TRUONG

DAI HQC MO HA NOI

GLAND LVAT

AQ

HNIW AT

BO GIAO DUC VA DAO TAO

LUAN VAN THAC
CHUYEN

NGANH

SY

LUAT KINH TE

PHAP LUAT VE THU HOI DAT DE PHAT TRIEN KINH TE - XA HOI

0707 - 8107

TU THU'C TIEN TAI QUAN

LONG BIEN THANH

LE MINH DUY

HA NOI - 2022

PHO HA NOI


BQ GIAO DUC VA DAO TAO

TRUONG DAI HOC MO HA NOI

LUAN VAN THAC

SY

PHAP LUAT VE THU HOI DAT DE PHAT TRIEN
TỪ THỰC TIỀN QUAN

LONG ‘BIEN THANH

KINH TE - XA HOI
PHO-HA NOI

LE MINH DUY
CHUYEN

NGANH:

LUAT KINH TE

MA SO: 60380107


NGƯỜI HƯỚNG

DẪN KHOA HỌC: TS. VŨ QUANG

HÀ NỘI - 2022


LOI CAM DOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ “Pháp luật về thu hôi đất dé phát triển
kinh tế - xã hội từ thực tiễn quận Long Biên thành pho Ha N6i” 1a céng trinh khoa
học

được

do chính tơi nghiên cứu và là của riêng tôi. Tất cả số liệu, thơng tin, trích dẫn

sử dụng trong Luận văn này hồn tồn chính xác, trung thực, tin cậy và kết

quả nghiên cứu là do quá trình học tập, nghiên cứu của bản thân và sự hướng dẫn
tận tình của Giáo viên hướng dẫn TS. Vũ Quang.
Hà Nội, ngày § tháng 2 năm 2022

Tác giả luận văn

Lê Minh Duy
Thư viện Trường Đại học Mở Hà Nội


MUC LUC
LOI MO DAU

1. Tinh cap thiết của đề tài:
2.Tình hình nghiên cứu.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu...

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Š. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu luận văn .....

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn...
7. Kết cấu của luận văn

CHUONG

1.....

NHUNG VAN DE LY LUAN VA PHAP LUAT VE THU HOI DAT DE PHAT
TRIEN KINH TE - XA HOI

1.1. Những vấn đề lý luận về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội.

1.1.1. Nhận thức chung về thu hỏi đất . .
1.1.2. Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội
1.2. Lý luận pháp luật về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội

1.2.1. Khái niệm
lab loậi thủ Hàiđá đề ghái biên (ghé xà ti,
1.2.2. Nguyên tắc của pháp luật về thu hồi đất đề phát triển kinh tế - xã hội....... 12
1.2.3. Vai trò của pháp luật thu hồi đất đề phát triển kinh tế - xã hội.
1.2.4. Ý nghĩa của pháp luật về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội.
1.2.5. Nội dung pháp luật về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội
1.3. Các tiêu chí đánh giá pháp luật về thu hồi đất để phát triển kinh


6

1.4. Những yếu tố ảnh hưởng đến pháp luật về thu hồi đất để phát triển kinh tế -

xã hộ

1.4.1. Nhóm u tơ khách quan

1.4.2. Nhóm yếu tố chủ quan...

1.5. Kinh nghiệm thực tiễn thực hiện pháp luật về thu hồi đất để phát triển kinh tế

~ xã hội tại một số quận thuộc địa bàn thành phố Hà Nộ

.27

1.5.1. Kinh nghiệm thực tiễn thực hiện pháp luật về thu

tế - xã hội tại Quận Hoàng Mai...

57

1.5.2. Kinh nghiệm thực tiễn thực hiện pháp luật về thu hồi đất để phát triển kinh

tế - xã hội tại Huyện Gia Lâm.

27



1.5.3. Kinh nghiệm thực

én thực hiện pháp luật về thu hồi đất đẻ phát triển kinh

tế - xã hội tại Quận Cầu Giấy
KET LUẬN CHƯƠNG |

CHUONG 2
THUC TRANG PHAP LUAT VE THU HOI DAT DE PHAT TRIEN KINH TE XA HOI VA THUC TIEN THI HANH TAI QUAN LONG BIEN, THANH PHO

HÀ NỘI.

2.1. Thực trạng thu hôi đât đê phat trién kinh tế - xã hội

2.1.1. Các trường hợp thu hồi đất hiện nay...
2.1.2. Các quy định về căn cứ thu hồi đắt.

2.1.3. Thâm quyền thu hồi dat.
2.1.4 Trình tự thủ tục thu hồi đất.
2.2. Khái quát điều kiện tự nhiên kinh tế - xã hội tác động đến việc thi hành pháp

luật thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội tại Quận Long Biên Thành phó Hà

Nội.

45

2.2.1. Vị trí địa lý, cơ sở hạ tâng.

2.2.2. Vấn đề phát triển kinh tế...


2.2.3. Văn hóa kRkệVlên

[Trường Đai học Mở Hà Noi

45

2.2.4. Tác động của điêu kiện tự nhiên, kinh tê - xã hội đên việc thi hành pháp

luật thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội tại Quận Long Biên Thành phó Hà

Nội.

2.3. Thực

.46

tiễn thực hiện Pháp luật vê thu hôi đất dé phat triên kinh tế - xã hội ở

Quận Long Biên thành phố

Hà Nội

2.3.1. Thực tiễn về công tác thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội ở quan Long

Biên thành phố Hà Nội..

2.3.2. Thảm quyền thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội tại Quận Long Biên
thành phố Hà Nội
2.3.3. Đối tượng của quan hệ Pháp luật về thu hồi đất đẻ phát triển kinh tế - xã hội

tại Quận Long Biên thành phố Hà Nộ

2.3.4. Thực tiễn căn cứ thu hồi đất, trình tự, thủ tục thu

hồi

đất để phát triển kinh

tế - xã hội thi hành trên địa bàn quận Long Biên, thành phố Hà Nội.

2.3.5. Thực tiễn về thực hiện giá đất bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất để phát
triển kinh tế - xã hội.
.60
2.3.6. Thực tiễn thực

hiện pháp luật

bôi thường, hô trợ,

tái định cư khi Nhà nước

thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội tại Quận Long Biên thành phó Hà Nội. 63


2.3.7. Thực tiễn về khiếu nai va giải quyết khiếu nại trong thu hồi đất để phát

triển kinh tế - xã hội trên địa bàn Quận Long Biên thành phó Hà Nội

.64


2.4. Đánh giá thực tiễn thực hiện Pháp luật về thu hồi dat dé phát triên kinh tê - xã

hội ở Quận Long Biên thành phố Hà Nội.
2.4.1. Kết quả đạt được .

2.4.2. Những vướng mắc, tồn tại và nguyên nhân

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
CHƯƠNG 3.....
YEU CAU VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ NÂNG CAO HIỆU
QUA THUC THI PHAP LUAT VE THU HOI DAT DE PHAT TRIEN KINH TE -

XAHOL

3.1. Yêu câu

.78

của việc hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thi hành pháp

luật về thu hồi đất đề phát triển kinh tế - xã hội .

.78

3.2. Giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật vê thu

hồi đất để phát triển kinh tế - xã hộ

3.2.1. Giải pháp hoàn thiện pháp luật vê thu he


.80

it dé

phát triên kinh

, xã hội 80

3.2.2. Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về thu hồi đất để phát

triển kinh tế, x‡ Bậ†-yiệr#rường-Đại
học Mở Hà)

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.....
KET LUẬN...

TAI LIEU THAM KHAO...


DANH MỤC HÌNH ANH, BANG VA BIEU DO

Mã số

Nội dung

Kết

Trang

quả thu hồi đất để thực hiện các Dự án trên địa bàn


Bang 2.1 | quận Long Biên, thành phó Hà Nội từ năm 2017 đến năm|

2019

Biểu đồ thể hiện số lượng các Dự án phát triển kinh tế

Hình 2.1. | được thực hiện trên địa bàn Quận Long Biên, thành phố|
Hà Nội từ năm 2017 đến năm 2019
Biểu đồ thể hiện việc thu hồi đất để thực hiện theo các

Hình 2.2 | nhóm lĩnh vực khác nhau trên địa bàn Quận Long Bién,|
thành phó Hà Nội

Thư viện Trường Đại học Mở Hà Nội

48

49

50


LOI MO BAU
1.Tính cấp thiết của đề tài:
Thu hồi đất có ý nghĩa quan trọng rất lớn trong việc thúc đây phát triển kinh
tế - xã hội của đất nước.

ều này càng quan trọng hơn trong tình hình nước ta đang


đây mạnh phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế. Thu hồi đất để phục vụ cho mục
đích này chắc chắn sẽ dẫn tới hậu quả chấm dứt quyền và lợi ích của người sử dụng
đất, gây ra ảnh hưởng tới mọi mặt về đời sống, việc làm... Vì vậy, đây là một vấn
đề gặp rất nhiều khóa khăn và phức tạp, đặt ra yêu cầu Nhà nước với vai trị là chủ

sở hữu đại diện phải có những quyết định mang tính thận trọng, cân nhắc để giải
quyết hài hịa vấn đề lợi ích của các bên bao gồm: Nhà nước, người có đắt bị thu hồi
và các nhà đầu tư được Nhà nước giao đất đề thực hiện các Dự án. Một sự thiếu cẩn
trọng, lơ là nào của Chính quyền dù là nhỏ nhất đều có thẻ dẫn tới mâu thuẫn xung

đột, cao hơn nữa là sự phản đối mạnh mẽ của những người có đất bị thu hồi. Hậu

quả dẫn đến là các Dự án của Nhà nước bị đình trệ, trật tự an ninh có thể bị xáo trộn
và đe dọa an tồn xã hội.

Việc thực hiện thu hồi đất trong thời gian gần đây đã có những chun biến
tích cực và đạt được mị

đất để phát triển] kí

ó thành tựu nhất định, đặc biệt là trong công tác thu hồi

"tấn Xã hội: Tuyi nhiên; thời, &ian| qủa. đã (xây ra rất nhiều

trường hợp trong thực tê, việc thu hơi đât thiêu tính hiệu quả và không công băng.

Nhiều dự án bị bỏ hoang khi đã được bàn giao mặtbằng Xảy ra tại nhiều địa phương,

trên cả nước, gây ra lãng phí hàng trăm ha đất. Tuy nhiên số lượng cán bộ bị xử lý


trách nhiệm cịn rất ít. Số lượng vụ việc khiếu kiện, khiếu nại về thu hồi đất có
chiều hướng tăng qua các năm, trong đó có nhiều vụ, phức tạp và kéo dài, liên quan

đến nhiều cá nhân, tổ chức. Việc thu hồi đất cho các mục đích phát triển kinh tế - xã
hội gặp rất nhiều khó khăn tại nhiều địa phương trên cả nước nói chung, đặc biệt là
những nơi có tốc độ đơ thị hóa nhanh. Nhiều trường hợp thu hồi đất bị rơi vào bế
tắc, gặp nhiều khó khăn, phải vướng mắc, gặp phải sự phản đối kịch liệt của người
dân bị thu hồi đất dẫn đến việc thu hồi đất bị chậm trễ, kéo dài thời gian.... Quận
Long Biên, thành phố Hà Nội là một ví dụ điển hình. Ngun nhân chính dẫn đến
tình trạng trên tại địa bàn Quận gồm:
quan có thấm quyền,

nguyên nhân đến từ trách nhiệm

của các cơ

cán bộ thực hiện công tác thu hồi đất và sự bat cap trong cac

quy định của pháp luật hiện hành. Việc thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế xã hội hiện nay đang chứa đựng nhiều mâu thuẫn về quyền lợi của người bị thu hồi

đất với các nhà đầu tư thực hiện các dự án phát triển kinh tế, và những mâu thuẫn
trên và có xu hướng gia tăng theo thời gian. Các quy định pháp luật về thu hồi đất


chưa có tính đồng bộ, chưa hồn chỉnh và thống nhất, chưa phù hợp và chưa có đủ
căn cứ pháp lý đề triển khai trong tình hình thực tế, đặc biệt là việc thực hiện pháp

luật về thu hồi đất thiếu sự thống nhất, thiếu dân chủ, công khai, công bằng và tính
minh bạch. Các
những


năm

dự án đầu tư phục vụ cơng nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước trong

gần đây của cả nước

nói chung

và quận

Long

Biên nói riêng diễn ra

mạnh mẽ đẫn đến sự tăng trưởng kinh tế, đa dạng hóa nguồn thu nhập, phát triển cơ
sở hạ tầng, xóa đói giảm nghèo. Tuy nhiên, việc thu hồi đất để thực hiện các dự án

đầu tư đã gây ra nhiều bat cập. Cơ chế nào để bảo vệ quyền lợi của người dân trong,

việc thực hiện thu hồi đất vì mục đích kinh tế? Vấn đề cần quan tâm đến pháp luật
về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội là gì? Và giải pháp khắc phục những
vướng

mắc

đó ra sao? Từ những

vấn đề đặt ra, tôi đã lựa chọn đề tài nghiên cứu:


“Pháp luật về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội từ thực tiễn quận Long Biên
thành phố

Hà Nội” làm luận văn thạc sĩ của mình.

2.Tình hình nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập hiện nay, đất nước đang từng bước hội nhập với
quốc tế, đang từng bước phát triển nền kinh tế thị trường, thực hiện cơng nghiệp

hóa, hiện đại hóa, thì thu hồi đất là một trong những vấn đề rất cần được quan tâm,

đặc tít là vn độ hộiđộ 4 shfttfêmgihfƠ,88Êb Hà Nội

Pháp luật về thu hơi đât nói chung và Pháp luật vê thu hôi đât đê phát triên

kinh tế - xã hội nói riêng là đề tài thu hút sự quan tâm nghiên cứu. Qua tìm hiểu, đã
có rất nhiều cơng trình nghiên cứu về đề tài này đã được cơng bố như:
-

Nguyễn

Hồng Thắng,

“7c

hiện pháp luật về bơi thường giải phóng

mặt bằng thu hơi đất trên địa bàn quận Đóng Đa, thành phó Hà Nội” Luận văn
thạc sĩ (năm 2017).


-—

Trần Quốc Đạt, “Pháp luật về trình tự, thú tục thu hơi đất từ thực tiễn

-

Phan Hồi Thức, “Pháp luật về tái định cư khi nhà nước thu hồi đất phát

thành phó Hà Nội”, Luận văn thạc sĩ (năm 2017).

triển kinh tế xã hội tại tỉnh Bình Định ”, Luận văn thạc sĩ (năm 2018).
- — Trần Sơn Nhất, “Pháp luật về
¡ thường thiệt hại đối với vật nuôi khi
nhà nước thu hơi đất thực tiễn tại tỉnh Sóc Trăng”
văn thạc sĩ (năm 2018).
- — Nguyễn Thị Bích Liên, “Bồi /hường về đất khi Nhà Nước thu hồi đất để
phát triển kinh tế - xã hội” Luận văn thạc sĩ (năm 2018).
- — Nguyễn Thị Nhật Lệ, “Pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi
nhà nước thu hôi đất và thực tiễn thi hành tại huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội”
Luận văn thạc sĩ (năm 2018)


Các đề tài trên đa phần hướng đến nội dung về pháp luật bồi thuờng, hỗ trợ,
tái định cư, nhưng it các dé tài nghiên cứu về thu hồi đất dé phát triển kinh tế - xã
hội. Trong thực tế những năm qua, các cấp chính quyền địa phương vẫn gặp nhiều

vướng mắc, khó khăn trong cơng tác thu hồi đất dé phát triển kinh tế xã hội.
Nguyên


nhân

là do pháp luật chưa đặt ra được

những nguyên

tắc mang tính thống

nhất nhằm giải quyết vuớng mắc trong công tác thu hồi đất để phát triển kinh tế xã
hội. Xảy ra nhiều sai phạm trong các quy trình, thủ tục. Tính dân chủ, khách quan,
minh bach và công khai chưa được đảm bảo trong quá trình tổ chức việc thu hồi đất

để phát triển kinh tế xã hội, vấp phải sự phản đối, khơng đồng tình của người bị thu
hồi đất. Từ những vấn đề đặt ra ở trên, thu hồi đất nói chung và thu hồi đất cho mục
đích phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, cơng cộng vẫn đang đuợc tiếp tục
tranh luận, bàn bạc và cần được nghiên cứu. Đó cũng là lý do tác giả chọn đề tài:

"Pháp luật về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội từ thực tiễn quận Long
Biên thành phố Hà Nội ".
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục đích nghiên cứu
- Luận văn có mục dich dé xuất các giải pháp các giải pháp nhằm nâng cao

hiệu quả vẻ việc live hide. php luật về thủ lồi đột trên địa Bản quận Long Biên nói

riêng và địa bàn thành phơ Hà Nội nói chung.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm rõ vấn để lý luận về thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội và lý luận

pháp luật về thu hồi đất đẻ phát triển kinh tế xã hội.
- Phân tích thực trạng pháp luật và thực trang về thực hiện pháp luật thu hồi

đất để phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn quận Long Biên, thành phố Hà Nội chỉ
ra những hạn chế, tồn tại và nguyên

nhân của những tồn tại, hạn chế.

- Dé xuất các giải pháp các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả về việc thực

hiện pháp luật về thu hồi đất dé phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn quận Long
Biên, thành phố Hà Nội.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu
- Lý luận về thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội và lý luận pháp luật về
thu hồi đất đẻ phát triển kinh tế xã hội.
- Thực trạng pháp luật và thực trạng về thực hiện pháp luật thu hồi đất dé
phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn quận Long Biên, thành phố Hà Nội.


- Các giải pháp các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả về việc thực hiện pháp

luật về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn quận Long Biên, thành
phố Hà Nội.
4.2. Phạm vi nghiên cứu

4.2.1. Về không gian: Nghiên cứu về thu hồi đất đề phát triển kinh tế - xã hội trên
địa bàn quận Long Biên thành phố Hà Nội


4.2.2. Về thời gian: Từ khi luật đất đai 2013 có hiệu lực đến nay.
4.2.3. Giới hạn về nội dung nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu về Pháp luật
về thu hồi đất, trong đó chủ yếu làm rõ các vấn đề pháp luật về thu hồi đất vì mục
tiêu phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn quận Long Biên, thành phó Hà Nội.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu luận văn
5.1. Phuong pháp luận

Luận văn được

nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa

Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và những quan điểm, đường lối của Đảng,
Nhà nước về thu hồi đất nói chung cũng như thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã
hội nói riêng.

3-2. Phương pháp tf†#Í"Trường Đại học Mở
Luận văn đã sử dụng các phương

pháp cụ thê sau:

Hà Nội

- Phương pháp phân tích và tổng kết: Hệ thống lại các văn bản quy phạm

pháp luật liên quan đến thu hồi đất, các văn bản hướng dẫn, các tài liệu tham khảo,
giáo trình, sách, cơng trình nghiên cứu, bài viết đã được công bố liên quan thu hồi
đất vì mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Phân tích thực tiễn thực hiện pháp luật về
thu hồi đất vì mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn quận Long Biên, kết
quả đã đạt được, tìm ra hạn chế thiếu sót và nguyên nhân, những yếu tố tác động và


đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật.

- Phương pháp thông kê, thu thập số liệu, tài liệu: các tài liệu, số liệu về điều
kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội; hiện trạng sử dụng đất, tình hình thu hồi đất và các
thơng tin cần thiết phục vụ cho mục đích nghiên cứu.
- Điều tra gián tiếp (6 liệu sơ cấp): thu thập tài liệu, số liệu tại các phòng

ban, đơn vị liên quan trên địa bàn quận Long Biên, thu thập thông tin qua mạng
internet, qua sách báo.
- Phương pháp phân tích số liệu: Qua các tài

liệu, số liệu thu thập được thực

hiện tổng hợp và phân tích đề làm rõ thực trạng về việc thực hiện Pháp luật về thu
hồi đất để phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn quận Long Biên.


- Phương pháp so sánh, đối chiếu: So sánh giữa thực tế với các quy định tại
Luật đất đai, các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, các văn bản hướng dẫn.
Xem

kết quả đạt được,

những tồn đọng và hạn chế. So sánh, đối chiếu số liệu qua

các năm dễ thấy rõ tiến độ thu hồi đất trên địa bàn quận Long Biên Thành phó Hà

Nội.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn

- Luận văn nghiên cứu và làm rõ một số vấn đề lý luận về thu hồi đất để phát
triển kinh tế - xã hội, từ đó làm giàu thêm lý luận về thu hồi đất đẻ phát triển kinh tế

- xã hội.

- Kết quả nghiên cứu giúp cho các cơ quan quản lý nhà nước có thâm quyền

đưa ra những quy định để đảm bảo cho việc thực hiện pháp luật về thu hồi đất nói
chung

và dé phat

triển kinh tế - xã hội nói riêng được

thực hiện đầy đủ, nghiêm

chỉnh, thống nhất trên địa bàn cả nước trong thời gian tới.
- Luan văn còn là một tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên cứu, và các nhà

quản lý, sinh viên, học viên... và tất cả những ai quan tâm đến việc pháp luật về thu

hồi đất ở Việt Nam nói chung và Quận Long Biên Thành phố Hà Nội nói riêng.
7. Kết cầu của luận văn

-

Ngoài phẫh lễ kắt làá| Thật) lan ho VNGiài thu báu trúc luận văn

gồm 3 chương:


hội

- Chương 1. Cơ sở lý luận về pháp luật thu hồi đất đê phát triển kinh tế - xã
- Chương 2. Thực trạng pháp luật về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã

hội và thực tiễn thi hành tại quận Long Biên, thành phố
-

Chương

3. Yêu

cầu và giải

pháp

hoàn thiện

Hà Nội
pháp

luật và nâng

quả thực thi pháp luật về thu hồi đất để phát triền kinh tế - xã hội

cao

hiệu



CHUONG 1
NHU'NG VAN DE LY LUAN VA PHAP LUAT VE THU HOI DAT DE PHAT
TRIEN KINH TE - XA HOI
1.1. Những vấn đề lý luận về thu hồi dat dé phát triển kinh tế - xã hội
1.1.1. Nhận thức chung về thu hồi đất
1.1.1.1. Khái niệm về thu hồi đất
Theo Đại từ điển Tiếng Việt định nghĩa: “7z hồi là việc thu về lại, lấy lại cái
trước đó đã đưa ra, đã cấp phát hoặc bị mắt vào tay kẻ khác” [40,tr881]. Theo Từ

điển giải thích Luật học thì “thu hồi đất" hiểu là: “Cơ quan nhà nước có thẩm quyền

thu hôi quyên sử dụng đất của người vi phạm quy định về sử dụng dat dé Nha nước
giao cho người khác sử dụng hoặc trả lại cho chủ sử dụng dat bi lấn chiếm.

Trường

hợp thật cân thiết, Nhà nước thu hôi đất đang sử dụng của người sử dụng đất để sử

dụng vào mục đích an ninh, quốc phịng, lợi ích quốc gia, cơng cộng ” [49]. Hiễn pháp
năm 2013 quy định: “Nhà nước thu hôi đất do cd nha tô chức đang sử dụng trong
trường hợp thật cân thiết do luật định vì mục đích quốc

phịng, an ninh; phát triển

kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, cơng cộng. Việc thu hơi đất phải mình bạch, công

khai và được bôi thường theo quy định của pháp luật” [44]. Khoản 11 Điều 3 Luật Đất

đai 2013 quy định! 3Mux />ốc Hi Ihồi đất Ìà việc) Nhồ lúúơc quế định thu lại quyền


sử dụng đất của người được Nhà nước trao quyền sử dụng đất hoặc thu lại đất của

người sử dụng đất vi phạm pháp luật vẻ đất đai ”.
Từ các

khái

niệm

hay định nghĩa nêu trên, có thê thấy

thu hồi đất được

biêu

hiện là một quyết định mang tính "đơn phương" từ Nhà nước áp dụng đối với các chủ

thể đang khai thác và sử dụng đất. Về mặt hình thức, thu hồi đất là văn bản hành
chính; về mặt nội dung, thu hồi đất là việc Nhà nước sử dụng quyền lực của mình đẻ
thu lại quyền sử dụng đất mà Nhà nước đã giao cho cá nhân, tổ chức để phù hợp với
mục tiêu phát triên kinh tế - xã hội, phục vụ lợi ích chung của Nhà nước và của tồn xã

hội.

Như vậy, có thé đưa ra khái niệm thu hồi đất như sau: “7# hồi đất là việc Nhà
nước ra quyết định hành chính đề thu lại đất và quyên sử dụng đất đã trao cho Người
sử dụng đất (người bị thu hôi đất). Việc thu hôi đất xuất phát từ nhu cầu phát triển của
Nhà nước và xã hội; hoặc xử lý hành vi vi phạm pháp

luật đất đai của Người sử dụng


đất và các trường hợp chấm dứt khác theo luật định ”.
1.1.1.2. Đặc điểm của thu hồi đất
Từ khái niệm, ta thấy Thu hồi đất có những đặc điểm cơ bản như sau:


Một là: Thu hôi dat phải do cơ quan Nhà nước có thẩm quyên tiễn hành.
Thu hồi đất phải được thực hiện bởi quyết định thu hồi đất của cơ quan nhà nước có

thấm quyền. Cần phải xác định
mục đích thu hồi. Trên thực tế,
quả làm chấm dứt quan hệ pháp
vậy, việc chấm dứt đó phải hết

rõ chủ thể bị thu hồi, lý do thu hồi, diện tích thu hồi,
dù thu hồi đất theo khía cạnh nào cũng đều dẫn đến hệ
luật đất đai giữa Nhà nước và người sử dụng đất, vì
sức thận trọng và cân nhắc kỹ lưỡng. Pháp luật đã quy

định rõ cơ quan có thâm quyền thu hồi đất để nhấn mạnh vai trò cũng như trách nhiệm

của Nhà nước trong các quyết định khi thu hồi đất.
Hai là: Thu hồi đất phải được thực hiện theo trình tự thủ tục nhất định.
Việc thu hồi đất phải do cơ quan quản lý hành chính nhà nước tiến hành và phải
theo một thủ tục, trình tự nhất định được quy định tại Luật đất đai 2013 và các văn bản
hướng dẫn kèm theo để bảo vệ tính dân chủ, công khai, minh bạch.

Ba là: Thu hôi đất mang tính hành chính mệnh lệnh, có tính chất bắt buộc thực
hiện.
Tắt cả các trường hợp thu hồi đất đều được thực hiện bằng phương pháp mệnh lệnh.

Đây là quan hệ khơng có sự bình đăng về mặt pháp lý giữa một bên là Nhà nước và

một bên là người sử dụng đất. Đối với tất cả các quyết định thu hồi đất, du vì bắt kỳ lý

do gì, thì người sử đụng đất cũng hhầt tuần thà()€hẩp|
hành (và phải giao lại đất cho

Nhà nước, dù người bị thu hồi đất có đồng tình với quyết định thu hồi đất đó hay
khơng.

1.1.2. Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội
1.1.2.1. Khái niệm thu hồi đất để phát triển kinh tế- xã hội
Phát triển kinh tế - xã hội là sự tăng trưởng vẻ kinh tế gắn liền với nâng cao
chất lượng cuộc sống và bảo đảm công bằng xã hội. Sự tăng trưởng kinh tế là điều
kiện cần thiết để thúc đây sự tăng trưởng về kinh tế - xã hội. Phát triển kinh tế đòi
hỏi phải thực hiện được ba nội dung cơ bản sau:

Thứ nhất: Sự tăng lên của GDP (tổng sản phẩm quốc nội), GNP (tổng sản phẩm
quốc

dân)

và tổng sản phẩm

quốc

dân tính theo đầu người. Các

yếu tố trên thể hiện


mức độ tăng trưởng kinh tế của một đất nước trong một giai đoạn nhất định.
Thứ hai: Sự chuyển đổi cơ cấu nền kinh tế từ nông nghiệp sang công nhiệp, thể

hiện qua sự giảm tỷ trọng nông nghiệp trong GNP (téng sản phẩm quốc dân), và tăng
tỷ trọng

của các

ngành

dịch vụ và công

nghiệp.

Sự chuyển

dịch này cho

thấy chất

lượng tăng trưởng và trình độ kỹ thuật của nền sản xuất có thể bảo đảm cho sự tăng
trưởng kinh tế bền vững.


Thứ

ba:

Các


nhu cầu

cơ bản của xã hội được

thỏa mãn, thể hiện qua sự tăng

trưởng của thu nhập bình quân trên đầu người, chất lượng giáo dục, y tế được cải thiện
trong xã hội. Điều này thể hiện sự công bằng xã hội của tăng trưởng kinh tế.

Với những nội dung vừa đề cập, các yêu cầu cụ thể đề phát triển kinh tế - xã hội
là:

/

Tỷ lệ gia tăng dân số phải thấp hơn mức tăng của kinh tế.

-

Để đảm bảo cho

sự tăng trưởng bền vững của nền kinh tế thì sự tăng

trưởng kinh tế phải dựa trên cơ cấu kinh tế hợp lý, tiến bộ. Tăng trưởng kinh tế và
công bằng xã hội phải cân bằng với nhau, tạo sự cơng bằng trong đóng góp và hưởng
thụ kết quả của tăng trưởng kinh tế.
-

Nhu

cầu của con người


và xã hội, cùng với việc bảo vệ môi trường sinh

thái không ngừng biến đổi, địi hỏi sản phẩm phải có chất lượng ngày càng được cải
thiện đề phù hợp với sự thay đổi đó.
Như vậy, phát triển kinh tế - xã hội là mục tiêu phán đấu đề phát triển hàng đầu
của mọi dân tộc, mọi quốc gia trong mọi thời đại. Tăng trưởng kinh tế và công bằng xã
hội luôn tồn tại cạnh nhau, chứa đựng và bao hàm nhau. Muốn giải quyết cơng bằng xa

hội thì điều kiện cần phải giải quyết trước tiên là tăng trưởng va phát triển kinh tế.

Công bằng xã hội Tiên là niục tiêu;hướng đến của quốc gia, Đệ cánh đó cũng là động

lực quan trọng của sự phát triển. Mức độ công bằng xã hội tỷ lệ thuận với trình độ phát

triển, trình độ văn minh của xã hội, tức là trình độ phát triên, trình độ văn minh của xã

hội càng cao thì Mức độ công bằng xã hội càng cao.
Thu

hồi đất phục

vụ cho “lợi ích chung của xã hội” là lý do được

sử dụng chủ

yếu ở nhiều quốc gia khi cần chuyển dịch quyền sử dụng đất. Và lý do này được phần
lớn các quốc gia sử dụng dé thu hồi đất của những người đang sử dụng nhằm để phục

vụ cho mục đích cơng cộng. Bên cạnh đó, thu hồi đất đề phát triển kinh tế xã hội có

mục

đích chính

là nâng cao đời sống, an sinh xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng,

mang đến sự tăng trưởng về kinh tế và làm phát sinh lợi nhuận cho các nhà đầu tư. Ta
có thé khái quát khái niệm về thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội như sau:

“Thu hoi đất để phát triển kinh tế - xã hội là hành vi Nhà nước dùng quyền lực
của mình thơng qua các cơ quan Nhà nước có thẩm quyên, thực hiện bằng biện pháp

mệnh lệnh hành chính, để thu hơi đất nhằm sử dụng vào mục đích phát triển kinh tếxãh

Khái niệm thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội hẹp hơn so với
thu hồi đất nói chung. Thu hồi đất đẻ phát triển kinh tế xã hội và thu hơi

đât vì mục

đích quốc phịng, an ninh đều mang bản chất chung vì lợi ích chung của xã hội, đất


nước.

Tuy

nhiên

khác


với đặc

thù của thu hồi đất vì mục

đích để đảm

bảo an ninh,

quốc phịng trong từng điều kiện, tình hình thực tế nhằm giữ vững an nỉnh, bảo vệ chủ
quyền,

bảo

vệ sự tồn vẹn lãnh thổ,... thì lợi ích quốc

gia, lợi ích công cộng và lợi

nhuận của nhà đầu tư lại được đặt lên hàng đầu trong thu hồi đất để phát triển kinh tế -

xã hội nhằm phục vụ cho các dự án phát triển kinh tế. Thực tế, hầu hết các hoạt động
thu hồi dat dé phát triển kinh tế - xã hội hiện nay đều là để thực hiện các Dự án kinh tế
~ xã hội. Luật Đấu thầu năm 2005 tại khoản 7 Điều 4: “Dự án là tập hợp các đề xuất dé
thực hiện một phần hay tồn bộ cơng việc nhằm đạt được mục tiêu hay yêu cầu nào đó

trong một thời gian nhất định dựa trên nguồn vốn xác định”. Theo Khoản 11 Điều 4
Luật đấu thầu năm

2013:

“Dự án đầu tư phát


triển (sau đây gọi chung là dự án) bao

gồm: chương trình, dự án đầu tư xây dựng mới; dự án cải tạo, nâng cấp, mở rộng các
dự án đã đầu tư xây dựng; dự án mua sắm tài sản, kể cả thiết

bị, máy móc

khơng cần

lắp đặt; dự án sửa chữa, nâng cấp tài sản, thiết bị; dự án, đề án quy hoạch; dự án, đề tài
nghiên cứu khoa học, phát triền công nghệ, ứng dụng công nghệ, hỗ trợ kỹ thuật, điều

tra cơ bản; các chương trình, dự án, đề án đầu tư phát triển khác”. Ta có thẻ thấy từ
quy định trên, dự án phát triển kinh tế - xã hội bao gồm: “chương trình, dự án đầu tư
xây dựng mới; dự án cải tạo, nâng cấp, mở rộng các dự án đã đầu tư xây dựng dự án,

đề án quy hoạch các chương trình, dự án, đề

phát triển kinh tế

thực

hiện các

án

đầu tư phát triên khác”. Đối với sự

hoạch,


kế hoạch và chương trình phát triên

LãNg) 60ái HH0đuiih 0G Vi tho Vâhg cụ để tiên khai

nhiệm

vụ chiến

lược, quy

kinh tế xã hội một cách hiệu quả nhất.
Điều 62 Luật Đất đai năm 2013, quy định các trường hợp Nhà nước thu hồi đất
để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, cơng cộng. Qua đó, ta thấy rằng Nhà
nước chỉ được

thu hồi đất nếu dự án thuộc một trong các trường hợp theo quy định tại

điều luật trên. Tuy nhiên, pháp luật về đất đai và pháp luật liên quan chỉ quy định các

trường hợp bị thu hồi đất, nhưng lại khơng đưa ra được định nghĩa hay giải thích thu
hồi đất đề phát triển kinh tế - xã hội,vì lợi ích quốc gia, cơng cộng là gì.

Chúng ta có thé thấy rằng thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội là một khái
niệm khá phức tạp. Pháp luật về đất đai và pháp luật liên quan không quy định hay giải

thích thế nào là thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội mà chỉ liệt kê các trường hợp
bị thu hồi dẫn đến việc hiểu về khái niệm này là không cụ thể và rõ ràng. Điểm nồi bật
nhất của thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội là việc dùng quyền lực của nhà nước
để thu hồi đất bằng các mệnh lệnh hành chính để giao đất lại cho các nhà đầu tư thực

hiện các Dự án với mục đích phát triển kinh tế - xã hội nhằm mang lại mục đích chính
là sinh lợi nhuận cho các nhà đầu tư, bên cạnh đó cũng thúc đẩy sự phát triển về kinh


tế, kinh tế có phát triển mới kéo theo cơng bằng xã hội, lợi ích cơng cộn;
cần phải thực hiện tốt chức năng quản lý và chức năng phục vụ của mình để việc thu

hồi đất có thể góp phần vào việc thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.
1.1.2.2. Đặc điể m thu thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội
Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội cũng mang các đặc điểm của thu hồi
đất như: Việc thu hồi đất phải do cơ quan nhà nước có thấm quyền tiến hành; phải
thực

hiện

theo

trình

tự thủ tục nhất

định; và mang

tính hành

chính

mệnh

lệnh,


bắt

buộc.

Bên cạnh đó, thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội cịn có một số đặc điểm
như sau:

- Lợi ích về quốc gia, lợi ích về phát triển kinh tế xã hội là yếu tố quyết định
trước nhát, là mục đích của việc thu hồi đất đẻ phát triển kinh tế xã hội. Nhà nước thực
hiện thu hồi đất để giao cho các nhà đầu tư thực hiện các Dự án. Người đề xuất các Dự

án là các nhà đầu tư nhằm mục đích đẻ Nhà nước thu hồi đất của người sử dụng đất
mang lại lợi ích về kinh tế - xã hội.

- Tuy thu hồi

đất để phát triển kinh tế - xã hội là quan hệ hành chính mệnh lệnh.

Nhưng trong một số trường hợp, quan hệ này lại mang tính chất kinh tế - dân sự. Giá

đất, cách bồi thường\!Rð trợi trái địñh'ê dược nhà đầ từ và ngừờpbị thu hồi đất thỏa
thuận với nhau (điều này có căn cứ vào giá đất Nhà nước quy định).

1.1.2.3. Sự cần thiết phải quy định thu hồi dat dé phát triển kinh tế - xã hội
Sự cần thiết khi phải có những quy định về thu hồi đất để phát triển kinh tế xã
hội bao gồm những lý do sau đây:

Thứ nhất, thu hồi đất để thực hiện cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Theo
Hiến pháp năm 2013: “ở Việt Nam đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước đại

điện chủ sở hữu”. Nhà nước có quyền đưa ra các quy định, các quyết định quy hoạch

về đất đai, đề ra các kế hoạch nhằm sử dụng đất đai một cách hợp lý và hiệu quả; cho
phép chun đơi mục

đích sử dụng đất;

nghiên cứu và đề ra các quy định nhằm điều

tiết giá trị tăng thêm từ đất. Vì vậy, việc quy định chặt chẽ các vấn dé liên quan đến
thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội sẽ tạo ra cơ sở pháp lý vững chắc, đầy đủ cho
việc thu hồi

đất. Đây là trách nhiệm của Nhà nước trong việc làm cho. đất đai trở thành

tư liệu sản xuất hiệu quả vào q trình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Thứ hai, Thu hồi đất tạo ra nhiều giá trị có lợi cho nền kinh tế và xã hội.
+ Thu hồi đất làm tăng giá trị của đất khi thực hiện các dự án xây dựng khu
công nghiệp, khu đô thị, khu dân cư, khu chế xuat..., điều này sẽ kéo theo sự tăng giá

10


trị của đất tại những khu vực xung quanh nơi dự án có đất bị thu hồi. Kéo theo sự thúc

đẩy phát triển về mặt kinh tế, xã hội.

+ Với nhà nước: thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội giúp tăng tối đa hiệu
quả sử dụng đất; giúp nhà đầu tư có thê tiếp cận với nguồn đất sạch, kích thích phát

triển kinh tế tạo ra nguồn thu cho Nhà nước, ngoài

ra nhà đầu tư xây dựng cơ sở hạ

tầng giúp tiết kiệm được rất nhiều kinh phí nhiều từ nguồn ngân sách.

+ Với nhà đầu tư: nhìn về khía cạnh kinh tế, các nhà đầu tư được giao đất thực
hiện các dự án có nhiều thuận lợi trong hoạt động đầu tư sinh lợi nhuận, thúc day sự

phát triển kinh tế.
+ Với người có đất bị thu hồi, họ được Nhà nước bồi thường, hỗ trợ và tái định
cư, được tạo. điều kiện hỗ trợ ổn định lại cuộc sống cũng như được tạo điều kiện nghề

nghiệp, an sinh xã hội... Trong nhiều trường hợp, họ được bồi thường theo khung giá
quy định và thị trường.

1.2. Lý luận pháp luật về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội

1.2.1. Khái niệm pháp luật thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội
Pháp luật có vai trị quan trọng trong việc điều chỉnh các quan hệ xã hội mà

Nhà nước xét thấy cần phải điều chỉnh, nhằm đảm bảo mối quan hệ hài hòa giữa các
chủ thể; đồng thời bự Yoder han

hap Suae edna Wha Iu lïch đình hướng các hoạt

động xã hội theo các tiêu chí nhất định. Cũng như các lĩnh vực khác nhau của đời sống

xã hội, thu hồi đất nói chung và thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội sẽ không thể
thiếu đi vai trò của pháp luật trong việc điều chỉnh các hành vi xử sự của các chủ thể

tham gia trực tiếp vào mối quan hệ này. Ta có thể khái quát khái niệm về quan hệ pháp

luật về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội như sau: “Quan hệ pháp luật thu hôi
đất đề phát triển kinh tế - xã hội là những quan hệ xã hội phát sinh trực tiếp trong quá
trình thực hiện thu hôi đất để phát triển kinh tế - xã hội giữa Nhà nước, các nhà dau
tư, người sử dụng đất và những tơ chức, cá nhân có liên quan, được pháp luật đất đai

điều chỉnh ”.

Sự cần thiết phải điều chỉnh bằng pháp luật đối với hoạt động thu hồi dat thé
hiện ở phương diện sau đây: Về khía cạnh kinh tế, đất đai là loại

án đặc biệt, đóng

vai trị rất quan trọng trong q trình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Việc thu

hồi đất là cần thiết để phát triển các dự án phát triển kinh tế - xã hội, điều này địi hỏi
cần có quỹ đất lớn để thực hiện. Tuy nhiên việc thu hồi đất để thực hiện dự án lại ảnh
hưởng lớn đến bộ phận dân cư bị thu hồi đất, nhất là vấn đề liên quan đến giá đền bù.
Như vậy, trách nhiệm của Pháp luật là phải bảo vệ và quyền và lợi ích hợp pháp
của người có đất bị thu hồi cũng như làm hài hòa, cân bằng mối quan hệ về lợi ích
1I


giữa các bên tham gia vào quan hệ pháp luật thu hồi

đất. Việc bảo vệ quyền và lợi ích

hợp pháp nên được xem xét từ hai phía: Nhà nước và người có đất bị thu hồi, Nếu xảy
ra sự thiên vị về bất cứ phía nào thì đều khơng đảm bảo yêu cầu pháp chế xã hội chủ

nghĩa.

Việc

áp dụng pháp luật của cơ quan của Nhà nước

không đúng quy định hoặc

sự chấp hành pháp luật của người có đất bị thu hồi chưa tuân thủ đúng các quy định

pháp luật sẽ làm cho vai trị của đất đai khơng được phát huy. Từ những phân tích trên

cho thấy, để đảm bảo lợi ích của đất nước, của người sử dụng đất và cho cả chủ đầu tư
thì việc quy định pháp luật về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội là thực sự cần
thiết và cũng là yêu cầu khách quan. “Cả lý luận và thực tiễn đều cho thấy, đây là nội
dung

vừa mang

tính hành

chính,

vì đất đai thuộc

sở hữu toàn dân mà Nhà

nước

là


người đại diện chủ sở hữu; đồng thời mang tính thị trường vì nguồn gốc hình thành

quyền sử dụng đất phần lớn từ việc Nhà nước cơng nhận, cịn việc giao đất khơng thu
tiền sử dụng đất chưa phải là hình thức phổ biến đối với hộ gia đình, cá nhân”[26].
Tính đến

thời điểm

hiện tại, hệ thống

pháp

luật đất đai

ở nước

ta khá hoàn

thiện, bao gồm các chế định, quy định pháp luật do Nhà nước ban hành và được quy

định trong Hiến pháp, Luật Đất đai, các nghị định, thông tư hướng dẫn, nhằm điều

chỉnh quan hệ thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế.
Từ khái niệm
Pháp luật về thu hài

về thu hồi đất, thu hồi đất để Tết triển kinh tế - xã hội, quan hệ
đất để phá triển kinh t - f tội là CENT
ở trên, khái niệm

nit yi
LWOons
Tal
Ol

pháp luật về thuhải đất để phá át triển kinh ti2110 M
đượch lều
“Toàn

bộ các văn

bản quy phạm pháp

luật (bao gồm Luật, văn bản dưới

luật...) do Nhà nước ban hành quy định về các vấn đề thu hôi đất để phát triển kinh tế
- xã hội ”.

Theo pháp luật hiện hành, các quy định liên quan đến vấn đề thu hồi đất để phát
triển kinh tế - xã hội ở nước ta được thẻ hiện cụ thể trong Luật Đất Đai năm 2013 và

các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Đất Đai 2013.

1.2.2. Nguyên tắc của pháp luật về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội

Dù không duợc quy định bằng một điều luật cụ thể về nguyên tắc thu hồi đất đẻ
phát triên kinh tế - xã hội, song các yêu cầu đặt ra đối với các cơ quan Nhà nuớc có

thấm quyền, các chủ thể sử dụng đất và các chủ thể khác liên quan phải thực hiện, phải
tuân thủ. Cụ thể:


Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội phải thể hiện bằng quyết định thu hồi
đất của cơ quan Nhà nước có thâm quyền.

Pháp Luật về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội phải có lý do rõ ràng,
chính đáng. Đặc

biệt, thu hồi đất vì lợi ích quốc

gia, lợi ích cơng cộng, vì mục

tiêu

phát triển kinh tế - xã hội phải đúng Quy hoạch do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền
12


phê duyệt. Trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội phải tuân thủ đúng
theo Quy

định của pháp luật. Trước

khi thu hồi

đất để phat tri én kinh té - xã hội, co

quan thu hồi đất phải thơng báo cho người có đất bị thu hồi biết lý do thu hồi (thường
là để thực hiện các dự án), thời gian thu hồi. Cơ quan thu hồi đất phải đúng thảm
quyền và không được phép uỷ quyền. Vì thế nên thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã
hội


cần

phải

phù

hợp

với

quy

luật thị trường nhưng

cũng phải

phù hợp

với truyền

thống, đạo đức, văn hóa của từng địa phương, khu vực, con người.

Pháp Luật về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội phải điều hịa lợi ích cá
nhân, tập thể và quốc gia. Thực tế cho thấy rằng khi giải quyết hợp lí và điều hịa được
lợi ích giữa cá nhân, tập thể và quốc gia thì cơng việc sn sẻ. “Cơng tác đền bù, giải
phóng

mặt bằng...


sẽ thuận lợi khi các lợi ích này được điều hịa. Việc thực hiện các

dự án sẽ đúng với tiến độ ban đầu, góp phần váo sự phát triển về kinh tế” [29, tr.89].

Pháp Luật về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội phải đặt ra vấn đề về bảo
vệ môi trường sinh thái đi đôi với khai thác và sử dụng tài nguyên hợp lý, chú trọng
đến phát triển

bền vững, lâu dài. Nếu khơng có

tầm nhìn chiến lược trong công tác quy

hoạch sẽ dẫn đến việc khai thác quá mức quỹ đất (gồm cả đất rừng, đất trồng cây lâu
năm) gây ra hậu quả nghiêm trọng cho tương lai. Vì thế nên việc quyết định thu hồi
đất để phát triển kinh tệ ict
giữa cái trước

mắt

hội, xà mụẶ

đích, của việc, thụ, hồi đó,cần phải cân nhắc

với cái lâu dài, giữa cái lợi và cái hại, giữa được

và mất

và luôn

phải ý thức được yếu tố môi trường sinh thái, bởi không thể gọi là phát triển bền vững


khi chỉ chú ý đến phát triển kinh tế mà không chú ý đến môi trường. Việc không chú ý

đến bảo vệ môi trường mà chỉ chú tâm vào phát triển kinh tế sẽ gây ra hậu quả rất lớn
cho xã hội. Lúc này tuy kinh tế có tăng trưởng nhưng hậu quả đẻ lại cho xã hội là rất

lớn, nhiều hệ lụy.

Pháp luật về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội phải tiết kiệm tối đa nguồn
tài nguyên đất, quy hoạch hợp lý tài nguyên đất nhưng hiệu quả kinh tế mang lại phải
tối ưu. Tài nguyên đất đai là có hạn, nhưng hiện nay chúng ta đã đã khai thác quá mức

nguồn tài nguyên đất phát sinh nhiều hệ lụy như lũ lụt, sạt lở đất đá, phá hủy rừng... Vì
vậy, trong cơng tác quản lí tài nguyên đất hiện nay cần phải quản lí chặt chẽ nguồn tài

nguyên này. Tránh trường hợp thu hồi đất dé phát triển kinh tế - xã hội nhưng khơng
sử dụng hoặc sử dụng khơng đúng mục đích, dẫn đến tình trạng đất bị thu hồi đó thì bỏ
hoang hoặc bị người khác trục lợi, các dự án bị treo khơng thực hiện được, gây nên sự

lãng phí chung cho xã hội và phát sinh nhiều vấn đề xã hội phức tạp khác.
1.2.3. Vai trò của pháp luật thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội.

13