BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

ĐÀO HUẤN QN

QUYỀN HẠN CỦA CƠNG AN XÃ
THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2021


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

QUYỀN HẠN CỦA CƠNG AN XÃ
THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM

Chun ngành: Luật Hình sự và Tố tụng hình sự
Định hướng ứng dụng
Mã số: 60380104

Người hướng dẫn khoa học: TS. Võ Thị Kim Oanh
Học viên: Đào Huấn Qn
Lớp: Cao học Luật, Khóa1 Phú n

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2021

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng luận văn Thạc sỹ Luật học “Quyền hạn của Công an
xã theo luật tố tụng hình sự Việt Nam” là cơng trình nghiên cứu do chính tơi thực
hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Võ Thị Kim Oanh. Các nội dung, thơng
tin được trình bày trong luận văn là trung thực. Tơi xin chịu hồn tồn trách nhiệm
về lời cam đoan trên của mình.
Tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm về lời cam đoan này.
Tác giả luận văn

Đào Huấn Quân


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
TỪ VIẾT TẮT

TỪ ĐẦY ĐỦ

01

BLTTHS

Bộ luật Tố tụng hình sự

02

CAX

Cơng an xã

03


CQĐT

Cơ quan điều tra

04

VKS

Viện kiểm sát

STT


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1
CHƯƠNG 1. QUYỀN HẠN CỦA CÔNG AN XÃ TRONG VIỆC TIẾP NHẬN
TỐ GIÁC, TIN BÁO VỀ TỘI PHẠM.....................................................................6
1.1. Quy định của pháp luật tố tụng hình sự về quyền hạn của Công an xã
trong việc tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm ...............................................6
1.1.1. Quy định về khái niệm tố giác, tin báo về tội phạm .............................. 6
1.1.2. Quy định về thẩm quyền của Công an xã trong việc tiếp nhận tố giác, tin
báo về tội phạm ........................................................................................... 8
1.1.3. Quy định về tổ chức tiếp nhận và trình tự, thủ tục tiếp nhận tố giác, tin
báo về tội phạm của Công an xã ................................................................ 11
1.2. Thực tiễn áp dụng quy định của pháp luật tố tụng hình sự về quyền hạn
của Cơng an xã trong việc tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm..................15
1.3. Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng quy định của pháp luật tố
tụng hình sự về quyền hạn của Công an xã trong việc tiếp nhận tố giác, tin
báo về tội phạm ...................................................................................................25

Kết luận Chương 1 ..................................................................................................28
CHƯƠNG 2. QUYỀN HẠN CỦA CÔNG AN XÃ TRONG VIỆC PHÂN LOẠI,
XỬ LÝ TỐ GIÁC, TIN BÁO VỀ TỘI PHẠM .....................................................30
2.1. Quy định của pháp luật tố tụng hình sự về quyền hạn của Công an xã
trong việc phân loại, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm ...................................30
2.2. Thực tiễn áp dụng quy định của pháp luật tố tụng hình sự về quyền hạn
của Công an xã trong việc phân loại, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm .......33
2.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng quy định của pháp luật tố tụng
hình sự về quyền hạn của Công an xã trong việc phân loại, xử lý tố giác, tin
báo về tội phạm ...................................................................................................41
Kết luận Chương 2 ..................................................................................................45
KẾT LUẬN ..............................................................................................................46
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO


1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ở Việt Nam hiện nay, Công an xã là là lực lượng được tổ chức theo đơn vị
hành chính xã, có trách nhiệm tham mưu cho cấp uỷ Đảng và Uỷ ban nhân dân xã
về công tác đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn xã và thực hiện việc quản lý nhà
nước về an ninh trật tự ở xã. Công an xã có chức năng bảo đảm bảo an ninh chính
trị, trật tự an tồn xã hội, đấu tranh phịng chống tội phạm, vi phạm pháp luật, xây
dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh tổ quốc ở xã. Ở góc độ quản lý, Cơng an
xã chịu sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của cấp uỷ Đảng, sự quản lý, điều hành của
Uỷ ban nhân dân xã và đặc biệt là sự chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ của cơng an cấp
trên (Cơng an tỉnh, huyện). Vì vậy, pháp luật tố tụng hình sự đã quy định cho lực
lượng Công an xã các quyền hạn khác nhau, phù hợp với chức năng của lực lượng
này, đáp ứng kịp thời u cầu đấu tranh phịng, chống tội phạm. Trong đó có thể kể
đến quyền hạn rất cơ bản và quan trọng của Cơng an xã trong tố tụng hình sự, đó là

quyền hạn trong việc tiếp nhận, phân loại, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm.Trong
tố tụng hình sự, Cơng an xã khơng phải là cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng
nên khơng có thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và ra các quyết
định tố tụng. Tuy nhiên, Công an xã là lực lượng có đủ cơ sở, điều kiện và khả năng
để thực hiện tốt hoạt động tiếp nhận, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm, đồng thời để
đáp ứng u cầu của cơng tác đấu tranh phịng chống tội phạm, đảm bảo mọi tố
giác, tin báo về tội phạm phải được tiếp nhận, xử lý kịp thời, không bỏ lọt tội phạm
và không làm oan người vô tội, pháp luật tố tụng hình sự đã quy định cho Công an
xã quyền hạn tiếp nhận, phân loại và xử lý tố giác, tin báo về tội phạm. Hiện nay,
lực lượng Cơng an xã đang được xây dựng chính quy theo Nghị quyết số 22NQ/TW, ngày 15/3/2018 của Bộ chính trị và Nghị định số 42/2021/NĐ-CP gày 31
tháng 3 năm 2021 về xây dựng lực lượng Công an xã, thị trấn chính quy, điều này
càng tăng thêm về chất lượng và hiệu quả của hoạt động tiếp nhận, xử lý tố giác, tin
báo về tội phạm của Công an xã trong thời gian tới.
Pháp luật tố tụng hình sự đã quy định đầy đủ, cụ thể về việc tiếp nhận, phân
loại, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm của Công an xã. Những quy định này đã tạo
cơ sở pháp lý vững chắc cho hoạt động tiếp nhận, phân loại, xử lý tố giác, tin báo về
tội phạm của lực lượng Công an xã trên thực tế. Tuy nhiên, qua nghiên cứu tác giả
nhận thấy các quy pháp luật tố tụng hình sự về tiếp nhận, phân loại, xử lý tố giác,


2
tin báo về tội phạm của công an xã vẫn còn một số hạn chế, bất cập nhất định.
Những hạn chế, bất cập này sẽ dẫn đến những khó khăn, vướng mắc và vi phạm
trong thực tiễn tiếp nhận, phân loại, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm, làm ảnh
hưởng đến hiệu quả cơng tác đấu tranh phịng chống tội phạm, dẫn đến tình trạng
oan sai hoặc bỏ lọt tội phạm. Xuất phát từ lý do trên, tác giả đã chọn vấn đề “Quyền
hạn của Công an xã theo luật tố tụng hình sự Việt Nam” làm đề tài luận văn tốt
nghiệp Cao học luật của mình.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Quyền hạn của Cơng an xã trong việc tiếp nhận, phân loại, xử lý tố giác, tin

báo về tội phạm là một khía cạnh pháp lý quan trọng trong lĩnh vực tố tụng hình sự.
Qua khảo sát, tìm hiểu về các cơng trình khoa học pháp lý, tác giả nhận thấy có một
số cơng trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài này như sau:
- Nhóm giáo trình, sách bình luận, sách chun khảo:
Nhóm giáo trình, sách chun khảo: Các cơng trình có liên quan đến quyền
hạn của công an xã trong việc tiếp nhận, phân loại, xử lý tố giác, tin báo về tội
phạm như: Nguyễn Ngọc Chí (2014), Giáo trình luật Tố tụng hình sự Việt Nam,
NXB Đại học quốc gia Hà Nội; Giáo trình Luật Tố tụng hình sự Việt Nam, (2017),
Trường Đại học Luật Hà Nội, NXB Công an nhân dân; Võ Thị Kim Oanh (chủ
biên), (2018), Giáo trình Luật Tố tụng hình sự Việt Nam, Trường Đại học Luật
Thành Phố Hồ Chí Minh, NXB Hồng Đức; … Qua tìm hiểu tác giả nhận thấy các
sách, giáo trình này là tài liệu học tập trong các cơ sở đào tạo luật. Nội dung của các
cơng trình này viết về các vấn đề chung trong luật tố tụng hình sự, thủ tục giải quyết
các vụ án hình sự. chỉ là nội dung rất nhỏ được đề cập trong các giáo trình và sách
được liệt kê ở trên. Quyền hạn của công an xã trong việc tiếp nhận, phân loại, xử lý
tố giác, tin báo về tội phạm chỉ là một nội dung nhỏ được đề cập trong các cơng
trình này mà chưa có sự phân tích, đánh giá chun sâu.
Nhóm bài viết tạp chí, hội thảo khoa học có các cơng trình liên quan như sau:
Nguyễn Huy Thái, (2014), "Cần sửa đổi, bổ sung một số quy định của BLTTHS về
giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; khởi tố vụ án”, Tạp chí
Kiểm sát; Trương Văn Chung, (2015), "Thực tiễn và những khó khăn, vướng mắc
trong việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố", Tạp chí
Kiểm sát, (10); Phạm Thị Thoa (2015), “Nâng cao hiệu quả công tác tiếp nhận và
xử lý tố giác, tin báo về tội phạm cướp giật tài sản”, Tạp chí Cảnh sát phịng chống
tội phạm, (2); Nguyễn Việt Hùng, (2017), "Quan hệ phối hợp trong công tác tiếp


3
nhận, quản lý, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và điều tra,
truy tố các vụ án hình sự”, Tạp chí Kiểm sát, (8)… Nhìn chung các bài viết này chỉ

đề cập đến một hoặc một số vấn đề liên quan đến việc tiếp nhận, giải quyết nguồn
tin về tội phạm, chưa có bài viết nào nghiên cứu chuyên sâu về quyền hạn của Công
an xã trong việc tiếp nhận và xử lý tố giác, tin báo về tội phạm
Nhóm luận văn, luận án có một số cơng trình nghiên cứu có liên quan như
sau: Trần Thị Thu Thủy (2014), Tiếp nhận, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm của
lực lượng cảnh sát 113 Cơng an TP. Hồ Chí Minh, Luận văn Thạc sĩ Luật Học,
Trường Đại học cảnh sát nhân dân; Phùng Quang Tuấn (2014), Tiếp nhận, xử lý tố
giác, tin báo về tội phạm của lực lượng cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự xã hội
Công an tỉnh Gia Lai, luận văn Thạc sĩ, Trường Đại học cảnh sát nhân dân; Lê Thị
Thoa, (2017), Nhiệm vụ, quyền hạn tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm của Cơng
an cấp xã theo Luật tố tụng hình sự Việt Nam, Luận văn thạc sĩ, Đại học Luật thành
phố Hồ Chí Minh; Nguyễn Minh Tuấn, (2019), Tiếp nhận, giải quyết tin báo về tội
phạm của CQĐT theo luật tố tụng hình sự Việt Nam, Luận văn Thạc sỹ, Trường Đại
học luật TP.HCM; Nguyễn Minh Thành, (2020), Thủ tục giải quyết tố giác, tin báo
về tội phạm theo Luật tố tụng hình sự Việt Nam, Luận văn thạc sĩ ứng dụng, Trường
Đại học luật TP.HCM… Các cơng trình này nghiên cứu các vấn đề lý luận, quy
định của pháp luật và thực tiễn áp dụng về việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo
về tội phạm của các chủ thể khác nhau nhưng chủ tập trung vào thẩm quyền của cơ
quan điều tra. Trong số các cơng trình nghiên cứu trên có luận văn của tác giả Lê
Thị Thoa, (2017), Nhiệm vụ, quyền hạn tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm của
Công an cấp xã theo Luật tố tụng hình sự Việt Nam, Luận văn thạc sĩ, Đại học Luật
thành phố Hồ Chí Minh nghiên cứu trực tiếp về việc tiếp nhận tố giác, tin báo về tội
phạm của công an xã. Luận văn này đã làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận, quy định
của pháp luật và thực tiễn áp dụng, trên cơ sở đó đưa ra một số giải pháp nâng cao
hiệu quả áp dụng. Tuy nhiên, có một số vấn đề liên quan đến thủ tục tiếp nhận, phân
loại, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm của Cơng an xã cịn chưa được nghiên cứu,
khảo sát tồn diện.
Bên cạnh đó, trên mạng Internet có rất nhiều bài viết, báo cáo chuyên đề của
các tác giả, các cơ quan có thẩm quyền về quy định của pháp luật về tiếp nhận, xử
lý tố giác, tin báo về tội phạm của các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng và

của Cơng an xã; đánh giá những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn áp dụng. Đây
sẽ là những tài liệu có giá trị tham khảo cho tác giả khi thực hiện luận văn này.


4
Nhìn chung, các cơng trình này chỉ nghiên cứu một hoặc một số vấn đề liên
quan đến việc quyền hạn của công an xã trong tiếp nhận, xử lý tố giác, tin báo về tội
phạm hoặc kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, hoặc có nghiên cứu
nhưng vẫn còn tồn tại những hạn chế, vướng mắc nhất định. Tuy nhiên, đây sẽ là
những nguồn tài liệu tham khảo có giá trị. Việc nghiên cứu chuyên sâu và tồn diện
về quyền hạn của Cơng an xã trong tố tụng hình sự (cụ thể trong việc tiếp nhận, xử lý
tố giác, tin báo về tội phạm) là một định hướng nghiên cứu phù hợp của luận văn này.
3. Mục đích nghiên cứu của đề tài:
Mục đích nghiên cứu
Luận văn làm sáng tỏ quy định của pháp luật tố tụng hình sự về quyền hạn
của Cơng an xã trong việc tiếp nhận, phân loại, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm;
Luận văn cũng xác định những vướng mắc, bất cập trong quy định của pháp
luật tố tụng hình sự về quyền hạn của Cơng an xã trong việc tiếp nhận, phân loại, xử
lý tố giác, tin báo về tội phạm và thực tiễn áp dụng;
Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng quy định của pháp
luật tố tụng hình sự về quyền hạn của Công an xã trong việc tiếp nhận, phân loại, xử
lý tố giác, tin báo về tội phạm.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
- Đối tượng nghiên cứu
Luận văn này tập trung nghiên cứu những quy định của pháp luật tố tụng
hình sự về quyền hạn của Công an xã trong việc tiếp nhận, phân loại, xử lý tố giác,
tin báo về tội phạm và thực tiễn áp dụng; xác định những hạn chế, khó khăn, vướng
mắc; Đề ra một số giải pháp nhằm góp phần thực hiện có hiệu quả hơn việc tiếp
nhận, phân loại, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm của Công an xã.
- Phạm vi nghiên cứu

Pháp luật tố tụng hình sự quy định cho Cơng an xã nhiều quyền hạn khác
nhau, tuy nhiên trong luận văn này, tác giả chỉ tập trung nghiên cứu quy định của
pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam về quyền hạn của Công an xã trong việc tiếp
nhận, phân loại, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm;
Phạm vi về không gian và thời gian: đề tài nghiên cứu, khảo sát, đánh giá các
số liệu và vụ việc điển hình trên phạm vi cả nước từ năm 2016 đến năm 2020.
5. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu dựa trên quan điểm của Đảng và Nhà nước về chiến lược
cải cách tư pháp, nâng cao hiệu quả tiếp nhận và giải quyết nguồn tin về tội phạm.


5
Ngồi ra, các phương pháp điển hình, đặc trưng trong nghiên cứu khoa học pháp lý
được sử dụng trong luận văn gồm:
Phương pháp phân tích, tổng hợp được sử dụng để làm sáng tỏ và đánh giá
các nội dung, vấn đề cần nghiên cứu, trình bày khái quát kết quả nghiên cứu đã đạt
được của luận văn; Phương pháp so sánh được sử dụng để so sánh quy định của
BLTTHS năm 2015 và BLTTHS năm 2003, cũng như thực tiễn áp dụng pháp luật ở
các địa phương về đối tượng được nghiên cứu; Phương pháp thống kê được sử dụng
trong luận văn để tổng hợp các số liệu, các vụ việc điển hình trên thực tế, đánh giá
thực tiễn áp dụng các quy định của pháp luật.
6. Ý nghĩa khoa học và giá trị ứng dụng của đề tài
Sau khi hồn thành, đề tài này có thể dùng làm tài liệu tham khảo trong hoạt
động lập pháp, góp phần vào việc hoàn thiện quy định của pháp luật tố tụng hình sự
về quyền hạn của Cơng an xã trong việc tiếp nhận, xử lý tố giác, tin báo về tội. Đồng
thời, góp phần nâng cao hiệu quả áp dụng quy định của pháp luật trong thực tiễn. Mặt
khác, đề tài có thể được sử dụng dưới dạng tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên
cứu, các giảng viên, người học và những người khác có quan tâm đến vấn đề này.
7. Bố cục của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận văn

gồm hai chương như sau:
Chương 1. Quyền hạn của Công an xã trong việc tiếp nhận tố giác, tin báo về
tội phạm.
Chương 2. Quyền hạn của Công an xã trong việc phân loại, xử lý tố giác, tin
báo về tội phạm.


6
CHƯƠNG 1
QUYỀN HẠN CỦA CÔNG AN XÃ
TRONG VIỆC TIẾP NHẬN TỐ GIÁC, TIN BÁO VỀ TỘI PHẠM
1.1. Quy định của pháp luật tố tụng hình sự về quyền hạn của Công an
xã trong việc tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm
1.1.1. Quy định về khái niệm tố giác, tin báo về tội phạm
Tố tụng hình sự phân chia thành nhiều giai đoạn khác nhau, mỗi giai đoạn có
nhiệm vụ riêng nhưng việc thực hiện nhiệm vụ riêng sẽ góp phần thực hiện nhiệm
vụ chung, đó là phát hiện kịp thời, xử lý nghiêm minh mọi hành vi phạm tội, bảo
đảm không bỏ lọt tội phạm và không làm oan người vơ tội. Q trình giải quyết vụ
án hình sự bắt đầu khi cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận nguồn thông tin về tội
phạm. Các nguồn tin về tội phạm là những cơ sở ban đầu để cơ quan có thẩm quyền
kiểm tra, xác minh nhằm xác định dấu hiệu của tội phạm, bao gồm: Tố giác của cá
nhân;Tin báo của cơ quan, tổ chức, cá nhân; Tin báo trên các phương tiện thông
tin đại chúng; Kiến nghị khởi tố của cơ quan nhà nước; CQĐT, VKS, toà án, bộ đội
biên phòng, hải quan, kiểm lâm, lực lượng cảnh sát biển, kiểm ngư và các cơ quan
khác của công an nhân dân, quân đội nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một
số hoạt động điều tra trực tiếp phát hiện dấu hiệu tội phạm; Người phạm tội tự thú
(Điều 143 BLTTHS năm 2015). Như vậy, tố giác, tin báo về tội phạm là một trong
những nguồn thông tin về tội phạm theo quy định của BLTTHS.
BLTTHS năm 2003 chưa đưa ra khái niệm để phân biệt rõ ràng giữa tố giác
tội phạm với tin báo về tội phạm; giữa tin báo về tội phạm với kiến nghị khởi tố và

giữa tin báo, tố giác về tội phạm với các khiếu nại, tố cáo khác. Việc BLTTHS năm
2003 khơng đưa ra được khái niệm và các tiêu chí để phân biệt giữa các nguồn
thông tin về tội phạm nói trên gây khó khăn cho các chủ thể có thẩm quyền trong
thực tiễn tiếp nhận, phân loại và giải quyết tố giác, tin báo, kiến nghị khởi tố. Bởi vì
theo quy định của pháp luật đối với mỗi nguồn thông tin về tội phạm sẽ do các chủ
thể khác nhau có thẩm quyền tiếp nhận và giải quyết, cũng như việc xác định trách
nhiệm của cá nhân khi họ không tố giác tội phạm hoặc tố giác sai sự thật và đảm
bảo các quyền pháp lý của họ trong q trình giải quyết tố giác1. Để đảm bảo tính
thống nhất trong thực tiễn áp dụng tại Điều 3 Thông tư liên tịch số 06/2013/TTLTBCA-BQP-BTC-BNN&PTNT-VKSNDTC ngày 22/8/2013 đã đưa ra khái niệm về
Nguyễn Minh Tuấn (2018), Tiếp nhận, giải quyết tin báo về tội phạm của Cơ quan điều tra theo Luật tố
tụng hình sự Việt Nam, LV thạc sĩ ứng dụng, Trường Đại học Luật, TP.HCM, tr. 6.
1


7
tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố. Tuy nhiên, tiêu chí để phân biệt tố
giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố chủ yếu dựa vào chủ thể cung cấp nguồn
tin. Cách phân loại này trong một số trường hợp chưa chuẩn xác về mặt khoa học vì
khơng phải mọi trường hợp cá nhân có có danh tính, địa chỉ rõ ràng cung cấp thông
tin về tội phạm cũng được gọi là tố giác. Theo Điều 144 BLTTHS năm 2015 khái
niệm tố giác, tin báo về tội phạm được quy định như sau:
Tố giác về tội phạm là việc cá nhân phát hiện và tố cáo hành vi có dấu hiệu
tội phạm với cơ quan có thẩm quyền. Khái niệm này được xây dựng dựa trên các
dấu hiệu đặc trưng của tố giá về tội phạm, đó là: tố giác về tội phạm là “việc”, nghĩa
là cái phải làm, phải thực hiện bằng các hành vi hoạt động cụ thể của chủ thể2; chủ
thể của tố giác về tội phạm chỉ có thể là cá nhân mà không thể là cơ quan, tổ chức;
Nội dung của tố giác về tội phạm là cá nhân đã phát hiện và trình báo hành vi có
dấu hiệu tội phạm đến cơ quan có thẩm quyền. Việc trình báo này có thể được thực
hiện bằng hình thức khác nhau như trình báo trực tiếp bằng lời nới, qua các phương
tiện thông tin liên lạc hoặc bằng văn bản. Tất nhiên, việc xác định một hành vi có

dấu hiệu tội phạm của cá nhân sẽ mang chủ quan của cá nhân đó. Mỗi cá nhân có
khả năng nhận thức, đánh giá và trình độ hiểu biết pháp luật khác nhau nên nếu cá
nhân cho rằng hành vi có dấu hiệu tội phạm thì họ được quyền trình báo đến cơ
quan có thẩm quyền. Cịn thực chất việc xác định hành vi có dấu hiệu tội phạm hay
khơng là trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền chứ không phải của cá nhân
người đã tố giác, báo tin. Tuy nhiên, nếu việc tố giác của cá nhân đối với hành vi có
dấu hiệu tội phạm mà mang tính chất vu khống, vu cáo xâm phạm quyền, lợi ích
hợp pháp của cá nhân, cơ quan, tổ chức thì sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Tin báo về tội phạm là thơng tin về vụ việc có dấu hiệu tội phạm do cơ quan,
tổ chức, cá nhân thơng báo với cơ quan có thẩm quyền hoặc thơng tin về tội phạm
trên phương tiện thông tin đại chúng. Theo khái niệm này chủ thể của tin báo về tội
phạm bao gồm cá nhân, cơ quan, tổ chức; hoặc các phương tiện thông tin đại chúng;
đối tượng của tin báo là “thơng tin về vụ việc có dấu hiệu tội phạm”. Tin báo về tội
phạm là thông tin về vụ việc có dấu hiệu tội phạm do cơ quan, tổ chức, cá nhân
thơng báo với cơ quan có thẩm quyền hoặc thông tin về tội phạm trên phương tiện
thông tin đại chúng.Tin báo về tội phạm có thể bằng lời hoặc bằng văn bản.
Các cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân giữ một vai trò quan trọng trong việc
phát hiện kịp thời các hành vi phạm tội. Các cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách
2

Viện Hàn Lâm khoa học xã hội Việt Nam (2013), Từ điển tiếng Việt, NXB. Từ điển Bách khoa, tr. 1195.


8
nhiệm phải thông báo ngay cho CQĐT bằng văn bản khi họ phát hiện dấu hiệu của
tội phạm hoặc khi nhận được tin tố giác của cá nhân về tội phạm. CQĐT phải tiếp
nhận và áp dụng các biện pháp để kiểm tra, xác minh tin báo đó.
Cơ quan nhà nước, tổ chức khi thực hiện chức năng của mình có khả năng
phát hiện dấu hiệu tội phạm có thể là cơ quan có chức năng bảo vệ pháp luật, chịu
trách nhiệm tổ chức các hoạt động phòng ngừa, phát hiện tội phạm trên địa hạt của

mình quản lý như hải quan, kiểm lâm, bộ đội biên phòng, lực lượng cảnh sát biển,
kiểm ngư, thanh tra, kiểm toán… Trong trường hợp thấy khơng đúng thẩm quyền
của cơ quan mình thì cơ quan đã tiếp nhận thông tin về tội phạm phải thơng báo
ngay cho CQĐT có thẩm quyền giải quyết vụ việc.
Tin báo trên các phương tiện thông tin đại chúng3: Các phương tiện thơng tin
đại chúng có vai trị quan trọng trong việc đấu tranh chống các hiện tượng tiêu cực,
vi phạm pháp luật. Phương tiện thông tin đại chúng trong bối cảnh hiện nay đã và
đang là kênh đấu tranh phòng chống tội phạm phổ biến và hiệu quả. Vì vậy,
BLTTHS quy định tin báo trên các phương tiện thông tin đại chúng là một trong
những cơ sở khởi tố vụ án hình sự. Các tin báo trên các phương tiện thơng tin đại
chúng (báo chí, đài phát thanh, truyền hình) là kết quả xác minh của phóng viên
hoặc phản ánh thư của nhân dân phát hiện tội phạm. Những tin báo này có vai trị
rất quan trọng trong phát hiện tội phạm. Vì vậy, BLTTHS qui định trách nhiệm của
các cơ quan có thẩm quyền khi nhận được các tin báo về tội phạm trên các phương
tiện thông tin đại chúng phải xem xét, xác minh các tin báo đó.
Trong số các nguồn thơng tin về tội phạm do pháp luật tố tụng hình sự quy
định, thì Công an xã được quyền tiếp nhận đối với hai loại nguồn tin về tội phạm đó
là tố giác và tin báo về tội phạm, đối với các nguồn tin khác về tội phạm Cơng an xã
khơng có thẩm quyền tiếp nhận. Quy định này xuất phát từ tính chất, đặc điểm của
các nguồn thông tin về tội phạm và điều kiện khả năng tiếp nhận, xử lý nguồn thông
tin của Công an xã nhằm đảm bảo hiệu quả của công tác tiếp nhận và xử lý các
nguồn tin khác nhau về tội phạm.
1.1.2. Quy định về thẩm quyền của Công an xã trong việc tiếp nhận tố giác,
tin báo về tội phạm
Trong đấu tranh phòng chống tội phạm, việc tiếp nhận tố giác, tin báo về tội
phạm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, bảo đảm kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm
minh mọi hành vi pham tội. Việc tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm là hoạt động
3

Trường Đại học Luật TP. Hồ Chí Minh (2018), Giáo trình Luật tố tụng hình sự Việt Nam, NXB. Hồng Đức, tr. 371.



9
tố tụng mở đầu của quá trình giải quyết nguồn tin về tội phạm. Việc tiếp nhận tố
giác, tin báo tội phạm đẩy đủ, kịp thời không chỉ đảm bảo việc phát hiện và xử lý
nghiêm minh, kịp thời mọi hành vi phạm tội, mà cịn đảm bảo khơng bỏ lọt tội
phạm, không làm oan người vô tội, bảo đảm quyền con người, quyền cơng dân.
Hoạt động tố tụng hình sự là hoạt động mang tính quyền lực nhà nước, được
thực hiện bở các cơ quan được nhà nước giao quyền. Việc tiếp nhận tố giác, tin báo về
tội phạm cũng là một trong các hoạt động tố tụng được pháp luật tố tụng hình sự điều
chỉnh. Vì vậy, hoạt động này cũng phải được thực hiện bởi các chủ thể mang quyền lực
nhà nước theo quy định của BLTTHS. BLTTHS năm 2003 chỉ quy định thẩm quyền
tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố của CQĐT, VKS mà không
quy định thẩm quyền của các cơ quan, tổ chức khác. Trong 06/2013/TTLT-BCA-BQPBTC-BNN&PTNT-VKSNDTC ngày 22/8/2013 thì thẩm quyền, thủ tục tiếp nhận tố
giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố được quy định rõ ràng và chi tiết hơn so với
quy định của BLTTHS năm 20034. Để khắc phục hạn chế trong BLTTHS năm 2003,
BLTTHS năm 2015 đã có quy định cụ thể về thẩm quyền tiếp nhận tố giác, tin báo về
tội phạm tại Điều 145 BLTTHS năm 2015 bao gồm: CQĐT, VKS tiếp nhận tố giác, tin
báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; Cơ quan, tổ chức khác tiếp nhận tố giác, tin báo về
tội phạm. Tại Điều 146 BLTTHS năm 2015 quy định về thủ tục tiếp nhận tố giác, tin
báo về tội phạm lại quy định “CAX có trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo về tội
phạm, lập biên bản tiếp nhận, lấy lời khai ban đầu và chuyển ngay tố giác, tin báo về
tội phạm kèm theo tài liệu, đồ vật có liên quan cho CQĐT có thẩm quyền”. Để cụ thể
hóa quy định về thẩm quyền tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm trong BLTTHS năm
2015, tại Điều 5 Thông tư liên tịch 01/2017/TTLT-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNTVKSNDTC Quy chế việc phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền trong việc thực
hiện một số quy định của BLTTHS năm 2015 về tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo
về tội phạm và kiến nghị khởi tố quy định: Các cơ quan, tổ chức quy định tại điểm b
khoản 2 Điều 145 BLTTHS năm 2015 gồm: CAX, phường, thị trấn, Đồn Cơng an,
Trạm Cơng an; Tịa án các cấp; Cơ quan báo chí và các cơ quan, tổ chức khác. Như
vậy, theo các quy định trên CAX là một trong các chủ thể có thẩm quyền tiếp nhận tố

giác, tin báo về tội phạm.
Việc quy định thẩm quyền tiếp nhận cho CAX xuất phát từ những cơ sở sau
đây: một là, Việt Nam là một đất nước nông nghiệp, địa bàn nơng thơn chiếm trên
80% diện tích cả nước. Trong đó người nơng dân gắn liền với làng xã, ruộng đất và
4

Xem Điều 5 & 7 TTLT số 06/2013/TTLT-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT-VKSNDTC ngày 22/8/2013.


10
các nghề nông, lâm, ngư nghiệp, tiểu thủ công nghiệp. Địa bàn nông thôn là khu vực
gắn liền với địa giới hành chính cấp xã; nơi người dân thường xuyên sinh sống, lao
động sản xuất, học tập, công tác; quan hệ và gắn bó mật thiết với đất đai, phong tục
tập quán, nghề nghiệp, dòng tộc và cộng đồng dân cư; chấp hành các chủ trương,
chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước; nơi chính quyền xã thực hiện chức năng
quản lý nhà nước trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội đồng thời diễn ra mối quan hệ
giữa cơng dân với các cơ quan Đảng, chính quyền và các đồn thể, tổ chức xã hội.
Mỗi vùng nơng thơn có những đặc điểm địa lý, khí hậu, đặc điểm tâm lý, phong tục
tập quán riêng, có liên quan và ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động phòng ngừa tội
phạm, bảo đảm an ninh trật tự. Trước những đặc điểm tình hình an ninh trật tự trên
địa bàn nơng thơn như trên, CAX chính là lực lượng gần dân, là những người nắm
được tình hình, hiểu phong tục, tập quán, điều kiện sống, ngôn ngữ, nhất là ở vùng
sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc; là những người gắn bó trực tiếp với cơ sở; là
đầu mối để xây dựng thế trận an ninh vững chắc trên địa bàn nơng thơn5; hai là, đấu
tranh phịng chống tội phạm là trách nhiệm của tồn xã hội do đó BLTTHS quy định
các cơ quan, tổ chức đều có trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, đồng
thời tiến hành các biện pháp cần thiết trong phạm vi quyền hạn của mình để ngăn
chặn hành vi phạm tội, thu thập, bảo quản dấu vết của tội phạm. Để việc tiếp nhận tố
giác, tin báo về tội phạm thuận lợi, các cơ quan dù khơng có thẩm quyền khởi tố
(trong đó có CAX) vẫn phải tiếp nhận mọi tố giác, tin báo về tội phạm sau đó chuyển

cho cơ quan có thẩm quyền6; ba là, CAX chịu sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của cấp
uỷ Đảng, sự quản lý, điều hành của Uỷ ban nhân dân xã và sự chỉ đạo, hướng dẫn
nghiệp vụ của công an cấp trên. Vì thế, CAX là một trong những chủ thể có đủ điều
kiện, khả năng về chuyên môn, nghiệp vụ trong việc tiếp nhận đầy đủ và kịp thời các
tố giác, tin báo về tội phạm ở cơ sở. Hơn nữa, hiện nay lực lượng CAX đang được
xây dựng chính quy theo Nghị định số 42/2021/NĐ-CP gày 31 tháng 3 năm 2021 về
xây dựng lực lượng CAX, thị trấn chính quy, điều này càng tăng thêm về chất lượng
và hiệu quả của hoạt động tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm của CAX trong thời
gian tới. Xét ở khía cạnh tâm lý của người dân khi muốn trình báo thông tin về tội
phạm người dân sẽ nghĩ ngay đến lực lượng CAX vì đây là cơ quan trong hệ thống
cơng an gần dân rất, việc trình báo tội phạm của người dân cũng thuận lợi hơn. Việc
Chi Hà, Lực lượng Công an xã, thị trấn với công tác tham gia bảo đảm an ninh, trật tự tại địa bàn nông thôn,
nguồn: bao-dam-an-ninh-trat-tu-tai-dia-ban-nong-thon, truy cập 2/1/2021.
6
Trường Đại học luật TP. Hồ Chí Minh (2018), tlđd (3), tr. 376.
5


11
tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm cũng phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của
CAX, qua đó góp phần đấu tranh, phịng chống tội phạm ở cơ sở.
1.1.3. Quy định về tổ chức tiếp nhận và trình tự, thủ tục tiếp nhận tố giác, tin
báo về tội phạm của Công an xã
BLTTHS năm 2015 chưa quy định cụ thể về việc tổ chức và thủ tục tiếp nhận
tố giác, tin báo về tội phạm của CAX. Tuy nhiên, vấn đề này đã được Thông tư liên
tịch 01/2017/TTLT-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT-VKSNDTC Quy chế việc phối
hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền trong việc thực hiện một số quy định của
BLTTHS năm 2015 về tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến
nghị khởi tố và Thông tư 28/2020/TT-BCA quy định trình tự, thủ tục tiếp nhận,
phân loại, xử lý, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố của lực

lượng Công an nhân dân quy định cụ thể như sau:
- Về tổ chức tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm của Công an xã
Để tiếp nhận đầy đủ, kịp thời mọi tố giác, tin báo về tội phạm CAX phải bố
trí cán bộ trực để tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm. Cán bộ khi thực hiện nhiệm
vụ trực ban hình sự phải có kỹ năng tiếp cơng dân, kỹ năng xử lý các tình huống,
am hiểu các quy định của pháp luật, nhất là các quy định liên quan đến công tác tiếp
nhận, phân loại, xử lý, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm; tiếp nhận, giải quyết
khiếu nại, tố cáo, kiến nghị phản ánh của cơng dân. Cán bộ làm cơng tác trực ban
hình sự hoặc được phân công tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm chỉ tiếp nhận tố
giác, tin báo về tội phạm, không tiếp nhận các thông tin do cá nhân hoặc đại diện cơ
quan, tổ chức trực tiếp đến phản ánh, đến gửi đơn hoặc các hình thức văn bản khác
có nội dung liên quan đến lĩnh vực hành chính, dân sự khơng thuộc thẩm quyền giải
quyết của lực lượng Công an nhân dân, mà tiến hành lập biên bản hướng dẫn công
dân gửi đơn đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết. như vậy, mặc dù khơng phải cơ
quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng nhưng để đảm bảo việc tiếp nhận tố giác, tin
báo về tội phạm thì CAX cũng phải bố trí cán bộ trực 24/24 để kịp thời tiếp nhận
mọi tố giác, tin báo về tội phạm của cá nhân, cơ quan, tổ chức.
- Về trình tự, thủ tục tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm của CAX
Xuất phát từ tính chất của từng loại tố giác, tin báo về tội phạm, nhằm đáp
ứng yêu cầu của công tác tiếp nhận, đồng thời đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng,
chống tội phạm, pháp luật tố tụng hình sự đã quy định về trình tự, thủ tục tiếp nhận
tố giác, tin báo về tội phạm đối với những tố giác, tin báo về tội phạm thông thường
(không thuộc trường hợp hành vi phạm tội đang diễn ra hoặc vừa kết thúc thì bị


12
phát hiện) và trường hợp hành vi phạm tội đang diễn ra hoặc vừa kết thúc thì bị
phát hiện.
+ Đối với những tố giác, tin báo về tội phạm thông thường (không thuộc
trường hợp hành vi phạm tội đang diễn ra hoặc vừa kết thúc thì bị phát hiện) thì

trình tự, thủ tục tiếp nhận được thực hiện như sau7:
Tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm là trách nhiệm của mọi cá nhân,
cơ quan, tổ chức và của nhà nước. Khi phát hiện hành vi có dấu hiệu tội phạm hoặc
vụ việc có dấu hiệu tội phạm thì cá nhân, cơ quan, tổ chức phải kịp thời báo tin cho
các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng, đồng thời tích cực tham gia vào q
trình giải quyết vụ án để hỗ trợ cơ quan có thẩm quyền trong việc giải quyết đúng
đắn, khách quan, toàn diện vụ án. Nhằm đảm bảo mọi hành vi phạm tội đều phải
được phát hiện kịp thời và nghiêm minh, cung như tạo điều kiện thuận lợi cho cá
nhân, cơ quan, tổ chức trong việc báo tin về tội phạm thì pháp luật tố tụng hình sự
đã quy định cá nhân, cơ quan, tổ chức có thể tố giác, báo tin về tội phạm với nhiều
hình thức khác nhau như trực tiếp bằng lời nói, bằng văn bản, hoặc qua các phương
tiện thơng tin liên lạc như điện thoại, hịm thư điện tử... Tương ứng với các hình
thức thực hiện việc tố giác, báo tin về tội phạm của cá nhân, cơ quan, tổ chức, pháp
luật tố tụng hình sự đã quy định về trình tự, thủ tục tiếp nhận các tố giác, tin báo về
tội phạm như sau:
Đối với trường hợp cá nhân trực tiếp đến trụ sở của CAX tố giác về tội phạm
hoặc đại diện cơ quan, tổ chức trực tiếp đến báo tin về tội phạm thì cán bộ tiếp nhận
phải lập Biên bản tiếp nhận theo mẫu số 09, ban hành kèm theo Thông tư số
61/2017/TT-BCA ngày 14/12/2017 của Bộ trưởng Bộ Công an quy định biểu mẫu,
giấy tờ, sổ sách về điều tra hình sự, có chữ ký hoặc điểm chỉ của người tố giác, báo
tin và hướng dẫn họ viết đơn trình báo (có thể ghi âm, ghi hình có âm thanh việc tiếp
nhận khi thấy cần thiết). Trường hợp người tố giác, báo tin từ chối cung cấp thơng tin
cá nhân thì vẫn phải tiến hành tiếp nhận theo trình tự, thủ tục và ghi rõ lý do từ chối
vào biên bản.
Trường hợp cá nhân, đại diện cơ quan, tổ chức trực tiếp đến gửi tố giác, tin báo
về tội phạm bằng văn bản thì cán bộ tiếp nhận phải viết Giấy biên nhận (02 bản) theo
mẫu số 196 (ban hành kèm theo Thông tư số 61/2017), một bản kèm theo tố giác, tin
báo về tội phạm, một bản giao cho người gửi tố giác, tin báo về tội phạm.
Điều 5 Thông tư 28/2020/TT-BCA quy định trình tự, thủ tục tiếp nhận, phân loại, xử lý, giải quyết tố giác,
tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố của lực lượng Công an nhân dân.

7


13
Trường hợp tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm qua điện thoại thì cán bộ
tiếp nhận, phải ghi chép vào sổ tiếp nhận đầy đủ các thông tin sau: Thời gian tiếp
nhận thông tin, họ tên cán bộ tiếp nhận; họ tên, địa chỉ, số điện thoại, số chứng
minh nhân dân (hoặc căn cước công dân), ngày, tháng, năm, đơn vị cấp của người
tố giác, báo tin; Thời gian, địa điểm xảy ra vụ việc; Tóm tắt nội dung, diễn biến vụ
việc; Các thơng tin khác có liên quan (nếu có) như: họ tên, địa chỉ, đặc điểm nhận
dạng của đối tượng, người làm chứng, bị hại, hướng bỏ trốn của đối tượng, công cụ,
phương tiện phạm tội, hậu quả thiệt hại, những việc đã làm tại hiện trường khi phát
hiện vụ việc ...; Lý do người tố giác, báo tin biết được vụ việc đó, những ai cùng
biết vụ việc đó. Trường hợp người tố giác, báo tin từ chối cung cấp thơng tin cá
nhân thì cán bộ tiếp nhận vẫn phải tiến hành tiếp nhận và ghi rõ lý do từ chối. Sau
đó cán bộ tiếp nhận viết thành văn bản báo cáo lãnh đạo, chỉ huy để xử lý.
Đối với thông tin về vụ viềc có dấu hiệu tội phạm phản ánh trên các phương tiện
thơng tin đại chúng thì cán bộ được phân cơng phải tiếp nhận bằng cách sao chụp, ghi
chép hoặc in bài viết ra giấy báo cáo lãnh đạo, chỉ huy để xử lý; Đối với thơng tin về vụ
việc có dấu hiệu tội phạm phản ánh trên báo nói, báo hình thì cán bộ tiếp nhận viết
thành văn bản báo cáo lãnh đạo, chỉ huy để xử lý; Tiếp nhận thơng tin về vụ việc có
dấu hiệu tội phạm qua hịm thư điện tử thì cán bộ tiếp nhận có trách nhiệm in thư ra
giấy hoặc viết nội dung đó thành văn bản báo cáo lãnh đạo, chỉ huy để xử lý.
Trường hợp tiếp nhận đơn, thư có nội dung liên quan đến tội phạm được gửi
qua đường bưu điện, giao liên, thì ngay sau khi tiếp nhận, cán bộ tiếp nhận phải tiến
hành phân loại và báo cáo lãnh đạo, chỉ huy để xử lý hoặc chuyển đến bộ phận, đơn
vị có chức năng tiếp nhận, phân loại, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm để tiến hành
phân loại, xử lý theo trình tự, thủ tục quy định.
Trường hợp người dưới 18 tuổi, người nước ngoài, người dân tộc ít người
trực tiếp đến tố giác, báo tin về tội phạm thì việc tiếp nhận được thực hiện như sau:

Đối với trường hợp người dưới 18 tuổi trực tiếp đến tố giác, báo tin về tội
phạm thì cán bộ tiếp nhận phải lập biên bản tiếp nhận, trong quá trình làm việc cán
bộ tiếp nhận cần chú ý khai thác thông tin về nhân thân, lại lịch, người giám hộ
hoặc người đại diện hợp pháp của người dưới 18 tuổi và liên lạc mời họ nhanh
chóng đến trụ sở làm việc để giám hộ. Trong trường hợp người giám hộ hoặc người
đại diện hợp pháp không đến kịp thì mời người chứng kiến hoặc ghi âm, ghi hình có
âm thanh (việc ghi âm, ghi hình được ghi rõ vào biên bản và bảo quản theo quy
định). Đồng thời khi lấy lời khai cần chú ý đến thái độ, biểu hiện tâm lý của họ để


14
kịp thời có những tác động tích cực nhằm đảm bảo hiệu quả, sau đó báo cáo lãnh
đạo, chỉ huy để xử lý; Như vậy, pháp luật tố tụng hình sự đã có những quy định
mang tính đặc thù về thủ tục tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm đối với những
người dưới 18 tuổi nhằm đảm bảo hiệu quả của hoạt động tiếp nhận, cũng như đảm
bảo tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của chủ thể dưới 18 tuổi, phù hợp với các
quy định khác trong luật tố tụng hình sự nhằm đảm bảo sự thân thiện khi tiến hành
các hoạt động tố tụng đối với người dưới 18 tuổi, tránh làm tổn thương về mặt tâm
lý, tinh thần của người dưới 18 tuổi.
Đối với người nước ngồi, người dân tộc ít người trực tiếp đến tố giác, báo
tin về tội phạm khơng nói, viết được ngơn ngữ tiếng Việt thì cán bộ tiếp nhận, căn
cứ vào khả năng ngơn ngữ của mình để tiếp nhận hoặc kịp thời báo cáo lãnh đạo,
chỉ huy đề ra phương án xử lý. Đây là một trong những quy định nhằm tháo gỡ
những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn tiếp nhận nguồn tin về tội phạm. Tuy
nhiên đối với quy định này pháp luật tố tụng hình sự mới chỉ dừng lại ở mức định
hướng mà chưa có quy định mang tính tồn diện để giải quyết triệt để.
Đối với đơn, thư hoặc các hình thức văn bản khác, khơng ghi rõ tên tuổi, địa
chỉ, khơng có chữ ký trực tiếp hoặc điểm chỉ của người tố giác, báo tin hoặc của
người gửi đơn, thư nhưng có nội dung rõ ràng về người có hành vi vi phạm pháp
luật, có tài liệu, chứng cứ cụ thể về hành vi vi phạm pháp luật và có cơ sở để kiểm

tra, xác minh, thì cán bộ tiếp nhận vẫn tiến hành tiếp nhận, phân loại, xử lý theo quy
định. Về nguyên tắc, những thông tin về tội phạm cần phải thể hiện rõ chủ thể thực
hiện tố giác, tin báo về tội phạm nhằm ràng buộc trách nhiệm của họ đối với các
thông tin về tội phạm mà họ cung cấp, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các
hoạt động kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm. Tuy nhiên, đối với những tin
báo không rõ thông tin của người đã tố giác, báo tin nhưng có cơ sở để xác định
hành vi, vụ việc như tố giác, tin báo là có thật, có dấu hiệu tội phạm, để bảo đảm
khơng bỏ lọt tội phạm thì CAX vẫn tiến hành tiếp nhận để xử lý. Nguyên nhân
người tố giác, báo tin về tội phạm không muốn ghi rõ thơng tin cá nhân trong đơn
trình báo rất đa dạng nhưng cũng có thể do tâm lý lo sợ bị trù dập, trả thù bởi việc
báo tin về tội phạm.
Mặc dù người tố giác, báo tin về tội phạm có thể thực hiện việc trình báo thơng
tin về tội phạm dưới nhiều hình thức khác nhau nhưng tất cả các trường hợp tiếp nhận
tố giác, tin báo về tội phạm, cán bộ tiếp nhận phải ghi vào sổ tiếp nhận nguồn tin về
tội phạm, theo mẫu số 278 (ban hành theo Thơng tư số 61/2017), và phải có trách


15
nhiệm bảo quản, lưu giữ đồ vật, tài liệu có liên quan không để hư hỏng thất lạc,
không làm thay đổi hình thức, nội dung văn bản tố giác, tin báo về tội phạm; đóng
dấu đến, ghi rõ số, ngày, tháng, năm tiếp nhận và nhập vào phần mềm cơ sở dữ liệu
(nếu có) để quản lý, theo dõi. Sau khi hồn thiện thủ tục tiếp nhận thì đơn vị tiếp
nhận, cán bộ tiếp nhận tiến hành phân loại, xử lý theo trình tự, thủ tục quy định.
+ Tiếp nhận, xử lý đối với tố giác, tin báo về hành vi phạm tội đang diễn ra,
hành vi phạm tội đang diễn ra vừa kết thúc thì bị phát hiện8
Những thơng tin về tội phạm trong trường hợp hành vi phạm tội đang diễn ra,
vừa kết thúc thì bị phát hiện có những đặc thù riêng. đối với những tố giác, tin báo
về tội phạm này bên cạnh việc tiếp nhận nhanh chóng, kịp thời đầy đủ nguồn tin về
tội phạm theo quy định của pháp luật thì cơ quan tiếp nhận cịn phải nhanh chóng
kịp thời áp dụng một số biện pháp mang tính khẩn cấp nhằm bảo vệ quyền và lợi

ích hợp pháp của cá nhân, cơ quan, tổ chức, cũng như đảm bảo hiệu quả của các
hoạt động tố tụng tiếp theo. Chính vì vậy, pháp luật tố tụng hình sự đã quy định về
trình tự, thủ tục tiếp nhận riêng đối với những nguồn tin này như sau:
Khi tiếp nhận tố giận, tin báo về hành vi phạm tội đang diễn ra hoặc hành vi
phạm tội diễn ra vừa kết thúc thì bị phát hiện trên địa bàn mình hoặc trên địa bàn giáp
ranh thì cán bộ tiếp nhận tiến hành lập biên bản hoặc ghi chép vào sổ tiếp nhận và kịp
thời báo cáo lãnh đạo, chỉ huy đơn vị mình. CAX sau khi tiếp nhận phải thông báo
ngay cho CQĐT Công an huyện nơi xảy ra vụ việc phạm tội biết để giải quyết, đồng
thời phải khẩn trương cử người đến bảo vệ hiện trường và tiến hành các biện pháp
cấp bách tại hiện trường. Khi CQĐT có thẩm quyền đến thì kịp thời báo cáo tình hình
và phối hợp thực hiện một số biện pháp khác theo quy định khi được yêu cầu.
1.2. Thực tiễn áp dụng quy định của pháp luật tố tụng hình sự về quyền
hạn của Cơng an xã trong việc tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm
- Những kết quả đạt được trong việc thực hiện hoạt động tiếp nhận tố
giác, tin báo về tội phạm của CAX
Theo báo cáo của VKS nhân dân tối cao từ năm 2016-2020 tình hình kinh
tế- chính trị nước ta có nhiều chuyển biến tích cực trên các lĩnh vực an ninh chính
trị, trật tự an tồn xã hội. Nền kinh tế không ngừng tăng trưởng và phát triển, lạm
phát được kiểm sốt; quốc phịng được giữ vững. tình hình an ninh chính trị và trật
tự an tồn xã hội được bảo đảm; cơng tác cải cách tư pháp, đấu tranh phịng chống
Điều 5 Thơng tư 28/2020/TT-BCA quy định trình tự, thủ tục tiếp nhận, phân loại, xử lý, giải quyết tố giác,
tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố của lực lượng Công an nhân dân.
8