Đổi sữa cho trẻ, chuyện không
nhỏ
Ðổi sữa là chuyện rất thường gặp trong quá trình chăm sóc trẻ.
Thực tế, có người dễ tính trong chọn sữa và đổi sữa theo ý thích
hay theo những quảng cáo hấp dẫn trên tivi. Tuy nhiên, cũng có
người lại quá lo sợ không dám thay đổi. Hai trạng thái này đều
không sai nhưng không phải lúc nào đúng.
Khi quyết định đổi sữa cho con, các bậc cha mẹ cần cân nhắc
nhiều mặt: tuổi, tình trạng dinh dưỡng, bệnh lý, sự dung nạp và
thích ứng của cơ thể trẻ với những loại sữa khác nhau, phù hợp
với nhu cầu sử dụng, điều kiện kinh tế của từng gia đình. Bên
cạnh đó, loại sữa đang sử dụng cần đạt những yêu cầu như phù
hợp độ tuổi, khẩu vị, bé uống nhiều, tiêu hoá tốt, đi cầu phân
tốt… Với nhiều loại sữa khác nhau trên thị trường, chọn loại nào
để dùng hoặc đổi sang nhãn hiệu nào phải hết sức lưu ý:
Cần cho trẻ uống sữa phù hợp với
độ tuổi. Ảnh: TL
Cần phù hợp độ tuổi của trẻ:
Trẻ dưới 6 tháng tuổi chỉ nên bú sữa mẹ,
nếu phải sử dụng sữa ngoài thì dùng sữa
công thức 1. Đặc điểm của các loại sữa
này là có thành phần các chất dinh dưỡng
gần với sữa mẹ, các chất dinh dưỡng có
tỷ lệ cân đối hợp lý, phù hợp với sự hấp
thu và chuyển hóa ở bé, ít gây nên tình
trạng rối loạn tiêu hóa. Trẻ dưới 6 tháng
tuổi không nên dùng sữa bò tươi, sữa đặc
có đường, sữa bột nguyên kem hoặc các
loại sữa bột công thức dành cho bé trên 6
tháng. Khi mua sữa thì phải xem hạn
dùng và pha sữa đúng theo tỷ lệ hướng
dẫn ghi trên vỏ hộp, chỉ nên dùng nước
để pha (nước đun sôi để nguội bớt)
không được dùng nước sôi hoặc đun sôi
sữa vì sẽ làm mất hoặc hao hụt các
vitamin và khoáng chất có trong sữa.
Nếu muốn đổi sữa (vì bé bú ít, không lên
cân hay táo bón nhiều, nôn sữa nhiều, đi
tiêu phân không tốt…) thì phải đổi sang
nhãn hiệu sữa khác nhưng vẫn phải thuộc
nhóm công thức 1, vì chức năng thận còn
non yếu của trẻ chỉ phù hợp với lượng
chất đạm trong sữa công thức 1.
Trẻ bắt đầu tròn 6 tháng thì phải đổi sang
sữa công thức 2 của cùng nhãn hàng của
loại sữa đã sử dụng trước đó. Sữa công
Theo thông tin của
Bộ Y tế, hiện Việt
Nam có hơn 2,5 triệu
trẻ dưới 5 tuổi suy
dinh dưỡng ở thể
thấp còi do không
được bú sữa mẹ.
Nghiên cứu từ các
chuyên gia dinh
dưỡng cho thấy trong
sữa mẹ có những
acid béo không no đa
nối đôi giúp cho não,
hệ thần kinh và thị
lực của trẻ phát triển
tốt hơn. Những trẻ bú
mẹ sẽ có sự phát
triển của trí tuệ, các
giác quan như thính
giác, thị giác, xúc
giác… và ngôn ngữ
tốt nhất. Tỉ lệ trẻ bị
chàm da, suyễn, đái
tháo đường typ 1, dị
ứng thực phẩm…
thậm chí béo phì thấp
hơn hẳn ở nhóm trẻ
không được cho bú
mẹ.
thức 2 có thành phần các chất dinh dưỡng cao hơn sữa công thức
loại 1, nhất là chất đạm để phù hợp với sự tăng trưởng và phát
triển của bé. Nếu lúc này vẫn sử dụng sữa công thức 1 thì sẽ
không đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho trẻ. Trẻ trên
một tuổi có thể dùng nhiều loại sữa trong ngày, có thể dùng sữa
tươi… Nếu cần thiết, có thể thay đổi tuỳ theo khẩu vị, ý thích
trẻ, hoàn cảnh gia đình… Cũng như sữa công thức 1, khi pha
sữa chỉ nên dùng nước ấm và pha theo tỉ lệ đã hướng dẫn.
Không nên đổi sữa thường xuyên với trẻ nhỏ: Vì cơ thể trẻ
cần phải có một thời gian để thích ứng với loại sữa đó, nhằm có
sự tiêu hoá hấp thu tốt nhất. Mỗi loại sữa có thể tự tạo ra những
môi trường vi sinh đường ruột khác nhau. Khi đổi sữa sẽ làm
thay đổi môi trường vi sinh đường ruột, ảnh hưởng đến tiêu hoá
hấp thu sữa và thậm chí các loại thức ăn khác.
Nên đổi sữa khi cần thiết: Khi bú sữa bị tiêu chảy hay táo bón
thường xuyên, phân xấu, bú quá ít, không lên cân…, bố mẹ cần
chọn một loại sữa phù hợp tuổi, nhãn hiệu tin cậy, nguồn gốc
xuất xứ rõ ràng, giá cả phù hợp với kinh tế gia đình. Sau đó cho
bé uống thử, theo dõi tiêu hoá hấp thu và sự phát triển của bé để
xác định sự phù hợp.
Khi gặp khó khăn trong việc chọn
sữa và đổi sữa, cần có sự tư vấn của
các bác sĩ chuyên khoa. Ảnh: GH
Có thể đổi sữa mới ngay lập tức mà không cần giai đoạn
chuyển tiếp:
Nếu trẻ vẫn thích nghi được, uống sữa mới bình thường giống
như sữa trước đó, đạt mục tiêu tăng cân, tăng cao tốt…, việc đổi
sữa khi đó thành công. Trong trường hợp bé bú hay uống ít hơn,
rối loạn tiêu hoá, không tăng cân,… thì cần có giai đoạn chuyển
tiếp: tiếp tục uống sữa cũ nhưng bớt đi một bữa và thay bằng
một bữa bú sữa mới, sau đó 5 - 7 ngày, thay thêm một bữa bú
sữa cũ bằng sữa mới cho đến khi có thể thay thế hoàn toàn, để
cơ thể có thời gian thích nghi dần.
Tác động của một loại sữa với từng trẻ không phải chỉ một ngày
hay hai ngày là thấy ngay. Vì vậy, sau khi đổi sữa một thời gian
tối thiểu hai tuần thì mới có thể tạm đánh giá loại sữa đó có phù
hợp với trẻ không. Và một điều rất quan trọng, cần biết rõ những
trục trặc trẻ gặp phải là do sữa hay do thức ăn đặc không phù
hợp, cơ thể trẻ dị ứng, không dung nạp Nếu đã thay đổi hai, ba
loại sữa mà vẫn không đạt mục tiêu mong muốn thì hãy nghĩ
đến rắc rối không phải do sữa mà do nguyên nhân khác. Trường
hợp gặp khó khăn khi chọn sữa hoặc đổi sữa, nên đến các cơ sở
y tế chuyên khoa dinh dưỡng để được tư vấn