Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh

A. MỞ ĐẦU:
1. Tên sáng kiến:
Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh
2. Sự cần thiết, mục đích của việc thực hiện sáng kiến:
Chương trình giáo dục phổ thơng cụ thể hố mục tiêu giáo dục phổ thơng, giúp
học sinh làm chủ kiến thức phổ thông, biết vận dụng hiệu quả kiến thức, kĩ năng đã
học vào đời sống và tự học suốt đời, có định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp,
biết xây dựng và phát triển hài hồ các mối quan hệ xã hội, có cá tính, nhân cách và
đời sống tâm hồn phong phú, nhờ đó có được cuộc sống có ý nghĩa và đóng góp tích
cực vào sự phát triển của đất nước và nhân loại.
Chương trình giáo dục trung học cơ sở giúp học sinh phát triển các phẩm chất,
năng lực đã được hình thành và phát triển ở cấp tiểu học, tự điều chỉnh bản thân theo
các chuẩn mực chung của xã hội, biết vận dụng các phương pháp học tập tích cực để
hồn chỉnh tri thức và kĩ năng nền tảng, có những hiểu biết ban đầu về các ngành
nghề và có ý thức hướng nghiệp để tiếp tục học lên trung học phổ thông, học nghề
hoặc tham gia vào cuộc sống lao động.
Bên cạnh vai trị góp phần hình thành, phát triển các phẩm chất chủ yếu và
năng lực chung cho học sinh, giáo dục KHTN có sứ mệnh hình thành và phát triển
thế giới quan khoa học ở học sinh; đóng vai trị chủ đạo trong việc giáo dục học sinh
tinh thần khách quan, tình u thiên nhiên, tơn trọng các quy luật của tự nhiên để từ
đó biết ứng xử với tự nhiên phù hợp với yêu cầu phát triển bền vững xã hội và môi
trường. Giáo dục KHTN giúp học sinh dần hình thành và phát triển năng lực KHTN
qua quan sát và thực nghiệm, vận dụng tổng hợp kiến thức, kĩ năng để giải quyết các
vấn đề trong cuộc sống; đồng thời cùng với các mơn Tốn, Vật lí, Hố học, Sinh học,
Cơng nghệ, Tin học thực hiện giáo dục STEM một trong những xu hướng giáo dục
được coi trọng ở nhiều quốc gia trên thế giới và được quan tâm thích đáng trong đổi
mới giáo dục phổ thông của Việt Nam.

GV: Đặng Văn Phương

1


Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh

Ở cấp trung học cơ sở, giáo dục KHTN được thực hiện chủ yếu thông qua mơn
KHTN với việc tích hợp các kiến thức, kĩ năng về vật lí, hố học và sinh học. Các
kiến thức, kĩ năng này được tổ chức theo các mạch nội dung (chất và sự biến đổi chất,
vật sống, năng lượng và sự biến đổi, Trái Đất và bầu trời), thể hiện các nguyên lí, quy
luật chung của thế giới tự nhiên (tính cấu trúc, sự đa dạng, sự tương tác, tính hệ
thống, quy luật vận động và biến đổi), đồng thời từng bước phản ánh vai trò của
KHTN đối với sự phát triển xã hội và sự vận dụng kiến thức, kĩ năng về KHTN trong
sử dụng và khai thác tài nguyên thiên nhiên một cách bền vững. Các nội dung này
được sắp xếp chủ yếu theo logic tuyến tính, kết hợp một số nội dung đồng tâm nhằm
hình thành nhận thức về thế giới tự nhiên và KHTN, giúp học sinh bước đầu vận
dụng được kiến thức, kĩ năng đã học về KHTN trong đời sống.
Nhằm mục đích tăng cường áp dụng giáo dục STEM trong giáo dục trung học
góp phần thực hiện mục tiêu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018, nhằm nâng
cao năng lực xây dựng thực hiện dạy học theo phương thức giáo dục STEM. Từ đó,
tơi mới tìm hiểu và áp dụng theo các phương pháp dạy học theo định hướng STEM
nhằm phát huy tính tích cực của học sinh trong tiết KHTN 7.
Đó là lí do tơi chọn sáng kiến:
“BIỆN PHÁP PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC SINH LỚP 7A1 TRONG
TIẾT KHTN 7 TRƯỜNG THCS TÂN HÀ – TÂN CHÂU – TÂY NINH”
3. Đối tượng nghiên cứu:
Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh trong tiết KHTN 7.

4. Phạm vi nghiên cứu:
Lớp 7A1 trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh.
5. Phương pháp nghiên cứu:
- Nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu tài liệu thiết bị, đồ dùng dạy học ở trường
trung học cơ sở, sách giáo khoa môn KHTN 7 và một số mơn khác có liên quan.
- Nghiên cứu thực tiễn: Tìm hiểu tình hình dạy học KHTN 7 (trao đổi trực tiếp
với giáo viên, học sinh; dự giờ môn KHTN để quan sát hoạt động dạy của giáo viên,
hoạt động học của học sinh để thu thập làm cơ sở lí luận của đề tài). Vận dụng lí luận
GV: Đặng Văn Phương

2


Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh

vào tổ chức hoạt động dạy học KHTN 7 lớp 7A1 trường THCS Tân Hà – Tân Châu –
Tây Ninh.

GV: Đặng Văn Phương

3


Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh

B. NỘI DUNG:
1. Cơ sở lý luận:
Công văn 3089/BGDĐT – GDTrH 2020 về việc triển khai thực hiện giáo dục

STEM trong giáo dục trung học.
Một số nội dung cơ bản liên quán đến vấn đề nghiên cứu:
* Mục đích triển khai thực hiện giáo dục STEM trong giáo dục trung học
- Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lí và giáo viên về vị trí, vai trò và ý
nghĩa của giáo dục STEM trong trường trung học; thống nhất nội dung, phương pháp
và các hình thức tổ chức thực hiện giáo dục STEM trong nhà trường;
- Tăng cường áp dụng giáo dục STEM trong giáo dục trung học nhằm góp
phần thực hiện mục tiêu của Chương trình giáo dục phổ thơng năm 2018;
- Nâng cao năng lực cho cán bộ quản lí và giáo viên về việc tổ chức, quản lý,
xây dựng và thực hiện dạy học theo phương thức giáo dục STEM.
* Các hình thức tổ chức giáo dục STEM
- Giáo dục STEM là một phương thức giáo dục nhằm trang bị cho học sinh
những kiến thức khoa học gắn liền với ứng dụng của chúng trong thực tiễn.
- Nội dung bài học theo chủ đề (sau đây gọi chung bài học) STEM gắn với việc
giải quyết tương đối trọn vẹn một vấn đề, trong đó học sinh được tổ chức tham gia
học tập một cách tích cực, chủ động và biết vận dụng kiến thức vừa học để giải quyết
vấn đề đặt ra; thơng qua đó góp phần hình thành phẩm chất năng lực cho học sinh.
- Tùy thuộc vào đặc thù từng môn học và điều kiện cơ sở vật chất, các trường
có thể áp dụng linh hoạt các hình thức tổ chức giáo dục STEM như sau:
* Dạy học các môn khoa học theo bài học STEM
- Đây là hình thức tổ chức giáo dục STEM chủ yếu trong nhà trường trung học.
Giáo viên thiết kế các bài học STEM để triển khai trong q trình dạy học các mơn
học thuộc chương trình giáo dục phổ thơng theo hướng tiếp cận tích hợp nội mơn
hoặc tích hợp liên mơn.

GV: Đặng Văn Phương

4



Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh

- Nội dung bài học STEM bám sát nội dung chương trình của các mơn học
nhằm thực hiện chương trình giáo dục phổ thơng theo thời lượng quy định của các
mơn học trong chương trình.
- Học sinh thực hiện bài học STEM được chủ động nghiên cứu sách giáo khoa,
tài liệu học tập để tiếp nhận và vận dung kiến thức thông qua các hoạt động: lựa chọn
giải pháp giải quyết vấn đề; thực hành thiết kế, chế tạo, thử nghiệm mẫu thiết kế; chia
sẻ, thảo luận, hoàn thiện hoặc điều chỉnh mẫu thiết kế dưới sự hướng dẫn của giáo
viên.
2. Cơ sở thực tiễn:
- Phương pháp giáo dục truyền thống chú trọng vào việc truyền đạt kiến thức
để nó ngấm vào người học, trong đó sách, vở bài tập, các con số là những vấn đề mà
học sinh cần giải quyết, rất ít các hoạt động ứng dụng thực hành hay ứng dụng của lý
thuyết vào cuộc sống được đưa ra. Đó chính là lý do rất nhiều người có thể giải bài
tập phản xạ ánh sáng một cách ngon lành nhưng rất ít người biết việc ứng dụng của
nó trong cuộc sống như việc chế tạo kính tiềm vọng, bếp năng lượng mặt trời….đều
cần định luật phản xạ ánh sáng. Giá trị cốt lõi của giáo dục STEM là chú trọng vào
các chủ đề học tập mà ở đó học sinh ứng dụng những gì đã học vào giải quyết vấn đề
thực tiễn.
- Giáo dục truyền thống đi theo các nguyên tắc cứng nhắc với các định nghĩa rõ
ràng, chỉ có đúng hoặc sai. Việc áp dụng lý thuyết cứng nhắc như vậy khiến người
học rất khó vượt qua chính mình. Trong khi giáo dục truyền thống tập trung vào các
mơ hình lý thuyết, các giả thuyết chính xác thì trụ cột quan trọng nhất của giáo dục
STEM là thúc đẩy sáng tạo. Giáo dục STEM muốn tạo ra một “không gian” cho sự
sáng tạo thay vì nhắc lại những gì đang có.
- Học là việc quan trọng trong cả giáo dục STEM và giáo dục truyền thống, tuy
nhiên, học thế nào thì giữa hai cách tiếp cận lại khác nhau. Giáo dục truyền thống tập
trung vào các môn học đơn lẻ và phụ thuộc rất nhiều vào việc kiểm tra đánh giá (thi

gì học ấy). Tuy nhiên, giáo dục STEM tập trung vào việc kích thích sự tị mị của học
sinh và ni dưỡng sự tò mò ấy giúp học sinh đi đến khám phá. Giáo dục STEM tập
GV: Đặng Văn Phương

5


Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh

trung vào làm (doing) như các hoạt động khám phá giúp học sinh hiểu về nó thay vì
là tìm hiểu lý thuyết trong phịng kín. Giáo dục truyền thống chỉ nói với học sinh về
hiện tượng khoa học đã xảy ra thế nào trong khi giáo dục STEM tập trung vào việc
giúp học sinh đặt câu hỏi cần thiết, tìm hiểu quá trình và tìm ra hiện tượng.
- Giáo dục truyền thống được xây dựng dựa trên hệ thống bài giảng với thời
gian chính xác để giúp học sinh vượt qua các kì thi. Giáo viên đóng vai là người
giảng giải với một bài học, chủ đề nào đó trong lớp học. Đối với giáo dục STEM, học
sinh bắt đầu quá trình học tại bất cứ đâu, khi nào vì bài học khơng chỉ dựa trên lớp
học, sách vở, bài giảng mà chương trình STEM tập trung vào các tương tác của học
sinh với người hướng dẫn.
- Giáo dục truyền thống dựa trên hệ thống sách vở, bài giảng, giấy tờ và hướng
đến các bài kiểm tra với mục tiêu học sinh biết về khái niệm một các lý thuyết và học
thuộc nó khơng cần biết người học có hiểu và ứng dụng được khái niệm đó khơng.
Định hướng STEM hồn tồn tập trung vào việc hiểu khái niệm và ứng dụng của nó
trong đời sống thực thơng qua các thí nghiệm và trải nghiệm. STEM tập trung vào
việc làm cho người học hiểu về cơ chế hoạt động của sự vật, hiện tượng từ đó có thể
hiểu về ứng dụng trong đời sống hàng ngày.
- Kĩ năng vận dụng kiến thức KHTN đã học vào giải thích, chế tạo mẫu, ứng
dụng kĩ thuật của học sinh cịn chưa tốt.
Vì thế, giáo dục STEM cần được khai thác, đưa vào mạnh mẽ trong Chương

trình GDPT mới. Trong môn KHTN 7 trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh,
phương pháp giáo dục STEM giúp học sinh vận dụng kiến thức vào thực tiễn và phát
huy tính tích cực của học sinh.
3. Nội dung vấn đề:
3.1. Vấn đề đặt ra:
Đối tượng thực nghiệm sư phạm học sinh lớp 7A1 trường trung học cơ sở Tân
Hà, thuộc huyện Tân Châu, tỉnh Tây Ninh.
Kết quả điều tra cho thấy để lôi cuốn học sinh tham gia vào các tiết học giáo
viên cần có sự đổi mới trong phương pháp dạy học, kỹ thuật dạy học hiện đại trong
GV: Đặng Văn Phương

6


Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh

đó phương pháp giáo dục STEM đóng vai trị quan trọng, việc học tập sẽ trở lên hấp
dẫn nếu học sinh được thực sự tham gia vào xây dựng kiến thức, cảm thấy có nhu cầu
cần tìm hiểu kiến thức để giải quyết một vấn đề hoặc tình huống thực tiễn. Và quan
trọng hơn là vận dụng kiến thức được học phục vụ chính cuộc sống thực tại của các
em, lôi cuốn học sinh tham gia vào các hoạt động học tập, tự xây dựng và chiếm lĩnh
kiến thức, hình thành và rèn kỹ năng đồng thời bước đầu góp phần phát triển một số
năng lực cần thiết như: năng lực giải quyết vấn đề, hợp tác nhóm, vận dụng kiến thức
vào thực tế…
3.2. Giải pháp, chứng minh vấn đề được giải quyết:
a. Các giải pháp thực hiện:
* Mục tiêu:
Trước thực trạng trên, để góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy, tôi xin trao
đổi một số kĩ năng tổ chức dạy học theo định hướng STEM trong dạy học KHTN 7

* Giúp học sinh biết:
- Giáo dục STEM là mơ hình giáo dục dựa trên cách tiếp cận liên môn, giúp
HS áp dụng các kiến thức khoa học, cơng nghệ, kĩ thuật và tốn học vào giải quyết
một số vấn đề thực tiễn trong bối cảnh cụ thể.
* Giáo viên cần: thực hiện tốt các quy trình đối với dạy học theo định hướng STEM:
+ Lựa chọn nội dung dạy học
+ Xác định vấn đề cần giải quyết (GV xác định vấn đề để giao cho HS thực
hiện sao cho khi giải quyết vấn đề đó, HS lĩnh hội được những kiến thức, kĩ năng cần
dạy trong CT môn KHTN đã được lựa chọn, hoặc vận dụng những kiến thức, kĩ năng
đã biết để xây dựng bài học).
+ Xác định tiêu chí của sản phẩm/ giải pháp giải quyết vấn đề (GV xác định rõ
tiêu chí của giải pháp/sản phẩm làm căn cứ quan trọng để đề xuất giả thuyết khoa
học/giải pháp giải quyết vấn đề/thiết kế mẫu sản phẩm)
+ Thiết kế tiến trình tổ chức hoạt động dạy học (GV tổ chức hoạt động học tập
được thiết kế theo các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực với các hoạt động
học bao hàm quy trình thiết kế kĩ thuật)
GV: Đặng Văn Phương

7


Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh

* Cách thực hiện:
Quy trình tổ chức dạy học theo định hướng STEM

Các hoạt động học có thể tổ chức linh hoạt trong và ngồi lớp học theo nội
dung và phạm vi kiến thức của từng chủ đề. Mỗi hoạt động học được thiết kế rõ ràng
về: mục tiêu; nội dung; dự kiến sản phẩm hoạt động của học sinh; cách thức tổ chức

hoạt động.
Hoạt động
Mô tả
Hoạt động học Giáo viên giao cho học sinh nhiệm vụ học tập chứa đựng vấn
1: Xác định vấn đề. Trong đó, học sinh phải hồn thành một sản phẩm học tập
đề STEM

hoặc giải quyết một vấn đề cụ thể với các tiêu chí địi hỏi học
sinh phải sử dụng kiến thức mới trong nội dung được học để đề
xuất, xây dựng giải pháp. Tiêu chí của sản phẩm là yêu cầu hết
sức quan trọng, buộc học sinh phải nắm vứng kiến thức mới

thiết kế, giải thích được thiết kế cho sản phẩm cần làm.
Hoạt động 2: Giáo viên tổ chức cho học sinh thực hiện hoạt động tích cực,
Nghiên

cứu tăng cường mức độ tự lực tùy thuộc từng đối tượng học sinh

kiến thức nền dưới sự hướng dẫn một cách linh hoạt của giáo viên. Khuyến
và đề xuất giải khích học sinh hoạt động tự tìm tịi, chiếm lĩnh kiến thức để sử
pháp
dụng vào việc đề xuất, thiết kế sản phẩm.
Hoạt động 3: Học sinh thảo luận sau đó trình bày, giải thích và bảo vệ bản
Lựa chọn giải thiết kế kèm theo thuyết minh ( sử dụng kiến thức mới học và
pháp

kiến thức đã có). Giáo viên tổ chức góp ý, chỉnh sửa và xác thực
các thuyết minh của học sinh để học sinh nắm vững kiến thức

mới và tiếp tục hoàn thiện bản thiết kế.

Hoạt động học Học sinh tiến hành chế tạo mẫu theo bản thiết kế, kết hợp tiến

GV: Đặng Văn Phương

8


Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh

4: Chế tạo mẫu, hành thử nghiệm trong quá trình chế tạo. Hướng dẫn học sinh
thử nghiệm và đánh giá mẫu và điều chỉnh thiết kế ban đầu để đảm bảo mẫu
đánh giá
chế tạo là khả thi.
Hoạt động học Học sinh trình bày sản phẩm đã hoàn thành; trao đổi, thảo luận,
5: Chia sẽ, thảo đánh giá để tiếp tục điều chỉnh, hoàn thiện.
luận, điều chỉnh
c. Biện pháp để tổ chức thực hiện:
* Ví dụ tiến trình dạy học lớp thực nghiệm theo định hướng STEM
Tuần CM: 14
Tiết PPCT: 55,56

Ngày soạn:
4/12/2022
BÀI 11: PHẢN XẠ ÂM
Môn học/Hoạt động giáo dục: KHTN ; lớp: 7

Yêu cầu cần đạt: Giải thích được một số hiện tượng đơn giản thường gặp trong
thực tế về sóng âm; đề xuất được phương án đơn giản để hạn chế tiếng ồn ảnh
hưởng đến sức khỏe.

Tên chủ đề STEM: Thiết kế ngôi nhà cách âm (Thời lượng: 90 phút trên lớp và
hoạt động ở nhà)
Mô tả: Trong chủ đề STEM này, HS sẽ thiết kế và chế tạo được Ngôi nhà cách âm
từ các vật liệu đơn giản với mục tiêu hạn chế tiếng ồn ảnh hưởng đến sức khỏe
thông qua vận dụng các kiến thức đã học như: sự truyền âm và phản xạ âm.
Kiến thức STEM cần giải quyết trong chủ đề
Tên

sản Khoa học (S) Công nghệ (T)

phẩm
Ngôi

nhà Các

cách âm

niệm

Kĩ thuật (E)

khái Các hiểu biết ban -

Bản

khoa đầu về sự truyền âm thiết kế

học như sự qua

các


Tốn (M)

vẽ - Kích thước
của

miếng

mơi - Thao tác vật liệu.

truyền âm và trường(rắn,lỏng,khí), gắn, cắt dán, - Vị trí đặt
phản xạ âm.

phản xạ âm của vật sắp xếp các vật
liệu, chọn lựa vật bộ phận của đểphản
liệu có phản xạ âm, ngơi

GV: Đặng Văn Phương

9

liệu
xạ

nhà âm tốt nhất.


Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh


hấp thụ âm phù hợp. cách âm.
HOẠT ĐỘNG HỌC 1. XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ
a. Mục tiêu
- HS xác định được nhiệm vụ “Ngôi nhà cách âm” mà GV đưa ra và các tiêu chí
đánh giá sản phẩm.
- HS xác định được kiến thức trọng tâm trong chủ đề STEM này là sự truyền âm và
phản xạ âm.
b. Nội dung
- HS và GV thảo luận về ngôi nhà cách âm trong đời sống gồm công dụng, cách
chế tạo, nguyên lí hoạt động và thống nhất tiêu chí đánh giá sản phẩm
c. Phương thức tổ chức thực hiện hoạt động
GV đưa ra tình huống
“Trong đời sống, những âm thanh to và kéo dài sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe con
người... Vậy xây dựng ngôi nhà như thế nào để giúp chúng ta không bị ảnh hưởng
bới những tiếng ồn gây ơ nhiễm đó để có thể bảo vệ sức khỏe.”
- HS thảo luận theo cặp đôi hoặc theo nhóm đưa ra ý kiến về các thiết bị mà các em
nghĩ đến.
- GV cho HS xem video clip đã được GV chuẩn bị trước về ngôi nhà cách âm. GV
giao nhiệm vụ “Các em hãy xem video clip sau đây về ngôi nhà cách âm và ghi chú
lại trong vở về cơng dụng, đặc điểm, hình dạng của vật liệu xây ngơi nhà để sau đó
cả lớp cùng thảo luận.”
- GV yêu cầu các nhóm từ video và các hình ảnh được xem HS mơ tả cơng dụng,
đặc điểm, hình dạng.
GV đặt các câu hỏi gợi mở
- HS thảo luận đưa ra câu trả lời.
GV giao nhiệm vụ
- GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS: “Các nhóm thiết kế và chế tạo ngôi nhà cách
âm từ những vật liệu đơn giản”
- GV đặt vấn đề: “Ngôi nhà cách âm là một ngôi nhà giúp chúng tra tránh được
GV: Đặng Văn Phương


10


Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh

những âm thanh gây ô nhiễm, theo các em, làm như thế nào để thiết kế ngơi nhà
này từ các vật liệu đơn giản sẵn có?”
- HS thảo luận nhóm đưa ra câu trả lời
- GV đặt câu hỏi gợi mở:
+ Để chế tạo ngôi nhà cách âm, cần vật liệu như thế nào?
+ Có thể sử dụng vật liệu/ dụng cụ sẵn có nào?
- GV xác nhận kiến thức cần sử dụng là sự truyền âm và phản xạ âm và giao nhiệm
vụ cho HS ôn tập lại các nội dung kiến thức đồng thời tìm hiểu thêm tài liệu sách,
trên mạng để đưa ra giải pháp chế tạo ngôi nhà cách âm phù hợp với các tiêu chí
sản phẩm như bên dưới.
- HS chia nhóm theo sự hướng dẫn của GV và các nhóm phân cơng vai trị phụ
trách cho các thành viên trong nhóm
Bảng phân cơng vai trị của các thành viên trong nhóm
TT Họ và tên
Vai trị
Nhiệm vụ
1
Trưởng nhóm
Quản lý, tổ chức chung, phụ trách bài trình
bày trên powerpoint
2
Thư ký
Ghi chép, lưu trữ hồ sơ học tập của nhóm

3
Thành viên
Phát ngơn viên
4
Thành viên
Photo hồ sơ, tài liệu học tập
5
Thành viên
Chụp ảnh, ghi hình minh chứng của nhóm
6
Thành viên
Mua vật liệu
Lưu ý: Các vai trị là dự kiến, có thể thay đổi theo thực tế triển khai nhiệm vụ của
nhóm. Một thành viên có thể đảm nhận nhiều cơng việc.
GV thống nhất với cả lớp và xác lập tiêu chí đánh giá sản phẩm
Phiếu 1. Tiêu chí đánh giá sản phẩm ngơi nhà cách âm
TT Tiêu chí
Điểm tối đa
1
Ngơi nhà cách âm tốt
4
2
Thiết kế chắc chắn, hình thức trang 3

Điểm đạt được

trí đẹp
3
Vật liệu đơn giản, tái chế
2

TỔNG CỘNG
10
GV thống nhất kế hoạch triển khai chủ đề STEM “Ngôi nhà cách âm”

GV: Đặng Văn Phương

11


Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh

Minh họa kế hoạch triển khai chủ đề STEM “Ngơi nhà cách âm”
Hoạt động chính
Thời lượng
Hoạt động 1: xác định vấn đề
20 phút – trên lớp
Hoạt động 2: Nghiên cứu kiến thức nền HS thực hiện nhóm ở nhà
và đề xuất giải pháp
Hoạt động 3: Lựa chọn giải pháp
25 phút – trên lớp
Hoạt động 4: Chế tạo mẫu, thử nghiệm HS thực hiện nhóm ở nhà
và đánh giá
Hoạt động 5: Chia sẻ, thảo luận, điều 45 phút – trên lớp
chỉnh
GV thống nhất với lớp tiêu chí đánh giá bản thiết kế của nhóm để chuẩn bị cho
hoạt động 3
Phiếu 2. Đánh giá bài báo cáo sản phẩm và bản thiết kế sản phẩm ngôi nhà
cách âm
TT

1

Tiêu chí
Điểm tối đa
Bản thiết kế rõ ràng, chi tiết mơ 2

Điểm đạt được

tả được ngun lí của ngơi nhà
2

cách âm
Bản thiết kế có sự trình bày rõ 3
ràng về các ngun vật liệu, bố

3

trí, có số liệu kích thước
Giải thích rõ ngun lí hoạt động 4
của ngơi nhà cách âm dựa trên

4

sự truyền âm và phản xạ âm
Trình bày báo cáo rõ ràng, logic, 1

sinh động
TỔNG CỘNG
10
GV cần nhấn mạnh: Khi báo cáo phương án thiết kế sản phẩm HS phải vận dụng

kiến thức sự truyền âm và phản xạ âm để giải thích, trình bày ngun lí hoạt động
của sản phẩm. Vì vậy, tiêu chí này có trọng số điểm lớn nhất.
d. Sản phẩm
Kết thúc hoạt động 1, HS cần đạt được sản phẩm sau:

GV: Đặng Văn Phương

12


Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh

- Mô tả sơ bộ của HS về cấu tạo và nguyên lí hoạt động của ngôi nhà cách âm dựa
trên kiến thức sự truyền âm và phản xạ âm.
HOẠT ĐỘNG HỌC 2: NGHIÊN CỨU KIẾN THỨC NỀN VÀ ĐỀ XUẤT
GIẢI PHÁP
a. Mục tiêu
HS đề xuất được giải pháp thiết kế ngôi nhà cách âm.
b. Nội dung
Học sinh tự đọc lại tài liệu và làm việc nhóm thảo luận thống nhất các kiến thức
liên quan đến sản phẩm STEM, vẽ được bản vẽ thiết kế sản phẩm cho ngôi nhà
cách âm.
GV hỗ trợ tài liệu; gợi mở các vật liệu, dụng cụ thiết kế; giải đáp thắc mắc cho các
nhóm khi cần thiết.
c. Phương thức tổ chức thực hiện hoạt động
GV giao nhiệm vụ cho HS:
+ Cá nhân HS hoàn thành phiếu trả lời câu hỏi
+ Cá nhân HS hồn thành bản vẽ thiết kế ngơi nhà cách âm và ngun lí hoạt động
ngơi nhà cách âm ở phiếu học tập. GV gợi mở các vật liệu, dụng cụ.

+ Nhóm thống nhất 1 bản thiết kế ngơi nhà cách âm của nhóm.
+ Chuẩn bị bài báo cáo bản thiết kế
PHIẾU TRẢ LỜI CÂU HỎI
Chủ đề STEM:……………………………………………………………………
Họ tên HS:………………………………………………………………………...
Nhóm:………………………………………………………………………………
Câu 1: Âm truyền qua được mơi trường nào? Không truyền qua được môi trường
nào?
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
Câu 2: Phản xạ âm là gì?
……………………………………………………………………………………
GV: Đặng Văn Phương

13


Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh

……………………………………………………………………………………
Câu 3: Vật phản xạ âm tốt là gì? Vật phản xạ âm kém là gì?
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
PHIẾU TRẢ LỜI CÂU HỎI
Chủ đề STEM:……………………………………………………………………
Họ tên HS:…………………………………………………………………………
Nhóm:………………………………………………………………………………
1. Bản thiết kế ngôi nhà cách âm (HS ghi chú cụ thể bộ phận, kích thước các bộ
phận, vật liệu dùng để thiết kế các bộ phận)

……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
2. Mơ tả ngun lí hoạt động của ngôi nhà cách âm
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
HS thực hiện nhiệm vụ:
- HS tự ôn tập lại kiến thức về sự truyền âm và phản xạ âm, đồng thời tham khảo
thêm tài liệu sách và trên mạng sau đó chia sẻ lại với nhóm những kiến thức mình
đã ơn tập, tìm hiểu. Hoàn thành phiếu học tập và phiếu trả lời câu hỏi.
- Thảo luận nhóm vẽ bản thiết kế cho ngơi nhà cách âm (Trình bày bản thiết kế trên
giấy A0 hoặc bài trình chiếu Powerpoint)
- Thảo luận nhóm hồn thành một bài viết báo cáo trình bày ngun lí hoạt động
của ngơi nhà cách âm.
- Chuẩn bị bài trình bày 2 bản thiết kế, giải thích nguyên lí hoạt động của ngôi nhà
cách âm.
Kiểm tra, đánh giá:
- GV kiểm tra, đơn đốc các nhóm thực hiện nhiệm vụ và hỗ trợ nếu cần thiết
- GV yêu cầu nhóm trưởng định kì báo cáo tiến độ làm việc của nhóm để có những

GV: Đặng Văn Phương

14


Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh

hỗ trợ khi cần thiết
d. Sản phẩm
Kết thúc hoạt động học 2, HS cần đạt được các sản phẩm sau:

- Phiếu trả lời câu hỏi nhằm mục tiêu ôn tập lại các kiến thức về sự truyền âm và
phản xạ âm;
- Bài ghi chú của cá nhân về các kiến thức liên quan đến sản phẩm STEM và phác
thảo bản vẽ thiết kế sản phẩm cá nhân về ngôi nhà cách âm;
- Bản vẽ thiết kế sản phẩm ngơi nhà cách âm của nhóm (trình bày trên giấy A0
hoặc bài trình chiếu powerpoint);
- Bài thuyết trình về bản thiết kế của sản phẩm
HOẠT ĐỘNG HỌC 3: LỰA CHỌN GIẢI PHÁP
a. Mục tiêu
HS trình bày được phương án thiết kế ngơi nhà cách âm của nhóm theo các tiêu chí
đã đưa ra và vận dụng được sự truyền âm và phản xạ âm đã được học và tìm hiểu
để giải thích ngun lí hoạt động của vật liệu phản xạ âm và bảo vệ được phương
án thiết kế mà nhóm đã lựa chọn.
b. Nội dung
- GV tổ chức cho HS từng nhóm trình bày phương án thiết kế;
- GV tổ chức hoạt động thảo luận cho từng thiết kế: các nhóm khác và GV nêu câu
hỏi làm rõ, phản biện và góp ý cho bản thiết kế; nhóm trình bày trả lời câu hỏi, lập
luận, bảo vệ quan điểm hoặc ghi nhận ý kiến góp ý phù hợp để hồn thiện bản thiết
kế;
- GV chuẩn hố các kiến thức liên quan cho HS; yêu cầu HS ghi lại các kiến thức
vào vở và chỉnh sửa phương án thiết kế (nếu có).
c. Phương thức tổ chức thực hiện hoạt động:
GV giao nhiệm vụ cho HS
GV giao nhiệm vụ: “Cá nhóm trình bày phương án thiết kế trong 5 phút. Trình bày
rõ ngun lí hoạt động ngơi nhà cách âm dựa vào vật liệu phản xạ âm. Các nhóm
cịn lại chú ý nghe”
GV: Đặng Văn Phương

15



Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh

HS thực hiện nhiệm vụ
- Các nhóm lần lượt trình bày phương án thiết kế của nhóm mình.
- GV tổ chức cho các nhóm cịn lại nêu câu hỏi, nhận xét về phương án thiết kế của
nhóm bạn; nhóm trình bày trả lời, bảo vệ, thu nhận góp ý, đưa ra sửa chữa. Gv đánh
giá phần trình bày các nhóm dựa vào phiếu 2
GV đặt các câu hỏi gợi mở cho các nhóm:
+ Cần lựa chọn vật liệu tối ưu nào nhất để làm tường cách âm cho ngôi nhà?
Kiểm tra, đánh giá
- GV công bố điểm đánh giá bản thiết kế và phần trình bày bản thiết kế sản phẩm
của các nhóm theo phiếu 2, nhận xét, tổng kết và chuẩn hoá các kiến thức liên
quan, chốt lại các vấn đề cần chú ý, chỉnh sửa của các nhóm.
- GV giao nhiệm vụ cho các nhóm về nhà triển khai chế tạo sản phẩm theo bản
thiết kế.
- Sau khi nhóm thống nhất ý tưởng cần xây dựng giải pháp thực hiện bằng cách
hoàn thiện các nội dung sau để chuẩn bị cho hoạt động 4.
Bảng phân công nhiệm vụ chế tạo ngôi nhà cách âm
Nhiệm vụ
Thời gian
1……………..
d. Sản phẩm

Phương tiện

Người thực hiện

Kết quả


Kết thúc hoạt động học 3, HS cần đạt được sản phẩm:
- Bản thiết kế hồn chỉnh giải pháp chế tạo ngơi nhà cách âm mà nhóm đã thống
nhất
HOẠT ĐỘNG HỌC 4: CHẾ TẠO MẪU, THỬ NGHIỆM, ĐÁNH GIÁ
a. Mục tiêu
Các nhóm tiến hành chế tạo được ngôi nhà cách âm căn cứ trên bản thiết kế của
nhóm đã chỉnh sửa, bổ sung sau buổi báo cáo thiết kế ở hoạt động học 3.
b. Nội dung
HS làm việc theo nhóm theo bảng phân cơng nhiệm vụ của nội bộ nhóm để chế tạo
ngơi nhà cách âm trao đổi với GV khi gặp khó khăn và có vấn đề thắc mắc.
GV: Đặng Văn Phương

16


Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh

c. Phương thức tổ chức thực hiện hoạt động
GV giao nhiệm vụ cho HS
GV giao nhiệm vụ: “Cá nhóm trình về nhà chế tạo ngơi nhà cách âm theo bản thiết
kế của nhóm”
HS thực hiện nhiệm vụ
- HS chuẩn bị các vật liệu từ gợi ý của GV và từ sự tìm hiểu của nhóm;
- HS lắp đặt các thành phần của ngôi nhà cách âm theo bản thiết kế;
- HS thử nghiệm hoạt động của ngơi nhà cách âm, so sánh với các tiêu chí đánh giá
sản phẩm (Phiếu 1). HS điều chỉnh lại thiết kế, ghi lại nội dung điều chỉnh và giải
thích lý do (nếu cần phải điều chỉnh);
- HS hoàn thiện sản phẩm; chuẩn bị bài giới thiệu sản phẩm.

Kiểm tra, đánh giá
- GV đơn đốc, hỗ trợ các nhóm trong q trình hồn thiện các sản phẩm.
- GV có thể gợi ý các nhóm làm nhật kí chế tạo ngơi nhà cách âm ghi lại các hoạt
động chế tạo ngôi nhà cách âm, các vấn đề gặp phải, nguyên nhân và cách giải
quyết của nhóm
d. Sản phẩm
Kết thúc hoạt động học 4, HS cần đạt được sản phẩm:
- 1 ngôi nhà cách âm đáp ứng được các tiêu chí trong Phiếu 1 và bản thiết kế
- 1 bài báo cáo để trình bày báo cáo sản phẩm trước lớp
HOẠT ĐỘNG HỌC 5: CHIA SẺ, THẢO LUẬN, ĐIỀU CHỈNH
a. Mục tiêu:
- HS trình bày được về sản phẩm ngơi nhà cách âm của nhóm đáp ứng được các
tiêu chí đánh giá sản phẩm đã đặt ra;
- HS đưa ra được ý kiến nhận xét, phản biện dành cho sản phẩm của nhóm bạn,
- HS thể hiện được ý thức về cải tiến, phát triển sản phẩm của nhóm.
b. Nội dung:
- GV tổ chức cho các nhóm trưng bày sản phẩm trước lớp; các nhóm lần lượt báo
cáo sản phẩm và trả lời các câu hỏi của GV và các nhóm bạn; đánh giá sản phẩm
GV: Đặng Văn Phương

17


Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh

của nhóm bạn; đề xuất phương án cải tiến sản phẩm.
c. Phương thức tổ chức thực hiện hoạt động
GV giao nhiệm vụ cho HS
GV giao nhiệm vụ: “Các nhóm trình bày báo cáo sản phẩm ngơi nhà cách âm nhóm

mình trong thời gian 5 phút, giới thiệu về sản phẩm, cách chế tạo và nguyên lí hoạt
động sản phẩm. Các nhóm cịn lại chú ý nghe, có những nhận xét, góp ý, đánh giá
về sản phẩm của nhóm bạn”
HS thực hiện nhiệm vụ
- GV tổ chức lần lượt từng nhóm trình bày sản phẩm của nhóm mình. Các nhóm
cịn lại chú ý nghe.
- GV cho các nhóm quan sát sản phẩm của nhau và nhận xét về sản phẩm của nhóm
theo bảng tiêu chí sản phẩm.
- GV tổ chức cho các nhóm cịn lại nêu câu hỏi, nhận xét về sản phẩm của nhóm
bạn; nhóm trình bày trả lời, thu nhận góp ý, đưa ra sửa chữa.
- GV đánh giá phần sản phẩm của các nhóm dựa vào phiếu 1.
- GV cho các nhóm đánh giá chéo nhóm bạn dựa vào phiếu 1
Kiểm tra, đánh giá
- GV công bố điểm đánh giá sản phẩm của các nhóm theo phiếu 2, nhận xét, tổng
kết và chuẩn hố các kiến thức liên quan, chốt lại các vấn đề cần chú ý, chỉnh sửa
của các nhóm.
- GV yêu cầu các nhóm về nhà hồn thiện sản phẩm theo góp ý của GV và các
nhóm bạn
- GV có thể nêu câu hỏi lấy thông tin phản hồi:
+ Các em đã học được những kiến thức và kĩ năng nào trong quá trình thực hiện
chủ đề STEM này?
+ Điều gì làm em ấn tượng nhất/nhớ nhất khi thực hiện chủ đề STEM này?
d. Sản phẩm
Kết thúc hoạt động học 5, HS cần đạt được sản phẩm:
- 1 sản phẩm là một ngơi nhà cách âm đã hồn thiện
GV: Đặng Văn Phương

18



Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh

- Những nhận xét, góp ý, câu hỏi, đánh giá dành cho các nhóm bạn.
* Ví dụ tiến trình dạy học lớp thực nghiệm theo định hướng STEM
Tuần CM: 16
Tiết PPCT: 63,64

Ngày soạn:
12/1/2022
BÀI 13: SỰ PHẢN XẠ ÁNH SÁNG
Môn học/Hoạt động giáo dục: KHTN ; lớp: 7

Yêu cầu cần đạt: Vận dụng được định luật phản xạ ánh sáng trong một số trường
hợp đơn giản.
Tên chủ đề STEM: Thiết kế kính tiềm vọng (Thời lượng: 90 phút trên lớp và hoạt
động ở nhà)
Mô tả: Trong chủ đề STEM này, HS sẽ thiết kế và chế tạo được Kính Tiềm vọng
từ các vật liệu đơn giản với mục tiêu quan sát được các vật ở trên cao thông qua
vận dụng các kiến thức đã học như: sự truyền ánh sáng, tia sáng, sự phản xạ ánh
sáng, ảnh của vật tạo bởi gương phẳng.
Kiến thức STEM cần giải quyết trong chủ đề
Tên sản phẩm Khoa học (S) Công nghệ (T) Kĩ thuật (E)
Tốn (M)
Kính tiềm
Các khái niệm Các hiểu biết - Bản vẽ thiết - Kích thước
vọng

khoa học như ban đầu về độ kế
đường truyền phản xạ của -


của ống, vị trí
Thao

tác đặt các gương

tia sáng, sự vật liệu, mặt gắn, cắt dán, sao
phản xạ ánh phản

xạ

sáng, định luật mặt

và sắp xếp các bộ gương

cho

2

song

khơng phận của kính song với nhau.

phản xạ ánh phản xạ của tiềm vọng

- Đặt hệ 2

sáng, sự tạo gương,

chọn


gương để hình

ảnh của vật lựa vật liệu có

ảnh được phản

qua

xạ tốt nhất.

phẳng.

gương độ cứng phù
hợp để làm
hộp đỡ cho

GV: Đặng Văn Phương

19


Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh lớp 7A1 trong tiết KHTN 7
trường THCS Tân Hà – Tân Châu – Tây Ninh

khối gương
HOẠT ĐỘNG HỌC 1. XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ
a. Mục tiêu
- HS xác định được nhiệm vụ “Thiết kế kính tiềm vọng” mà GV đưa ra và các tiêu
chí đánh giá sản phẩm.

- HS xác định được kiến thức trọng tâm trong chủ đề STEM này là sự phản xạ ánh
sáng và ảnh của vật tạo bởi gương phẳng.
b. Nội dung: HS và GV thảo luận về kính tiềm vọng trong đời sống gồm cơng
dụng, cách chế tạo, nguyên lí hoạt động và thống nhất tiêu chí đánh giá sản phẩm
c. Phương thức tổ chức thực hiện hoạt động
GV đưa ra tình huống
“Trong đời sống, tàu ngầm phương tiện di chuyển dưới nước, làm thế nào để người
ở trong tàu ngầm có thể quan sát được những vật trên mặt nước. Một người ở dưới
thấp muốn quan sát vật trên cao ... Vậy, có thiết bị nào giúp chúng ta quan sát được
những vật trên cao bị che khuất hay không?”
- HS thảo luận theo cặp đơi hoặc theo nhóm đưa ra ý kiến về các thiết bị mà các em
nghĩ đến.
- GV cho HS xem video clip đã được GV chuẩn bị trước về kính tiềm vọng trong
tàu ngầm. GV giao nhiệm vụ “Các em hãy xem video clip sau đây về kính tiềm
vọng và ghi chú lại trong vở về công dụng, đặc điểm, hình dạng của kính để sau đó
cả lớp cùng thảo luận.”
- GV yêu cầu các nhóm từ video và các hình ảnh được xem HS mơ tả cơng dụng,
đặc điểm, hình dạng; giải thích sự tạo ảnh bởi kính
GV đặt các câu hỏi gợi mở:
+ Tác dụng của kính là gì?
+ Kính có hình dạng như thế nào? Gồm các bộ phận nào?
+ Bộ phận nào quan trọng nhất trong kính, giúp quan sát được vật trên cao?
+ Mắt mình quan sát là quan sát vật hay ảnh của vật?
+ Hiện tượng nào về ánh sáng em đã học được đề cập trong video trên?
GV: Đặng Văn Phương

20