Chương 3

KINH NGHIỆM DIẾU CHỈNH PHÁP LUẬT
MỘT SÔ Nưức VẼ DẤU GIÁ

Là một hoạt động dân sự thương mại phổ biến, hầu
hết pháp luật của các quốc gia trên thê giới đều quy
định vê đấu giá tài sản nói chung và đấu giá hàng hóa
nói riéng. Trong đó, các nội dung chính của đấu giá như
chủ thể bán đấu giá, hàng hóa bán đấu giá, trình tự thủ
tục bán dấu giá, cơ quan quản lý bán đấu giá được quy
định một cách cụ thể.
I. CHỦ THỂ ĐẤU GIÁ HÀNG HÓA
Chủ thể đâu giá là nội dung đầu tiên, quan trọng
được nhấn mạnh như một điều kiện đảm bảo cho giao
dịch đâ'u giá được thực hiện một cách hợp pháp. Theo
pháp luật của Cộng hoà Pháp1, điều kiện bắt buộc đối

1. Xem Bộ luật dãn s ự của nước Cộng hoà Pháp, Nxb. Chính
trị quốc gia, Hà Nội, 1998.

209


VỚI

hoạt động đấu giá hàng hóa

là

phải

do

những

cá

nhân, tố chức đủ điều kiện nhất định tiến hành. Điểu
L320-1 quy định: K hông a i có thê sử dụ n g đấu g iá
h àn g h óa như một phương p h á p thông dụng đẽ thực
hiện h oạt động thương m ại của họ. Việc bán đấu giả
hàng hóa là động sản tự nguyện chỉ được tiến hành khi
có hàng hóa cũ hoặc hàng hóa mới do người bán sản
xuất ra, nếu người bán không phải là một thương nhân
hoặc người làm nghề thủ công. Việc bán này phải được
Công chứng viên và thừa phát lại tiến hành thông qua
hoạt động bổ trợ. Hoạt động này sẽ được thực hiện tại
Văn phòng và họ được chỉ định là người chủ sở hữu
hàng hóa. Ngồi cá nhân thì pháp luật của nước Pháp
quy định các công ty đấu giá động sản tự nguyện được
thực hiện hoạt động đấu giá, tuy nhiên bị hạn chê vê
giá trị động sản. Các công ty bán đấu giá động sản tự
nguyện củng sẽ hoạt động như người đại diện chủ sở
hữu tài sản nhưng họ khơng có quyền nhân danh cá
nhân họ mua hoặc bán trực tiếp hoặc gián tiếp động
sản đưa ra đấu giá. Quy định này có hiệu lực đối với cả
giám đốc công ty và các thành viên của công ty. Những
người này có thể bán hàng hóa của mình thơng qua
cơng ty. Các công ty bán đấu giá động sản tự nguyện
chỉ có thể thực hiện hoạt động của họ sau khi có sự cho

phép của ủ y ban quản lý vê bán đấu giá động sản tự
nguyện được thành lập bảo đảm cơ cấu tổ chức, cơ sỏ
vật chất và tài chính đầy đủ theo quy định của pháp
210


luật. Cơng ty phải bảo đảm tính trung thực và kinh
nghiệm cáa người điều hành và kê hoạch đê bảo đảm
an toàn cho các giao dịch với khách hàng. Các công ty
bán đấu pá động sản tự nguyện nơi mà hoạt động bán
đấu giá thường được tổ chức.
Pháp luật đấu giá hàng hóa của Trung Quốc được
điểu chỉrh bởi Luật về bán đấu giá hàng hóa năm
1996'. Luật này được ban hành nhằm tiêu chuẩn hoá
hoạt độnf bán đâu giá; áp dụng đôi

VỚI

hoạt động bán

Đấu giá 00 các doanh nghiệp bán đấu giá, Đấu giá viên
tiến hành trong lãnh thổ của Trung Quốc. Theo đó, việc
bán đấu giá hàng hóa do các doanh nghiệp bán đấu giá
hàng hóa thực hiện. Doanh nghiệp bán đấu giá là
doanh ng.nệp có tư cách pháp nhân được thành lập để
tiến hành hoạt động bán đấu giá theo quy định của
Luật vê bìn đấu giá hàng hóa và Luật doanh nghiệp.
Để đuỢc phép hoạt động trong lĩnh vực bán đấu giá
hàng hóa doanh nghiệp phải đáp ứng đủ các tiêu
chuẩn như: Phải có vốn đăng ký ít nhất là một triệu

nhân dân tệ; có tên, cơ cấu tổ chức, trụ sở và điểu lệ
riêng; có đấu giá viên và nhân viên đủ tiêu chuẩn đê
tiến hành hoạt động bán đấu giá; có quy chế bán đấu
giá phù háp với pháp luật vê bán đấu giá tài sản và các
quy định của pháp luật có liên quan; có giấy phép hành

1. Xem L uật bán đấu giá tài sản của T ru n g Quốc, Nxb.
Chính trị qiốc gia, Hà Nội, 1999.

211


nghề kinh doanh đặc biệt do cơ quan Công an cấp; tuân
theo những quy định của Chính phủ vê phát triển hoạt
động bán đấu giá; đáp ứng những yêu cầu khác theo
quy định của pháp luật. Riêng đôi

VỚI

các doanh nghiệp

bán đấu giá cổ vật văn hố thì mức vốn đăng ký ít nhất
là mười triệu nhân dân tệ và có một đội ngũ nhân viên
có kinh nghiệm trong việc bán đấu giá cổ vật. Người
trực tiếp chủ trì cuộc bán đấu giá do doanh nghiệp bán
đấu giá nhận uỷ quyền là các đấu giá viên. Người muôn
trở thành đấu giá viên trước hết phải đáp ứng các điều
kiện như: Có bằng tốt nghiệp đại học và kinh nghiệm
chuyên môn vê bán đấu giá; đã làm việc cho doanh
nghiệp bán đấu giá từ hai năm trở lên; có tư cách đạo

đức tốt.
Người uỷ quyển bán đấu giá theo pháp luật Trung
Quốc là các cá nhân, pháp nhân hoặc tổ chức uỷ quyền
cho doanh nghiệp bán đấu giá, có các quyền và nghĩa
vụ như: Có thể tự mình hoặc uỷ quyền cho người khác
tiến hành các thủ tục uỷ quyền bán đấu giá tài sản; có
quyền đưa ra giá khởi điểm của hàng hóa bán đấu giá
cho doanh nghiệp bán đấu giá; có thể lấy lại hàng hóa
bán đấu giá trước khi diễn ra cuộc bán đấu giá. Trong
trường hợp này, người uỷ quyền phải trả các chi phí
theo thoả thuận với doanh nghiệp bán đấu giá. Trong
trường hợp khơng có thoả thuận giữa người uỷ quyền
và doanh nghiệp bán đấu giá thì người uỷ quyền phải
trả cho doanh nghiệp bán đấu giá các chi phí hợp lý; có
212


trách nhiệm thơng báo vê nguồn gốc và .tình trạng của
hàng hóa bán đấu giá; khơng được tham gia trả giá
hoặc uỷ quyền cho người khác tham gia trả giá cho
mình tại cuộc bán đấu giá hàng hóa; có trách nhiệm
chuyên giao hàng hóa bán đấu giá cho người mua được
hàng hóa bán đấu giá sau khi cuộc đấu giá kết thúc
(nếu có thoả thuận vê việc chuyên giao hàng hóa bán
đấu giá).
Doanh nghiệp bán đấu giá có quyển yêu cầu người
uỷ quyền bán đấu giá thông báo về nguồn gốc và tình
trạng hàng hóa bán đấu giá; có trách nhiệm giữ bí mật
danh phận của người uỷ quyển hoặc người mua nếu
người uỷ quyền hoặc ngưòi mua để nghị; khi nhận uỷ

quyền bán đấu giá thì khơng được uỷ quyển cho người
bán đấu giá khác, trừ khi được người uỷ quyển đồng ý;
khơng được bán đấu giá hàng hóa của chính mình tại
phiên đấu giá do mình tổ chức; có trách nhiệm xác
minh giấy tị, tài liệu mà người uỷ quyền cung cấp. Nếu
chấp nhận uỷ quyển thì người bán đấu giá phải ký hợp
đồng uỷ quyển với ngưòi được uỷ quyền; có trách nhiệm
thơng báo về việc bán đấu giá 7 ngày trưóc khi tổ chức
bán đấu giá; có nghĩa vụ bảo quản hàng hóa bán đấu
giá do ngưòi uỷ quyền giao để bán đấu giá và phải công
bô" nội dung bán đấu giá và những vấn để cần thiết
khác trước khi tiến hành bán đấu giá.
Người tham gia đấu giá là cá nhân, pháp nhân hoặc
tổ chức tham gia cuộc đấu giá hàng hóa. Người tham gia
213


đấu giá có thê tham gia đấu giá hoặc uý quyển cho
người khác tham gia đấu giá cho mình; có quyền được
thơng báo vê tình trạng hàng hóa bán đấu giá, kiểm tra
hàng hóa bán đấu giá và tham khảo ý kiến vê hàng hóa
bán đấu giá; khơng được rút lại giá đã trả khi giá đã
được công bố; không được cô ý cấu kết với những người
tham gia đấu giá khác nhằm gây thiệt hại cho những
người khác.
Theo quy định của pháp luật bang Phơlôriđa (Florida)
(Hoa Kỳ)1 những quy định vê doanh nghiệp đấu giá,
Đấu giá viên và quy định vê tiêu chuẩn nghê nghiệp đối
với đấu giá viên cũng được quy định rất chặt chẽ.
Doanh nghiệp bán đấu giá hay Công ty đâu giá được

hiểu là công ty một chủ, công ty hợp danh, liên doanh
mà trong hoạt động kinh doanh thường xuyên như sắp
xếp, quản lý, quảng cáo, xúc tiến thương mại, hoặc thực
hiện việc bán đấu giá, có thuê Đấu giá viên để tiến
hành cuộc bán đấu giá; sử dụng hoặc cho phép sử dụng
cơ sở vật chất của mình để phục vụ cho việc bán đấu
giá. Đê thành lập công ty đấu giá, chủ sở hữu cơng ty
phải nộp đơn đê nghị cấp phép tói ủ y ban đấu giá
Phơlôriđa để được cấp giấy phép, ngoại trừ các trường
hợp được miễn việc cấp giây phép.

1. Dự án V IE /0 1/004 On Integration Study - Extension, Bộ
Thương mại Hoa Kỳ, tài liệu dịch của Bộ Thương mại và
Chương trình phát triển Liên hợp quốc, Hà Nội, 2003.

214


Đấu giá viên tập sự là những người được đào tạo
như một Đấu giá viên chính thức và dưối sự hướng dẫn
của Đấu giá viên chính thức. Trong giai đoạn tập sự,
Đấu giá viên tập sự phái chịu sự hưống dẫn đào tạo của
Đấu giá viên hướng dẫn theo đúng chương trình đã
được Ưỷ ban đấu giá Phơlơnđa quy định; phải tham gia
tích cực vào các hoạt động bán đấu giá theo quy định
của ưỷ ban đấu giá Phơlôriđa; phải lưu giữ hồ sơ cho
từng cuộc bán đấu giá để làm cơ sở đê xác nhận sự
tham gia của mình. Đấu giá viên tập sự không được
phép thực hiện hoạt động bán đấu giá khi chưa có sự
chấp thuận rõ ràng bằng văn bản của người hướng dẫn.

Đấu giá viên tập sự và Đấu giá viên hướng dẫn tập sự
phải gửi báo cáo kết quả tập sự, hướng dẫn cho ủ y ban
đấu giá Phơlôriđa. Đấu giá viên tập sự có thê thay đổi
Đấu giá viên hướng dẫn được chỉ định trong giấy phép
trước đó bằng cách nộp đơn để nghị cấp phép mới và
một khoản lệ phí cấp phép.
Sau khi đã có giấy phép Đấu giá viên tập sự, đã trải
qua thời gian tập sự hành nghê một năm hoặc đã hồn
thành một khố đào tạo với ít nhất là tám mươi giờ
hướng dẫn trên các tiêu chuẩn đã được Ưỷ ban đấu giá
Phơlôriđa thông qua, Đấu giá viên tập sự phải trải qua
kỳ thi viết do ư ỷ ban đấu giá Phơlôriđa phê chuẩn. Nội
dung kiểm tra kiến thức Đấu giá viên tập sự bao gồm:
Pháp luật của bang liên quan tới các quy định của Bộ
luật thương mại Liên bang về bán đấu giá hàng hóa,
215


pháp 'ỉuật vê đại lý và các quy định của Đạo luật của
Phơlơriđa vể bán đấu giá hàng hóa; đặc biệt là các quy
định pháp luật vê hợp đồng. Nếu được Uý ban đấu giá
Phơlôriđa chấp thuận, Đấu giá viên sẽ được cấp giấy
phép hành nghê Đấu giá viên chính thức và độc lập
tham gia vào hoạt động bán đấu giá hàng hóa tại
Phơlơriđa. Giây phép hành nghê của Đấu giá viên tập
sự có thời hạn là hai năm và có thể được gia hạn.
Đấu giá viên là người phải trải qua một giai đoạn
tập sự Đấu giá viên hay chức danh Đấu giá viên tập sự
rất nghiêm ngặt như trên do Ưỷ ban đấu giá Phơlôriđa
đưa ra. Sau khi đã hết thời gian tập sự với chức danh

Đấu giá viên tập sự, Đấu giá viên được cấp giấy phép
hành nghề có thời hạn là hai năm và có thể gia hạn
giấy phép1.
II. HÀNG HĨA ĐẤU GIÁ

Trung Quốíc coi đấu giá hàng hóa như một trong
những hình thức mua bán hàng hóa thơng thường. Vì
thế, cũng như trong các giao dịch dân sự, hàng hóa
được đem bán đấu giá theo quy định của Luật này phải
là các hàng hóa được phép giao dịch tại Trung Quốc.
Chủ sở hữu hoặc người có quyền xử lý hàng hóa sẽ uỷ

1. Đấu giá viên, chương 4 6 8 tiêu đề X X X II quy định nghề
nghiệp Đạo luật Florida (Phơlôriđa), 2003.

216


quyền cho doanh nghiệp bán đấu giá thực hiện việc bán
đấu giá hàng hóa. Đối vói các hàng hóa mà việc chuyên
giao quyền sở hũu phải được sự chấp thuận của cơ quan
nhà nước có thẩm quyển theo quy định của pháp luật
hoặc của Chính phủ thì việc bán đấu giá chỉ được thực
hiện sau khi có sự chấp thuận đó. Trong trường hợp
hàng hóa bán đấu giá là các cổ vật văn hố thì trước
khi đưa ra bán đấu giá cần có sự đánh giá và cho phép
của cơ quan quản lý văn hoá, nơi doanh nghiệp bán đấu
giá có trụ sỏ.
ở Thái Lan, đấu giá được quy định trong Bộ luật
dân sự và thương mại1. Theo đó, hàng hóa mang bán

đấu giá bao gồm những vật cũng như các đối tượng
khơng cụ thể, có thể có giá trị và có thể chiếm dụng
được. Hàng hóa đem bán đấu giá do chủ sở hữu tự
nguyện mang bán đấu giá hoặc bắt buộc bán đấu giá
trong việc xử lý hàng hóa thê chấp.
Theo pháp luật của Cộng hịa Pháp thì hàng hóa
đem bán đấu giá chủ yếu là hàng hóa không chia phần,
cụ thể: Nếu một vật chung của nhiều người không thể
chia ra từng phần một cách thuận tiện và không gây
tổn thất hoặc nếu trong thoả thuận chia hàng hóa
chung, có một vài người cùng được chia khơng thê nhận
hoặc khơng muốn nhận thì bán đấu giá và chia tiên cho

1. Xem Bộ luật dãn s ự và T h ươ n g mại Thái Lan, Nxb. Chính
trị quốc gia, Hà Nội, 1995.

217


các chủ sỏ hữu chung. Mỗi chủ sở hữu có quyển

yêu

cầu

mời thêm những người ngoài tham gia đâu giá; nếu một
trong các chủ sỏ hữu chung là người chưa thành niên
thì nhát thiết phải mịi người ngồi tham gia đấu giá.
Phương thức đấu giá thực hiện theo quy định tại
chương thừa kê và Bộ luật tố tụng dân sự.

Vê hàng hóa bán đấu giá, pháp luật bán đấu giá
của các nước quy định rất cụ thể rõ ràng trong pháp
luật th ế nào là hàng hóa bán đấu giá và hàng hóa
khơng được bán đấu giá, hàng hóa bán đấu giá hạn
chế. Điều 6 Luật về bán đấu giá hàng hóa của Trung
Quốc quy định: Hàng hóa bán đấu giá là hàng hóa do
người ủy quyển bán đấu giá sở hữu hoặc có quyền xử
lý theo quy định pháp luật. Điểu 7 của Luật này cũng
quy định: Không được bán đấu giá hàng hóa mà pháp
luật cấm mua bán. Điểu 8 quy định: Việc bán các hàng
hóa phải được sự chấp thuận của cơ quan nhà nưóc có
thẩm quyền theo quy định của pháp luật hoặc của
Chính phủ chỉ được thực hiện sau khi có sự chấp
thuận đó. Các cổ vật văn hóa phải được sự đánh giá và
được phép của cơ quan quản lý văn hóa, nơi người bán
đấu giá cư trú, trước khi đưa ra bán đấu giá. Trong
khi đó pháp luật về bán đấu giá ở nước ta chỉ quy định
các loại hàng hoá được bán đấu giá tại điểm 2 Điều 3
Luật thương mại năm 2005 gồm hai nhóm hàng hố
(tất cả các loại động sản, kể cả động sản hình thành
trong tương lai và những vật gắn liền với đất đai) và
218


Nghị định sơ 17/2010/NĐ-CP quy định gồm sáu nhóm
hàng hóa (hàng hóa để thi hành án theo quy định của
pháp luật vê thi hành án; hàng hóa là tang vật,
phương tiện vi phạm hành chính bị tịch thu sung quỹ
nhà nước theo quy định của pháp luật về xử lý vi
phạm hành chính: hàng hóa bảo đảm trong trường hợp

pháp luật vể giao dịch bảo đảm quy định phải xử lý
bằng bán dấu giá; hàng hóa nhà nước được xử lý bằng
bán đâu giá theo quy định của pháp luật vê quản lý,
sử dụng hàng hóa nhà nước; hàng hóa là quyền sử
dụng đất trong trường hợp Nhà nưóc giao đất có thu
tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất được bán đấu giá
theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyển;
các hàng hóa khác phải bán đấu giá theo quy định của
pháp luật), còn việc quy định các loại hàng hóa khơng
được bán đấu giá hoặc đấu giá hạn ch ế thì được quy
định trong các luật chuyên ngành như các loại ma túy
theo quy định của Luật phịng chơng ma túy năm 2000
sửa đổi, bổ sung năm 2008; L u ật quản lý, sử dụng tài
sản nhà nước năm 2008.
III. HỘP ĐỎNG ỦY QUYỂN ĐẤU GIÁ HÀNG HÓA
Hợp đồng ủy quyển đấu giá được ký kết trước khi
tiến hành phiên bán đấu giá. Theo quy định của pháp
luật Trung Quốc thì hợp đồng ủy quyền bán đấu giá
hàng hóa được ký kết giữa người ủy quyền và doanh

219


nghiệp bán đấu giá. Nội dung của hợp dồng uỷ quyển
gồm có: Tên và địa chi của người uý quyền và doanh
nghiệp bán đấu giá; tên, đặc tính, sơ lượng và chất
lượng hàng hóa bán đấu giá; giá khởi điểm của hàng
hóa bán đấu giá; thời gian và địa điếm bán đấu giá; việc
giao hàng hóa bán đấu giá hoặc thời gian và phương
thức chuyển giao hàng hóa; phương thức, thời gian

thanh toán tiền thu được từ việc bán đấu giá hàng hóa;
trách nhiệm do vi phạm hợp đồng và những vấn đê
khác theo thoả thuận của các bên.
Theo pháp luật bang Phơlôriđa (Hoa Kỳ), trước khi
tiến hành một cuộc bán đấu giá, Đấu giá viên hoặc
công ty đấu giá phải ký kết một hợp đồng bằng văn
bản với chủ sở hữu, hoặc đại diện của chủ sỏ hũu vê
loại hàng hóa dược yêu cầu bán, nội dung hợp đồng
gồm có: Tên và địa chủ của chủ sở hữu hàng hóa; tên
và địa chỉ của người thuê Đấu giá viên hoặc công ty
đấu giá trong trường hợp người này không phải chủ sở
hữu hàng hóa; các điểu kiện liên quan đến việc nhận
hàng hóa để bán và chuyển tiền thu được từ việc bán
đấu giá hàng hóa cho chủ sở hữu của Đấu giá viên
hoặc cơng ty đấu giá.
IV. TRÌNH Tự, THỦ Tực ĐAU g iá h à n g h ó a

Để bảo đảm yếu tố đặc trưng cơ bản của mua bán
đấu giá là trình tự mua bán đấu giá cơng khai, có nhiều
220


người cùng tham gia trả giá. pháp luật của các quốc gia
có quy định rất chặt chẽ về trình tự, thủ tục đâu giá.
Theo pháp luật của Cộng hoà Liên bang Đức thì
đấu giá hàng hóa được quy định trong Bộ luật dân sự.
cịn đấu giá hàng hóa bắt buộc được quy định trong Bộ
luật tô" tụng dân sự. Và theo quy định từ Điểu 813 đến
Điều 825 của Bộ luật tơ tụng dân sự thì bán đấu giá
hàng hóa bắt buộc như hàng hóa bị tịch biên được định

giá theo mức giá bán thơng thường, việc định giá hàng
hóa q có giá trị phải do giám định chun mơn. Hàng
hóa bị tịch biên được bán cơng khai: vê thịi gian, địa
điểm, giá cả. Thủ tục bán đấu giá được thực hiện từ
Điều 123 đến Điều 156 Bộ luật dân sự. Hợp đồng mua
bán đâu giá được hình thành từ thời điểm giá cao nhất
được trả, mỗi lần trả giá được rao ít nhất là ba lần.
Ngồi ra, pháp luật của Cộng hồ Liên bang Đức
cịn quy định vê việc kinh doanh bán đấu giá, nghĩa là,
người bán đấu giá chỉ được phép bán đấu giá trên cơ sở
hợp đồng uỷ thác bán đấu giá. Định giá hoặc giám
định: theo đê nghị của người uỷ quyển, người bán đâu
giá phải để cho một Giám định viên đã được công nhận,

công khai, có tun thệ trước Tồ án hoặc Giám định
viên do phịng Thương mại và Cơng nghiệp cử để định
giá hoặc giám định hàng hóa bán đấu giá.
Thơng báo và dán bô" cáo chậm nhất là một ngày
trước ngày mỏ bán đấu giá, ngưịi bán đấu giá phải
thơng báo theo phương thức thông thường của địa
221


phương vê địa điểm thời gian bán đấu giá, địa điểm
thời gian xem hàng hóa bán đấu giá, cũng như mơ tả
chung về hàng hóa bán đấu giá. Khơng được bán đấu
giá vào ngày lễ và ngày Chủ nhật, tuy nhiên đưực tạo
điểu kiện để cơng chúng xem hàng hóa bán đấu giá vào
những ngày này.
Nghị định còn quy định cụ thể về cung cấp thông

tin, điểu hành bán đấu giá, rao bán, đê nghị giá, trúng
giá, biên bản đấu giá, cấm khơng được phân phát đồ
uống kích thích, cấm “gà giá” (giả vò cho người tham
gia trả giá dẫn dắt việc định giá cao hơn) và xử lý vi

phạm hành chính vê bán đấu giá.
Như vậy, pháp luật đấu giá hàng hóa của Cộng hồ
Liên bang Đức đã quy định cơ bản chặt chê về quy
trình, thủ tục bán đấu giá hàng hoá nhằm bảo vệ quyền
lợi giữa người bán, người mua và quyền lợi của Nhà
nước trong quá trình bán đấu giá.
Theo quy định của pháp luật Cộng hịa Pháp, mỗi
phiên bán đấu giá hàng hóa tự nguyện sẽ được công bố
công khai theo cách thức phù hợp. Giá đăng ký, thông
báo giá thấp nhất được bên bán đồng ý, nếu thấp hơn
thì hàng hóa sẽ khơng được bán. Nếu hàng hóa đã được
định giá, giá này sẽ không thể cao hơn giá thấp nhất đã
được định giá và thông báo công khai bởi người điều
hành phiên đấu giá và xác định trong biên bản đấu giá
(Điều L321-11 Bộ luật thương mại Cộng hòa Pháp).
222


Người điều hành phiên đấu giá có quyển tự điều
hành phiên đấu giá, xác định người trả giá cao nhất là
người mua được hàng hóa hoặc cơng bơ hàng hóa không
được bán và lập biên bản đấu giá. Biên bản đấu giá
phải được lập trong thời hạn một ngày sau ngày kết
thúc phiên đấu giá. Biên bản phải xác định tên, địa chỉ
của người sở hữu mới đã được tuyên bố là người mua

được hàng hóa bán đấu giá, danh tính của người bán,
mơ tả hàng hóa và giá bán hàng hóa đó. Trong thời hạn
mười lăm ngày kê từ ngày bán, thông qua công ty bán
đấu giá, người bán hàng hóa có thể tự bán hàng hóa đơi
với hàng hóa đã bị cơng bơ khơng bán sau khi kết thúc
phiên đấu giá. Yêu cầu về trưng bày và công khai trước
khi bán sẽ không áp dụng đối với giao dịch này. Trong
trường hợp này, hàng hóa sẽ khơng được bán với giá
thấp hơn giá ngưòi trả cuối cùng trước khi hàng hóa đó
bị rút ra khỏi phiên đấu giá hoặc trong trường hợp
khơng có ai trả giá hoặc trả giá thấp hơn giá đăng ký.
Người trả giá cao nhất (nếu có) sẽ được thơng tin về
điểu này. Giao dịch này sẽ được ghi vào biên bản kèm
theo biên bản bán đấu giá. Cơng ty bán đấu giá có trách
nhiệm lưu giữ hồ sơ bán đấu giá.
Bộ luật thương mại của Cộng hịa Pháp cịn cho
phép cơng ty tổ chức bán đấu giá có thể bảo đảm về giá
tối thiểu cho người có hàng hóa được bán đấu giá. Giá
này được thanh tốn nếu như hàng hóa được bán.
Phương thức này được áp dụng đối với các công ty đã ký
223


hợp đồng bảo hiểm với công ty bảo hiểm hoặc một tố
chức tín dụng mà theo đó cơng ty bảo hiểm hoặc tơ chức
tín dụng cam kết trong trường hợp cơng ty dó bị thất
bại thì cơng ty bảo hiểm hoặc tổ chức tín dụng này phải
ihanh tốn số tiền chênh lệch giữa giá bảo đảm và giá
bán thực tê nếu như hàng hóa khơng được bán với giá
bảo đảm trong phiên đấu giá. Công ty bán đấu giá động

sản có thể đưa cho người bán tiền tạm ứng giá bán đơi
với hàng hóa được đưa ra bán. Cơng ty phải chịu trách
nhiệm đối với bên bán và bên mua vê giá cả và việc
chun hàng hóa mà cơng ty bán. B ất kỳ điêu khoản
nào được đưa ra với mục đích né tránh hoặc hạn chê
trách nhiệm này sẽ coi như chưa được đưa vào hợp
đồng. Hàng hóa chỉ có thể chuyển tới người mua khi
cơng Ly nhận được tiền theo giá bán hàng hóa hoặc khi
có bảo lãnh về việc thanh toán của người mua.
Nếu người mua được hàng hóa bán đấu giá khơng
thanh tốn tiền, sau khi đã nhận được thơng báo chính
thức mà khơng có sự hồi âm thì hàng hóa sẽ được bán
lại theo u cầu của người bán. Nếu ngưịi bán khơng
đưa ra u cầu bán lại trong vòng một tháng kể từ
phiên đấu giá, việc bán đấu giá đó sẽ tự bị hủy, thiệt

hại sẽ do người mua chịu trách nhiệm bồi thường.
Pháp luật đấu giá hàng hóa của Thái Lan quy định
việc mua bán qua đấu giá được hoàn tất, khi người bán
đấu giá thơng báo việc hồn thành đấu giá bằng cách
gõ búa, hoặc bằng bất cứ cách nào khác theo tập quán.
224


Cho đên lúc có sự thơng báo đó, bất cứ người nào đã trả

giá cũng có thê rút lại giá mà mình đã trả. Người mua
qua đấu giá bị ràng buộc bởi những điều khoản của
thông háo quảng cáo việc mua bán đó và bởi mọi lịi
tun bơ khác của người đứng ra bán đấu giá trước lúc

mở màn dâu giá cho từng lô cụ thể.
Người bán đâu giá không được phép tham gia trả
giá, hoặc thuê bất cứ người nào để tham giá trả giá
trong một cuộc bán đấu giá mà mình điểu khiển. Người
bán hàng hóa củng khơng được phép tham gia trả giá
hoặc thuê bất cứ người nào trả giá, trừ khi điều đó được
tun bơ rõ trong quảng cáo vê bán đấu giá là người đó
có quyển đó. Người bán đấu giá có thể rút lại hàng hóa
đưa bán đấu giả. vào bất cứ lúc nào mà người đó cho
rằng giá được trả cao nhất vẫn không đạt yêu cầu.
Người tham gia trả giá không bị ràng buộc bởi giá
của mình đã trả khi có người khác trả giá cao hơn, bất
kể hiệu lực của giá được trả cao hơn như th ế nào hoặc
ngay sau khi lô hàng đã được rút lại khỏi cuộc bán đấu
giá. Người trả giá cao nhất phải trả giá mua bằng tiền
mặt khi kết thúc việc bán đấu giá, hoặc vào lúc quy
định trong thông báo quảng cáo bán đấu giá.
Nếu người trả giá cao nhất không trả tiền mua thì
người bán đấu giá tiếp tục bán đấu giá hàng hóa đó.
Nếu tổng sơ' tiền thu được từ việc bán đấu giá lại không
tự trang trải giá mua và chi phí của lần bán đấu giá
đầu tiên, thì người trả giá lúc đầu phải chịu trách
225


nhiệm về sô tiên chênh lệch. Người bán đấu giá chịu
trách nhiệm vế bất cứ phần chưa thanh toán nào của
cuộc bán đấu giá, nếu việc đó là do người bán đấu giá
không thi hành đúng theo các quy định trên.
Pháp luật đấu giá hàng hóa của Nhật Bản được quy

định trong Bộ luật thương mại và những ngoại lệ đặc
biệt vê kiểm sốt1, theo đó, có hai hình thức đấu giá là
đấu giá bất động sản và đấu giá động sản:
-

Đấu giá bất động sản: do Toà án ra quyết định tơ

chức bán đấu giá hàng hóa. cho kê biên hàng hóa
nhằm mục đích cấm việc tẩu tán bất động sản. Sau
khi kê biên, chấp hành viên sẽ điểu tra xem ai đang
sử dụng bất động sản và định mức giá tối thiểu khi
đưa ra bán đấu giá. Sau đó, niêm yết để cơng khai
thơng tin bán đấu giá rộng rãi cho những người muôn
mua. Việc tiến hành bán đấu giá theo đúng thủ tục và
quyết định cho người trả giá cao nhất được mua. Khi
người mua nộp tiền xong, thì quyển sơ hữu bất động
sản đó được chuyển cho người mua. Tồ án sẽ thanh
tốn tiên bất động sản cho các chủ nợ và kết thúc vụ
án. Để người mua được giao bất động sản một cách
suôn sẻ, Tồ án cịn có chê độ mệnh lệnh buộc người
sử dụng bất động sản phải giao trả bất động sản cho
người mua.

1. Xem Bộ luật thương mại uà những ngoại lệ đặc biệt về
kiểm soát của N hật Bản, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1994.

226


+ Thủ tục đấu giá bất động sản bao gồm yêu cầu

bán đấu giá sau khi có phán quyết của Tồ án hoặc
khơng thơng qua phán quyết của Tồ án mà yêu cầu
bán đấu giá bằng cách xuất trình cho Toà án giấy tờ
ĩhứng nhận sự hiện hữu của quyển lợi đơi với hàng hóa
bảo đảm. Vì thủ tục tương đối đơn giản, đa sơ vụ việc
u cầu là trình giấy tò bàng chứng. Trong trường hợp
yêu cầu bán đấu giá sau khi có phán quyết thì cũng cần
xuất trình tiêu đề nghĩa vụ như bản án. Thủ tục yêu
:ầu bán đấu giá được thực hiện bằng cách đệ đơn, kèm
theo một sơ" giấy tờ cần thiết đến Tồ án như bản sao sổ
¿tăng ký bất động sản. Yêu cầu bằng miệng khơng được
:hấp nhận. Ngồi ra, người u cầu bán đấu giá phải
;hịu các chi phí cần thiết cho việc bán đấu giá bất động
sản, chi phí này được tính trong một phạm vi nhất định
theo luật định như: Tiền tạm ứng chi phí, lệ phí nộp
đơn, tem bưu chính, lệ phí đăng ký.
+ Trình tự đấu giá bất động sản gồm có hai hình
thức là: trả giá bằng thư kín và đấu giá cơng khai.
Hình thức trả giá bằng thư kín lại có hai loại là trả giá

vào ngày đã định và trả giá trong suốt thời hạn đã
âịnh. Cịn hình thức đấu giá cơng khai là cách kéo giá
mua dần lên trong ngày đấu giá (trước khi Luật thi
hành án dân sự của Nhật Bản được ban hành thì cách
thức này được áp dụng khá phổ biến nhưng hiện nay
iách thức này khơng được Tồ án áp dụng nữa). T rả giá
vào ngày đã định là việc những người muốn mua bất
227



động sản sẽ phải tập hợp vào một ngày đã định, mỗi
người sẽ viết một phiếu ghi giá muôn mua, các phiếu
này sẽ được mở công khai ngay tại chỗ và quyết định
người được mua. Trả giá trong suốt thời hạn đã định là
thủ tục nhận trả giá bằng thư kín trong một thời hạn
đã định (khoảng hai tuần lễ), sau đó, mở thư vào một
ngày đã định để quyết định người được mua.
Xem h ồ sơ: Trước khi bỏ thư giá, người có nguyện
vọng muốn mua cần biết hiện trạng và giá bán tối thiểu
của bất động sản thì Toà án sẽ đặt bản báo cáo của
Chấp hành viên, bản báo cáo của người đánh giá và bản
chi tiết của bất động sản bán đấu giá ở một nơi nhất
định trong Toà án, cho người muốn mua được xem trong
một thời hạn nhất định (hai tuần lễ trước khi mở dầu thời
hạn bỏ thư giá). Toà cũng yêu cầu những người muốn
mua nên đọc thật kỹ các hồ sơ này.
Thủ tục trả g iá bằn g thư tín: Là ngưịi có nguyện
vọng muốn mua phải đến Tồ án nhận mẫu thư ttrả giá,
điển vào những khoản cần thiết và đưa cho Chấp hành
viên hoặc qua đường bưu điện. Thư trả giá được quy
định phải sử dụng một mẫu duy nhất, khơng thể bỏ thư
trả giá bằng loại giấy tị nào khác. Thư trả giá được bỏ

vào một phong bì niêm phong kỹ và được bỏ vào một
thùng kín thật bền chắc. Chấp hành viên có trách
nhiệm phải bảo quản nghiêm ngặt thùng thư này.
Thủ tục m ở thư trả g iá : Được mỏ côrg k h a i tại
phịng đấu giá hàng hóa, các thư trả giá được mồ từ giá
228



cao nhất đến giá thấp nhất. Sau khi mở thư xong, Chấp
hành viên sẽ đọc tên những người đã trả giá caọ nhất
và kim ngạch cao nhất của từng vụ kiện. Sau khi làm
xong tất cả thủ tục, Chấp hành viên nhận tiền thù lao
của việc bán đấu giá.
Quyết đ ịn h cho p h ép bán h à n g h ó a : Là việc sau khi
đã xác định xong người mua, Toà án sẽ xem xét người
mua có đủ tư cách pháp lý để mua hay khơng, thủ tục
bán có đúng luật hay khơng, nếu thấy khơng có vấn đề
thì Tồ án sẽ làm một văn bản cho phép bán hàng hóa
cho người mua. Nếu có tranh chấp xảy ra các bên đương
sự có quyền khiếu nại đối với việc cho phép bán này.
T rả tiền m ua h àn g h ó a : Nghĩa là, sau khi quyết
định cho phép bán có hiệu lực, trong một thòi gian nhất
định, người mua phải nộp tất cả sô' tiền mua bất động
sản và khi sô' tiền được nộp xong thì quyển sở hữu bất
động sản đó sẽ được chuyển qua người khác. Người mua
không cần phải làm hợp đồng với chủ sở hữu trước đó.
Sau khi số tiền nộp xong, Tồ án sẽ thơng báo cho Sở
đăng ký về việc chuyển quyền sở hữu đã được chuyển
sang người mua và yêu cầu sở đăng ký làm thủ tục
đăng ký. Lúc đó, người mua phải chi trả phí đăng ký.
-

Đấu giá động sản sẽ do Chấp hành viên của Toà

án tổ chức. Yêu cầu bán đấu giá động sản khơng phải
gửi cho Tồ án mà gửi cho Chấp hành viên. Việc kê
biên, bán đấu giá và thanh toán tiền bán đều do Chấp

hành viên chủ trì thực hiện. Thủ tục bán đấu giá động
229


sản bao gồm động sản là đôi tượng kê biên, thủ tục kê
biên và thủ tục bán hàng hóa.
Đơi với động sản là đối tượng kê biên là những vật
bán có thể lấy tiền được như: Những vật gắn liền với
đất đai nhưng khơng thể đăng ký như cơng trình đang
được xây dựng, bình chứa khí đốt, thiết bị bơm xăng
của trạm xăng; vật không thể tách rời khỏi đất đai
nhưng trong vịng một tháng có thể thu hoạch như ngũ
cốc, rau cải, trái cây...; một sơ" chứng khốn có giá nhất
định như hối phiếu, séc, cổ phiếu, trái phiếu cơng ty,
chứng thư vận đơn hàng hố...
Đối với thủ tục kê biên thì khi có đơn u cầu, Chấp
hành viên sẽ đến nơi có động sản, và động sản thuộc sự
chiếm hữu của con nợ thì chấp hành viên sẽ chiếm hữu
nó. Những cũng có trường hợp, Chấp hành viên cho
phép con nỢ được tiếp tục sử dụng. Trong trường hợp
đó, Chấp hành viên sẽ niêm phong vật đã kê biên hoặc
dán vào đó một giấy tờ có ghi tên họ của Chấp hành
viên và việc kê biên. Nếu con nợ huỷ niêm phong hoặc
gỡ tờ giấy kê biên thì sẽ bị xử lý theo luật hình sự.
Đối với thủ tục đâu giá hàng hóa là động sản thì
động sản được bán theo hai cách, cách đấu giá lên và
cách trả giá bằng thư kín vào ngày đã định (ngoại trừ
động sản là kim loại q thì khơng được bán dưới giá
tiêu chuẩn của kim loại quý ấy hoặc chứng khốn có
mệnh giá như cổ phiếu thì phải bán theo giá bằng hoặc

hơn giá trong ngày thực hiện bán đấu giá). Người trúng
230


giá phải trả tiền ngay trong ngày đã đâu giá hoặc ngày
mở thư trả giá. Vào thời điểm người mua trả tiền cho
Chấp hành viên, quyển sở hũu động sản được chuyển
qua tay người mua, chấp hành viên sẽ giao động sản
cho người mua.
V. Cơ QUAN QUẤN LÝ ĐẤU GIÁ HÀNG HĨA

Bộ luật thương mại của Cộng hịa Pháp quy định cơ
quan quản lý về đấu giá hàng hóa tự nguyện là ủ y ban
Quản lý vê bán đấu giá động sản tự nguyện, ủ y ban có
tư cách pháp nhân, có trách nhiệm quản lý, cho phép
các cá nhân, tổ chức có đủ điều kiện tơ chức bán đấu giá
động sản tự nguyện; đăng ký việc công bô các cá nhân
thuộc Cộng đồng châu Âu; xử phạt các vi phạm của các
công ty, các chuyên gia đối với quy chê và nghĩa vụ
nghề nghiệp của công ty bán đấu giá hàng hóa tự
nguyện, ủ y ban được quyền từ chối hoặc rút giấy phép
của một công ty hoặc cá nhân hoặc đăng ký của một
công dân thuộc châu Âu theo đúng quy định, ủ y ban
quản lý về bán đấu giá động sản tự nguyện và Hội đồng
quốc gia định giá viên của Tòa án và Đấu giá viên sẽ tổ
chức các khóa đào tạo vói mục đích đào tạo người đủ
tiêu chuẩn cần thiết để điểu hành các phiên đấu giá
Ở Phơlôriđa (Florida), để quản lý hoạt động đấu
giá hàng hóa trong phạm vi bang, chính quyền bang
Hoa Kỳ đã thành lập nên ủ y ban đấu giá Phơlôriđa

231


trực thuộc cơ quan quản lý hoạt động kinh doanh và
nghề nghiệp, ủ y ban gồm có năm thành viên do Thống
đốc bổ nhiệm trên cơ sở quyết định của thượng viện.
Hai trong sô" năm người này từng là Đấu giá viên ít
nhất năm năm trưóc khi họ được chỉ định; một người
là giám đốc của một doanh nghiệp đấu giá và hai
người cịn lại là người bên ngồi. Nhiệm kỳ của các
thành viên là bốn năm.
VI.

VI PHẠM VÀ XỬ LÝ VI PHẠM

TRONG HOẠT ĐỘNG ĐẤU GIÁ HÀNG HÓA

Đạo luật của bang Phơlơriđa (Florida - Hoa Kỳ) vê
đấu giá có quy định vê các hành vi vi phạm pháp luật
trong lĩnh vực bán đấu giá của các công ty đấu giá, Đấu
giá viên, Đấu giá viên tập sự. Các hành vi vi phạm
pháp luật vê bán đấu giá hàng hóa bao gồm: Vi phạm
pháp luật vê thương mại hoặc kinh doanh của bang
Phơlôriđa (Florida) hoặc của bang nơi tiến hành cuộc
bán đấu giá; miêu tả khơng đúng vê hàng hóa được đem
bán đấu giá; giối thiệu sai về giá trị sử dụng, giá trị
hoặc tình trạng của hàng hóa đó của Đấu giá viên hoặc
công ty đấu giá hoặc của những đại diện hoặc được sự
đồng ý của Đấu giá viên; khơng ghi chép, thanh tốn
hoặc hồn lại tiền hoặc hàng hóa thuộc sở hữu của Đấu

giá viên hoặc của công ty đấu giá thông qua cuộc bán
đấu giá trong thòi hạn ba mươi ngày, kể từ ngày kết
232


thúc cuộc bán đấu giá; quảng cáo sai, gian dôi hoặc
không trung thực; bất kỳ hành động nào liên quan đến
giao dịch bán hàng hóa mà chứng tỏ ý đồ không tốt
hoặc không trung thực; sử dụng hoặc cho phép sử dụng
người tham gia đấu giá, người đại diện của Đâu giá
viên hoặc chủ sở hữu tham gia

VỚI

mục đích nâng giá

hoặc cị mồi; trình bày những nội dung khơng chính xác
trong đơn đề nghị cấp phép; đê chung tiền hoặc hàng
hóa của người khác với tiền và hàng hóa của mình. Mỗi
Đấu giá viên hoặc cơng ty đấu giá phải duy trì một tài
khoản ủy thác hoặc thanh tốn riêng của một ngân
hàng có bảo hiểm hoặc gửi ở hiệp hội nhận tiền gửi tiết
kiệm và cho vay đặt tại bang này và sô tiền nhận được
của người khác từ bán đấu già hàng hóa phải được gửi
vào tài khoản này; từ chối hoặc sao nhãng trách
nhiệm của Đấu giá viên hoặc của những người nhận
tiền nhà nước để nộp vào ngân khô và theo quy định
của pháp luật; vi phạm pháp luật hoặc quy tắc hành
chính vể hành nghề theo quy định của đạo luật
Phơlôriđa (Florida) về bán đấu giá hàng hóa hoặc lệnh

của ủ y ban đấu giá Phơlơriđa (Florida) hoặc của cơ
quan; có giấy phép hành nghê tương đương nhưng đã bị
thu hồi, đình chỉ hoặc bị bang, lãnh thổ hoặc quốc gia
khác thu hồi, đình chỉ giấy phép; người bị kết án hoặc
bị tuyên có tội ở bất kỳ bang nào vê tội có liên quan trực
tiếp đến việc hành nghê hoặc khả năng hành nghê Đấu
giá viên.
233