các yếu tố đầu ra của quá trình sản xuất
<b>Sản phẩm chính</b>
<b>Sản phẩm phụ<sup>Đầu ra</sup>Các loại chất thải</b>
Mục đích là để tính tốn cân bằng vật chất cho q trình sản xuất
<b>TS. Cao Trường SơnBộ mơn Quản lý môi trường</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">o<b>Việc xác định các sản phẩm chính, phụ nhằm để đánhgiá hiệu quả sản xuất</b>
o<b>Việc lượng hóa các SP chính sẽ dễ dàng hơn nhiềuso với việc lượnghóa các SP phụ</b>
o<b>Bên cạnh các SP thì chất thải là yếu tốđầu ra vơ cùng quan trọng, bao gồm:</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19"><b>Chất thải rắn</b>
Tính chất, hàm lượng CTR phụ thuộc vào loại hình & quy mô sx
Cần phải liệt kê tất cả các loại CTR phát sinh trong các quy trình sx, chú ý tới:
- CTR có thể tái sử dụng - CTR nguy hại
Khi KT chất thải rắn cần chú ý một số vấn đề sau: - Hàm lượng các chất ô nhiễm
- Nơi phân loại & xử lý
- Phương tiện vận chuyển, nơi tạm giữ (trung chuyển) - Danh mục các chất thải nguy hại
<b>Xác định các nguồn thải</b>
<b>TS. Cao Trường SơnBộ môn Quản lý mơi trường</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20"><b>NƯỚC THẢI</b>
Mục đích là xác định khối lượng và hàm lượng các chất ơ nhiễm trong nước thải
Để lượng hóa nước thải của một nhà máy cần phải có các thơng tin sau:
-Các nguồn thải -Các điểm thải
-Nồng độ các chất ơ nhiễm -Lưu lượng và tải lượng
Để tính tốn được lượng nước thải cần phải có số liệu quan trắc nước thải thường xuyên của nhà máy kèm theo mô tả các hoạt động sản xuất hàng năm.
<b>Xác định các nguồn thải</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">o<b>Khi xác định các nguồn nước thải của nhà máy cần chú ý một sốvấn đề sau:</b>
Các nguồn có chứa chất nguy hại
Các nguồn đã & có khả năng tuần hồn
+ Xác định các nguồn thải, điểm thải và hướng thải.
+ Xác định rõ loại nước thải và lưu lượng thải tại các điểm. + Xác định tính chất nước thải của từng dịng thải.
+ Xác định các nguồn chứa nước thải.
<b>TS. Cao Trường SơnBộ mơn Quản lý mơi trường</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">Các khí thải thường được xác định thơng qua việc tính tốn cân bằng vật chất
<b>VD: cho một loại than có chứa 3% S, biết mỗi ngaỳ đốt 1.000 kg than. </b>
<b>Tính lượng khí SO</b>
<b><sub>2</sub></b><b>thải ra?</b>
+ Bước 1: Tính tổng lượng lưu huỳnh đã bị đốt cháy trong một ngày:
</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">Trong quá trình KT chú ý tới một số các khí như: CO, H
<sub>2</sub>S, CS
<sub>2</sub>, các loại bụi…
Bên cạnh ba loại chất thải phổ biến nói trên thì trong KTCT
cịn phải chú ý tới một số loạichất thải khác như: tiếng ồn, phóng xạ, nhiệt độ ...
<b>Xác định các nguồn thải</b>
<b>TS. Cao Trường SơnBộ môn Quản lý mơi trường</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24"><b>Đánh gía nguồn thải</b>
Việc đánh giá các nguồn thải thực chất là quá trình thiết lập cân bằng vật chất cho tồn bộ quy trình sản xuất của nhà máy
<b>Nguyên liệu thô</b><b>Tổng đầu vào = Tổng đầu ra</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">Thông thường các yếu tố đầu vào thường dễ xác định hơn các yếu tố đầu ra.
Khi xác định các yếu tố đầu ra thì việc xác định các nguồn thải là vơ cùng quan trọng
Chất thải có thể phân loại theo: nguồn gốc, bản chất, tác động hay điều kiện xả thải
Điều quan trọng nhất của KTCT là gỉamnguồn thải phát sinh & tăng cường sửdụng chất thải
</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26"><b>3.Xây Dựng Và Đánh Giá Phương Án Giảm Thiểu</b>
<b>NỘI DUNG CỦA PHƯƠNG ÁN GIẢM THIỂU</b>
Cần phải xem xét kỹ tất cả các nguyên nhân phát sinh chất thải để xây dựng được môt kế hoạch giảm thiểu chất thải hiệu quả
Tính khả thi của phương án giảm thiểu phụ thuộc lớn vào trình độ chun mơn & kinh nghiệm thực tế của các chuyên gia thực hiện
<b>Khi thiết lập kế hoạch hành độngcần tham khảo ý kiến của:</b>
- Các chuyên gia tư vấn kỹ thuật môi trường - Các nhà chế tạo và cung cấp thiết bị
- Hệ thống giảm thiểu chất thải của các nhàmáy tương tự
</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27"><b>Nội dung</b>
<b>Lựa chọn giải pháp thích hợp</b>
<b>Thay đổi quy trình cơng nghệĐổi mới thiết bị</b>
<b>Kiểm sốt bằng q trình tự động hóaThay đổi điều kiện kỹ thuật</b>
<b>(thời gian lưu, xúc tác, nhiệt..)Thay đổi nhiên liệu thôKết hợp các biện pháp xử lý</b>
<b>Tuần hoàn, tái sử dụng chất thải</b>
<b>TS. Cao Trường Sơn</b><b>Bộ môn Quản lý môi trường</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28"><b>Mua nguyên vật liệu</b>
Không mua quá nhiều
Đặc biệt là các loại dễ hỏng và khó bảo quản
Mua các nguyên liệu dễ gia công, bảo quản & chuyên chở
</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">- Tránh chảy tràn
- Dùng các thùng chứa tròn cạnh để rửa các nguyên liệu.
- Dùng các thùng chuyên đựng một loại nguyên liệu, tránh rửa thường xuyên. - Bảo đảm các thùng chứa được bảo quản ở nơi bằng phẳng tránh hư hỏng. - Kiểm tra thường xuyên tránh nhầm lẫn các thùng chứa.
- Giảm thất thoát do bay hơi bằng cách che phủ.
<b>Bảo Quản Nguyên Liệu</b>
<b>Xây Dựng Phương Án Giảm Thiểu</b>
<b>TS. Cao Trường SơnBộ môn Quản lý môi trường</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30"><b>VẬN CHUYỂN, XỬ LÝ NƯỚC & NGUYÊN LIỆU</b>
Giảm bớt thời gian vận chuyển Kiểm tra sự chảy tràn, rò rỉ trên đường vận chuyển
Giảm lượng nước dùng lãng phí
<b>KIỂM TRA SẢN XUẤT</b>
Giải thích việc thay đổi cách vận hành sản xuất
Lập chương trình kiểm sốt chất Thải cho mỗi công đoạn sx
Bảo dưỡng thiết bị thường xuyên
<b>Xây Dựng Phương Án Giảm Thiểu</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31"><b>Quy trình rửa</b>
Hạn chế lượng nước rửa một cách tối đa
Nghiên cứu tái sử dụng nước thải trước khi thải ra mơi trường
Tăng cường quản lý, thay đổi quy trình rửa không hợp lý
<b>Xây Dựng Phương Án Giảm Thiểu</b>
<b>TS. Cao Trường SơnBộ môn Quản lý môi trường</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32"><b>ĐÁNH GIÁ PHƯƠNG ÁN GIẢM THIỂU</b>
Phương án giảm thiểu chất thải sẽ được đánh giá trên hai Khía cạnh: kinh tế & môi trường
</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33"><b>Đánh Giá Môi Trường</b>
Khả năng gây ô nhiễm, đặc biệt là ô nhiễm thứ cấp khi thay đổi độc tính, tính phân hủy
Ảnh hưởng của phương án giảm thiểu đến nguồn tài nguyên không tái tạo
Ảnh hưởng đến năng lượng tiêu thụ
<b>TS. Cao Trường SơnBộ môn Quản lý môi trường</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34"><b>ĐÁNH GIÁ KINH TẾ</b>
Để đánh giá hiệu quả kinh tế cần phải tính tốn chi phí lợi ích một cách kỹ lưỡng
So sánh chi phí hiện tại với chi phí trong phương án giảm thiểu
Từ đó chỉ ra tính khả thi của phương án giảm thiểu chất thải
<b>ĐÁNH GIÁ PHƯƠNG ÁN GIẢM THIỂU</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">Các bước cần thiết để tính tốn chi phí lợi ích cho một nhà máy
1. Đánh giá/tính tốn khả năng tiết kiệm
Sử dụng nhân lựcQuá trình sản xuất
<b>GIẢM THIỂU</b>
<b>ĐÁNH GIÁ PHƯƠNG ÁN GIẢM THIỂU</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36"><b>2. Tính tốn/đánh giá cho:</b>
Các khoản đầu tư cơ bản trong việc sử dụng nguyên vật liệu, năng lượng, nước…một cách bền vững
<b>3. Xác định rõ kinh phí cho:</b>
Giảm thiểu, xử lý các loại chất thải phát sinh ra trong mỗi công đoạn sản xuất
<b>ĐÁNH GIÁ PHƯƠNG ÁN GIẢM THIỂU</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37"><b>4. Đánh giá tính khả thi</b>
Thời gian thu hồi vốn là bao lâu?
Lợi ích thu được từ phương án giảm thiểu có bù được chi Chi phí đầu tư khơng?
Chỉ thực hiện phương án giảm thiểu khi có lợi cho nhà máy
Nếu chi phí cho phương án giảm thiểu < chi phí hiện tại thì cần xem xét các yếu tố sau:
<b>TS. Cao Trường SơnBộ môn Quản lý môi trường</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">Xây dựng kế hoạch giảm thiểu
<b>Các việc cần làm</b>
Lên danh sách tất cả các biện pháp giảm thiểu/xử lý chất thải
Sắp xếp các phương án theo thứ tự ưu tiên: dễ thực hiện, chi phí thấp, hiệu quả nhanh
Lập kế hoạch chi tiết cho các phương ánkhó thực hiện và chi phí cao
</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">Tóm lại một kế hoạch giảm thiểu chất thải cụ thể như sau:
-Xây dựng kế hoạch hành động khả thi.
-Sắp xếp các thứ tự ưu tiên thực hiện về thời gian.
-Thực hiện các phương án biện pháp ưu tiên.
-Lập chương trình giám sát hiệu quả của các phương án giảm thiểu chất thải
-Bổ xung sử đổi quy trình khi cần thiết
<b>TS. Cao Trường SơnBộ môn Quản lý môi trường</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">
