TIỂU LUẬN
MƠN: CHÍNH TRỊ HỌC NÂNG CAO
Đề tài:
Xử lý điểm nóng chính trị ở nước ta hiện nay


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .............................................................................................................1
Chương 1. MỘT SÓ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ ĐIỂM NĨNG CHÍNH TRỊ XÃ HỘI..............................................................................................7
1.1. Khái niệm điểm nóng chính trị - xã hội.........................................................7
1.2. Phương pháp tiếp cận điểm nóng chính trị - xã hội......................................9
1.3. u cầu cơ bản của xử lý điểm nóng chính trị - xã hội..............................11
1.4. Quy trình xử lý điểm nóng chính trị - xã hội..............................................12
Chương 2. THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP XỬ LÝ ĐIỂM NĨNG CHÍNH
TRỊ XÃ HỘI Ở QUẬN BẮC TỪ LIÊM HIỆN NAY.................15
2.1. Mơ tả tình huống............................................................................................15
2.2. Quy trình xử lý tình huống............................................................................17
2.3. Một số giải pháp xử lý điểm nóng khiếu kiện.............................................19
KẾT LUẬN........................................................................................................... 25
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................26


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thực tiễn ở nước ta trong quá trình đổi mới vừa qua chứng tỏ đường lối
đúng đắn của Đảng và những bước đi thích hợp đã tạo nên sự chuyển biến
mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực, kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội... mang lại
những thành tựu rất to lớn, tạo cho Việt Nam thế và lực mới, giúp nâng cao vị

thế của Việt Nam. Cùng với những thành quả đã đạt được thì trong quá trình
đổi mới cũng xuất hiện nhiều yếu tố tiêu cực, phức tạp. Một trong những vấn đề
gay cấn nổi lên là tình hình tranh chấp khiếu kiện có đơng người tham gia,
hình thành các điểm phức tạp về an ninh, các " điểm nóng" , " điểm nóng
chính trị - xã hội" ở nhiều địa phương trong cả nước. Điều này đã làm ảnh
hưởng nghiêm trọng đến hoạt động lãnh đạo, quản lý của tổ chức Đảng, chính
quyền cơ sở, đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, đến sản xuất và đời
sống của nhân dân.
Ở nhiều nơi đặc biệt là các khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc
thiểu sơ, ở các khu vực, vùng này trình độ dân trí cịn thấp, đời sống của
người nhân dân cịn nghèo đói, chưa có điều kiện tiếp cận với các thơng tin,
các dịch vụ cơng, bên cạnh đó là sự tồn tại của nhiều tôn giáo, các thế lực thù
địch đã lợi dụng những đặc điểm đó để lợi dụng, lơi kéo, mua chuộc một số
phần tử phản động gây ra các điểm nóng chính trị xã hội nhằm chống phá
chính quyền, gây mất trật tự, an ninh xã hội, làm rối loạn trật tự đời sống xã
hội đằng sau là sự hậu thuẫn của các thế lực thù địch chống phá cách mạng
Việt Nam. Có những điểm nóng chính trị - xã hội xảy ra đã được giải quyết
ổn thỏa, thiết lập trở lại tình trạng ổn định bình thường. Có những điểm nóng
chính trị - xã hội đang diễn ra và cũng khơng ít những điểm có nguy cơ bùng
phát hoặc tái phát.Các điểm nóng chính trị - xã hội đó có thể do nhiều nguyên
nhân khác nhau gây nên, quy mơ, tính chất và mức độ hậu quả cũng không
giống nhau.


2

Đời sống của người nơng dân tuy đã có nhiều cải thiện, song nhìn
chung vẫn cịn nghèo túng, lạc hậu, khoảng cách về mức sống giữa nông thôn
và thành thị ngày càng rộng. Do vậy, nếu khơng ngăn ngừa có hiệu quả và
giải quyết tốt các điểm nóng, điểm nóng chính trị - xã hội ở các địa phương

thì khơng thể đảm bảo được an ninh cũng như sự ổn định xã hội. Giải quyết
tốt các điểm nóng, điểm nóng chính trị - xã hội giúp giữ vững được chính
quyền, tăng thêm lòng tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng cộng sản
Việt Nam cũng như nâng cao uy tín của Đảng. Vì thế, vấn đề giải quyết xử lý
những bất ổn, xung đột, những điểm nóng, điểm nóng chính trị - xã hội trong
cả nước đang đặt ra cho chúng ta đặc biệt là các cán bộ lãnh đạo, cán bộ cơ sở
những người tiếp xúc trực tiếp với nhân dân yêu cầu cần phải nghiên cứu một
cách nghiêm túc về những vấn đề có liên quan để từ đó làm chủ được tình hình,
ln sẵn sàng ứng phó mỗi khi có các điểm nóng xảy ra, đưa ra các biện pháp
ứng phó, giải quyết tối ưu nhất, thậm chí đưa ra những phương án xử lý trong
tình hình xấu nhất có thể xảy ra.
Do đó, để góp phần giữ vững được ổn định xã hội, rất cần có sự nghiên
cứu, tổng kết thực tiễn để rút ra những bài học kinh nghiệm. Đó khơng chỉ là
những bài học kinh nghiệm trong giải quyết xử lý khi đã có điểm nóng xảy ra
mà quan trọng hơn là rút ra những bài học kinh nghiệm để loại bỏ được
ngun nhân phát sinh điểm nóng, phịng ngừa khơng cho điểm nóng xuất
hiện hoặc tái phát. Trên cơ sở đó cần tìm ra hệ thống những giải pháp thiết
thực để ổn định và phát triển, tạo cơ sở cho sự ổn định và phát triển chung trong
cả nước.
Trong những năm gần đây, cùng với sự ổn định chính trị tạo tiền đề cực
kỳ quan trọng cho sự phát triển đất nước thì, đây đó các điểm nóng chính trị
vẫn xảy ra, ít nhiều ảnh hưởng đến sự bền vững của chế độ. Nghiên cứu việc
xử lý điểm nóng chính trị - xã hội trở thành yêu cầu cấp bách hiện nay. Vì vậy
em đã chọn nghiên cứu xử lý điểm nóng chính trị ở nước ta hiện nay làm đề


3

tài nghiên cứu, nhằm cung cấp một số gải pháp ngăn ngừa điểm nóng, những
bài học kinh nghiệm có ý nghĩa lý luận và thực tiễn.

2. Tình hình nghiên cứu
Xử lý tình huống chính trị - trong đó có vấn đề về xử lý điểm nóng
chính trị xã hội, là một nội dung của chính trị học ứng dụng. Đây là một trong
những vấn đề cần thiết phải trang bị cho người cán bộ lãnh đạo của Đảng,
Nhà nước và các đoàn thể nhân dân, đặc biệt là ở cấp cơ sở để có thể ứng xử
kịp thời nhạy bén trước các tình huống phức tạp và tế nhị xảy ra trong cuộc
sống, tránh được những lúng túng, thậm chí là sai lầm trong khi xử lý.
Trên các báo, tạp chí, nội dung về điểm nóng, điểm nóng chính trị - xã
hội và quá trình xử lý nã mặc dù được coi là một vấn đề rất nhạy cảm nhưng
cũng đã ít nhiều được đề cập một cách trực tiếp hay gián tiếp ở các mức độ
khác nhau.
Tác giả Trần Hồng Châu - Chánh thanh tra của tỉnh Nghệ An có bài
viết "Thử bàn về điểm nóng và các biện pháp hạn chế phát sinh điểm nóng"
đăng trên Tạp chí Cộng sản, số 7 (4/1999). Thông qua kinh nghiệm công tác
của mình, tác giả đã khái quát rút ra khỏi niệm về điểm nóng và nêu một số
giải pháp góp phần làm cho điểm nóng khơng xảy ra.
Tác giả Nhị Lê có bài: "Việc giải quyết "điểm nóng"ở Thanh Hóa" đăng
trên Tạp chí Cộng sản, 3/1994 lại là một cách tiếp cận khác. Qua việc xác
định quy mô, dạng thức, tính chất của các điểm nóng mà tác giả đã rút ra
những nguyên nhân và bài học kinh nghiệm giải quyết điểm nóng.
Một số luận văn cử nhân chính trị đã viết về vấn đề xử lý tình
huống chính trị khi tại địa phương có xảy ra điểm nóng như:
Luận văn của Nguyễn Cơng Chun về " Điểm nóng huyện Xuân
Trường nguyên nhân và giải pháp" (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí
Minh, 2001), v.v...
Các luận văn này thường đi vào phạm vi địa bàn cụ thể của một huyện,
một tỉnh nơi tác giả đang công tác hoặc đã tham gia chỉ đạo trực tiếp giải quyết


4


điểm nóng. Những bài viết đó có nhiều giá trị thực tiễn, có nhiều kinh nghiệm
xử lý rất sinh động, sáng tạo.
3. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu xử lý điểm nóng chính trị - xã hội giúp cho người hoạt
động chính trị nhận thức đúng và biết cách xử lý khi tình huống chính trị xảy
ra, có phương pháp tiếp cận đúng, nắm vững nguyên tắc, quy trình, giải pháp
và kỹ năng xử lý phù hợp với những tình huống cụ thể. Đặc biệt là môn học
giúp cho người cán bộ lãnh đạo chính trị thêm khả năng chủ động phịng ngừa
để khơng xảy ra tình huống chính trị, điểm nóng chính trị - xã hội gây tổn hại
cho đời sống xã hội.
Khi điểm nóng chính trị - xã hội xảy ra thường có quan hệ đến sự
“mất”, “cịn” của quyền lực chính trị ở những phạm vi và mức độ khác nhau.
Việc có giữ được quyền lực hay khơng phụ thuộc vào tương quan lực lượng
và ý chí của chủ thể cầm quyền. Mặt khác, nó cũng phụ thuộc trực tiếp vào
nghệ thuật xử lý cụ thể của những con người hoạt động chính trị- những
người lãnh đạo, quản lý, đặc biệt là người đứng đầu (thủ lĩnh)
Giữ vững quyền lực không chỉ bằng những thủ thuật nhất thời, trước
mắt mà cần tính đến sự bền vững, lâu dài. Cần phải có một chiến lược thu
phục lịng người, an dân. Xử lý điểm nóng cịn phải áp dụng những giải pháp
nhằm củng cố, tăng cường hệ thống chính trị, phát huy sức mạnh của hệ thống
ấy, thực thi có hiệu quả hơn quyền lực chính trị. Nếu sau những biến động
chính trị khơng bình thường mà các chủ thể quyền lực yếu đi, kém hiệu lực
hơn, cơ sở chính trị trong dân suy giảm thì những hậu hoạ tiếp theo là khó
tránh khỏi.
4. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu của tiểu luận bao hàm những nội dung cơ bản có
liên quan đến những điểm nóng chính trị - xã hội. Các điểm nóng chính trị xã hội có thể diễn ra ở những cấp độ khác nhau: trong phạm một địa phương,
một khu vực hay trên phạm vi cả nước. Các điểm nóng chính trị - xã hội xảy



5

ra có thể chứa đựng mâu thuẫn đối kháng hoặc không đối kháng, mức độ và
sự đan xen giữa các mâu thuẫn ấy. Điểm nóng có thể mang tính chất nghiêm
trọng hoặc không nghiêm trọng. Mức độ nghiêm trọng thể hiện ở sự tổn hại
về vật chất, tinh thần, về người và của, về sự gay cấn và phức tạp của tình
hình, về nguy cơ đối với chế độ chính trị - xã hội. Xác định phạm vi và tính
chất của tình huống chính trị có quan hệ tới việc xác định phương thức, giải
pháp bố trí lực lượng giải quyết những tình huống chính trị cụ thể.
5. Phương pháp nghiên cứu
Tiểu luận dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy
vật lịch sử của chủ nghĩa Mác Lênin. Phương pháp luận này được thể hiện ở
những nội dung cụ thể sau:
Phân tích mâu thuẫn trong các sự kiện, các biến cố, các điểm nóng
chính trị - xã hội đang diễn ra trong thực tiễn; tính chất của các mâu thuẫn là
đối kháng hay không đối kháng, mâu thuẫn giữa ta với địch hay mâu thuẫn
trong nội bộ nhân dân; mức độ của các mâu thuẫn và sự đan xen của các mâu
thuẫn ấy. Chỉ trên cơ sở phân tích, nhận thức đúng mâu thuẫn mới có thể đề ra
được những giải pháp xử lý đúng.
Phân tích xu hướng biến đổi của các tình huống chính trị , các điểm
nóng chính trị - xã hội. phân tích xu hướng phát triển và diễn biến của tình
hình… Ở đây cần tính đến các khả năng có thể xảy ra, tranh thủ khả năng tốt
và ngăn ngừa những khả năng xấu, chuẩn bị phương án ứng phó với những
tình huống xấu nhất.
Phân tích thực tiễn trong những điều kiện lịch sử cụ thể cần phải đánh
giá chính xác các lực lượng, các nhân tố đang tác động trong thực tiễn; tính
chất, xu hướng, tương quan giữa các lực lượng, các nhân tố và đo lường
chúng bằng những đại lượng xác định (nếu có thể được).
Ngồi ra tiểu luận cịn sử dụng các biện pháp: Phân tích - tổng hợp,

phân tích tài liệu, phương pháp logic, so sánh.


6

6. Đóng góp của tiểu luận
Tiểu luận đã làm rõ các khái niệm có liên quan đến điểm nóng chính trị
xã hội, cung cấp một số phương pháp tiếp cận và một số u cầu khi xử lý
điểm nóng chính trị xã hội. Bên cạnh đó tiểu luận đã đưa ra một số biện pháp
giúp ngăn ngừa điểm nóng tái phát.
7. Bố cục của tiểu luận
Ngoài phần mở đầu và kết luận và tài liệu tham khảo tiểu luận gồm 2
chương và…tiết


7

Chương 1
MỘT SÓ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ ĐIỂM NÓNG CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI
1.1. Khái niệm điểm nóng chính trị - xã hội
1.1.1. Khái niệm điểm nóng xã hội .
Trong sự tồn tại của mình, sự vật khơng phải lúc nào cũng phát triển
một cách đều đặn bình thường mà vào một khoảng thời gian và khơng gian
nào đó, nó ở trong trạng thái khơng bình thường và sắp xảy ra một sự biến đổi
khác thường ;người ta gọi đó là “điểm nóng”. Trong một cộng đồng xã hội, có
nhiều bộ phận nhân dân khác nhau, do sự tranh chấp dân sự, phát sinh những
mâu thuẫn và chống đối lẫn nhau giữa các nhóm người. Khi các bên tham gia
khơng cịn tự kiềm chế được nữa, họ có những hành vi vượt ra ngồi khn
khổ của pháp luật, của những chuẩn mực đạo đức và những giá trị của xã hội
gây bất ổn định xã hội và ngang nhiên thách thức đối với những người cầm

quyền. Hiện tượng này được gọi là “Điểm nóng xã hội” - tiền đề của điểm
nóng chính trị - xã hội.
Khi điểm nóng xã hội nổ ra thường có những biểu hiện sau :
+ Đời sống xã hội trong trạng thái khơng bình thường, bất ổn định, có
lúc rối loạn;
+ Sự phản ứng, xung đột của đám đơng, của các lực lượng khơng cịn
tự kiềm chế được trở thành sức mạnh, áp lực chống đối lẫn nhau;
+ Hành vi của đám đông quần chúng đã vượt qua ngồi khn khổ của
pháp luật và chuẩn mực văn hố đạo đức;
+ Diễn ra trong khơng gian và thời gian nhất định, có khả năng lan tỏa
sang nơi khác;
Từ những biểu hiện trên có thể khái quát: Điểm nóng xã hội là đời sống
xã hội trong trạng thái khơng bình thường, bất ổn định, rối loạn, diễn ra sự
xung đột, chống đối giữa các lực lượng với những hành vi khơng cịn tự kiềm
chế được, đã vượt ra ngồi khn khổ của pháp luật và chuẩn mực văn hoá


8

đạo đức, diễn ra tại một địa điểm, trong một thời gian nhất định và có khả
năng lan tỏa sang nơi khác.
Điểm nóng xã hội có thể diễn ra ở những địa bàn và trong những lĩnh
vực khác nhau. Nó có thể phát sinh ở khu vực nơng thơn, miền núi hay thành
thị, ở các xí nghiệp hay trường học… nó có thể diễn ra trong lĩnh vực kinh tế,
chính trị hay xã hội… Điểm nóng xảy ra ở các khu vực trên được gọi chung là
điểm nóng xã hội.
1.1.2. Khái niệm điểm nóng chính trị - xã hội
Ở nước ta hiện nay, điểm nóng chính trị - xã hội bắt nguồn từ những
hình thức chống đối của đám đơng dân chúng như sau :
- Chuyển mâu thuẫn dân sự sang chống đối chính quyền. Khi điểm

nóng xã hội bùng phát, chính quyền sở tại khơng có biện pháp hữu hiệu dập
tắt kịp thời. Lợi dụng tình hình ấy, các phần tử nào đó kích mâu thuẫn lên đến
đỉnh điểm, xúi dục và lèo lái đám đông chuyển hướng trực tiếp vào chống đối
quyền lực nhà nước một cách công khai cho điểm nóng lan rộng thêm thành
điểm nóng chính trị - xã hội, đe dọa sự bền vững của chế độ.
- Chống đối cá nhân hay nhóm người đương quyền. Với lý do cá nhân
hay nhóm người dương quyền đã phạm tội hay khơng cịn đủ phẩm chất cần
thiết để thực hiện nhiệm vụ được giao, họ yêu cầu cấp có thẩm quyền xử lý
hay thay đổi người khác tốt hơn..
- Chống đối một cơ quan quyền lực nhà nước. Với danh nghĩa bảo vệ
công lý, họ cho rằng trong q trình điều hành quyền lực cơng, cơ quan quyền
lực nhà nước đã khơng làm trịn trọng trách hay xâm hại đến quyền lợi của
nhân dân. Từ đó, họ địi củng cố, thay đổi chức năng hay xóa bỏ cơ quan ấy.
- Chống đối chính sách, pháp luật hiện hành. Mệnh danh vì lợi ích cộng
đồng, họ cho rằng một chính sách cụ thể hay một đạo luật nào đó khơng cịn
phù hợp với điều kiện đã thay đổi hay đã gây bất lợi cho giới mình. Cho nên,
họ đấu tranh địi sửa chữa, bổ sung hay xóa bỏ hoặc ban hành chính sách, luật
mới..


9

- Chống đối thể chế chính trị xã hội. Với chiêu bài đấu tranh cho tự do
dân chủ, sự chống đối này hướng vào việc thay đổi căn bản hệ thống định chế
chính trị, thiết chế tổ chức, phương thức vận hành của hệ thống chính trị xã
hội; mà thực chất là địi thay đổi chủ thể quyền lực chính trị xã hội.
Nhìn chung, hình thức phổ biến nhất là những cuộc khiếu kiện tập thể
vượt cấp, những cuộc biểu tình của quần chúng quy mơ có tổ chức, có sự chỉ
đạo chặt chẽ với những yêu sách hướng trực tiếp vào quyền lực chính trị của
xã hội mà trọng tâm là quyền lực nhà nước. Vậy, “Điểm nóng chính trị - xã

hội” là thời điểm diễn ra sự chống đối của đám đông dân chúng đã trực tiếp
hướng thẳng vào quyền lực nhà nước, đe dọa sự bền vững của chế độ.
1.2. Phương pháp tiếp cận điểm nóng chính trị - xã hội.
Khi tiếp cận điểm nóng chính trị - xã hội, cần phải :
Thứ nhất, phân tích những u sách của đám đơng dân chúng.
- Xét địi hỏi u sách. Phải tìm hiểu họ đang địi hỏi những lợi ích gì?
Lợi ích kinh tế, chính trị, văn hóa, tín ngưỡng . . .? Cũng có thể u sách là sự
đan xen giữa các lợi ích ấy. Từ đó, chủ thể sẽ thấy được tình huống có vấn đề
bắt nguồn từ đâu.
- Xét mức độ đúng sai của yêu sách. Nếu xét thấy yêu sách của họ là
chính đáng thì tình huống đó bắt nguồn từ sai lầm, khuyết điểm của lực lượng
cầm quyền, của cơ quan quyền lực hoặc của chính sách, của thể chế nhà nước,
Có những yêu sách khởi đầu là chính đáng, nhưng do bị kích động hay do kẻ
địch lợi dụng dẫn đến những đòi hỏi quá đáng. Muốn giải quyết, yêu cầu họ
trở lại yêu sách ban đầu.
- Xét bản chất của yêu sách. Những yêu sách có thể đơn thuần là
nguyện vọng của quần chúng, cũng có thể chứa đựng âm mưu chính trị kẻ
địch làm cho u sách có sự đan xen, cài đặt giữa khát vọng của quần chúng
với ý đồ chính trị xấu xa của kẻ địch. Trường hợp này, chủ thể phải tỉnh táo
chỉ rõ đâu là nguyện vọng chính đáng và sai lầm của quần chúng, đâu là ý đồ


10

chính trị xấu xa của kẻ địch. Từ đó, chọn phương án giải quyết thích hợp,
thỏa mãn nguyện vọng chính đáng của nhân dân, trừng trị thích đáng kẻ địch.
Thứ hai, phân tích người đứng đầu đám đơng u sách.
Chỉ khi xác định đúng và nắm được bản chất người đứng đầu mới nhận
rõ thực chất vấn đề và mới có cách giải quyết đúng điểm nóng.
- Tìm cho được người đứng đầu. Người đứng đầu hiện đang ở đâu?

Người đứng đầu có thể là người lộ diện đi đầu đồn biểu tình cũng có thể dấu
mặt, trá hình lẫn trong đám đơng kích động những người hung hãn – q
khích; hoặc khơng có mặt trong đám đơng đó mà đang ẩn náo ở một nơi khác,
thậm chí ở ngồi nước, thơng qua hệ thống một đường dây nào đó mà chỉ
huy đám đông.
- Xem bản chất người đứng đầu. Nếu người đứng đầu là kẻ xấu hay
phản động thì những u sách của đám đơng thường mang tính đả phá hay ẩn
chứa ý đồ chính trị, từ yêu sách này họ lấn tới yêu sách khác mang tính đả phá
và chính trị ngày một cao hơn. Nếu người đứng đầu là người tốt, đại diện cho
lợi ích của nhân dân thì những u sách đó thường mang tính xây dựng.
Thứ ba, phân tích tâm lý hành vi của đám đông yêu sách.
Nhận thức được đúng tâm lý của đối tượng, giúp chủ thể bình tỉnh tìm
cách xử lý thích hợp.
Phân tích tâm lý bộ phận nịng cốt. Đó là bộ phận trụ cột dẫn đầu đám
đơng với tình trạng tâm lý bất bình thường cao độ, khơng cịn tự kiềm chế
được kích động của người cầm đầu đã dẫn đến những hành vi bộc phát quá
kích. Những người này thường có lợi ích trực tiếp với cuộc biểu tình, bất mãn
với chính quyền, mâu thuẫn với chế độ; cũng cịn có thể bao gồm những
người có tiền án, tiền sự, những người do kẻ địch lợi dụng, mua chuộc . . .
- Phân tích tâm lý đám đơng. Bộ phận này thường là những ngày bị
động hùa theo do sự nhẹ dạ, cả tin nên ngộ nhận, do kẻ xấu thuê mướn hay ép
buộc. Nhóm đối tượng này chiếm một bộ phận không nhỏ trong đám đông và


11

họ dễ dàng bị tan rã nếu được giải thích, tuyên truyền, thuyết phục làm rõ
đúng sai hoặc xử lý vừa đúng đắn vừa kiên quyết của các cơ quan quyến lực.
1.3. Yêu cầu cơ bản của xử lý điểm nóng chính trị - xã hội
Qua giải quyết tình huống, phải làm cho nhân dân tin tưởng hơn vào

công lý, vào cán bộ vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước và
càng xa lánh bọn xấu.
Trước hết, phải hạn chế sự sự lan tỏa sang nơi khác và làm cho điểm
nóng nguội dần.
Phong tỏa “lây lan”. Khi điểm nóng bùng phát, phải nhanh cóng và kịp
thời lập “rào chắn”, không để phát sinh thêm vấn đề mới làm phức tạp thêm
tình hình; đặc biệt, phải chăn đứng ngay sự lợi dụng của kẻ địch.
Làm cho điểm nóng nguội dần. bằng những biện pháp nghiệp vụ, sử
dụng các phương tiện thông tin đại chúng, sự tiếp xúc nhanh của những người
có thẩm quyền làm dịu sự “hưng phấn” của đám đơng, từng bước giải tán
từng nóm qn chúng, cơ lập bọn q khích, vơ hiệu hóa những kẻ cầm đầu . .
.
Thứ hai, phải bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân và tăng cường
hiệu lực của hệ thống chính trị sở tại.
Phát huy vai trị của quần chúng tích cực. Trên cơ sở đáp ứng những
yêu cầu chính đáng của nhân dân mà động viên và bảo vệ quần chúng tốt,
nhất là những người có uy tín trong cộng đồng, vạch mặt những kẻ xấu, chỉ ra
những điều sai trái trong việc làm của đám đông cũng như của mỗi người,
hướng họ từ người tham gia tạo nên yêu sách thành người cùng trách nhiệm
giải quyết vấn đề yêu sách đặt ra.
Phát huy vai trò của hệ thống chính trị sở tại. Khi tình huống vừa bùng
phát, phải củng cố nhanh hệ thống chính trị ở cơ sở. Thực hiện sự lãnh đạo
tập trung của tổ chức Đảng. Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân phải
phát huy tối đa vai trò vận động thuyết phục quần chúng. Chính quyền sở tại
sử dụng một cách năng động, mềm dẻo và khéo léo các biện pháp giáo dục


12

thuyết phục với biện pháp hành chính cưỡng chế, các biện pháp tư tưởng với

kinh tế, đạo đức với pháp luật, khuyến cáo răn đe trừng trị thích đáng các
phần tử phản động, ngoan cố quậy phá.
Thứ ba. tạo ra sự bình ổn bền vững trong đời sống xã hội.
Lập lại sự bình ổn xã hội. Nhanh chóng tìm ra biện pháp giải quyết tình
huống. Biện pháp khơng chỉ trực tiếp giải quyết vấn đề chính trị đó. Khơng
“đao to búa lớn”, không phô trương hay lợi dụng quyền lực và bạo lực; không
để thiệt hại nhân mạng hay tổn thương về tinh thần, tránh đến mức thấp nhất
thiệt hại của cải của quần chúng.
Tạo tiền đề cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Giải pháp được lựa chọn
khơng nhằm chỉ để dập tắt mà cịn phải chữa trị căn nguyên sinh ra điểm nóng
và kết hợp với tổng thể các giải pháp khác để cho đời sống xã hội phát triển
mạnh cả về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội.
1.4. Quy trình xử lý điểm nóng chính trị - xã hội.
Quy trình mang tính phổ biến của xử lý các điểm nóng chính trị - xã
hội gồm những bước cơ bản sau :
Bước 1: Nắm tình hình, phân tích ngun nhân và nhận dạng mâu
thuẫn.
Số lượng người tham gia biểu tình chống đối. Phân tích thành phần, đối
tượng, hình thức tổ chức lực lượng .Họ nêu những u sách gì? Những u
sách đó do cơ quan nào giải quyết? Ai là người cầm đầu Số lượng những
người quá khích? Những âm mưu và thủ đoạn? Họ có quan hệ trực tiếp, gián
tiếp với những đâu?
Phân tích tìm ra các ngun nhân đưa đến các điểm nóng. Nguyên nhân
khách quan và nguyên nhân chủ quan, nguyên nhân bên trong và nguyên nhân
bên ngoài, nguyên nhân sâu xa và nguyên nhân trực tiếp.
Xem xét tình chất của các mâu thuẫn. Mâu thuẫn đối kháng hay không
đối kháng, mâu thuẫn giữa nội bộ nhân dân hay mâu thuẫn địch ta, mức độ
của từng mâu thuẫn và sự đan xen giữa chúng.



13

Bước 2: Áp dụng những biện pháp “rút ngòi nổ” và từng bước giải
quyết dứt điểm vấn đề.
Lựa chọn chính xác phương pháp, hình thức, lục lượng thích hợp và
nghệ thuật sử dụng các phương tiện hỗ trợ mà nhất là các phương tiện thơng
tin đại chúng để nhanh chóng “rút ngịi nổ” và “hạ nhiệt độ” của điểm nóng,
giải tán đám đông và đối sách với những người cầm đầu một cách khéo léo.
Vì vậy, phải :
Thành lập ngay ban chỉ đạo chung. Thiết lập sự lãnh đạo, chỉ huy thống
nhất, phát huy hiệu lực của hệ thống chính trị để giữ vững quyền lực chính trị;
đặc biệc chú ý đến việc lựa chọn đúng người chỉ huy và ban tham mưu cùng
hệ thống chỉ đạo từ trên xuống.
Xác định đúng phương thức giải quyết. Xây dụng kế hoạch giải quyết
từng vấn đề một và cả phương án dự phịng. Chuẩn bị phương án xử lý tình
huống xấu nhất có thể xảy ra, ngăn ngừ nguy cơ lan tỏa sang nơi khác bằng
tất cả các biện pháp có thể; trong đó, biện pháp chính trị tư tưởng, tâm lý để
ngăn ngừa việc chưa xảy ra vẫn là quan trọng nhất.
Thực hiện đối sách hợp lý. Nắm vững phương châm: kiên định về
nguyên tắc, mềm dẻo về phương pháp, linh hoạt trong hình thức, thỏa đáng về
biện pháp trên cơ sở dựa vào dân, nắm lấy dân và thực hiện bằng lực lượng
của dân.
Bước 3: Khắc phục hậu quả khi điểm nóng bị dập tắt.
Khi giải tán được đám đơng và xử lý những người cầm đầu thì, về cơ
bản, điểm nóng đã đươc dập tắt. Vấn đề tiếp theo là xử lý hậu quả:
Bình thường hóa đời sống xã hội. Đưa những hoạt động cơ bản của đời
sống cộng đồng trở lại bình thường như trước khi xảy ra điểm nóng ; đồng
thời giải quyết ln những gút mắc có liên quan cũng như tạo ra tiền đề cho
sự phát triển mới.



14

Khắc phục những thiệt hại. Những thiệt hại về người và của phải được
giải quyết một cách thấu lý đạt tình; phù hợp với pháp luật hiện hành, truyền
thống tốt đẹp của dân tộc, đạo lý sinh hoạt cộng đồng.
Truy cứu trách nhiệm. Trên tinh thần xây dựng mà tiến hành xác định
rõ đúng sai, xử lý công khai và đúng tội những người có sai lầm cà hai phía
đúng với từng tính chất của vụ việc; khen thưởng những người có cơng bảo
vệ chế độ.
Bước 4: Rút kinh nghiệm, dự báo tình hình và áp dụng những giải pháp
để điểm nóng khơng tái phát.
Đúc kết kinh nghiệm. Cần tiến hành đánh giá rút kinh nghiệm về người
cán bộ lãnh đạo, hệ thống tổ chức quyền lực, phương thức lãnh, chỉ đạo và sự
bất cập của chính sách, thể lệ hay luật pháp của của nhà nước, cơ sở chính trị
- xã hội trong quần chúng.
Dự báo điểm nóng có thể tái phát lại khơng? Nếu có thì mức độ tái phát
ra sao? Xu hướng của nó là như thế nào? Cần áp dụng những giải pháp gì để
tiếp tục xử lý tình huống tái phát.
Các giải pháp khơng để cho điểm nóng tái phát. Cần áp dụng những
giải pháp gì để điểm nóng khơng tái phát? Những giải pháp trước mắt và
những giải pháp bổ trợ. Điểm nóng chính trị - xã hội phải được xử lý theo
quan điểm lịch sử cụ thể và hết sức cẩn trọng; mỗi sai lầm dù là sai lầm nhỏ
cũng rất nguy hiểm.


15

Chương 2
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP XỬ LÝ ĐIỂM NÓNG CHÍNH TRỊ XÃ

HỘI Ở QUẬN BẮC TỪ LIÊM HIỆN NAY
2.1. Mơ tả tình huống
Trong những năm qua, cơng tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của công
dân, đặc biệt là khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai luôn được các cấp, các
ngành, địa phương quan tâm. Tuy nhiên, trên thực tế, tình hình khiếu nại, tố
cáo về đất đai nói chung cịn diễn biến phức tạp, số vụ việc khiếu nại về đất
đai đông người, kéo dài, vượt cấp… chưa được giải quyết dứt điểm có xu
hướng gia tăng, gây bức xúc, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh điểm nóng về an ninh
trật tự, ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế-xã hội. Cụ thể từ nhiều năm qua tại tổ
dân phố Nguyên Xá, Minh Khai, quận Bắc Từ Liêm (Hà Nội) đã xảy ra vụ
khiếu kiện kéo dài, chưa được giải quyết dứt điểm nên có nguy co trở thành
một điểm nóng chính trị xã hội tại địa phương.
Năm 2022, UBND quận Bắc Từ Liêm đã ra quyết định cưỡng chế, thu
hồi đất tại mặt đường Quốc lộ 32 để phục vụ cho việc mở rộng cơ sở 1 trường
Đại học Công nghiệp Hà Nội khiến nhiều hộ dân đang sinh sống ổn định lâu
dài từ năm 1990, đến nay khơng cịn chốn mưu sinh.
Theo nội dung đơn kêu cứu của đại diện cho 200 hộ dân tại tổ dân phố
Nguyên Xá, Minh Khai, quận Bắc Từ Liêm (Hà Nội, cho biết, dự án mở rộng
cơ sở 1 của trường Đại học Cơng nghiệp Hà Nội mục đích là để xây bể bơi và
nhà tập thể thao không mang lại lợi ích to lớn và sự cần thiết cho xã hội, dự
án khơng góp phần phát triển kinh tế xã hội của Thủ đô, không phải dự án
phát triển ngành hay cơng trình quan trọng về an ninh quốc gia, quốc phịng
và cũng khơng phù hợp với quy hoạch của Thủ đô đã được phê duyệt. Việc
thu hồi đất của người dân để giao đất cho trường Đại học Công nghiệp Hà
Nội là trái với Quyết định 1259/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Quyết
định số 130/QĐ-TTg của Thủ tướng chính phủ ngày 23/01/2015.


16


Cụ thể tại khoản 5 và khoản 8, Điều 1, Quyết định số 1259/QĐ-TTg
của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà
Nội đến năm 2030 tầm nhìn 2050, trong đó u cầu thực hiện di dời các
trường Cao đẳng, Đại học, y tế ở khu vực nội đô ra khu đô thị vệ tinh hoặc
các tỉnh, xây dựng các cụm trường Đại học mới và các tổ hợp y tế đa chức
năng theo quy hoạch nhằm giảm áp lực về hạ tầng, giảm ùn tắc giao thơng, ơ
nhiễm mơi trường. Trong đó, các cơ sở giáo dục đại học tại quận Bắc Từ
Liêm thuộc đối tượng phải di dời.
Các hộ dân cũng kiến nghị các ngành chức năng xem xét hiện trạng sử
dụng đất hiện tại của trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, vì hiện nay trường
thừa rất nhiều đất, chưa dùng hết quỹ đất hiện có.
Trong đơn, nêu rõ: "Việc thu hồi đất của các hộ dân để mở rộng
Trường đại học Công nghiệp là thiếu cơ sở pháp lý, chưa cung cấp đủ tài liệu
liên quan khi các hộ dân bị thu hồi đất. Mặt khác, giá bồi thường khi thu hồi
đất theo giá 201.600 đồng/m2 đất là quá thấp, không phù hợp thời giá hiện
hành…".
Cụ thể, Quyết định số 340/QĐ-UBND ngày 31/1/2013 và Quyết định
số 1905/QĐ-UBND ngày 27/5/2014 thu hồi đất là trái quy định theo Nghị
định số 42/2012/NĐ-CP của Chính phủ quy định về quản lý, sử dụng đất
trồng lúa. Qua nhiều năm giải quyết với các cấp khác nhau, đến năm 2017,
Ủy ban nhân dân thành phố ra Thông báo số 188/TB-UBND thông báo bổ
sung kết quả giải quyết tố cáo việc thu hồi đất tại xã Minh Khai.
Trong đó, kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền kiểm điểm trách nhiệm
đối với các tập thể và cá nhân liên quan trong việc ký các quyết định thu hồi
đất nông nghiệp không đúng quy định; ký văn bản báo cáo Chủ tịch Ủy ban
nhân dân tỉnh để thu hồi đất ở kinh doanh dịch vụ không đúng nhu cầu thực
tế; tham mưu ban hành các quyết định thu hồi đất trồng lúa không đúng quy
định tại Nghị định số 42/2012/NĐ-CP, tính tốn nhu cầu đất ở kinh doanh



17

dịch vụ không sát thực tế. Tuy nhiên đến nay, người dân ở tổ dân xã Minh
Khai vẫn tiếp tục khiếu nại các vấn đề liên quan vụ việc này.
2.2. Quy trình xử lý tình huống
Bước 1: Nắm chắc tình hình của sự việc, xác định chính xác ngun nhân
của điểm nóng, nhận dạng các mâu thuẫn.
- Những diễn biến chính của sự việc
- Xác định đúng nguyên nhân, tính chất của sự việc
- Tình hình hoạt động của hệ thống chính trị ở cơ sở
- Tâm trạng của số đông quần chúng
- Xác định rõ kẻ cầm đầu, chỉ huy, kể cả cơng khai hay dấu mặt
- Tìm hiểu đặc điểm, địa lý, dân cư nơi xảy ra điểm nóng, chú ý đặc biệt đến
phong tục, tập quán, truyền thống của địa phương, các quan hệ họ hàng của những
người có liên quan
Bước 2: áp dụng những biện pháp tháo ngòi nổ và hạn chế sự lan toả của
điểm nóng sang nơi khác.
- Trước hết phải thiết lập được sự lãnh đạo, chỉ huy thống nhất, phát huy hiệu
lực của hệ thống chính trị, giữ vững quyền lực chính trị
- Lựa chọn phương thức giải quyết- những lực lượng và phương tiện cần
thiết.
- Phương thức giải quyết: tuyên truyền, thuyết phục hay đàn áp, hoặc kết hợp
cả hai phương thức trên.
Nếu dùng phương thức tuyên truyền thuyết phục là chính thì lực lượng tham
gia giải quyết cơ bản là Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể quần chúng.
Nếu xác định phương thức đàn áp là chính thì cơng an, quân đội là lực lượng
chủ công.
Nếu kết hợp cả hai phương thức trên thì tuỳ theo điều kiện cụ thể mà tổ chức
phối hợp giữa các lực lượng.
- Để tháo ngịi nổ của các điểm nóng, cán bộ chủ chốt có thẩm quyền cần

trực tiếp gặp gỡ, đối thoại với nhân dân, nghe dân phản ánh để tìm hiểu sự việc và
tìm biện pháp giải quyết.


18
- Việc lựa chọn các phương thức, lực lượng, phương tiện phải nhằm giải
quyết 2 vấn đề sau:
+ Giải tán đám đông quần chúng. Tuỳ theo những điều kiện cụ thể mà áp
dụng các giải pháp khác nhau:
Nếu những yêu sách của quần chúng là chính đáng thì có thể chấp nhận
những yêu sách ấy và giải quyết kịp thời những vấn đề có thể giải quyết được, cịn
những vấn đề chưa giải quyết ngay, cần cam kết với quần chúng sẽ sớm đưa ra xem
xét.
Đưa cán bộ vào đám đơng vận động, lơi kéo những quần chúng tích cực,
những người bị động, hùa theo; tách họ khỏi lực lượng cầm đầu quá khích; yêu cầu
hộ trở về nơi làm việc hoặc nơi cư trú; đồng thời, nhận diện, răn đe, cơ lập những
người q khích cầm đầu.
Trong trường hợp nguy cấp có thể phải dùng đến sức mạnh của lực lượng
công an, quân đội, buộc mọi người phải giải tán.
- Đối sách với người cầm đầu đám đông quần chúng, có thể áp dụng các giải
pháp sau:
+ Có thể thương lượng với người đứng đầu nếu như người đó đại diện cho
u sách chính đáng của đám đơng quần chúng.
+ Nếu những người đứng đầu là phần tử xấu, lợi dụng hồn cảnh để xun
tạc sự thật, kích động quần chúng, gây nên bất ổn định, rối loạn xã hội thì có thể
vạch trần thủ đoạn của họ cho quần chúng nhận thức rõ đúng sai.
+ Trong trường hợp cần thiết có thể bắt giữ người đứng đầu. Tuy nhiên việc
bắt giữ người đứng đầu phải có đủ chứng cớ, thực hiện đúng lúc, đúng pháp luật.
- Chuẩn bị phương án xử lý tình huống xấu nhất có thể xảy ra, ngăn ngừa
nguy cơ lan toả sang nơi khác. Cần chuẩn bị cả 3 phương án, ứng phó kịp thời

khơng để rơi vào tình trạng bị động, lúng túng hoặc trở tay khơng kịp.
- Cần có biện pháp để kiềm chế khơng cho điểm nóng lan toả sang nơi khác:
Tăng cường các nhân tố chính trị, xã hội, tăng cường công tác tư tưởng, giải quyết
đời sống ở vùng lân cận. Khu biệt điểm nóng với những vùng lân cận.
- Những phương châm cần lưu ý khi áp dụng phương thức, biện pháp giải
quyết: