Bệnh trao đổi chất
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (4.39 MB, 119 trang )
Trường Đại Học Nông Lâm Tp. HCM
Khoa Chăn Nuôi Thú Y
Chương
BỆNH VỀ BIẾN DƯỠNG
PGS.TS. Nguyễn Tất Toàn
ThS. Lý Hồng Sơn
Bộ môn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn nuôi Thú y
Giới thiệu
Bệnh biến dưỡng: quan trọng nhất trên bò sữa và
cừu cái mang thai
Xảy ra thỉnh thoảng trên những lồi khác
Bộ mơn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
2
NỘI DUNG
Bệnh sốt sữa
Bệnh Ketone huyết
Bệnh acid dạ cỏ
Bệnh còi xương
Thiếu máu do thiếu sắt
Thiếu kẽm
Thiếu vitamin A
Bộ môn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
3
GIẢM CANXI HUYẾT - SỐT SỮA-BẠI LIỆT SAU SINH
(Milk Fever)
Bộ môn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
ĐỊNH NGHĨA
Bệnh của bò, cừu và dê trưởng thành ở thời điểm sinh
đẻ do giảm Canxi huyết và có đặc điểm: yếu ớt, nằm
nghiêng một bên, cuối cùng shock và chết.
Bộ môn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
5
NGUYÊN NHÂN
Giảm lượng Ca huyết ở giai đoạn trước, trong lúc hay
sau khi sinh
Đầu chu kỳ sữa, nhu cầu Ca rất lớn
– 2,3 g Ca/lít sữa đầu
Thiếu vitamin D
Rối loạn hormon tuyến cận giáp
Bộ môn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
6
DỊCH TỄ
Bệnh trên bò sữa cao sản
Giống Jersey nhạy cảm nhất với bệnh
Xảy ra 48 giờ sau khi sinh hoặc trước lúc sinh
Bò đẻ lứa đầu hiếm khi bệnh
Bệnh tăng theo lứa đẻ: đa phần bị >5 tuổi
Hiếm xảy ra trên bị thịt
Bộ mơn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
7
CƠ CHẾ SINH BỆNH
Giai đoạn cạn sữa: nhu cầu Ca tương đối thấp (10-12
g/ngày)
Đầu chu kỳ sữa: nhu cầu >30 g/ngày kích thích cơ
chế điều hịa cân bằng Ca:
– Parathyorid
• Tái hấp thu Ca ở thận
• Huy động Ca từ xương
• Sản xuất 1,25-(OH)2D3 bởi thận
Bộ mơn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
8
Bộ môn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
9
Nếu rối loạn cơ chế điều hòa Canxi giảm Canxi
huyết
Khoảng 5-20% bị khơng thể duy trì lượng Canxi trong
huyết thanh (1.0-1.4 mmol/L) sốt sữa
Bộ môn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
10
Giảm canxi huyết ảnh hưởng đến co thắt của cơ như
sau:
– Tác động ổn định của Ca lên màng thần kinh ngoại biên
Hưng phấn thần kinh cơ và co giật nhẹ ở giai đoạn
đầu
– Cần thiết cho việc phóng thích acetylcholine ở các điểm
thần kinh-cơ liệt cơ
– Liệt những cơ khác nhau:
• Cơ xương: thú nằm
• Cơ tim: giảm co thắt, lượng máu tống ra và huyết áp động
mạch
• Cơ trơn: tắt sữa, giảm nhu động tiêu hóa
Bộ mơn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Ni Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
11
TRIỆU CHỨNG
3 giai đoạn lâm sàng khác nhau
Thường xuất hiện trong 72 giờ đầu sau khi sinh
Giai đoạn 1:
– Thú có khả năng tự đứng dậy và đi lại
– Dấu hiệu hưng phấn và co giật nhẹ
– Đi đứng mất điều hịa: có thể ngã
Bộ mơn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
12
Giai đoạn 2
– Không thể tự đứng dậy và nằm quẹo đầu vào bụng
– Suy nhược, không ăn, gương mũi khô
– Hạ nhiệt độ (36-38oC), nhiệt độ ngoại vi lạnh
– Nhiệt độ trực tràng có thể tăng nếu ngoại vi >38
– Tim đập nhanh với lực đập giảm
Bộ môn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
13
– Ứ động chất chứa ở dạ dày ruột: chướng hơi, đi phân
nhiều, mất trương lực hậu môn
– Mất khả năng đi tiểu
– Tử cung trơ
– Dãn đồng tử: đáp ứng chậm hoặc khơng có
Bộ mơn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
14
Giai đoạn 3
– Mất cảm giác đến hôn mê
– Liệt, nghiêng đầu vào bụng, chướng hơi nặng
– Không đáp ứng với những kích thích
– Tần số tim tăng (120 nhịp/phút), mạch đập yếu thậm chí
khơng cảm nhận được
– Bị ở giai đoạn này chỉ sống được trong vài giờ
Bộ môn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
15
CHẨN ĐO\N
Dựa trên những biểu hiện lâm sàng
Giảm Canxi huyết: Ca tổng số <7,5 mg/dL
– Giai đoạn 1: 5,5-7,5 mg/dL
– Giai đoạn 2: 3,5-6,5 mg/dL
– Giai đoạn 3: <2 mg/dL
Bộ môn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
16
TIÊN LƯỢNG
Nếu được điều trị nhanh chóng: tiên lượng tốt
Nếu kéo dài (>6 giờ trước điều trị) nguy cơ kế phát
các bệnh: tiên lượng xấu
– Viêm vú
– Đau cơ xương
– Hoại tử cơ do thiếu máu cục bộ
Bộ môn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
17
ĐIỀU TRỊ
Truyền tĩnh mạch muối Canxi Gluconate: tốc độ chậm,
1g Ca/45 Kg trọng lượng
Nghe tim trong lúc truyền
– Ngưng nếu giảm hay loạn nhịp
Để tránh ảnh hưởng lên tim của Ca
– Tiêm Atropin (IV)
– MgSO4 10%: 100-400 ml/IV
Bộ môn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
18
Bị khơng đáp ứng với liệu trình Canxi Vitamin D3
Nếu bị nằm lâu trở bên ít nhất 4 lần/ngày tránh
chèn ép cơ
Dùng giá đỡ bị đứng dậy
Bộ mơn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
19
Đáp ứng với điều trị
– Rung cơ của hõm hông và khắp cơ thể
– Ợ hơi, đi phân
– Gương mũi ẩm ướt
– Tiếng tim mạnh dần
– Đi tiểu khi bị tự đứng dậy
Bộ mơn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
20
Bệnh Ketone huyết
(Ketosis)
Bộ môn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
21
Sơ đồ sản xuất sữa của bò
GĐ mang thai
Lúc sinh
C1
Cho sữa
Bê
GĐ cho sữa
C2
Cho sữa
Bê
GĐ phối giống
GĐ chờ phối
22
GĐ cạn sữa
C3
Cho sữa
Bê
Cn
Cho sữa
Bê…
Giết
Sơ đồ chu kỳ cho sữa của bò
23
Định nghĩa
Sự tăng mạnh bất thường hàm lượng của những thể
ketone trong dịch của cơ thể
Các thể ketone:
– Acetone
– Acetoacetatic acid (AcAc)
– -hydroxybutyric acid (BHB)
Bộ môn Thú y lâm sàng - Khoa Chăn Nuôi Thú Y – Trường ĐHNL Tp. HCM
24
PHÂN LOẠI
• Lâm sàng
– Tăng hàm lượng các thể
ketone trong máu, nước
tiểu và sữa
– Biểu hiện các triệu
chứng lâm sàng
• Cận lâm sàng
– Tăng hàm lượng các thể
ketone trong máu, nước
tiểu và sữa
– Không biểu hiện các
triệu chứng lâm sàng
25
