Bộ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO - BỌ Y TÉ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TÉ CƠNG CỘNG

DƯƠNG THỊ BÌNH MINH

THựC TRẠNG CƠNG TÁC CHĂM SÓC
ĐIÈU DƯỠNG NGƯỜI BỆNH TẠI CÁC KHOA
LÂM SÀNG BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ NÃM 2012

LUẬN VÁN THẠC SỸ QUẢN LÝ BẸNH VIỆN
Mã so chuyên ngành: 60720701

Huong dẫn khoa học:

1. PGS.TS. Nguyễn Thanh Huong 2. PGS. TS. Lê Văn Thạch

HÀ NỘI - 2012


LỜI CẢM ƠN
Sau hơn 2 năm học tập, giờ đáy khi cuồn luận văn tốt nghiệp Thạc sỹ quán lý bệnh
viện được hồn thành, tận đáy lịng mình, tỏi xin trán trọng tri án đèn:
Các thầy giảo, cô giảo trường Đại học Y tế Cơng cộng đã tận tình giảng dạy, hướng
dẫn, giúp đỡ tơi hồn thành chương trình học tập và ho trợ tói trong việc thực hiện để tài
nghiên cứu.
PGS. TS. Nguyễn Thanh Hương, người giáo viên máu mực, tận tình với đáy nhiệt
huyết đã hướng dẫn cho tôi từ xác định vấn đề nghiên cứu, xây dựng đê cương, chia sẻ
thơng tin và giúp tơi hồn thành luận văn này.
PGS.TS.Lê Văn Thạch người thầy - người lãnh đạo với đầy nhiệt huyết đã hướng
dẫn cho tôi xây dựng đề cương, chia se thông tin và giúp tôi hồn thành luận văn này.
Lãnh đạo các khoa phịng, điểu dưỡng trường khoa. 16 khoa lâm sàng cùa Bệnh

viện Hữu Nghị - nơi tôi đang công tác và tiến hành nghiên cứu, đã tạo điêu kiện giúp đỡ,
cung cấp số liệu, góp ý, hướng dẫn và tham gia vào nghiên cửu này.
Người mẹ, người chồng, con gái, con trai và người thán trong gia đình tỏi đã phai
chịu nhiều hy sinh, vat vá. là nguồn động viên cho tôi trong suốt quả trình học tập. phan
đau.
Các anh em. bạn bè thán hữu đã giúp đỡ. khuyến khích tơi trên con đường học tập
và tất ca hạn đong môn trong lớp cao học Quản lý bệnh viện khóa 3 đã cùng nhau chia se
kinh nghiệm và giúp đỡ tôi trong 2 năm qua.
Cuối cùng, với những kết qua trong nghiên cứu này, tòi xin chia se với tát cà các
bạn đỏng nghiệp trên mọi miên đát nước.
Một lần nữa tôi xin trân trọng cám ơn!


MỤC LỤC
Dương Thị Bình Minh
LỜI CẢM ƠN..................................................................................................................................i
MỤC LỤC......................................................................................................................................ii
DANH MỤC BẢNG......................................................................................................................vi
DANH MỤC BIẺU ĐỊ.................................................................................................................vi
MỤC CÁC CHƯ VIẾT TẤT.......................................................................................................vii
TĨM TẤT NGHIÊN cứu...........................................................................................................viii
ĐẠT VÁN ĐÈ.................................................................................................................................1
MỤC TIÊU NGHIÊN củu.............................................................................................................3
Chng 1. TĨNG QUAN TÀI LIỆU............................................................................................4

1.1. Tổng quan về bệnh viện......................................................................................... 4
1.1.1.

Định nghĩa bệnh viện.....................................................................................4


1.1.2.

Phân loại bệnh viện........................................................................................4

1.1.3.

Chức hăng và nhiệm vụ của bệnh viện.......................................................... 5

1.2. Tổng quan về điều dưỡng............................'...........................................................6
1.2.1. Lịch sử ngành điều dường..............................................................................6
..
1.2.2. Vai trò. chức năng của người điêu dưỡng......................................................8
1.2.3.

Các học thuyết điều dưỡng.............................................................................8

1.2.4.

Tiêu chuẩn cua nghề điều dưỡng................................................................ 10

1.2.5.

Nghĩa vụ nghề nghiệp của người điều dường..............................................10

1.2.6. Khái niệm về chăm sóc người bệnh trong bệnh viện và chăm sóc điều dường
11
1.2.7. Nguyên tác chăm sóc người bệnh trong bệnh viện.....................................11
1.2.8.

Chức nâng nhiệm vụ của người điều dưỡng chăm sóc................................12


1.2.9. Các văn bán pháp lý liên quan dến cơng tác châm sóc người bệnh trong bệnh
viện

12

1.3. Các nghiên cứu trên thế giới và tại Việt Nam về chăm sóc điều dường..............14
1.3.1.

Các nghiên cứu trên thế giới về chăm sóc điều dưỡng.................................14

1.3.2.

Các nghiên cứu tại Việt Nam về chăm sóc điều dưỡng..............................15

Chng 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CƯU.............................................................................20

2.1. Đối tượng nghiên cứu...........................................................................................20


MỤC LỤC
2.1.1.

Nghiên cứu định lượng.................................................................................20


iii

2.1.2.


Nghiên cứu định tính........................................................................

...20 .

2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu.............................................................

..20 ..

2.2.1.

Thời gian nghiên cứu:.......................................................................

2.2.2.

Địa điểm nghiên cứu.........................................................................

2.3. Thiết kế nghiên cứu...................................................................................
2.4. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu...........................................................
2.4.1.

Cỡ mẫu cho nghiên cứu định lượng.................................................

2.4.2.

Cỡ mẫu cho nghiên cứu định tính.....................................................

2.5. Phương pháp thu thập số liệu....................................................................

.20 ...
20

...20 .
..21 ..
.21
...22 .

2.5.1.

Thu thập số liệu định lượng..............................................................

...22 .

2.5.2.

Thu thập số liệu định tính.................................................................

...22 .

2.6. Các biến sổ nghiên cứu .............................................................................

...24 .

2.7. Một số khái niệm sử dụng trong nghiên cứu và tiêu chuẩn đánh giá

...25 .

2.7.1.

Một số khái niệm................

2.7.2.


Tiêu chuẩn đánh giá...........

2.8. Phương pháp phân tích số liệu.
2.9. Đạo đức trong nghiên cứu...........
2.10. Hạn chế của nghiên cứu và các
biện pháp khắc phục

...28 .
...28 .
...29 .
...31 .
...31 .

2.10.1. Hạn chế...................................................................

...32 .

2.10.2. Cách khắc phục......................................................

...32 .

Chuông 3. KÉT QUẢ NGHIÊN cứu..................................................

...32 .

3.1. Thực trạng cơng tác chăm sóc người bệnh của điều dưỡng các khoa lâm sàng ...33
qua khảo sát ý kiến người bệnh...................................................................................
3.1.1.


Thông tin chung của người bệnh tham gia nghiên cứu............................. 33

Kết quả hoạt động chăm sóc người bệnh của điều dưỡng........................ 33
3.2. Kết quả quan sát thực hành chăm sóc điều dưỡng............................................. 34
46
Thơng tin chung cùa dối tượng nghiên cứu là điều dường........................
3.1.2.

3.2.1.

Hoạt động chăm sóc của điều dưỡng viên cho người bệnh theo thời

46

Kết quả tuân thủ quy trình của điều dưỡng viên khi chăm sóc người

47

3.2.2.
gian
3.2.3.
bệnh

3.3. Các yếu tố anh hưởng đến cơng tác chăm sóc người bệnh của 50
điều dưỡng tại

các khoa lâm sàng bệnh viện Hữu Nghị

54



IV

3.3.1.

Liên quan giữa sự tuân thủ quy trình với các yếu tổ nhân khẩu học

thời điểm và địa điểm thực hiện công việc của điều dưỡng.......................................54
3.3.2.

Nguồn nhân lực điều dưỡng tại các khoa lâm sàng......................................55

3.3.3.

Áp lực công việc............................................................

57

3.3.4.

Công tác kiểm tra. giám sát và chế độ đãi ngộ..............

3.3.5.

Sự phối hợp giữa các khoa, phịng và đồng nghiệp

60
61
63


4.1. Thực trạng cơng tác chăm sóc người bệnh của điều dưỡng tại các khoa

lâm

Chương 4. BÀN LUẬN...............................................................................

sàng.................................................................................................................
1.1.1.

Cơng tác đón tiếp người bệnh.......................................................

1.1.2.

Cơng tác chăm sóc dinh dưỡng, hồ trợ người bệnh ăn uống

63
63

1.1.3.

64
Cơngtácchăm sóc, hồ trợ vệ sinh hàng ngày.................................................66

1.1.4.

Cơngtácchăm sóc, hỗ trợ về tâm lý, tinh thần cho người bệnh.....................67

1.1.5.

Côngtáctheo dõi. đánh giá người bệnh.........................................................68


1.1.6.

Côngtáchỗ trợ điều trị và phối hợp thực hiện y lệnh của bác sĩ....................69

1.1.7.

Côngtáctư vấn. hướng dẫn giáo dục sức khỏe cho người bệnh....................71

1.1.8.

Đánh giá chung của người bệnh về 5 nội dung chính trong cơng tác

chăm sóc người bệnh của điều dưỡng viên.................................................................73
4.2. Một số yếu tố anh hương đến cơng tác chăm sóc người bệnh của điều dường
tại các khoa lâm sàng......................................................................................................73
4.2.1.

Thời điểm thực hiện công việc và địa điếm thực hiện công việc
73

4.2.2.

'Nguồn nhân lực điều dưỡng tại các khoa lâm sàng......................................74

4.2.3.

Áp lực công việc...........................................................................................76

4.2.4.


Công tác kiếm tra. giám sát và chế độ dài ngộ.............................................79

4.2.5.

Sự phoi hợp giữa các khoa, phòng và đồng nghiệp......................................80


4.3. Một
81

số

ưu

điếm

và

hạn

chế

của

nghiên

cứu

Chương 5. KÉT LUẬN.................................................................................................................82


5.1. Cơng tác chăm sóc người bệnh của diêu dường tại các khoa lâm sàng
82
5.2. Một số yếu tố ánh hưởng dến cơng tác chăm sóc người bệnh cùa diều dưỡng
tại các khoa làm sàng.......................................................................................................82


Chtrơng 6. KHUYẾN NGHỊ..................................................................................................... .84 .

6.1. Đối với điều dưỡng viên...................................................................................... 84 .
6.2. Đối với bệnh viện................................................................................................ 84 .
PHỤ LỤC.................................................................................................................................... 89

Phụ lục 1: Phiếu hỏi...................................................................................................... .89
Phụ lục 2: Hướng dẫn phỏng vấn sâu lãnh đạo bệnh viện............................................ .96
Phụ lục 3 : Hướng dẫn thảo luận nhóm........................................................................ .98
Phụ lục 5: Bảng kiểm quan sát công việc hàng ngày của điều dưỡng.......................... 102
Phụ lục 5 : Mối liên quan giữa mức độ tuân thủ quy trình kỹ thuật của điều dường khi
thực hiện y lệnh bác sỳ với các yeu tố nhân khâu học cua điêu dưỡng và thời điểm thực
hiện công việc............................................................................................................... 105
Phụ lục 6: Cơ cấu nhân lực và trình độ điều dưỡng tại các khoa lâm sàng.................. 106
107
Phụ lục 7: số người bệnh từng khoa được chọn vào nghiên cứu..................................
108

Phụ lục 8: số điều dưỡng chăm sóc từng khoa được tiến hành quan sát......................


vi


DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1: Thông tin chung của NB dược lựa chọn phát vấn...............................................33
Bảng 3.2: Cơng tác tiếp đón NB của điều dưỡng................................................................34
Bảng 3.3: Cơng tác chăm sóc dinh dưỡng, hồ trợ NB

ăn uống...................................35

Bảng 3.4: Cơng tác chăm sóc. hồ trợ về tâm lý. tinh thần cho NB.....................................39
Bảng 3.5: Công tác theo dõi. đánh giá NB..........................................................................40
Bảng 3.6: Công tác hỗ trợ điều trị và phối hợp thực hiện y lệnh của Bác sĩ.......................41
Bảng 3.7: Công tác tư vấn. hướng dẫn giáo dục sức khỏe cho NB....................................43
Bảng 3.8: Thông tin chung của đối tượng nghiên cứu là diều dưỡng..................................47

7

Bảng 3.9: Phân bơ các hoạt động chăm sóc của ĐĐV cho NB theo 4 nhóm cơng việc và
thời gian trong ngày..........................................................................................48
Bảng 3.10: Phân bổ hoạt động CSĐD theo từng công việc và theo thời gian....................48
Bảng 3.11: Phân bổ mức độ tuân thủ quy trình kỹ thuật của ĐDV khi CSNB...................50
Bảng 3.12: Phân bổ mức độ tuân thú quy trình kỹ thuật của ĐDV khi thực hiện các chăm
sóc cơ bản theo thời gian.................................................................51
Bảng 3.13: Phân bố mức độ tuân thủ quy trình kỹ thuật cua điều dường khi thực hiện y lệnh
của bác sỹ theo thời gian...................................................................................53
Bảng 3.14: Mối liên quan giữa tuân thú quy trình kỹ thuật cua ĐDV khi thực hiện
CSNB và thời điểm thực hiện công việc....................................................t.....54
Bảng 3.15: Mối liên quan giữa tuân thu quy trinh của DDV..............................................55
Bảng 3.16. Số lượng NB trung bình mà 1 điều dưỡng phủi chăm sóc...............................57

DANH MỤC BIÊU ĐỊ
Biếu đồ 3.1:


Tỷ lệĐDV giúp NB khi gặp khó khăn trong ăn uống.................................36

Biểu dồ 3.2:

Tỷ lệ

Biểu đồ 3.3:

Tỷ lệ DDV giúp NB gặp khó khăn trong vệ sinh khi cần.........................37

Biểu đồ 3.4:

Người trực tiếp giúp NB nặng vệ sinh cá nhân............................................38

ĐDV trực tiếp cho NB ăn qua sonde...........................................37

Biểu đồ 3.5: Đánh giá chung thực hiện 5 nội dung CSĐD..................................................46


vii

MỤC CÁC CHŨ VIẾT TẮT
CLS

Cận lâm sàng

CSĐD

Chăm sóc điều dưỡng


CSNB

Chăm sóc người bệnh

CSSK

Chăm sóc sức khỏe

CXK
ĐDV

Cơ xương khớp
Điều dưỡng viên

ĐDTK

Điều dưỡng trưởng khoa

DTTYC

Điều trị theo yêu cầu

ĐTV

Điều tra viên

GDSK
GMHS


Giáo dục sức khỏe
Gây mê hồi sức

HH-DƯ

Hô hấp - Dị ứng

NB
PVS

Người bệnh
Phỏng vấn sâu

SLTC

Số liệu thứ cấp

TLN
TN

Thảo luận nhóm

TTN

Truyền nhiễm
Thận tiết niệu

YHCT

Y học cổ truyền



TÓM TẤT NGHIÊN cứu
Điều dưỡng viên (DDV) là cán bộ chun mơn cung cấp các dịch vụ chăm sóc 24
giờ/ngày và trong suốt quá trình người bệnh đến khám và điều trị. Do đó. ĐDV có vai trị
rất lớn trong bảo đám và nâng cao chất lượng dịch vụ của mọi bệnh viện và cơ sở khám
chừa bệnh.
Bệnh viện Hữu Nghị là bệnh viện đặc thù với đối tượng người bệnh là cán bộ trung,
cao cấp của Đáng và Nhà nước. Vì vậy, nâng cao hiệu quả các dịch vụ chăm sóc điều
dường (CSĐD) trong chăm sóc người bệnh (CSNB) tại bệnh viện lại càng hết sức quan
trọng. Do đó. nghiên cứu “Thực trạng cơng tác chăm sóc điều dưỡng người bệnh tại các
khoa lâm sàng bệnh viện Hữu Nghị năm 2012"đã được tiên hành từ tháng 3/2012 đến
tháng 8/2012 nhằm mô tả hoạt động CSNB của ĐDV và phàn tích một số yếu tố ảnh
hưtýng đến cơng tác CSNB. Đây là nghiên cứu mô tả cắt ngang cỏ phân tích kết hợp
phương pháp dinh lượng và định tính, số liệu định lượng được thu thập qua các báo cáo của
bệnh viện. 216 phiêu khảo sát người bệnh nằm diều trị nội trú và 164 lần quan sát trực tiếp
công việc hàng ngày cúa 84 điều dưỡng cá trong và ngồi giờ hành chính, số liệu được
nhập băng phân mêm Epi Data 3.1 và xử lý bằng phần mềm SPSS 16.0. số liệu dịnh tính
thu thập qua phỏng vấn sâu (PVS) lãnh đạo bệnh viện (1 người); thảo luận nhỏm (TLN) với
lãnh đạo khoa (1 cuộc), điều dưỡng trường khoa (I cuộc) và ĐDV (2 cuộc) nhàm bô sung
cho đánh giá của người bệnh và tìm hiếu các yếu tố ảnh hưởng đến công tác CSNB. Thông
tin thu thập được gỡ băng và mã hóa theo chủ dề. Kết quả nghiên cứu cho thấy: ĐDV đã
thực hiện tương đoi tốt các công tác với 4 trong 5 nội dung CSNB dược đánh giá đều đạt
trên 90%. Tuy nhiên, công tác tư vấn. hướng dần giáo dục sức khỏe (GDSK) chỉ đạt 66.2%;
vẫn còn 8.1% người CSNB thực hiện cho người bệnh ăn qua sonde: cịn có tới 46.2%
CSNB thực hiện việc vệ sinh cá nhân cho người bệnh. Nghiên cứu chưa tìm thay sự khác
biệt có ý nghĩa thống kê giữa kèt quả thực hiện nhóm cơng việc chăm sóc cơ ban và thực
hiện y lệnh của điều dường vời thời điểm thực hiện công việc và với địa diêm thực hiện
công việc. Thiếu nhàn lực diều dưỡng, trinh độ ĐDV. quá tái công việc của điều dường anh
hưởng đen


T——


việc thực hiện đầy đủ các hoạt động CSNB. Sự phối hợp giữa bác sỹ và điều dưỡng, giữa
điều dưỡng với nhau, giữa khoa với một so phòng chức nãng cũng như công tác kiểm tra.
giám sát cũng ảnh hưởng đáng kể đến việc CSNB của điều dưỡng. Đe tiếp tục cải thiện công
tác CSNB, bệnh viện cần: Xác định nhu cầu bổ sung nhân lực điều dưỡng và tuyển dụng, ưu

tiên điều dưỡng có trình độ cao đẳng, đại học và đào tạo nâng cao trình độ cho điều dưỡng;
Ban hành quy định về thời gian bác sỹ ra ,.

.X

.X /

í

y lệnh thc và bác sĩ trực tiêp vào máy vi tính; Cải tiên các biêu mâu trong hơ sơ điều
dưỡng; Tăng cường và đổi mới phương thức kiểm tra. giám sát hoạt động CSNB của điều
dưỡng, chú trọng công tác dinh dưỡng, vệ sinh và tư vấn. GDSK; Xây dựng cơ chế phối
hợp chặt chẽ giữa các khoa, phòng tạo thuận lợi cho diều


1

ĐẶT VẤN ĐỀ
Điều dưỡng là một nghề phục vụ sức khởe nhân dân. là một nghê chuyên nghiệp, là
một ngành học. và là một khoa học chăm sóc. Theo đánh giá của Tô chức Y tế thế giới dịch
vụ chăm sóc sức khỏe (CSSK) do người điều dưỡng cung cấp là một trong các trụ cột cùa

hệ thống dịch vụ y tế [33]. Điều dưỡng là lực lượng chính cung cấp các dịch vụ CSNB tại
bệnh viện vì vậy chất lượng dịch vụ phụ thuộc rất nhiều vào việc thực hiện chức năng
nhiệm vụ của điều dưỡng. Do đó muốn nâng cao chất lượng dịch vụ y tế phải quan tâm
nâng cao chất lượng và hiệu quả các dịch vụ CSĐD.
Trên thê giới, điêu dưỡng là một ngành có lịch sử phát triên từ nhiêu năm và lớn
mạnh. Năm 1896, Hiệp hội Điều dưỡng Mỹ đã được thành lập. Đây là một tổ chức chuyên
môn cấp quốc gia về CSSK ở Mỹ đồng thời là thành viên cùa Hội đồng Điều dường toàn
cầu cùng với các tổ chức điều dưỡng ở Anh và Đức. Hiệp hội Điều dường Mỹ đã ban hành
các tiêu chuẩn thực hành diều dường bao gồm các tiêu chuẩn chăm sóc và tiêu chuân nghè
nghiệp của điều dường. Trong đó các tiêu chuẩn nghề nghiệp của diều dưỡng bao gồm: chất
lượng chăm sóc. sự tự đánh giá của cá nhân, giáo dục. mối quan hệ đồng nghiệp, đạo đức
nghe nghiệp, sự phối hợp. nghiên cứu khoa học và tận dụng nguồn lực [29],
Ớ nước ta hiện nay ĐDV thiếu ca lượng và chất. Hiện chi khoảng 30% ĐDV có
trình dộ cao đẳng và dại học. cịn lại 70% ĐDV có trình độ trung cấp và sơ cấp. khơng ít
ĐDV mới ra trường chưa biết cách tiêm [14]. Năm 2111. Bộ Y te ban hành Thông tư số


2

07/2011TT-BYT về hướng dẫn công tác điều dưỡng về CSNB trong bệnh viện; Thơng tư đã
quy dịnh việc chăm sóc. theo dõi NB là nhiệm vụ của bệnh viện, các hoạt động CSĐD, theo
dõi do ĐDV. hộ sinh viên thực hiện và chịu trách nhiệm 111]. Thế nhưng thực tế. việc
CSNB hầu như được “khoán" cho người nhà người bệnh (NB). kế cả những phan việc
chuyên môn như thay chai truyền dịch, bóp bóng, cho ăn qua ơng thơng, vận chun NB
nặng...[14].
Dã có nhiều nghiên cứu về cơng tác CSNB của diều dưỡng nhưng chủ yếu ờ cấp độ
các khoa lâm sàng, các nghiên cửu dánh giá tồn bộ cơng tác CSNB ở cấp bệnh viện rất ít
hoặc tập trung nghiên cứu ớ một vài lình vực CSNB của diều



3

dưỡng. Nghiên cứu cùa Châu Thị Hoa và Nguyễn Thị Điệu Trang
(năm 2010) tiến hành đánh giá công tác CSNB cua diều dưỡng thông qua
nhận xét của NB bị ung thư hạ hầu - thanh quán tại Trung tâm Ung bướu
bệnh viện Trung ương Huế. Nghiên cứu đã chi ra rằng ĐDV làm tốt việc
quan tâm chăm sóc hỗ trợ tinh thần NB đạt 97% và thực hiện y lệnh của
bác sỹ (84%). Có 89.3% NB dược hướng dần rõ ràng chế độ ăn nhưng chỉ
49.3% số NB được điều dưỡng hỗ trợ cho ăn uổng; chăm sóc vệ sinh cá
nhân chu yếu do người nhà thực hiện chiếm 68%; theo dõi dâu hiệu sống
thường quy chỉ đạt 66.7%: điều dưỡng hướng dẫn rõ ràng cụ thể khi uống
thuốc đạt 78.7% nhưng trực tiếp cho NB uống thuốc chi chiếm 53.3%:
84% là tỷ lệ thực hiện đầy đủ. đúng, an toàn y lệnh thuốc [16].
Bệnh viện Hữu Nghị là bệnh viện đa khoa hạng I trực thuộc Bộ Y tế với 480 giường
kế hoạch (558 giường thực kê) gồm: 08 phòng chức năng. 25 khoa lâm sàng. 08 khoa cận
lâm sàng (CLS). 750 cán bộ nhân viên. Nhiệm vụ hàng đầu của bệnh viện là bảo vệ. CSSK
cho cán bộ trung cao cẩp của Đảng và Nhà nước. Với tổng sổ 332 điều dưỡng trong đó có
37 điều dưỡng đại học. 19 điều dưỡng cao dẳng, bệnh viện đã triển khai cơng tác CSNB
tồn diện theo mơ hình chăm sóc nhóm và làm ca tại tất cả các khoa lâm sàng. Điều dưỡng
tại bệnh viện được NB đánh giá cao về tinh thần, thái độ phục vụ. trình độ chuyên môn. tuy
nhiên thực tê cho thấy kỹ năng giao tiếp và thực hành chuyên môn chưa thật sự đáp ứng yêu
cầu cùa NB [1]. [3], Ọua công tác kiêm tra vần phát hiện có tình trạng điều dưỡng đế người
nhà. người giúp việc thực hiện các kỹ thuật chuyên môn.
Vậy thực trạng công tác CSNB cúa điều dưỡng tại các khoa lâm sàng bệnh viện Hữu
Nghị đang ở mức dộ nào? Tại sao một sơ hoạt động chăm sóc cịn hạn chê và làm thể nào
dế cai thiện dược các hạn chế đó?
Tại bệnh viện Hữu Nghị cho đến nay. chưa có nghiên cửu nào nghiên cứu vê cơng
tác CSNB và những yểu tố ảnh hưởng den công tác CSNB của điều dưỡng. Đo vậy chúng
tôi lien hành đề tài nghiên cứu: “Thực trạng cơng tác chăm sóc điều dường người bệnh
tại các khoa lãm sàng bệnh viện Hữu Nghị năm 2012"nhăm mô tá thực trạng công tác

CSNB của điều dưỡng và tim hiêu một số yêu tố ảnh hưởng dến cơng tác CSNB tại các
khoa lâm sàng từ đó đề xuất giải pháp cải thiện chất lượng công tác CSNB của điều dưỡng,
dáp ứng nhu cầu chăm sóc và an toàn cua NB tại bệnh viện Hữu Nghị.


MỤC TIÊU NGHIÊN cúu
Mơ tả hoạt động chăm sóc người bệnh của Điều dưỡng viên tại các kho
sàng bệnh viện Hữu Nghị năm 2012.
Xác định một sổ yếu tố liên quan đến cơng tác chăm sóc người bệnh của
Điều dường viên tại các khoa lâm sàng bệnh viện Hữu Nghị năm 2012.

a lâm


4

Chương 1
TÔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Tổng quan về bệnh viện

1.1. /. Định nghĩa bệnh viện
Bệnh viện là một cơ sở y tế trong khu vực dân cư bao gồm giường bệnh, đội ngũ cán
bộ có trình độ kỹ thuật được tổ chức thành các khoa, phòng với trang thiết bị và cơ sở hạ
tầng thích hợp để thực hiện việc chăm sóc. ni dưỡng cung cấp các dịch vụ y tế cho NB.
Theo Tổ chức Y tế thế giới "Bệnh viện là một bộ phận không thê tách rời cua tỏ chức xã hội
ỵ tế, chức năng cùa nỏ là CSSK tồn diện cho nhân dán, cà phịng bệnh và chữa bệnh, dịch
vụ ngoại trú cua bệnh viện phải vươn tới gia đình và mơi trường cư trú. Bệnh viện còn là
trung tám đào tạo cán bộ y tê và nghiên cứu khoa học"(Trích theo "Tài liệu Quản lý điều
dưỡng" cùa Bộ y tế) [10].



5

1.1.2. Phân loại bệnh viện
Theo Quy chế bệnh viện của Bộ Y tế. bệnh viện đa khoa được chia làm 4 hạng gom
[6]:
Bệnh viện hạng dặc biệt là cơ sở khám, chừa bệnh trực thuộc Bộ Y te. với các
chuyên khoa dầu ngành dược trang bị các thiết bị y tế và các máy móc hiện đại. với đội ngũ
cán bộ chun khoa có trình độ chun mơn sâu và có trang bị thích hợp đủ khả năng hồ trợ
cho bệnh viện hạng I.
Bệnh viện hạng I là cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trực thuộc Bộ Y tê hoặc Uy ban
nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các Ngành, chữa bệnh cho nhàn dân một
số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Bệnh viện có dội ngũ cán bộ y tế có trình độ
chun mơn kỹ thuật cao. được trang bị hiện đại. có các chuyên khoa sâu. cơ sớ hạ tang phù
hợp.
Bệnh viện hạng 11 là cơ sờ khám bệnh, chừa bệnh cua tỉnh, thành pho trực thuộc
Trung ương hoặc khu vực các huyện trong tỉnh và các Ngành, có đội ngũ cán bộ chuyên
khoa cơ bản có trình độ chun mơn sâu và có trang bị thích hợp đu khả năng hồ trợ cho
bệnh viện hạng 111.
Bệnh viện hạng III là cơ sở khám bệnh, chừa bệnh thuộc Sớ Y tế tỉnh, thành


6

phố và các ngành có trách nhiệm khám bệnh, chừa bệnh cho nhân
dân một huyện hoặc một số huyện, quận trong tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ương và các ngành, bệnh viện cô đội ngũ cán bộ chuyên
môn. trang thiết bị và cơ sở hạ tầng phù hợp.
/. 1.3. Chức năng và nhiệm vụ của bệnh viện
Theo quy định cúa Bộ Y tế. một bệnh viện có 07 chức năng và nhiệm vụ chính:

Khám bệnh, chữa bệnh: Đào tạo cán bộ; Nghiên cứu khoa học; Chỉ đạo tuyến; Phòng bệnh;
Hợp tác quốc tế và Quản lý kinh tế trong bệnh viện [6].
Bệnh viện Hừu Nghị là bệnh viện đa khoa hạng 1 trực thuộc Bộ Y tế có các chức
năng và nhiệm vụ sau:
1.1.3.1.

Khám bệnh, chữa bệnh:

Trong công tác khám chữa bệnh, bệnh viện Hữu Nghị có 5 nhiệm vụ cơ bản gồm: (1)
Bảo vệ. CSSK. khám, cấp cứu. diều trị và phục hồi sức khỏe cho cán bộ trung, cao cấp của
Đảng. Nhà nước; (2) Bảo vệ. CSSK các đồn khách quốc tế của Trung ương Đảng và Chính
phủ đến thăm và làm việc tại Việt Nam (khi có yêu cầu); (3) Tham gia công tác y tế phục vụ
các đại hội, hội nghị quan trọng của Đàng và Nhà nước tổ chức tại Hà Nội và khu vực miền
Bắc: (4) Là tuyến cuối tiếp nhận khám, chữa bệnh cho cán bộ thuộc diện được bảo vệ.
CSSK khu vực các tỉnh, thành phổ từ Thừa Thiên Huế trở ra: (5) Tiếp nhận cấp cứu. khám,
chừa bệnh và phục hồi chức năng cho nhân dân khu vực Hà Nội và các tỉnh thành phơ lân
cận khi có nhu cầu....
1.1.3.2.

Đào tạo cán bộ:

Tham gia đào tạo. bổ túc chuyên môn nghiệp vụ thuộc lình vực bảo vệ. CSSK cán bộ
thuộc các Ban Bảo vệ. CSSK cán bộ khu vực cua 31 tinh, thành phố dược phân công đồng
thời là cơ sở thực hành dế dào tạo cán bộ y tế ờ bậc sau đại học. đại học. cao đằng, trung
học.
1.1.3.3.

Nghiên cứu khoa học:

Nghiên cứu và tham gia nghiên cứu khoa học. triển khai ứng dụng những tiến bộ khoa

học để phục vụ CSSK cán bộ. khám chữa bệnh, phòng bệnh, phục hoi chức năng, đào tạo.
Chủ trì và tham gia cơng trình nghiên cứu khoa học các cấp.
1.1.3.4.

Chi đạo tuyến: Xây dựng mạng lưới và chỉ đạo công tác bảo vệ. CSSK


7

1.1.3.5. cán bộ cho các tuyển trước trong khu vực dược Bộ Y tế phân
công đông thời chuyển giao và hỗ trợ các kỹ thuật chuyên môn cho
tuyển trước.
ỉ. 1.3.5. Hợp tác quốc tế: Họp tác với các bệnh viện, các tổ chức hoặc cá nhân ở ngoài nước
theo quy định của Nhà nước.
1.1.3.6. Phòng bệnh: Phổi hợp với các ban ngành, bệnh viện thường xuyên thực hiện nhiệm
vụ phòng bệnh, phòng dịch.
ỉ. 1.3.7. Quản lý kinh tế y tế:
Quản lý và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực của bệnh viện: Nhân lực. tài chính, cơ
sở vật chất và trang thiết bị y tế. Tổ chức thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của Nhà
nước về thu. chi ngân sách của bệnh viện, từng bước cải tiên hạch toán thu theo quy định
của pháp luật. Tạo thêm nguồn kinh phí cho bệnh viện từ các dịch vụ y tế: Viện phí, Bảo
hiểm y tế. liên kết mở rộng dịch vụ y tê kỹ thuật cao... 1.2. Tổng quan về điều dưỡng
1.2.1. Lịch sử ngành điều dưỡng
1.2. ỉ. 1. Lịch sử ngành điểu dưỡng thế giới
Năm 60. bà Phoebe (Hy Lạp) đã đến từng gia đình có người ốm đau đê chăm sóc.
Bà được ngưỡng mộ và suy tơn là người nừ điều dưỡng tại gia đầu tiên của thế giới. Vào thế
kỷ thứ IV. bà Fabiola (La Mã) dã tự nguyện biến căn nhà sang trọng của mình thành bệnh
viện, đón những người nghèo khơ dau ơm vê đê tự bà chăm sóc ni dưỡng. Đen thế kỹ thứ
16. chế độ nhà tù'ở Anh và châu Âu bị bãi bỏ. những người phụ nữ phạm tội bị giam giữ
dược tuyển chọn làm diều dưỡng, thay vì thực hiện án tù. Điều này tạo ra quan niệm và thái

dộ xấu của xã hội đôi với điêu dường [25].
Giữa thế ký thử 18 dầu thế kỷ thứ 19. một phụ nữ người Anh dã được thế giới tơn
kính và suy tơn là người sáng lập ra ngành diều dưỡng. Dó là Florence Nightingale (18201910). Bà đã đưa ra lý thuyết về khoa học vệ sinh trong các cơ sở y tế và sau 2 nãm bà đà
làm giảm tỷ lệ chết do nhiễm khuân từ 42% xuống còn 2%. Florence đã lập ra hội đồng
quán lý ngân sách 50.000 bang Anh dể thành lập trường đào tạo điều dường dầu tiên ở nước
Anh và cũng là trường điều dưỡng đầu tiên trên thế giới vào năm 1860. Trường điều dường
Nightingale cùng với chương