- Trang chủ >>
- Thạc sĩ - Cao học >>
- Luật
So sánh địa vị pháp lý của nguyên thủ quốc gia nhà nước Anh và Mỹ thời cận đại.
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (82.07 KB, 4 trang )
Câu 1: So sánh địa vị pháp lý của nguyên thủ quốc gia nhà nước Anh và
Mỹ thời cận đại.
Trả lời:
Được hình thành từ con đường cách mạng tư sản, tuy nhiên, ở Anh, cuộc
cách mạng chống phong kiến diễn ra khơng triệt để, giai cấp tư sản khơng thể
xóa bỏ ngay được chế độ phong kiến nên đành phải thỏa hiệp và vì vậy, sản
phẩm của cuộc nội chiến là hình thức chính thể qn chủ nghị viện, trong đó
ngun thủ quốc gia là Hồng đế Anh. Ở Mỹ, cuộc cách mạng tư sản diễn ra
khác với cuộc cách mạng tư sản ở Anh vì nó là một cuộc cách mạng triệt để, nó
đã xóa bỏ được những tàn tích phong kiến và hình thành nên hình thức chính thể
cộng hịa tổng thống, trong đó Tổng thống vừa là nguyên thủ quốc gia, vừa là
người đứng đầu chính phủ. Địa vị pháp lí của hồng đế Anh và tổng thống Mỹ
đã được thể hiện rất rõ từ thời cận đại.
* Điểm giống nhau về địa vị pháp lí của hoàng đế Anh và tổng thống
Mỹ trong nhà nước tư sản Anh, Mỹ thời cận đại.
Nếu khơng tính đến thực chất của vấn đề thực quyền thì về mặt pháp lý,
quyền hạn của hoàng đế Anh và tổng thống Mỹ có những điểm rất chung của
một nguyên thủ quốc gia mà khơng phụ thuộc vào chính thể. Hồng đế Anh và
tổng thống Mỹ trong nhà nước tư sản Anh, Mỹ đều là nguyên thủ quốc gia, là
người đứng đầu nhà nước, thay mặt nhà nước về vấn đề đối nội và đối ngoại.
Với tư cách là nguyên thủ quốc gia, quyền hạn và trách nhiệm của nguyên thủ
quốc gia liên quan đến mọi lĩnh vực hoạt động của bộ máy nhà nước.
Thứ nhất, trên lĩnh vực hành pháp, nguyên thủ quốc gia có quyền bổ
nhiệm các quan chức cao cấp của cơ quan hành pháp. Ngoài ra, nguyên thủ quốc
gia có quyền thống lĩnh các lực lượng vũ trang, có quyền phong hàm cấp cho
các lực lượng vũ trang.
Thứ hai, trong lĩnh vực lập pháp, nguyên thủ quốc gia có quyền tham gia
vào q trình lập pháp, cơng bố với nhân dân những văn bản luật đã được thông
qua và có quyền phủ quyết các đạoluật.
Thứ ba, trong lĩnh vực đối ngoại và an ninh quốc gia. Nguyên thủ quốc
gia có quyền thay mặt nhà nước về đối ngoại, có quyền bổ nhiệm các đại sứ, đại
diện ngoại giao, triệu hồi các đại sứ, tiếp nhận ủy nhiệm thư của đại diện ngoại
giao nước ngoài, quyết định phong hàm cấp ngoại giao, tiếp đại sứ, đặc mệnh
toàn quyền nước ngoài, tiến hành đám phán, kí kết các hiệp ước, hiệp định quốc
tế.
Thứ tư, trong lĩnh vực tư pháp, nguyên thủ quốc gia có quyền bổ nhiệm,
miễn nhiệm các thẩm phán tịa án tối cao, một số thẩm phán tòa án địa phương,
có quyền ân xá giảm hình phạt, thay đổi lời buộc tội. Ngồi ra ngun thủ quốc
gia cịn có quyền ban thưởng huân, huy chương, danh hiệu vinh dự Nhà nước…
Thứ năm, trong những trường hợp đặc biệt khác. Nguyên thủ quốc gia
được trao những quyền đặc biệt trong trường hợp đặc biệt để duy trì sự tồn tại và
trật tự quốc gia khi lãnh thổ hoặcchủ quyền quốc gia bị đe dọa. Đó là quyền
nguyên thủ quốc gia được tuyên bố tình trạng khẩncấp, tình trạng chiến tranh.
* Điểm khác nhau về địa vị pháp lí của hồng đế Anh và tổng thống
Mỹ trong nhà nước tư sản Anh, Mỹ thời cận đại.
Bên cạnh những nét tương đồng nêu trên thì chúng ta cịn thấy những
điểm khác nhau cơ bản về địa vị pháp lý của hoàng đế Anh và tổng thống Mỹ
trong nhà nước tư sản Anh, Mỹ thời cận đại. Cụ thể là:
Hoàng đế Anh
Tổng thống Mỹ
Về con đường hình thành
Hồng đế Anh được hình thành theo
con đường thế tập, cha truyền con nối
(hồng đế truyền ngơi cho con trai, nếu
khơng có con trai thì truyền cho con
gái). Người muốn lên ngơi hồng đế
phải là người nghiêm túc, trong sạch,
theo nếp sống “khuôn vàng thước
ngọc” của lễ giáo phong kiến.
Tổng thống Mỹ được hình thành theo
con đường bầu cử, người muốn ứng cử
tổng thống Mỹ phải là cơng dân Hoa
Kì, từ 35 tuổi trở lên, đã cư trú ở Mĩ
trên 14 năm. Tổng thống được toàn
dân bầu ra, nhưng theo đầu phiếu gián
tiếp.
Quy định nhiệm kỳ
Hoàng đế Anh lên ngôi không theo Tổng thống Mỹ lại làm việc theo
nhiệm kỳ, nghĩa là thời gian làm người nhiệm kỳ với kỳ hạn là bốn năm và
đứng đầu nhà nước của hồng đế Anh khơng đương chức q 2 nhiệm kì.
khơng có giới hạn, nó chỉ kết thúc khi
nào họ mất đi hoặc nhường ngơi cho
con mình.
Về nhiệm vụ và quyền hạn
Hoàng đế Anh chỉ là nguyên thủ quốc
gia, quyền lực của hồng đế Anh chỉ
cịn mang tính chất hình thức, nghi lễ
và tượng trưng.
Tổng thống Mỹ khơng những là
nguyên thủ quốc gia của nước Mỹ mà
còn là người đứng đầu bộ máy hành
pháp.
Hoàng đế là nguyên thủ quốc gia, đại Tổng thống Mỹ thật sự có thực quyền,
diện chính thức cho quốc gia, dân tộc có quyền tối cao về hành pháp và có
trong các quan hệ đối nội, đối ngoại thể nói tổng thống là trung tâm quyền
nhưng không trực tiếp giải quyết các
công việc của nhà nước, khơng có thực
quyền. Mọi hoạt động của hồng đế
chỉ là sự chính thức hóa về mặt nhà
nước các hoạt động “đã rồi” của cả
nghị viện lẫn chính phủ. Thật sự,
Hồng đế chỉ “ngự trị nhưng khơng cai
trị”.
lực của bộ máy nhà nước. Điều đó
được thể hiện ở nhánh quyền hành
pháp, tổng thống là người duy nhất có
quyền bổ nhiệm các bộ trưởng để
thành lập chính phủ của mình. Chính
phủ chỉ chịu trách nhiệm trước tổng
thống, không chịu trách nhiệm trước
nghị viện. Chính phủ chỉ là cơ quan tư
vấn, giúp việc cho tổng thống. Ngồi
ra, Tổng thống cịn được quyền ban bố
tất cả các loại văn bản như chỉ thị,
quyết định mà khơng cần phải có sự
phê chuẩn của nghị viện. Trong nhánh
quyền lập pháp, tổng thống có quyền
ban bố hoặc phủ quyết các đạo luật của
nghị viện. Và chỉ duy nhất Tổng thống
được quyền triệu tập các phiên họp đặc
biệt hoặc của mỗi viện, hoặc cả hai
viện mà ở các phiên họp ấy, Tổng
thống thông báo những vấn đề quan
trọng nhất của chính quyền liên bang.
Về quyền tư pháp, tổng thống được
quyền bổ nhiệm thẩm pháp của pháp
viện tối cao với nhiệm kỳ suốt đời,
quyền ân xá tội phạm.
Quy định về trách nhiệm
Hoàng đế Anh được hưởng những đặc Còn tổng thống Mỹ phải chịu tất cả các
quyền nhất định, trong đó có đặc trách nhiệm đối với việc mình làm và
quyền “vơ trách nhiệm”.
gây ra.
Từ những so sánh trên, ta có thể thấy rằng Hồng đế Anh và tổng thống
Mỹ có địa vị pháp lí rất khác nhau. Mỗi người, ở mỗi cương vị, địa vị pháp lí
khác nhau, đảm nhận những vai trị khác nhau. Hồng đế Anh tuy khơng có thực
quyền nhưng do xuất phát từ tập quán và tâm lí chính trị truyền thống, chế độ
quân chủ phong kiến đã từng tồn tại hàng trăm năm, nên hình ảnh một qn
vương vẫn cịn sống động trong tâm lí chính trị của người dân Anh, và vì vậy,
hồng đế Anh chính là biểu tượng cho truyền thống và sự bền vững của dân tộc,
sự thống nhất của quốc gia, đóng vai trị to lớn về mặt đời sống tinh thần của
người dân. Tổng thống Mỹ thì do cử tri bầu ra, là nguyên thủ quốc gia đại diện
cho một nước, đứng đầu chính phủ, thực hiện những việc mà cử tri giao phó,
vừa là trung tâm của bộ máy nhà nước, vừa là trung tâm quyết sách của chính
phủ. Và cùng với những đặc điểm riêng của mình, hai hình thức chính thể nói
chung, tổng thống Mỹ và hồng đế Anh nói riêng đã phát huy được những ưu
điểm của mình, đó cũng là nhân tố để quyết định đến sự thành công và phát triển
ở mỗi nước thời cận đại.
