



Đoạn 1: TÌNH CẢM GIA ĐÌNH.
Mở đoạn:– Giới thiệu về vai trị và ý nghĩa tình cảm gia đình đối với mỗi con
người.
– Suy nghĩ chung: Tình thân mới là thứ tình cảm đáng tin cậy nhất trên thế giới này,
cho dù bạn có đáng ghét tới đâu, người duy nhất khơng vứt bỏ bạn chính là người nhà
bạn. Họ dang rộng vịng tay, mãi mãi là cảng tránh gió của chúng ta.
Thân đoạn:
1. Giải thích:– “Gia đình” là nơi sinh thành và nuôi dưỡng của mỗi con người, nơi có
những người thân u nhất như ơng bà, bố mẹ, anh chị em.
2. Bàn luận:♦ Biểu hiện của tình cảm gia đình gắn kết tốt đẹp:
– Ơng bà quan tâm, chăm sóc con cháu. Bố mẹ quan tâm, thương yêu, tạo điều kiện tốt
nhất cho sự phát triển của con cái.
– Con cái yêu thương, hiếu thảo, nghe lời của ông bà cha mẹ. Anh chị em trong cùng
gia đình đùm bọc, yêu thương nhau.
– Các thành viên trong gia đình cùng nhau chung sống hịa thuận, vui vẻ dưới mãi
nhà. Mọi người trong gia đình chăm sóc, đùm bọc, bảo ban và giúp đỡ lẫn nhau.
♦ Vì sao phải xây dựng tình cảm gia đình tốt đẹp?
– Tình cảm gia đình là tình cảm đầu tiên, tự nhiên và cũng là tình cảm thiêng liêng
nhất trong cuộc đời mỗi con người.
– Mỗi con người sinh ra, lớn lên, trưởng thành đều có sự giáo dục từ truyền thống gia
đình.
– Trong chiếc nơi gia đình, con người được sống trong tình mẫu tử, tình phụ tử, tình
anh chị em ruột thịt, từ khi lớn lên đến lúc trưởng thành con người nhận được sự đùm
bọc, che chở, yêu thương từ gia đình.
– Trong chiếc nơi gia đình, con người được dạy dỗ, giáo dục nên người .
– Hơn nữa trong cuộc sống mỗi con người không tránh khỏi những tai ương bất trắc,
khi đó gia đình chính là bến đỗ bình an vơ điều kiện, là chốn nương náu cuối cùng

giúp con người vượt qua giông bão cuộc đời.
– Gia đình là cội nguồn sinh dưỡng của mỗi con người, lời dặn dị, lời dạy dỗ từ gia
đình sẽ rheo con người suốt hành trình dài và rộng để khơng bạc lịng, khơng vấp ngã.
– Gia đình là tế bào của xã hơi, có xây dựng gia đình hạnh phúc, mới có thể tạo nên
một xã hội tốt đẹp.
* Dẫn chứng:– Nhân vật Nhĩ trong tác phẩm “Bến quê” của nhà văn Nguyễn Minh
Châu quá nửa đời người phiêu dạt, đến khi nằm trên giường bệnh mới nhận ra điều
giản dị và thiêng liêng nhất là gia đình và người vợ tần tảo với những đứa con ngoan
chính là bến đỗ bình an nhất, là điểm tựa cho anh những ngày cuối cùng của cuộc đời.
– Nhân vật Lão Hạc trong truyện ngắn “Lão Hạc” (Nam Cao):
– Nhân vật ông Sáu trong truyện ngắn “Chiếc lược ngà” (Nguyễn Qoang Sáng):
– Nhân vật cô bé bán diêm trong truyện ngắn “Cô bé bán diêm” (Andecxen)
– Với bản thân, chúng ta được sống trong một mái ấm gia đình hạnh phúc, được sự
u thương, chăm sóc, quan tâm từ bố mẹ, ơng bà, anh chị em, đó là niềm hạnh phúc
lớn lao khơng gì sánh bằng.
3. Bàn luận mở rộng:– Tình cảm gia đình thật thiêng liêng và đáng trân trọng. Tuy
nhiên, thực tế vẫn cịn khơng ít trẻ em có hồn cảnh sống thiệt thịi, lang thang, cơ nhỡ
khơng được hưởng hạnh phúc trong một mái ấm gia đình.
– Lại có những người con được gia đình yêu thương, che chở nhưng lại sống bạc bẽo,
vô cảm.
1




– Mặt khác có khơng ít gia đình vẫn cịn tồn tại hành vi bạo lực gia đình, thói gia
trưởng…
– Có khơng ít bậc làm cha, làm mẹ vì sự ích kỉ, hẹp hoi mà không giữ cho con cái
được hưởng mái ấm gia đình trọn vẹn. Những hành vi đó thật đáng lên án.
4. Bài học nhận thức:– Khơng có kho báu nào trên cuộc đời này có thể sánh được với

hạnh phúc gia đình. Gia đình là nơi cuộc sống bắt đầu và tình u khơng bao giờ kết
thúc.
– Ý thức rõ vai trị của gia đình, vì vậy phải ra sức gìn giữ, bảo vệ gia đình. Tuy nhiên
cũng cần chú ý rằng, yêu gia đình là hồn tồn đúng nhưng điều đó khơng có nghĩa là
bao che cho những người thân làm việc sai trái với chuẩn mực và pháp luật.
– Để bảo vệ gia đình hạnh phúc, cần có sự vun đắp của tất cả các thành viên trong gia
đình.
– Là học sinh, chúng ta cần giữ gìn gia đình hạnh phúc, phải chăm ngoan học giỏi,
hiếu kính với ơng bà cha mẹ, anh em phải yêu thương hòa thuận. Đây cũng là truyền
thống mà ông cha ta luôn nhắc nhở con cháu “Một lòng thờ mẹ kính cha / Cho
trịn chữ hiếu mới là đạo con”.
Kết đoạn:– Khẳng định vấn đề:Gia đình là chơn thiêng liêng của mỗi con
người. Duy chỉ có ở nơi gọi là gia đình, người ta mới tìm được chốn nương thân để
chống lại những tai ương của số mệnh.

2.Suy nghĩa về tình mẫu tử (tình mẹ dành cho con).




Mở đoạn.– Khái qt vai trị và ý nghĩa của tình mẫu tử đối với mỗi con người.
– Suy nghĩ chung: tình mẫu tử là tình cảm thiêng liêng nhất đối với mỗi con người. Mẹ
luôn là người dành cho con tình u thương vơ bờ bến, người duy nhất u thương mà
khơng cần điều kiện.
Thân đoạn:1. Giải thích:– “Tình mẫu tử” là tình cảm thiêng liêng giữa mẹ và
con, thể hiện sự gắn bó, yêu thương và chăm sóc, che chở, bảo vệ… của người mẹ
dành cho con.
2. Bàn luận:♦ Biểu hiện thiêng liêng của tình mẫu tử.
– Mẹ ln là người nâng đỡ, chở che cho con ngay từ những ngày đầu chập chững.
– Khi lớn lên, mẹ cũng luôn sát cánh cùng con trên đường đời đầy gian lao, thử thách

– Mẹ dành cả cuộc đời lo lắng cho con mà không mong một sự đáp đền, bởi niềm hạnh
phúc lớn nhất của mẹ là được nhìn thấy các con hạnh phúc, trưởng thành.
– Mẹ luôn tha thứ mọi lỗi lầm của con (Lấy dẫn chứng trong thực tế đời sống và trong
văn học)
– Sự kính trọng, quan tâm, lo lắng của con khi mẹ ốm đau bệnh tật.
♦ Vì sao phải biết quý trọng tình mẫu tử.
– Trong cuộc đời có nhiều tình cảm cao đẹp nhưng thiêng liêng và cao cả hơn cả
chính là tình mẫu tử.
+ Tình mẹ là tình cảm đầu tiên của mỗi con người. Sau chín tháng mười ngày mang
nặng đẻ đau, giây phút được nghe đứa con bé bỏng cất tiếng khóc chào đời là giây
phút hạnh phúc nhất của người mẹ. Đối với mỗi đứa con, khuôn mặt đầu tiên, nụ cười
đầu tiên mà con bắt gặp chính là mẹ.
+ Mẹ luôn là người nâng đỡ, chở che cho con ngay từ những ngày đầu chập chững.
Khi lớn lên, mẹ cũng luôn sát cánh cùng con trên đường đời đầy gian lao, thử thách.
Mẹ dành cả cuộc đời lo lắng cho con mà không mong một sự đáp đền, bởi niềm hạnh
phúc lớn nhất của mẹ là được nhìn thấy các con hạnh phúc, trưởng thành. Vì vậy, tình
mẹ là tình cảm gắn bó trong suốt cuộc đời con.
2


+ Hơn thế, tình mẹ là tình cảm vừa có yếu tố máu thịt vừa mang tinh thần cao
cả. Đứa con là hạt máu cắt đôi của mẹ. Mẹ là người đã sinh ra con, mang nặng đẻ đau
chín tháng mười ngày để cho con có hình hài, dáng đứng. Quy luật của cuộc sống,
khơng có cây thì khơng có quả, khơng có người sinh thành thì khơng có chúng ta.
Cơng đức sinh thành của mẹ khơng gì sánh bằng.
+ Mẹ không quản bao vất vả, nắng mưa đã nuôi dưỡng, chăm sóc con thành
người. Dịng sữa ngọt ngào, lời ru của mẹ đã nuôi dưỡng con cả về vật chất và tinh
thần. Lúc con ốm, con đau, cha mẹ lo lắng, chăm sóc đêm ngày, lúc con ngoan ngỗn,
lớn khôn, cha mẹ sung sướng, tự hào. Mỗi bước trưởng thành của con mẹ thêm vất vả,
gian nan.

+ Mẹ chính là người thầy, người cô đầu tiên trong cuộc đời con, mẹ dạy bảo con bài
học làm người, uốn nắn con từng lời ăn tiếng nói, chỉ bảo con từng điều hay, lẽ phải.
+ Ngay cả trên bước đường đời con có vấp ngã, thất bại, buồn đau thì khơng ai
khác, mẹ chính là điểm tựa bình n nhất, là chỗ dựa tinh thần vững chắc nhất cho
con, che chở, bảo vệ con, tiếp thêm cho con sức mạnh.
– Thử hình dung, nếu một ngày khơng cịn mẹ trên đường đời, chắc chắn đó sẽ là
ngày buồn thảm nhất, chắc chắn đứa con sẽ là người bất hạnh nhất bởi sẽ khơng cịn
mẹ để được lo lắng, u thương, dạy bảo, chăm sóc.
* Dẫn chứng:– Có biết bao câu chuyện cảm động về tình mẹ. Người mẹ trong câu
chuyện “Người mẹ một mắt”, đã hi sinh chính con mắt của mình để “con được nhìn
thế giới ”. thật cảm động biết bao.
– Câu chuyện về người mẹ Nhật Bản đã dùng cả tấm thân mình che chở con trong
trận động đất lịch sử khiến ai trong chúng ta cũng phải xúc động Dòng chữ cuối cùng
người mẹ để lại trên chiếc điện thoại “Nếu con có thể sống, con phải nhớ rằng mẹ
luôn yêu con” mãi là bức thông điệp về tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt.
– Tình mẫu tử là tình cảm có vị trí đặc biệt và thiêng liêng trong lịng mỗi người
bởi:
+ Đó là tình cảm đầu tiên mà mỗi người sinh ra đều cảm nhận được và sẽ gắn bó với
nó trong suốt cuộc đời: từ khi mẹ mang nặng đẻ đau, nâng đỡ con khi chập chững vào
đời, sánh bước cùng con qua từng nấc thang của cuộc đời. Cuộc đời của người con
cũng chính là cuốn nhật ký của người mẹ.
+ Là tình cảm mang tính cao cả: mẹ là người bao dung ta trong mọi hoàn cảnh, là nơi
cho ta nương tựa mỗi lần vấp ngã, là nơi để ta gửi gắm những điều thầm kín, là nguồn
động lực giúp ta vững vàng trong giơng tố.
– Tình mẫu tử cũng là tình cảm tự nhiên và mang tính trách nhiệm (lấy dẫn chứng thực
tế)
– Tình mẫu tử có cội rễ sâu xa từ lịng nhân ái – truyền thống đạo lí của dân tộc ta
hàng nghìn đời nay (dẫn chứng)
– Nếu được sống trong tình mẫu tử thì con người ta sẽ vơ cùng hạnh phúc, cịn nếu
thiếu thốn tình mẫu tử thì sẽ là người chịu thiệt thịi và bất hạnh (dẫn chứng).

– Tình mẫu tử có thể soi sáng con đường cho mỗi người, giúp con người thức tỉnh khi
lầm đường lạc lối, sống tốt hơn và sống có trách nhiệm hơn.
– Tình mẫu tử là sức mạnh kì diệu giúp con người vượt lên những khó khăn của cuộc
sống.
3. Bàn luận mở rộng:
– Trong thực tế, người mẹ nào cũng u thương con mình, tuy nhiên cũng có nhiều
người mẹ nhẫn tâm bỏ rơi con mình từ khi mới chào đời, hoặc vì những mục đích tầm
thường mà lợi dụng con cái. Nhưng đó chỉ là hiện tượng cá biệt cần phê phán.
3




– Tình mẹ là thiêng liêng, cao cả. Nhưng khơng phải người con nào cũng hiểu và cảm
nhận được. Người con trong câu chuyện “Người mẹ một mắt” khi nhận ra sự hi sinh
của mẹ cũng là lúc người mẹ đã ra đi mãi mãi chẳng bao giờ có thể đền đáp được
cơng ơn đó nữa. Những kẻ làm con như thế đều đáng lên án, phê phán.
4. Bài học nhận thức:
– Tình mẫu tử là tình cảm vơ cùng bao la, rộng lớn và vĩ đại, mẹ là người đã suốt đời
hi sinh vì con. Chính vì thế con cái cần biết trân trọng những tình cảm đó và phải sống
làm sao để xứng đáng với tình cảm đó.
– Hiếu thảo với cha mẹ là tình cảm đẹp đẽ nhất trong mọi tình cảm. Vì vậy, chúng ta
cần ý thức rõ được điều đó đồng thời giữ gìn, nâng niu. Khơng có người mẹ nào có
thể sống mãi cùng con cái. “Trẻ cậy cha, già cậy con”, khi về già con cái chính là
điểm tựa của mẹ.
– Bên cạnh việc chăm lo đời sống vật chất còn phải dành thời gian chăm lo cả đời sống
tinh thần cho mẹ. Đồng thời chia sẻ thiệt thòi với những em bé mất mẹ.
– Không ngừng nỗ lực học tập, tu dưỡng đạo đức, trở thành con người có ích cho xã
hội để đền đáp lại những tình cảm cao cả mà mẹ dành cho ta. Bởi điều mà mỗi người
mẹ mong muốn chỉ là con mình khơn lớn nên người.

– Khơng được có những hành động trái với đạo làm con như vơ lễ, bất kính với mẹ,
đối xử khơng tốt với mẹ, hay hơn cả là sử dụng bạo lực, bỏ rơi mẹ của mình. Đây như
một tội ác khơng thể tha thứ được.
– Có những hành động thiết thực, cụ thể để đáp đền tình cảm của mẹ dành cho mình :
biết vâng lời, nghe theo lời dạy bảo của cha mẹ; siêng năng học hành để không phụ
công ơn nuôi dưỡng, quan tâm, giúp đỡ từ những việc nhỏ nhặt nhất.
– Phê phán những hành động đi ngược lại với đạo lí: mẹ bỏ rơi con hay con đối xử
không tốt với mẹ, bỏ mặc mẹ.
– Là học sinh, tuổi nhỏ làm việc nhỏ, ngay từ bây giờ, hãy chăm ngoan, học giỏi, vâng
lời ông bà cha mẹ thầy cơ. Đó là cách thiết thực nhất để thể hiện chữ hiếu, đạo làm
con.
Kết đoạn:
– Khẳng định: Tình mẫu tử là thứ tình cảm thiêng liêng, cao quý nhất đối với mỗi
người. Cần trân trọng tình cảm ấy, sống làm sao cho thật xứng đáng với công ơn sinh
thành và dưỡng dục của cha mẹ. Như lời Phật răn dạy:
“Ai cịn mẹ xin đừng làm mẹ khóc
Đừng để buồn lên mắt mẹ nghe khơng”.

Đoạn 3: Suy nghĩ về tình phụ tử (tình cha dành cho con).



Mở đoạn:– Giới thiệu vai trị và ý nghĩa của tình phụ tử đối với mỗi con người.
– Suy nghĩ chung: Cha là bóng mát giữa trời / Cha là điểm tựa bên đời của con.
Thân đoạn:1. Giải thích:– Tình phụ tử là tình cảm yêu thương, gắn bó qua lại
giữa cha và con xuất phát từ trái tim mỗi người, là tình cảm vơ bờ bến của cha dành
cho con, là tấm lịng u thương, kính trọng, suốt đời khơng qn cha của con. Tình
phụ tử là tình cảm thiêng liêng, sâu nặng, theo suốt cuộc đời của mỗi con người.
2. Bàn luận:♦ Biểu hiện thiêng của tình phụ tử.
– Cha ln u thương, quan tâm chăm sóc đến người con của mình, ân cần dạy bảo

để con thành người, nghiêm khắc trước những lỗi sai của con mình. Tình cảm cha
dành cho con khơng được thể hiện rõ như tình mẫu tử nhưng nó ln thường trực.
– Con ln biết kính trọng, yêu thương, hiếu thảo với cha mình; nghe theo những lời
khuyên bảo của cha; có những hành động đền ơn đáp nghĩa với cha mình.
♦ Vì sao phải biết quý trọng tình phụ tử?
4


– Trong cuộc đời có nhiều tình cảm cao đẹp nhưng thiêng liêng và cao cả hơn cả
chính là tình phụ tử:
+ Cha cùng với mẹ là người đã sinh ra con, để cho con có hình hài, dáng đứng. Quy
luật của cuộc sống, khơng có cây thì khơng có quả, khơng có người sinh thành thì
khơng có chúng ta. Cơng đức sinh thành của cha khơng gì sánh bằng.
– Cha không quản bao vất vả, nắng mưa đã nuôi dưỡng, chăm sóc con thành
người. Lúc con ốm, con đau, cha lo lắng, chăm sóc đêm ngày, lúc con ngoan ngỗn,
lớn khơn, cha sung sướng, tự hào. Mỗi bước trưởng thành của con cha thêm vất vả,
gian nan.
+ Cha chính là người thầy, người cô đầu tiên trong cuộc đời con, cha dạy bảo con
bài học làm người, uốn nắn con từng lời ăn tiếng nói, chỉ bảo con từng điều hay, lẽ
phải. Cha dạy con phải đi trên chính đơi chân của mình, phải biết sống “nhân, nghĩa,
lễ, trí, tín”, phải dũng cảm đương đầu với khó khăn, thử thách.
– Ngay cả trên bước đường đời con có vấp ngã, thất bại, buồn đau thì khơng ai
khác cha chính là điểm tựa bình yên nhất, là chỗ dựa tinh thần vững chắc nhất cho
con. Cha sẵn sàng dang rộng vòng tay che chở, bảo vệ con, tiếp thêm cho con sức
mạnh sau mỗi chơng gai, thử thách.
– Thử hình dung, nếu một ngày khơng cịn cha trên đường đời, chắc chắn đó sẽ là
ngày buồn thảm nhất, chắc chắn đứa con sẽ là người bất hạnh nhất bởi sẽ khơng cịn
cha để được lo lắng, u thương, dạy bảo, chăm sóc.
– Tình cha dành cho con là bao la, vơ điều kiện nhưng cách thể hiện lại khác tình
u của mẹ. Tình cảm ấy khơng được biểu hiện một cách trực tiếp mà ẩn sâu trong

một ánh mắt, một nụ cười, một hành động khơng dễ nhận ra. Tình cha thật thiêng
liêng nhưng cũng thật lặng
lẽ.
* Dẫn chứng:– Có biết bao câu chuyện cảm động về tình cha. Trong câu chuyện cổ
tích “Chử Đồng Tử và cơng chúa Tiên Dung”, nhà quá nghèo, hai cha con chỉ có
một cái khố nên phải thay nhau mặc, thương con, trước khi chết, cha Chử Đồng Tử
trăng trối nhường khố lại cho con. Nhân vật lão Hạc trong tác phẩm cùng tên của
nhà văn Nam Cao là điển hình cho người cha hết mực yêu con. Vì yêu con nên lão đã
chọn cái chết quằn quại, đau đớn là tự tử bằng bả chó để giữ lại mảnh vườn cho con.
– Tình cha con trong truyện ngắn “Lão Hạc” (Nam Cao)
– Tình cha con tong truyện ngắn “Chiếc lược ngà” (Nguyễn Quang Sáng).
– Đó là minh chứng cho câu nói “Bạn khơng cần đắn đo phân tích cha chúng ta là
người như thế nào vì lúc nào cha cũng vĩ đại”.
3. Bàn luận mở rộng:
– Trong thực tế, người cha nào cũng u thương con mình. Tuy nhiên, cũng có nhiều
ngườicha nhẫn tâm bỏ rơi con mình từ khi mới lọt lịng, hoặc vì những mục đích tầm
thường mà lợi dụng con cái. Nhưng đó chỉ là hiện tượng cá biệt cần phê phán. Tình
cha là thiêng liêng, cao cả. Nhưng khơng phải người con nào cũng hiểu và cảm
nhận được. Vẫn có khơng ít người con khơng hiểu cơng lao của cha, hỗn láo, đối xử
tệ bạc với cha. Những kẻ làm con như thế đều đáng lên án, phê phán.
4. Bài học nhận thức:
– Hiếu thảo với cha mẹ là tình cảm đẹp đẽ nhất trong mọi tình cảm. Vì vậy, chúng ta
cần ý thức rõ được điều đó đồng thời giữ gìn, nâng niu. Khơng có người cha nào có
thể sống mãi cùng con cái. “Trẻ cậy cha, già cậy con”, khi về già con cái chính là
điểm tựa của cha.
5





– Bên cạnh việc chăm lo đời sống vật chất còn phải dành thời gian chăm lo cả đời sống
tinh thần cho mẹ. Đồng thời chia sẻ thiệt thòi với những em bé khơng cịn cha mẹ.
– Là học sinh, tuổi nhỏ làm việc nhỏ, ngay từ bây giờ bằng cách chăm ngoan, học giỏi,
vâng lời ông bà cha mẹ thầy cô, một cốc nước mát lành cho cha uống khi khát, một cử
chỉ yêu thương, một lời nói động viên cha khi mệt. Đó là cách thiết thực nhất để thể
hiện chữ hiếu, đạo làm con.
Kết đoạn:– Khẳng định vấn đề: Tình phụ tử là tình cảm thiêng liêng nhất của
con người. Là con cái, chúng ta phải sống xứng đáng với tình cảm của cha đã chăm
lo: “Nước biển mênh mơng khơng đong đầy tình mẹ / Mây trời lồng lộng khơng đếm
được tình cha”.

Đoạn 4:Suy nghĩ về tình anh em qua câu tục ngữ: “Anh em như thế
chân tay / Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần”.




Mở đoạn.– Giới thiệu vai trò và ý nghĩa của tình anh em.
– Suy nghĩ chung về câu tục ngữ: Người nào khơng giữ được tình cảm anh em ruột
thịt lâu bền, người đó đã tự đánh mất đi chỗ dựa vững chãi nhất.
Thân đoạn.1. Giải thích:– “Rách” – “lành” là để chỉ sự nghèo đói hay ấm no
của con người trong cuộc đời.
-“Đùm bọc” thể hiện sự che chở, sẻ chia.
– “Dở hay đỡ đần” là anh em trong nhà có người dại người khơn thì vẫn phải giúp đỡ,
yêu thương nhau. Qua câu tục ngũ trên, ông cha ta muốn khuyên nhủ anh em trong
môt nhà phải biết yêu thương, đùm bọc giúp đõ nhau lúc khó khăn, hoan nạn.
→ Bằng hình ảnh so sánh cụ thể, chính xác, tác giả dân gian đã ví tình cảm anh em
như chân với tay, những bộ phận trên cơ thể người có quan hệ khăng khít, hỗ trợ nhau
trong mọi hoạt động. Qua đó khẳng định tình cảm anh em gắn bó.
2. Bàn luận:♦ Biểu hiện của tình anh em gắn kết:

– Tình cảm anh em được biểu hiện bằng tình u thương, bằng sự quan tâm, chăm sóc
và đùm bọc lẫn nhau giữa anh chị, em trong một nhà.
– Họ cùng đùm bọc, tương trợ lẫn nhau qua những khó khăn, gian truân, vất vả. Họ
cùng nhau yêu thương, chia sẻ những điều tốt đẹp cho nhau.
♦ Vì sao phải biết gắn kết tình anh em?
– Trước hết, tình cảm anh em yêu thương, giúp đỡ nhau là tình cảm tốt đẹp từ
ngàn đời nay của dân tộc. Ngay từ thuở thơ bé, chúng ta đã được nghe bà, mẹ kể
những câu chuyện cảm động về tình anh em “Hoa dâm bụt”, “Sự tích trầu
cau”. Những câu chuyện ấy giúp ta hiểu tình anh em là tình cảm hết sức tự nhiên, là
đạo lí, truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Là anh em phải “thương nhau như chị em gái,
quý nhau như anh em trai”.
– Hơn nữa, anh chị em trong cùng gia đình là những người cùng chung huyết
thống, cùng chung hịn máu cắt đơi, cùng chung sống dưới một mái nhà, cùng được
cha mẹ yêu thương chăm sóc nên dễ dàng thấu hiểu, cảm thơng, chia sẻ, giúp đỡ
nhau.
– Mặt khác, anh em hòa thuận là một cách báo hiếu cha mẹ “Anh em hòa thuận hai
thân vui vầy”.
– Anh em hịa thuận, gắn bó, tạo nên một gia đình hạnh phúc, từ đó xây dựng một
xã hộ tốt đẹp.
→ Anh, chị em phải biết yêu thương, đùm bọc, giúp đỡ lẫn nhau.
* Dẫn chứng:+ Tình cảm anh em gắn bó ln được văn học ngợi ca. Văn học dân gian
có nhiều câu ca ngợi tình anh em như:
“Chị ngã em nâng”.
6




“Khơn ngoan đối đáp người ngồi
Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau”.

– Thúy Kiều trong “Truyện Kiều” sẵn sàng bán mình để cứu cha, cứu em, Thúy Vân
vì chị mà nối duyên với Kim Trọng.
– Thành và Thủy trong tác phẩm “Cuộc chia tay của những con búp bê” vì hồn cảnh
phải xa nhau nhưng vẫn ln u thương nhau, bằng chứng là hai con búp bê luôn ở
cảnh nhau.
3. Bàn luận mở rộng:
– Tình cảm anh em thật đáng trân trọng, đáng quý. Tuy nhiên trong thực tế cuộc
sống có khơng ít người thấy anh em có hồn cảnh khó khăn mà làm ngơ. Hoặc có
khơng ít anh chị em vì của cải tranh giành, kiện tụng. Truyện cổ tích “Cây khế” đã phê
phán hiện tượng này.
4. Bài học nhận thức:
– Tình anh em có vai trị quan trọng như vậy, vì vậy, chúng ta cần ý thức được tầm
quan trọng của tình cảm anh em trong cuộc sống, từ đó ln biết quan tâm, chia sẻ,
giúp đỡ anh chị em mình cả về vật chất và tinh thần. Tuy nhiên, cũng khơng vì thế
mà bao che cho anh chị em làm việc sai trái với chuẩn mực và pháp luật
– Là học sinh, phát huy hợn nữa tình cảm tốt đẹp này, chúng ta cố gắng chia sẻ việc
nhà cùng anh chị em, giúp đỡ nhau tiến bộ trong học tập để cha mẹ vui lòng.
Kết đoạn:– Khẳng định vai trị và ý nghĩa của tình anh em:Khơng có gì có thể
xóa được tình cảm gia đình ruột thịt.

Đoạn 5.Suy nghĩ về lòng hiếu thảo.




Mở đoạn:– Khái quát vai tò và ý nghĩa của lòng hiếu thảo trong cuộc sống.
– Suy nghĩ chung: Hiếu thảo là một trong những phẩm đức quan trọng nhất của con
người.
Thân đoạn:
1. Giải thích.– Hiếu thảo: là tình cảm u thương, kính trọng của con cái đối với ông

bà, cha mẹ, những người thân trong gia đình; đối xử tốt với các thành viên và có hành
động đền ơn đáp nghĩa, thờ cúng tổ tiên, phụng dưỡng cha mẹ, ông bà lúc về già.
→ Đây là một đức tính tốt đẹp trở thành truyền thống của con người Việt Nam ta mà
ai cũng cần có.
2. Bàn luận:♦ Biểu hiện lịng hiếu thảo:
– Người có lịng hiếu thảo là người ln biết cung kính ơng bà, cha mẹ; biết vâng lời
và làm cho cha mẹ được vui vẻ, tinh thần được an ổn. Họ luôn biết sống đúng chuẩn
mực, thực hiện lễ nghi hiếu nghĩa đối với các bậc sinh thành.
– Trong cuộc sống, lòng hiếu thảo là hành vi cư xử tốt khơng chỉ đối với cha mẹ mà
cịn ở bên ngồi nhà để mang lại danh tiếng tốt cho cha mẹ và tổ tiên.
♦ Vì sao cần phải có lịng hiếu thảo với ơng bà cha mẹ?
– Ơng bà cha mẹ là những người đã sinh thành và dưỡng nuôi ta khơn lớn, ln dành
cho ta những gì tốt đẹp nhất trên cuộc đời này.
– Sống có lịng hiếu thảo là lối sống cao đẹp, biết quý trọng công ơn dưỡng dục của
ông bà cha mẹ, thể hiện niềm tri ân sâu sắc đối với các bậc sinh thành. Lòng hiếu thảo
thể hiện sự bao dung, sống có trách nhiệm. Hiếu thảo đã trở thành chuẩn mực trong
truyền thống văn hóa Việt Nam. Dạy cho con cái biết hiếu thảo luôn là bài học giáo
dục đạo đức ngàn đời còn mãi, mãi mãi ngợi ca.
– Con cái phải giữ tròn chữ hiếu, đạo làm con bởi đó là truyền thống tốt đẹp của
dân tộc. Tình u thương, kính trọng cha mẹ là gốc rễ, cội nguồn của mọi tình cảm cao
đẹp khác trong mỗi con người. Lòng hiếu thảo của con cái sẽ giúp gia đình đầm ấm,
7


hạnh phúc, người con hiếu thảo sẽ là những trò ngoan trong nhà trường, cơng dân tốt
ngồi xã hội từ đó sẽ xây dựng một xã hội tốt đẹp.
– Hơn nữa, cha mẹ là người đã sinh ra con, mang nặng đẻ đau chín tháng mười ngày
để cho con có hình hài, dáng đứng. Quy luật của cuộc sống, khơng có cây thì khơng có
quả, khơng có người sinh thành thì khơng có chúng ta. Cơng đức sinh thành của cha
mẹ khơng gì sánh bằng.

– Cha mẹ khơng quản bao vất vả, nắng mưa đã ni dưỡng, chăm sóc con thành
người. Dòng sữa ngọt ngào, lời ru của mẹ đã nuôi dưỡng con cả về vật chất và tinh
thần. Cha thức khuya, dậy sớm, làm lụng vất vả, để con có cơm ăn, áo mặc, được học
hành nên người. Lúc con ốm, con đau, cha mẹ lo lắng, chăm sóc đêm ngày, lúc con
ngoan ngỗn, lớn khơn, cha mẹ sung sướng, tự hào. Mỗi bước trưởng thành của con
cha mẹ thêm vất vả, gian nan: “Nuôi con cho được vuông tròn / Mẹ cha dầu dãi
xương mòn gối cong”
– Cha mẹ chính là người thầy, người cơ đầu tiên trong cuộc đời con, cha mẹ dạy
bảo con bài học làm người, uốn nắn con từng lời ăn tiếng nói, chỉ bảo con từng điều
hay, lẽ phải.
– Ngay cả trên bước đường đời con có vấp ngã, thất bại, buồn đau thì khơng ai khác
cha mẹ chính là điểm tựa bình yên nhất, là chỗ dựa tinh thần vững chắc nhất cho
con. Cha mẹ sẵn sàng dang rộng vòng tay che chở, bảo vệ con, tiếp thêm cho con sức
mạnh sau mỗi chơng gai, thử thách.
– Người có lịng hiếu thảo luôn được mọi người yêu mến, trân trọng.
– Hiếu thảo với cha mẹ khiến con cái trưởng thành hơn. Lòng hiếu thảo trở
thành bài học giáo dục sâu sắc cho mọi thế hệ.
– Giá trị của một người con được nhìn nhận khơng phải ở sự giàu sang, quyền q, mà
nó thể hiện qua chữ Hiếu. Ðối với cơng đức sinh thành thì bổn phận làm con phải ghi
lịng, tạc dạ: Hiếu nghĩa với cha mẹ không chỉ là cách trả ơn những bậc sinh thành mà
bản thân con cái cũng được góp phần rất lớn trong hình thành những phẩm chất đạo
đức và trí tuệ của một bậc thánh nhân.
– Lòng hiếu thảo giúp gắn kết các thế hệ trong gia đình, sống trong mơi trường tràn
ngập lịng u thương, sự kính trọng lịng biết ơn. Lịng hiếu thảo xóa bỏ sự đố kị, ích
kỷ cá nhân và lối sống thờ ơ, vơ cảm.
– Lịng hiếu thảo ln ln được tơn vinh, ngưỡng mộ, ta coi đó là tiêu chuẩn luân lý
đạo đức là nét đẹp văn hóa dân tộc sáng ngời.
– Hiếu thảo với cha mẹ ngày nay thì ngày sau ta mới nhận được lịng hiếu thảo từ cịn
cái bởi đó là quy luật nhân quả trong cuộc sống.
* Dẫn chứng:– Trong xã hội xưa và nay, có biết bao câu chuyện cảm động về đạo

hiểu của con cái với cha mẹ. Lão Lai Tử người nước Sở ngồi bẩy mươi tuổi cịn
mặc áo ngũ sắc, múa vui cho cha mẹ. Nguyễn Đình Chiểu vì thương mẹ mất khóc mù
cả đơi mắt.
– Tình u thương cha mẹ còn đi vào các tác phẩm văn học. Ca dao xưa có
câu: “Đói lịng ăn hạt chà là / Để cơm ni mẹ, mẹ già yếu răng”.
– Truyện cổ tích về lồi hoa cúc đại đóa để mong mẹ sống lâu, cô bé xé từng cánh hoa
ra nhiều cánh nhỏ, mỗi cánh hoa là biểu tượng của tình yêu thương mẹ mãnh liệt.
– Thúy Kiều trong truyện “Truyện Kiều” của Nguyễn Du đã hi sinh hạnh phúc cá
nhân chuộc cha và em chịu mười năm năm lưu lạc.
– Trong dân gian lưu truyền câu chuyện cảm động về nàng Thoại Khanh dắt mẹ đi ăn
xin, gặp cảnh ngặt nghèo đã cắt thịt ở cánh tay mình để dâng mẹ ăn cho đỡ đói. Tháng
8








bẩy âm lịch hàng năm mùa Vu Lan báo hiếu là dịp để con cái bày tỏ lịng kính u cha
mẹ.
3. Bàn luận mở rộng:– Hiếu thảo là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta. Tuy nhiên,
thực tế vẫn cịn hiện tượng con cái bất hiếu với ơng bà, cha mẹ, có hành vi chưa đúng
với đạo làm con, ham chơi, lười học khiến cha mẹ đau lòng… Thậm chí có những
người con nhẫn tâm đối xử bạc bẽo, ruồng rẫy cha mẹ mình “ Cha mẹ ni con bằng
trời bằng bể. Con ni cha mẹ tính tháng kể ngày”. Những kẻ làm con như thế đều
đáng lên án, phê phán.
4. Bài học nhận thức.
– Thực hiện đạo hiếu với cha mẹ là tình cảm đẹp đẽ nhất trong mọi tình cảm. Vì vậy,

chúng ta cần ý thức rõ được điều đó đồng thời giữ gìn, nâng niu. Đạo hiếu làm
con, bên cạnh việc chăm lo đời sống vật chất còn phải dành thời gian chăm lo cả
đời sống tinh thần cho cha mẹ.
– Là học sinh, tuổi nhỏ làm việc nhỏ, hãy ngay từ bây giờ bằng cách chăm ngoan, học
giỏi, vâng lời ông bà cha mẹ thầy cơ. Đó là cách thiết thực nhất để thể hiện chữ hiếu,
đạo làm con.
Kết đoạn. Khẳng định vấn đề: Tấm lịng hiếu thảo thể hiện lối sống trọng tình
trọng nghĩa, mãi mãi là một nét đẹp cao quý trong nền văn hóa Việt Nam.
CHỦ ĐỀ 2: TÌNH U THƯƠNG
Mở đoạn:– Giới thiệu vài trị và ý nghĩa của tình u thương.
– Suy nghĩ chung: “Ai khơng có sức mạnh để tha thứ cũng khơng có sức mạnh để u
thương” (Martin Luther King).
Thân đoạn.1. Giải thích:
– “Yêu thương” được hiểu là là tấm lòng yêu thương, san sẻ, cưu mang đùm bọc, biết
hi sinh cho người khác, thương yêu người khác như chính bản thân mình
– “Tình u thương” bao giờ cũng đi liền với sự giúp đỡ cả về vật chất và tinh thần
chứ khơng phải là một câu nói
2. Bàn luận:♦ Biểu hiện của tình yêu thương:
– Trong gia đình:
+ Ơng bà thương con cháu; cha mẹ thương con; con thương ba mẹ
+ Cha mẹ chấp nhận hi sinh, cực nhọc để làm việc vất vả và nuôi dạy con cái nên
người
+ Con cái biết nghe lời, yêu thương cha mẹ là thể hiện tình yêu thương của mình đối
với ba mẹ
+ Tình u thương cịn thể hiện ở sự hòa thuận quý mến lẫn nhau giữa anh em với
nhau.
– Trong xã hội:
+ Tình yêu thương thể hiện ở tình u đơi lứa.
+ Tình u thương con người là truyền thống đạo lí.
+ Tình thương dành cho những con người có số phận đau khổ, bất hạnh.

+ Quan tâm, chia sẻ vật chất cho những người sống khó khăn, thiếu thốn, cần sự giúp
đỡ ở quanh mình.
+ Lên án, đấu tranh chống lại những thế lực đày đọa, bóc lột, ngược đãi con người.
♦ Vì sao sống phải có tình u thương:
– Vì cuộc đời mỗi người khơng thể sống mà thiếu tình yêu thương, sống để yêu
thương từ khi ta chào đời đến khi ta xuôi tay nhắm mắt, ta đều được sống trong tình
yêu thương của ba mẹ, người thân, là bạn bè, đồng nghiệp, thậm chí là những người
hoàn toàn xa lạ
9




– Tình u thương là một tình cảm đẹp. Nó được ví như dịng suối mát trong, như
biển cả mênh mơng, như vầng trăng sáng đẹp. Nó là chất keo vơ hình gắn kết giữa
người và người; là liều thuốc giải cho những cãi vã xung đột, những xích mích hận
thù. Nó là sức mạnh nâng đỡ những mảnh đời cơ cực, bất hạnh; là ánh sáng xua đi
bóng tối khổ đau; là tiếng gọi thức tỉnh cho những ai lạc lối lầm đường.
– Tình u thương có thể sưởi ấm tâm hồn những con người cô đơn, đau khổ, bất
hạnh, truyền cho họ sức mạnh, nghị lực để vượt lên hồn cảnh.
– Tình u thương tạo sức mạnh cảm hố kì diệu đối với những người “lầm đường
lạc lối”; mang lại niềm hạnh phúc, niềm tin và cơ hội để có cuộc sống tốt đẹp hơn.
– Tính u thương là cơ sở xây dựng một xã hội tốt đẹp, có văn hóa.
– Sống biết u thương khơng có nghĩa là ta sẽ mất đi mà là ta đang nhận lại :
nhận lại yêu thương, nhận lại niềm vui, nhận lại sự thanh thản và hạnh phúc. Chúng ta
có thể khó khăn hơn khi biết sống vì người khác nhưng chắc chắn sẽ hạnh phúc
hơn. Chúng ta có thể khó khăn hơn khi biết sống vì người khác nhưng chắc chắn sẽ
hạnh phúc hơn.
– Những người sống biết yêu thương thường được mọi người yêu mến và ngưỡng
mộ. Trái lại, nếu sống vị kỉ, hẹp hòi sẽ bị mọi người coi thường, ghét bỏ.

* Dẫn chứng:
– Vua Trần Nhân Tông trong một lần đi thăm quân sĩ, thấy một người lính đang run
lên vì rét, vua Trần Nhân Tơng đã cởi áo bào để khoát cho người chiến sĩ này. Chiếc
áo ấy của vua có thể làm ấm cho một người chiến sĩ nhưng trái tim chan chứa yêu
thương của người lại làm ấm lòng biết bao nhiêu thế hệ.
– Bác Hồ đã dành trọn tình yêu thương cao cả cho nhân dân Việt Nam. Người đã dành
cả cuộc đời để đấu tranh giành đọc lập dân tộc, không màng đến hạnh phúc riêng của
bản thân. Đối với người, hạnh phúc của mỗi con người Việt Việt nam chính là hạnh
phuc của Bác. Hễ con một người chưa được sống yên ổn và hạnh phúc, Bác vẫn còn
ray rứt trong lòng.
– Trong cuộc sống của xã hội hiện đại: “Cảm ơn đời mỗi sớm mai thức dậy / Ta có
thêm ngày nữa để yêu thương”
3. Bàn luận mở rộng:
– Nhiều người sống vơ cảm, ích kỉ: Có những đứa con ln địi hỏi cha mẹ phải cung
phụng những u cầu của chúng mà không một lần ta nghĩ đến bổn phận người làm
con. Có nhiều người là anh em vợ chồng cha mẹ nhưng sẵn sàng cãi vãi đánh đập,
thậm chí giết nhau vì tài sản. Lại có khơng ít những kẻ gặp cảnh hoạn nạn cơ cực mà
trơ tráo đứng nhìn chứ khơng ra tay cứu giúp.
– Phê phán những người trong xã hội sống thiếu tình thương, vơ cảm, dửng dưng
trước nỗi đau chung của đồng loại; những kẻ ích kỉ, chỉ biết lo cho cuộc sống của bản
thân mình mà khơng quan tâm đến bất cứ ai.
+ Bọn cai lệ trong đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” (Tắt đèn – Ngô Tất Tố)
+ Bà cô trong đoạn trích “Trong lịng mẹ” (Những ngày thơ ấu – Ngun Hồng)
4. Bài học nhận thức:
– Sống phải biết yêu thương lẫn nhau. Trước hết là yêu thương cha mẹ, anh chị em, rồi
đến thầy cơ bạn bè. Tình u thương ln được cụ thể hóa bằng những hành động cụ
thể.
Kết đoạn:– Khẳng định vai trị và ý nghĩa của tình u thương: Tình u
thương có vai trị rất quan trọng trong cuộc sống. Chúng ta hãy nâng niu hạnh phúc gia
đình; hãy sống yêu thương, biết sẻ chia, đồng cảm với những cảnh ngộ trong cuộc đời.

CHỦ ĐỀ 3: TÌNH BẠN.
10






Mở đoạn.– Giới thiệu vài trò và ý nghĩa của tình bạn đối với mỗi con người.
– Suy nghĩ chung: Khơng ai có thể hạnh phúc mà khơng có bạn bè, hay chắc chắn về
bạn bè mình cho tới khi gặp bất hạnh.
Thân đoạn.1. Giải thích:
– “Bạn bè” là những người đồng cảm với ta, thấu hiểu những suy nghĩ của ta, có thể
sẻ chia mọi vui buồn, khó khăn, vướng mắc trong cuộc sống.
– Tình bạn là sự kết thân hoàn toàn tự nguyện trên sự hiểu biết về tính cách, sở
thích… trong q trình học tập, vui chơi, cơng tác…
2. Bàn luận:♦ Biểu hiện của tình bạn cao đẹp:
– Một tình bạn đẹp là ln có nhau khi cả hai gặp khó khăn. Người bạn chân chính là
người còn ở lại sau khi tất cả dã rời đi.
– Những người bạn tốt luôn động viên, giúp đỡ nhau trong học tập cũng như trong
cuộc sống, góp ý kiến lẫn nhau để cùng tiến bộ.
– Đối xử chân thành, tin tưởng và không màng tới vật chất khi chơi chung với nhau.
– Đặc biệt, bạn bè không bao giờ lừa dối hay lợi dung nhau.
♦ Ý nghĩa của tình bạn:– Tình bạn là tình cảm đẹp đẽ, có ý nghĩa vô cùng quan
trọng trong cuộc sống chúng ta. Con người khơng thể sống thiếu tình bạn, người
khơng có bạn bè là người khơng có nhân cách bình thường.
– Trong cuộc sống, khơng có ai hồn hảo và bạn bè là phần ta cịn thiếu hụt. Người
bạn chân chính sẽ giúp ta hồn thiện và tiến bộ.
– Tình bạn là chỗ dựa, là động lực tinh thần với mỗi con người, sẻ chia niềm vui,
nỗi buồn trong cuộc sống. Nói như Bê-cơn “Tình bạn là niềm vui tăng lên gấp đôi,

nỗi buồn giảm đi một nửa”
– Nếu trong cuộc đời sống thiếu tình bạn, con người sẽ cơ đơn, cuộc sống sẽ buồn
tẻ biết mấy.
– Tình bạn cao đẹp giúp con người ta hoàn thiện được nhân cách; giúp ta cảm thấy
trưởng thành hơn, giàu nghị lực hơn trong cuộc sống.
– Có được những người bạn tốt, cuộc sống trở nên ý nghĩa hơn rất nhiều.
* Dẫn chứng:+ Từ xưa đến nay có biết bao tình bạn đẹp, được đời đời ngợi ca. Đó là
tiếng đàn của tri âm của Bá Nha chỉ một mình Chung Tử Kì nghe và hiểu được. Đến
khi Chung Tử Kì chết, Bá Nha treo đàn và khơng đánh nữa.
+ Đó là tình bạn tri kỷ giữa Lưu Bình và Dương Lễ. Để Lưu Bình quyết tâm học
hành, thi cử, Dương Lễ ngoài mặt đối xử lạnh nhạt nhưng sau lưng lại cử vợ thay mình
ni bạn ăn học thành tài.
+ Đó là tình bạn sinh tử chi giao của Lưu Bị, Quan Vũ, Trương Phi. Trong vườn
đào, họ cùng uống rượu ăn thề cùng nhau sống chết lập nên việc lớn. Cuối cùng, trải
qua bao sinh tử, họ cũng đạt đến ý nguyện.
+ Các Mác và Ăng-ghen là đôi bạn thân thiết. Cả hai đều là lãnh tụ của giai cấp vô
sản, cùng chung mục đích giải phóng dân tộc khỏi áp, bóc lột.
3. Bàn luận mở rộng.
– Tình bạn chân chính là viên ngọc q. Tuy nhiên, trong thực tế có khơng ít tình
bạn được xây dựng trên cơ sở vụ lợi, kết bè kết phái, hại bạn bè. Lí Thơng từng kết
bạn với Thạch Sanh nhưng với mục đích để lừa chàng vào chỗ chết, cướp cơng của
Thạch Sanh. Điều đó thật đáng lên án.
4. Bài học nhận thức:
– Tình cảm bạn bè thật đáng trân trọng biết bao. Vì vậy, chúng ta phải ý thức rõ điều
đó để ra sức giữ gìn tình bạn trong sáng, cao quý. Vậy làm thế nào để giữ gìn tình
bạn?
11









– Tình bạn được xây dựng trên cơ sở của sự chân thành, khơng vì lí do vật chất, vụ
lợi nào cả.
– Sự thẳng thắn cũng rất cần thiết. Cần chỉ cho bạn những lỗi lầm sai trái để bạn
không bao giờ mắc phải.
– Cần sưởi ấm cho nhau bằng sự quan tâm, chia sẻ, một ánh mắt lo lắng, một lời
động viên kịp thời, một khoảng lặng lắng nghe bạn tâm sự, một bàn tay giúp đỡ khi
bạn gặp khó khăn.
– Cần chọn bạn mà chơi. Hãy ln nhớ rằng: Chiến trường thử thách người dũng
cảm. Cơn giận thử thách người khơn ngoan. Khó khăn thử thách bạn bè
Kết đoạn.– Là học sinh cần chọn bạn mà chơi bởi “gần mực thì đen, gần đèn
thì rạng”. Tuy nhiên khơng vì thế mà tuyệt giao với người xấu. Cần có sự giúp đỡ để
cùng nhau tiến bộ. Vì vậy, mới xây dựng phịng trào “đơi bạn cùng tiển” để xây dựng
một tập thể lớp đoàn kết, vững mạnh.
CHỦ ĐỀ 4: TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC.
Mở đoạn:– Khái quát về vai trò và ý nghĩa của quê hương, đất nước đối với mỗi
con người.
– Suy nghĩ chung: Người ta có thể tách con người ra khỏi quê hương chứ không thể
tách quê hương ra khỏi con người. Tình yêu quê hương, đất nước là một trong những
tình cảm thiêng liêng và cao quý nhất có ở con người.
Thân đoạn.1. Giải thích:
– “Q hương, đất nước” là những gì gần gũi, thân thuộc nhất với con người, là cội
nguồn sinh dưỡng, nơi con người sinh ra, lớn lên và trưởng thành.
– “Tình yêu quê hương, đất nước” là yêu thương, gắn bó với những gì bình dị, nhỏ
bé mà thiêng liêng. Tình cảm chân thành, yêu mến của con người dành cho nơi mình
sinh ra, dành cho tổ quốc của mình và ý thức xây dựng, bảo vệ quê hương. Tình yêu

quê hương bắt đầu từ tình yêu gia đình, làng xóm, phát triển trở thành tình u tổ quốc.
– Tình yêu quê hương đất nước là một tình cảm tốt đẹp của con người mà chúng ta cần
có.
2. Bàn luận:♦ Biểu hiện của tình yêu quê hương, đất nước:
* Khi đất nước có chiến tranh:
– Các chiến sĩ đã khơng ngại gian khổ hiểm nguy đã cầm súng đi chống giặc và giành
lại độc lập cho đất nước. Những người ở hậu phương không ngừng tăng gia sản xuất
để cung cấp lương thực thực phẩm cho tiền tuyến. “Giặc đến nhà thì đàn bà cũng
đánh” hay “quyết tử cho tổ quốc quyết sinh”. Các tấm gương hy sinh anh dũng cho
độc lập dân tộc: Võ Thị Sáu, Kim Đồng, Nguyễn Văn Thạc…
* Khi đất nước thời bình:
– Sống gắn bó với người thân trong gia đình, tình làng nghĩa xóm đậm đà. Sống gắn
bó với làng q nơi mình sinh ra (bờ tre, ngọn dừa, cánh đồng lúa chín…).
– Lịng tự hào dân tộc qua các áng thơ văn ngợi ca tinh thần ngoan cường của dân tộc.
– Các bảo tàng lưu giữ những kỷ vật khắc ghi chiến công của các anh hùng liệt sĩ đã hi
sinh vì độc lập, tự do cho dân tộc.
– Sự phấn đấu quên mình của mỗi cá nhân biết học tập, lao động để làm giàu đẹp thêm
cho quê hương đất nước, không ngừng nỗ lực để góp phần đưa đất nước sánh vai với
các cường quốc trên thế giới.
– Những hoạt động nhằm hướng tới con đường Xã hội chủ nghĩa với mong muốn
mang lại cuộc sống no đủ, đầm ấm cho nhân dân và sự phát triển bền vững.
– Sự bảo vệ, gìn giữ các nét đẹp truyền thống của văn hóa dân tộc. Quyết tâm chiến
đấu bảo vệ đất nước của mỗi con người trong những lúc gian nguy.
12


– Cố gắng học tập, trau dồi kiến thức, rèn luyện đạo đức để trở thành một công dân tốt
và cống hiến hết mình cho nước nhà.
– Biết ơn, có những hành động tri ân đối với những thế hệ đi trước đã hi sinh cho tổ
quốc.

– Sẵn sàng đứng lên đấu tranh, bảo vệ đất nước khi cần và tuân thủ pháp luật, tích cực
thực thi những cuộc vận động của đất nước.
– Sống u thương, có tình nghĩa, chan hịa với mọi người, đồn kết, sẵn sàng chia sẻ
với những người có hồn cảnh khó khăn.
♦ Ý nghĩa của quê hương đất nước:
– Quê hương, đất nước có vai trị vơ cùng to lớn trong cuộc đời mỗi con người. Quê
hương là cái nôi nuôi dưỡng ta về cả thể xác và tâm hồn. Chúng ta phải yêu q hương
bởi đó là tình cảm đẹp đẽ, thiêng liêng trong đời sống tình cảm của mỗi con người.
+ Quê hương, đất nước là nơi có cội nguồn tổ tiên, mồ mả ông bà, là nơi chôn rau cắt
rốn của ta từ thuở lọt lòng.
+ Quê hương, đất nước là nơi có ngơi nhà ta ở, có tình u ấm áp của cha mẹ, anh chị
em ruột thịt dành cho ta, là nơi in bóng mẹ cha tảo tần, mưa nắng nuôi ta khôn lớn.
+ Quê hương, đất nước là nơi có bạn bè thân thiết với biết bao kỉ niệm ấu thơ, là nơi ta
bước những bước chân đầu tiên trên con đường dài rộng. Bát cơm ta ăn, manh áo ta
mặc đều là từ bàn tay vất vả, chắt chiu của mẹ của cha. Ta lớn lên từ lời ru của mẹ,
lời dạy bảo giản dị, thấm thía của cha.
+ Quê hương, đất nước với những truyền thống văn hóa tốt đẹp từ ngàn đời, bồi đắp
cho ta những tình cảm cao q như tình làng, nghĩa xóm, lối sống ân nghĩa thủy
chung, ý chí, nghị lực, niềm tin.
+ Quê hương, đất nước là điểm tựa vững vàng cho mỗi con người trong mọi hoàn
cảnh, là nguồn cổ vũ, động viên, là cái đích mỗi con người hướng về. …
+ Nếu sống thiếu q hương, khơng gắn bó với quê hương, tâm hồn con người sẽ trở
nên cằn cỗi. Vai trị của tình u q hương đất nước
– Tình yêu quê hương, đất nước giúp mỗi con người sống tốt hơn trong cuộc đời,
không quên nguồn cội; giúp ta nâng cao tinh thần và ý chí quyết tâm vươn lên của mỗi
con người.
– Quê hương, đất nước là động lực giúp con người sống có trách nhiệm hơn với gia
đình, quê hương, đất nước, cộng đồng hay đơn giản nhất là đối với chính bản thân
mình. Thúc đẩy sự phấn đấu hoàn thiện bản thân và tinh thần cống hiến giúp đỡ cộng
đồng của mỗi cá nhân. Gắn kết cộng đồng, kéo con người lại gần nhau hơn trong mối

quan hệ thân hữu tốt đẹp.
– Góp phần quan trọng trong cơng tác bảo vệ, giữ gìn, xây dựng và phát triển đất nước
ngày càng giàu mạnh.Vai trò của tình yêu quê hương đất nước. Giúp mỗi con người
sống tốt hơn trong cuộc đời, không quên nguồn cội. Nâng cao tinh thần và ý chí quyết
tâm vươn lên của mỗi con người.
* Dẫn chứng:+ Tình yêu làng, yêu nước của nhân vật ông Hai trong truyện
ngắn “Làng” (Kim Lân).
+ Quê hương là tình cảm máu thịt trong mỗi con người. Vì vậy, quê hương đã trở
thành nguồn cảm hứng bất tận trong thơ ca. Ai trong chúng ta mà không biết những
định nghĩa ngọt ngào về quê hương trong thơ Đỗ Trung Quân:
“Quê hương là con diều biếc/Tuổi thơ con thả trên đồng/Quê hương là con đò nhỏ
Êm đềm khua nước ven sông”.
Quê hương với nhà thơ Giang Nam lại gắn liền với kí ức tuổi thơ một thời cắp sách
đến trường:
13




“Tuổi còn thơ ngày hai buổi đến trường/Yêu quê hương trong từng trang sách nhỏ”.
3. Bàn luận mở rộng:
– Tình u q hương ln là tình cảm thiêng liêng trong mỗi con người. Tuy
nhiên, trong thực tế cuộc sống, không thiếu kẻ khơng có tình cảm với q hương. Họ
mơ về những mảnh đất phồn hoa mà trở nên xa lạ với q hương. Thậm chí có kẻ vong
ân bội nghĩa, sẵn sàng quay lưng với quê hương, đất nước, dân tộc mình. Những người
đó “Q hương nếu ai khơng nhớ / Sẽ không lớn nổi thành người”
4. Bài học nhận thức:
– Tình yêu quê hương đất nước là yếu tố quan trọng không thể thiếu trong mỗi con
người dù ở bất kỳ đất nước nào.
– Mỗi cá nhân nên xây dựng, bồi dưỡng cho mình tình yêu quê hương đất nước và có

những hành động cụ thể để góp phần bảo vệ, xây dựng, làm đẹp cho quê hương.
– Chúng ta phải ý thức rõ vai trò của quê hương đối với mỗi con người, ra sức bảo vệ,
xây dựng, phát triển quê hương nên tầm cao mới. Đó chính là cách thiết thực nhất để
thể hiện tình u q hương của mình.
– Nếu khơng có tình u thương đối với quê hương đất nước thì cuộc sống con người
khơng cịn hồn chỉnh và thiếu đi nhiều ý nghĩa.
– Lên án một bộ phận người dân thiếu ý thức trách nhiệm, sống vơ tâm với mọi người,
khơng biết đóng góp xây dựng q hương đất nước ngược lại cịn có những hành vi
gây hại đến lợi ích chung của cộng đồng,…
– Là học sinh, chúng ta cố gắng nỗ lực, phấn đấu để góp phần xây dựng quê hương
trong tương lai.
Kết đoạn.– Tình yêu quê hương, đất nước là sức mạnh lớn nhất của mỗi quốc
gia dân tộc, là niềm tự hào và động lực phát triển. Một dân tộc cịn sống là một dân tộc
cịn tình q hương, yêu nước, vì vậy, chúng ta phải cảm thấy tự hào khi được sống
trên Tổ quốc của mình và khơng ngừng ra sức để giữ gìn, bảo vệ.

Suy nghĩ về lòng yêu nước.



Mở đoạn.– Khái quát về ý nghĩa của tình yêu nước.
– Suy nghĩ chung: Đạo đức cao thượng nhất của nhân loại chính là lịng u nước.
Thân đoạn.1. Giải thích:
– Lịng u nước là tình cảm u q, gắn bó, tự bào về quê hương, đất nước và tinh
thần sẵn sàng đem hết tài năng, trí tuệ của mình phục vụ lợi ích của đất nước.
2. Bàn luận:♦ Biểu hiện của lòng yêu nước:
– Lòng yêu nước trong mỗi con người cụ thể mang một hình hài riêng. Có thể là sự hi
sinh anh dũng của những chiến sĩ ngồi mặt trận; có thể là sự cống hiến lặng lẽ và âm
thầm trong lao động để xây dựng, phát triển đất nước.
– Lòng yêu nước còn bắt nguồn từ những điều rất đơn giản nhưng giàu ý nghĩa: đó là

tình u thương đối với ơng bà, cha mẹ, ln ln hướng về cội nguồn của mình
những lúc đi xa.
– Hay đơn giản chỉ là dõi theo, âm thầm cổ vũ, ủng hộ cách mạng, khánh chiến như
ông Hai trong truyện ngắn “Làng” của nhà văn Kim Lân; hàng triệu trái tim người
Việt Nam cùng hướng về chủ quyền biển đảo khi Trung Quốc có những hành động
xâm chiếm… Đó đều là những biểu hiện của một trái tim nồng nàn yêu nước.
♦ Tại sao chúng ta cần phải có lịng u nước?
– Bởi vì đất nước là q hương, là nguồn cội thiêng liêng nhất của mỗi con người,là
nơi chúng ta lớn lên, cũng là chốn quay về.
– Lịng u nước tạo nên sức mạnh đồn kết dân tộc, là yếu tố quyết định chiến thắng,
giúp chúng ta đánh bại những kẻ thù mạnh nhất trên thế giới. Trong hịa bình, lịng u
14








nước là sức mạnh để chúng ta vượt qua những khó khăn, giúp đất nước phát triển đi
lên.
– Lịng u nước cịn khiến mỗi chúng ta sống có trách nhiệm hơn với cộng đồng, với
quê hương, dân tộc và với chính bản thân mình.
♦ Dẫn chứng:+ u nước là tình cảm, là truyền thống quý báu của dân tộc. Lịch sử
của dân tộc ta có nhiều cuộc kháng chiến chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân tộc
ta, “chúng ta có quyền tự hào về những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà
Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung”, cuộc kháng chiến chống Pháp, chống
Mĩ thần thánh của dân tộc.
+ Lịng u nước ln là cảm hứng dạt dào trong thi ca:

+ Tình yêu nước được thể hiện trong các tác phẩm văn học bất hủ “Nam quốc sơn
hà” tương truyền của Lí Thường Kiệt, “Hịch tướng sĩ” (Trần Quốc Tuấn), “Bình
Ngơ đại cáo” (Nguyễn Trãi), “Tun ngơn độc lập” (Hồ Chí Minh).
+ Tình u nước của nhân vật ông Hai trong truyện ngắn “Làng” của Kim Lân.
+ Tình u nước của nhân vật ơng Sáu trong truyện ngắn “Chiếc lược ngà” của
Nguyễn Quang Sáng. Ông Sáu sẵn sàng rời bỏ gia đình lên đường chiến đấu. Dù nhớ
nhà, nhớ con da diết, ông cũng cố nèn trong lòng, kiên quyết bám sát nhiệm vụ chiến
đấu..
3. Bàn luận mở rộng:– Yêu nước là tình cảm thiêng liêng và cao quý trong mỗi con
người. Tuy nhiên, thực tế trong xã hội hiện nay, khi tình hình chính trị có nhiều phức
tạp, nhiều thế lực thù địch đã lơi kéo, kích động khiến nhiều người có lập trường tư
tưởng khơng vững vàng chống đối lại chính quyền, làm nhiều việc hủy hoại thanh
danh và ổn định kinh tế, chính trị đất nước. Những việc làm này đi ngược lại với
truyền thống quý báu của dân tộc, thật đáng lên án.
4. Bài học nhận thức:– Chúng ta phải ý thức rõ vai trò của đất nước đối với mỗi con
người, ra sức bảo vệ, xây dựng, phát triển đất nước lên tầm cao mới. Đó chính là
cách thiết thực nhất để thể hiện tình yêu đất nước của mình.
– Là học sinh, để góp phần vào truyền thống yêu nước của dân tộc, chúng ta phải
không ngừng học tập, phấn đấu tu dưỡng về đạo đức để góp phần xây dựng đất nước
giàu mạnh trong tương lai.
Kết đoạn.– Lòng yêu nước là phẩm chất đạo đức cần thiết của con người.
Lòng yêu nước và tinh thần trách nhiệm là cần thiết cho mọi thời đại chứ không phải
một thời điểm hay khoảnh khắc, phát huy truyền thống yêu nước và tinh thần trách
nhiệm là phát huy văn hoá, truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
CHỦ ĐỀ 5: LÒNG BIẾT ƠN.
Mở đoạn.– Khái quát về ý nghĩa của lòng biết ơn trong cuộc sống.
– Suy nghĩ chung: Lòng biết ơn khơng chỉ là đức tính vĩ đại nhất mà cịn là khởi nguồn
của mọi đức tính tốt đẹp khác.
Thân đoạn.
1. Giải thích:– Biết ơn là sự bày tỏ thái độ trân trọng và có những việc làm đền ơn đáp

nghĩa với những người đã giúp đỡ mình, những người có công với dân tộc, đất nước.
2. Bàn luận.♦ Biểu hiện của lịng biết ơn:
– Kính u, giúp đỡ, chăm sóc ông bà, cha mẹ. Kính trọng, vâng lời thầy cô. Thờ cúng
ông bà, tổ tiên đã qua đời.
– Tri ân các anh hùng, thương binh, liệt sĩ đã anh dũng hi sinh thân mình bảo vệ và giữ
gìn độc lập chủ quyền dân tộc. Luôn mong muốn đền đáp công ơn của những người đã
giúp đỡ mình.
15




→ Người có lịng biết ơn là người ln biết ghi nhớ và trân trọng những gì người
khác trao tặng hay để lại cho mình. Họ ln biết trân trọng, gìn giữ và phát huy
những giá trị ấy trong cuộc sống. Mỗi một sự giúp đỡ ý nghĩa đều khiến họ cảm động
và hàm ơn.
♦ Vì sao sống phải biết ơn:
– Lịng biết ơn là đạo lí, là lẽ sống, là truyền thống quý báu của dân tộc. Lòng biết ơn
cịn là một tình cảm cao đẹp và thiêng liêng của mỗi con người.
– Mỗi công việc chúng ta thành cơng khơng phải tự nhiên mà có, dù lớn hay nhỏ cũng
có sự giúp đỡ của ai đó, vậy nên ta cần phải có lịng biết ơn.
– Từ xưa cha ông ta đã từng răn dạy “Uống nước phải biết nhớ nguồn” hay “Ăn quả
nhớ kẻ trồng cây”. Ngày nay, chúng ta phải gìn giữ và phát huy truyền thống tốt đẹp
ấy, lịng biết ơn là tình cảm thiêng liêng, là cơ sở của những hành động đẹp, nó là 1
trong những yếu tốt để người ta đánh nhân cách con người.
– Mọi thứ khơng tự nhiên mà có, tất cả những gì chúng ta được hưởng thụ đều phải
đánh đổi bằng mồ hơi, nước mắt, xương máu, thậm chí là tính mạng con người. Để có
bát cơm ta ăn, những người nông dân phải một nắng hai sương tần tảo vất vả. Để có
chiếc áo ta mặc , hàng bao người công nhân đã phải ngày đêm lao động miệt mài. Hình
hài dáng vóc của ta cũng do cha mẹ sinh thành, ni dưỡng. Đặc biệt nền hịa bình mà

ta đang hưởng đã phải đánh đổi bằng máu, nước mắt của biết bao thế hệ cha anh. Bởi
thế ta phải biết ơn đến họ.
– Khi ta sống có ân nghĩa, được mọi người yêu mến, cuộc sống có ý nghĩa hơn. Ngược
lại nếu bạn sống vong ân bội nghĩa, bị người đời coi thường ghét bỏ chẳng sai khi nói
rằng lịng biết ơn chính là nền tảng để xây dựng xã hội tốt đẹp.
* Dẫn chứng:– Câu chuyện “Con hổ có nghĩa”: Có một bác tiều phu đi đốn củi, gặp
một con hổ bị hóc xương trong cổ họng. Bác lấy xương giúp nó ra Từ đó về sau đền ơn
bác bằng cách mang đồ mà nó săn được đặt trước sâu nhà bác.Sau này khi bác mất mỗi
lần đến ngày giỗ con hổ lại đến phục ở mộ của bác. Mặc dù tất cả chỉ là một câu
chuyện tưởng tượng nhưng hình ảnh con hổ đã dạy cho ta một bài học về lòng biết ơn
trong cuộc sống
– Lịng biết ơn khơng chỉ là đức tính vĩ đại nhất mà cịn là khơi nguồn cho mọi đức
tính tốt đẹp khác.
3. Bàn luận mở rộng:+ Có khơng ít những kẻ lãng quên cội nguồn, ăn cháo đá bát,
khỏi vòng cong đi.
+ Có khơng ít những đứa con đối xử với cha mẹ khơng bằng người ngồi.
+ Có khơng ít những cơ cậu học trị đối xử với thầy cơ không bằng nước lã…
4. Bài học nhận thức:+ Hãy biết ơn đến những người đã sinh ra mình, những người
dạy dỗ mình, giúp đỡ mình trong cuộc sống
+ Lịng biết ơn khơng chỉ thể hiện bằng lời nói, mà phải thể hiện bằng những hành
động thiết thực, biết ơn cha mẹ, thầy cô, ta phải chăm ngoan học giỏi sống có ích cho
xã hội, biết ơn thế hệ cha anh đi trước ta phải góp sức xây dựng quê hương . Có như
thế nó mới thực sự có ý nghĩa.
Kếtđoạn.– Khẳng định vấn đề: Lòng biết ơn là phẩm chất đạo đức cao quý của
con người. Biết ơn, đền đáp cơng ơn mà người khác dành cho mình là điều nên
làm. Cần có trách nhiệm giữ gìn, vun đắp, phát huy bằng những việc làm cụ thể.

Biết ơn thầy cô.



Mở đoạn:
– Khái qt về vai trị của thầy cơ giáo đối với sự phát triển tri thức và tâm hồn của
mỗi con người.
16







– Suy nghĩ chung: Biết ơn thầy cô giáo là một thái độ, tình cảm trong sáng và cao đẹp.
Thân đoạn.
1. Giải thích:– Thầy cơ giáo là người có kiến thức, có hiểu biết và truyền dạy những
kiến thức những hiểu biết ấy cho thế hệ học trị. Thầy cơ giáo hiểu đơn giản chính là
người dạy học.
– Biết ơn thầy cơ giáo là thái độ sống, tình cảm tốt đẹp, đó là thái độ trân trọng, nhớ
ơn cơng lao dạy dỗ của thầy cô với học sinh.
2. Bàn luận:♦ Biểu hiện của lịng biết ơn thầy cơ:
+ Ngoan ngỗn, lễ phép với thầy cô.
+ Luôn chăm chỉ học tập, nghe lời thầy cơ.
+ Có thái độ u qúy, trân trọng những người thầy cơ đã từng dạy mình.
♦ Vì sao phải biết ơn thầy cô?
– Biết ơn thầy cô là một tình cảm đẹp, là đạo lý, là truyền thống quý báu của dân tộc ta
từ xưa đến nay. Từ xa xưa, cha ông ta đã từng răn dạy: “Muốn sang phải bắc cầu Kiều
/ Muốn con hay chữ phải yêu lấy thầy” hay truyền thống “Tôn sư trọng đạo” của dân
tộc ta từ xưa đến nay. Chính vì thế mà chúng ta cần phải gìn giữ và phát huy truyền
thống tốt đẹp ấy.
– Thầy cô là người truyền dạy cho ta kiến thức, mở mang tầm hiểu biết của ta, dạy ta
biết đọc, biết viết, biết tính tốn, thậm chí là biết làm cả những bài tốn của cuộc đời.

– Thầy cơ cịn dạy ta cách làm người, dạy ta biết sống trung thực, tín nghĩa, biết yêu
thương, tất cả những phẩm chất tốt đẹp ấy ta có được là nhờ những bài giảng của thầy
cô.
– Thầy cô còn vun đắp cho ta những ước mơ khát vọng, đưa ta tới những nơi mà thầy
cô chưa từng đi qua cũng có khi là chưa một lần đặt chân đến.
– Có những thầy cơ cịn như một người bạn để ta sẻ chia, tâm sự, rãi bày là người cha,
người mẹ thứ hai để ta nương tựa.
– Đằng sau mỗi người học trị thành cơng, ln có bóng dáng của người thầy vĩ
đại.Quả khơng sai khi nói rằng “Nghề dạy học là nghề cao quý nhất trong các nghề
cao quý”.
* Dẫn chứng:
+ Thầy giáo Chu Văn An là tấm gương sáng mn đời về người thầy có nhân cách
cao đẹp.
+ Quan điểm tương đồng:
“Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”.
“Không thầy đố mày làm nên”
3. Bàn luận mở rộng:
– Có khơng ít những người thầy người cơ khơng nghiêm túc với nghề, không mẫu mực
về nhân cách, không u thương học sinh hết mực.
– Cũng có khơng ít những người học trị khơng hiểu hết ý nghĩa, vai trị của người thầy
nên có thái độ vơ ơn, hỗn láo với thầy cơ. Đó là những biểu hiện xuống cấp về đạo đức
mà chúng ta cần phê phán.
4. Bài học nhận thức:
– Phải tôn trọng và biết ơn thầy cơ
– Hãy bài tỏ lịng biết ơn bằng những lời nói lễ phép, bằng sự học tập siêng năng, bằng
lối sống nghiêm túc, đúng mực, bằng những việc làm có ích cho xã hội ở cả hiện tại và
tương lai bởi một người học trị thành cơng chính là món quà lớn nhất cho những
người làm nghề dạy học.
17





Kết đoạn.– Khẳng định vấn đề: Kính trọng thầy cơ giáo là tôn vinh nhiệm vụ
học tập, là hành động tốt đẹp thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với những người đã có
cơng dạy dỗ chúng ta nên người.
CHỦ ĐỀ 6: NHỮNG PHẨM CHẤT TỐT ĐẸP CỦA CON NGƯỜI.

Suy nghĩ về đức tính tiết kiệm.




Mở đoạn.– Giới thiệu khái qt về vai trị và ý nghĩa của tính tiết kiệm
– Suy nghĩ chung: Người ta làm giàu bằng mồ hơi và nước mắt và hơn thế nữa chính
bằng sự tiết kiệm.
Thân đoạn.1. Giải thích:– Tiết kiệm là sử dụng hợp lí, đúng mức, khơng
hoang phí tiền bạc, tài sản, công sức, thời gian, tài nguyên thiên nhiên như nước, điện,
dầu mỏ…tạo ra hiệu quả trong công việc.
2. Bàn luận:♦ Biểu hiện của tính tiết kiệm:
– Tiết kiệm khơng phải là bủn xỉn, keo kiệt, không phải là coi trọng đồng tiền một
cách quá đáng, cần chi tiêu cũng khơng dám chi tiêu, gặp việc cần đóng góp cũng
khơng đóng góp.
– Tiết kiệm cũng khơng phải là dè sẻn, để dành, cất kín những tiền của dư thừa, mà
ngược lại, cần làm cho nó sinh sơi nảy nở (VD: Người dân nào có tiền chưa dùng đến,
nên đem gửi vào ngân hàng, vào quỹ tiết kiệm, sẽ ích nước lợi nhà)
– Sử dụng tiền bạc, của cải vật chất, sức lao động, thời gian.. một cách hợp lí, đúng
mức, khơng lãng phí cũng là tiết kiệm.
– Tiết kiệm khơng chỉ dừng ở lồi nói sng mà phải thể hiện trong thói quen, nếp
sống, nếp suy nghĩ của mỗi con người. Khơng hiếm, khơng thiếu những biểu hiện của

tính tiết kiệm ở con người.
+ Những năm gần đây tiết kiệm năng lượng được đặt ra hết sức gắt gao. Người ta tiết
kiệm điện bằng cách sử dụng bóng com-pắc, bóng led thay cho bóng đèn bằng dây tóc,
tắt bớt đèn khi không cần thiết, hưởng ứng giờ Trái đất.
+ Tiết kiệm xăng dầu bằng cách đi các phương tiện cộng cộng, đi bộ, đi xe đạp thay
vì đi ơ tơ, xe máy.
+ Tái chế lại giấy bìa, sách báo cũ để giữ lại màu xanh cho các cánh rừng…
♦ Vậy vì sao phải tiết kiệm?
– Tiết kiệm là một phẩm chất tốt đẹp của con người. Tiết kiệm là để dành cho các
thế hệ mai sau. Nguồn tài nguyên thiên nhiên là có hạn lại có nguy cơ cạn kiệt trong
khi dân số tăng quá nhanh. Trái Đất ba phần tư là nước nhưng chỉ có một phần tư trong
số ấy là nước ngọt mà nguồn nước ngọt ấy đang bị ô nhiễm. Nếu không biết tiết kiệm,
trong tương lai gần chúng ta sẽ khơng có nước sạch để dùng.
– Tiết kiệm là để bảo đảm an toàn và ổn định cho chính mình. Tuổi đời của con
người được tính bằng con số trăm năm nhưng thời gian làm việc của con người được
tính bằng con số vài chục năm. Người ta không thể sung sức mãi để làm việc. Vì vậy,
phải tiết kiệm phịng khi ốm đau, bệnh tật, già cả, phòng khi bất trắc xảy ra…
– Tiết kiệm giúp đỡ gia đình làm giảm chi tiêu, gánh nặng cho gia đình. Tiết kiệm
giúp chúng ta có thể chủ động cho tương lai, nhất là những lúc gặp khó khăn hoạn nạn,
lúc người nhân, bạn bè cần giúp đỡ.
– Tiết kiệm cịn là vì người khác. Trên thực tế, cuộc đời này còn rất nhiều những
mảnh đời bất hạnh cần sự giúp đỡ, sẻ chia. Vì thế, tiết kiệm có thể giúp đỡ trẻ em cơ
nhỡ có miếng ăn, giúp trẻ em nghèo có tấm áo mặc… Từ đó xây dựng một xã hội tốt
đẹp hơn.
– Tiết kiệm là biểu hiện của nếp sống văn minh, văn hóa, là biểu hiện đạo đức mỗi
người. Người sống tiết kiệm sẽ được mọi người yêu mến, kính trọng. Kẻ xa hoa ăn xổi
18





ở thì chỉ khiến người ta ghét bỏ khinh bỉ. Xưa nay, những kẻ có thói xấu ném tiền qua
cửa sổ đều mau chóng thất cơ lỡ vận, cịn những người biết chỉ tiêu hợp lí và thực sự
tiết kiệm thì ngày càng giàu có.
* Dẫn chứng:+ Từ xưa đến nay, tiết kiệm đã trở thành một lối sống đẹp của cha
ơng ta. Chủ tịch Hồ Chí Minh dù đã đảm nhiệm vị trí cao nhất của đất nước nhưng
Người vẫn bình dị sống trong ngơi nhà sàn, mặc bộ quần áo kaki đã bạc màu, đôi dép
lốp đã sờn quai… Nét đẹp ấy trong con người Bác thật khiến ta cảm phục.
3. Thực hành tính tiết kiệm như thế nào?
– Tiết kiệm tiền của, vật tư trong sản xuất, trong sinh hoạt, trong tiêu dùng của toàn xã
hội cũng như của mỗi cá nhân.
– Tiết kiệm thời giờ, sử dụng giờ hợp lý, có hiệu quả.
– Tiết kiệm sức lao động (cải tiến, sắp xếp hợp lý nhất mọi công việc được phân công,
tránh làm hùng hục, vô tổ chức).
– Học sinh thì phải biết tiết kiệm thời giờ, đồ dùng, giấy bút, giữ gìn và bảo vệ tài sản
của cơng và của riêng mình như sách giáo khoa, đồ dùng học tập, bàn ghế trường lớp..
– Không chỉ tự mình thực hành tiết kiệm mà chúng ta nên vận động mọi người cùng
hưởng ứng chủ trương tiết kiệm, chống lãng phí của Nhà nước.
4. Bàn luận mở rộng:
– Tiết kiệm là lối sống đẹp của dân tộc ta. Tuy nhiên, trong thực tế cuộc sống vẫn
còn rất nhiều người hoang phí. Có rất nhiều bạn được may mắn sinh ra trong gia
đình khá giả, được nng chiều nên không biết quý trọng đồng tiền bố mẹ làm ra, đua
đòi chạy theo mốt thời trang, nay xe này mai xe khác, nay điện thoại này, mai điện
thoại kia… Những hiện tượng này thật đáng phê phán.
– Tiết kiệm là đức tính tốt, tuy nhiên khơng nên tiết kiệm một cách thái quá. Tiết
kiệm khác về bản chất với hà tiện, keo kiệt, “vắt cổ chày ra nước” hạn chế nhu cầu
tối thiểu của con người để bo bo tích của làm giàu, khổ mình, khổ người.
5. Bài học nhận thức:– Hoang phí là thói xấu, tiết kiệm là lối sống đẹp. Vì vậy,
chúng ta phải nhận thức rõ vai trò của tiết kiệm.
– Muốn tiết kiệm trở thành lối sống, nếp sống, mỗi con người phải được giáo dục

tính tiết kiệm ngay từ nhỏ như tiết kiệm tiền mừng tuổi mua sách vở, quần áo…cha
mẹ lập sổ tiết kiệm cho con cái để lo cho con khi gặp bất trắc.
– Tiết kiệm là việc làm nên duy trì đều đặn, không thể lúc này tiết kiệm lúc khác lại
hoang phí. Tránh lối sống cẩu thả thâm hụt cả tiền dự trữ nhưng cũng tránh lối sống
keo kiệt, ki bo.
Kết đoạn.– Tiết kiệm là một đức tính tốt mà mỗi người chúng ta cần học tập,
chúng ta cần phải hiểu rõ được trách nhiệm của bản thân trong việc thực hành tiết
kiệm. Trước hết là cho bản thân, gia đình và sau đó là tồn xã hội.

Suy nghĩ về đức tính giản dị.




Mở đoạn.- Giới thiệu khái quát về vai trị và ý nghĩa của đức tính giản dị đối
với mỗi con người.
– Suy nghĩ chung: Trong tất cả mọi thứ: trong tính cách, trong cung cách, trong phong
cách, cái đẹp nhất là sự giản dị. Không phải là phép màu nhưng sống giản dị có thể
giúp con người được thanh thản, nhẹ nhàng, xóa bỏ được ưu tư, phiền muộn.
Thân đoạn.1. Giải thích:– Giản dị là sống khơng xa hoa cầu kì, kiểu cách mà
sống đơn giản phù hợp với điều kiện, hồn cảnh của bản thân, gia đình, môi trường
xung quanh.
2. Bàn luận:♦ Biểu biện của lối sống giản dị.
19


– Lối sống giản dị được thể hiện trên nhiều phương diện từ trang phục đến cách ăn
uống, sinh hoạt, lời nói, cách cư xử…
– Người giản dị thường chọn cho mình trang phục đơn giản nhưng vẫn gọn gàng, lịch
sự, chọn nếp sống dân dã, lời nói chân thật, dễ hiểu, cách cư xử chan hòa, thân ái…

– Người giản dị luôn ứng xử lịch sự, đúng mực; cách suy nghĩ và sử dụng ngôn ngữ
giản dị, dễ hiểu, khơng hoa mĩ, cầu kì rắc rối…
– Trong sinh hoạt, người giản dị ln hịa đồng với mọi người, tự nhiên và gần gũi
trong cách cư xử; không tự coi mình là người đặc biệt, khác người mà cần thấy mình
bình thường như những người khác.
– Cốt lõi của lối sống giản dị là sự ý thức sâu sắc về mục đích và cách sống sao cho
hồ đồng và thoải mái, tự nhiên để tạo thành một phong cách sống. Sống giản dị cũng
là biểu hiện của sự sâu sắc trong nhận thức về cuộc sống.
♦ Vì sao con người lại phải giản dị?
– Lối sống giản dị là một trong những đức tính tốt đẹp của dân tộc, ơng cha ta
thường nhắc nhở con cháu biết rằng “tốt gỗ hơn tốt nước sơn”. Tính giản dị rất cần
thiết trong cuộc sống.
– Giản dị giúp ta tiết kiệm thời gian, không mất thời gian vào những việc làm vô bổ,
dành thời gian vào làm những việc có ích như học tập, chơi thể thao, tham gia các hoạt
động xã hội, làm việc… nhờ vậy mà thành công.
– Giản dị khiến người ta dễ hòa nhập với mọi người, làm cho con người trở nên thân
thiện với nhau và giúp ta có thêm bạn bè, góp phần làm sáng lên nhân cách của mỗi
con người.
– Giản dị tạo nên sự thanh thản, bình yên trong tâm hồn và sự nhàn nhã, thư thái
trong nhịp sống. Khiến con người hòa đồng với tự nhiên, gắn bó sâu sắc với các cá
nhân khác.
– Sống giản dị là một trong những cách để mỗi người sống thật, sống có hứng thú,
có ý nghĩa.
– Sống giản dị giúp chúng ta hoàn thiện bản thân và tạo cho xã hội sự hịa đồng,
bình đẳng, nhân ái.
* Chứng minh:– Bác Hồ là tấm gương sáng ngời về sự giản dị để chúng ta noi
theo. Ở Bác có sự nhất quán giữa cuộc đời hoạt động chính trị lay trời chuyển đất với
đời sống vô cùng giản dị. Sự giản dị của Bác không chỉ thể hiện ở cách ăn mặc mà thể
hiện cả trong lời nói, trong quan hệ với mọi người. Nét đẹp ấy trong con người Bác
thật khiến ta cảm phục

3. Bàn luận mở rộng.– Giản dị mà một đức tính tốt đẹp của con người. Thế nhưng
thật đáng buồn là trong cuộc sống hôm nay có rất nhiều người chạy theo lối sống xa
hoa, lãng phí, đặc biệt có một số bạn trẻ chạy đua theo lối sống gấp, ăn chơi đua
đòi..Hiện tượng này thật đáng lên án.
– Tuy nhiên cũng cần phân biệt giản dị với lôi thôi, luộm thuộm, nhếch nhác. Giản
dị là sống khơng xa hoa cầu kì, kiểu cách mà sống đơn giản phù hợp với điều kiện,
hoàn cảnh của bản thân, gia đình, mơi trường xung quanh. Cịn lơi thôi, luộm thuộm,
nhếch nhác đi liền với sự bẩn thỉu, cẩu thả, tềnh toàng . Giản dị là tốt tuy nhiên
trong một số trường hợp vẫn phải ăn mặc đẹp, lịch sự, trang nhã để phù hợp với
hoàn cảnh như đi hội nghị, lễ hội, dạ tiệc… nếu không sẽ bị chê cười, bị lạc lõng…
– Lối sống giản dị hoàn toàn khác với lối sống cẩu thả, lạc hậu, gị bó, khn mẫu;
giản dị cũng khơng đồng nghĩa với tiết kiệm, hà tiện… giản dị phù hợp với điều kiện,
với hoàn cảnh vẫn thể hiện được sự tao nhã, thanh lịch, văn hóa.
4. Bài học nhận thức:
20