BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DUY TÂN

--------------

HỒ THỊ BĂNG NHÂN

NGHIÊN CỨU PHÁT TRIỂN CHATBOT HỖ TRỢ HỌC
SINH TRƯỜNG THPT PHẠM VĂN ĐỒNG
TỈNH QUẢNG NGÃI HỌC TẬP

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÁY TÍNH

ĐÀ NẴNG – 2024

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DUY TÂN

--------------

HỒ THỊ BĂNG NHÂN

NGHIÊN CỨU PHÁT TRIỂN CHATBOT HỖ TRỢ HỌC
SINH TRƯỜNG THPT PHẠM VĂN ĐỒNG
TỈNH QUẢNG NGÃI HỌC TẬP

Chuyên ngành: Khoa học máy tính
Mã số: 8480101

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÁY TÍNH

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Gia Như

ĐÀ NẴNG – 2024

i

LỜI CẢM ƠN

Sau một thời gian cố gắng, tôi đã hồn thành khố luận tốt nghiệp với đề tài
“Nghiên cứu phát triển chatbot hỗ trợ học sinh trương THPT Phạm Văn Đồng tỉnh
Quảng Ngãi học tập”. Tôi xin gởi lời cảm ơn chân thành nhất đến giảng viên hướng
dẫn PGS.T.S Nguyễn Gia Như đã tận tình hướng dẫn, góp ý và động viên tơi trong
suốt q trình thực hiện và giúp tơi hồn thành luận văn đúng thời gian quy định.

Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo là giảng viên trường Khoa học
máy tính nói riêng, trường Đại học Duy Tân nói chung đã truyền đạt cho em những
bài học quy báu để tơi có thể áp dụng vào đề tài và đã tạo mọi điều kiện tốt nhất và
giúp đỡ tơi hồn thành luận văn.

Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo và học sinh thuộc các trường THPT
trên địa bàn huyện Mộ Đức, các thầy cô giáo và học sinh trường THPT Phạm Văn
Đồng đã tạo điều kiện cho tơi tiến hành các q trình thực nghiệm sư phạm.

Tôi xin chân thành cảm ơn trường Đại học Duy Tân đã tạo điều kiện cho tơi
tham gia vào thực hiện khố luận tốt nghiệp.

Tơi xin cảm ơn gia đình, bạn bè đã giúp đỡ, động viên khích lệ và tạo mọi
điều kiện tốt nhất cho tơi trong suốt q trình thực hiện khố luận.

Một lần nữa, tôi xin chân thành cảm ơn tất cả mọi người đã luôn tin tưởng và

giúp đỡ tôi để tôi có thể hồn thành khố luận tốt nghiệp này tốt nhất.

2024 Đà Nẵng, ngày tháng năm
Người thực hiện

Hồ Thị Băng Nhân

ii

LỜI CAM ĐOAN

Tơi xin cam đoan khố luận tốt nghiệp “Nghiên cứu phát triển chatbot hỗ trợ
học sinh trương THPT Phạm Văn Đồng tỉnh Quảng Ngãi học tập” là cơng trình
nghiên cứu thực sự của cá nhân tơi, được thực hiện trên cơ sở lý thuyết, phân tích
khảo sát thực nghiệm dưới sự hướng dẫn của PGS.T.S Nguyễn Gia Như thuộc
trường Khoa học máy tính, trường Đại học Duy Tân, Đà Nẵng. Các số liệu và
những kết quả trong khố luận là trung thực. Trong khố luận của tơi có sử dụng
một số tài liệu tham khảo, trích dẫn một số sách, bài báo đã được ghi chú đầy đủ.
Nếu có gì sai sót tơi xin chịu trách nhiệm.

Đà Nẵng, ngày tháng năm 2024
Người thực hiện

Hồ Thị Băng Nhân

iii

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN...........................................................................................................i

LỜI CAM ĐOAN....................................................................................................ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................vi
DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................................vii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ..............................................................................viii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ.....................................................................................ix
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ.................................................................................x
MỞ ĐẦU..................................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài...............................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.........................................................................................2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu........................................................................................2
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.....................................................................3
5. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................3
6. Tổng quan vấn đề nghiên cứu...........................................................................4
Chương 1. TỔNG QUAN HỆ THỐNG CHATBOT TRONG DẠY HỌC..........5
1.1 LÍ LUẬN CƠ BẢN VỀ DẠY HỌC THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC 2018. 5

1.1.1 Dạy học tích cực......................................................................................5
1.1.2 Dạy học tích cực theo chương trình giáo dục 2018..................................6
1.2 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU....................................8
1.2.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu của đề tài..............................................8
1.2.2 Định hướng nghiên cứu............................................................................9
1.3. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN.................................................................10
1.3.1 Mã nguồn mở.........................................................................................10
1.3.2 Quá trình học tập....................................................................................12
1.4 CHATBOT....................................................................................................13
1.4.1 Chatbot là gì?.........................................................................................13
1.4.2 Phân loại chatbot....................................................................................14
1.4.3 Ứng dụng của Chatbot...........................................................................15


iv

1.4.4 Tương tác với chatbot............................................................................17
1.4.5 AI Chatbot..............................................................................................19
1.5 CƠ SỞ XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHATBOT TRONG DẠY HỌC...........21
1.5.1 Kịch bản dạy học...................................................................................21
1.5.2 Chatbot trong dạy học............................................................................21
1.5.3 Quy trình xây dựng kịch bản chatbot dạy học........................................21
Chương 2. PHÂN TÍCH, THIẾT KẾ HỆ THỐNG CHATBOT HỖ TRỢ HỌC
SINH HỌC TẬP Ở TRƯỜNG THPT PHẠM VĂN ĐỒNG, TỈNH QUẢNG
NGÃI...................................................................................................................... 23
2.1 THỰC TRẠNG DẠY HỌC HIỆN NAY Ở TRƯỜNG THPT PHẠM VĂN
ĐỒNG, TỈNH QUẢNG NGÃI...........................................................................23
2.1.1 Thực trạng việc dạy................................................................................23
2.1.2 Thực trạng việc học................................................................................27
2.1.3 Nguyên nhân, giải pháp..........................................................................29
2.2. DẠY HỌC VỚI SỰ TRỢ GIÚP CỦA MÁY TÍNH Ở TRƯỜNG THPT
PHẠM VĂN ĐỒNG...........................................................................................32
2.2.1 Phương pháp ứng dụng trong dạy học....................................................32
2.2.2 Các bước tổ chức dạy học......................................................................32
2.3 XÂY DỰNG VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG CHATBOT TRONG DẠY HỌC
TẠI TRƯỜNG THPT PHẠM VĂN ĐỒNG.......................................................35
2.3.1 Đặc tả hệ thống......................................................................................35
2.3.2 Phân tích, thiết kế hệ thống....................................................................36
2.4 XÂY DỰNG KẾ HOẠCH BÀI DẠY CÓ ỨNG DỤNG HỆ THỐNG
CHATBOT HỖ TRỢ..........................................................................................42
2.4.1 Xây dựng chủ đề, nội dung cho bài học.................................................42
2.4.2 Xây dựng phiếu học tập cho học sinh....................................................44
2.4.3 Kế hoạch dạy học...................................................................................44
Chương 3. CÀI ĐẶT THỬ NGHIỆM HỆ THỐNG...........................................48

3.1 CÀI ĐẶT HỆ THỐNG..................................................................................48

v

3.1.1 Mô tả về thử nghiệm hệ thống................................................................48
3.1.2 Tiến hành huấn luyện chatbot................................................................48
3.1.3 Mơ hình hệ thống...................................................................................48
3.1.4 Kết nối máy chủ ảo chạy chatbot với internet bằng Ngrok....................51
3.1.5 Tích hợp chatbot với Facebook Developer.............................................52
3.1.6 Kiểm tra hoạt động của hệ thống............................................................54
3.2 TIẾN HÀNH THỰC NGHIỆM VÀ ĐÁNH GIÁ HỆ THỐNG....................55
3.2.1 Mục đích thực nghiệm...........................................................................55
3.2.2 Biện pháp thực hiện...............................................................................56
3.3 KẾT QUẢ THỰC HIỆN...............................................................................60
3.3.1 Khả năng sử dụng Chatbot của học sinh................................................60
3.3.2 Đánh giá hứng thú của giáo viên và học sinh khi thực hiện dạy - học với
Chatbot............................................................................................................ 61
3.3.3 Kết quả kiểm tra đánh giá sau khi thực hiện học tập với Chatbot..........65
PHẦN KẾT LUẬN................................................................................................67
1. KẾT LUẬN.....................................................................................................67
2. ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ.................................................................................67
2.1 Đối với giáo viên.......................................................................................68
2.2 Đối với học sinh........................................................................................70
2.3 Đối với nhà trường THPT.........................................................................70
2.4 Đối với các cơ sở đào tạo sư phạm............................................................72
3. HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA ĐỀ TÀI...........................................................73
DANH MỤC CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI (Bản sao)


vi

AI DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DM
GV Artificial intelligence – Trí tuệ nhân tạo
HS Dialog Management – Quản lý hội thoại
NLG Giáo viên
NLP Học sinh
PP Natural Language Generation – Sinh ngôn ngữ tự nhiên
SBT Natural Language Processing – Xử lý ngôn ngữ tự nhiên
SGK Phương pháp
SGV Sách bài tập
THPT Sách giáo khoa
TTC Sách giáo viên
Trung học phổ thông
Tính tích cực

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1 Thống kê mức độ áp dụng phương pháp dạy học của giáo viên...............24
Bảng 2.2 Đặc tả ca sử dụng nhắn tin với bot...........................................................37
Bảng 2.3 Đặc tả ca sử dụng thêm chủ đề.................................................................37
Bảng 2.4 Đặc tả ca sử dụng thêm câu hỏi cho chủ đề..............................................38
Bảng 2.5 Đặc tả ca sử dụng thêm câu trả lời của chủ đề..........................................38
Bảng 2.6 Đặc tả ca sử dụng xóa chủ đề...................................................................39
Bảng 2.7 Đặc tả ca sử dụng train dữ liệu.................................................................39
Bảng 2.8 Đặc tả ca sử dụng train dữ liệu.................................................................40
Bảng 2.9 Đặc tả ca sử dụng quản lý facebook.........................................................40

vii


Bảng 3.1 Kết quả đánh giá thông qua điểm số của giáo viên đối với các tiết dạy học
bằng phương pháp hoạt động có sử dụng chatbot....................................................64
Bảng 3.2 Thống kê điểm thi giữa học kì 1, năm học 2023-2024 của các lớp thực
nghiệm và đối chứng...............................................................................................65

viii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1 Điều tra và khảo sát thực trạng ứng dụng CNTT trong hoạt động dạy và
học của CBQL và Giáo viên....................................................................................25
Biểu đồ 2.2 Điều tra và khảo sát thực trạng ứng dụng CNTT trong hoạt động học
của học sinh khối 10, trường THPT Phạm Văn Đồng, tỉnh Quảng Ngãi.................27
Biểu đồ 2.3 Điều tra và khảo sát thực trạng ứng dụng CNTT trong hoạt động học
của học sinh khối 11, trường THPT Phạm Văn Đồng, tỉnh Quảng Ngãi.................28
Biểu đồ 3.1 Đánh giá khả năng sử dụng chatbot của học sinh.................................61
Biểu đồ 3.2 Biểu đồ đánh giá mức độ của giáo viên trong dạy học với chatbot......62
Biểu đồ 3.3 Biểu đồ đánh giá thái độ học tập của học sinh trong dạy học với chatbot. 62
Biểu đồ 3.4 Đánh giá mức độ ham thích của học sinh với tiết học có chatbot.........64

ix

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 2.1 Sơ đồ Usecase tổng quảt..........................................................................36
Sơ đồ 2.2 Sơ đồ Usecase tổng quảt..........................................................................36
Sơ đồ 2.3 Sơ đồ tuần tự train dữ liệu.......................................................................41
Sơ đồ 2.4 Sơ đồ tuần tự trả lời câu hỏi....................................................................41


x

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ

Hình 1.1 Mối quan hệ giữa giáo viên với học sinh trong dạy học tích cực................6
Hình 1.2 Mã nguồn mở mang tính cộng đồng cao...................................................10
Hình 1.3 Mã nguồn mở có khả năng bảo mật cao....................................................11
Hình 1.4 Q trình học tập của con người...............................................................12
Hình 1.5 Chatbot được ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực đời sống, xã hội.......15
Hình 1.6 Chatbot hỗ trợ người dùng trong việc hỗ trợ mua bán sản phẩm..............16
Hình 1.7 Chatbot tương tác với người dùng thơng qua tin nhắn hoặc âm thanh......17
Hình 1.8 Cấu trúc các thành phần cơ bản hệ thống chatbot.....................................19
Hình 1.9 Kiến trúc thiết kế của Rasa NLU..............................................................20
Hình 3.1 Sơ đồ hệ thống..........................................................................................50
Hình 3.2 Cài đặt Ngrok trên máy chủ ảo.................................................................51
Hình 3.3 Kết quả kết nối internet cho máy chủ thơng qua Ngrok............................52
Hình 3.4 Tạo ứng dụng trên Facebook Developer...................................................52
Hình 3.5 Cài đặt webhook cho Facebook App........................................................53
Hình 3.6 Thiết lập sự kiện lắng nghe cho Facebook App........................................53
Hình 3.7 Ủy quyền điều khiển fanpage cho Facebook App.....................................54
Hình 3.8 Kiểm tra hoạt động của hệ thống..............................................................54
Hình 3.9 Kết quả kiểm tra nhanh sau tiết dạy học thực nghiệm bằng công cụ Quizziz 58
Hình 3.10 Một tiết dạy học thực nghiệm theo nhóm...............................................59
Hình 3.11 Kết quả đánh giá sau tiết thực nghiệm tại lớp 11A1...............................65

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Cùng với sự tăng trưởng kinh tế trên toàn cầu là sự phát triển của các ngành

khoa học kỹ thuật, đặc biệt là các ngành công nghệ thông tin. Việc ứng dụng công
nghệ thông tin và các nghiên cứu của cơng nghệ thơng tin vào đời sống trên tồn thế
giới ngày càng nhiều và càng phát triển. Sự phát triển đó thể hiện bằng hàng loạt
các phần mềm, thiết bị điện tử ra đời, tham gia vào hầu hết các lĩnh vực. Xu thế
tồn cầu hố và cuộc cách mạng Công nghiệp 4.0 đã và đang tác động sâu sắc và
ngày càng mạnh mẽ đến mọi mặt của đời sống xã hội, trong đó có giáo dục. Giáo
dục cũng là một trong các lĩnh vực được ưu tiên đầu tư hàng đầu trong chương trình
chuyển đổi số quốc gia.

Trong thời đại khoa học công nghệ ngày nay, lượng tri thức mà học sinh phải
tiếp nhận khi còn ngồi trên ghế nhà trường tăng lên rất nhiều. Từ đó địi hỏi học
sinh phải tiếp thu kiến thức một cách chủ động, tích cực và sáng tạo, có như vậy
mới đáp ứng được yêu cầu của nền giáo dục trong thời đại mới. Cùng với việc cải
cách chương trình theo chương trình giáo dục mới và thay sách giáo khoa, phương
pháp dạy học, các công cụ hỗ trợ học sinh và giáo viên tham gia vào quá trình học
tập phải được chọn lọc sao cho phát huy tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh.
Những phương pháp, công cụ dạy học dù hiện đại hay cổ điển đều có những ưu và
nhược điểm riêng của nó và khơng có phương pháp nào được cho là tối ưu nhất,
quan trọng vẫn là sự tự học của học sinh và sự chủ động lĩnh hội kiến thức dưới sự
hỗ trợ của giáo viên. Tuy nhiên việc tiếp cận tri thức của người học hiện nay chủ
yếu thông qua tài liệu của giáo viên cung cấp trên các nền tảng dạy học hoặc người
học tự tìm kiếm thơng qua internet. Công việc này mất nhiều thời gian, tài liệu trên
internet nhiều nguồn khơng chính thống gây khó khăn không nhỏ cho người học,
đặc biệt là học sinh phổ thơng trong giai đoạn chuyển tiếp với chương trình mới.

Chatbot có thể hiểu là một phần mềm, ứng dụng được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân
tạo (AI) nhằm giúp con người quản lý các cuộc trò chuyện, tương tác với người


2

dùng bằng tin nhắn văn bản hoặc âm thanh thay vì trao đổi trực tiếp với người thật.
Có thể coi chatbot như một tư vấn viên, một trợ lý ảo giải đáp những thắc mắc cho
người dùng hoặc chăm sóc khách hàng trên mơi trường internet. Chatbot được xem
là một công cụ thông minh nhờ khả năng tiếp nhận thơng tin, phân tích câu hỏi và
phản hồi chính xác những gì mà người dùng mong muốn. Với AI chatbot, “người
giáo viên ảo” có thể đáp ứng tương tác với người học mọi lúc mọi nơi, giúp nâng
cao tương tác trong dạy học. Do vậy, với quan điểm dạy học tương tác thì chatbot là
một cơng cụ hỗ trợ đắc lực trong dạy học, đáp ứng chuyển đổi số trong giáo dục,
đáp ứng nhu cầu dạy và học số hoá ngày càng lớn hiện nay.

Với mong muốn xây dựng một AI chatbot “giáo viên ảo” có khả năng hỗ trợ
học sinh phổ thơng nói chung, học sinh trường THPT Phạm Văn Đồng nói riêng
học tập, giúp các em học tập hiệu quả, góp phần nâng cao chất giáo dục, tơi đã chọn
đề tài “Nghiên cứu phát triển chatbot hỗ trợ học sinh trương THPT Phạm Văn
Đồng tỉnh Quảng Ngãi học tập” làm đề tài luận văn của mình.
2. Mục đích nghiên cứu

Mục đích nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu, xây dựng nâng cấp Chatbot để
hỗ trợ học sinh học tập, giải quyết vấn đề với sự trợ giúp của máy tính ở trường
THPT, đáp ứng được nhu cầu học tập của học sinh.

Đây là một trong những công cụ dạy học được nhiều nhà sư phạm đánh giá
cao. Việc nghiên cứu đề tài này giúp cho người dạy, người học hiểu rõ hơn về các
cách thức học tập hiện đại, khả năng ứng dụng vào công tác giảng dạy và học tập ở
trường Trung học phổ thông, đáp ứng được yêu cầu đổi mới của nền giáo dục hiện
đại vì tính hiệu quả của nó trong q trình học tập cũng như làm việc sau này.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu


Về lý thuyết: Nhiệm vụ của đề tài tập trung tìm hiểu nghiên cứu tổng quan về
Chatbot; nhu cầu ứng dụng Chatbot trong trường THPT đối với học sinh và giáo
viên; Nghiên cứu một số kịch bản ứng dụng Chatbot trong dạy học - ứng dụng trong
phương pháp dạy học vấn đáp; phân tích và thiết kế chatbot phù hợp với lứa tuổi
học sinh THPT trong chương trình giáo dục mới

3

Về thực tiễn: Xây dựng chatbot hỗ trợ học sinh học tập; Thực nghiệm và đánh
giá hệ thống tại trường phổ thông trung học Phạm Văn Đồng, tỉnh Quảng Ngãi.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu:
+ AI chatbot.
+ Kịch bản dạy học và quy trình xây dựng chatbot dạy học.
+ Mã nguồn mở
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Nội dung: AI chatbot trong dạy học, kịch bản dạy học.
+ Không gian: Học sinh trường THPT Phạm Văn Đồng, tỉnh Quản Ngãi
+ Thời gian: Thực hiện từ tháng 3/2023 đến tháng 12/2023
5. Phương pháp nghiên cứu

- Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Sử dụng phương pháp này trong
nghiên cứu các tài liệu về cơ sở lý thuyết các nội dung liên quan: trí tuệ nhân tạo
AI, mã nguồn mở RASA, phương pháp dạy học tích cực, chương trình giáo dục phổ
thơng 2018 , phân tích thiết kế hệ thống thơng tin…

- Nhóm phương pháp phân tích, tổng hợp:
+ Phương pháp điều tra xã hội học: Thu thập số liệu thông qua các phiếu điều
tra và trao đổi trực tiếp với học sinh, cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên ở trường

THPT Phạm Văn Đồng để đánh giá thực trạng về ứng dụng công nghệ thông tin
trong dạy học.
+ Phương pháp phân tích tổng hợp để phân tích, đánh giá, khái quát các vấn đề
nêu ra dựa trên những số liệu thống kê;
+ Phương pháp thẩm định sản phẩm: đánh giá sự phát triển năng lực tự học
của học sinh thông qua hệ thống chuyên đề dạy học
- Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp này được sử
dụng để khảo sát thực trạng và nhu cầu học tập ở trường phổ thông. Hệ thống xây
dựng được tiến hành thực nghiệm tại trường THPT và đánh giá hiệu quả của việc
ứng dụng hệ thống chatbot vào dạy học

4

6. Tổng quan vấn đề nghiên cứu

TÊN ĐỀ TÀI: “NGHIÊN CỨU PHÁT TRIỂN CHATBOT HỖ TRỢ HỌC
SINH TRƯỜNG THPT PHẠM VĂN ĐỒNG TỈNH QUẢNG NGÃI HỌC TẬP”

Đề tài thực hiện gồm 3 chương cơ bản như sau
Chương I: Tổng quan hệ thống Chatbot trong dạy học
Trong khuôn khổ đề tài này, chủ yếu nghiên cứu một số nội dung AI trong
chatbot, kịch bản dạy học và xây dựng hệ thống AI chatbot dạy học với mã nguồn
mở RASA. Bản thân sẽ kế thừa những thành quả khoa học từ các cuộc nghiên cứu
có trước đã nêu; đồng thời trong nghiên cứu sẽ cố gắng đi sâu vào tìm hiểu và phát
triển thêm một số chức năng để xây dựng AI chatbot dạy học hiệu quả.
Chương II: Phân tích, thiết kế hệ thống Chatbot hỗ trợ học sinh học tập ở
trường THPT Phạm Văn Đồng tỉnh Quàng Ngãi
Hệ thống chatbot được xây dựng dựa trên lý thuyết học máy, nền tảng mã
nguồn mở; phương pháp và kịch bản dạy học, chương trình giáo dục phổ thơng năm
2018. Hệ thống được xem là trợ lý giáo viên ảo, đi theo hướng hoàn thồn mới

trong việc đổi mới phương pháp và hình thức dạy học, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi
số trong giáo dục, đối tượng phục vụ là học sinh bậc THPT.
Chương III: Cài đặt thử nghiệm hệ thống
Nội dung chủ yếu là thực nghiệm sư phạm hệ thống tại trường THPT Phạm
Văn Đồng để phổ biến biến thức cơ bản về hệ thống chatbot cho học sinh, các thầy
cô và đồng nghiệp về tính năng, nội dung, khả năng kết nối đa phương tiện, lợi ích
của hệ thống và khả năng áp dụng trong giáo dục.
Khảo sát, đánh giá việc áp dụng hệ thống chatbot vào dạy học ở trường THPT
Phạm Văn Đồng có khả thi khơng? Đánh giá xu hướng phát triển công nghệ trong
giáo dục; đánh giá, nhận xét những ưu và khuyết điểm của hệ thống chatbot; Đánh
giá có những thuận lợi và khó khăn gì trong q trình thực nghiệm?

5

Chương 1. TỔNG QUAN HỆ THỐNG CHATBOT TRONG DẠY HỌC

1.1 LÍ LUẬN CƠ BẢN VỀ DẠY HỌC THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC
2018

1.1.1 Dạy học tích cực
1.1.1.1 Phương pháp dạy học
Phương pháp dạy học là cách thức hoạt động và giao lưu của thầy gây nên
những hoạt động và giao lưu cần thiết của trò nhằm đạt được mục tiêu dạy học.
Phương pháp dạy học liên hệ với q trình dạy học, trong đó việc dạy (hoạt
động dạy và giao lưu của thầy) điều khiển việc học (hoạt động và giao lưu của trị).
Hình ảnh khái quát những hoạt động và giao lưu nào đó thể hiện một cách thức làm
việc của thầy trong quá trình dạy học.
1.1.1.2 Tính tích cực
Tính tích cực (TTC) là một phẩm chất vốn có của con người, bởi vì để tồn tại
và phát triển con người ln phải chủ động, tích cực cải biến mơi trường tự nhiên,

cải tạo xã hội. Vì vậy, hình thành và phát triển TTC xã hội là một trong những
nhiệm vụ chủ yếu của giáo dục.
Tính tích cực học tập – về thực chất là TTC nhận thức, đặc trưng ở khát vọng
hiểu biết, cố gắng trí lực và có nghị lực cao trong q trình chiếm lĩnh tri thức.
TTC nhận thức trong hoạt động học tập liên quan trước hết với động cơ học
tập. Động cơ đúng tạo ra hứng thú. Hứng thú là tiền đề của tự giác. Hứng thú và tự
giác lại là hai yếu tố tạo nên tính tích cực. Tính tích cực sản sinh ra nếp tư duy độc
lập. Suy nghĩ độc lập là mầm mống của sự sáng tạo.
1.1.1.3 Bản chất của dạy học tích cực
Phương pháp dạy học tích cực mang bản chất:
- Khai thác động lực học tập ở người học để phát triển chính họ.
- Coi trọng lợi ích, nhu cầu của cá nhân để chuẩn bị tốt nhất cho họ thích ứng
với đời sống xã hội.
Trong dạy học tích cực, mối quan hệ giữa giáo viên với học sinh và giữa học
sinh với học sinh có thể được biểu hiện như sau:

6

Hình 1.1: Mối quan hệ giữa giáo viên với học sinh trong dạy học tích cực.

Trong bối cảnh của thời kì đổi mới, giáo dục cần phải phát triển để đáp ứng

yêu cần của xã hội, các nhà nghiên cứu đã đưa ra các tiêu chí quan trọng trong đổi

mới phương pháp dạy và học như sau:

- Tiêu chí hàng đầu của việc dạy và học là dạy cách học.

- Phẩm chất cần phát huy mạnh mẽ là tính chủ động của người học.


- Công cụ cần khai thác triệt để là công nghệ thông tin và đa phương

tiện.

1.1.2 Dạy học tích cực theo chương trình giáo dục 2018

1.1.2.1 Phương pháp dạy học tích cực

Thuật ngữ “phương pháp dạy học tích cực” được dùng để chỉ những phương

pháp giáo dục/dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người

học.

Phương pháp dạy học tích cực đề cập đến các hoạt động dạy và học nhằm tích

cực hố hoạt động học tập và phát triển tính sáng tạo của người học. Trong đó, các

hoạt động học tập được tổ chức, được định hướng bởi giáo viên, người học không

thụ động, chờ đợi mà tự lực, tích cực tham gia vào q trình tìm kiếm, khám phá,

phát hiện kiến thức, vận dụng kiến thức để giải quyết các vấn đề trong thực tiễn,

qua đó lĩnh hội nội dung học tập và phát triển năng lực sáng tạo.

Trong dạy và học tích cực, hoạt động học tập được thực hiện trên cơ sở hợp

tác và giao tiếp ở mức độ cao, bao gồm nhiều phương pháp, hình thức, kĩ thuật cụ


7

thể khác nhau nhằm tích cực hoá, tăng cường sự tham gia của người học, tạo điều
kiện cho người học phát triển tối đa khả năng học tập, năng lực sáng tạo, năng lực
giải quyết các vấn đề, đem lại cho người học hứng thú, niềm vui trong học tập, nó
phù hợp với đặc tính ưa thích hoạt động của trẻ em. Việc học đối với học sinh khi
đã trở thành niềm hạnh phúc sẽ giúp các em tự khẳng định mình và ni dưỡng lịng
khát khao sáng tạo.

1.1.2.2 Một số phương pháp dạy học tích cực theo chương trình giáo dục
2018

* Dạy học đặt và giải quyết vấn đề: Nét đặc trưng chủ yếu của dạy học đặt và
giải quyết vấn đề là sự lĩnh hội tri thức diễn ra thông qua việc tổ chức cho học sinh
hoạt động đặt và giải quyết vấn đề. Sau khi giải quyết vấn đề, học sinh sẽ thu nhận
được kiến thức mới, kỹ năng mới hoặc thái độ tích cực.

* Dạy học theo hợp đồng: Học theo hợp đồng là một hoạt động học tập, trong
đó mỗi học sinh được giao một hợp đồng trọn gói bao gồm các nhiệm vụ hoặc bài
tập bắt buộc và tự chọn khác nhau trong một khoảng thời gian nhất định. Học sinh
chủ động và độc lập quyết định về thời gian cho mỗi nhiệm vụ/ bài tập và thứ tự
thực hiện các nhiệm vụ / bài tập đó theo khả năng của mình.

* Dạy học theo gó: Học theo góc là một phương pháp dạy học theo đó học
sinh thực hiện các nhiệm vụ khác nhau tại các vị trí cụ thể trong khơng gian lớp học
nhưng cùng hướng tới chiếm lĩnh một nội dung học tập theo các phong cách học tập
khác nhau. Học theo góc thể hiện sự đa dạng, do đó học sinh có sở thích và năng lực
khác nhau, nhịp độ học tập và phong cách học tập khác nhau đều có thể tự tìm cách
để thích ứng và thể hiện năng lực của mình.


* Dạy học theo dự án: Học theo dự án (Project Work) là hoạt động học tập
nhằm tạo cơ hội cho học sinh tổng hợp lại kiến thức từ nhiều lĩnh vực khác nhau
trong học tập và áp dụng một cách sáng tạo vào trong thực tế cuộc sống. Học theo
dự án mang các vấn đề thực tế vào môi trường lớp học, không đơn thuần chỉ là sự
tập hợp các nhân tố riêng lẽ mà là hệ thống các hoạt động được kết nối với các lĩnh
vực khác nhau của việc học. Các hoạt động này được liên kết với nhau theo một
cách có tính q trình. Kết quả là học theo dự án sẽ vượt qua các ranh giới của các