lOMoARcPSD|38592384

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

---------------□&□----------------

BÀI TẬP LỚN
HỌC PHẦN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

Đề bài: Phân tích luận điểm Hồ Chí Minh: “Nước độc lập mà
người dân không được hưởng hạnh phúc tự do thì độc lập cũng
chả có nghĩa lý gì”. Làm rõ ý nghĩa của luận điểm đối với Việt Nam

hiện nay.
Sinh viên thực hiện: Nguyễn Quang Vinh
Mã số sinh viên: 2234290464
Lớp: Marketing 55.12

Hà Nội – 11/2023

Downloaded by Huyen DO ()

lOMoARcPSD|38592384

LỜI MỞ ĐẦU

“ Ơi những dịng sơng bắt nước từ lâu
Mà khi về Đất Nước mình thì bắt lên câu hát
Người đến hát khi chèo đò, kéo thuyền vượt thác
Gợi trăm màu trên trăm dáng sông xuôi…”

Đất Nước trong nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm: “Nhân dân là người làm nên lịch sử,
làm ra văn hóa bằng tất cả tình cảm trân trọng và yêu thương của mình.” Đúng vậy,
Việt Nam là một quốc gia dân tộc hình thành hình thành từ sớm và có nền lịch sử, văn
hóa phát triển lâu dài. Là quốc gia có vị trí địa - chiến lược trong khu vực trọng yếu
hàng đầu trên thế giới và là đầu mối thông thương của khu vực, châu lục, lại giàu có
về tài nguyên thiên nhiên nên luôn là đối tượng bị các nước lớn nhịm ngó, lấn chiếm,
xâm lược. Ln sống trong cảnh lầm than, khổ cực “Ách nô lệ xéo giày mà nhân
nghĩa, hại người hiền giết kẻ mà trung lương”. Hơn bốn nghìn năm dựng nước và giữ
nước của ơng cha ta đã lập lên nhiều kì tích, trải qua bao sự hy sinh mất mát đau
thương, hẳn mỗi người Việt Nam đều thấu hiểu giá trị to lớn của độc lập dân tộc. Sáu
chữ “Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” tại Sắc lệnh Luật số 50 ngày 9/10/1945 như một
minh chứng mang ý nghĩa lịch sử thiêng liêng vơ cùng trọng đại mà khơng một từ nào
có thể thay thế theo thời gian chỉ là ngày càng được nhận thức đầy đủ, tiến bộ hơn.
Dân tộc nào cũng muốn độc lập, không con người nào lại không hướng tới Tự do-
Hạnh phúc, ln đồn kết quốc tế, kết hợp sức mạnh dân tộc ta với sức mạnh của nhân
loại tiến bộ, kết hợp sức mạnh dân tộc với thời đại làm nên đất nước như ngày nay.

Hồ Chí Minh là sự kết tinh những gì tốt đẹp, ưu tú nhất, là vị lãnh tụ - bậc danh
nhân văn hóa thế giới - nhà tư tưởng lý luận lớn của cách mạng Việt Nam của trí tuệ
và tư tưởng, tình cảm và đạo đức, nhân cách và lối sống của con người và dân tộc Việt
Nam. Người tiêu biểu cho cốt cách và bản lĩnh của dân tộc, cho bản sắc văn hoá của
dân tộc Việt Nam từ truyền thống đến hiện đại. Người nhận thức rất rõ, “Khơng có gì
q hơn độc lập, tự do” thì chả khác nào kiếp con trâu, con ngựa còn khủng khiếp hơn
kiếp nô lệ để người khác sai khiến và độc lập dân tộc theo quan điểm của có gì quý
hơn độc lập, tự do” thì chả khác nào kiếp ngựa trâu, cịn khủng khiếp hơn kiếp nơ lệ

Downloaded by Huyen DO ()

lOMoARcPSD|38592384


để người khác sai khiến, ngày ngày sống lủi hửi góc tối chỉ có một ơ vng bằng bàn
tay để nhìn ra ngồi cũng không thể biết được trời nắng. Độc lập dân tộc theo quan
điểm của người cũng rất mới mẻ, không đi theo lối mòn các bậc đi trước. Người
khẳng định Độc lập dân tộc phải gắn liền với chủ nghĩa xã hội và khơng gì khác đó là
con đường cách mạng vô sản . Không chấp nhận độc lập dân tộc theo con đường tư
sản, phong kiến, độc lập dưới chế độ quân chủ chuyên chế, càng không chấp nhận độc
lập dưới chế độ thực dân khi mà người dân bị hành hạ cả về tinh thần lẫn thể xác, biết
bao cảnh chết chóc và lầm than vật vạ một cách thê lương, tạo hóa ln trêu ngươi
ngay cả việc ăn học có nguy cơ đồng hóa. Do đó, người khẳng định: “Nước độc lập
mà người dân không được hưởng hạnh phúc, tự do thì độc lập cũng chẳng có nghĩa lý
gì” xuyên suốt quá trình hoạt động cách mạng. Độc lập dân tộc là điều kiện tiên quyết
để tiến lên chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa xã hội là cơ sở bảo đảm vững chắc cho độc
lập dân tộc.Do đó, sau khi giành độc lập, phải tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, làm
cho dân giàu, nước mạnh, mọi người được sung sướng, tự do

Sau đây là những phân tích dựa trên cơ sở “Phân tích mối quan hệ giữa độc lập dân
tộc với con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội theo tư tưởng Hồ Chí Minh” theo tư
tưởng Hồ Chí Minh, chúng ta hãy đi làm rõ luận điểm trên và làm rõ ý nghĩa của luận
điểm này đối với Việt Nam hiện nay.

Downloaded by Huyen DO ()

lOMoARcPSD|38592384

NỘI DUNG

I. Tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội
1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân tộc


- Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lenin về dân tộc:

Mác và Ăngghen nêu ra các quan điểm có tính chất phương pháp luận
để giải quyết các vấn đề dân tộc. Trên cơ sở đó, cùng với sự phân tích
hai xu hướng của vấn đề dân tộc, V.I.Lênin đã nêu ra "Cương lĩnh dân
tộc" tao cơ sở cho đường lối, chính sách dân tộc cho các Đảng cộng sản
trong thời đại đế quốc chủ nghĩa với ba nội dung cơ bản: các dân tộc
hồn tồn bình đẳng; các dân tộc được quyền tự quyết; liên hiệp công
nhân tất cả các dân tộc. Đây được coi là cương lĩnh dân tộc của chủ
nghĩa Mác - Lênin. Độc lập dân tộc phải đi đôi với liên kết dân tộc.

Cương lĩnh dân tộc của chủ nghĩa Mác - Lênin là một bộ phận không
thể tách rời trong cương lĩnh cách mạng của giai câp công nhân; là
tuyên ngôn về vấn đề dân tộc của đảng cộng sản trong sự nghiệp đấu
tranh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải quyết đúng đắn
mối quan hệ dân tộc. Cương lĩnh đã trở thành cơ sở lý luận cho chủ
trương, đường lối và chính sách dân tộc của các đảng cộng sản và nhà
nước xã hội chủ nghĩa.

- Vấn đề dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí Minh là vấn đề dân tộc thuộc
địa:
Vấn đề dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí Minh, về thực chất, Hồ Chí Minh
không bàn đến vấn đề dân tộc nói chung mà Người dành sự quan tâm
đến các dân tộc thuộc địa, vạch ra thực chất của vấn đề dân tộc thuộc
địa là đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, xoá bỏ ánh thống trị, áp bức
bóc lột của nước ngồi, giải phóng dân tộc, thực hiện quyền dân tộc tự
quyết, thành lập Nhà nước dân tộc độc lập. Từ thực tiễn phong trào cứu
nước của ông cha và lịch sử nhân loại, Hồ Chí Minh khẳng định
phương hướng phát triển của dân tộc trong bối cảnh thời đại mới là chủ
nghĩa xã hội. Và, vấn đề dân tộc thuộc địa trong thời đại cách mạng vô

sản và độc lập, tự do là quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm của tất cả
các dân tộc. Ở đó, có sự kết hợp nhuần nhuyễn lập trường dân tộc với
lập trường giai cấp vô sản trong bản chất và tổng thể. Nhưng trong giai
đoạn cách mạng giải phóng dân tộc, lợi ích giai cấp thống nhất với lợi
ích dân tộc, nhiệm vụ giải phóng giai cấp gắn liền với nhiệm vụ giải
phóng dân tộc. Xét đến cùng và trong tồn cục thì cách đặt vấn đề như
vậy về dân tộc cũng là vì giai cấp cơng nhân. Hồ Chí Minh đã nhận
thức được mối quan hệ chặt chẽ giữa dân tộc và giai cấp trong cách

Downloaded by Huyen DO ()

lOMoARcPSD|38592384

mạng giải phóng dân tộc theo con đường cách mạng vô sản. Tuy nhiên,
khi vận dụng phải biết sáng tạo cho phù hợp với nhiệm vụ cụ thể của
cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa, phù hợp với đặc điểm lịch sử
cụ thể của các nước phương Đông. Đối với các vấn đề ở thuộc địa, vấn
đề mâu thuẫn dân tộc nổi lên hàng đầu, gay gắt, quyết liệt. Vì vậy,
trước hết phải đặt lợi ích của dân tộc lên trên hết, lợi ích của các giai
cấp phải phục tùng lợi ích của dân tộc. Tại Hội nghị Ban chấp hành
trung ương lần thứ 8 ( tháng 5-1941) Hồ Chí Minh khẳng định một
chân lý “Trong lúc này quyền lợi của bộ phận, của giai cấp phải đặt
dưới sự sinh tử, tồn vong của quốc gia, của dân tộc. Trong lúc này nếu
không giải quyết được vấn đề dân tộc giải phóng, khơng địi được độc
lập, tự do cho tồn thể dân tộc, thì chẳng những tồn thể quốc gia dân
tộc còn chịu mãi kiếp ngựa trâu, mà quyền lợi của bộ phận, giai cấp đến
vạn năm cũng khơng địi lại được.” Từ giác ngộ dân tộc đến giác ngộ
giai cấp vô sản là bước nhảy vọt căn bản về nhận thức mà Hồ Chí Minh
là người đầu tiên thực hiện trong lịch sử tư tưởng Việt Nam. Nhờ giác
ngộ giai cấp mà Người hiểu sâu hơn vai trị và sứ mệnh lịch sử của giai

cấp cơng nhân, đồng thời càng sâu sắc hơn trong giác ngộ dân tộc, xác
định và kiên trì lý tưởng phục vụ lợi ích giai cấp công nhân và dân tộc.
Với Người, cách mạng giải phóng dân tộc muốn thắng lợi phải đi theo
con đường cách mạng vô sản, phải do Đảng của giai cấp công nhân
lãnh đạo, phải xây dựng được khối đồn kết tồn dân trên nền tảng của
liên minh cơng nông, phải được tiến hành chủ động, sáng tạo và phải
được thực hiện bằng con đường bạo lực cách mạng.

2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc

- Độc lập tự do là quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm của tất cả
các dân tộc:
Lịch sử Việt Nam là lịch sử không ngừng đấu tranh dựng nước và giữ
nước. Tinh thần yêu nước luôn đứng ở hàng đầu của bảng giá trị tinh
thần truyền thống Việt Nam. Đối với một người dân mất nước, cái quý
nhất trên đời là độc lập của Tổ quốc, tự do của nhân dân. Như Hồ Chí
Minh từng nói: “ Cái mà tôi cần nhất trên đời là: Đồng bào tôi được tự
do, Tổ quốc tôi được độc lập.” Người đã sớm nhận thức được đầy đủ
quyền dân tộc, ý thức dân tộc và chủ động, tích cực đấu tranh giành lại
quyền thiêng liêng đó:

• Người đã khai thác, tiếp thu yếu tố tích cực của Cách mạng tư sản
thông qua nội dung của hai bản Tuyên ngôn độc lập 1776 của Mỹ và
Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền 1791 của Cách mạng Pháp,
tiếp nhận những yếu tố có giá trị trong hai bản tuyên ngôn bất hủ ấy.

Downloaded by Huyen DO ()

lOMoARcPSD|38592384


Từ đó Người đã khái quát nên những chân lý bất di bất dịch về
quyền cơ bản của các dân tộc trong bản Tuyên ngôn độc lập bất hủ:
“Tất cả dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân tộc nào cũng
có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do… Đó là những lẽ
phải không ai chối cãi được”.
• Xác định rõ mục tiêu đấu tranh là đầu tiên là giành lại độc lập
cho dân tộc: Đánh đổ đế quốc chủ nghĩa Pháp và bọn phong kiến.
Làm cho nước Nam được hồn tồn độc lập
• Khẳng định độc lập dân tộc là quyền thiêng bất khả xâm phạm:
“Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và thực sự đã
thành một nước tự do và độc lập. Toàn thể dân Việt Nam quyết đem
cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự
do và độc lập ấy.”
• Quyết tâm chiến đấu hy sinh để bảo vệ độc lập dân tộc ấm no,
hạnh phúc của nhân dân. Trong thư gửi Liên hợp quốc 1946, chủ
tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “ Nhân dân chúng tôi thành thật
mong muốn hịa bình. Nhưng nhân dân chúng tơi cũn kiên quyết
chiến đấu đến cùng để bảo vệ những quyền thiêng liêng nhất: toàn
vẹn lãnh thổ cho Tổ quốc và độc lập cho đất nước”.
- Độc lập dân tộc phải gắn liền với tự do, hạnh phúc của nhân dân:
Nếu nước độc lập mà dân khơng được hưởng hạnh phúc tự do thì độc
lập cũng chả có ý nghĩa gì. Người đánh giá rất cao học thuyết “ Tam
dân” của Tôn Trung Sơn về độc lập tự do: dân tộc độc lập, dân quyền
tự do, dân sinh hạnh phúc.
Dân chỉ biết rõ ý nghĩa của độc lập dân tộc khi mà dân được ăn no, mặc
đủ. Bởi vậy khi đất nước giành được độc lập từ tay đế quốc, Chủ tịch
Hồ Chí Minh địi hỏi chính phủ cách mạng phải quan tâm đến đời sống
thiết thực của nhân dân, làm cho dân có ăn có mặc, có chỗ ở, được học
hành. Người cho rằng phải thực hiện thành cơng 4 điều đó để dân ta
xứng đáng với tự do độc lập và giúp sức cho tự do độc lập.

- Độc lập dân tộc phải là nền độc lập thật sự , hoàn toàn và triệt để:
Hồ Chí Minh khẳng định, nhân dân Việt Nam quyết đấu tranh cho độc
lập dân tộc – chủ quyền – toàn vẹn lãnh thổ. Theo Người, một dân tộc
độc lập thật sự tức là các quyền dân tộc cơ bản phải được đảm bảo, dân
tộc đó có quyền tự quyết trên tất cả các lĩnh vực đối nội và đối ngoại.
Nói tóm lại, Việt Nam là nước độc lập phải thực sự trên nguyên tắc
nước Việt Nam là của người Việt Nam.
- Độc lập dân tộc phải gắn liền với thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ:
độc lập dân tộc và thống nhất đất nước là chân lý, quy luật tồn tại và
phát triển đất nước. Người khẳng định: “ Nước Việt Nam là một, dân

Downloaded by Huyen DO ()

lOMoARcPSD|38592384

tộc Việt Nam là một”. Có thể khẳng định tư tưởng độc lập dân tộc gắn
liền với thống nhất Tổ quốc là tư tưởng xuyên suốt trong cuộc đời hoạt
động cách mạng của Hồ Chí Minh.

3. Quan điểm của Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội

- Chủ nghĩa xã hội là giai đoạn đầu của chủ nghĩa cộng sản: với tư
cách là một chế độ xã hội thuộc hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ
nghĩa mà việc xây dựng và hồn thiện nó như một q trình lịch sử lâu
dài để từng bước đạt tới mục tiêu.
- Dù còn tồn đọng nhiều tàn dư của xã hội cũ nhưng chủ nghĩa xã hội
khơng cịn áp bức, bóc lột, người dân được làm chủ. Theo tư tưởng Hồ
Chí Minh, cần phải chống chủ nghĩa cá nhân, thực hiện sự tôn trọng và
đề cao nhân cách, bảo đảm cho mỗi cá nhân phát triển lành mạnh nhân
cách của mình trong sự hài hồ giữa cá nhân và xã hội. Nhìn nhận mặt

bản chất quan trọng này, Hồ Chí Minh đưa ra quan niệm, chủ nghĩa xã
hội là xã hội trong đó mình vì mọi người, mọi người vì mình.
- Mục đích của chủ nghĩa xã hội, theo Hồ Chí Minh là khơng ngừng
nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, trước hết là nhân
dân lao động. Bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân là một trong những
vấn đề quan trọng mà Người đặc biệt quan tâm. Theo Hồ Chí Minh,
dân chủ là của quý báu nhất của nhân dân, chế độ ta là chế độ dân chủ,
tức là nhân dân là người chủ, bao nhiêu lợi ích đều vì dân, bao nhiêu
quyền hạn đều của dân, quyền hành
và lực lượng đều ở nơi dân; dân chủ là chìa khố của mọi tiến bộ và
phát triển. Quan niệm này đã đặt nền tảng và giữ vai trò chỉ đạo trong
hoạt động của Đảng và Nhà nước ta.

4. Mối quan hệ giữa độc lập với tiến lên xã hội chủ nghĩa

a, Độc lập dân tộc là mục tiêu, là cơ sở để tiến lên xã hội chủ nghĩa
Theo Hồ Chí Minh, con đường cách mạng Việt Nam có hai giai đoạn:
cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân và cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Trong cách mạng dân tộc dân chủ có hai nhiệm vụ chiến lược cơ bản,
trong đó giải phóng dân tộc là nhiệm vụ hàng đầu, nhiệm vụ dân chủ
được rải ra thực hiện từng bước và phục tùng nhiệm vụ giải phóng dân
tộc. Vì thế, ở giai đoạn cách mạng dân tộc dân chủ thì độc lập dân tộc
là mục tiêu trực tiếp, trước mắt, cấp bách. Kết luận này được Hồ Chí
Minh rút ra từ sự phân tích tình hình thực tế và những mâu thuẫn khách
quan tồn tại của xã hội Việt Nam thuộc địa nửa phong kiến.

Downloaded by Huyen DO ()

lOMoARcPSD|38592384


Lịch sử phát triển loài người chứng tỏ, độc lập dân tộc là khát vọng
mang tính phổ biến. Với dân tộc Việt Nam, đó cịn là một giá trị thiêng
liêng, được bảo vệ và giữ gìn bởi máu xương, sức lực của biết bao thế
hệ người Việt Nam.
Với Hồ Chí Minh, độc lập dân tộc bao hàm trong đó cả nội dung dân
tộc và dân chủ. Đó là nền độc lập thật sự, độc lập hoàn toàn, chứ không
phải là thứ độc lập giả hiệu, độc lập nửa vời, độc lập hình thức. Trong
tư tưởng Hồ Chí Minh, độc lập dân tộc phải gắn liền với thống nhất,
chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của đất nước, độc lập dân tộc bao giờ
cũng gắn với tự do, dân chủ, ấm no hạnh phúc của nhân dân lao động.
Khi nhấn mạnh mục tiêu độc lập dân tộc, Hồ Chí Minh khơng bao giờ
coi đó là mục tiêu cuối cùng của cách mạng Việt Nam. Trong tư tưởng
Hồ Chí Minh, giành độc lập để đi tới xã hội cộng sản; độc lập dân tộc
phải gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Độc lập dân tộc là mục tiêu cốt yếu,
trực tiếp của cách mạng dân tộc dân chủ, là mục tiêu trước hết của quá
trình cách mạng Việt Nam do Đảng Cộng sản lãnh đạo, đồng thời là
điều kiện hàng đầu, quyết định để cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân
chuyển sang giai đoạn kế tiếp - cách mạng xã hội chủ nghĩa. Do vậy,
cách mạng dân tộc dân chủ càng triệt để thì những điều kiện tiến lên
chủ nghĩa xã hội càng được tạo ra đầy đủ. Tính chất tạo tiền đề của
cách mạng dân tộc dân chủ được thể hiện:
- Về chính trị: xác định và xây dựng các yếu tố của hệ thống chính trị
do giai cấp công nhân lãnh đạo.
- Về kinh tế: bước đầu xây dựng được các cơ sở kinh tế mang tính chất
xã hội chủ nghĩa, từng bước cải thiện đời sống nhân dân.
- Về văn hoá, xã hội, đời sống tinh thần: trong cách mạng dân tộc dân
chủ, khối quần chúng cơng - nơng - trí thức và các giai tầng xã hội khác
đã có ý thức giác ngộ, đồn kết trong một mặt trận dân tộc thống nhất;
những nhân tố mới của văn hố, giáo dục đã được hình thành dưới ánh
sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.

Tóm lại, độc lập dân tộc tạo tiền đề, điều kiện để nhân dân lao động tự
quyết định con đường đi tới chủ nghĩa xã hội, dưới sự lãnh đạo của
Đảng Cộng sản.
Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, trong thời đại mới chủ nghĩa xã hội là xu
hướng phát triển tất yếu của cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân. Điều
này làm cho con đường cứu nước giải phóng dân tộc của Hồ Chí Minh
khác biệt về chất với con đường cứu nước những năm đầu thế kỷ ở
nước ta và nhiều nhân vật nổi tiếng trên thế giới.
Cách mạng Việt Nam thuộc phạm trù cách mạng vơ sản. Điều đó quyết
định vai trị lãnh đạo cách mạng tất yếu thuộc về giai cấp công nhân mà
đội tiên phong của nó là Đảng Cộng sản Việt Nam. Lực lượng tiến hành

Downloaded by Huyen DO ()

lOMoARcPSD|38592384

cách mạng giải phóng dân tộc là tồn dân Việt Nam yêu nước mà nòng
cốt là khối liên minh cơng - nơng - trí thức. Những nhân tố này lại quy
định tính tất yếu dẫn đến phương hướng phát triển lên chủ nghĩa xã hội
của cách mạng giải phóng dân tộc. Rõ ràng định hướng đi lên chủ nghĩa
xã hội của cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở Việt Nam được chi
phối và chế định bởi các nhân tố bên trong của cuộc cách mạng đó.

b, Chủ nghĩa xã hội củng cố vững chắc độc lập dân tộc, giải
phóng dân tộc một cách triệt để
Về lý luận, độc lập dân tộc tiến lên chủ nghĩa xã hội thể hiện mối quan
hệ giữa mục tiêu trước mắt và mục tiêu cuối cùng; mối quan hệ giữa hai
giai đoạn của một q trình cách mạng. Lơgíc lịch sử khách quan cho
thấy: thực hiện mục tiêu trước mắt là điều kiện tiên quyết để đi tới mục
tiêu cuối cùng và chỉ thực hiện được mục tiêu cuối cùng thì mục tiêu

trước mắt mới củng cố vững chắc một cách hồn tồn, triệt để. Giữa hai
giai đoạn cách mạng khơng có bức tường ngăn cách, cách mạng dân tộc
dân chủ xác lập cơ sở, tiền đề cho cách mạng xã hội chủ nghĩa, cách
mạng xã hội chủ nghĩa khẳng định và bảo vệ vững chắc nền độc lập dân
tộc.
Theo Hồ Chí Minh, độc lập dân tộc bao giờ cũng gắn liền với đời sống
ấm no, hạnh phúc của quần chúng nhân dân, những người đã trực tiếp
làm nên
thắng lợi của cách mạng dân tộc dân chủ. Để đảm bảo vững chắc độc
lập dân tộc, để không rơi vào lệ thuộc, đói nghèo lạc hậu, chặng đường
tiếp theo chỉ có thể là đi lên chủ nghĩa xã hội. Do những đặc trưng nội
tại của mình, chủ nghĩa xã hội sẽ củng cố những thành quả đã giành
được trong cách mạng dân tộc dân chủ, tạo điều kiện để bảo đảm cho
độc lập và phát triển dân tộc.
Tư tưởng độc lập dân tộc của Hồ Chí Minh mang một nội dung sâu sắc,
triệt để: độc lập tự do, ấm no, hạnh phúc. Chủ nghĩa xã hội không chỉ
củng cố những giá trị nêu trên, mà còn làm phong phú thêm về mặt nội
dung, xác lập các điều kiện để hiện thực hoá các nội dung đó. Hồ Chí
Minh khẳng định: chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới giải
phóng triệt để các dân tộc bị áp bức khỏi ách nơ lệ; chỉ có cách mạng
xã hội chủ nghĩa mới bảo đảm cho một nền độc lập thật sự, chân chính.
Chủ nghĩa xã hội theo tư tưởng Hồ Chí Minh là một xã hội tốt đẹp, xoá
bỏ mọi áp bức, bóc lột; cơng bằng hợp lý - làm nhiều hưởng nhiều, làm
ít hưởng ít, khơng làm khơng hưởng; bảo đảm phúc lợi cho người già,
trẻ mồ côi; một xã hội có nền sản xuất phát triển gắn liền với sự phát
triển khoa học

Downloaded by Huyen DO ()

lOMoARcPSD|38592384


- kỹ thuật và không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của
nhân dân lao động. Đó là một xã hội có kỷ cương, đạo đức, văn minh
trong đó người với người là bạn bè, đồng chí, anh em, mọi người được
phát triển hết khả năng của mình; hịa bình hữu nghị, làm bạn với các
nước; một xã hội do nhân dân lao động làm chủ dưới sự lãnh đạo của
Đảng Cộng sản.
Theo Hồ Chí Minh, xây dựng chủ nghĩa xã hội chính là xây dựng tiềm
lực phát triển của dân tộc trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn
hoá, xã hội. Với các thiết chế đó và nền tảng tinh thần riêng có, chủ
nghĩa xã hội có khả năng vận động liên tục, tự bảo vệ vững chắc các
thành quả cách mạng của nhân dân. Trên phạm vi quốc tế, chủ nghĩa xã
hội lớn mạnh sẽ có sức hấp dẫn thu hút các dân tộc, đặc biệt các dân tộc
chậm phát triển đi theo con đường chủ nghĩa xã hội; mặt khác chủ
nghĩa xã hội sẽ là bệ đỡ của hoà bình thế giới, hạn chế và ngăn chặn các
cuộc chiến tranh đế quốc, chiến tranh xâm lược, xố bỏ tình trạng dân
tộc này đi áp bức dân tộc khác.
Hồ Chí Minh chỉ rõ, chủ nghĩa xã hội càng phát triển, càng đạt đến độ
chín muồi thì các tiềm lực, nhất là tiềm lực vật chất kỹ thuật của dân
tộc càng mạnh, đất nước càng có điều kiện củng cố độc lập của mình,
tăng cường khả năng phịng thủ. Khơng có một chế độ xã hội nào có thể
đảm bảo vững chắc độc lập dân tộc bằng chủ nghĩa xã hội. Trong toàn
bộ cấu trúc nội tại của mình, chủ nghĩa xã hội thể hiện khả năng tự bảo
vệ và biết cách bảo vệ.

II. Độc lập dân tộc phải gắn liền với tự do, hạnh phúc của nhân dân
Hồ Chí Minh khẳng định, trong chủ nghĩa xã hội, nhân dân lao động là
người chủ duy nhất. Đó là sự khác biệt về chất giữa chủ nghĩa xã hội
với các chế độ xã hội trước đó. Chế độ dân chủ là chế độ do nhân dân
làm chủ, dân chủ là vấn đề thuộc bản chất của nhà nước ta. Theo Hồ

Chí Minh, dân chủ xã hội chủ nghĩa phải được phát huy trên tất cả các
lĩnh vực, phải được thể chế hoá bằng pháp luật, được hoàn thiện, nâng
cao trong quá trình phát triển kinh tế, xã hội và nâng cao dân trí. Đây là
điều kiện cơ bản và quyết định vận mệnh của dân tộc, tạo ra sức đề
kháng trên phạm vi xã hội, loại trừ và có khả năng chống trả bất kỳ một
hành động nào đe dọa độc lập, tự do của dân tộc. Thực hiện được một
xã hội như vậy thì độc lập dân tộc mới thực sự vững chắc, sự nghiệp
giải phóng dân tộc mới thắng lợi một cách hồn tồn và triệt để.

1. Độc lập dân tộc phải gắn liền với tự do, hạnh phúc của nhân dân
Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, giành được độc lập dân tộc và đem lại
cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho người dân là hai mục tiêu cốt lõi của

Downloaded by Huyen DO ()

lOMoARcPSD|38592384

cách mạng Việt Nam; độc lập dân tộc và ấm no, hạnh phúc là hai nội
dung xuyên suốt, bao trùm có quan hệ khăng khít và biện chứng. Người
đã chỉ rõ: “Nước độc lập mà người dân không được hưởng hạnh phúc
tự do thì độc lập cũng chả có nghĩa lý gì”. Quan điểm này của Người
được thể hiện ở một số luận điểm sau:
a. Chăm lo cho hạnh phúc của nhân dân là mục tiêu của sự nghiệp
cách mạng:
Sau khi Cách mạng tháng 8 thành công, đất nước giành được độc lập
nhưng hậu quả của chiến tranh để lại hết sức nặng nề khiến nhân dân
phải sống trong cảnh khốn cùng, nạn đói đã cướp đi sinh mạng của
hàng triệu người. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề cập đến một nhiệm vụ
cấp bách hàng đầu của Chính phủ mới là phải chăm lo cho đời sống của
nhân dân. Vì vậy ngay trong phiên họp đầu tiên của Chính phủ lâm thời

nước Việt Nam mới, Người đã đề ra sáu nhiệm cụ cấp bách cần giải
quyết nhằm đáp ứng những đòi hỏi trước mắt của nhân dân là chống
nạn đói, chống nạn dốt và các tệ nạn xã hội khác; xóa bỏ thuế thân, thuế
chơ, thuế đị,… Để thực hiện các nhiệm vụ trên, Người đã viết tâm thư
kêu gọi tồn quốc ra sức cứu đói và những lời khẩn thiết kêu gọi: “Tăng
gia sản xuất! Tăng gia sản xuất ngay! Tăng gia sản xuất nữa!... Đó là
cách thiết thực của chúng ta để giữ vững quyền tự do, độc lập” hay lời
kêu gọi “một miếng khi đói bằng một gói khi no” mà Người đã gương
mẫu thực hiện. Cùng với đó, chiến dịch diệt giặc dốt cũng được phát
động, phong trào thanh toán nạn mù chữ được dâng cao trên cả nước.
Cơng tác văn hóa, giáo dục cũng được chính quyền mới quan tâm đẩy
mạnh.
Để thiết lập cơ sở pháp lý cho nhà nước kiểu mới của nhân dân, Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh về Tổng tuyển cử bầu ra Quốc hội lập
hiến, thông qua Hiến pháp, khẳng định quyền làm chủ đất nước và các
quyền tự do, dân chủ khác của nhân dân.
Chủ tịch Hồ Chí Minh ln coi việc chăm lo cho hạnh phúc của nhân
dân là một trong những mục tiêu quan trọng của đường lối, chính sách
của Đảng và Nhà nước ta. Điều đó được thể hiện ngay trong quan điểm
của Người về chủ nghĩa xã hội. Người nói “ Chủ nghĩa xã hội là làm
sao cho nhân dân đủ ăn, đủ mặc, ngày càng sung sướng, ai nấy được đi
học, ốm đau có thuốc, già khơng lao động được thì nghỉ, những phong
tục tập qn khơng tốt thì dần được xóa bỏ. Tóm lại, xã họi ngày càng
tiến, vật chất ngày càng tăng, tinh thần ngày càng tốt, đó là chủ nghĩa
xã hội”.

Downloaded by Huyen DO ()

lOMoARcPSD|38592384


b. Mọi chính sách của Đảng và Nhà nước phải hướng tới mục tiêu
từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.
Hồ Chí Minh xác định trách nhiệm của Đảng và Nhà nước đối với
nhiệm vụ chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân ngay từ
những ngày đầu sau Cách mạng Tháng tám thành công, Người đã chỉ rõ
“Việc gì lợi cho dân, ta phải hết sức làm. Việc gì hại cho dân, ta phải
hết sức tránh”. Người cũng khẳng định Đảng ta, Nhà nước ta là từ nhân
dân mà ra, vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ của nhân dân,
khơng có lợi ích nào khác ngồi lợi ích của nhân dân. Vì thế, cán bộ
Đảng viên và chính quyền từ trên xuống dưới phải hết sức quan tâm
đến đời sống nhân dân để tăng tính đồn kết dân tộc, ổn định xã hội và
phát huy được tiềm lực của toàn dân.
c. Đảng và Nhà nước phải có chính sách nhằm giúp đỡ những tầng
lớp xã hội dễ bị tổn thương nhất
Chủ tịch Hồ Chí Minh khơng chỉ quan tâm chăm lo hạnh phúc của các
tầng lớp nhân dân mà Người còn dành sự quan tâm đặc biệt cho “những
người đã dũng cảm hy sinh một phần xương máu của mình”, những liệt
sĩ anh hùng đã anh dũng hy sinh cho Tổ quốc. Chủ tịch Hồ Chí Minh
đặc biệt quan tâm đến các lực lượng trẻ đi đầu trong hai cuộc kháng
chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ coi “đó là đội quân chủ lực
trong công cuộc xây dựng thắng lợi chủ nghĩa xã hội ở nước ta”. Người
cũng đề cao đóng góp của phụ nữ trong kháng chiến và luôn quan tâm
đến quyền bình đẳng thật sự của phụ nữ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh là người cảm thông và hiểu sâu sắc nhất sự hy
sinh, chịu đựng gian khổ của nông dân qua hàng trăm năm bị phong
kiến thực dân đàn áp, bóc lột nên Người ln chăm lo cho đời sống của
nhân dân, Người quan niệm “chỉ khi nhân dân được sống ấm no, hạnh
phúc thì đất nước mới phát triển, nền đôc lâp mới bền vững”.
2. Ý nghĩa của luận điểm đối với Việt Nam hiện nay


Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định, trong chủ nghĩa xã hội, nhân dân
lao động là người chủ duy nhất. Đó là sự khác biệt về chất giữa chủ
nghĩa xã hội với các chế độ xã hội trước đó. Chế độ dân chủ là chế độ
mà nhân dân làm chủ, dân chủ là vấn đề thuộc bản chất của nhà nước
ta. Theo Hồ Chí Minh, dân chủ xã hội chủ nghĩa phải được phát huy
trên tất cả các lĩnh vực, phải được thể chế bằng pháp luật, nâng cao
trong quá trình phát triển kinh tế xã hội và nâng cao dân trí. Thực hiện
được như thế thì độc lập mới thật sự có ý nghĩa, thật sự vững chắc.
Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về chăm lo đời sống nhân dân đã
được Đảng và Nhà nước ta vận dụng, cụ thể hóa trong Hiến pháp,

Downloaded by Huyen DO ()

lOMoARcPSD|38592384

Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội (bổ sung, phát triển năm 2011), trong chiến lược phát triển kinh tế -
xã hội 10 năm, 5 năm và kế hoạch hằng năm; thể hiện trong từng chế
độ, chính sách phát triển kinh tế, xây dựng đời sống văn hóa, xã hội của
đất nước, vì một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công
bằng, văn minh.
Thực tế cho thấy, các chủ trương, chính sách về phát triển kinh tế - xã
hội của Đảng và Nhà nước trong gần 35 năm đổi mới đã luôn hướng tới
mục tiêu không ngừng “nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của
nhân dân” như Văn kiện Đại hội XII của Đảng đã khẳng định. Theo đó,
đời sống nhân dân tiếp tục được cải thiện; phát triển văn hóa, thực hiện
tiến bộ, cơng bằng xã hội đạt được những kết quả tích cực; cơng tác bảo
vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân được chú trọng... Chính phủ đề ra
Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững (giai đoạn 2016
- 2020) với số vốn từ ngân sách trung ương là 41.449 tỷ đồng. Ngồi ra,

Nhà nước cịn bố trí 44.214 tỷ đồng để thực hiện chính sách giảm
nghèo thường xuyên, hỗ trợ người nghèo về y tế, giáo dục, nhà ở, tín
dụng…; 70% người dân Việt Nam đã được bảo đảm về mặt kinh tế,
trong đó, 13% thuộc tầng lớp khá giả theo chuẩn thế giới,... chính là
những con số “biết nói”, góp phần từng bước đặt nền móng cho sự phát
triển bền vững của Việt Nam trong tương lai.
Đặc biệt, trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19, vừa qua, Đảng, Chính
phủ đã quyết định nhiều chính sách hỗ trợ dành cho đối tượng người
nghèo, các hộ nghèo, hộ cận nghèo, đối tượng bảo trợ xã hội là những
người có thu nhập thấp 1 triệu đồng/tháng trong vòng 3 tháng, từ tháng
4 đến tháng 6-2020, với tổng số tiền hỗ trợ từ ngân sách nhà nước là 62
nghìn tỷ đồng, tổng số hộ được hỗ trợ là
2.244.000 hộ. Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức
Lễ phát động toàn dân tham gia ủng hộ phòng, chống dịch COVID-19
kêu gọi các cơ quan, đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân trong và
ngoài nước, đồng bào ta ở nước ngoài với tình cảm, trách nhiệm tích
cực tham gia ủng hộ phịng, chống dịch COVID-19. Tổng số tiền, hiện
vật đã ủng hộ là gần 1.600 tỷ đồng... Qua đó khơng những bảo đảm
cuộc sống của người dân, giúp họ khắc phục những khó khăn do đại
dịch COVID-19 gây ra mà cịn thể hiện chính sách đầy nhân văn của
Đảng, Nhà nước, Chính phủ, sự chăm lo kịp thời đối với người nghèo,
người lao động mất việc, thể hiện được bản chất tốt đẹp của xã hội. Để
ổn định xã hội, phát huy nguồn lực, khả năng sáng tạo của nhân dân, để
nhân dân khơng cịn đói nghèo, được bảo đảm về an sinh xã hội, các
chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước và Chính

Downloaded by Huyen DO ()

lOMoARcPSD|38592384


phủ về kinh tế phải luôn hướng tới sự ổn định và phát triển xã hội, thực
thi hiệu quả, trở thành một động lực to lớn để củng cố khối đại đoàn kết
toàn dân tộc; tạo cơ sở vững chắc để ngăn chặn và làm thất bại mọi âm
mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, phản động. Khi nào
cuộc sống của nhân dân còn đói nghèo, chưa được no ấm, hạnh phúc,
thì chừng đó, các cấp ủy đảng, chính quyền nói chung, đội ngũ cán bộ,
đảng viên nói riêng chưa hồn thành tốt chức trách và nhiệm vụ của
mình trước nhân dân.
Chăm lo đời sống nhân dân là nhiệm vụ chính trị trung tâm, là thước đo
và tiêu chí đánh giá sự hồn thành trách nhiệm của Đảng và Nhà nước
đối với nhân dân. Vì vậy, để tiếp tục học tập và làm theo tư tưởng, đạo
đức, phong cách Hồ Chí Minh, nhất là về “Xây dựng ý thức tôn trọng
nhân dân, phát huy dân chủ, chăm lo đời sống nhân dân theo tư tưởng,
đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, cần tập trung thực hiện tốt một số
nhiệm vụ trọng tâm:
Một là, nâng cao nhận thức, cụ thể hóa việc học tập và làm theo tư
tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh nói chung, về chăm lo đời
sống nhân dân nói riêng gắn với nhiệm vụ chính trị của cơ quan, địa
phương, đơn vị và cá nhân. Đưa nội dung này vào chương trình, kế
hoạch cụ thể của cơ quan, địa phương, 12đơn vị và cá nhân hằng năm,
hằng quý, nhất là thành chuyên đề sinh hoạt tại chi bộ gắn với nhiệm vụ
chuyên môn, bảo đảm sự thống nhất trong nhận thức và hành động của
mỗi cấp ủy và mỗi cán bộ, đảng viên.
Hai là, gắn thực hiện nội dung chăm lo đời sống nhân dân với việc tập
trung giải quyết những vấn đề trọng tâm, cấp bách tại mỗi địa phương,
cơ quan, đơn vị; với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và các cuộc
vận động, các phong trào thi đua u nước nhằm hồn thành thắng lợi
nhiệm vụ chính trị năm 2020 và những năm tiếp theo, góp phần ngăn
chặn, đẩy lùi sự suy thối về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống,
những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

Ba là, chú trọng việc lựa chọn, xây dựng và tuyên truyền sâu rộng
những cá nhân, tập thể điển hình, những cách làm hay trong học tập,
làm theo Bác về sự tận tâm, tận lực phục vụ nhân dân, chăm lo đời sống
nhân dân để tạo sự lan tỏa trong cộng đồng; tăng cường công tác kiểm
tra, kiểm sốt và có hình thức kỷ luật nghiêm những cơ quan, địa
phương, đơn vị, cá nhân không hoàn thành nhiệm vụ chăm lo đời sống
nhân dân, gây bức xúc, phiền hà, nhũng nhiễu, làm suy giảm lòng tin
của nhân dân vào Đảng và chế độ.
Thứ tư, xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện gắn với sự
nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Downloaded by Huyen DO ()

lOMoARcPSD|38592384

Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa là sự nghiệp nhân dân ta đang thực hiện,
diễn ra trên mọi mặt của đời sống và sản xuất. Sự nghiệp này được thực
hiện bằng chính nguồn lực con người. Đó là những con người có tri
thức khoa học, kỹ thuật và công nghệ, về quản lý và dịch vụ. Để phát
triển, con người phải được trang bị vững chắc về học vấn nền tảng, đào
tạo con người có trình độ tay nghề, nắm vững công nghệ, khoa học, kĩ
thuật trong sản xuất, hình thành phong cách lao động cơng nghiệp, lao
động sáng tạo.

KẾT LUẬN
Như vậy, có thể khẳng định rằng, đấu tranh giành độc lập dân tộc và
xây dựng chủ nghĩa xã hội khơng nằm ngồi mong muốn của Hồ Chí
Minh là làm cho người dân được tự do, có đời sống vật chất đầy đủ, đời
sống tinh thần phong phú. Mục tiêu đó của Người phản ánh nguyện
vọng của nhân dân và được Đảng ta thể hiện trong đường lối, chính

sách phát triển kinh tế - xã hội vì con người . Là lãnh tụ của Đảng Cộng

Downloaded by Huyen DO ()

lOMoARcPSD|38592384

sản Việt Nam, của dân tộc Việt Nam, hơn ai hết, Hồ Chí Minh đã cảm
nhận một cách rõ ràng, sâu sắc về vai trò của quần chúng

Downloaded by Huyen DO ()