H A M NGOC HO - HOANG

NHÀ XUÀT BÀN DAI HOC QC GIÀ HA NỊ!


POS. PHAM NUuC HO
•

•

TS. HỒNG XN CO

DÀNH GIÀ TÀC DỊNG
M O I TRirÒNG
rin làn t h ù II)

NHA XUAT BAN DAI HOC QUOC GL\ HA NÓI - 2001


Ldi nói dàu
ChUdng

1: TONO QUAN VE DGTDMT

1.1. Su ra dịi va phàt triịn ciia DGTDMT
1. 2 Muc dich, y nghìa. dịi tUdng ciìa DGTDMT
1. :]. N()i dung ed bàn éa DGTDMT
1.3.1. Djnh nghìa DGTDMT
1.3.2. Nói dung ed bàn éa DGTDMT
1.4. Mf*)ì quan he giùa DGTDMT vói phàt trién
kinh té va càc còng cu quàn ly mòi trU(Jng

kbàc
1.1.1. Còng cu chinb sàeh, ehién lU(Je
1.4.2. ('òng cu phàp che
1.1.3. Còng cu ké boach bịa
1 .i.4. Cịng cu tbịng tin, dù liéu
l.d.5. Ké'tồn mịi trng
1.4.6. Qn ly tai bién mịi trng
1.1.7. (iiào due, dào tao, nàng cao nban tbùe
eùa nban dan
1.4.8. Nghién cùu va trién khai khoa hoc,
còng nghé
1.4.9. Còng cu kinh tè
1.5. To ehùe va quàn ly còng tàc DC^TDMT
1.5.1. Càc co quan ban hànb luat, quy djnh ve
bào ve mòi trUòng va DGTDMT


1.5.2. C(>quan quan ly tài nguyen i n u n nmv ..
va mịi trny. DGTDMT

»"^

1 .r^.•^. Co (pian tbue thi DGTDMT
l .5. l. Càc ed (juan tbam già. ho tid va nliàn xet
l.ị.ị. Vai trị éa cịng dịng .

i6
IS
»>0


1.6. Su dung két qua DGTDMT va e:ie vàn de

Chi/dng2:

dami dàt la dịi vói DcVrDM'P

50

1.6.1. Su dung két qua DCVFDMT

ịO

1.6.2. Nhùng và'n de thng gap trong viée
tbue bién DGTDMT

52

T R Ì N H T U THU(^ HIKN D G T D M T

(^0

2.1. (^iiv trìnb cluing

óD

2.2. IAKÌC du\c.;t

6S

2.3. X;ie dinb muc dị. pb.un vi daiib gi;i


"3

2. 1. Làp de ciiong. tb.un kbao y kièn va cbiiàn bj
t a l lieii

2.5. r b à n tuli, d a n b gi;i tac dòng mòi truòng

Sl

2.5.1. Gae ngiiòn tac dòng

SI

2.5.2. Xàe djnh càc bién dòi mòi trUdng

9l)

2.5.3. Vhf\n tuli. dU bao cke tàc dòng cu liiè

92

2.6. Bién p h a p giani tbièu va (pian ly tac dòng

IV

o-

97


2.7. Làp bao cao DCrrO.MT

lOS

2.8. Xeni xét, so sanh càc pbUtmg ;in. dxi an tbay i bè

12 1

2.9. Thain kbao y kién cịng dóng

I2S

2.10. T b à m djnh b;io e;io d a n b gi;i t.ic d('nii: mòi
triòng

139


2.1U.1. HUdng d à n t h à m djnh càc bào cao
d à n h già tàc dòng mòi trng
2.10.2.

Qui

trinh

tbàm

djnh


bao

cao

DGTDMT
2.11. Monitoring va kièm tồn mịi trng kbi
thUe bién dU ;m.
•

•

•

ChUdng 3: CÀC PHNG PHÀP DÙNG TRONG
DGTDMT
3.1. Pbuong pb;iiì liét kè .M') lièu
3.2. l'bU()ng phàp d a n b muc
•V2.1. Danb muc d(jn giàn
.3.2.2. Danb muc ino tii
3.2.3. Danb muc ềii boi
3.2. I. Danb muc gbi mùe dị t;ic dòng dòn
t ù n g iibàn tò mòi truòng
3.2.5. Danb muc co gbi trong so cua t;ie d(}ng
3.3. IMiUiàig lìbàp ma t r a n mòi triiVàig
3..3.1. Ma t r a n dòn giàn
.3..3.2. Ma tr.àn theo buoc
3.3.3. Ma t r a n djnh luong - ma t r a n tb(M) ề'p
3.4. PhUdng p h à p s() dị mang li
3.5. PbUdng p h à p chàp bàn dị mịi trng
.3.6. I^bUdng p h à p mị bìnli

3.6.1. Càc kbài niéni ed bàn
3.6.2. Ckc bUc'k' mò binh boa


3.6.3. Mị binh tinh tồn lan truvén chat ị
nbiém trong kbi quyén
3.7. PbUong phàp phàn tich chi phi. Idi ieh mị

róng

3.7.1. Tièp càn phUdng phàp phàn tich chi
phi. Idi ieh mị rịng

203
208
208

3.7.2. T(*)ng quan ve cịng trìnb thùy dien Hịa

ChUdng

Binh

211

3.7.:Ì. Dàt bài tồn

217

3.7.4. c tinh tbịng so


218

3.7.5. Thào ln két qua

231

4: DÀNH GIÀ TÀC DÒNG DÈN CHAT
LirONCi MÒI TRUÒNG

1.1. Dành già tac dịng dịn chat lU(jng mịi trng
kbịng kbi

243

1.2. l)U bào va d;inb già tàc dòng tdi mòi tiUiing
nU(ic mat

251

Phu lue

2.58

1. Làin thè nào de viét bào cào ElS eó ieh ve mat
xà bịi

258

2. Hng dàn ve nói dung cua b;io cao DGTDMT eiii

tié't

28.3

Tal lièu tham khdo

VI

243

287


CHITVIÉTTÀT

ADB:

Ngàn hàng phàt trién chàu A

DGTDMT:

Dành già tàc dòng mòi trng

DGTDMTCL:

Dành già tàc dịng mịi trng chiè'n lUdc

CEQ:

Hói dóng chà't lUcJng mịi trng (My)


DA:

Ddn xin phàt trién

EIS:

Bàn tbịng bào càc tàc dịng mịi trng

EPA:

Cd quan bào ve mịi trng (My)

FONSI:

Kbịng thà'y tàc dóng dàng ké

KTKT:

Kinh té' ky thuàt

NEPA:

Dao luat Chinh sàch Mịi trng Qc già ciìa My

TDMT:

Tàc dịng mịi trng

UNEP:


ChUdng trìnb mịi trUdng Lièn Vióp q'c

USAID:

Cd quan phàt trién Q'c té' (My)

WB:

Ngàn hàng thè' giói

VI


DANH MUC HÌNH
Trang
Hình

1.1 Hoat dịng va dành già trong Khung
DGTDMT chung

21

Hình 1.2. Tàc dịng mịi trng do du àn

2

Hinh 1.3. Mòi quan he giùa DGTDMT va còng cu
bào ve mòi trng kbàc


44

Hình 2.1. Chon mùc tài liéu theo luat chinh sàch
mịi trUdng thich hdp
Hình

trìnb
65

Hình 2.3 Tong qt bịa qua trìnb DGTDMT

67

Hình 2.4. Qua trìnb lUdc dut

69

Hình 2.5. Ckc boat dóng éa bc xàc dinb mùc
dị, pham vi tàc dóng

75

Hình 2.6. Mot vi du phàn tich càc tàc dóng co thè
xuàt bién trong qua trìnb xày dUng dU
àn thùy dién

87

Hình 2.1. Tièp càn càc tàc dịng theo he tbịng


93

Hình

VIII

2.2. Càc bc chinh trong qua
DGTDMT toàn Lièn bang (My)

63

2.8. Hai pha trong qua trìnb dành già
phUdng àn tbay thè

126

Hình 2.9. Muc tièu tham già cịng dóng

132

Hình 2.10. Sd do tham djnh bào cào DGTDMT

141

Hình 3.1. Kbài niém ve ma tran theo bc

183

Hình 3.2. Mò pbòng ma tran Leopold


184


DANH MI C BANG
Tran cr
Bang

1.1. Yéu càu chinh tbùe dòi vói DGTDMT d
càc nuóc tinh dé'n tbàng 7 nàm 1993

10

1.2. Luat / Quy djnh éa mot so' ne lién
quan tói DGTDMT.

11

Bang 2.1. Chi phi va tbòi gian càn elio DGTDMT ó
càc nUóc dang phàt trién.

61

Bang 2.2. Vi du ve buóng dàn éa tị ehùe y tè thè
giói dịi vói chat lUcing kbịng kbi.

95

Bang

Bang

Bang

Bang

2.3. Giani nhe tàc dịng dịi vói dng giao
tbịng va dudng cao t(*)C.
2.4.

Nhùng dàe diém éa mot bào cào
DGTDMT, bào cào ànb bng mịi trng
bav bào cào mịi trUdng tịt

101

109

2.5. Nhùng bng dàn éa Hói dịng Chat
lu(Hig Mịi trng My nani 1973 ve nói
dung bào cào tàc dịng mịi trng

Bang 2.6. Vi du ma tran phàn tich bồn dào
Bang 2.1. Vi du ve danb inue trong so - phàn loai de
dành già vi tri dàt du àn xù ly nUde tbài

127

Bang 2.8. Muc tièu thii hut còng dòng d mot so giai
doan DGTDMT

13:^


Bang 2.9. Hiéu qua cua ky tht lién lac vói càc
nboni cịng dóng

136

Bang 3.1. Liét ké so'liéu ve tbịng so mịi trng éa
he tbịng tbuy Idi

166

Bang 3.2. Danb muc càc và'n de càn quan tàm khi
dành già chat lUfing nxiòe

\6t

IX


Bang

3.3. Danb muc càc yéu io KIIIU IL. .K^ HV< »«*
mịi trUdng càn quan
tàm
trong
DGTDMT dù àn xày dung dxiịng cao toc

170

Bang


3.4. Vi du d a n b muc dUcJc mò tà

173

Bang

3.5. Danb muc càu bòi dùng de d a n b già dU
àn phàt trién nòng thòn d càc nude dang
phàt trién

175

Bang 3.6. Ma tran DGTDMT dù àn Pattani, Thài Liin

178

Bang 3.1. Vi du d a n b muc mòi trUdng dịi vói dU àn
dng Huasai - Thale. Tbài Lan

179

Bang

3.8. Ma tran tàc dóng mịi trirịng ddn giàn dịi
vói nbà mày giay PhUcing Hoàng. Tbài Lan

182

Bang 3.9. Ma tran tàc dòng mòi tiTfòng djnh lUcJng elio

dù àn hot giày PhUcJng Hoàng, Tbài I^n

186

Bang
Bang
Bang

3.10. Vi du ve su dung pbU(mg pb.ip mang
luói de DGTDMT ve su dung dàt

189

3.11. Cik trj, tàm quan trong va mùe dò tàc
dòng theo du àn bang 3.10

190

3.12. Vi du ve su dung pbU(mg phàp chàp bàn
dò de d à n h già su thich hcJp cua phUdng
àn su dung dàt

193

Bang 3.13. Già t n NPV sau 50 nàm

235

Bang 3.14. Két qua tinh ehi phi \òi ieh mò ròng elio
truòng bcJp tinh \ò\ nbuàn d mùe tbàp


236

Bang 3.15. Két qua tinh chi phi mò ròng cho truòng
h(;Jp tinh Icli nbuàn d mùc t r u n g binh

237

Bang
Bang

3.16

Két qua tinh chi phi IcJi ieh mò ròng cho
truòng bcJp tinh \òi n b u à n d mùe cao

239

3 11. Két qua tinh chi phi \ĨÌ ieh m() rịng cho
trng hdp mùc dàu tu rat cao. già bồc
san lUc^ng ha 33.3°'o

2ii)


Preface
The textbook on "Environmental Impact Assessment" has
been established in the framework of ,the project "Capacity
building for environmental
management

in Vietnam'\
The
educational component of the project targets the Master
programme, organised by the Faculty of Environmental
Sciences at the Hanoi University of Science, Vietnam National
University. A specific project objective was to develop reference
materials for the students. The result is five textbooks,
including this one, which bave been published with the
Vietnam National University Publishing House, whose cooperation enabled 750 copies to he published, instead of the
originai target of 250 copies.
Peer review is cruciai for quality control and has been a
structural component of the textbook development. The main
objective of the peer review process was to generate comments
and detailed suggestions to improve the manuscripts. Dr.
Hoang Xuan Co and Ass. Prof. Pham Ngoc Ho, completed a
draft textbook in Jariuary 1999. In March 1999, the Hanoi
University of Science organised a review workshop, in which
twenty-seven academics participated. The review was based on
the following main criteria, set by the university: 1) scientific
quality; 2) up-to-dateness; 3) pedagogical quality. In addition,
an extensive external peer review was completed, including
scientists from universities and research institutes in Hanoi
and Ho Chi Minh City. A final review was organised by the
publishing house. The authors bave adapted their manuscripts
according to the comments expressed.

XI


Acknowledgements

On behalf of the Project Advisory Cominittee. we would like
to congratulate the authors, Dr. Hoang Xuan Co and Ass. Prof.
Pham Ngoc Ho of the Faculty of Environmental 'M?iences for
successfully completing the development of tbi^ textbook. We
take the opportunity to kindly thank Prof. Le Thae Can.
director of the Centre for Environmental and Sustainable
Development, Prof Pham Ngoc Dang, director of the Centre for
Environmental Engineering in Towns and Industriai Areas at
the Hanoi University of Civil Engineering, and Ass. Prof
Hoang Due Dat, of the sub-Institute of Tropical Biology of the
National Centre for Naturai Science and Technology in Ho Chi
Minh city, for their active participation in the peer review
process. Also, we acknowlcdge the constructive co-operation of
the Vietnam National University Publishing House. Finally. we
express our sincerest gratitudc to tb European Commission for
funding the project on ''Capacity building for environmental
management in Vietnam" and enabling the development and
publication of the textbook on ''Environmental
Impact
Assessment".

The editors,
Prof. Mai Dinh Yen, Faculty of Biology, Hanoi University of Science, Vietnam
National University
Prof. Lue Hens, Department of Human Ecology, Free University of Brussels
(VUB)
Mr. Eddy Nierynck, Department of Human Ecology, P^ree University of
Brussels (VUB)

XII



Lai giói thiéu
Cuon sàch "Dành già tàc dóng Mài trUdng'

dxióc bién

soan trong khuón kho cua De àn: "Xày dUng Nàng luc Quàn ly
Mòi truòng d Viét Nam". Muc tiéu dào tao ciìa de àn là chUdng
trìnb dào tao Thac sy do Khoa Mịi trng, TrUdng Dai hoc
Khoa hoc Tu nhién, Dai b()c Quóc già Ha Nói tbUe bién. Muc
tiéu dàc biet ciìa de àn là tàng cUdng cung cà'p càc tài liéu tham
kbao cho sinh vién. Két qua là 5 c'n sàch giào trìnb dà dudc
Nhà x't bàn Dai hoc Quóc già Ha Nói xuà't bàn va dà co the in
dUdc 750 cuó'n tbay vi nbiém vu lue dàu là 250 c'n.
Cịng viec nhàn xét dành già là quan trong cho chà't lUdng
cuó'n sàch dà dUcJc chù y trong suó't qua trinh bién soan. Muc
dich chinh éa cịng viec này là phàn bién va dóng góp càc y
kién nhàm nàng cao chat Ixióng ckc bàn thào. Sau kbi TS Hồng
Xn Cd va PGS Pham Ngcx: Ho boàn thành bàn thào vào
tbàng 1 nàm 1999. tbàng 3 nàm 1999, TrUdng Dai hoc Khoa hoc
Tu nhién Dai hoc Quóc già Ha Noi dà to ehùe Hịi thào de dành
già nghiem thu vói sU tham dU cua 27 nhà khoa hoc Mịi trng.
Viec dành già nghiém thu càn cu vào 3 tiéu chuan chinh ciìa
sàch giào trìnb ma trng de ra là: 1) Tinh khoa hoc; 2) Tinh
càp nhàt bién tai va 3) Tinh sU pham. Ngồi ra, c'n sàch con
co su tham già nban xét dành già ciìa càc nhà khoa hoc TrUdng
Dai hoc va Vién nghién cùu d t h à n h phò Ho Chi Minh. Dàc biet
Nhà xuà't bàn Dai hoc Quóc già Ha Nói dà trUc tièp tham già
stia chùa bàn thào mot càch cịng phu de c'n sàch dUcJc boàn

thièn hdn.
XIII


Tbay màt bịi dóng co vàn éa de àn. chùng tói xin ehùe
mùng tàc già TS Hồng Xn Cd va PGS Pham Ngc)c Hó. Khoa
Mịi trUdng dà bồn thành co ké't qua cuó'n sàch. Nhàn djp này
chùng tói cùng xin bay tị lịi càm dn chàn thành tói GS Le Thac
Càn, Giàm dĨc Trung Tàm Phàt trién ben vùng Mịi trUdng, GS
Pham Ng(3c Dàng, Giàm dòc Trung tàm Còng nghé Mịi trng
Dị thi va Khu cịng nghiép Dai hoc Xày dUng Ha Nói, PGS
Hồng Due Dat- Vién Sinh hoc Nhiét dịi Trung tàm Khoa hoc
Tu nhién va Cịng nghé Qc già Thành phò Ho Chi Minh dà
tich cUc tham già vào qua trìnb nhàn xét dành già cho noi dung
cua cn sàch. Chùng tói cùng xin càm dn ve sU hdp tàc xày
dUng éa Nhà x't bàn Dai hoc Qc già Ha Nói. Sau cùng
chùng tói xin bay tị su càm dn chàn thành tói Hói dịng chàu Au
dà tài trd ngàn sàch cho De àn "Xày dùng Nàng lue Qn ly Mịi
trUdng d Viét Nam" de c'n sàch "Dành già tàc dòng Mòi
trUòng" dUdc bién soan va xuà't bàn.
Càc bién

tap:

GS Mai Dinh Yèn - Khoa Sinh hoc Truòng Dai hoc Khoa hoc Tu Nhién, D91
hoc Quòc già Ha Noi.
GS Luc Hens - Bo mòn Sinh thài Nhàn vàn Truòng Dai hoc Tu do Brussels,
VUdng quóc Bi (VUB).
Eddy Nierynck - Bo mòn Sinh thài Nhàn vàn truòng Dai hoc Tu do Brussels,
Vudng quó'c Bi (VUB).


XIV


Ldl NÓI DÀU
Cho dén nay thuàt ngù "Dành già tàc dóng mịi trUdng"
(DGTDMT) kbịng con xa la dịi vói nhùng nguòi làm còng tàc
quàn ly d càc càp. càc ngành cùng nhu nhùng ngùòi làm còng
tàc khoa hoc trong nbiéu lình vUe. Ị nc ta, tuy cịng tàc
DGTDMT

mịi dxióc tièn hànb gàn day nhung chùng ta dà

nbanh cbòng phàt trién boat dóng này phue vu cịng cc phàt
trién kinh té, xà bịi va bào ve mịi trng.
Nèu chi nhin vào cum tu: "Dành già tàc dịng mịi trng"
thi mịi chùng ta déu thè hiéu dude y nghìa cua nị, dò là
dành già tàt cà càc tàc dòng dang dién ra bồc thè dién ra
dé'n mịi trng. Tu dị thè hình dung bồc là'y dxióc nhùng vi
du cu the ve mot so tàc dịng mịi trng. Tàc dóng này eó thè
rat gàn gùi vói chùng ta nbu tàc dóng éa bài ràc thài. éa mot
con song hi ó nbiém. éa tié'ng ón trèn dng giao tbịng,...
NhUng, cùng nhùng tàc dóng ị quy mị lón hdn. khó nhàn
bièt hdn. dịi hói chùng ta phài nghién cùu. xàc dinh. Ĩ quy mị
tồn càu. dị là su già tàng hiéu ùng nbà kinh. làm trai dàt
nịng lèn bồc su suy giani cua tàng ị-zịn thè de doa su
song trèn trai dàt. Cho dù ò quy mò nào càc tàc dóng này
cùng dang gay nèn tinh t r a n g chung: suy tbồi mịi trng,
suy giàm chat lUdng mịi trUdng. Mùe dị suy tbồi mịi
trng d nhùng ndi kbàc nbau cùng kbàc nbau. Chat lUdng

kbòng kbi ò mot so t h à n h phị lón dà suy giàm dén mùc con


ngi nbiéu kbi càn tói n h ù n g binh ị-xi de trd giùp hó b à p .
Nc m à t . nude n g à m ò nbiéu ndi k b ò n g n h ù n g ehi bj ò
nbiém ma con giàm cà ve so lUdng k b i è n con ngUòi phài
dàu tu nbiéu còng cua de k b à c l u i u i .
NlìU vày. nbìn chung phài xeni xét vàn de "tàc dòng" d
nbiéu khia canh kbàc nbau, chàng bau:
- l ^ a i tàc dòng.
- Co che tàc dòng.
- Càc thành i)bàn mòi trUdng chiù tàc dòng.
- Nguòn tac dòng (tàc nhàn).
- Mùc dò tàc dòng.
- Kbà nang han che tàc dòng ep bai.
Trèn tbue té. do eó nhùng bau che ve nhiéu màt. con ngUdi
d nhùng tbịi diém nhat djnh. trong nhùng bồn canh ubai duili
chi thè nban biét dxtịc mot vài khia canh. Tbng tlii kbi
phàt bién tàc- dòng. t h a n h phaii mịi trng bj tàc dịng dUoe
nbiéu ngirịi nhàn biét hdn. Mot so khia canh kbae doi boi pb.ii
bó nbiéu cịng sue nghién cùu mịi thè xàc djnh cu thè. cliirib
xae dUde.
Xét rièng tói mịi trng - nphài xàc djnh rò pham vi va y nghìa e.ùa t h u à t ngù nàv. Nèu ehi
eoi mịi trng ị nghìa hep. nirbìa là chi tinb tòi t h a n h pbAn tu
nhién à n b bUcing trUe tièp tói su song cua con ngUdi. thi ilo chi
là chat ludng eùa mot so t h à n h pbàn n b u ndóc

kbịng kbi.

sinb vàt. Nèu md lòng hòn phài rinb dén ca tài nguvén tbién
2


nhién va hdn thè nùa. phai tinh tói u tị mịi trng xà bịi.
nhàn vàn.
Nbu vày, xét theo nghìa róng thi DGTDMT biéu bién ị rat
nbiéu lình vUe. Hàu nhu tàt cà moi ngiròi déu dang tham già
vào còng viée này.
0 trèn ta dà xét tói nhàn tbùe éa con ngUdi ve
DGTDMT. Bay giò ta sé xét DCiTDMT ò khia canh kbàc,
khia canh phàp ly.
Do nhàn tbùe dxióc tàm quan trong éa DGTDMT ma
nbiéu niróe trèn thè giói dà dUa cịng tàc này vào Luat ve mịi
trng. Nói mot càch chinh xàc hdn. trong he tbòng phàp luat
co nhiéu diéu lién quan tói DGTDMT. Ngồi càc diéu luat quy
1

,

djnh cu thè càch tbùe tièn hànb cịng tàc DGTDMT con mot
so quy djnh quan trong kbàc. bao gòm:
- Dòi tUdng phài tié'n hànb DGTDMT.
- Thè tbùe DGTDMT.
- Thè tbùe thàm dinh, kiém tra.
- Su dung két qua DGTDMT.
0 niróe ta Luat bào ve mịi trng dudc Qc boi ban hànb
tu nàm 199 1 dà eó 2 diéu luat quy djnh nhùng diém ed bàn cua
cịng tàc DGTDMT. Ngồi ra. Bị Khoa hoc, Còng nghé va Mòi
trUdng con ra nhiéu vàn bàn quy djnh ve tièu chuan mịi

trilịng. bng dàn cịng tàc DGTDMT...


Nhu vày DGTDMT là boat dóng mang tinh phàp ly cao, thè
bién .sU quan tàm kbịng ehi éa nhàn dàn. cịng dóng ma éa ca
càc qc già va tồn nhàn loai.
DGTDMT con là cịng cu qn ly mịi trng hiéu qua
giùp càc càp chinh quyén, càc doàn thè va dòng dào nhàn dàn
nhàn tbùe rò càc tàc dòng dén mịi trng éa càc boat dịng
phàt trién, tu dị nhùng bién phàp giani thiéu, kbàc jdiOe
nhùng tàc dóng tiéu cùc.
Mot vài diém nèu trèn, phàn nào dà chi ra vai trị to lón
éa cịng tàc DGTDMT trong viée bào ve mòi truòng. Vàn de
dàt ra là phài tièn hànb còng tàc này nbu thè nào de dat hiéu
qua cao nhàt. M'n dat dUde diéu dị pb;ii tbUe bién dóng tbòi
nbiéu màng còng viée, trong dò co còng tàc giào due. dào tao
nàng cao kién tbùe ve DGTDMT. Nói dung éa giào trinh này
sé góp phàn nbị vào cịng viée bèt sue quan trong trèn.
De boàn thành giào trinh này, càc tàc già dà nhàn dUde su
giùp dò quy bau eùa càc tbay, co giào va sinh vién Khoa Mòi
truòng, Trng Dai hoc Khoa hoc Tu nhién, Dai hoc Qc già
Ha Nói, càc Giào su, Nhà khoa hoc thiiịc Bó mòn Sinh tbài
Nhàn vàn, TrUòng Dai hoc Tu do, Brussels, Vudng qc Bi. Càc
tàc già xin bay tị lịng biét dn éa minh dói vói sU giùp dị dị.
Càc tàc già xin càm dn ThS. Ngun Tbj PhUdng ÌJìnn,
TbS. Pham Tbj Viét Anh. ThS. Dàm Duy Àn dà cung càp tài
liéu cho viée viét giào trinh này.
4

Ckc tàc già cùng tò lòng biét dn càc Nhà Khoa hoc trong va
ngồi trng Dai hoc Khoa hoc Tu nhién dà doc va góp y. giùp
chùng tói bồn tbién giào trìnb. dàc biét là GS. Mai Dinh Yèn,
GS. Le Thac C'àn, CiS. Pham Ngoc Dàng.
Chùng tói mong dxióc ban doc tièp tue góp y de co thè sua
chùa. nang cao chat lUong giào trìnb. phue vu ban doc tịt hdn.

Càctàc

già

5


C/7 uang 1
T O N G Q U A N VE D À N H GIÀ TÀC D Ò N G
MÒI T R U Ò N G
1.1. SURA DÒI VA PHÀT TRIÉN CUA DGTDMT
Vice xàe dinb tbòi diém ra dòi eùa còng tàc DGTDMT
kbòng phài de dàng. Bdi vi, nèu xét ve tinh chat còng viée thi
hinh nhu DGTDMT dà tu rat làu. Song nèu xét tbịi gian ma
cịng viée này dxióc goi tén. dxióc thùa nhàn thi con rat mói me.
Ngi ta thng lày nàm 1969, nàm tbịng qua Dao luat chinh
sàch mòi tiuòng cua My làm tbòi diém ra dịi éa DGTDMT.
Trong Dao lt này nhùng diéu qui djnh. yéu càu phài tièn
hànb DGTD.MT cua ckc boat dóng lón. quan trong, thè gay
tàc dịng dkng kè tói mịi trng.
Chung ta thè chàp nhàn viée chon tbòi diém ra dòi nèu
trèn, bòi vi bàn thàn "mịi trng" dà dxióc con ngi nhàn tbùe
tu rat làu. nluing tht ngù "mịi trng". vàn de mịi trng

exing mói chi dxiOe nhàe dén va dàt ra ké tu cuòi nhùng nàm 60,
dàu nhùng nàm 70.
Mot so thuàt ngù dà duoe dua ra lién quan tói qua trìnb
tn thù Dao lt chinh saeh mịi trng éa My. Ba tht ngù
quan trong nhàt trong dị là:
Kièm ké bién trang mịi trng - Environmental inventory
DGTDMT - Environmental Impact Assessment (EIA)
Tiiịng trìnb tàc dịng mịi trng hồc bào cào TDMT (EIS)
Kièm kè bién trang mịi trng là boat dịng nhàm mị tà
tồn dién ve mịi trng dang tịn tai ị vxing du djnh dàt du àn
bồc vùng co ckc hoat dịng ve mịi trUòng xàv ra. Viée kièm kè
phài de càp dén mòi trng ly bịa nhu tbị nhUdng, dja chà't.


dja hinh. kbi bau, nc màt, nc ngàm, chat lUdng kbòng kbi,
chat lUdng nUòc, ... mòi truòng sinh hoc nhU: càc lồi dóng. tbùe
vàt, da dang sinh hoc, kbà nàng p h à t t n é n , suy tbồi éa càc
lồi. mịi trng nhàn vàn n h ù càc diém khào co, di tich lich su.
vàn bòa, d a n b lam tbàng cành, bào t à n g va thU vién,... mòi
truòng kinh te xà bòi nhu xu the t à n g dàn so, phàn bò dàn so,
mùc song, he tbòng giào due, m a n g ludi giao tbịng, ed sd ha
tàng. càp thồt nùóc, quàn ly ràc, dich vu còng còng n h ù còng
an, cùu hòa, bào bièm y té,..
T u càc t h à n h phàn mòi trUdng trèn co thè nhịm thành:
Mịi trUdng tu nhién bao góm mịi trng ly bịa. mói trUdng
sinh hoc va mịi trUdng xà hói bao góm mịi trng vàn bịa. mói
trng kinh té - xà bịi.
- DGTDMT dxióc dinh nghìa là sU xàc dinh, dành già càc
tàc dịng (bồc à n b hudng) thè xày ra eùa càc dù àn, càc quy
boach phàt trién bồc éa càc quy dinh, lt phàp lién quan tdi

mói trng. Muc dich éa DGTDMT trc bèt là khun kbich
viée xem xét càc khia canh mòi truòng trong viée làp quy boach
bồc ra qut djnh dịi vói càc dù àn, ckc boat dòng phàt trién
de co thè lua chon, tbùe thi dù àn boat dịng co Idi cho mói
trng hdn.
- Bào cào DGTDMT eùa mot dù àn là vàn bàn chinh u,
tng trìnb tàt cà két qua éa cịng tàc DCiTDMT.
Trong Dao lt chinh sàch mịi trUdng éa
và'n de chinh là ra tun bị ve chinb sàch mói
va t h à n h làp Hói dóng chat ludng mói trng.
này dà xuàt bàn tài liéu quan trong buóng dàn
cào DGTDMT nàm 1973.

My qui djnh hai
trng qc già
Chinb Hịi dóng
ve nói dung bao

Diéu 102 éa Dao lt chinh sàch mịi trng dà quy dinb
kbà cu the ve DGTDMT bao góm 3 dicm:
Diém A: Yéu càu tàt cà càc ed quan, còng sd ben bang phài
tièp càn DGTDMT mot càch co he tbòng, lién ngành tn^ng qua

8


trinh quy boach va ra càc quyét dinh co kha nàng tàc dịng dén
mói trng.
Diém B: u càu tàt cà càc ed sd xàc dinh, phàt trién càc
phUdng phàp va thù tue nhàm dàm bào càc già tri mịi trng

cùng vói viée xem xét càc khia canh kinh té - ky thuàt, ra quyét
dinh thuc thi càc dU àn phàt trién.
Diém C: Chi ra sU càn thiét dịi vói viée soan thào bào cào
DGTDMT, xàc dinh nói dung càn co éa bào cào này.
Nhu vày rị ràng vói su ra dịi éa Dao lt chinh sàch mói
trng éa My, muc tiéu, y nghìa, thù tue thi hànb DGTDMT
dà dUdc xàc dinh bang vàn bàn. He tbịng phàp ly cùng vói càc
Cd quan quàn ly, diéu hànb dùdc ban hànb va thành làp dàm
bào cho viée tbùe hién DGTDMT nbanh chóng di vào né nép.
Viée ra dòi Dao luàt chinh sàch mòi trUdng d My là diéu de
hiéu bòi vi day là cUdng quóc co nén kinh té phàt trién bàc nhat
thè' giói. Song, day cùng là ndi phài dịi dàu vói nhiéu và'n de
mói trng, dàc biét là ó nbiém mói trng. Su ra dịi Dao luat
này vói nhùng quy dinh ve DGTDMT sé góp phàn giài quyét va
han che càc tàc dóng bà't Idi dén mịi trng do hoat dịng kinh
té'xà bịi gay nèn.
Sau My, DGTDMT dà dxióc àp dung ị nhiéu nc (xem
bang (1.1)). Nhóm càc nc som thuc bién còng tàc này là Nhàt,
Sinhgapo, Hong Kong (1992), tièp dé'n là Canada (1973), Ùc
(1974). Due (1975), Phàp (1976), Philippin (1977), Trung Qc
(1979). Nhu vày, kbịng phài chi càc nc lón co nén cịng
nghiép phàt trién ma ngay cà càc nc nbị, dang phàt trién
cùng dà nhàn tbùe dUde càc vàn de mịi trng va vai trị éa
DGTDMT trong viée giài quyét càc vàn de này.


Bang 1.1. Yéu d u chinh thót dèi vói OGTOMT ị cac n\Mc tinh dén
thàng 7 nàm 1993
NLIC

Nàm

Nóc

Nàm

Uc

1974

Luych-xàm-bua

1990

Ào

Dang chuan bi

Ma-lai-si-a

1985

Bàng-la-dét

Dang chuan bi

Ha Lan

1986

Sì

1985

Niu-di-làn

1991

Anh

1988

NaUy

1989

Canada

1973

Pa-kis-tan

Dang ch'n bi

Trung Qc

1979

Philippin

1977

Tiép Khàc (cu)

1991

Ba Lan

1989

Dan Mach

1989

Bó Dào Nha

1987

Phàn Lan

Dang chuan bi

Sinhgapo

1972

Phàp

1976

Tày Ban Nha

1986

ocre

1975

Sn-lan-ka

Dang chuan bi

Hy Lap

1986

Thuy Dién

1987

Hong Kong

1972

Thuy Si

1983

Bang Dào

Dang chuan bi

Dai Loan

1979

An Dò

Dang chuan bi

Thài Lan

1984

In-dị-né-si-a

1982

My

1969

Ai Len

1988

Italia

1988

Nhàt

1972

Hàn Qc

1981

N g u ị n : Theo bang 1 trang 3. Alan. Gilpin 1995 [31
10


Nbìn vào bang 1.1 chua thà'y co tén Viét Nam, co le là
vào tbòi diém t h à n g 7 nàm 1993 c h ù n g ta chUa co Lt bào
ve mói trng.
'
•
Nhiéu nc dà ban hànb luat hồc quy dinh ve cịng tàc
bào ve mói trng nói chung va DGTDMT nói rièng. Bang 1.2
ehi ra tén mot so' lt hồc quy dinh éa mot so nc tiéu biéu
cho càc chàu lue hồc khu vUe trèn thè' giói.
Bang 1.2. Luàt / Quy djnh cua mot so nuóc lién quan

tdi DGTDMT
Ni/ịc

Lt / Quy dinh

Nàm

Y nghìa

My

Dao lt chinh sàch mói trifòng

1969

Dao luàt dàu

(NEPA).

tièn

Ùc

Qu^ dinh \\jr\g bang

1974

Canada

Quy trinh dành già va dut càc tàc

1973

dóng mói tru'ịng.
Colombia

Luat tài ngun thièn nhién va bào ve

1974

Bau tièn ị .

mói tri/ịng qc già.
Philippin

Nam My

Sàc lénh Tóng thóng so 1151

1977

Dàu tièn d
Dóng Nam À

Hàn Quóc

Dao Luàt bào ve mói tru'ịng

1977

Cùny dóng

Chi thi 85/337.

1985

•

Quy dinh cho

chàu Àu
Kazakhstan

12 ni/ịc.
Thù tue hành chinh dà phàcthào

1991
/

Dàu tièn trong
càc niióc Cịng
hịa thc Lièn
Xó cu

N g u ị n : Theo bang 2.1 trang 2.11 [1994 IchemE]

11


Tu hai bang trèn cho thày, chi trong vòng 20 nàm,
DGTDMT dà dUdc rat nhiéu nUóc xem xét. àp dung. Tuy nhién,
u càu dịi vói DGTDMT, thu tue tbUe bién co kbàc nbau giùa
càc nùóc va thng the bién ị càc diém sau:
- Loai du àn càn phài DGTDMT
- Vai trị éa cịng dóng trong DGTDMT
- Thù tue hành chinh.
- Càc dàc trUng lUdc dut.

Ngồi càc qc già, càc tị ehùe qc té cùng rat quan tàm
dé'n cịng tàc DGTDMT. Ta eó the ké ra nhùng to ehùe eó nhiéu
dóng góp cho cịng tàc này:
- Ngàn hàng the giói (WB)
- Ngàn hàng phàt trién chàu A (ADB)
- Co quan phàt trién q'c té éa My (USAJD)
- Chùdng trìnb mịi trng eùa Lién bop quóc (UNEP)
Càc ngàn hàng lón dà eó nhùng hùóng dàn cu thè dịi vói
DGTDMT càc dù àn vay vón éa minh. Tièng nói éa ngàn
hàng trong trng hdp này rat eó hiéu luc vi ho nàm trong tay
nguon tài chinh ma càc dù àn rat càn cho sU dàu tu éa minh.
Mot cịng viée ma càc tị ehùe này thUc bién rat co hiéu qua là
mò càc khóa hoc ve DGTDMT d nhiéu ndi trèn the giói, dkc biét
là ị càc nc dang phàt trién.
Ị Viét Nam, vào tbòi diém hinh thành DGTDMT chùng ta
con phài tàp trung bèt sue ngi, sue éa vào cịng cc giài
pbịng dàt nc va sau dị là kbịi phue, xày dung lai nhùng gì
dà bi bùy hoai trong ehién tranb. Tuy nbién^tù dàu nhùng nàm
80, nhiéu nhà khoa hoc Viét Nam dà tiép càn còng tàc
DGTDMT tbòng qua càc bòi thào khoa hoc va càc khóa dào tao.
Chinb phù Viét Nam cùng som nhàn tbùe dudc và'n de bào v^
12