Công nghệ thu hồi glyxerin từ dung dịch thuỷ
phân thu axit béo
Việc thu hồi glycerin đối với các nhà máy, các phân xưởng có
công suất lớn sẽ mang lai hiệu quả cao về mặt kinh tế, biến phế
thải thành sản phẩm có giá trị sử dụng, giảm thiểu ô nhiễm môi
trường sống.
1. Thuỷ phân dầu mỡ động thực vật bằng phương pháp
kiềm.
Nạp vào bình cầu 200g dầu và nước, đồng thời khuấy trộn và gia
nhiệt ở 95
o
C, cho từ từ NaOH pha loãng 30-35%. Lượng NaOH
cho vào khoảng 2/3, khi gần kết thúc phản ứng cho phần còn lại.
Thời gian phản ứng 42 giờ. Phản ứng kết thúc được kiểm tra
bằng chỉ số axit, sau đó tách để thu phần nước ngọt bên dưới để
tách glycerin. Phần trên được axit hoá bằng axit H
2
SO
4
pha
loãng 30-35%. Rửa sản phẩm axit bằng NaCl đến trung tính để
thu sản phẩm.
2. Thành phần nước thải.
Khi thuỷ phân dầu mỡ động thực vật để thu axit béo trong công
nghiệp, glycerin có mặt trong nước thải từ quá trình thuỷ phân
axít béo dưới dạng hỗn hợp cùng với những chất hoá học khác
(bảng 1).
Bảng 1: Thành phần nước thải từ quá trình thủy phân axít béo.
Thành phần
Nư
ớc thải từ quá trình thu
ỷ phân dầu mỡ động
thực vật bằng phương pháp kiềm
Glycerin 10-20%
Xà phòng tan 0,15-0,25%
pH 8,5-9
Tạp chất hữu cơ
khác
0,10-0,20%
Kiềm thải
(NaOH)
0,2-0,25%
Muối vô cơ 10-20%
Nhi
ệt độ 70-80
o
C
Glycerin thương phẩm gồm có 4 loại sản phẩm chính:
- Loại tinh khiết với hàm lượng glycerin 99%. Sản phẩm này
thường dùng trong công nghiệp thực phẩm, nghành dược và mỹ
phẩm
- Loại IW (công nghiệp trắng) với hàm lượng glycerin 98%
thường dùng trong công nghiệp hoá chất và alkyd
- Loại (PS) 98% dùng công nghiệp thuốc lá và thuốc nhuộm
- Loại 98,7% dùng cho nghành thuốc nổ
Glycerin được thu hồi từ nước thải bằng cách sử lý sơ bộ bằng
phương pháp hoá học, sau đó cô đặc, và chưng cất. Trong nước
kiềm có chứa các tạp chất như xà phòng hoà tan, một lượng nhỏ
NaOH và muối natri của axít hữu cơ nên việc xử lý hoá học
trước khi cô đặc là cần thiết.
3. Thu hồi glycerin trong nước thải.
Những bước cơ bản tinh chế nước kiềm thải
- Phương pháp xử lý đơn
- Phương pháp xử lý kép
- Phương pháp trao đổi ion
Để có được glycerin tốt và sạch việc tinh chế glycerin phụ thuộc
rất nhiều vào việc xử lý nước kiềm thải. Trong các phương pháp
trên thì phương pháp xử lý kép được sử dụng trong công nghiệp
nhiều nhất.
Qui trình xử lý nước kiềm thải bao gồm 3 bước cơ bản:
- Tách sơ bộ các tạp chất bằng phương pháp lọc
Đầu tiên giữ nước kiềm trong một thùng mở trong một khoảng
thời gian nhất định đồng thời làm lạnh nước kiềm xuống, xà
phòng tan và những axit béo không xà phòng hoá cùng phần lớn
xà phòng thải tách ra khỏi nhau. Thông thường người ta sử dụng
trên 2 thùng mở loại này để chứa nước kiềm. Tuy nhiên, tránh
giữ trong thời gian quá dài để hạn chế sự phá hoại của vi sinh
vật.
- Cô đặc
Hỗn hợp sau giai đoạn xử lý sơ bộ được cô đặc trong các thùng
mở, gia nhiệt trực tiếp, thu được glycerin thô (80-88%). Quá
trình cô đặc kết thúc khi nhiệt độ đạt 149
0
C, lớp chất lỏng này
chứa 80% glycerin và 8-10,5% muối (bảng 2). Khi tiến hành cô
đặc ở áp suất chân không thì tổn thất glycerin sẽ giảm xuống (ở
110 mmHg, tổn thất 2-3%). Đồng thời hạn chế được sự phân
huỷ glycerin ở nhiệt độ cao. Trong trường hợp này người ta gia
nhiệt bằng hơi. áp suất trong ống tuần hoàn không vượt quá
1,0kg/cm
2
(thường từ 75-100mmHg).