BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO.
BỘ TƯPHÁP
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI.

'VƯƠNG QUỐC HIẾU

PHAP LUAT VE GIAM SAT GIAO DICH CHUNG KHOAN
TREN THI TRUONG CHUNG KHOAN

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
(Định hướng ứng dụng)

HÀ NỘI, NĂM

202L


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO.
BỘ TƯPHÁP.
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI.

'VƯƠNG QUỐC HIẾU

PHÁP LUẬT VẺ GIÁM SÁT GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN
'TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Ngành Luật Kinh tế
Mã số: 8380107

Người hướng dẫn khoa học. TS. Nguyễn Văn Tuyển.

HÀ NỘI, NĂM

202L


LOI CAM DOAN

‘Ti xin eam doen ty là cơng tình nghiễn cửu khoa học độc lập củ sing ti
Các kắt qui nfu trong luận văn chưa được công bổ trong
bắt kỹ cơng tình nào
Khác. Các sốliệu trongluận
văn là trùng thự, có nguồn gốc rõ răng, được tích dẫn
theo đúng
quy định
Tơi xin chủu trách nhiệm vi tính chính xác và trung thục của Luận văn này
NGUGI CAM DOAN


MỤC LỤC
PHAN MG DAU

1

Chương

NHUNG VAN Dé LY LUAN VE GIAM SAT GIAO DICH CHUNG KHOAN TREN

THI TRUONG CHUNG KHOAN VA PHAP LUAT Vi GIAM SAT GIAO DICH

CHUNG KHOAN TREN THI TRUONG CHUNG KHOAN

5

$

1 1. Nhõng
vận đổ lý luậnVỀ gián sắt giao dịch chúng khoán rên thị trường chứng
Xhoản
5
1.11 Khải niêm, đặc trừng và phân loại giao dịch chíng Nhốn trên thị mung
chứng hoán
5
1.12 Khải niệm, đặc trưng của hoạt đồng giảm sắt giao ch chứng khoán rên tự
trường chứng khoán
6

1.13. Các mơ hình giảm sát giao dch chứng khốn rên H trường chứng khoán... 8
114 Nghyên tc, nội àmng hoạt động giảm sắt giao ảch chứng khoản trên tị

trường chứng khoán
13
1 2 Những vận đổ lý luận pháp luật về giám sắt giao dịch chứng khoán trên thị
trường chứng khoán.
3
13.1. Qiơn đẫm về đầu chỉnh pháp luật đối vớt hoạt đồng giảm sát gic dịch chững
hoán trên thị tường chứng lhoán
3
1.32. Cân túc và ngiễn cũa pháp hut
vé gid st giao dich chimg Khon rên tự

trường chứng hoán
1.23. Các yẫu tổ tác động đồn huệu quả giám sắt giao dich chỉnng khoán trên ý

trường chứng khoán
Kết luận Chương L
Chương

26
*
3

THUC TRANG PHÁP LUẬT VE GIAMSAT GIAO DICH CHUNG KHOAN TREN

THI TRUONG CHUNG KHOAN VA THUC TIEN THUC HIEN G VIET NAM 35

31. Thục rạng pháp luật Việt Nam về gám sát giao dịch chúng khốn rên thí

trường chứng khốn.
3
2.1.1. Tre trạng quy đựh về chủ thể và đối hương giảm sát giao dich chững khoán
trên thị trường chứng lon
3
2.1.2 The rang ay đả nh về nguyên tắc vàphương thức giám sát giao dich chứng,
hoán trên thị trường chứng lhoán
3
3.13 Thực trơg quy đựnh về thanh ha, km ta và vữ vi pha trong qua tin
im sát giao dịch chứng khoán trên tồi trường chứng khoán
“

3.3. Thực tấn thực biện pháp luật về giám sát giao dich chúng khoán trên thị trường

chúng khoán ở Việt Nam,
4


312.1. Khái qt tình hình giao dịch chứng khốn và hoạt động giám sát giao địch

chứng khoán rên thị trường chứng khoán ở Tiệt Nam
45
2.2.2. Céc it qui dat soe trong thực hỗn thực hiện pháp luật v giám cất giao dich
hứng khoán trên hi trường chứmg khoán ở Tiệt Nam
34
khó khần vướng mắn, tắn tại và hơn chỗ trong hue in te hiện pháp
2.23. Ning
Tuậtvễ giảm sát giao dịch chứng khốn ở Tiệt Nơn và ngin nhơn
56
Kí luận Chương2
ái
Chương3
4
GIAI PHAP NANG CAO HIEU QUA GIAM SAT GIAO DICH CHUNG KHOAN
TREN THI TRUONG CHUNG KHOAN 6 VIET NAM.
6
3.1. Các giải pháp hoàn
thiện pháp luật về giám sắt giao dịch chứng khoán rên hị
trường chứng khoán.
4
3.2. Các giã phápổ chúc thục hiện pháp
luật vỀ giám sất giao dịch chúng khoán,
trên thị trường chứng khoán ở Việt Nam
67

Kit fuin Chương3
n
KẾT LUẬN
B
DANH MUC TAI LIEU THAM KHẢO.


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TÁT
Tavita

Neidung

crcr
CTQLODTCK

Cơng ty chúng khốn.
Cơng
ty Quin lý Quy dtu tu ching khốn

CTĐTCK

Cơng ty đầu tư chứng khốn.

CTNY

Cơng
ty niêm t

SGDCK Việt Nam.


Sở Giao dich chứng khốn
Việt Nam

HAKDCK
Nxb
ST
QĐTCE
SGDCE

Hiệp hội Kinh doanh Chứng khoán
Nhà xuất bản
Quế đầu tr
(Quy đầu từ chúng khoán.
Sð Giao địch chứng khoản

SGDCK HANG (HN)
|SéGieo dich ching hom HaNa@
SGDCK TPHCM GHOSE) |SéGiso dich ching khoin Thanh phé Hé Chi Minh
TIGDCK
Trang tim Giao dich Chứng khoán
TILKCK
Trang tâm Lưu ký Chúng khoản
TICK
Thị trường chúng khoản
TTCKVN
Thị trường chúng khoán Việt Nam
UBCK
Ty ben Ching chown
UBCENN
Ủy bạn Chúng khoán Nhà nước



ĐANH MỤC SƠ ĐỊ, BANG, BIEU ĐỊ, HÌNH VỀ

1. DANH MỤC SƠ ĐỊ
Sơ đã 11. Mồ hình giớn sátthị trường chúng khốn Nhật Bản
Sơ đồ 1.2 Mồ hình giám sit thi trudng ching khốn
Hàn Quốc.

8ø đổ 1 3. Quy trình giảm sát giao địch chúng khoán.
So dé 1.4. FSA, SESC va TSE déng thời giám sát giao dịch trên TSE.

Il, DANE MC BANG BIEU
Bing 3.1. Số vụ vi phạm
và xử phạt qua các năm 2013-2021
IIL. DANH MUC BIEU DO
Biểu đổ 21. Tỷ lệ vốn hóa cơn TTCK tập trung HOSE và HÀOO (GDP)...
Biểu đổ 2 2. Số côngty niệm yÊu đăng ký giao địch từ năm 2015 đến tháng 6/2031
Biểu đổ 2 3. Số lượng tả khoản gao đích chúng khoán
Bidu dd 24, Gia ti gino dịch cổ phiêu niêm yit/ding ly geo dich.
Biểu đô 2 5. Giao dịch HĐTL chỉ sổ trên TTCK Phi sinh

"

9

19
20

45

46
47
a
8
8

Biểu đồ 2 6. Sự thợ đỗi chỉ số chúng khoán từ tháng 7/2016 đến tháng 06/2021... 49


PHAN MG DAU

1.Tính cấp thất của đề tài uận văn
Thị trường chứng khốn (TTCE) có vá trị quan trọng đốt với sự phát triển
của thị tường ti chính nói iêng và đối với nên kinh Ế nó chúng Tuy nhiên vai trở
đó chỉ có thể được thục hiện khi các giao đích rên thị trường được đến ra mốt cách
hợp pháp tạo đều kiện tầng ính hiêu quả và giảm rồi ro cũ tị troờng Kinh nghiễm
của các nước trên thể giới cho thấy, để đạt được mục iêu đó, hot động giám sát của
Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCENN) và các Sở Gieo dịch chúng khoản
(SGDCK), Trang tâm Giao dịch Chứng khoán (TTGDCE) đối với TTCE là một yên
cầu rất qua rong
Cua hơn 20 năm văn hành của thí trường chứng khốn Việt Nam (TTCEVN),
những kắt quả đt được bước đu
là khơng thể phủ nhân Bén canh đó, còn nhiều vận
để bắt cập nhơ thị hưởng
thiêu tỉnh hiệu quả, bị chỉ phố bồi tân lý và rảo hi, mự
trân hố pháp luật của các chủ thể khi tham gia giao dịch chứng khoán trên thi trường
chưa tốt Hiện tương giao dịch nội gián, ao dịch thao túng thông n si sự thất còn
phd bién và chưa được xở Lý tiệt đ. Nguyên nhân cơ bản của hiện tượng trên là dơ
hot động giám nấ côn nhà muớc và các tổ chúc tơ quản đối vớ các giao địch chứng
Xho&n còn chưa trơng xứng với tốc độ phát tiễn hanh của thị trường, hệ thống giữa

sát chơa được thất lập đồng bô. Trong bối cảnh hội nhập quốc tỉ và uy mô TTCT:
"ghy cảng tổng s than ga cũa các tung giantà cha Hong và ngoi nước tên
TICK ngiy cùng lớn, trong điều kiện lạnh thé gi va trong nước có nhiễu bắt én,
với những vẫn dé bit cép của TTCEKVN như phân tích ð rên việc nghiên cửa để
xuất giã pháp tăng cường gián sắt giao dịch chứng khoán trên TTCKVN thre ala
nhu cầu cấp hit cả về lý luân và thục tấn,
Từ thục tiến nêu rên, học viên quyết định tun chon vấn đề “Pháp hậtvề
giám sit giao địch chúng khoán trên thị trường chứng khoán” để làm đồ tả luận
‘vin thac

của mảnh, với hy vong đóng góp một phần nhỏ bé vào việc đánh giá thực

trăng và hoàn thiện khung pháp lý về giám sat geo dich ching khoán rên thị trường
chúng khoán ð Việt Nam trong bối cảnh hién ney.
“Tổng quan về tình hình nghiền cứu đề tài
Trong nhiêu năn qua, để có nhiều đ tải nghiên cửu và TTCTE và những vấn
để pháp Lý kinh có tiên quan đân TTCIK. Tuy nhiên, cho đốn nry, các nghiên cứu
chuyên sêu v giám sát giao địch chúng khốn trên TTCIEVN là khơng nhiều Ở mức


đồ khá quất, có thểkể đẫn một số cơng tình nghiên cứu tiêu biễu sau đầy:
- Luân án tiên côa tác giả Lê Trung Thành với tôn đổ tải “Giản sút giao địch
chúng khoán trên TTCK Việt Nam”, bảo vệ năm 2010 tại Đại học Kinh tế Quốc dân,

- Luận văn thạc & cña tác giả Nghiêm Hồng Hai vei tên để tả "Thanh tra,
gm set TTCK Vist Nam’, bio vé nim 2017 tei Hoc wién Hank chinh Quée gia,
- ĐỂ tải nghiên cũu khoa học cđa tác giã Hồng Đúc Long với tên dé tái
“Nhõng giả pháp nhâm nâng cao hiệu quả hoet dng gam sit TTCK Vist Nam" bio
về năm 2001 tại Bộ Tải chính,
- ĐỂ tài nghiÊn cứu khoa học của tác gã Dương Thị Phương với ổn đổ tải

“Năng cao hiệu quả giám sát giao dich ching khoán trên TTC Việt Nam gia đoạn
2010 - 2015 bão về năm 2010 tại Bộ Tải chính
tử nghiên cứu khoa học cổa tác giả Pham Thị Thanh Hương với tên dé
tải "Thắm quyển đều tụ của cơ quan quản lý th trường về chúng khoản - Kinh
"nghiệm quốc ỉ và mơ hình cho Việt Nam” bảo v năm 2014 tri UBCENN,
- Bài viết “Hạnh nghiệm quốc tế về phối hợp đu tra xuyên biên giới rong
Tĩnh vực chúng khoán" (năm 2013) của tác giả Nguyễn Bích Ngà đồng tin Tạp chỉ
chúng khốn cơa UBCENN sổ 203 năm 2015;
- Bài vễt*Pháp luật về mơ hình gián sát TTCIK mốt sổ nước trên thể gói"
(săn 2018) của tác giêGVC TS. Đố Thị Kim Tiên đăng
rên Tạp chỉ Điện
tổ Thanh,
tra~ Thanh tra chính phố năm 2018,
- Bài vết "Tách bay khơng tích Ủy ban Chứng khoản Nhà nước ra khối Bộ
Tả chính?” (nấm 2019) của tie gia Thanh Long ding tn website cia Uy ban Gian
sát Tai chính Quốc gia năm 2019,

- Bài vất "Định hướng phát tiễn thị tuờng ti chính Việt Nam giả đoạa2021
2050 (năm 2021) của tác giả TS. Võ Nhỡ Thăng Phó Chủ tịch Dy ban Gis sat

tài chính Quốc gia đăng trên Tạp chí Tài chính điện tử nêm 2021,

- Sách tham khảoÍchuyên khảo với tiêu để “Giáo trình Những vẫn để cơ bản
vi ching khoản và TTCIE" của tác gi Dao Lé Minh, xuit bin nim 2009 tai NXB
Vanda -Théng tn;
- Bảnh tham khảoíchuyên khảo với tiêu để: "Giáo tình Pháp luật về chứng
Xhốn và TTCIC" của tác giả Nguyễn Thể Thọ, ruất bản năm 2009 tại NXB Thống
kê

Trong quá tình thực hiện luận văn, tác giã đã cổ gắng tim hiểu việc nghiên



cứu các khía canh khác nhau

về

lám sất giao địch chứng khoán tại nhiễu cơ sở đào,

tạo trong nước những cho đến nay, chủ đi "Pháp luật về giám sit giao dich ching
Xhoán trên TTCIC” chưa được nghin cứu chuyên säu ở cấp độ luận văn thạc đ luật
học

Từ kết quả khẩo cứu và đánh giá nh hành nghiên cứu rên đây, có thể thấy
ring pháp uật về giám sit giao dich ching khoántrên TT lá mốt trong sốïtnhồng
Xhoảng rồng rong nghiên cửu lý luận và thực tiến ghép ý & Viét am, Điều này cho
thấy tộc nghiên
cứu để ti "Pháp luật về giám sắt giao địch chúng khoán rên TTCTC"
à phù họp và đóng hướng khơng trùng lập với những cơng tình nghiên cứu khoa
học đã được cơng bổ trade diy
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề t
Me dich nghiên cứm cũa để tà là đảnh giá thực rang pháp lut về giản sit
gto dich ching khoán trên TTCK & Viét Nam dé tim za hướng hoàn thiện các quy
cảnh này trong gai doen hiện nay
“Nhận vụ nghiên ni của để tà đỀ đạt được mục đích nêu rên Tà
~ Hệ thống hóa những vẫn để lý luận và thụ
tidn pháp lý về giám sit giao ch
chứng khốn trên TC,
- Phân tích, đính giá thực trăng pháp luật và thực n thực hiện giám sắt giao
cách chúng khoản trên TTCEE Việt Nam,
- ĐỀ xuất các giãi pháp nhằm tăng cường giám sát giao dich chúng khoán trên

TTCK Việt Nam,
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài

“ĐI tượng nghiên cứu của đồ tài bao gầm các quan điểm, lý thuyết về giao
dich ching khoán, giên sắt giao ch chứng khoán và pháp luật và gám sút giao dịch
chứng khoán trên TTCIK; các quy đãnh pháp luật về giám sit giao dịch chứng khoán
tin TICK; các số liêu, báo cáo liên quan đốn hoạt đông giám sát gieo địch ching
Xhốn trên TICK

“Phạm vì nghiễn cứu của dé tai tap trang vào các vẫn đồ sau đây:
nổi dụng nghiên cứu: Một số để lý luận cơ bản về giám sát giao địch.
ching khoán, các quy định pháp luật về giám sát giao dich chứng khoán trên TTƯK,,
- VỀ không gian và thời gian: Luận văn tập trung nghiên cứu các giao dich
ching khoán và giám sát giao địch chứng khoán trên TTCTK thứ cấp tại Việt Nam từ
năm 2016 đến năm 2020


5. Các phương pháp nghiên cứut
"rong quả trình thực hiện luận vẫn, tác giả đã vận dụng phương pháp luận duy
ật biên chứng và duy vật ịch sử phương pháp phông vấn, thụ thập thông tin, ting
hợp, so sánh, phân tích tnh hoồng, thống kê
6Ý nghấn khoa
học và thục dễ của đề tài
TICK trig dave coi là một kênh huy động vồn rất hiệu quả cho nền lánh
tế Thy nhiên, nó cũng có ẫn chứa những mất iêu cục như hoạt động đầu cơ, thao
tingthị trường mua bán nội gián... Nhữnghànhv tiêu cơc này diye sino tr thính)
‘bin thân TICK trong q tình hoạt động
và biến đơng, Thục t này đôi hôi cần xây
đảng một hệ thông giám sắt thanh tra và xử lý vì pham đã manh đ quản ý TTƠI
Đỏ không chỉ là ất yêu khách quan mã còn là mốt rong những mục tiê trước hỗt

của các cơ quan quản
lý ngành chúng khốn, có ý nghĩa to ln trong việc dim bio
cho thị trường tổ tạ và phế tiến,
ĐỂ tà nghiên cứu "Pháp luật vỀ gián sắt giao dịch chúng khoán trên TTCTK"
nhằm đánh giá lý luân, pháp
tuật hiện tạ liên quan tối hoạt đồng này tử nh nghiệm
các nước, cho tôi thục tiến tiễn khu tử Việt Nam, Từ đã có những đúc kết đánh
giá chưng về mặt pháp ý thực Ế và đơa ra những giấ pháp nhằm hồn hiện và tầng
cường cơng tác gián sát gio dich ching khốn Qua đó, hướng tới mục đích cơa hoạt
đồng giám sit giao dich 1a dim bảo cho một thị troờng công bằng, hiệu quả, đồng
thời, đăm bão tồn cho cổng chúng đầu từ chứng khốn; giêm thiểu rõ ro và ngắn
chăn những r ro hệ thống có thể dấn đến phá vỡ thị trường
trên tổng thể hoặc lâm,
uy yêu hệ thống ti chính bằng việc lâm mất ng tn của nhá đầu trên thị trường:
7..Bồ cục của hiận vẫn
"Ngoài phần nở đầu, kết luận, đanh mục ải iệu tham khảo, luận văn được bình
by theo Két edu3 Chương:
= Chong 1: Nhing vin để lý luân về giám sất giao dich chứng khoán trên
“TTCEE và pháp luật về giám sát giao địch chứng khoán trên TTCE.
~_ Chương: Thục trạng
pháp luật v giảm sắt giao địch chúng khoản trên TTCK
Và thục tiẾn thục hiện ở Việt Nam
~ Chương3: Giải pháp nâng cao hiệu quả giềm sét giao địch chứng khoán trên
TICK
6 VietNam


Chương
'NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIÁM SÁT GIAO DICH CHUNG KHOANTREN
THI TRUONG CHUNG KHOAN VA PHAP LUAT VE GIAM SAT GIAO DỊCH

CHUNG KHOAN TREN THI TRUONG CHUNG KHOAN
11. Những vẫn đỀ lý hận về giám sát gi địch chứng khoán trên thị
trường chúng khoán
111. Khái wi ", đặc trưng và phân loại giao địch chứng khoán trâu thị
trường chứng khoán
‘Thi trường chứng khoán là nơi đến sa các giao dịch mua bán, trao đối các loi
chứng khoán Chúng khoán được hiễu là các oai giấy từ bay bút toán ghi #8, no cho
php chi sé hia co quyén
yêu cầu về thụ nhập và tài săn côatỄ chúc phát hành Các
qun u cầu này có ng khíc nhau giũn các loại chứng khốn, tỷ theo tính chất sở
Hữu của chúng Vi các đặc tính đó, chứng khốn được xem la cde tit sin tai chin
nà gá tí cơn nó phụ thuộc vào giát kinh tế cơ bản của các quyển cũa chủ sởhữu,
đối vớ tổ chức phát hành Các giao địch mua bán, trao đổi chúng khoán (cỗ phiếu,
trái phiêu, chứng khoản phải anh) có thể diễn ra ở thị trường sơ cập hay thị trường.

thứ cập, tạ SGDCKE hay thị trường OTC (Over the Counter Market, & th trong
0 ngay hey thí rường
kỹ hạn
Giao dich ching khốn là việc mua, bán, chuyển nhương quyền
sở đụng hoặc
quyền sở hữu chúng khốn Theo phạm ví nghiện cửu đã được xác đụnh, đổi tương
"nghiên cửu là giao địch chứng khoán thử cấp trên SGDCTK, đo vậy, hoạt động chảo
"bán chứngkkhốnra cơng chủng không thuốc phem vi nghién cứu cũaluện văn
Trên SGDCK, phương thức giao dich chủ yếu và phổ biến hiên nay là giao

dich nye tuyén qua may tinh dién tr gia nha du tu, CTCK, SGDCK, TTLECK.
Tuỷ theo nự phát tiễn của tùngthí trường, giao địch qua máy tính điện tử có thỄ áp
dang hình thức bán tơ động hay tơ đồng hồn tồn.
- Giao dịch bản tự đồng: Là hình thúc kết hợp giữa giao dich thủ công với
ao dịch qua máy tính điên từ Theo phương thúc này, một số khâu trong cổng đoạn

giao dich niar nhận, ghép lành, thanh toán, bù trừ lưu ký được thục hiện qua máy
tính, các khâu cịn ai vẽ được trục hiện theo phương
thúc thủ cổng Hiên may, các tị
trường truyền thắng như Nhật Bản, Mỹ vẫn sử dụng hệ thông giao địch bản tự đồng
che các giao dịch cổ phiêu bên cạnh hệ thẳng giao dịch tơ động hoàn toàn
- Giao dịch din tc te dng
hod hod tồn: Là hệ thơng giao dich trong
đổ tất


cã các khẩu đều thơng quah thống máy tính, đựa rên nễn tăng công nghệ Internet
Các SGDCKE không con khá niễm Sản glo dich tại đó chỉ có hộ thắng
các máy tình:
C6 nhiều loại giao dich ching khoản nh giao ch giao ngược giao dch kỳ
an, giao đchr*po, giao dịch ký quỹ, bán không. Tuy nhiễn, các loại gao địch trên
đều đười hình thúc là lãnh muus, bén chúng khốn và được đặc trưng bởi giá và khối
lương Vì vậy, sự khác iếtla ở tính kỹ thuật của quy bình giao dịch Viậc giảm sat
các giao dch chứng khoán về nguyên tắc là như nhu, có nghĩa la giám sắt chủ yêu
dian vio sự they đỗi giá và khối lượng khớp lệnh, giá và khối hượng đặt mua, đặt bán.
"Nhờ vậy, gao địch chứng khoán liên quan đến nhiễu chỗ thổ, nhiễu buớc, nên
Xhã năng sấy ra rồi ro à không nhỗ. Nhẫn gop pl hạn chế rữ ro, nâng cao hiệu
quả giao dịch chứng khoán, giám sát giao địch chứng khoán trên TTCTK là một trong,
nhũng vấn đỀ được quan âm hàng đầu
1.1.2. Khái miệm, đặc trmg cña hoạt động giảm sit giao dich ching Kod
trên iị tnrờng chứng khoán
Giản sắt được hiễu là việc "hit lập hệ thống dẫn so4) báo đồng sớm, phát
Tiện lặp hôi nhống khỏ khẩn trước khi g mn" để phối hợp với thính tr, kiẫm
tra trực iếp và các nguôn thông n khác nhau, từ đó đánh giá, nhận xé, ngân chặn
và xử lý những
hành vi rải với quy dinh

Trong lĩnh vục chứng khốn, giám sát cơn được hiểu là phân
tính tổng hợp
các đữ liệu, số liệu từ báo cáo cũa các chúc liên quan, các thông tin được công bổ
xe công chúng theo quy đính của ghép hot, thơng tia, tin đến có thể ảnh hương đến
«và khối lượng cũa các chứng khốn được giao dịch trân thị trường tập trung Qua
đó, chủ thể giám sắt phát hiện lớp thời những hành vi vì pham cũa tổ chức, cá nhân.
than gia hoat động đầu tự tỉnh doanh
rên TTCIC
Giản sát TTCIE bao gần các hoạt động theo đồi, xam xét và nhân Ảnh các
vẫn đổ liên quan đổn nh vực chúng khoán và TTCK, đăm bão giám sút việc thục thị
«ny đảnh của pháp luật tiện hành Giem sát không chỉ là cổng cụ để các cơ quan quản
ý nhà nước thực hiện chức năng quan lý của mình muà các tổ chức tham gia TTCIC
nh cơng ty chúng khốn, cơng ty quảnlý quỹ: quỹ đầu tr chứng khoán, tổ chức lưu
i, hanh tốn bù trừ chứng khốn. cũng sở đụng nó nhơ mát cơng cụ hữu hiệu rong
hot động cưa mình nhắm bảo đăn sơtuân thủ pháp luật cũng nh các quy định khác
của chỉnh tổ chúc đố Hoạt đồng giăm sắt được thuc hiện đơa tiên các hoạt động cụ
thể, s liêu tài liệu báo cáo để phân tích, đối hiếu với các quy định rong văn bản
pháp luật về chứng khoán và TTCE, sớm phát hiện các đâu hiéu thiết sót hoặc ví


ham của tổ chúc phát bánh tổ chúc, cá nhân Lính doanh và giao dịch chúng khốn
CGiảm sát giao dịch chứng khoán là một nối đàng của giám edt TICK Việc
luân giã rõ nhõng
khá niệm này sẽ tạo tiền đ cho những nghiên cớuấp theo
Giám sắt thị trường chứng khoản là một trong hai thức năng cũa UBCEK hoặc
de co quan gm sit ti chính cổ chúc năng tương đương ở các TTCIK rên thể giồi,
bên cạnh chức năng quản tị truờng Năm nhântổ chỗ yêu của th trường mà UBCTC
va SGDCK chi trong
trong công tác quảný là hệ thống pháp lý, công nghệ, thông
tin, người tham gia và các cổng cụ tải chín ĐỂ đánh gìá ức độ thành cổng của việc

ghi họp trong quên ý các nhân tổ này cần dựa tiên4 đặc điểm cũa thị trường tinh
hạnh khoản tính rồ ro, chỉ phí giao dịch và tính Tãnh manh Suy rông hơn, thuật ngữ
“ảnh hiệu quả" iên guan
tới phân ứng su le và chính xác rước thơng tin
NG dung cia glam sat TTCK bao gém: (1) Giám nát giao dịch chúng khoán
tin TICK. Day la ndi dang chính của gián sát TTCK, vì trục chất, TTCE là tập
hop của các giao địch mua bán, chuyển nhương chứng khoán, 2) Giớm sit ác chỗ
thể hoạt động rên TTCTK shim đầm bảo nự tuân
thủ luật pháp a ning
chi thé nay
về chứng khốn và TT, khơng bao gỗm sơ ham gia của các chỗ thể này trong
giao
cách chúng khoản trên TTCTK, Các nội đong giám sát đổi với hoạt động của các chủ
thể này có thể kể đổn như giám sát hoạt động phất hành ra công chúng của các cổng
y đi chúng, giản rất hoạt đông của CTCK, CTQLO, QĐT
Nhờ vậy, glim sat geo dich ching khoán rên TTCI thuộc nội dung thứ nhất
của gián sátTTCTK, Trêncơ sở khái niệm chưng về giảm sátTTCIK, khái niệm giám
sát giao dịch chứng khốn trên TTCK có thể được tiếp cân theo nhiều cách khác nhau.

“Theo Invedopedia, giám sát giao dịch chúng khoản là hoạt động đầu tra và
hong ngim cée gao địch thao túng nội gián và các vỉ phạm pháp luật khác về giao
dách chúng khoản.
“Theo Sscteiies Miuiret in Japen, giám rất giao địch chúng khoán l việc tổng
hop và phân tích thơngti thị trường nhẫn phát hiện nhơng giao dịch không cổng
tẳng những hinh vi vi pham pháp luật và quy nh:
“Theo Michael J Aitkenvé JamspH Beny, mục tiêu giám sát thực chất là
dy ti mét TTCIK công bằng
và hiệu quả Mặc đà có rất nhiêu cách hiểu về sự cơng
‘bing va hiệu quả nhưng nhìn chung có thể hiểu
~_ Thị truờng công bằng là thị trường mà mơi nhà đều

tơ tham gia phi đối
uất với các đề kiện giao dịch như nho. Ví dạ lệnh được khóp đựa trên thời gián
nó được chuyển tới hệ thống khơng có người thư gia giao dich hợp pháp nào đạt


được quyền tiên (như người nắm thông
ổn ð các cơ quan
nhà nước hoc trøng các
cơng , và vậy, khơng có nhà đầu bơ tham gia giao dịch dựa trên những thông tin
đặc quyền (giao địch nối giá)

~_ Thị trường hiệu quả đoợc điều chỉnh túc hời bởi các thông tin mới, là tị
trường mã người tham gia không thể căn thiệp vào sức mạnh cũng và cầu côa thị
trường tr do nhờ giá cơn chứng khốn niêm yết Néu
sw cen thigp diễn
ra tỉ nó được
ví như sự thao túng thí trường Nhờ vậy, nêu giám sát giao dich ching khoán được
thục hiện thi TTCEK sẽ đạt được một mức hiệu quả nào đó
Những phân tích trên cho phép khá qt nhơ sư Giớm sát giao dịch chứng
oán là việc chủ thễ giảm sát theo đổ, phân
ích giao ch kiễn tra đổi hương giảm
sátnhằm ngăn ngừa phát hiện và xử ap tế các vĩ pham, dịp tì sự cổng bằng và
tinh hiệu quá của TTCE: báo vệ quyễn và lợi ih hop pháp cũa các nhà đầu he
Host đông giảm rất giao dich chúng khoán thực hiện với sự trợ giúp của hồ
thống máy tính, phần mễm chuyên đừng các tủ lậu, bảo cáo, cơ sở đỡ liệu, cc chữ
tifu giám nát trong khuôn khổ các quy nh phép luật về chứng khoán và TTCIC
Tiên cơ sở khổ niệm gián nát giao dich những vẫn để cần được nghiên cửu
iấp theo bao gồm mơ hình, chủ thể giám sá, đối trợng giám sá, phương pháp và chỉ
tifu giám rất gao dịch chúng khốn trên TICK.
L1. Các wơ hình giâm

sit gino dich ching khốn trên thị trrờng chíng
hốn
“Tạ hẳu hết các TTCKK trên thể giới, hồ thẳng giám s thị trường bao gốm bai
cấp hoặc ba cấp: (1) Mơ hình giám sit 02 cập gm cấp giám sấ thứ nhất do các tổ
chức ty quản thục hiện (SGDCIK, Hiệp bối Kinh doanh chứng khoá) và cấp gián sát
thứ h& do cơ guan quản ý thọc hiện (UBCEE hoặc Cơ quan giám sá tá chính); G)
Mơ hình giên sát 03 cấp: ngồi 02 cấp nêu trên, có thêm sự tham gia cia cng ty
chứng khoán tạo nên cấp giám sát thứ Da
To các tổ chức hy quản có mục iêu đẫu tiên là bảo vệ lợi íh các thành viên
của mình nân cơ quan quản ý là UBCEK cần thục hiện
việc gam sit ở cấp 46 cao hon
shim thục hiện mục tiêu bão về nhà đâu
h và đơy tì tính tồn vẹn của th trường
Giám sát cũa SGDCIK và Hiập hội Kinh doanh chúng khoán (THKDCTO chỗ yêu tập
trùng phát hiện và xở lý (rong pham vĩ guyễn han côn tổ chứo những giao dich va
ảnh vi kinh đoanh, đầu hy bất thường cũa các thành viên và nhà đâu tr tham ga thị
trường Trong khi đó, giám sát của UBCE bao trờn tồn bơ tị trường, hoạt động cũa
các tổ chức hy quản, các trung gian tải chỉnh, thành viên thị trường công như người


ảnh nghề và nhà đâu tr Hai cấp gián sắt này cần được liên kết và phối hợp chất chế
để tao nên hiệu quả cũa cổng tác giám sit va thc thi lt php. Ngo ra ti một số
"nước quy định cơng ty chúng khốn cũng đơng va rộ là chủ hể giám sát, hy nhiên
ti cho 2 cấp
hot động giám sit tú đây chủ yêu là hỗ họ, phối hợp cũng cấp thông
giển sắt nêu trên
Sau đây là mô hình gián sắt TTCEE của mốt sổ quốc gia
1.131. Mồ hình giản sátthị hường chứng khốn Nhật bản
‘Tei Nhat Bản, hoạt động giám sát giao dich theo mé hình 02 cập.


Lari

Ti

(eS

abs ha
es

(Nguồn: SESC Anrual Report 2007/2008)
“Sơ đỗ 1.1. Mo ink gim sú:thị tnrờng chứng khoán Nhật Bản
Seouities and Exchange Surveillance Comamizson (SESƠ) thuộc quyển quản
lý trục tp của FSA Financial Supervisory Agency) la co quan gém sit toàn bộ thị
trường từi chính SESC lá cơ quan trơng đương UBCEE của các nước khác, thực hiện


10

chức năng giám sit bao trim TICK
Các đơn vị rung SESC trực Hếp tin hành các hoạt đồng giám sát đốt với giao
dich hãng ngày trên thị trường, giám sất công
ty đụ chủng và các din ché trang gen
thị trường bao gần cả quỹ đầu tư côngty giám sát và các tổ chức hy quân Đối với
mối đổi ương và nội đăng cụ th, hoạt động giám sát được giao nhiễm: vụ cho các
Phong chức năng Theo đó, nhiệm vụ gián st giao dịch hàng ngủy trần th trường
đđược phân cơng cho Phịng Giểm sát thị trường thọc hiện Giám mát céngty dei chúng
do Phịng Giản sứ cơng bổ thơng tn thực hiện Giám sắt các định chế rung gian thị
trường và các tỔ chức hợ quản do Phòng Giám sát tuân thủ đăm nhiệm
Chức năng gián sắt trục iếp giao dịch hàng ngày và gián sắt cơng
bổ thơng tín

trên thị trường thử cập cũa công ty đai chúng cũng được thực hiện bổi các tổ chúc tơ
quân và có sơ phốt hợp chất chế với SESC
11132 Mơ hình giãn sất tị trường chứng khoán Hàn Qude
Hân quốc
là nước ấn khai gián sát TTCK theo mơ hình ba © , bao gém cơ
quan quản lýnhà nước, các tổ chức tự quản và cơng ty chứng khốn
Giám sát cấp 3: Do cơ quan quân lý nhà nước là Ủy ban Dịch vụ tải chính
(Œinsacid Supervisory Commision - FSC) thue hién giám sát Ủy ban Dịch vụ tả
chính (SƠ) được thành lập theo Luật và thành lập Tổ chức gián sát Tải chính là cơ
quan thuộc Chỉnh hủ thực hiện quânly cấp cao nhất đái với TTCTK. Trong cơ cầu
của FSC có hi cơ quan giám sát chuyên biệt rực thuộc gồm: () Cơ quan Giám sát
tả chính ŒSS) lá cơ quan thừa hành, kiểm ra và giám mất các ảnh
ch tham ga thi
trường tạ chính (cơng ty chúng khốn, quỹ đâu tơ và các đính chế hoạt động tiên
TTCE) và Q) Ủy bán Chứng khoán và Hơp đồng toơng li (GSEC) thục hiện việc gián
sét các hành và vi phem trên TTCI: và hợp đẳng tương lá, gián nát việc thục hiện
các quy đính về kiểm tốn, kế tốn
Giám sát cắp 2: SGDCK Hin Quée (Korea Exchange - KRX) và HEKDCK.
Trong đ, Ban Gis sat thi truimg (Market Oversight Commission) thade KRX thục
hiện chức ning glam sat. La td hate tr quin, KRX Â9 co ci cdngty â phi, thee
in nhim vụtổ chúc các thị trường giao địch và gián st đối với giao dịch cũa các
thánh viên và hoạt động giao dịch đễn ra tạ Sở. Con HHKDCE thực hiện giám sat
"hot động của các CTCEE thành viên
ám sát cáp 1: Cơng ty chứng khốn cơng có chúc năng giám sát Hoạt động
giển rất này được thục hiện đối với các giao dịch côn nhà đu tự đặt lệnh qua công
ty bằng hệ thống ln-house Prevsntve 5ystem. HHEDCK phối hợp với SGDCK, yêu


ul
âu các cơng ty chứng khốn thiết lập hệ thống giám sắt giao dich có thi


nhu Mỗi quý: KROX đều có yêu cầu CTCEK phải báo cáo kết quả giám nát Ngoài
những
yêu cầu theo quý nh, trøng tường
hợp phát hiệnvi phạm, ôngt chứng
Xhoản phãi báo cáo KRX đã kiểm trẻ
MB ing s TT ba cp đ hãi các nh chúng gen ghi nh cục
hen gia váo quá ình gián st ao dch rên thị trường Đồng thôi, các CTCK cũng
hải thất lập hệ thống giám sắt đặt lành niur mot bô lọc đỂ giám sắt và phát hiện
những hành vĩ bất thường của nhà đầu từ ngự
từ khi đặt lành. Bên canh các hoạt
đồng gián sắt giao dịch, KRX cũng thục hiện vi trở giớn sút đối với hệ thông giám,
sát của các CTCE: Theo quy din cba théng mét lan, KRX sẽ thục hiện kiểm tre
hệ thống giảm sát của các cơngty chứng khốn Bất cử khi nào phát hiện nghỉ vẫn,
ERX sf thing bio cho CTCK và để nghĩ phải áp đụng các biện pháp ngắn chấn vĩ
hem. Pháp luật cơng quy đính trong một số trường hợp, CTCK phil tir chi dt én
cho khách hàng đang bi nh ngh. Truờng
hợp không áp đụng các biện pháp cần thiết
theo u cầu của EEĐ, cơng ty chúng khốn rẽ bị xử phạt

TT
esate
enon
`...
Sead

Aiguén: SCDCK Hin Qude ~wwr lox.co
Se 48 1.2 Mé inh gkim sit thị trường chứng khoán Hàn Quốc
1.1.3.3. M3 hink gid eth trường chứng khoán Mỹ"
Tei Mj, hoạt động giim sit TTCK due tri kei theo mô hinh 02 cép gém



2

UBCKNN va SGDCK. UY ben Ching khoán Nhà nước cia My (Secwities and
Exchange Commission- SEC) la co quan khdng tc tiép giám sét giao dich hing
“ngày và việc công bổ thống tin cũa công ty đại chúng trên thị trường thử cấp. Các
nhiễm vụ này được gieo cho SGDCK truc tiép thục hiện Thzo quy dink, SEC tue
biên các hoạt đồng giám sát một cách gián tập thông qua xem xét, chấp thuận các
quy đính
tự quần cũa SGDCEK và chế đồ báo cáo, trao đổi thơng tín giữa SGDCKE với
UBCENN. Các đổi tương thuộc phạm vi giám sắt trục tiệp của SEC gốm: Cơng ty
nối giới, kính doanh chứng khốn, các quý đầu tư và các tổ chúc tự quản,
Hoạt đồng giám sát TTCK ciia SEC được giao cho các đơn vị chức năng chủ
yên là Vu Quấnlý Gieo dich
va Thi trrong (Division of Trading end Markets), cing
với Văn phòng Giám sát và Kiểm tre (Office of Compliance Inspection and
x anineion), Hoạt động giám sát của Văn phòng Giám sét va Kiểm tra đóng vai trở

quan trong
trong việc cũng cấp cho SEC các thơng tin về diễn biển tình hình các đối
tương chứu nơ quân lý một cách kép thời thông qua tiễn hành kiểm tra đnh kỹ và
thường xuyên Từ lết quả giám sát này, những thiểu sót rong các quy đính pháp luật
được khắc phục kịp thời, đm bão sự vận hành khách quan của TTCIC
1. 344 MG hình giảm sátthị rường chứng khốn tạ Ảnh:
Mơ hình giên sát tải chính nói chung giám sát TTCTK nói ng tạ Ảnh trải
qgu nhiễu thời kỹ, áp dụng các mô hình khác nhau. Trước tháng 4/2013, hoạt động
agin sit ti chin cia Anh áp đụng theo mơ hình thống nhất, do Cơ quan giám sát
cách vụ túi chính ŒSI) thực hiện Vi vậy, ngoài chức năng giám sát hệ thống ngân
hàng dịch vụ tả chính PSA cũng đồng thời thục hiện giám sứt TTCIC Tuy nhiên,

host ding gam sit cia FSA di không đủ để ngăn chặn những rễ ro và nợ vỡ hàng
loạt của hệ thống ngôn hàng, Điễu này dẫn đến Chính phố Ảnh phải thay đi, đã lợn
chen
mơ hình khác. Tháng 4 năm 2013, Chính phủ Anh đã gi thé FSA, thay đổi mơ
Hình
từ quản lý, giám sit tip trang săng hình thốc giám sắt do nhiễu cơ guan quấn lý
cùng
đầm nhiệm. Thay thể cho Cơ quan Giám sát Tải chính ŒSA) là ba cơ quan mơi
@ Co quan Tine thi Ti chinh
Anh (FCA); (a) Co quan Luật lệ An toin (PRA) va
i) Uy ben Chinh sich ti chinh (PC). Theo đó, mất cơ quan rổ thục hiện những
chức năng nhiệm vụ khác nhau.
~_ Cơ quan Thục th Tải chính Financial Conduct Authority. FCA) 1ét8 chúc
hỉ Chính phổ, hoet động nữ: mốt loại hành doanh nghiệp, hức năng chính
của FCA.
à phát hiện và xởhý các hànhv thao tông nội gián, lan đụng
thị trường Trong phe
vi quyền bạn, FCA có thể yêu cầu các tổ chức tham gịa thị trường, đặc iệt là các


13

cdng ty cung cip dich we giao dich eae céng cu ti chin phit bio cao cic "giao dich
khả nghỉ" cho FCA nghy khi phát hiện Các giao dịch khả ngà này phải được cũng
cấp đơa trên các phân tích, đánh giá thông tn tin cây từ tổ chức tham gia thị trường,
~_ Cơ quan Luật lê Án toàn (Prudential Reguletion Authority: PRA) la don vt
trục thuộc Ngân
hing Anh PRA có chúc năng ban hành các quy định, đền bảo và
tiên rất các tỔ chức tà chính như ngăn
hàng ngân hàng đầu tư cổng

ty bảo hiểm và
xã hội
~_ Ủy ban Chính sách Tải chính ŒEC) cơng là cơ quan thuốc cơ câu ổ chức
của Ngân hàng Ảnh thục hiện quản 1ý FCA và PRA, Thông qua ha đơn vị trục thuộc
1àECA
và PBA, hoet động gián sắt giao dch và giảm rất rồi ro TICK chủ yêu được
thục hiện bởi Ngân hàng
Có thể thấy, có nhiễu
mồ hình gián sứt TTCKK đã được xây đụng và sử dụng
trên thể giới, với mục tiêu nhẫm kiểm zoát th trường bảo vé các nhà đầu từ và day
trì nự phất iển ẫn định của nẫn nh tố, Tuy nhiên, kính t thị trường và q trình
hồi nhập làm phẳng hóa thể giới đã va dang đặt ra những yêu cầu mới đời hội các
quée gia khéngnging
tim iuễm nhõng
mơ hình mới, đáp ứng đượcu cầu, mục tiêu
quânLý của nhà nước
Xinh nghiêm cho thấy để đăm bảo hiện quả gián sát giao dịch chúng khoán,
quan hệ giữa các chủ thể glam sát cần được xác lập một cách ihos học, phủ hợp với
sx hit tién oie TICK
11⁄4 Nguyên tắc ội ng hoạt động giảm sát giao dich ching Khodn trên
tị trường chứng khoáu
11.41. Nghyên tắc giảm sắt giao dich ching khốn trên thí trưởng chứng
khốn
"Mục ch của hoạt đơng gián sát TTCEE nói chung và hot đồng giám sát giao
dich ching khoán ni tiênglà giám sát việc tuân
thủ pháp luật của các đốt hượng tham
tổa túi trừng theo đi, nhất hiên, ngăn ngừa và xử Lý các hànhv giao dịch nổi gián,
thao túng thị trường, đm bão cũng cập thông tin đậy đã cho công chúng đầu tụ bảo
vi các công
ty khôi bị thâu im, đồm bão cho các CTCTK hot động vì lợi ích cũa nhà

đầu tr Nói cách khác, ngun tắc cơa hoạt đồng giám sit giao dịch chứng khoán là
dim bio cho mét thi trường công bằng, hiệu quả, đồng thời, đâm bảo an tồn cho
cơng chúng
đều h chúng khoản; đẳng thời, giảm thiỄu rũ ro và ngân chấn những rũi
đắn rũ ro hệ thống có thể phá vỡ th trường rên tổng thể hoặc lân suy yêu hệ
thống tải chính bằng việc làm mắt lòng
in ofa cng chúng
đầu trên thị trường