Độc đáo các cách ăn chua của người Thái Tây Bắc pdf
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (204.46 KB, 4 trang )
Độc đáo các cách ăn chua của người Thái
Tây Bắc
Có lẽ người miền xuôi lên Tây Bắc nào đó quá ấn tượng với món nhót xanh
cuốn bắp cải, rau mùi, chấm với chẳm chéo nơi đây.
Cho nên cứ truyền tai nhau rằng lên tây bắc phải tìm bằng được ăn món
“chẳm chéo” (nhót xanh). Kỳ thực, chẳm chéo là tên của nước chấm, còn ăn
nhót, ăn mận, ăn sim cùng chẳm chéo người Thái tây bắc gọi chung là ăn
chua.(Kin Xổm).
Món đặc trưng nhất là bắp cải cuốn nhót. Món ăn đã làm nên đặc trưng của
người Thái. Đầu tiên là phải chọn những chùm nhót xanh vừa thành quả
chưa lâu. Có người thích ăn quả thật non, nhưng có lẽ nhót đạt tiêu chuẩn
nhất là khi vừa đủ tầm, không non quá mà cũng già quá, lớp phấn mới chỉ
mới trăng trắng.
Quả nhót phải xanh mướt, hơi mềm mềm, chưa mọng nước và chua rôn rốt,
lại cũng thoảng qua vị chát nữa! Thú nhất là tự tay vin những cành nhót
mềm mềm xuống, ngắm nghía và tỉa những quả nhót ưng ý nhất. Vừa chảy
vừa nghĩ đến lúc chấm xuống bát chẳm chéo, hình dung ra cái vị chua chua,
cay cay mà ứa nước bọt.
Thứ đến, cuốn cùng với nhót cần có bắp cải, cũng phải chọn những lá vừa
tầm, không già, không non quá, trắng nõn là. Thêm vài lá tỏi, lá rau mùi, ít
gừng thái lát nữa là được.
Quan trọng nhất là bát nước chấm, chắc ngoài Tây Bắc không đâu có: Bát
chẳm chéo là sự hòa quyện của những: tỏi khô, (nhưng phải đúng là tỏi tây
bắc mới có mùi, vị cay đặc trưng, tỏi tàu - củ to, mọng nước không ra vị của
nó), gừng, ớt, rau mùi, mắc khén, xả… tất cả đều giã nhuyễn, trộn vào chút
nước mắm hoặc muối cũng được.
Thế rồi khi đã tề tựu đông đủ, tất cả nguyên liệu được bày ra, mọi người
quây quanh, người cắt nhót, cắt bắp cải, người đặt những miếng nhót, gừng,
mùi, lá tỏi, từ từ cuốn vào lá bắp cải và khé chấm vào bát chéo, vừa ăn vừa
râm ran những chuyện trên trời dưới biển
Đưa miếng lên miệng, cắn nhẹ một cái ta cảm nhận được đầu tiên là vị mặn,
cay, nóng của chéo, vị ngọt mát của bắp cải, và khi ngập chân răng vào
miếng nhót là tổng hòa của chua, cay, mặn, ngọt.
Không cầu kỳ như nhót xanh, mận, mơ và sim (quả chua của người Thái)
cuốn lá vả đơn giản hơn nhiều. Chỉ cần vài lá vả non đang còn lẫn màu xanh
và vàng nhạt, một ít gừng thái lát, thêm chút muối ớt nữa là đủ vị. Mỗi thứ
quả có vị chua riêng của nó, mơ và mận xanh chua gắt, sim rôn rốt lại có vị
chát của những xơ quả. Nhưng tựu chung lại nó hòa lẫn với lá vả, muối ớt
cũng ra thứ vị tổng hòa của chua, cay, mặn ngọt…
Người ta ăn chua không thể ăn một mình, phải có bạn, phải túm năm tụm ba,
vừa ăn vừa cười nói, với những câu chuyện tếu táo mới thú. Người ta vừa ăn
lại vừa xuýt xoa vì vị chua của quả kết hợp với vị cay nồng của các gia vị
khác!
Thú ăn vặt này đôi khi lại là biện pháp hữu hiệu để tăng thêm tình đoàn kết,
gắn bó giữa mọi người. Một khách lạ đến thăm đúng lúc tập thể đang ăn
chua chẳng thể nào lại quay ra hay ngồi thu lu một góc cả, cứ phải xà vào,
cũng phải cuốn, chấm, xuýt xoa, cũng cười đùa hối hả. Thế mà chỉ sau mấy
phút bỡ ngỡ người ta đã có thể trò chuyện như đã quen nhau lâu lắm rồi.
Vậy đấy, tình người nhiều khi nó hiển hiện đơn giản chỉ trong một món ăn
chơi.
