1
UBND HUYỆN
TRƯƠNG TH SỐ 1
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
ĐỘC LẬP- TỰ DO- HẠNH PHÚC
, ngày 02 tháng 10 năm 2022.
BIỆN PHÁP
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC GIẢNG DẠY
- Tên biện pháp: "Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 vận động với Âm
nhạc để sáng tạo sản phẩm Mĩ thuật"
- Tên tác giả: .
- Dạy môn: Mĩ thuật.
- Đơn vị công tác: Trường TH số 1 - Huyện .
- Lĩnh vực, đối tượng áp dụng biện pháp: Áp dụng trong lĩnh vực giảng
dạy Mĩ thuật theo phương pháp mới.
- Thời gian áp dụng biện pháp: Năm học 2022-2023
I. LÝ DO CHỌN BIỆN PHÁP:
1. Vai trò của biện pháp:
Môn Mĩ thuật là môn học nghệ thuật ở tiểu học, chủ yếu là cung cấp cho
học sinh những kiến thức sơ đẳng về nghệ thuật, rèn cho học sinh kĩ năng quan
sát, so sánh, cách thể hiện hình vẽ, màu sắc. Vì là mơn học nghệ thuật nên
khơng phải học sinh nào cũng dễ dàng đón nhận nó. Môn Mĩ thuật là môn học
trừu tượng, tư duy, sáng tạo chứ khơng như một số mơn học khác có cơng thức
hay đáp số. Nhưng nó thực sự gần gũi và cần thiết với học sinh tiểu học, Mĩ
thuật gắn liền với tâm lí lứa tuổi và rất cần thiết trong việc giáo dục con người
phát triển tồn diện. Thơng qua các quy trình Mĩ thuật giúp học sinh có khả
năng:
+ Biểu đạt sáng tạo và giao tiếp thông qua hình ảnh.
+ Khám phá, hiểu và đề cao văn hóa thơng qua nghệ thuật thị giác.
+ Hình thành các kỹ năng sống và phát triển năng lực cá nhân.
+ Yêu thích cái đẹp, biết vận dụng vào cuộc sống sinh hoạt hàng ngày.
2
- Vận động với Âm nhạc để sáng tạo sản phẩm Mĩ thuật chính là để giúp
các em học sinh học tốt quy trình vẽ theo Âm nhạc.Tơi nghiên cứu đề xuất biện
pháp giáo dục với mục đích tìm ra một số giải pháp tốt nhất góp phần nhằm
nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường. Từ những lí do trên, tơi chọn
biện pháp: “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 vận động với Âm nhạc để
sáng tạo sản phẩm Mĩ thuật”
2.Thực trạng và nguyên nhân.
Qua nhiều năm công tác và giảng dạy tại trường Tiểu học số 1 tôi nhận
thấy:
+ Hoạt động học tập tại các lớp chưa phong phú. Học sinh chưa hứng thú
học tập.
+ Học sinh cịn hạn chế về ngơn ngữ hình tượng, chỉ nhận biết được
những gì mình trực tiếp nhìn thấy.
+ Khả năng làm việc nhóm, kỹ năng hợp tác, trao đổi còn hạn chế.
+ Trong tranh của học sinh rất rõ ràng về màu sắc, chưa thể hiện được bố
cục, đậm nhạt. Chưa có chiều sâu và chưa có tính sáng tạo.
II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP:
1. Biện pháp 1. Linh hoạt trong việc tổ chức hình thức dạy học sáng
tạo cùng Âm nhạc:
Quy trình vẽ theo Âm nhạc: Giáo viên tổ chức cho học sinh nghe nhạc và
vận động cơ thể theo tiết tấu, giai điệu của âm nhạc, rồi vẽ màu lên giấy theo
cảm nhận về đường nét, màu sắc phối hợp với tiết tấu, giai điệu âm nhạc tạo lên
một tác phẩm nghệ thuật trừu tượng, sau đó học sinh quan sát tác phẩm mới
hồn thành tưởng tượng theo cảm xúc cá nhân để lựa chọn ý tưởng cho riêng
mình, từ đó tiếp tục trải nghiệm sáng tạo theo hướng gợi ý của giáo viên về nội
dung chủ đề.
Tổ chức hình thức dạy học: Chủ đề 3: Âm nhạc và sắc màu. Vì số học
sinh các lớp khá đông, khi tổ chức các hoạt động học tập tơi quan tâm đến việc
tạo nhóm sao cho phù hợp với điều kiện của lớp học chỉ khoảng 4 HS/ nhóm.
Khi vẽ theo nhạc giáo viên tổ chúc cho học sinh đứng xung quanh mép bàn theo
từng nhóm, vì điều kiện lớp học khá đơng khó khăn trong việc di chuyển theo
3
vịng trịn, tơi hướng dẫn học sinh vận động tại chỗ nhún nhảy theo giai điệu bản
nhạc hoặc di chuyển sang trái, sang phải để vẽ màu
Khi xây dựng kế hoạch bài dạy chủ đề 3: Âm nhạc và sắc màu giáo viên
cần lưu ý lựa chọn những bản nhạc phù hợp với học sinh Tiểu học, phù hợp với
nội dung chủ đề và lựa chọn những bản nhạc không quá dài để duy trì sự tập trung
của học sinh khi vừa cảm nhận âm nhạc vừa thể hiện bản thân qua đường nét.
2. Biện pháp 2: Sử dụng đồ dùng trực quan tự làm trong hoạt động
khám phá giúp học sinh có ý tưởng sáng tạo sản phẩm.
Việc sử dụng đồ dùng trực quan tốt ở tiết giảng sẽ phát huy được sự tham
gia của nhiều giác quan. Hơn nữa, học sinh tiểu học lại là lứa tuổi có cách tư duy
cụ thể, cho nên khi giáo viên sử dụng đồ dùng trực quan tự làm sẽ mang lại hiệu
quả nhất định cho tiết dạy cũng như chất lượng học của học sinh, bởi đồ dùng
sinh động, cụ thể sẽ giúp học sinh có khả năng tự giác tư duy trừu tượng qua tay
sờ, mắt thấy, tai nghe và có được hứng thú học tập, hiểu vấn đề nhanh, vận dụng
vào thực hành.
- Quy trình Vẽ theo Âm nhạc chủ yếu mang tính giáo dục thẩm mĩ, tạo
điều kiện cho học sinh tiếp xúc làm quen cái đẹp của thiên nhiên, của các tác
phẩm mĩ thuật. Qua đó, các em vận dụng hiểu biết về cái đẹp vào cuộc sống
thường ngày và để có thêm tình u q hương đất nước.Vì vậy, khi dạy học
quy trình Vẽ theo Âm nhạc, giáo viên cần phải sử dụng đồ dùng dạy học, tranh
dạy học phải có tính thẩm mĩ cao.
- Ví dụ: Học sinh thường cảm nhận về nghệ thuật rất trực quan, vì vậy sử
dụng đồ dùng trực quan vào bài dạy Chủ đề 3: Âm nhạc và sắc màu giáo viên có
thể tạo ra nhiều sản phẩm có hình ảnh hấp dẫn như: Tranh tĩnh vật để học sinh
nhận biết được mỗi bức tranh tĩnh vật được tạo hình khác nhau bằng các chất
liệu khác nhau, có thể vẽ bằng chất liệu màu, hoặc tạo hình tranh tĩnh vật bằng
lá cây, hoặc cho học sinh quan sát về trang phục váy áo, đồ vật, con vật và một
số sản phẩm trang trí để học sinh nhận biết trên cơ sở đó tạo sản phẩm sinh động
hơn
4
3. Biện pháp 3. Tổ chức hoạt động dạy học áp dụng
học thơng qua chơi.
Hoạt động nhóm áp dụng hình thức học thông qua chơi. học sinh được
tương tác, trải nghiệm, khám phá và giải quyết vấn đề trong môi trường học tập
vui vẻ. các em được tương tác, trải nghiệm, khám phá và giải quyết vấn đề,
hứng thú, không bị căng thẳng. Các hoạt động chơi được kết nối với mục tiêu
học tập nhằm thúc đẩy sự tham gia và tự chủ của các em.
Sự tương tác giữa các nhóm học sinh chính là điểm mấu chốt của phương
pháp học qua các trị chơi. Bởi vậy, tơi đóng vai trị tích cực trong việc hướng
dẫn học sinh tương tác trong các hoạt động. Từ đó, các em sẽ được hỗ trợ nhằm
phát triển các kỹ năng xã hội như làm việc nhóm, chia sẻ và tư duy phản biện.
tơi cũng khéo léo sử dụng phương pháp khích thích học sinh để tạo hứng thú với
5
các khái niệm, ý tưởng muốn được truyền tải. Theo cách này, học sinh học tập
và thực hành các kiến thức quan trọng trong niềm vui và sự hứng thú.
Việc hoạt động nhóm khơng cịn là vấn đề mới, tơi đã và đang thực hiện
trong nhiều năm qua, để hoạt động nhóm có hiệu quả khi học thơng qua chơi, học
sinh biết hợp tác, trao đổi và chia sẻ cùng nhau là điều mà tôi luôn phải suy nghĩ,
tôi nhận thấy việc tổ chức trị chơi trong dạy học có sức hấp dẫn giúp học sinh dễ
hiểu, dễ khắc sâu kiến thức, nắm được một số kỹ năng như kỹ năng giao tiếp, kỹ
năng vận động nhanh nhẹn, khéo léo, kỹ năng hợp tác, giúp các em lĩnh hội kiến
thức một cách dễ dàng. Ví dụ trị chơi ghép tranh tiếp sức, mỗi nhóm là một đội
chơi, ghép các hình ảnh có sẵn tạo bức tranh có chủ đề, thi xem đội nào ghép
nhanh, nội dung sinh động. Ở trò chơi này rèn luyện sự chú ý quan sát, khéo léo,
nhanh nhẹn và có tính hợp tác đồn kết.
Bên cạnh những giải pháp trên, để quản lý tốt hoạt động nhóm, để học
sinh được học thơng qua chơi, đảm bảo theo u cầu thì giáo viên phải có biện
pháp để các em tích cực tham gia học tập, cuốn hút các em vào các hoạt động
chung. Để làm được điều này thì khi tạo nhóm giáo viên phải chú ý sắp xếp học
sinh ở các nhóm, phù hợp với số lượng thành viên trong lớp.
4. Biện pháp 4. Hướng dẫn học sinh thực hiện các hoạt động linh hoạt, sáng tạo.
6
- Giáo dục các em phát triển năng lực về mơn học qua đó các em nhìn
nhận được cái hay, cái đẹp trong cuộc sống.
- Thơng qua quy trình dạy - học mĩ thuật này học sinh sẽ học được cách:
+ Lắng nghe và vận động, di chuyển theo giai điệu của âm nhạc
+ Chuyển âm thanh và giai điệu thành những đường nét từ sự hứng khởi
+ Phát triển trí tưởng tượng trong q trình tạo ra sản phẩm
+ Sáng tạo những sản phẩm mới từ bức tranh nhiều màu sắc được tạo ra
theo giai điệu của âm nhạc
* Hoạt động 1. Khởi động: Nghe nhạc hoặc các nhịp điệu,
tiết tấu và vận động theo giai điệu bản nhạc:
H
Hình ảnh học sinh vận động với Âm nhạc trong hoạt động khởi động.
Khởi động: giáo viên bật nhạc nhẹ nhàng, học sinh lắng nghe, vận động
và cảm nhận giai điệu của âm nhạc.
Học sinh bắt đầu vẽ những nét màu trên giấy theo thứ tự các màu từ sáng
đến đậm. Âm nhạc tăng dần sang tiết tấu nhanh tạo cảm xúc mạnh mẽ cho học
sinh.
7
Khi vẽ màu cùng nhau, thường có tình trạng học sinh sử dụng một màu
cho hết giai điệu bản nhạc. Những trường hợp đó giáo viên phải giúp các em
như: nhắc các em thay đổi màu theo tiết tấu của bản nhạc, hoặc có những em sử
dụng nhiều màu trong cùng một lúc, tùy vào khả năng của các em mà giáo viên
có những gợi ý thích hợp. Để khắc phục vấn đề này, giáo viên Nhắc các em vận
động nghe theo giai điệu và tiết tấu của bản nhạc để lựa chọn màu cho phù hợp.
*Hoạt động 2. Khám phá: Từ mảng màu thưởng thức, cảm nhận về
màu sắc:
Sau khi hoàn thành bức tranh lớn, giáo viên yêu cầu học sinh quan sát và
tưởng tượng theo mức độ cảm nhận: Em nhìn thấy gì trong tranh? Em nghĩ đến
chủ đề nào? Từ đó giáo viên gợi ý học sinh sáng tạo từ thế giới tưởng tượng của
mình để bắt đầu quy trình: lựa chọn một phần tranh trong bức tranh lớn làm tác
phẩm của mình. Học sinh có thể vẽ thêm vào để làm nổi bật nội dung chủ đề
hoặc bỏ bớt các chi tiết, để tạo ra sản phẩm như: bưu thiếp, thiệp chúc mừng, bìa
sách, tranh phong cảnh, tranh tĩnh vật, con vật…
- Học sinh quan sát bức tranh suy nghĩ, đưa ra những nhận xét và chia sẻ
cảm nhận về hoạt động vừa thực hiện. Giáo viên đặt câu hỏi các em tưởng tượng
ra những hình ảnh gì từ bức tranh lớn đó?
- Học sinh biểu đạt được ý tưởng và ý kiến của bản thân;
- Nghe tập trung vào những bài thuyết trình của bạn;
- Nói về hình mảng, màu sắc và đường nét biểu cảm qua âm nhạc.
8
Sản phẩm của học sinh vận động với Âm nhạc tạo ra mảng màu.
* Hoạt động 3. Luyện tập sáng tạo: Tạo bức tranh theo tưởng tượng
hoặc các sản phẩm trang tri như: bưu thiếp, thiệp mời hoặc bìa sách, đồ
vật, trang phục…
- Giáo viên hướng dẫn và hỗ trợ các nhóm trang trí sản phẩm của mình
với các câu hỏi mang tính chất gợi mở để học sinh chủ động, sáng tạo theo ý
thích và khả năng riêng.
- Học sinh tự làm các sản phẩm của riêng mình một cách sáng tạo. Các
em sẽ viết các chữ cái trang trí hoặc những dịng chữ viết thật đẹp tùy theo khả
năng của từng em vào những vị trí phù hợp ở bìa sách, bìa lịch, bưu thiếp hoặc
thiệp mời. Ở hoạt động này thường học sinh sắp xếp hình mảng bố cục còn lệch
lạc, giáo viên quan sát và gợi ý để các em tạo hình cân đối, sắp xếp các hình ảnh
cho phù hợp.
- Cuối hoạt động này học sinh có khả năng:
+ Có ý tưởng hay, phù hợp với chủ đề để tạo được một bức tranh theo
tưởng tượng, bìa sách, bưu thiếp, thiệp mời, tranh tĩnh vật, đồ vật từ khung màu
đã chọn, có thể kết hợp với một số chất liệu khác như: Hoa tươi, giấy màu thủ
cơng để tạo hình sản phẩm.
9
Ảnh chụp học sinh lớp 5A tạo hình sản phẩm.
10
Sản phẩm của học sinh lớp 5 sáng tạo sản phẩm Mĩ thuật.
Ảnh chụp học sinh nhận xét, đánh giá sản phẩm.
*Hoạt động 4. Phân tích, đánh giá: Trình bày sản phẩm.
- Tổ chức các nhóm học sinh trưng bày sản phẩm tiến hành các hoạt động như.
+ Học sinh tự đánh giá
+ Đánh giá giữa các cặp, nhóm
11
+ Kết hợp đánh giá của giáo viên và học sinh
*Vận dụng- Sáng tạo.
- Vận động với Âm nhạc để sáng tạo sản phẩm Mĩ thuật tạo ra các sản
phẩm có thể sử dụng: Trang trí lớp học Giáo viên có thể xây dựng kế hoạch
trang trí lớp học bằng cách tạo ra những khung cảnh học tập đầy cảm hứng trong
phạm vi lớp học cùng với sự tham gia của học sinh.
- Sử dụng quy trình vẽ theo Âm nhạc đưa vào hoạt động trải nghiệm: Góc
nghệ thuật trong ngày hội học sinh cấp Trường và cấp Huyện.
- Kết hợp với Đội thiếu niên tổ chức các buổi triển lãm tranh.
III. HIỆU QUẢ CỦA VIỆC ÁP DỤNG BIỆN PHÁP TRONG GIẢNG
DẠY TẠI ĐƠN VỊ.
III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:
Qua thời gian giảng dạy áp dụng phương pháp mới, bản thân tơi nhận thấy
kết quả đạt được một cách rất tích cực với tỷ lệ học sinh hoàn thành tốt quy trình đạt
những yêu cầu cụ thể là rất khả quan. Những con số biểu hiện trong bảng tổng hợp
đánh giá nhận xét học sinh khối 5 qua chủ đề 3: Âm nhạc và sắc màu dưới đây đã
nói lên điều đó:
Tổng số
Khối
lớp
học sinh
5
136
Trước khi áp dụng
Sau khi áp dụng
biện pháp
biện pháp
HTT
HT
CHT
HTT
HT
CHT
47/136
89/136
0
63/136
73/136
0
12
Để dạy học theo phương pháp lấy học sinh làm trung tâm, giáo viên là
người hướng dẫn, gợi mở. Bước đầu kết quả học sinh đạt được.
+ Học sinh đã biết phối hợp âm nhạc vào hoạt động mĩ thuật
+ Biết sử dụng tác động của giai điệu âm nhạc với các giác quan của cơ thể
kích thích cảm hứng sáng tạo mĩ thuật theo tiết tấu nhịp điệu âm thanh.
+ Rèn luyện trí tưởng tượng và khả năng thẩm mĩ ứng dụng trong đời sống.
+ Tạo cho học sinh sự thích thú, trí tưởng tượng, sáng tạo trong việc trang
trí. Thơng qua quy trình này, học sinh sẽ học được cách lắng nghe.
+ Biết tạo ra sản phẩm làm đẹp, phục vụ sinh hoạt như trang trí lớp học,
góc học tập của mình….
IV. KẾT LUẬN CỦA BIỆN PHÁP:
- Nhờ việc áp dụng biện pháp trên năng lực học tập của học sinh nâng lên rõ rệt.
+ Học sinh biết cách chọn hình ảnh, sắp xếp bố cục tranh, sử dụng màu. Chất
lượng các bài học tăng lên rõ rệt. Đặc biệt, kĩ năng tưởng tượng và quan sát của các
em học sinh đều nâng lên và các em đều hồn thành tốt mơn học Mĩ thuật.
+ Học sinh được tham gia vận động với âm nhạc để tạo nên bức tranh màu sắc.
- Học sinh khám phá được vẻ đẹp, sự phong phú đa dạng của thiên nhiên
thông qua trí tưởng tượng về đường nét, màu sắc của bức tranh
Trên đây là nội dung biện pháp: “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5
vận động với Âm nhạc để sáng tạo sản phẩm Mĩ thuật” của cá nhân tôi về
giảng dạy môn mĩ thuật. Tôi mong ban giám khảo đóng góp ý kiến, bổ sung để
biện pháp có hiệu quả và hoàn thiện hơn, phù hợp với thực tiễn nhà trường và
học sinh.
XÁC NHẬN CỦA CƠ QUAN ĐƠN VỊ
Ngày 02 tháng 3 năm 2023.
Người viết báo cáo