Khmer Lekmoi
Thách thức của việc kinh doanh xuyên văn hóa
Đây là một tình huống về việc kinh doanh xuyên văn hóa. Tình huống chứng tỏ rằng để
thành cơng khi kinh doanh ở nước ngồi, bạn cần ít nhất ba yếu tố chính, đó là:
1. Sự nhạy cảm và nhận thức về văn hóa.
2. Sự linh hoạt tối thiểu khi hoạt động ở nền văn hóa mới.
3. Tơn trọng các cách thức các nền văn hóa khác định nghĩa và vận hành hoạt động kinh
doanh.
Hãy lưu ý các câu hỏi sau khi đọc tình huống:
 Phân tích liên văn hóa tổng thể của bạn về tình huống của Khmer Lekmoi?
 Bạn nghĩ gì về hành vi của Joe?
 Nền làm gì tiếp theo để có thể cải thiện được tình hình?

Khmer Lekmoi
Vào thứ sáu, ngày 19 tháng 6 năm 1998, Joe Akit đang ngồi thoải mái ở độ cao 30,000
feet trên Vịnh Thái Lan. Phi công thông báo rằng họ sẽ hạ cánh xuống Singapore trong khoảng
ba mươi phút tới. Joe nghĩ mình có đủ thời gian để suy nghĩ về các sự kiện đã xảy ra
trong hai ngày qua. Sau tất cả thì vào thứ Sáu, ngày 26 tháng 6, ông sẽ tới London để trình bày
báo cáo và các khuyến nghị của mình cho Hội đồng Quản trị tại Gold Leaf Tobacco, (GLT). Ông
biết rằng Hội đồng quản trị chắc chắn sẽ đóng cửa các hoạt động ở châu Á nếu ông không
thể thuyết phục họ.
Kể từ thứ Tư, ngày 17 tháng 6, ông đã thực hiện nhiệm vụ tìm hiểu thực tế, cố gắng tìm
hiểu lý do tại sao thương vụ liên doanh với Khmer Lekmoi của GLT lại không đi theo đúng kế
hoạch. Liên doanh vừa tổ chức kỷ niệm 1 năm thành lập, nhưng sự thật thì khơng có nhiều điều
đáng để kỷ niệm. Với tư cách là Giám đốc Khối Đông Nam Á, Joe Akir biết rằng Hội đồng quản
trị tại GLT sẽ mong đợi một lời giải thích rõ ràng về những sai sót đã xảy ra và những gì có thể
được thực hiện để khắc phục tình hình.
Có rất nhiều các câu hỏi cần được giải đáp. Tại sao chương trình thay đổi tại
Khmer Lekmoi lại gặp nhiều khó khăn đến vậy? Tại sao năng suất sản xuất không được
cải thiện? Tại sao thị phần không tăng lên? Tại sao công ty vẫn phải nhập khẩu 75%
nguyên liệu thô từ Trung Quốc? Tại sao lực lượng lao động vốn có tính kỷ luật cao lại bãi

công? Và quan trọng hơn là cần làm gì để khắc phục tình hình này?
Joe hy vọng câu trả lời cho các câu hỏi này sẽ giúp đánh giá chính xác các lí do vì sao
cơng ty khơng đạt được các mục tiêu đã đề ra và hy vọng có thể cung cấp cho ơng một cơ sở
vững chắc để đưa ra các kiến nghị cho hành động sắp tới.

Quyết định mở rộng ra thị trường nước ngoài


Sau khi khơi phục sự ổn định chính trị vào năm 1993, Campuchia dường như đã trở thành
một thị trường chín muồi để đầu tư. Đi theo đúng định hướng chiến lược mở rộng, Gold Leaf
Tobacco đã tìm ra những cơ hội thị trường mới - nơi mà chi phí nhân cơng thấp. Campuchia
đáp ứng đầy đủ những tiêu chí này, và là nơi lý tưởng để tiếp cận các cơ hội to lớn do thị
trường Trung Quốc mang lại.
Vào tháng 9 năm 1996, GLT quyết định tiếp cận Khmer Lekmoi – công ty sản xuất
thuốc lá lớn nhất Campuchia với lời đề nghị mua lại toàn bộ hoạt động vận hành của cơng
ty. Thỏa thuận được hồn thành vào đầu tháng 6 năm 1997. Mục tiêu đặt ra cho Khối mà Joe
Akir phụ trách rất đơn giản. Với một nhóm các quản lý được cử tới từ Singapore, họ tới
Campuchia và thành lập lên nhà máy thuộc lá hiện đại bậc nhất, có thể cạnh tranh với những
cơng ty tốt nhất trên thế giới và có thể thống trị cả thị trường nội địa và khu vực. Ban đầu mục
tiêu này có vẻ nằm trong tầm với. Khmer Lekmoi giữ vị thế độc quyền ở thị trường nội địa
đã được hơn 40 năm. Tuy nhiên, công ty phụ thuộc rất nhiều vào Trung Quốc về nguồn
ngun liệu thơ chính, và với vị thế độc quyền của mình, vấn đề cập nhật xu hướng
marketing và công nghệ sản xuất hiện đại càng trọng yếu với công ty.
Hội đồng quản trị của GLT thừa nhận rằng tinh hình sẽ phải thay đổi. Nhóm mới đã thực
hiện một chương trình hiện đại hóa, đào tạo kỹ thuật viên sử dụng máy móc tân tiến và hiện đại
hóa sản xuất. Khơng chỉ vậy, cơng ty cịn quyết định sẽ ủng hộ q trình mở rộng và hiện đại hóa
canh tác cây thuốc lá nội địa để giảm bớt sự phụ thuộc vào Trung Quốc cho ngun liệu thơ.
Chiến lược nghe có vẻ đơn giản trong phòng họp, nhưng trên thực tế lại là một câu
chuyện khác. Những thay đổi cần thiết bao gồm sự chuyển đổi tổng thể của văn hóa doanh
nghiệp dựa trên vị thế độc quyền, sự tái đào tạo cho tồn bộ cơng ty, cơng nghệ mới và phương

pháp tiếp cận quyết liệt hơn với marketing và ứng dụng các qui trình của GLT vào tất cả các
phịng ban. Joe Akir biết rằng đánh giá thấp các thử thách này sẽ dẫn tới thất bại nhưng ông cũng
rất hứng thú với sự thử thách.
Joe nhận thức được rằng ông sẽ cần phải chọn nhóm của một một cách cẩn thận. Ông
muốn nhóm có sự phối hợp tốt về kiến thức và chun mơn. Ơng nghĩ rằng mình đã lựa chọn
rất khôn ngoan nhưng một cuộc bãi công đã diễn ra, khiên cho hoạt động sản xuất bị đình
trệ 10 ngày, chỉ 2 tuần sau một biến cố vào tháng 2 năm 1998. Rõ ràng q trình thay đổi
đã khơng diễn ra một cách trơn tru như dự liệu

Nhóm quản lý đa văn hóa
Joe cảm thấy rằng ơng ấy cần một người biết kiểm soát chặt chẽ, một người hiểu rõ các
hoạt động kinh doanh và có được sự tơn trọng trong tồn cơng ty. Vì lý do này, ơng đã bổ nhiệm
Ouk Theng, người Campuchia bản địa, làm Giám đốc điều hành. Ông Theng đã làm việc tại
Khmer Lekmoi hơn bốn mươi năm. Mặc dù ông không am hiểu nhiều về triết lý kinh doanh
phương Tây nhưng ông là một nhà quản lý có năng lực mà mọi người trong công ty đều ngưỡng


mộ. Joe nghĩ rằng Theng sẽ tạo được sự tín nhiệm đáng kể cho đội ngũ quản lý. Theng cũng hiểu
rằng môi trường tổ chức sẽ phải thay đổi.
John Devon, Giám đốc Marketing, đã có bảy năm làm việc trong Quân đội Úc trước khi
quyết định chuyển hẳn sang Campuchia. Trước khi gia nhập GLT, ông đã làm việc cho một nhà
máy bia của Úc, tiếp thị các loại bia và rượu phương Tây cho giới thượng lưu Trung Quốc, và
hàng ngàn binh lính Liên Hợp Quốc ở quốc gia này trong thời gian đó. Ơng là người có thái độ
khơng mấy thân thiện và một khí chất kiêu ngạo có thể khiến cho một số người cảm thấy khó
chịu. Ơng thích cảm giác nắm quyền kiểm sốt
Hsu Liu, một người Singapore tinh tế, được bổ nhiệm phụ trách vấn đề nhân sự. Sau khi
tốt nghiệp Đại học Phụ nữ Singapore, cô đã làm việc 2 năm cho Bộ Thương Mại. Sau đó cơ
chuyển tới phịng nhân sự của GLT tại trụ sở ở Singapore và đã làm việc được 4 năm ở đó. Cơ có
kinh nghiệm vững vàng trong việc quản lý các chương trình đào tạo doanh nghiệp và Joe cảm
thấy điều này là một vấn đề trọng yếu tại Khmer Lekmoi.

Joe bổ nhiệm Andrew Eammes làm giám đốc tài chính. Andrew là người Scotland, 35
tuổi, chín chắn, và được cử tới Campuchia sau 3 năm dẫn dắt bộ phận kế toán tại Singapore. Là
một người trung thành với công ty, ông đã chứng minh được năng lực và phán đốn của mình
trong 9 năm tại GLT. Ơng được nhận xét là trông điềm nhiên nhưng rất cẩn thận.

Khảo sát sơ bộ
Vào thứ Từ, ngày 17 tháng 6 năm 1998, kỷ niệm 1 năm GLT có mặt tại Campuchia, Joe
Akir bay từ Singpore tới để gặp mặt với nhóm quản lý tại Khmer Lekmoi. Cơng ty đã chuẩn bị
một chiếc ô tô để đưa ông trực tiếp từ sân bay tới nhà máy và vào họp luôn với Ouk Theng (giám
đốc điều hành). Joe bắt đầu với việc giải thích về mục đích của chuyến đi và mong muốn sẽ tìm
ra được lí do tại sao tiến trình của năm đầu lại không đi đúng theo kỳ vọng. Ông hỏi Theng về
tổng quan tiến trình năm vừa qua.
Theng giải thích rằng mặc dù cơng nghệ mới hứa hẹn sẽ đem tới sự cải thiện đáng
kể về năng suất nhưng nhiều nhân viên kỹ thuật cảm thấy 2 tuần đạo tạo tại Singapore là
không đủ. Hệ quả là họ cảm thấy không thể theo kịp. Một vài kỹ thuật viên than phiền
rằng họ có cảm giác bị bỏ rơi. Hơn thế nữa, họ đã quen với việc đọc hướng dẫn kỹ thuật
bằng tiếng Nga, thay vì tiếng Anh. Mặc dù đào tạo kỹ thuật từ tháng 6 năm 1997, đào tạo
về tiếng Anh mãi tới tháng 12 mới bắt đầu.
Theo ơng Theng, chương trình canh tác cây thuốc lá đã đạt được những thành công
nhất định. Tuy nhiên, nông dân Campuchia sản xuất không đủ để đáp ứng nhu cầu. Theng
xác nhận rằng các nỗ lực trong những năm qua chỉ giúp cắt giảm 5% lượng lá thuốc lá tươi
nhập khẩu. Ơng Theng thừa nhận khó khăn trong việc cắt giảm sản lượng nhập khẩu từ
Trung Quốc chủ yếu tới từ lí do chính trị. Các thành phần thân chính phủ Campuchia
đang kiểm sốt chuỗi cung ứng thuốc lá và rất ngại thay đổi tình trạng hiện tại. Áp lực này


dồn lên người nông dân địa phương, khiến họ không muốn tham gia vào các chương trình
canh tác.
Nhóm marketing đặc biệt kháng cự với các thay đổi. Vấn đề phát sinh từ sự thật là
doanh thu của các nhân viên marketing ở Campuchia luôn tới từ mối quan hệ của họ với

các khách hàng “đặc biệt”. Với các tổ chức không quen với cách làm việc ở khu vực Đông
Nam Á, thì vấn đề này có vẻ giống như việc hối lộ, nhưng ở Campuchia, đây là một phương
pháp làm việc hết sức bình thường. Với việc đưa vào các triết lý của GLT về sự cởi mở và
minh bạch, hình thức doanh thu tới từ những mối quan hệ như vẫn đã giảm đi rất nhiều. Ông
Theng nghĩ rằng John Devon, Giám đốc Marketing đã không đủ tinh tế để hiểu được cảm
xúc và thái độ của nhân viên phòng bán hàng và tiếp thị. Đây chỉ là vấn đề khác biệt văn
hóa.
Joe Akir hỏi ơng Theng về tranh chấp lao động xảy ra hồi đầu năm. Ông Theng giải
thích đây là lần đầu tiên ơng chứng kiến việc bãi cơng ở nhà máy. Ơng đề xuất rằng quy
mơ thay đổi đã tạo ra một cảm giác bất an và khiến nhân viên cảm thấy các vấn đề của họ
không được quan tâm. Mọi người đều cảm thấy công việc của mình đang gặp nguy hiểm.
Ơng nói rằng ơng đã phải hứa GLT sẽ đứng về phía người lao động để kết thúc cuộc bãi công
sau 10 ngày.

Cuộc họp của nhóm quản lý
Vào đúng 3.30 chiều, Joe bước vào phịng họp. Các thành viên cịn lại của nhóm đã có
mặt, đợi ơng xuất hiện. Ơng ngồi xuống và mở đầu:
“Tôi muốn bắt đầu bằng việc cảm ơn tất cả các bạn đã nỗ lực hết mình trong một năm
vừa qua. Tôi biết đây không phải là môi trường dễ dàng nhất để làm việc. Tôi ở đây, tại Phnom
Penh để tìm hiểu bằng cách nào và tại sao chúng ta lại không đạt được những kỳ vọng đã đặt ra
cho năm đầu. Tơi đã nói chuyện với Theng và theo những gì tơi được biết, rất nhiều điều đã xảy
ra trong vịng 12 tháng qua. Tuy nhiên, điều tơi muốn biết từ các bạn là các bạn đánh giá như
thế nào về tiến trình thay đổi của chúng ta cho tới thời điểm hiện tại.”
John Devon, (Marketing), bắt đầu chia sẻ rằng với bản chất của thị trường ở đây thì chỉ
một sự tăng trưởng nhẹ trong doanh thu thơi cũng đã là điều tốt nhất mà họ có thể đạt được. Ông
nghĩ rằng họ đã đánh giá quá thấp những khó khăn trong giao tiếp căn bản. Đơi khi ơng thấy
chính nhân viên phịng marketing cũng khơng hiểu được ơng. Ơng khơng hề có nhân viên, và
như những gì ơng muốn làm rõ, nhân viên khơng muốn làm việc cho phịng ban của ơng. Ơng
than phiền rằng rất khó để có thể tạo động lực cho nhân viên, đặc biệt là kể từ khi ông đã mạnh
mẽ loại bỏ nạn hối lộ. Đây là hành vi mà ông nghĩ đã ăn sâu bám rễ vào văn hóa của cơng ty và

khiến cho khơng một ai cảm thấy có vấn đề gì với hành vi này. Tất cả sự cố liên quan tới việc
nhận “quà tặng” từ khách hàng sẽ dẫn tới hình phạt sa thải ngay lập tức cho người vi
phạm. Ơng ln cố gắng đảm bảo tính tin cậy cho các kênh phân phối nhưng điều này luôn


khơng dễ dàng. Hồn tồn khơng có thời gian để tái ra mắt sản phẩm, hay để phát triển thương
hiệu mới “Đầu Lọc Dài”. Ông đã quá bận rộn với việc đảm bảo sự tiêu thụ cho số lượng hàng tồn
kho. John đã làm rõ quan điểm của mình. Nếu họ có thể khiến những người Campuchia thực
sự làm việc, mạnh tay hơn một chút với họ, ông tự tin rằng có thể đạt được thành cơng. Joe
cảm ơn những thông tin của John.=> bất đồng về mặt giao tiếp + việc loại bỏ nạn hối lộ => nhân
viên mất động lực làm việc và không làm việc vs trưởng ban
Joe hỏi về quan điểm của Hsu Liu. Cô ấy tin rằng Khmer Lekmoi đã bước đầu gặt hái
được những thành quả nhất định trong một nhiệm vụ lớn lao, đó là trong việc đào tạo. Hơn 200
nhân viên đã được cung cấp các khóa đào tạo tiếng Anh, và hơn 80 nhân viên đã được đào tạo về
kỹ thuật ở nhà máy và trong chương trình canh tác thuốc lá. Điều này cần có sự phối hợp chặt
chẽ cả ở phía Singapore và đề xuất đánh giá về nhu cầu đào tạo đang được tiến hành. Chương
trình đào tạo tiếng Anh đang bị trì hỗn vì các lí do ngân sách. Liu chỉ ra một ví dụ điển
hình là việc quay lại thời điểm tháng 6 năm 1997, marketing đã trở thành hoạt động được
ưu tiên số một. Điều này rõ ràng đã ảnh hưởng tới sự thành công của việc đào tạo của các
lĩnh vực khác.
Liu tiếp tục chia sẻ rằng cô nghĩ Khmer Lekmoi đang hoạt động khơng hiệu quả. Cơ tin
rằng mặc dù chương trình đào tạo rất hợp lý, ở các đơn vị vẫn tồn tại sự kháng cự đáng kể
với các thay đổi. Khi có sự cố xảy ra, đội ngũ kỹ thuật phải đợi 1 tuần để kỹ thuật viên
Singapore tới. Điều này có ảnh hưởng tiêu cực tới tinh thần của nhân viên. Có những cải
thiện nhất định nhưng cơ cũng thừa nhận tiến trình cịn q chậm. Nhân viên của Khmer
Lekmoi đơn giản không tin rằng họ là một phần của GLT. Có lẽ việc đưa ra các qui trình
và cơng nghệ mới cho nhân viên với thái độ khơng thích nghi sẽ bị loại bỏ, không phải là
phương pháp tiếp cận thích hợp nhất. Cơ kết thúc với quan điểm rất tích cực, mong chờ năm
thứ hai và các thách thức sắp tới. Cô tin rằng sự phát triển của một nền văn hóa doanh nghiệp
chung là rất trọng yếu với sự thành cơng của doanh nghiệp.

Andrew Eammes, (Tài chính), chia sẻ rất thẳng thắn góc nhìn của mình. Anh giải thích
rằng thành cơng ở mơi trường này sẽ khơng được như các thị trường khác ở châu Á. Rõ ràng
bầu khơng khí đầy bất an là nhân tố chủ chốt dẫn tới thất bại trong việc hoàn thành các chỉ
tiêu doanh thu. Andrew chỉ ra rằng GLT đã đổ nhiều tiền vào đào tạo, cho nhân viên bay qua lại
giữa hai nước, đào tạo cho nhân viên 2 tuần ở Singapore, đầu tư vào các hệ thống kế toán mới,
chương trình dạy tiếng Anh. Tuy nhiên, ngoại trừ phịng kế toán, anh chỉ thấy được những tiến
bộ rất nhỏ. Phịng nhân sự đã khơng giúp các phịng ban khác đạt được mong muốn của họ.
Andrew còn bổ sung một cách bực mình rằng sau 1 năm họ vẫn phải đợi để có được những nhân
viên có thể nói tiếng Anh.
Andrew cịn nói về các qui trình và các phần mềm kế toán mới đã được đưa vào từ những
tuần đầu tiên của cơng ty. Mặc dù có khó khăn nhưng anh tự tin rằng ít nhất bộ phần của anh còn
đang hoạt động tốt.


Joe cảm ơn Andrew về những ý kiến đóng góp. Ông đảm bảo sẽ xem xét các quan điểm
của họ tối nay và sẽ có thêm các cuộc họp 1-1 ngày hôm sau. Joe kết thúc bằng cách nhắc nhở cả
nhóm rằng tất cả họ đều ở trên cùng một con thuyền và ông tự tin rằng họ sẽ thành cơng.

Tiếp tục điều tra
Xe tới đón Joe vào lúc 9h sáng thứ Năm, ngày 18 tháng 6 năm 1998. Ngồi tại ghế sau,
trên đường đi tới trụ sở, Joe suy nghĩ về cách gặp mới với từng thành viên của nhóm quản lý.
Ơng sẽ khuyến khích họ chia sẻ thẳng thắn suy nghĩ của mình. Sáng thứ Sáu ơng đã có thể trên
đường quay lại Singapore.
Cuộc gặp đầu tiên của ông là với Liu, Giám đốc Nhân sự. Ông bắt đầu với việc khen ngợi
thành công của cô trong việc nâng cao kỹ năng của nhân viên công ty bằng cách giới thiệu các
phương pháp công nghệ và làm việc mới và vẫn đảm bảo được tính liên tục cho sản xuất. Tuy
nhiện, ơng có những nghi ngại nhất định về hiệu quả của việc đào tạo tiếng Anh, và những khó
khăn mà các nhân viên kỹ thuật đang phải đối mặt. Joe sự quý trọng của ông với cô và nhớ rõ
bản đề xuất đào tạo tồn diện cơ trình lên ơng 12 tháng trước đây.
“Hãy trung thực với tơi”, ơng nói, “Tại sao lại mất tới sáu tháng mới bắt đầu đào tạo

tiếng Anh? Tại sao việc đào tạo kỹ thuật chưa đủ đáp ứng yêu cầu?”
Hsu cảm thấy vui mừng vì ơng đã hỏi câu hỏi này, và nói rằng cơ đã nhận ra vấn đề từ rất
lâu rồi. Đặt tay lên đùi, đầu hơi cúi, cô bắt đầu kể về nhu cầu ngân sách cho hoạt động marketing
trong sáu tháng đầu tiên của công ty. Sau đề nghị ngân sách đầu tiên cô cảm thấy cơ hội xin ngân
sách cho hoạt động đào tạo tiếng Anh càng ngày càng khó khăn hơn và hoạt động đào tạo kỹ
thuật thì lại càng khơng cần phải kể tới vì ngân sách cho đào tạo kỹ thuật cịn lớn hơn nhiều. Cơ
dùng giọng nói lí nhí để bổ sung thêm rằng việc một người phụ nữ châu Á bị buộc phải đấu
tranh với phịng Marketing hống hách vì ngân sách là điều đặc biệt khó khăn với cơ. Sự hỗ
trợ phát triển đào tạo duy nhất mà cơ có thể cung cấp được là những một vài chuyến đi tới
Singapore cho các kỹ thuật viên. Sau đó cơ nhận được thơng tin rằng khơng cịn ngân sách cho
hoạt động này nữa.
Hai cuộc họp tiếp theo trong buổi sáng đó càng khẳng định suy nghĩ của Joe về tiến trình
thay đổi của Khmer Lekmoi. Ơng chất vấn phịng Marketing về việc chiếm dụng phần lớn ngân
sách hoạt động, và đặt ra nghi vấn về sự tận tâm của giám đốc marketing, John Devon, với thành
cơng của cả nhóm. John bắt đầu phàn nàn về việc đào tạo mà không hề nhận thức được ảnh
hưởng của ngân sách phòng marketing tới hoạt động này. Ông than phiền về việc nhân viên
của mình khơng đáp ứng được các nhu cầu và kỹ thuật của marketing hiện đại. Tất cả
những gì ơng có thể làm là ngăn chặn những hành vi xấu. Họ không thể cho ra mắt sản phẩm
mới. Tuy nhiên doanh thu từ các thương hiệu hiện tại của Khmer Lekmoi đã tăng 3%. Tăng
trưởng như vậy là đủ để chứng minh hiệu quả của việc loại bỏ tham nhũng và kể từ đó ơng
cũng nhận ra sự thiếu hứng khởi của nhân viên với các thay đổi. Ông hợp lý hóa việc hoạt
động marketing chiếm phần lớn ngân sách là do ở bất kỳ cơng ty nào thì bán hàng và marketing
cũng là hoạt động trọng yếu nhất. Rõ ràng, ơng khơng hề lãng phí. Ơng tươi cười chỉ ra rằng lần
cuối cùng công ty tăng tiền thưởng là từ năm 1993.


Joe cảm ơn John và gọi thư ký mang vào một ly café sau đó gọi Adrew Eammes, Giám
đốc Tài chính tới. Cuộc họp bắt đầu vào đúng 11h30. Andrew có một tâm trạng khá thoải mái.
Tuy nhiên, khi Joe đề cập tới sự độc đoán của John Devon trong cuộc họp và hiệu suất làm việc
thấp của phòng marketing, Andrew trở nên im lặng. Chỉ khi Joe thốt lên rằng ông ấy tưởng John

là một người tốt và mạnh mẽ thì Andrew trở lên khó chịu:
“Ngài Akir, tơi thừa nhận những lo lắng của ngài, nhưng tơi phải nói rằng tôi hiểu John
rất rõ. Trên thực tế tôi và vợ tơi thường gặp nhà Devons vào Chủ Nhật. Ơng ấy là một người bạn
tốt”.
Joe có thể hiểu được tại sao phịng tài chính lại khơng kiểm sốt nhu cầu ngân sách lớn
của phịng Marketing. Ơng biết về việc phịng Tài chính cũng đã tham gia vào cuộc bãi cơng,
và đã chất vấn Andrew về bản báo cáo rực rỡ của Andrew trong cuộc họp ngày hôm trước.
Một lần nữa Andrew nhấn mạnh rằng phịng của mình đang hoạt động theo đúng
qui trình và thủ tục được áp dụng ở các văn phòng khác của GLT trên khắp thế giới. An
nói về những khó khăn trong việc vực dậy những người Campuchia. Bất chấp việc đã được
cử đi đào tạo 2 tuần ở Singapore, kết quả tổng thể vẫn gây thất vọng. Do đó, anh cảm thấy
việc giữ lại khoản chi tiền thưởng hàng năm cho nhân viên (thường diễn ra vào tháng 1) là
điều cần thiết. Adrew kể câu chuyện về việc anh đã phản ứng như thế nào khi thấy một thư
ký tiếp tục kiểm toán dự liệu trên giấy trong khi hệ thống máy tính đã được đưa vào sử
dụng. Anh đã chạy vào văn phòng, nắm lấy ngăn kéo chứa đầy các tài liệu kiểm toán, mang
tới trước của nhà máy và đốt chúng. Một nhóm các nhân viên anh ninh bị bất ngờ đã chạy
xung quanh sân sau khi đốt đống giấy tờ. Joe nghĩ Andrew đã q nhạy cảm. Ơng đã cảm
ơn Andrew vì sự trung thực này.
Joe đã ăn trưa cùng Theng và sau đó thăm quan nhà máy. Buổi chiều ơng đi thăm quy
trình sấy khơ, và giữa những tiếng kêu rền của máy móc ơng hét lớn để chào hỏi hai nhân viên
kỹ thuật đang kiểm sốt máy móc. Họ có vẻ hơi ngại ngùng với lời chào. Khơng có gì đáng
lưu ý ở đây, nhưng khu vực sản xuất đã hoạt động trở lại. Mọi người có vẻ bận rộn với
cơng việc của mình, và một hai cơng nhân cũng lấy đủ dũng khí để tới chào hỏi. Ở một góc
xa trong phịng, một nhóm kỹ thuật viên áo trắng đang tụm lại quanh một chiếc máy
không hoạt động, bối rối nhìn vào tờ hướng dẫn sử dụng lớn. 1 trong số 8 chiếc máy đang
bị hỏng, và điều đó đồng nghĩa với gần 15% sản lượng bị cắt giảm. Ơng có thể cảm nhận
được sự khơng thoải mái của các nhân viên với sự hiện diện của ông, và nghĩ rằng đây là
tín hiệu cho thấy mối quan hệ giữa quản lý và nhân viên nhà máy như thế nào. Ơng phải
quay lại phịng họp vào lúc 4h và đưa ra kết luận của mình. Ơng khơng thể tiết lộ quá nhiều trước
cuộc họp với hội đồng quản trị ở London vào thứ Sáu ngày 26, nhưng sẽ không đúng đắn nếu rời

đi mà không đưa ra bất kỳ thông tin nào về chuyến đi.
“Các quý ông và quý bà, tôi muốn bắt đầu cuộc họp cuối cùng của chuyến đi này bằng
cách cảm ơn mọi người vì sự hiếu khách khi tơi tới Phnom Penh”. Ơng tiếp tục, “Tơi rời đi
nhưng tin rằng chúng ta có thể đảm bảo Khmer Lekmoi sẽ là câu chuyện thành cơng hồng kim
của GLT. Điều đó khơng có nghĩa là tơi khơng nhận ra vẫn có những điều chúng ta cần cải


thiện. Mọi người sẽ nhận được các đề xuất tôi gửi tới hội đồng quản trị ở London trong thời
gian tới. Tôi muốn nhấn mạnh lại một lần nữa, tất cả các bạn là một phần của nhóm, và được
chọn vì khả năng độc đáo của các bạn. Nếu có vấn đề phát sinh, chúng ta sẽ đối diện nó cùng
nhau, tất cả chúng ta, 12000 nhân viên. GLT không tới Campuchia để phá hủy đi những gì sẵn
có ở đây, mà đến để đánh giá cao những giá trị của Khmer Lekmoi, và tất cả các nhân viên ở
đây, để mang tới cơ hội liên doanh thành công. Năm tới đây sẽ mang tính thử thách sống cịn với
Khmer Lekmoi. Thực hiện cùng nhau, thành công cùng nhau. Đây là những gì tơi muốn ở các
bạn hơm này; và nó là tất cả những gì tơi muốn ở các bạn”.
***
“Chuyến bay đang bắt đầu hạ cánh xuống sân bay quốc tế Singapore. Chúng ta sẽ tiếp
đất vào khoảng 11h kém 10. Tơi tin rằng chúng ta đã có một hành trình hạnh phúc và thoải mái,
và thay mặt hãng hàng khơng Singapore xin cảm ơn vì đã đồng hành cùng chúng ta và hy vọng
được gặp lại các bạn trong tương lai”.
Joe lấy hành lý của mình từ khoang trên đầu và chuẩn bị bước ra. Có một câu hỏi luôn
trong suy nghĩ của ông, ông nên khuyến nghị với hội đồng quản trị điều gì vào thứ Ba tới? Dù có
nói gì đi chăng nữa ơng cũng phải thuyết phục hội đồng quản trị tiếp tục ủng hộ Khmer Lekmoi.