KỸ THUẬT GIEO ƯƠM BẠCH ĐÀN
TRẮNG LÁ NHỎ
Tên Việt Nam: BẠCH ĐÀN TRẮNG LÁ NHỎ
Tên khoa học: Eucalyptus tereticornis
Họ: Myrtaceae
I. Đặc điểm hình thái
- Cây gỗ lớn, nơi nguyên sản có thể cao 45 – 50 m, đường kính 2 m. Vỏ
nhẵn màu trắng xám hay xám nhạt bong thành từng mảng mỏng, vỏ ở gốc
thô và không bong.
- Lá đơn mọc cách. Ở cây non hoặc ở cành chồi non, lá có dạng hình tròn
đến ngọn giáo.
- Cụm hoa dạng tán mọc ở nách lá, mang 4 – 8 hoa, hoa màu trắng vàng
hoặc trắng xanh.
- Quả nang hình trứng hoặc gần hình cầu, đường kính 6 – 8 mm.
II. Phân bố địa lý
- Cây nguyên sản ở Australia, mọc trên đất bồi tụ tích thuộc miền duyên hải.
Cây được nhâp trồng vào Việt Nam từ khá lâu, hiện nay trồng rộng rãi trên
toàn quốc (phổ biến ở trung và nam bộ).
- Cây ưa sáng, ưa khí hậu nóng ẩm, có thể gây trồng ở những nơi có lượng
mưa từ 1.500 – 2.500 mm/năm, nhiệt độ trung bình tháng lạnh 15
o
C, tháng
nóng nhất 26 – 29
o
C, thích hợp với đất phèn, đất feralite đỏ vàng phát triển
trên phiến thạch sét, thành phần cơ giới cát pha đến thịt nhẹ, dễ thoát nước,
độ pH: 4 – 6.
III. Giá trị kinh tế
Gỗ màu nâu hồng nhạt, mịn, khá cứng có thể dùng trong xây dựng, đồ dùng
gia đình và cung cấp nguyên liệu giấy.
IV. Một số thông số kỹ thuật về hạt giống
- Nơi thu hái: Bình Định, Khánh Hòa.
- Phương thức bảo quản:
+ Điều kiện thông thường, khô, thoáng mát, ở nhiệt độ 25 – 30
o
C, giữ hạt
được khoảng 1 năm.
+ Bảo quản khô mát ở nhiệt độ 5 – 10
o
C, hạt giữ được 2 – 3 năm.
Không để hạt nơi ẩm, thấp, dễ thấm nước.
- Số hạt trong 1 kg Khoảng 1.217.000 hạt.
V. Kỹ thuật thu hái hạt giống, tạo cây con và gây trồng
1. Thu hái, chế biến và bảo quản hạt giống
- Thu hái hạt giống trên những cây mẹ từ 8 tuổi trở lên. Cây mẹ được chọn
phải có hình dáng đẹp, thân thẳng, chiều cao dưới cành từ 6 m trở lên, tán lá
đều, không sâu bệnh, cụt ngọn, cây có sức sinh trưởng khá, chỉ thu hái
những quả đã chín. Dấu hiệu nhận biết quả đã chín: Quả có màu xanh thẩm,
đầu quả màu nâu sẫm, cuống quả mốc trắng, hạt màu nâu, mày màu nâu
nhạt.
- Quả sau khi thu hái đem về phải chế biến ngay. Phân loại quả, những quả
chưa chín được ủ lại thành từng đống (đống cao không quá 50 cm và phải
thông gió) từ 2 – 3 ngày cho quả chín đều, mỗi ngày đảo 1 lần. Quả chín
đem rải đều phơi dưới nắng nhẹ (2 -3 nắng) để tách hạt ra khỏi quả. Sau khi
hạt tách ra khỏi quả phải thu ngay để tránh ảnh hưởng của nhiệt độ cao, loại
bỏ tạp chất, hạt lép. Khi phơi phải đảo trộn nhiều lần trong ngày. Không
phơi quả trên nền xi măng; chỉ phơi trên vải, cót, nong, nia, … Hạt sau khi
thu tiếp tục được phơi 1 – 2 nắng cho khô, đem sàng sảy hết tạp vật, thu hạt
tốt cho vào bao vải hoặc chum, vại đem đi bảo quản.
2. Tạo cây con
2.1Làm đất gieo
Chọn đất cát pha nhẹ, mịn, kích thước hạt dưới 2 mm, mặt luống rộng 1m,
gờ luống cao 15 – 20 cm, chân luống rộng 1,2 m. Sau khi sang phẳng mặt
luống, tưới nước cho đất đủ ẩm để gieo hạt. Khử trùng đất trước khi gieo hạt
1 ngày bằng Benlat (6g Benlat hòa tan trong 10 lít nước phun đều cho 100
m
2
) hoặc dung dịch Boocđo 1% để phun lên mặt luống ươm cây với liều
lượng 1 lít/4 m
2
.
2.2 Xử lý hạt giống
Hạt giống trước khi gieo được ngâm trong thuốc tím (KMnO
4
) nồng độ
0,05% trong 10 phút, sau đó vớt ra rửa sạch và cho vào túi vải ủ (mỗi túi từ
20 – 30 gram), mỗi ngày rửa lại trong nước ấm 1 lần và ủ lại, sau 3 – 4 ngày
hạt nứt nanh đem gieo vào luống đã chuẩn bị sẵn.
2.3 Gieo hạt
Trộn đều hạt với cát khô theo tỷ lệ: 1 phần hạt + 3 phần cát. Khi gieo phải
gieo từ từ, nhẹ nhàng để đảm bảo hạt được rải đều trên mặt luống. Sau khi
gieo xong phủ 1 lớp (3 – 4 mm) cát mịn phủ lên trên. Tưới nhẹ một ít nước
bằng bình có gắn vòi hoa sen cho đủ ẩm để hạt nảy mầm. Dùng rơm (hoặc
cỏ khô, lá khô) đã qua khử trùng bằng nước vôi trong để che phủ mặt luống.
Hàng ngày tưới nước đều (sáng sớm và chiều tối), đủ ẩm. Sau 3 – 4 ngày,
cây mạ mọc đều thì bỏ lớp vật liệu che phủ (rơm, rạ, cỏ, lá khô).
2.4 Chuẩn bị bầu đất
Dùng túi bầu PE 7 x 12 cm đựng hỗn hợp ruột bầu, thành phần ruột bầu gồm
80% đất tầng AB + 20% phân hữu cơ đã hoai. Đất làm ruột bầu được đập
sàn nhỏ trộn đều với phân và tiến hành đóng bầu. Bầu đất đóng xong được
xếp đứng, thẳng hàng theo từng luống có chiều rộng 0,8 – 1 m, chiều dài tùy
ý, khoảng cách giữa 2 luống là 0,4 m.
2.5 Cấy cây và chăm sóc cây con
Sau khi gieo 4 – 5 tuần, cây mạ cao 5 – 7 cm thì nhổ để cấy vào bầu. Trước
khi nhổ cây cấy vào bầu cần tưới đẫm nước cho luống gieo và luống bầu
trước 1 giờ. Cấy xong che nắng 100% từ 4 – 5 ngày. Khi cây con bén rễ thì
tháo dỡ dần dàn che ra, đến khi cây con được 1 – 1,5 tháng thì dỡ bỏ hoàn
toàn và tiến hành đảo bầu.
Chăm sóc cây: Luôn đảm bảo cho cây đủ ẩm trong 03 tháng đầu, mỗi ngày
tưới 4 – 5 lít/m
2
/1 lần, 15 ngày làm cỏ phá váng 1 lần và tưới nước phân
chuồng hoai hoặc phân NPK pha loãng 1%. Nếu cây bị vàng còi hoặc bạc lá
dùng sulphát đạm và supe lân để tưới cho cây, pha nồng độ 0,1% - 0,2% tưới
2,5 lít/m
2
hai ngày tưới 1 lần, sau khi tưới nước phân phải tưới rửa sạch bằng
nước lã.
Phòng trừ bệnh thối cổ rễ cho cây con bằng dung dịch Boocđo 1% họăc
thuốc Benlate (1g/1lít) phun đều trên mặt luống. Nếu bệnh xuất hiện pha
nồng độ 6g/10 lít nước phun cho 100 m
2
, tuần hai lần, phun liên tục trong 2
– 3 tuần.
Thời gian nuôi cây trong vườn ươm từ 3 - 4 tháng, cây có chiều cao từ 35 –
40 cm, đường kính cổ rễ 3 – 4 mm thì có thể đem xuất vườn.