BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

_____________

NGUYỄN THỊ BÍCH THUỶ

Đề tài:

ĐO LƯỜNG HÌNH ẢNH ĐIỂM ĐẾN CỦA DU
KHÁCH QUỐC TẾ -TRƯỜNG HỢP THÀNH PHỐ
ĐÀ NẴNG
Chuyên ngành: Kinh tế cơng nghiệp
Mã số: 62.31.09.01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ CƠNG NGHIỆP
Người hướng dẫn khoa học:
1 – PGS.TS. Lê Thế Giới
2 – TS. Phạm Thị Lan Hương

Đà Nẵng – Năm 2013

i


LỜI CAM ĐOAN
Tơi cam đoan đây là cơng
trình nghiên cứu của riêng tơi.
Tồn bộ các số liệu, kết quả trong
luận văn là trung thực và chưa
từng được ai công bố trong bất kỳ

cơng trình nào khác.
Tác giả luận án

Nguyễn Thị Bích Thủy

ii


LỜI CÁM ƠN
Để hồn thành chương trình nghiên cứu sinh và có được luận án này, trước
tiên tơi xin gửi lời cám ơn chân thành đến Ban Giám hiệu; Phòng KH, SĐH &
HTQT, Trường Đại học Kinh tế, Ban Đào tạo SĐH, Đại học Đà Nẵng đã tạo cho
tôi nhiều điều kiện để hồn thành chương trình khóa học và công việc nghiên cứu.
Tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Lê Thế Giới và TS. Phạm Thị
Lan Hương đã rất nhiệt tình hướng dẫn khoa học để giúp tơi hồn thành được cơng
trình nghiên cứu khó khăn của mình.
Tơi xin chân thành cám ơn thầy chủ nhiệm Khoa, các thầy cô của Khoa
Quản trị Kinh doanh của trường Đại học Kinh tế Đà Nẵng, những đồng nghiệp của
tôi, đã động viên rất nhiều về mặt tinh thần và giúp đỡ rất nhiệt tình trong việc
chia sẻ thơng tin, kinh nghiệm và đặc biệt cung cấp các tài liệu q báu để tơi thực
hiện được cơng việc nghiên cứu của mình.
Nhân đây, tơi gửi lời cám ơn tới q các anh, chị ở Sở Văn hóa Thể thao &
Du lịch Đà Nẵng, Viện nghiên cứu phát triển Kinh tế & Xã hội Đà Nẵng đã nhiệt
tình giúp đỡ cung cấp các dữ liệu thứ cấp, tạo điều kiện và hỗ trợ về việc thu thập
dữ liệu sơ cấp theo hướng nghiên cứu của luận án.
Đồng thời tôi cũng gửi lời biết ơn đến quí anh, chị hướng dẫn viên của một
số đơn vị lữ hành; quí anh, chị lễ tân của một số resort, khách sạn ở Đà Nẵng cùng
với một số sinh viên của Trường Đại học Kinh tế Đà Nẵng đã rất nhiệt tình giúp
đỡ tơi thực hiện việc thu thập dữ liệu trực tiếp từ du khách quốc tế. Nếu khơng có
sự giúp đỡ này chắc chắn tơi khó khả năng thực hiện được nghiên cứu này.

Cuối cùng, tôi rất cảm ơn bố mẹ tôi, dù tuổi đã cao và ở xa nhưng luôn
động viên tôi học tập nâng cao kiến thức để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Tôi rất
cám ơn chồng tôi, mặc dầu cơng tác xa nhà vì nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc nhưng
luôn thể hiện sự quan tâm và động viên thường xuyên; cám ơn hai con gái đã động
viên và tự khắc phục các khó khăn để tạo điều cho tơi hồn thành chương trình
học tập nghiên cứu.

iii


-1-

MỤC LỤC
Trang phụ bìa .............................................................................................................. i
Lời cam đoan .............................................................................................................ii
Lời cám ơn ................................................................................................................iii
MỤC LỤC .................................................................................................................. 1
DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT .......................................................................... 5
DANH MỤC CÁC BẢNG ......................................................................................... 6
DANH MỤC CÁC HÌNH .......................................................................................... 8
Chương 1 - GIỚI THIỆU............................................................................................ 9
1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ............................................. 9
1.1.1. Bối cảnh du lịch quốc tế và tình hình du lịch quốc tế đến Việt Nam............... 9
1.1.2. Du lịch quốc tế đến Đà Nẵng.......................................................................... 11
1.1.2.1.Tiềm năng của Đà Nẵng đối với du lịch quốc tế .......................................... 11
1.1.2.2.Du lịch quốc tế đến của Đà Nẵng trong thời gian qua ................................ 12
1.1.3. Mục tiêu của du lịch Đà Nẵng trong thời gian tới .......................................... 14
1.1.4. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu .................................................................. 15
1.2. TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU HÌNH ẢNH ĐIỂM ĐẾN
TRÊN THẾ GIỚI VÀ TRONG NƯỚC ................................................................... 16

1.3. MỤC ĐÍCH VÀ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU .................................................. 20
1.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU .................................................. 21
1.5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................................... 21
1.6. ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẤN ÁN.................................................................. 22
1.7. CẤU TRÚC CỦA LUẬN ÁN........................................................................... 23
Chương 2 - CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ ĐO LƯỜNG HÌNH ẢNH
ĐIỂM ĐẾN DU LỊCH.............................................................................................. 25
2.1. TỔNG QUAN VỀ DU LỊCH ............................................................................ 25
2.1.1. Khái niệm về du lịch...................................................................................... 25
2.1.2. Sản phẩm du lịch ............................................................................................ 25
2.1.3. Khách du lịch .................................................................................................. 27


-2-

2.1.4. Điểm đến du lịch............................................................................................. 28
2.2. HÌNH ẢNH ĐIỂM ĐẾN DU LỊCH .................................................................. 29
2.2.1. Định nghĩa hình ảnh điểm đến du lịch............................................................ 29
2.2.1.1.Một số vấn đề trong nghiên cứu hình ảnh .................................................... 29
2.2.1.2.Định nghĩa hình ảnh điểm đến du lịch ......................................................... 32
2.2.2. Các thành phần của hình ảnh điểm đến du lịch .............................................. 34
2.2.3. Các thuộc tính của hình ảnh điểm đến du lịch................................................ 38
2.3.4. Đo lường hình ảnh điểm đến và phương pháp phát triển thang đo lường...... 42
2.3.4.3. Tầm quan trọng của đo lường hình ảnh điểm đến du lịch .......................... 42
2.3.4.2. Đo lường hình ảnh điểm đến ....................................................................... 44
2.3.4.3. Tiến trình phát triển thang đo lường ........................................................... 50
2.3.5. Quá trình tạo lập hình ảnh điểm đến du lịch của du khách................................. 53
Chương 3 - MƠ HÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP LUẬN NGHIÊN CỨU ................... 59
3.1. MỘT SỐ ĐỀ XUẤT NGHIÊN CỨU TỪ CÁC NGHIÊN CỨU ĐÃ THỰC
HIỆN ....................................................................................................................... 59

3.1.1. Đo lường mơ tả hình ảnh điểm đến với mơ hình Echtner và Ritchie (1991) . 59
3.1.2. Nghiên cứu sự khác biệt hình ảnh điểm đến trên các nhóm du khách có động
cơ và hành vi du lịch khác nhau ............................................................................... 62
3.2. Mơ hình và các giả thuyết nghiên cứu............................................................... 64
3.2.1. Mơ hình nghiên cứu........................................................................................ 64
3.2.2. Phát triển các giả thuyết nghiên cứu............................................................... 65
3.2.2.1. Mối quan hệ giữa hành vi du lịch của du khách và hình ảnh điểm đến ...... 65
3.2.2.2. Mối quan hệ giữa động cơ của du khách và hình ảnh điểm đến ................. 70
3.3. PHƯƠNG PHÁP LUẬN NGHIÊN CỨU ......................................................... 71
3.3.1. Thiết kế tiến trình nghiên cứu......................................................................... 71
3.3.2. Nghiên cứu định tính ...................................................................................... 75
3.3.2.1. Thiết kế công cụ thu thập dữ liệu................................................................. 75
3.3.2.2. Kế hoạch lấy mẫu nghiên cứu và thu thập dữ liệu ...................................... 77
3.3.2.3. Kế hoạch phân tích dữ liệu .......................................................................... 77


-3-

3.3.3. Nghiên cứu định lượng đánh giá sơ bộ/ thanh lọc thang đo hình ảnh điểm đến
Đà Nẵng .................................................................................................................... 78
3.3.3.1. Thiết kế công cụ thu thập dữ liệu................................................................. 78
3.3.3.2. Điều tra thử để hoàn thiện bản câu hỏi (Pretest)........................................ 80
3.3.3.3. Kế hoạch lấy mẫu và thu thập dữ liệu ......................................................... 80
3.3.3.4. Kiểm tra dữ liệu, xử lý dữ liệu khuyết và dị tìm số liệu ngoại lai............... 81
3.3.3.5. Kế hoạch phân tích dữ liệu .......................................................................... 82
3.3.4. Nghiên cứu kiểm định đánh giá thang đo hình ảnh điểm đến Đà Nẵng và các
giả thuyết nghiên cứu................................................................................................ 83
3.3.4.1. Thiết kế công cụ thu thập dữ liệu................................................................. 83
3.3.4.2. Kế hoạch lấy mẫu và thu thập dữ liệu ......................................................... 84
3.3.4.3. Kiểm tra dữ liệu, xử lý dữ liệu khuyết, dị tìm số liệu ngoại lai .................. 85

3.3.4.4. Kiểm định phân phối chuẩn......................................................................... 85
3.3.4.5. Kế hoạch phân tích dữ liệu .......................................................................... 86
Chương 4 - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.................................................................... 90
4.1. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỊNH TÍNH .......................................................... 90
4.1.1. Mô tả mẫu nghiên cứu ................................................................................... 90
4.1.2. Các thuộc tính chức năng của hình ảnh điểm đến Đà Nẵng........................... 90
4.1.3. Bầu khơng khí/tâm trạng du khách cảm nhận khi du lịch Đà Nẵng............... 95
4.1.4. Điểm khác biệt hay duy nhất du khách quốc tế nghĩ về điểm đến Đà Nẵng.. 97
4.2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THANH LỌC/ĐÁNH GIÁ SƠ BỘ THANG ĐO
HÌNH ẢNH ĐIỂM ĐẾN ĐÀ NẴNG..................................................................... 101
4.2.1. Mô tả mẫu nghiên cứu .................................................................................. 102
4.2.2. Kết quả phân tích nhân tố khám phá (EFA) ................................................. 102
4.3. KẾT QUẢ KHẲNG ĐỊNH THANG ĐO HÌNH ẢNH ĐIỂM ĐẾN ĐÀ NẴNG
VÀ KIỂM ĐỊNH CÁC GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU........................................ 105
4.3.1. Đặc điểm nhân khẩu của mẫu khảo sát......................................................... 105
4.3.2. Đặc điểm động cơ và hành vi du lịch của du khách được khảo sát.............. 106
4.3.3. Kết quả phân tích nhân tố khẳng định (CFA)............................................... 107


-4-

4.3.4. Đánh giá thuận lợi nhất và kém thuận lợi nhất đối với hình ảnh điểm đến Đà
Nẵng của du khách quốc tế..................................................................................... 112
4.3.5. Kết quả hình ảnh điểm đến Đà Nẵng theo mơ hình Echtner và Ritchie (1991) . 114
4.3.6. Kết quả kiểm định các giả thuyết về sự khác biệt hình ảnh điểm đến Đà Nẵng
giữa các nhóm du khách ......................................................................................... 118
4.3.6.1. Sự khác biệt hình ảnh điểm đến Đà Nẵng giữa du khách đi du lịch cùng gia
đình và khơng đi du lịch cùng gia đình .................................................................. 118
4.3.6.2. Sự khác biệt về hình ảnh điểm đến Đà Nẵng của du khách đi theo tour của
các hãng lữ hành và đi tự do .................................................................................. 120

4.3.6.3. Sự khác biệt về hình ảnh điểm đến Đà Nẵng theo các nhóm du khách có
hành vi trải nghiệm và động cơ du lịch khác nhau ................................................ 122
Chương 5 - KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH........................................... 129
5.1. CÁC KẾT LUẬN TỪ NGHIÊN CỨU VÀ MỘT VÀI Ý KIẾN BÀN LUẬN ... 129
5.2. HÀM Ý ĐỐI VỚI CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ................................................ 136
5.3. HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU .................................................................... 149
5.4. ĐỀ XUẤT CHO CÁC NGHIÊN CỨU TRONG TƯƠNG LAI ..................... 150
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN ................................................. 152
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 154
PHỤ LỤC ............................................................................................................... 162


-5-

DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT

SVHTTDL:

Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch

TCDLVN:

Tổng cục du lịch Việt Nam

UBTVQH:

Ủy ban thường vụ Quốc hội

WTTC:


Hội đồng Lữ hành và Du lịch Thế giới

GDP:

Tổng sản phẩm nội địa

DMO:

Tổ chức quản lý điểm đến


-6-

DANH MỤC CÁC BẢNG
Kí hiệu
Bảng 1.1
Bảng 1.2

Tên bảng
Bảng 1.1: Số lượng du khách quốc tế đến Việt Nam từ
2009 đến 2011
Tình hình khai thác khách du lịch của Đà Nẵng giai
đoạn 2007-2011

Trang
10
13

Bảng 1.3


Lượng khách quốc tế đến Đà Nẵng so với cả nước

13

Bảng 2.1

Các định nghĩa về hình ảnh điểm đến

33

Bảng 2.2

Các thuộc tính được sử dụng đo lường hình ảnh điểm đến

39

Bảng 4.1

Các thuộc tính chức năng về hình ảnh điểm đến Đà Nẵng

91

Bảng 4.2

Bầu khơng khí du khách cảm nhận khi du lịch ở Đà Nẵng

96

Bảng 4.3


Những đặc điểm riêng có hay duy nhất của điểm đến du
lịch Đà Nẵng

97

Bảng 4.4

Các nhân tố chính của hình ảnh điểm đến Đà Nẵng

104

Bảng 4.5

Đặc điểm du lịch của du khách khảo sát

107

Bảng 4.6
Bảng 4.7
Bảng 4.8
Bảng 4.9
Bảng 4.10

Biến quan sát của các nhân tố trong mơ hình thang đo
hình ảnh điểm đến Đà Nẵng
Chỉ số về sự phù hợp cho mô hình thang đo hình ảnh
điểm đến Đà Nẵng
Trọng số chuẩn hoá, CR và AVE
Hệ số tương quan các nhân tố trong thang đo hình ảnh
điểm đến Đà Nẵng

Đánh giá trung bình các nhân tố và thuộc tính hình ảnh
điểm đến Đà Nẵng của du khách

107
110
111
112
112

Sự khác biệt về đánh giá đối với các nhân tố hình ảnh
Bảng 4.11

điểm đến Đà Nẵng giữa du khách đến cùng gia đình và
khơng cùng gia đình

119


-7-

Sự khác biệt về đánh giá đối với các nhân tố hình ảnh
Bảng 4.12

điểm đến Đà Nẵng giữa du khách đến du lịch theo tour

120

của các hãng lữ hành và đi tự do
Bảng 4.13
Bảng 4.14

Bảng 4.15
Bảng 4.16
Bảng 4.17
Bảng 4.18
Bảng 4.19
Bảng 4.20

Kết quả ANOVA giữa các nhóm du khách có số lần đến
du lịch khác nhau
Kết quả ANOVA giữa các nhóm có thời gian lưu trú
khác nhau
Kết quả ANOVA giữa các nhóm có động cơ du lịch
khác nhau
Kết quả giá trị đánh giá trung bình của các nhóm có số
lần đến khác nhau
Kết quả ANOVA giữa các nhóm có thời gian lưu trú
khác nhau
Kết quả giá trị đánh giá trung bình các nhóm có thời
gian lưu trú khác nhau
Kết quả ANOVA giữa các nhóm có động cơ du lịch
khác nhau
Kết quả giá trị đánh giá trung bình các nhóm có động cơ
du lịch khác nhau

121
121
123
124
125
125

126
127