Trẻ còi xương - Ý kiến chuyên
gia
Trẻ sinh thiếu tháng, trẻ lên cân nhanh, trẻ thấp còi, trẻ ít được
phơi nắng, đều có thể bị còi xương. Mặc dù vậy, rất nhiều bà
mẹ chưa nhận biết được dấu hiệu còi xương của con. Dưới đây
chúng tôi xin giới thiệu kinh nghiệm của một số bà mẹ và ý kiến
của chuyên gia dinh dưỡng về vấn đề này.
Chị Đào Bích Hạnh (Thanh Xuân - Hà Nội)
Tôi mang thai được 36 tuần thì bị vỡ ối nên sinh sớm hơn dự
định. Con trai tôi khi sinh ra nặng 2,8kg, bác sĩ bảo cháu bị còi
xương, thóp trước, thóp sau của cháu bị hở khá nhiều. Sau 3
tuần nằm viện thì cháu được về nhà. Bác sĩ hướng dẫn tôi là mỗi
buổi sáng phải cho con tắm nắng khoảng 15 phút kết hợp với
uống vitamin D3, canxi cùng chế độ ăn uống của mẹ để có nhiều
sữa, đủ dinh dưỡng cho con. Nhưng vì sinh thiếu tháng nên cháu
yếu ớt, lại là mùa đông nên tôi không dám cho cháu tắm nắng
nhiều. Chỉ cho con ngồi ở cạnh cửa sổ hoặc những hôm ấm áp
mới dám cho cháu ra ban công phơi nắng. Tôi cho con uống
thuốc cùng chế độ dinh dưỡng như bác sĩ khuyên, cuối cùng thì
tình trạng sức khỏe của cháu có cải thiện hơn một chút. Tuy
nhiên mọi sự phát triển của con tôi đều chậm hơn so với những
trẻ khác.
Chị Lê Thị Nhâm (Đống Đa - Hà Nội)
Con tôi sinh ra đủ ngày đủ tháng và nặng 4kg. Cháu bú mẹ hoàn
toàn trong 4 tháng đầu và tăng cân rất tốt. Tháng đầu cháu tăng
2kg, tháng thứ 2 tăng 1,7kg. Khi cháu được 5 tháng thì đã nặng
tới 11kg. Nhìn con lớn từng ngày tôi mừng lắm. Hiềm một nỗi
cháu rất hay quấy khóc ban đêm. Mọi người mách chữa mẹo thế
nào tôi cũng nghe theo, miễn là làm sao để con thôi quấy khóc.
Nào thì để đôi đũa với con dao ở đầu giường; đốt vía; để roi dâu
ở gầm giường; thậm chí mẹ chồng tôi còn mời cả thầy về cúng
giải vía mà cháu vẫn không hết quấy khóc. Cho đến khi được 10
tháng tuổi, con tôi bị sốt và khi đi khám bệnh, bác sĩ bảo cháu bị
còi xương thì tôi mới biết. Ban đầu tôi còn thắc mắc là con tôi
tăng cân như thế thì sao mà còi xương được, thì bác sĩ giải thích:
đầu to, tóc rụng kiểu vành khăn, đặc biệt là hay giật mình, quấy
khóc ban đêm là điển hình của bệnh còi xương. Còn không phải
cứ lên cân tốt là không bị còi xương. Con tôi bị còi xương thể
bụ Lúc ấy tôi mới hiểu và cho con uống thuốc theo đơn của
bác sĩ dinh dưỡng. Vài tháng sau thì tóc cháu bắt đầu mọc,
nhưng đến giờ đầu cháu vẫn hơi to so với bình thường. Chắc đó
là do hậu quả của còi xương gây nên.
ThS. Lê Thị Hải (Viện Dinh dưỡng Quốc gia)
Qua thực tế khám bệnh và tư vấn tại Viện Dinh dưỡng cho thấy
còi xương là bệnh phổ biến ở trẻ dưới 3 tuổi. Tình trạng còi
xương thường gặp ở các trẻ đẻ non, trẻ sinh thiếu tháng, thiếu
cân, trẻ có hội chứng kém hấp thu, trẻ suy dinh dưỡng, trẻ không
được tắm nắng Một số trẻ tăng cân nhanh, bụ bẫm cũng là một
yếu tố nguy cơ gây còi xương. Ở những trẻ này nhu cầu về
canxi, phốt-pho cao hơn trẻ bình thường, mà ở trong thức ăn thì
có rất ít vitamin D (loại vitamin giúp hấp thu canxi), nên không
đáp ứng đủ nhu cầu canxi của trẻ. Ở những trẻ này được gọi là
còi xương thể bụ bẫm.
Các triệu chứng thường gặp ở trẻ còi xương là hay quấy khóc,
ngủ không yên giấc, hay giật mình, ra nhiều mồ hôi, rụng tóc
vùng sau gáy tạo thành hình vành khăn, thóp mềm và chậm liền,
chậm mọc răng, chậm biết lẫy, bò, đi Nguyên nhân gây còi
xương ở trẻ em phần lớn là do thiếu vitamin D. Trẻ ăn sữa bột
có nguy cơ còi xương cao hơn trẻ bú mẹ. Tuy nhiên, ngay cả sữa
mẹ cũng không cung cấp đủ vitamin D cho trẻ, vì thế trẻ cần
"lấy" thêm chất này qua việc tắm nắng mặt trời.
Có nhiều bà mẹ không biết con quấy khóc do bị còi xương nên
đã tìm cách chữa bằng "mẹo" mà không mang lại kết quả. Cũng
có nhiều bà mẹ khi biết con bị còi xương thì tìm cách bổ sung
canxi. Tuy nhiên nếu cung cấp đủ canxi mà thiếu vitamin D thì
cơ thể cũng không hấp thu được.
Để dự phòng còi xương, ngay từ thời kỳ mang thai, người mẹ
nên dành thời gian tắm nắng, đi dạo ngoài trời, chọn thực phẩm
giàu vitamin D và canxi. Khi thai được 7 tháng, bà mẹ có thể
uống 1 ống vitamin D 200.000 IU để phòng còi xương cho con.
Trẻ sinh ra cần được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu. Khi đã
ăn bổ sung, cần cho dầu mỡ vào bát bột để tăng hấp thu vitamin
D (có nhiều trong cá, thịt, trứng, nấm ) vì chất này thuộc loại
vitamin tan trong dầu. Cho trẻ ăn các thực phẩm giàu canxi như
tôm, cua, cá và uống sữa nếu mẹ thiếu sữa hoặc khi đã cai sữa
mẹ. Hằng ngày, cần cho trẻ tắm nắng, để lộ chân, tay, lưng,
bụng. Chỉ cần 15-30 phút tắm nắng vào buổi sáng trước 9 giờ,
tiền tố vitamin D trên da trẻ sẽ được chuyển thành vitamin D.
Cho trẻ uống vitamin D 400 IU mỗi ngày trong suốt năm đầu
tiên, nhất là về mùa đông, đặc biệt cần với trẻ sinh non, nhẹ cân.
Đối với những trẻ đã bị còi xương thì việc bổ sung vitamin D
qua đường ăn uống là rất hạn chế, vì trong thức ăn có rất ít
vitamin D. Với những trẻ này thì cần tích cực tắm nắng hoặc bổ
sung vitamin D bằng thuốc theo chỉ định của bác sĩ mới điều trị
được bệnh còi xương