Biện pháp phòng trị một số sâu bệnh hại Lan
hồ điệp (Phalaenopsis bl.)
A. Sâu hại
1. Rệp son (Scale insects) :
Là loại rệp có vỏ màu nâu. Loài rệp này thường
bám vào lá để hút nhựa và thải ra chất độc làm hại cây. Do đó
phải phòng trừ thường xuyên để hạn chế khả năng sinh sản của
chúng ( loài này sinh sản rất nhanh và gây hại lớn cho vườn lan).
Phòng trừ bằng cách tiêu diệt bằng tay hoặc dùng các thuốc như
Regent, Lannate, supracide theo nồng độ khuyến cáo trên bao
bì, phun 1 tuần 1 lần cho đến khi tiêu diệt hoàn toàn.
2. Bọ trĩ (Thrips):
Thường xuất hiện trong các giá thể có cấu tạo bằng xơ dừa, vỏ
cây mục, dớn vụn hoặc do sử dụng quá nhiều các loại phân hữu
cơ dưới dạng xác như: Bánh dầu, phân bò có thể dùng các loại
thuốc như Bassa nồng độ 20cc/8lit, confidor nên phun ngừa
thường xuyên 2lần/ tháng.
3. Ốc sên, nhớt:
Nó thường phá hoại ăn hết các rễ non và tiết ra những chất làm
thối các chồi mới mọc. Cần rải thuốc diệt sên nhớt vào những
khi có thời tiết quá ẩm.
4. Nhện đỏ (red spider mites):
Là loại côn trùng rất nhỏ, không dài hơn ½ mm, dưới kính lúp
quan sát có dạng như con rệp, có 8 chân, thường có màu vàng
lúc non rồi chuyển thành màu đỏ khi trưởng thành, nó thường
chui trong bẹ lá của cây, nằm kín ở phần gốc lá, gây hại làm lá
héo và rụng. Xuất hiện nhiều vào mùa khô, ít hơn vào mùa mưa.
Nhện đỏ sinh sôi và phát triển rất nhanh, khi phát hiện phải diệt
trừ ngay nếu không cây sẽ ngừng phát triển. Phải dùng thuốc
thường xuyên và liên tục để diệt cả trưởng thành và trứng, các
thuốc thường dùng là: Commite, Nissorun, Polytrin dùng theo
liều lượng khuyến cáo và xịt thường vào lúc 8-9 giờ sáng khi có
nắng thì hiệu quả tiêu diệt cao.
B. Bệnh do nấm
1. Bệnh thối đen (black rot):
Thường gặp vào mùa mưa ở những vườn có độ ẩm cao hoặc
tưới nước quá nhiều. Bệnh này thường gây thiệt hại nghiêm
trọng: Cây thường chết nhiều và nhanh chóng, nhất là đối với
cây con. Bệnh thường xuất hiện ở gốc, rễ rối và lan dần lên thân
cây. Ban đầu phát sinh ở chồi non làm chồi thối thành màu nâu,
khi cầm vào thì rời khỏi thân dễ dàng, mềm nhũng và đầy nước.
Nguyên nhân là do nấm Collectotrichum sp và Phytophthora sp.
nhưng phần lớn là do nấm Phytophthora sp. gây ra. Việc bón
phân hoà tan không hết khi tưới cho cây sẽ làm cây bầm ngọn và
làm nấm bệnh dễ gây hại. Ngoài ra trong mùa mưa, nếu tưới
phân có hàm lượng đạm cao cũng là nguyên nhân gây bệnh.
Phòng trừ:
Ở cây con thường dễ bị bệnh hơn, nên tách cây bị bệnh ra riêng
và sử dụng thuốc ngừa cho những cây còn lại bằng cách phun
hay nhúng cả cây vào dung dịch thuốc nấm. Ở cây lớn thì cắt bỏ
phần bị thối, nếu thối đọt thì rút bỏ đọt và phun thuốc nấm vào.
Các thuốc diệt nấm có thể sử dụng là: Kasumin, TopsinM,
CuzateM8, Score,super Tilt theo nồng độ khuyến cáo của
thuốc.
2. Bệnh đốm vòng (Anthracnse):
Lá có chấm tròn màu nâu đỏ, nâu cháy rồi lan rộng ra thành
nhiều vòng tròn đồng tâm, sau cùng sẽ khô cháy. Dấu vết to nhỏ
tuỳ theo từng loại lan và tuỳ theo từng môi trường mà nấm phát
triển, nếu mưa nhiều thì lá sẽ bị thối ngay. Nguyên nhân là do
nấm Glocosporium sp. và Collectotrichum sp. gây ra. Bệnh
thường xuất hiện vào mùa mưa nên phải phòng ngừa trước,
thường xử lý bằng cách cắt bỏ lá bị bệnh và phun các loại thuốc
như : Mancozep, Dithal, Vicaben theo nồng độ khuyến cáo.
3. Bệnh khô lá (Leaf blight):
Bệnh này thường gặp nhiều như bệnh đốm vòng và hai bệnh này
thường phát sinh cùng một lúc nên bệnh này càng trầm trọng
hơn.
Triệu chứng: Giai đoạn đầu lá khô sau đó biến thành màu nâu
nhạt, thường khởi đầu bằng một chấm đen ở trên lá, có thể từ
đầu lá khô dần vào hay từ gốc lá lan nhanh lên rồi khô hết cả lá.
Nguyên nhân: do nấm thuộc giống Phylostica gây ra, phát triển
do bào tử và phát tán trong không khí nhờ gió.
Phòng trị: Phun thuốc Score hay Super Tilt 5ngày/lần cho đến
khi cây hết bệnh.
4.Bệnh héo rễ (Wilt):
Bệnh héo rễ là bệnh thông thường nhưng không kém phần quan
trọng nó là trở ngại lớn cho những người trồng phong lan. Bệnh
này ít xuất hiện trên Địa lan.
Triệu chứng: Rễ khô dần, cây còn nhỏ gặp bệnh này có hiện
tượng lá úa vàng từ dưới lên và chết cả cây. Đối với cây đã phát
triển tốt thì cây không chết nhưng rễ bị khô mục và sẽ làm cho
cây chậm phát triển, nếu rễ khô nhiều thì cây càng yếu nhiều.
Nguyên nhân: Do nấm Sclerotium rolfsii gây nên, còn gọi là
nấm hạch, những hạch này có thể tồn tại trong môi trường rất
lâu, khi có điều kiện ẩm độ và nhiệt độ cao những hạch này phát
triển thành sợi nấm và gây bệnh rất nhanh, nếu không chữa trị
ngay thì có thể làm hư hết cả vườn.
Phòng trị: Có thể dùng các loại như Anvil, Sumi eight phun
vào phần gốc rễ tuần 2 lần khi bắt đầu chớm bệnh.