TIỂU LUẬN MƠN:
XÂY DỰNG ĐẢNG VỀ CHÍNH TRỊ, TƯ TƯỞNG VÀ ĐẠO ĐỨC

ĐỀ TÀI:
CƠNG TÁC GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO CÁN BỘ
CẤP CƠ SỞ HUYỆN NHO QUAN, TỈNH NINH BINH HIỆN NAY


MỤC LỤC
A. MỞ ĐẦU....................................................................................................1
B. NỘI DUNG.................................................................................................5
Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC LÝ LUẬN
CHÍNH TRỊ CHO CÁN BỘ CẤP CƠ SỞ....................................................5
1.1.Một số khái niệm cơ bản...........................................................................5
1.2.Nội dung cơ bản của giáo dục lý luận chính trị và những nhân tố ảnh
hưởng đến giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở hiện nay.........9
1.3.Vai trò của giáo dục lý luận chính trị đối với hoạt động của cán bộ
cấp cơ sở 12
Chương 2. THỰC TRẠNG CƠNG TÁC GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH
TRỊ CHO CÁN BỘ CẤP CƠ SỞ HUYỆN NHO QUAN. TỈNH NINH
BÌNH HIỆN NAY..........................................................................................15
2.1.Khái quát về huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình và đội ngũ cán bộ cấp
cơ sở huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình hiện nay.......................................15
2.2.Thực trạng cơng tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở
huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình hiện nay.................................................17
2.3.Nguyên nhân............................................................................................22
Chương 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CƠNG TÁC GIÁO DỤC LÝ LUẬN
CHÍNH TRỊ CHO CÁN BỘ CẤP CƠ SỞ HUYỆN NHO QUAN, TỈNH
NINH BÌNH TRONG THỜI GIAN TỚI....................................................25
3.1.Đổi mới về nội dung, chƣơng trình giáo dục lý luận chính trị phù hợp
với tình hình mới và phù hợp với đặc điểm của người học ở huyện Nho

Quan tỉnh Ninh Bình.....................................................................................25
3.2.Đổi mới phương pháp giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở
ở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay...............................................26
3.3.Nâng cao trình độ cho đội ngũ giảng viên lý luận chính trị của cơ sở ở
huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay..................................................27
3.4.Phát huy tính tích cực, ý thức tự học tập, rèn luyện của cán bộ cấp cơ
sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay.............................................29
C. KẾT LUẬN..............................................................................................31
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................32


A.MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong sự vận động của mỗi quốc gia, cán bộ ln giữ vị trí, vai trò đặc
biệt quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Để lãnh đạo thắng lợi sự
nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, Đảng ta đã
tiến hành công cuộc đổi mới nhằm nâng cao năng lực, sức chiến đấu và đặc
biệt là lịng tin u của nhân dân. Cơng cuộc đổi mới địi hỏi chúng ta phải có
một chương trình hành động toàn diện cho mọi ngành, mọi lĩnh vực. Trong đó
có nhiều lĩnh vực cịn xa lạ hoặc hồn tồn mới mẻ với chúng ta. Điều đó địi
hỏi phải có một đội ngũ cán bộ đủ năng lực, trình độ, phẩm chất đạo đức và
kiến thức sâu về lý luận chính trị, cần phải có sự khái qt, phân tích bằng tư
duy lý luận thì mới có thể nhận thức và giải quyết được.
Hiện nay, tình hình thế giới và trong nước đang có nhiều diễn biến
phức tạp, để giữ vững lòng tin của nhân dân đối với Đảng, với chính quyền
cần đặc biệt chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ đảng viên nói chung và cán bộ
cấp xã nói riêng có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định lý tưởng và con
đường đi lên chủ nghĩa xã hội, không dao động trước mọi biến cố phức tạp,
có đủ năng lực thực hiện thắng lợi đường lối, chính sách của Đảng và pháp
luật của Nhà nước; có nhân cách và lối sống mẫu mực, trong sáng, có ý thức

tổ chức kỷ luật cao, tôn trọng tập thể, gắn bó với nhân dân. Đây là vấn đề có ý
nghĩa thời sự cấp thiết hiện nay.
Đứng trước yêu cầu và nhiệm vụ mới của thời kỳ đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đội ngũ cán bộ cấp xã, phường, thị trấn ở
nước ta nói chung và ở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình nói riêng vẫn còn
yếu và hạn chế ở nhiều mặt như: bản lĩnh chính trị, trình độ nhận thức chính
trị, năng lực tổ chức quản lý, năng lực chỉ đạo hoạt động thực tiễn, phẩm chất
đạo đức cách mạng,… Nhiều cán bộ được đề bạt, bổ sung vào những vị trí
khác nhau nhưng chưa được đào tạo cơ bản về chuyên môn cũng như lý luận
1


chính trị. Do đó, khi xử lý cơng việc cịn tùy tiện, kinh nghiệm, giáo điều,
chưa vận dụng đúng đường lối, chủ trương, quan điểm của Đảng vào thực tiễn
của địa phương. Để khắc phục tình trạng trên cần phải giải quyết nhiều vấn đề
liên quan đến cán bộ cấp cơ sở trong đó vấn đề có ý nghĩa cấp bách là phải
đổi mới, tăng cường hơn nữa công tác đào tạo, nâng cao trình độ lý luận chính
trị nhằm nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức cách mạng,… cho họ
trong quá trình hoạt động thực tiễn ở địa phương.
Chính vì vậy, việc nghiên cứu, đánh giá thực trạng và đề ra các giải
pháp cụ thể thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo dục lý luận chính
trị cho đội ngũ cán bộ cấp cơ sở có ý nghĩa hết sức quan trọng cả về mặt lý
luận và thực tiễn. Đó là lý do tơi chọn đề tài: “Cơng tác giáo dục lý luận
chính trị cho cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình hiện nay”,
làm đề tài tiểu luận hết học phần mơn Xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng
và đạo đức.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1.

Mục đích nghiên cứu


Tiểu luận phân tích và làm rõ thực trạng nâng cao hiệu quả giáo dục lý
luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. Trên cơ
sở đó, tiểu luận đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu quả
giáo dục lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh
Ninh Bình hiện nay.
2.2.

Nhiệm vụ nghiên cứu

- Phân tích, làm rõ nội dung của cơng tác lý luận chính trị cho đội ngũ
cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình hiện nay.
- Phân tích đánh giá thực trạng nâng cơng tác giáo dục lý luận chính trị
cho cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình và nguyên nhân của
thực trạng đó.

2


- Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao cơng tác giáo dục lý luận
chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình hiện
nay.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1.

Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là Công tác giáo dục lý luận chính trị của cán bộ
cấp cơ sở huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình hiện nay.
3.2.


Phạm vi nghiên cứu

Tiểu luận tập trung nghiên cứu công tác giáo dục lý luận chính trị cho
cán bộ cấp cơ sở của huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình từ năm 2010 đến nay.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
4.1.

Cơ sở lý luận

Tiểu luận sử dụng phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin và Tư
tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về lý luận
chính trị và giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở.
4.2.

Phương pháp nghiên cứu

Tiểu luận sử dụng một số các phương pháp nghiên cứu: phân tích, tổng
hợp, khảo cứu tài liệu,…để giải quyết những nhiệm vụ đề tài đặt ra.
5. Kết cấu của tiểu luận
Bài tiểu luận ngoài mục lục, danh mục tài liệu tham khảo thi có ba
phần: Phần mở đầu, nội dung và kết luận.
Phần mở đầu gồm: Lý do chọn đề tài; mục đích và nhiệm vụ nghiên
cứu; đối tượng và phạm vi nghiên cứu; cơ sở lý luận và phương pháp nghiên
cứu; kết cấu của tiểu luận.
Phần nội dung gồm ba phần, cụ thể:
Chương 1: Những vấn đề lý luận chung về giáo dục lý luận chính trị
cho cán bộ cấp cơ sở
Chương 2: Thực trạng công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ
cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay

3


Chương 3: Giải pháp nâng cao công tác giáo dục lý luận chính trị cho
cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình hiện nay

4


B. NỘI DUNG
Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC LÝ
LUẬN CHÍNH TRỊ CHO CÁN BỘ CẤP CƠ SỞ
1.1.

Một số khái niệm cơ bản

1.1.1. Khái niệm lý luận chính trị
Từ điển Tiếng việt viết: “Lý luận là hệ thống những tư tưởng được khái
quát từ kinh nghiệm thực tiễn, có tác dụng chỉ đạo thực tiễn…” [1; tr.544545].
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí
Minh ln đề cao vai trị của lý luận. Và theo Người thì lý luận “là sự tổng
kết những kinh nghiệm của loài người, là tổng hợp những tri thức về tự nhiên
và xã hội tích trữ lại trong quá trình lịch sử” [2; tr.269].
Như vậy, lý luận được hình thành từ thực tiễn trên cơ sở khái quát
những kinh nghiệm của hoạt động thực tiễn phong phú, đa dạng của con
người.
Lý luận thường được hiểu là những tri thức được khái quát từ thực tiễn.
Lý luận phản ánh mối liên hệ bản chất, tính quy luật của sự vận động và phát
triển của các sự vật, hiện tượng trong thế giới khách quan.
Mặc dù có nhiều định nghĩa khác nhau về lý luận nhưng đều thống nhất

ở chỗ: Lý luận là sự khái quát những kinh nghiệm thực tiễn, là sự tổng hợp
các trí thức về tự nhiên, xã hội được tích lũy trong q trình hoạt động lịch sử
của con người.
Lý luận ngày càng có vai trò quan trọng trong sự phát triển của xã hội.
Mỗi ngành, mỗi lĩnh vực cụ thể khác nhau đều phải có lý luận riêng và mỗi
ngành, mỗi lĩnh vực hoạt động cụ thể muốn phát triển được đều phải bắt đầu
bằng việc phát triển lý luận. Có lý luận trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, lý
luận trong lĩnh vực khoa học xã hội,…, lý luận trong lĩnh vực chính trị.

5


Lý luận chính trị là hệ thống các quan điểm, chủ trương, đường lối,
chính sách của một Đảng, một giai cấp để giành, giữ và thực thi quyền lực
Nhà nước.
Hồ Chí Minh thể hiện rõ quan điểm: “Đối với chúng ta, những người
cách mạng và nhân dân Việt Nam, chủ nghĩa Mác - Lênin không những là cái
“cẩm nang” thần kỳ, khơng những là cái kim chỉ nam mà cịn là mặt trời soi
sáng con đường chúng ta đi tới thắng lợi cuối cùng, đi tới chủ nghĩa xã hội
và chủ nghĩa cộng sản” [3, tr.105].
Tóm lại, khơng chỉ chống giáo điều trong học tập chủ nghĩa Mác Lênin, mà còn phải chống giáo điều trong vận dụng lý luận cũng như kinh
nghiệm của nước khác, ngành khác.
Từ góc độ tiếp cận khái niệm lý luận chính trị như trên có thể hiểu: Lý
luận chính trị là hệ thống các quan điểm, chủ trương, đường lối, chính sách
của một chính đảng, một giai cấp nhằm giành, giữ và thực thi quyền lực nhà
nước.
1.1.2. Khái niệm giáo dục lý luận chính trị




Quan niệm về giáo dục

“Giáo dục là một hoạt động hết sức quan trọng của con người, qua đó
những kinh nghiệm, tri thức nhân loại tích lũy được trong thực tiễn cuộc sống
được trao truyền, giúp nhân loại không ngừng bổ sung, phát triển tri thức mới.
Nhờ giáo dục và thông qua giáo dục, con người ngày càng phát triển toàn
diện, hoàn thiện nhân cách. Bao trùm lên tất cả là giáo dục giúp tạo nguồn lực
cho sự phát triển trong tương lai. Chính vì vậy, giáo dục được coi là yếu tố
quyết định sự phát triển nhanh và bền vững, là nguồn “của cải nội sinh” của
mỗi quốc gia” [4; tr.117].
Theo Hồ Chí Minh, giáo dục có vai trị hết sức to lớn trong việc cải tạo
con người cũ, xây dựng con người mới thích nghi với điều kiện hồn cảnh cụ
thể nhất định. Người nói: “Thiện ác chẳng phải là bản tính cố hữu, phần lớn
đều do giáo dục mà nên” [5; tr.383].
6


Một mặt, giáo dục phục vụ cho sự phát triển của xã hội, bởi lẽ, sẽ
không phát triển thêm một bước nào nếu như khơng có những điều kiện cần
thiết do giáo dục tạo ra. Mặt khác, phát triển của giáo dục luôn chịu sự quy
định của xã hội thông qua những yêu cầu ngày càng cao và những điều kiện
ngày càng thuận lợi do sự phát triển xã hội mang lại…



Quan niệm về giáo dục lý luận chính trị

Theo chủ tịch Hồ Chí Minh: “Giáo dục lý luận chính trị là quá trình tác
động vào đối tượng bằng cách trình bày, giải thích một cách khoa học những
khái niệm, những quy luật, những quan điểm… nhằm làm cho cán bộ, đảng

viên và quần chúng nắm được những kiến thức về chủ nghĩa Mác - Lênin, về
đường lối, chính sách của Đảng, nâng cao phẩm chất cách mạng và năng lực
hoạt động thực tiễn của họ, hướng dẫn họ vận động những hiểu biết ấy vào
cuộc sống” [6; tr.169].
Giáo dục lý luận chính trị là một bộ phận quan trọng của cơng tác tư
tưởng của Đảng.
Giáo dục lý luận chính trị có vị trí rất quan trọng trong tồn bộ hoạt
động của Đảng. Tầm quan trọng đó bắt nguồn từ vai trò của chủ nghĩa Mác Lênin đối với quá trình phát triển xã hội với tư cách là khoa học cách mạng
của giai cấp công nhân và là hệ tư tưởng của toàn xã hội trong chế độ xã hội
chủ nghĩa.
Từ những khái niệm trên có thể rút ra quan niệm: Giáo dục lý luận chính
trị cho cán bộ cấp cơ sở thực chất là quá trình giáo dục, bồi dưỡng những tri
thức lý luận chính trị, cốt lõi là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
đường lối chính sách của Đảng, nhằm nâng cao trình độ nhận thức, giác ngộ
cách mạng, xây dựng thế giới quan và phương pháp luận khoa học, những
phẩm chất chính trị, đạo đức và năng lực người cán bộ cách mạng.
1.1.3. Khái niệm cán bộ cấp cơ sở
Ở nước ta hiện nay cơ cấu tổ chức của hệ thống chính trị được chia làm
4 cấp: Trung ương; tỉnh, thành phố trực thuốc Trung ương; quận, huyện và cơ
7


sở. Cấp cơ sở (xã, phường, thị trấn) gọi chung là cấp xã, là cấp cuối cùng
trong sự phân cấp hành chính. Cấp cơ sở là nơi nhân dân cư trú, sinh sống gắn
bó chặt chẽ trong quan hệ kinh tế, dịng tộc và văn hóa.
Trong cơng cuộc đổi mới ở nước ta hiện nay, cấp cơ sở giữ một vai trị
quan trọng. Quản lý cấp xã tốt sẽ góp phần làm cho hệ thống chính trị cơ sở
thêm vững mạnh. Vì vậy, Đảng và Nhà nước ta rất chú trọng xây dựng hệ
thống chính trị cấp xã.
Vì vậy, Cán bộ cấp cơ sở chính là những người trực tiếp đưa đường

lối, chính sách của Đảng, Nhà nước đến với quần chúng, là những người gần
gũi nhất với người dân, người cán bộ phải hiểu rõ đặc điểm, yêu cầu cụ thể
của cơ sở, muốn phát huy được vai trò trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo quần
chúng ở cơ sở thì phải tăng cường tổ chức, phát động các phong trào cách
mạng của quần chúng ngay trên địa bàn.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Cán bộ là cái gốc
của mọi công việc, muôn việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay
kém” [7; tr.11]. Do đó, đội ngũ cán bộ nói chung và đội ngũ cán bộ cấp cơ sở
nói riêng có vai trò hết sức quan trọng.
Khái quát các đặc điểm của cán bộ cấp cơ sở như trên có thể thấy
những vai trò của cán bộ cấp cơ sở như sau:
Thứ nhất, cán bộ cấp cơ sở là đại diện cho nhân dân trong lãnh đạo,
quản lý Nhà nước ở địa phương đồng thời là người trực tiếp lãnh đạo, cụ thể
hóa, tổ chức thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật
của Nhà nước. Vì vậy, cán bộ cấp cơ sở là bộ phận quan trọng trong hệ thống
chính trị ở nước ta.
Thứ hai, cán bộ cấp cơ sở được coi là “cầu nối trực tiếp” quan trọng
giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân. Cán bộ cơ sở tiếp xúc hàng ngày với
nhân dân nên họ là cầu nối quan trọng giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân; tạo
nên mối liên hệ máu thịt thống nhất giữa Đảng và nhân dân, xây dựng củng
cố niềm tin của nhân dân với Đảng.
8


Thứ ba, cán bộ cấp cơ sở là một trong những dự nguồn quan trọng cung
cấp cho cán bộ lãnh đạo cấp trên. Trải qua thời kỳ cách mạng trước đây cũng
như hiện nay, họ ln có bản lĩnh chính trị vững vàng, tích lũy được nhiều
kinh nghiệm trong việc chỉ đạo và thực hiện nhiệm vụ chính trị, có khả năng
sáng tạo, tính nhạy bén và năng động cao. [8; tr.25].
1.2.


Nội dung cơ bản của giáo dục lý luận chính trị và những

nhân tố ảnh hưởng đến giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở
hiện nay
1.2.1. Nội dung cơ bản của giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp
cơ sở
Nội dung cơ bản của nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho
cán bộ cấp cơ sở bao gồm: Nội dung và chương trình giáo dục; chủ thể thực
hiện giáo dục; phương pháp giáo dục (công tác giảng dạy, đối tượng đào tạo
và cơ sở vật chất); kết quả thực hiện giáo dục. Đây cũng là những tiêu chí để
đánh giá chất lượng giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở.
Thứ nhất, về nội dung và chương trình của giáo dục lý luận chính trị
cho cán bộ cơ sở.
Nội dung, chương trình giáo dục lý luận chính trị có sự phát triển cả về
bề rộng và bề sâu, một mặt bổ sung thêm các kiến thức về lịch sử, truyền
thống cách mạng của Đảng, tiếp tục làm sâu sắc thêm tính khoa học và cách
mạng của chủ nghĩa xã hội, đường lối đổi mới của Đảng, chỉ thị, nghị quyết,
quan điểm, tư tưởng mới của Đảng, các chính sách mới được ban hành của
Nhà nước, các bộ luật của Nhà nước mới ra đời được tổ chức học tập nghiêm
túc và cập nhật kịp thời vào nội dung giảng dạy, học tập, nghiên cứu.
Thứ hai, đối với chủ thể thực hiện giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ
cơ sở.
Đội ngũ cán bộ thực hiện giáo dục lý luận chính trị phải là những người
có trình độ quản lý giáo dục nhất định, có nhận thức đúng đắn, đầy đủ ý nghĩa
tầm quan trọng của hiệu quả giáo dục lý luận chính trị. Từ đó, đề ra những đề
9


xuất, giải pháp tối ưu cho công tác giáo dục đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính

trị một cách hiệu quả.
Thứ ba, về phương pháp giáo dục lý luận chính trị đối với người học là
cán bộ cấp cơ sở
Trong giáo dục thì phương pháp chính là cách thức truyền tải nội dung,
thông tin đối với người học theo một hệ thống đã xác định để hình thành nên
những tri thức mới cho họ. Vì vậy, người giáo dục phải có một cách thức
truyền tải đúng với nội dung để thu hút đối tượng bằng nhiều hình thức, phải
phù hợp với trình độ và đặc điểm của từng đối tượng học đặc biệt là cán bộ
cấp cơ sở.
Thứ tư, kết quả giáo dục lý luận chính trị của cán bộ cấp cơ sở.
Kết quả giáo dục lý luận chính trị của cán bộ cấp cơ sở đánh giá hiệu
quả giáo dục lý luận chính trị vì mục đích của hoạt động giáo dục ln hướng
đến thành tựu mà nó đạt được. Hoạt động của người cán bộ, công chức, viên
chức có đúng với chủ trương chính sách của cấp trên, có phù hợp với mục
tiêu và đáp ứng được yêu cầu của đất nước thì hoạt động giáo dục đã có hiệu
quả và ngược lại.
Tóm lại, hiệu quả giáo dục lý luận chính trị phản ánh cơng tác giáo dục
lý luận chính trị vào những thời điểm nhất định nên nó ln biến động theo
tình hình, nhiệm vụ mới cùng với sự biển đổi của các yếu tố bên trong cấu
thành nên các hoạt động giáo dục lý luận chính trị.
1.2.2. Những nhân tố ảnh hưởng đến giáo dục lý luận chính trị cho
cán bộ cấp cơ sở hiện nay
- Sự phát triển của nền kinh tế theo hướng phát huy nguồn lực con
người, phát triển nền kinh tế tri thức
Hồ Chí Minh đã nói: “Chủ nghĩa xã hội có được xây dựng thành công
hay không, tùy thuộc vào việc chúng ta có phát huy tốt nguồn lực con người
hay không?”. Khi Việt Nam bước vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội,
Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần
có những con người xã hội chủ nghĩa” [9; tr.310].
10



Mỗi quốc gia, nếu muốn tồn tại, giữ vững độc lập chủ quyền không thể
không hướng đến phát triển nền kinh tế tri thức, nó khơng chỉ góp phần thực
hiện hiện đại hóa nền sản xuất xã hội mà cịn làm thay đổi hẳn những thói
quen tập quán sản xuất nhỏ, đem lại những quan điểm mới, đúng đắn về lao
động, về con người; để xây dựng đất nước văn minh, giàu mạnh, một yêu cầu
cơ bản không thể bỏ qua là phải thực hiện cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước, đẩy mạnh hội nhập quốc tế, đưa nền kinh tế của đất nước tiến đến một
nền kinh tế tri thức.
- Mặt trái của nền kinh tế thị trường tác động không nhỏ đến tư tưởng,
đạo đức, bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên trong đời sống xã hội
Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, là cơ sở hiện thực
xã hội tác động rất lớn đến sự phát triển nhân cách người cán bộ, đảng viên
với những biểu hiện như: tính quyết đốn, năng động sáng tạo, tự chủ, tự chịu
trách nhiệm.
Nghị quyết 09 của Bộ Chính trị về “Một số định hướng lớn trong công
tác tư tưởng hiện nay” nhận định: “Điều nhức nhối nhất hiện nay là một bộ
phận cán bộ, đảng viên giảm sút ý chí phẩm chất cách mạng. Tệ tham nhũng,
lãng phí tài sản Nhà nước và nhân dân rất nghiêm trọng, bệnh quan liêu, xa
thực tế, xa dân, ý thức tổ chức kỷ luật kém, tình trạng coi thường kỷ cương
phép nước còn rất nặng. Tư tưởng cục bộ địa phương kèn cựa địa vị,…
Những biểu hiện đó đang gây bất bình trong dư luận, làm tổn hại đến uy tín
của Đảng, làm giảm sút sức chiến đấu của Đảng và giảm lòng tin của nhân
dân”.
- Yêu cầu ngày càng cao của cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng
trong nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Đảng, Nhà nước, đòi hỏi phải nâng cao
hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cơ sở.
Cơng tác chính trị, tư tưởng giữ vị trí quan trọng hàng đầu đối với
nhiệm vụ xây dựng Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở có trình độ chun


11


mơn vững vàng, nhạy bén về chính trị, hồn thành tốt mọi nhiệm vụ được
giao.
Cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng của Đảng là thực hiện thường
xuyên bồi dưỡng cho cán bộ, đảng viên những vấn đề cơ bản về chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm, đường lối, chủ trương của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; những truyền thống tốt đẹp của
dân tộc, truyền thống cách mạng của Đảng; những kiến thức mới về khoa học
cơng nghệ, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phịng, an ninh,… giáo dục chính
trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên là nhằm bảo đảm sự thống nhất về chính
trị, tư tưởng trong tồn Đảng, sự đồng thuận trong toàn xã hội, nhân dân và
toàn dân tộc.
Công cuộc đổi mới của Đảng và nhân dân ta đang diễn ra trong bối
cảnh có nhiều cơ hội thuận lợi đan xen những nguy cơ khó khăn, phức tạp.
Trên thế giới, cuộc cách mạng khoa học và công nghệ phát triển nhanh chóng
tác động mạnh mẽ tới tất cả các nước, trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã
hội.
1.3.

Vai trị của giáo dục lý luận chính trị đối với hoạt động của

cán bộ cấp cơ sở
Giáo dục lý luận chính trị có vai trị rất quan trọng trong toàn bộ hoạt
động của Đảng và Nhà nước. Tầm quan trọng đó bắt nguồn từ vai trị của chủ
nghĩa Mác - Lênin đối với quá trình phát triển của xã hội với tư cách là khoa
học cách mạng của giai cấp công nhân và là hệ tư tưởng của tồn xã hội trong
chế độ xã hội chủ nghĩa.

Hồ Chí Minh đã dạy: “Làm nghề gì cũng phải học, vậy làm cách mạng
cũng phải học. Nếu không giáo dục cho đảng viên làm cách mạng mà cứ yêu
cầu họ làm cách mạng thì họ khơng làm trịn được nhiệm vụ” [10; tr. 224].
Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII nhấn mạnh: “Đổi mới
mạnh mẽ công tác giáo dục lý luận chính trị, học tập nghị quyết của Đảng.
Thực hiện nền nếp việc bồi dưỡng lý luận, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ,
12


đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo quản lý các cấp…; tiếp tục đổi mới hệ
thống chương trình đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị theo hướng nâng cao
chất lượng, chú trọng hiệu quả và phù hợp với từng đối tượng” [11; tr.201202].
Do đó, cơng tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên nói
chung, đặc biệt đối với cán bộ cấp cơ sở hiện nay có những vai trị hết sức
quan trọng như sau:
Thứ nhất, giáo dục lý luận chính trị đóng vai trị định hướng cho hoạt
động lãnh đạo quản lý của đội ngũ cán bộ nói chung, cán bộ cấp cơ sở nói
riêng; tạo sự thống nhất về chính trị, tư tưởng trong Đảng, sự đồng thuận
trong nhân dân về mục tiêu con đường đi lên của đất nước.
Thứ hai, qua giáo dục lý luận chính trị giúp cho người cán bộ cấp cơ sở
kiên định trong cuộc đấu tranh tư tưởng của Đảng chống lại các quan điểm sai
trái, cơ hội, phản động, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước.
Thứ ba, việc giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở cịn xuất
phát từ yêu cầu, nhiệm vụ của chính bản thân đội ngũ cán bộ trong giai đoạn
hiện nay; nhằm củng cố lòng tin vào sự lãnh đạo của Đảng, vào con đường
cách mạng và lý tưởng mà Bác Hồ, Đảng ta và dân tộc ta đã lựa chọn.
Thứ tư, việc nâng cao lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ cấp cơ sở
cịn là nhân tố tác động tích cực đến công cuộc đổi mới, chỉnh đốn Đảng,
nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; đấu tranh chống tình

trạng suy thối về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, bệnh cơ
hội, giáo điều, bảo thủ, chủ nghĩa cá nhân và tệ quan liêu, tham nhũng, lãng
phí trong một bộ phận khơng nhỏ cán bộ, đảng viên hiện nay.
Thứ năm, lý luận chính trị giúp cho cán bộ cấp cơ sở xác định niềm tin
khoa học vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ
trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.

13


Để có được một đội ngũ cán bộ tốt, ngang tầm với địi hỏi của nhiệm
vụ cách mạng, thì cán bộ phải luôn học tập về mọi mặt để nâng cao trình độ.
Cán bộ phải là những người tiên tiến, nếu bị tụt hậu thì khơng xứng đáng là
người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân.

14


Chương 2. THỰC TRẠNG CƠNG TÁC GIÁO DỤC LÝ LUẬN
CHÍNH TRỊ CHO CÁN BỘ CẤP CƠ SỞ HUYỆN NHO QUAN.
TỈNH NINH BÌNH HIỆN NAY

2.1.

Khái quát về huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình và đội ngũ

cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình hiện nay
2.1.1. Đơi nét về điều kiện tự nhiên, tình hình kinh tế, văn hố – xã
hội huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình




Về điều kiện tự nhiên

Nho Quan là một huyện miền núi phía Tây Bắc của tỉnh Ninh Bình.
Phía Bắc giáp các huyện n Thủy và Lạc Thủy tỉnh Hịa Bình, phía Đơng
giáp các huyện Gia Viễn, Hoa Lư, phía Nam giáp thị xã Tam Điệp, phía Tây
giáp huyện Thạch Thành tỉnh Thanh Hố. Nho Quan có diện tích tự nhiên gần
460 km². Tính đến tháng 12/ 2015 dân số toàn huyện 151. 7855 người, trong
đó đồng bào dân tộc thiểu số (chủ yếu là dân tộc Mường) chiếm 15,2%, đồng
bào theo đạo thiên chúa giáo là 16,5%. Nho Quan gồm có 27 đơn vị hành
chính cơ sở: 01thị trấn và 26 xã.
Địa hình huyện Nho Quan chia làm 3 vùng rõ rệt vùng đồi núi, vùng
bán sơn địa và vùng chiêm trũng. Hầu hết là đồi núi, bao gồm các xã phía Tây
Bắc và Tây Nam và phía Bắc huyện, bên cạnh đó cịn có một số xã thuộc bán
sơn địa và đồng chiêm trũng.
Những năm qua, trong bối cảnh nền kinh tế cả nước có nhiều khó khăn,
giá cả thị trường tăng cao, thời tiết không thuận lợi, song Đảng bộ và nhân
dân trong huyện Nho Quan đã phát huy truyền thống đồn kết, nỗ lực phấn
đấu, vượt qua khó khăn, thi đua lao động sản xuất lập thành tích chào mừng
các sự kiện chính trị quan trọng, các ngày lễ lớn của đất nước, đã giành được
kết quả tương đối toàn diện trên các lĩnh vực.



Về phát triển kinh tế, văn hoá - xã hội

15



Kinh tế tăng trưởng khá, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tăng tỷ
trọng công nghiệp, xây dựng, thương mại dịch vụ, giảm dần tỷ trọng Nông,
lâm nghiệp, thuỷ sản.
Có tiến bộ, an sinh xã hội được đảm bảo, đời sống nhân dân được cải
thiện rõ nét, công tác giảm nghèo đạt kết quả tốt. Văn hố, thơng tin, thể dục
thể thao tiếp tục phát triển; thể thao quần chúng phát triển mạnh.
Bên cạnh những thuận lợi, huyện Nho Quan cũng có nhiều khó khăn,
xuất phát điểm về kinh tế thấp, tiến hành cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong
điều kiện cơ sở vật chất kỹ thuật lạc hậu, tích lũy ít, thiếu vốn.
Với tinh thần quyết tâm cao, Đảng bộ và nhân dân huyện Nho Quan
tích cực triển khai các chương trình hành động, đề án thực hiện Nghị quyết
Đại hội Đảng các cấp, đưa Nghị quyết vào cuộc sống, đáp ứng nguyện vọng
của nhân dân, khích lệ tinh thần đoàn kết, năng động, sáng tạo vượt qua khó
khăn, tranh thủ thời cơ, vượt qua thách thức, đưa công cuộc đổi mới phát
triển, tạo tiền đề thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hôi.
2.1.2. Thực trạng đội ngũ cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh
Ninh Bình
Trong những năm qua, đội ngũ cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan tỉnh
Ninh Bình đã có bước phát triển cả về số lượng và chất lượng, về năng lực tổ
chức.
Những năm gần đây, đội ngũ cán bộ cấp cơ sở của huyện Nho Quan
tỉnh Ninh Bình đã có sự trưởng thành về nhiều mặt. Họ đã có sự nhạy cảm về
chính trị, tư duy chính trị ngày càng năng động, nhạy bén. Thành tựu phát
triển kinh tế - xã hội những năm qua của huyện có sự đóng góp khơng nhỏ
của đội ngũ cán bộ cấp cơ sở.
Đội ngũ cán bộ cấp cơ sở, là những người chịu trách nhiệm trước Đảng,
trước nhân dân, lãnh đạo, quản lý mọi mặt, mọi lĩnh vực ở địa phương, cơ sở.
Tuy nhiên, so với yêu cầu của huyện Nho Quan vẫn còn nhiều hạn chế về

16



năng lực, trình độ chun mơn, chưa đáp ứng được yêu cầu của sự nghiệp đổi
mới của địa phương trong giai đoạn mới.
Theo số liệu điều tra đến 30/12/2017 của Phịng Nội vụ huyện Nho
Quan tỉnh Ninh Bình thì tổng số đội ngũ cán bộ cấp cơ sở của 27 xã trên toàn
địa bàn huyện Nho Quan là 583 người. Về độ tuổi: dưới 30 tuổi có 52 người
chiếm 0.13%; từ 31 đến 45 tuổi có 303 người chiếm 0.63%; từ 46 đến 60 tuổi
có 228 người chiếm 0.24%; trên 60 tuổi 0%.
Trình độ học vấn: đa số cán bộ cấp cơ sở của huyện đã có trình độ học
vấn tốt nghiệp phổ thơng.
Qua q trình thực tiễn, đội ngũ cán bộ cấp cơ sở luôn được cấp ủy
đảng và chính quyền quan tâm, phát triển về mọi mặt. Cơng tác quản lý, quy
hoạch, bố trí cán bộ được thực hiện chặt chẽ, đúng nguyên tắc bồi dưỡng cán
bộ. Huyện ủy, Ủy ban nhân dân huyện Nho Quan quan tâm thực hiện tốt
chính sách đối với cán bộ, đảm bảo hỗ trợ đời sống vật chất, tinh thần để đội
ngũ cán bộ n tâm cơng tác, hồn thành tốt nhiệm vụ được giao.
2.2.

Thực trạng công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ cấp

cơ sở huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình hiện nay
2.2.1. Những thành tựu đạt được
2.2.1.1.

Thực hiện tốt nội dung, chương trình giáo dục lý luận

chính trị
Nội dung của giáo dục lý luận chính trị rất rộng, bao gồm hệ thống
những nguyên lý, luận điểm, đề cập đến nhiều mặt, quy luật khác nhau của

đời sống xã hội; bao gồm việc giáo dục những nguyên lý phổ biến của chủ
nghĩa Mác - Lênin; đường lối, quan điểm của Đảng về các lĩnh vực của đời
sống xã hội, lịch sử Đảng; công tác xây dựng Đảng.
Là bề sâu, một mặt bổ sung thêm các kiến thức về lịch sử, truyền thống
cách mạng của Đảng, tiếp tục làm sâu sắc thêm tính khoa học và cách mạng
của chủ nghĩa xã hội, đường lối đổi mới của Đảng, chỉ thị, nghị quyết, quan
điểm, tư tưởng mới của Đảng, các chính sách mới được ban hành của Nhà
17


nước, các bộ luật của Nhà nước mới ra đời được tổ chức học tập nghiêm túc
và cập nhật kịp thời vào nội dung giảng dạy, học tập, nghiên cứu.
Nhiệm vụ của Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện là đào tạo sơ cấp lý
luận chính trị - hành chính; bồi dưỡng các chương trình lý luận chính trị về
chính sách và pháp luật của Nhà nước cho cán bộ, đảng viên trên địa bàn
huyện. Bồi dưỡng, cập nhật kiến thức mới về nghiệp vụ công tác xây dựng
Đảng, quản lý nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội
và một số lĩnh vực khác cho cán bộ đảng, đồn thể.
Tóm lại, trong cơng tác giáo dục và học tập lý luận chính trị, bên cạnh
việc giáo dục lý luận Mác - Lênin cần phải chú trọng đến việc giáo dục các
mặt: đạo đức cách mạng, giác ngộ xã hội chủ nghĩa, văn hóa, kĩ thuật, lao
động sản xuất, học đi đôi với hành,…
2.2.1.2. Nâng cao chất lượng của các chủ thể giáo dục lý luận chính trị
Thứ nhất, các cơ quan chính trị, cán bộ chính trị các cấp đã nhận thức
đúng đắn tầm quan trọng của giáo dục chính trị và phát huy tốt vai trò, trách
nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai, tổ chức thực hiện công tác giáo dục
lý luận chính trị cho cán bộ cấp cơ sở huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình.
Thứ hai, trình độ năng lực và phương pháp sư phạm của đội ngũ giáo
viên kiêm chức giảng dạy lý luận chính trị ngày càng nâng cao, đáp ứng mục
tiêu giáo dục lý luận chính trị đã đề ra.

Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện đã sử dụng linh hoạt kinh phí trên
cấp với kinh phí tiết kiệm của đơn vị để mua sắm mới trang thiết bị kỹ thuật
đầu tư cho hoạt động giảng dạy hàng năm. Chất lượng và kết quả giáo dục
chính trị cho các đối tượng đào tạo bồi dưỡng của huyện từng bước được
nâng lên và ngày càng tạo được sự tin tưởng của Đảng bộ huyện.
2.2.1.3.

Đổi mới phương pháp giáo dục lý luận chính trị

+ Về phương pháp giảng dạy:
Những năm vừa qua, các giảng viên bao gồm giảng viên chuyên trách
và giảng viên kiêm chức của trung tâm chính trị huyện Nho Quan đã có nhiều
18