ĐẠI HỌC THÁI NGUN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NƠNG LÂM

NGUYỄN BÍCH HẰNG

NGHIÊN CỨU MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM BỆNH DỊCH
TẢ LỢN CHÂU PHI TẠI TỈNH LẠNG SƠN VÀ ĐỀ
XUẤT BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ THÚ Y

Thái Nguyên – 2023


ĐẠI HỌC THÁI NGUN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NƠNG LÂM

NGUYỄN BÍCH HẰNG

NGHIÊN CỨU MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM BỆNH DỊCH TẢ LỢN
CHÂU PHI TẠI TỈNH LẠNG SƠN VÀ ĐỀ XUẤT BIỆN
PHÁP PHÒNG CHỐNG
Ngành: THÚ Y
Mã số ngành: 8 64 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ THÚ Y
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Quang Tính

Thái Nguyên, năm 2023

LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan:
Đây là cơng trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi, các số liệu và kết
quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa cơng bố dưới bất kỳ
hình thức nào.
Mọi sự giúp đỡ để thực hiện luận văn này được cám ơn và các thơng
tin trích dẫn trong luận văn này đều đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, ngày

tháng 11 năm 2023

Tác giả luận văn

Nguyễn Bích Hằng

i


LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian học tập cùng với nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận
được sự giúp đỡ, hướng dẫn tận tình của nhiều cá nhân và tập thể, đến nay
luận văn của tơi đã được hồn thành.
Nhân dịp này, cho phép tơi được tỏ lịng biết ơn và cảm ơn chân thành
tới PGS.TS. Nguyễn Quang Tính - Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên Người thày đã tận tình và chu đáo đã ln cổ vũ tinh thần, động viên, hướng dẫn
và chỉ bảo cho tôi trong suốt q trình nghiên cứu và hồn thành luận văn.
Xin cảm ơn Ban Giám hiệu, BCN Khoa Chăn nuôi Thú y trường Đại
học Nông Lâm, các thầy cô giáo đã giúp đỡ, tạo điều kiện để tôi học tập, tiếp
thu kiến thức của chương trình học.
Xin cảm ơn Ban lãnh đạo và toàn thể cán bộ Chi cục Chăn nuôi và Thú

y, đồng nghiệp đang làm việc trong lĩnh vực Chăn nuôi Thú y của tỉnh Lạng
Sơn, Lãnh đạo Chi cục Thú y vùng II đã tạo điều kiện thuận lợi để tơi được
nghiên cứu và hồn thành khóa học.
Cho phép tôi được gửi lời cảm ơn sâu sắc tới gia đình, người thân cùng
bạn bè đã động viên giúp đỡ tơi vượt qua mọi khó khăn trong suốt quá trình
học tập, nghiên cứu, thực hiện đề tài.
Một lần nữa tơi xin được bày tỏ lịng biết ơn, cảm ơn chân thành tới những
tập thể, cá nhân đã tạo điều kiện giúp đỡ tơi hồn thành chương trình học tập.
Thái Nguyên, ngày tháng 11 năm 2023
Tác giả luận văn

Nguyễn Bích Hằng

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ii
MỤC LỤC ................................................................................................................ iii
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT .................................................................. vi
DANH MỤC CÁC BẢNG ......................................................................................vii
DANH MỤC CÁC HÌNH ..................................................................................... viii
TRÍCH YẾU LUẬN VĂN ....................................................................................... ix
THESIS ABSTRACT..............................................................................................xii
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................... 1
2. Mục tiêu của đề tài .................................................................................................. 2
3. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài ................................................... 2
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU .................................................................. 3

1.1. Giới thiệu về bệnh dịch tả lợn châu Phi ............................................................... 3
1.1.1. Trên thế giới ...................................................................................................... 3
1.1.2. Tại Việt Nam ..................................................................................................... 4
1.2. Dịch tễ học bệnh dịch tả lợn châu Phi.................................................................. 7
1.2.1. Căn bệnh............................................................................................................ 7
1.2.2. Loài, lứa tuổi mắc bệnh ................................................................................... 11
1.2.3. Con đường truyền lây...................................................................................... 12
1.2.4. Cơ chế sinh bệnh ............................................................................................. 12
1.2.5. Triệu chứng, bệnh tích .................................................................................... 13
1.3. Chẩn đoán bệnh .................................................................................................. 14
1.3.1. Chẩn đoán phân biệt ........................................................................................ 15
1.3.2. Các phương pháp chẩn đốn xét nghiệm phịng thí nghiệm ........................... 15
1.4. Nghiên cứu phát triển vắc xin phòng Dịch tả lợn châu Phi ............................... 20
1.4.1. Vắc xin bất hoạt .............................................................................................. 20
1.4.2. Vắc xin tái tổ hợp ............................................................................................ 21
1.4.3. Vắc xin nhược độc sống .................................................................................. 21

iii


CHƯƠNG 2. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................... 23
2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 23
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu...................................................................................... 23
2.1.2. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 23
2.1.3. Thời gian nghiên cứu ...................................................................................... 23
2.2. Nội dung nghiên cứu .......................................................................................... 23
2.2.1. Thực trạng chăn nuôi lợn của tỉnh Lạng Sơn giai đoạn 2021 - 2023. ............. 23
2.2.2. Diễn biến của bệnh dịch tả lợn châu Phi tại các địa phương trong tỉnh Lạng
Sơn giai đoạn 2021-2023 .......................................................................................... 23
2.2.3. Cơng tác phịng chống dịch tả lợn châu Phi tại tỉnh Lạng Sơn ....................... 23

2.2.4. Một số đặc điểm dịch tễ bệnh dịch tả lợn châu Phi tại tỉnh Lạng Sơn............ 23
2.2.5. Một số đặc điểm bệnh lý, lâm sàng của bệnh dịch tả lợn châu Phi tại tỉnh
Lạng Sơn ................................................................................................................... 24
2.2.6. Đề xuất biện pháp phòng chống bệnh dịch tả lợn châu Phi tại tỉnh Lạng Sơn24
2.3. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................... 24
2.3.1. Phương pháp nghiên cứu đặc điểm dịch tễ ..................................................... 24
2.3.2. Phương pháp xét nghiệm mẫu ......................................................................... 24
2.3.3. Phương pháp nghiên cứu đặc điểm bệnh lý của bệnh ..................................... 27
2.3.4. Đề xuất biện pháp phòng chống bệnh dịch tả lợn châu Phi tại tỉnh Lạng Sơn28
2.4. Phương pháp xử lý số liệu .................................................................................. 28
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .............................. 30
3.1. Thực trạng chăn nuôi lợn của tỉnh Lạng Sơn giai đoạn 2021-2023................... 30
3.2. Diễn biến của bệnh dịch tả lợn châu Phi tại các địa phương của tỉnh Lạng Sơn31
3.3. Cơng tác phịng, chống dịch tả lợn châu Phi tại tỉnh Lạng Sơn ......................... 34
3.3.1. Cơng tác phịng, chống dịch bệnh cấp Trung ương ........................................ 34
3.3.2. Cơng tác phịng, chống dịch bệnh của tỉnh Lạng Sơn .................................... 38
3.3.2.1. Công tác chỉ đạo, điều hành ......................................................................... 38
3.3.4. Thiệt hại kinh tế do dịch bệnh gây ra .............................................................. 45
3.4. Một số đặc điểm dịch tễ bệnh dịch tả lợn châu Phi tại tỉnh Lạng Sơn............... 47
3.4.1. Tình hình mắc bệnh dịch tả lợn châu Phi tại các địa phương của tỉnh Lạng
Sơn giai đoạn 2021 -2023 ......................................................................................... 47
3.4.2. Kết quả xét nghiệm mẫu của lợn nghi mắc bệnh dịch tả châu Phi ................. 49
iv


3.4.3. Nghiên cứu tình hình mắc bệnh dịch tả lợn châu Phi tại các địa phương của
tỉnh Lạng Sơn theo phương thức chăn nuôi từ năm 2021-2023 ............................... 51
3.4.4. Nghiên cứu tình hình mắc bệnh dịch tả lợn châu Phi tại các địa phương của
tỉnh Lạng Sơn theo loại lợn ....................................................................................... 53
3.4.5. Tình hình mắc bệnh dịch tả lợn châu Phi tại các địa phương của tỉnh Lạng

Sơn theo mùa ............................................................................................................. 55
3.5. Một số đặc điểm bệnh lý của bệnh dịch tả lợn châu Phi tại tỉnh Lạng Sơn ....... 56
3.5.1. Triệu chứng lâm sàng của lợn mắc bệnh dịch tả châu Phi .............................. 56
3.5.2. Kết quả nghiên cứu sự thay đổi về chỉ tiêu huyết học của lợn mắc bệnh dịch
tả châu Phi ................................................................................................................. 60
3.5.3. Biến đổi bệnh lý đại thể của lợn mắc bệnh dịch tả châu Phi .......................... 61
3.5.4. Biến đổi bệnh lý vi thể của lợn mắc bệnh dịch tả châu Phi ............................ 62
3.6. Đề xuất biện pháp phòng chống bệnh dịch tả lợn châu Phi tại tỉnh Lạng Sơn .. 63
3.6.1. Biện pháp chăn nuôi lợn an tồn sinh học ...................................................... 63
3.6.2. Tổ chức ni tái đàn lợn ................................................................................. 63
3.6.3. Giám sát dịch bệnh .......................................................................................... 65
3.6.4. Tiêu hủy lợn mắc bệnh, nghi mắc bệnh DTLCP ............................................ 65
3.6.5. Kiểm sốt vận chuyển, bn bán lợn, sản phẩm từ lợn .................................. 66
3.6.6. Quản lý giết mổ lợn và việc tiêu thụ các sản phẩm thịt lợn ............................ 67
3.6.7. Vệ sinh, tiêu độc, khử trùng ............................................................................ 69
3.6.8. Xây dựng vùng, cơ sở, chuỗi cơ sở chăn nuôi an toàn dịch bệnh ................... 70
3.6.9. Tăng cường năng lực cho cán bộ làm công tác Thú y .................................... 70
3.6.10. Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ bệnh DTLCP .................................................. 70
3.6.11. Tuyên truyền nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi ..................................... 71
3.6.12. Chính sách hỗ trợ .......................................................................................... 71
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................ 72
1. Kết luận ................................................................................................................. 72
2. Kiến nghị ............................................................................................................... 73
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 74

v


DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT
ASF


: African swine fever

ASFV

: African swine fever virus

CT

: Chỉ thị

cs

: cộng sự

DNA

: deoxyribonucleic acid

DT

: Dịch tễ

DTLCP

: dịch tả lợn châu Phi

ELISA

: Enzyme-linked Immunosorbent assay


FAO

: Food and Agriculture Organization of the United Nations

OIE

: Office International Epizooties

PCR

: Polymerase Chain Reaction

PTCN

: Phương thức chăn nuôi

TTg

: Thủ tướng

tr

: trang

vi


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Tình hình chăn ni lợn của tỉnh Lạng Sơn giai đoạn 2021 - 2030

Bảng 3.2. Tình hình mắc bệnh dịch tả lợn châu Phi của tỉnh Lạng sơn giai đoạn
2021 đến 2023 .......................................................................................................... 31
Bảng 3.3. Số lượng lợn mắc bệnh và tiêu hủy tại Lạng Sơn từ năm 2021 - 2023 . 32
Bảng 3.4. Thiệt hại do tiêu hủy lợn mắc bệnh dịch tả châu Phi tại các huyện, TP tỉnh
Lạng Sơn giai đoạn 2021 - 2023 .............................................................................. 46
Bảng 3.5. Số hộ có lợn mắc bệnh và tiêu hủy tại các địa phương của tỉnh Lạng Sơn
giai đoạn 2021 - 2023 ............................................................................................... 48
Bảng 3.6. Kết quả xét nghiệm mẫu bệnh phẩm của lợn nghi mắc bệnh dịch tả lợn
châu Phi tại các địa phương của tỉnh Lạng Sơn ....................................................... 49
Bảng 3.7.Tình hình mắc bệnh dịch tả lợn châu Phi theo phương thức chăn nuôi ... 51
Bảng 3.8. Tình hình mắc bệnh dịch tả lợn châu Phi theo loại lợn ........................... 53
Bảng 3.9. Tình hình mắc bệnh dịch tả lợn châu Phi theo mùa ................................ 55
Bảng 3.10. Triệu chứng lâm sàng chủ yếu của lợn nái mắc bệnh dịch tả châu Phi...... 57
Bảng 3.11. Triệu chứng lâm sàng chủ yếu của lợn đực giống mắc bệnh dịch tả châu
Phi............................................................................................................................. 58
Bảng 3.12. Triệu chứng lâm sàng chủ yếu của lợn thịt mắc bệnh dịch tả châu Phi ..... 58
Bảng 3.13. Triệu chứng lâm sàng chủ yếu của lợn con mắc bệnh dịch tả châu Phi..... 59
Bảng 3.14. Một số chỉ tiêu huyết học của lợn khỏe và lợn mắc bệnh dịch tả châu Phi .. 60
Bảng 3.15. Các tổn thương đại thể ở lợn mắc bệnh dịch tả châu Phi ...................... 61
Bảng 3.16. Biến đổi bệnh tích vi thể ở lợn mắc bệnh dịch tả châu Phi ................... 62

vii


DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.3. Một số nguồn lây lan dịch tả lợn châu Phi.............................................................. 12
Hình 3.1. Biểu đồ về tình hình chăn ni lợn của tỉnh Lạng Sơn giai đoạn 2021 - 2023 .... 30
Hình 3.2. Biểu đồ về lợn mắc bệnh và tiêu hủy tại Lạng Sơn từ năm 2021 - 2023.......... 33
Hình 3.3. Biểu đồ về kết quả xét nghiệm mẫu của lợn nghi mắc bệnh dịch tả lợn châu Phi
tại các địa phương của tỉnh Lạng Sơn...................................................................................... 50

Hình 3.4. Biểu đồ về tình hình mắc bệnh dịch tả lợn châu Phi theo phương thức chăn ni52
Hình 3.5. Biểu đồ về tình hình mắc bệnh dịch tả lợn châu Phi theo loại lợn ........................ 54
Hình 3.6. Biểu đồ về tình hình mắc bệnh dịch tả lợn châu Phi theo mùa ............................. 56

viii


TRÍCH YẾU LUẬN VĂN
1. Thơng tin chung
Tên tác giả: Nguyễn Bích Hằng
Tên luận án: “Nghiên cứu một số đặc điểm bệnh dịch tả lợn châu Phi tại
tỉnh Lạng Sơn và đề xuất biện pháp phòng chống".

Ngành: Thú y;

Mã số: 8.64.01.01

Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Nông Lâm - Đại học Thái Nguyên
2. Mục tiêu của đề tài
- Xác định được một số đặc điểm về dịch tễ, bệnh lý, lâm sàng của bệnh dịch
tả lợn châu Phi tại tỉnh Lạng Sơn.
- Đề xuất biện pháp phòng chống bệnh dịch tả lợn châu Phi tại tỉnh Lạng Sơn

3. Phương pháp nghiên cứu:
* Phương pháp lấy mẫu
- Phương pháp lấy mẫu huyết thanh
+ Dùng bơm tiêm loại 10 ml đã được tráng chất chống đông EDTA
(Ethylenediaminetetra-acetic Acid) 0,5% hoặc Heparin hút 3 ml máu từ tĩnh mạch cổ lợn
đang ốm, sốt, sau đó hút pittong ra đến 5 ml, bẻ gập đầu kim và đậy nắp kim lại.
+ Mẫu được bảo quản ở nhiệt độ 4oC

- Phương pháp lấy mẫu bệnh phẩm
+ Thu thập mẫu bệnh phẩm ở những con lợn chết theo hướng dẫn của Cục
Thú y tại công văn số 687/TY-DT ngày 19/4/2019 và tuân thủ các quy tắc an toàn sinh
học theo hướng dẫn của tổ chức Thú y thế giới - OIE để tiến hành xét nghiệm vi rút.
+ Loại mẫu bệnh phẩm là các hạch lâm ba (lympho) bẹn, hạch dưới hàm
hoặc phủ tạng như lách, thận.
+ Mẫu được bảo quản trong túi nilon hoặc lọ đựng bệnh phẩm vô trùng, tất
cả được đặt trong thùng bảo ôn và vận chuyển trong điều kiện lạnh từ 20C đến 80C.
Mẫu bệnh phẩm gửi đến phịng thí nghiệm trong vòng 24 giờ sau khi lấy, kèm theo
phiếu gửi bệnh phẩm, nếu quá thời gian đó, bệnh phẩm phải được bảo quản ở nhiệt

ix


độ đông băng. Huyết thanh bảo quản ở nhiệt độ từ 40C đến 80C tối đa trong 7 ngày.
Lưu mẫu bệnh phẩm ở nhiệt độ -200C đến -800C
* Phương pháp xét nghiệm
Để phát hiện bệnh DTLCP chủ yếu dùng phương pháp Rea-ltime PCR
Phương pháp Real-time PCR phát hiện vi rút DTLCP (King và cs., 2003)
theo khuyến cáo của OIE (2016).
Đoạn mồi và mẫu dò được thiết kế dựa trên vùng ổn định của gen P72 (bảng
1, phụ lục 2) và được sử dụng với nồng độ thích hợp, như sau:
- Mồi sử dụng ở nồng độ 20 µM
- Đoạn dị sử dụng ở nồng độ 6 µM
- Tiến hành phản ứng Realtime PCR

4. Kết quả chính và kết luận:
Từ năm 2021 đến năm 2023, tổng đàn vật nuôi tại tỉnh Lạng Sơn là 778.973
con, trong đó tổng đàn lợn là 469.091 con chiếm 60,21% trong tổng đàn vật nuôi.
Từ năm 2021 đến năm 2023, dịch tả lợn châu Phi đã xảy ra ở 11/11 huyện,

thành phố của tỉnh Lạng Sơn, gây thiệt hại kinh tế nặng nề cho 1.007 hộ dân. Tổng
số lợn mắc bệnh là 3.994 con với tỷ lệ chết 100%. Tổng kinh phí thiệt hại năm 2021
là 18.687,500 nghìn đồng, năm 2022 là 8.525,000 nghìn đồng, năm 2023 là
2.012,500 nghìn đồng
Năm 2021: dịch tả lợn châu Phi xảy ra ở 164 xã, thị trấn trên 11/11 huyện,
thành của tỉnh làm ảnh hưởng đến 692 hộ chăn nuôi, buộc phải tiêu hủy 2.990 con
lợn. Trong đó, huyện Văn Quan, Văn Lãng và Tràng Định là 3 huyện bị ảnh hưởng
nhiều nhất.
Năm 2022: bệnh dịch vẫn tiếp tục ảnh hưởng đến 237 hộ dân tại 75 xã, thị trấn
tại 9 huyện, thành của tỉnh Lạng Sơn, số lợn bị tiêu hủy là 682 con.
Phương thức chăn ni có ảnh hưởng rất lớn đến tình hình mắc bệnh dịch tả lợn
châu Phi. Tỷ lệ lợn thịt mắc DTLCP là cao nhất chiếm 63,82%, tiếp đến là lợn con
(25,93%), lợn nái (8,86%) và thấp nhất là lợn đực giống (1,30%).

x


Tỷ lệ mắc bệnh dịch tả lợn châu Phi tại Lạng Sơn cao nhất vào mùa Thu
(40,61%), tiếp đến là mùa hè (25,96%), mùa xuân (19,70%) và thấp nhất là mùa
đơng 13,72%.
Lợn nái mắc bệnh DTLCP có những triệu chứng đặc trưng như sốt cao, bỏ
ăn, xuất huyết vùng da mỏng, lịi dom, táo bón, co giật, liệt, sảy thai,...
Lợn bị bệnh dịch tả lợn châu Phi có số lượng hồng cầu và hàm lượng huyết
sắc tố tăng; số lượng bạch cầu tăng rõ rệt trong công thức bạch cầu.
100% lợn chết do bệnh dịch tả lợn châu Phi có bệnh tích tại hạch lympho,
lách và túi mật. Ngồi ra, có các tổn thương điển hình khác như: sưng, viêm dính,
có các ổ hoại tử ở phổi (94,44%); tim tích nước, thối hóa, tụ huyết (90,00%); thận
xuất huyết (92,22%); gan xuất huyết (74,44%) và túi mật sưng to, xuất huyết ở lớp
màng thanh dịch của túi mật 87,77%.
100% số tiêu bản nghiên cứu có biến đổi vi thể, với các tổn thương chủ yếu ở

hạch lympho, phổi, lách như sung huyết, xuất huyết, hoại tử, thối hóa tế bào, thâm
nhiễm tế bào viêm.
Để ngăn chặn, khống chế dập tắt dịch cần thực hiện tổng hợp, đồng bộ các giải
pháp, huy động cả hệ thống chính trị tham gia. Đối với người chăn nuôi, chủ trang
trại phải tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp an tồn sinh học có bổ sung chế phẩm vi
sinh trong thức ăn để nâng cao sức đề kháng cho đàn lợn.

xi


THESIS ABSTRACT
1. General information
Author name: Nguyen Bich Hang
Thesis name: "Research on some characteristics of African swine fever
in Lang Son province and propose prevention measures".
Industry: Veterinary medicine; Code: 8.64.01.01
Training facility: University of Agriculture and Forestry - Thai Nguyen
University
2. Objective of the topic
- Identify some epidemiological, pathological and clinical characteristics
of African swine fever in Lang Son province.
- Proposing measures to prevent African swine fever in Lang Son
province
3. Research methods:
* Sampling method
- Serum sampling method
+ Use a 10 ml syringe coated with EDTA (Ethylenediaminetetra-acetic
Acid) 0.5% anticoagulant or Heparin to suck 3 ml of blood from the neck vein
of a sick, feverish pig, then suck out the plunger to 5 ml, then break. fold the
tip of the needle and replace the needle cap.

+ Samples are stored at 4oC
- Method of taking patient samples
+ Collect clinical samples from dead pigs according to the instructions of
the Department of Animal Health in official dispatch No. 687/TY-DT dated
April 19, 2019 and comply with biosafety rules according to the instructions
of the Animal Health Organization world health - OIE to conduct virus
testing.
xii


+ Type of specimen is inguinal lymph nodes, submandibular lymph
nodes or internal organs such as spleen and kidney.
+ Samples are stored in plastic bags or sterile specimen bottles, all
placed in insulated containers and transported in cold conditions from 20C to
80C. The specimen must be sent to the laboratory within 24 hours of
collection, along with the specimen delivery slip. If beyond that time, the
specimen must be stored at freezing temperatures. Serum is stored at
temperatures from 40C to 80C for a maximum of 7 days. Store specimens at 200C to -800C
* Test method
To detect ASF, Real-time PCR method is mainly used
Real-time PCR method detects ASF virus (King et al., 2003) according
to OIE recommendations (2016).
Primers and probes were designed based on the stable region of the P72
gene (table 1, appendix 2) and used with appropriate concentrations, as
follows:
- Primer used at a concentration of 20 µM
- Probe used at a concentration of 6 µM
- Conduct Realtime PCR reaction
4. Main results and conclusions:
From 2021 to 2023, the total livestock herd in Lang Son province will be

778,973, of which the total pig herd is 469,091, accounting for 60.21% of the
total livestock herd.
From 2021 to 2023, African swine fever has occurred in 11/11 districts
and cities of Lang Son province, causing heavy economic damage to 1,007
households. The total number of infected pigs is 3,994 with a 100% death
rate. Total damage cost in 2021 is 18,687,500 thousand VND, in 2022 it is
8,525,000 thousand VND, in 2023 it is 2,012,500 thousand VND
xiii


In 2021: African swine fever occurs in 164 communes and towns in
11/11 districts and cities of the province, affecting 692 livestock households,
forcing the destruction of 2,990 pigs. Among them, Van Quan, Van Lang and
Trang Dinh districts are the three most affected districts.
In 2022: the epidemic continues to affect 237 households in 75
communes and towns in 9 districts and cities of Lang Son province, the
number of pigs destroyed is 682.
Breeding methods have a great influence on the situation of African
swine fever. The rate of meat pigs with ASF is the highest, accounting for
63,82%, followed by piglets (25,93%), sows (8,86%), and the lowest is boars
(1,30%).
The incidence of African swine fever in Lang Son is highest in the fall
(40,61%), followed by summer (25,96%), spring (19,70%), and the lowest is
winter 13,72%.
Sows with ASF have typical symptoms such as high fever, loss of
appetite, bleeding in thin skin areas, prolapse, constipation, convulsions,
paralysis, miscarriage,...
Pigs infected with African swine fever have increased red blood cell
counts and hemoglobin levels; The number of white blood cells increased
significantly in the white blood cell formula.

100% of pigs that die from African swine fever have lesions in the
lymph nodes, spleen and gallbladder. In addition, there are other typical
lesions such as: swelling, adhesive inflammation, and necrotic foci in the
lungs (94,44%); the heart retains fluid, degenerates, and congests (90,00%);
kidney hemorrhage (92,22%); Hemorrhagic liver (74,44%) and gallbladder
swelling and hemorrhage in the serous membrane of the gallbladder 87.77%.

xiv


100% of the research specimens had microscopic changes, with lesions
mainly in the lymph nodes, lungs, and spleen such as congestion, hemorrhage,
necrosis, cell degeneration, and inflammatory cell infiltration.
To prevent and control the epidemic, it is necessary to synthesize and
synchronize solutions and mobilize the entire political system to participate. For
livestock farmers, farm owners must strictly comply with biosafety measures
including adding probiotics in food to improve the resistance of pigs.

xv


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Bệnh dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) là bệnh truyền nhiễm rất nguy hiểm, cấp
tính gây ra do vi rút có cấu trúc ADN sợi đôi, thuộc họ Asfarviridae, giống Asfivirus
gây ra (Nan Wang và cs., 2019), bệnh có đặc điểm lây lan rất nhanh trên nhiều loài
lợn, bệnh xảy ra ở mọi lứa tuổi, mọi loại lợn, tỉ lệ chết rất cao lên đến 100% (FAO,
2019). Đã có nhiều nghiên cứu về tác động của bệnh DTLCP ảnh hưởng đến sự
phát triển kinh tế cho thấy, DTLCP có tác động lớn đến kinh tế, đặc biệt đối với các
nước phát triển và đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Chỉ thị số 04/CT-TTg,

ngày 20/02/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc triển khai đồng bộ các giải pháp
cấp bách nhằm khống chế bệnh DTLCP cho thấy, dịch bệnh tả lợn châu Phi đã xâm
nhiễm vào Việt Nam và được phát hiện đầu tiên tại hai hộ chăn nuôi tại hai xã của tỉnh
Hưng Yên và sáu hộ chăn nuôi tại một xã của tỉnh Thái Bình, bệnh có diễn biến rất phức
tạp và lây lan rất nhanh. Cho tới nay bệnh vẫn rải rác xảy ra tại một số tỉnh, thành ở nước ta
và gây thiệt hại không nhỏ cho nền kinh tế chăn ni nói chung và chăn ni lợn nói riêng.
Tỉnh Lạng Sơn có vị trí chiến lược quan trọng trong vùng Đông Bắc Việt
Nam. Nằm gần hai trong số các thành phố lớn nhất cả nước là Hà Nội và Hải Phịng,
nằm bên Vịnh Bắc Bộ và có đường biên giới giáp Trung Quốc dài 132,8 km. Lạng
Sơn đóng một vai trị quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội và quốc phòng - an
ninh, tạo tiền đề cho phát triển nơng nghiệp. Bên cạnh đó, việc vận chuyển, buôn bán
động vật và sản phẩm động vật từ các tỉnh ngoài vào diễn ra hết sức phức tạp. Báo
cáo nhanh tình hình bệnh dịch tả lợn châu Phi của Sở Nông nghiệp và phát triển
Nông thôn tỉnh Lạng Sơn ban hành ngày 18/3/2019 cho biết: ngày 06/3/2019, dịch tả
lợn châu Phi đã chính thức xâm nhiễm vào tỉnh Lạng Sơn, cho tới nay DTLCP vẫn là
mối lo ngại cho ngành chăn nuôi lợn của Tỉnh
Trước những diễn biến phức tạp và nguy hiểm của dịch tả lợn châu Phi và khả
năng lây lan rộng của bệnh gây thiệt hại lớn về kinh tế của Việt Nam nói chung và
tỉnh Lạng Sơn nói riêng. Việc nghiên cứu đặc điểm dịch tễ, bệnh lý của bệnh dịch tả
lợn châu Phi tại tỉnh Lạng Sơn nhằm đưa ra cách phòng chống, dập tắt dịch bệnh hiệu
quả là hết sức cần thiết. Xuất phát trước tình hình và yêu cầu thực tế đó, chúng tơi

1


tiến hành thực hiện nghiên cứu đề tài: "Nghiên cứu một số đặc điểm bệnh dịch tả lợn
châu Phi tại tỉnh Lạng Sơn và đề xuất biện pháp phòng chống".
2. Mục tiêu của đề tài
- Nhằm xác định được một số đặc điểm về dịch tễ, bệnh lý, lâm sàng của
bệnh dịch tả lợn châu Phi tại tỉnh Lạng Sơn.

- Đề xuất biện pháp phòng chống bệnh dịch tả lợn châu Phi tại tỉnh Lạng Sơn
hiệu quả
3. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài
- Kết quả nghiên cứu của đề tài là những thông tin có giá trị về một số đặc
điểm dịch tễ, bệnh lý, lâm sàng của bệnh dịch tả lợn châu Phi tại Lạng Sơn
- Kết quả của nghiên cứu sẽ đóng góp cho việc xây dựng cơng tác phịng
chống dịch bệnh truyền nhiễm, bệnh dịch tả lợn châu Phi có hiệu quả.

2


CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Giới thiệu về bệnh dịch tả lợn châu Phi
1.1.1. Trên thế giới
Bệnh dịch tả lợn châu Phi (African swine fever) được Montgomery báo cáo
lần đầu ở Kenya năm 1921 và nhanh chóng lan sang các quốc gia châu Phi. Sau đó,
Dịch tả lợn châu phi (DTLCP) lan rộng ra khỏi biên giới châu Phi và có mặt lần đầu
ở Trung Âu vào năm 1957 và tái xuất hiện ở Georgia vào năm 2007, từ đó tới nay
tình hình dịch tễ bệnh DTLCP ở các quốc gia châu Phi diễn ra rất phức tạp (Gogin và
cs., 2013, Halasa và cs., 2016, Boinas và cs., 2004).
Năm 2007, bệnh DTLCP vào Georgia qua cảng và lan sang các nước láng
giềng như: Armenia và Azerbaijan. Cuối năm đó, dịch xâm nhập vào nước Nga qua
những con lợn rừng hoang dã mắc bệnh ở biên giới với Georgia. Ban đầu, dịch chỉ
ảnh hưởng đến quần thể lợn rừng phía nam nước này, sau đó lây sang lợn ni.
Tính từ năm 2007 đến ngày 25/02/2019, nước Nga trải qua hai đợt bùng phát dịch
tả lợn châu Phi tổng cộng đã có trên 1.000 ổ dịch xuất hiện tại 46 vùng của nước
này, làm tổng cộng hơn 800.000 lợn chết. Theo số liệu của FAO, từ năm 2007 đến
giữa năm 2012, bệnh DTLCP đã gây ra tổn thất trực tiếp và gián tiếp tại nước này
khoảng 30 tỷ Rúp (tương đương 1 tỷ USD Mỹ) (Anonymous, 2012).

Tháng 7/2012, Tổ chức Thú y Thế giới (OIE) đã nhận báo cáo của Ukraine về
lần đầu tiên bệnh DTLCP xuất hiện trên đàn lợn nuôi. Tháng 6/2013, Belarus bị ảnh
hưởng của bệnh DTLCP
Từ năm 2014 đến 2015, DTLCP tiếp tục xuất hiện ở các nước châu Âu
nhưng chủ yếu ảnh hưởng tới lợn rừng. Năm 2017, dịch lan sang hai nước mới là
Czech và Romania.
Theo thơng báo của OIE, tính từ năm 2017 đến ngày 18/2/2019, đã có 20
quốc gia báo cáo bệnh dịch tả lợn châu Phi, trong đó nước chịu ảnh hưởng nặng nề
nhất là Trung Quốc - nhà sản xuất thịt lợn lớn nhất thế giới.
Tại Trung Quốc: Tháng 8/2018, Trung Quốc phát hiện ổ dịch đầu tiên tại
tỉnh Hắc Long Giang. Theo thông tin từ OIE và Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc

3