- Trang chủ >>
- Thạc sĩ - Cao học >>
- Luật
Luận văn bảo đảm quyền con người trong các quy định về quyền nhân thân của bộ luật dân sự năm 2015
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (829.71 KB, 82 trang )
DAI HOC QUOC GIA THANH PHO HO CHI MINH
TRUONG DAI HOC KINH TE - LUAT
•••
NGUYEN THI KIM NGAN
BAO DAM QUYEN CON NGU’CH TRONG
CAC QUY DINH VE QUYEN NHAN THAN
CUA BO LUAT DAN SlT NAM 2015
•••
_____ r
Nganh: Lu&t Dan su va To tung dan su
Ma sd: 8380103
LU AN VAN THAC SY LUAT HOC
••••
NGU’CH HUONG DAN KHOA HOC: TS. DOAN THI PHUONG DIEP
•••
TP. HO CHI MINH - NAM 2021
I.Ol CAM DOAN
Toi xin cam (loan lu§n vin th?c si vdi de t&i “Bdo dam quyen con ngiriri
*
trong cac quy dinh ve quyen nhan than cua Bq hi at Dan sir nd in 2015"la cong trinh nghien
cuu cua rieng toi.
Cac ket qua thong tin. so lieu va ket qua nghien cuu trong luan van la trung thuc va
chua tirng dune cong bo trong bat ky mot cong trinh nao khac.
TAC GIA
Nguyen Thj Kim Ngln
MUC LUC
••
LCJI CAM DOAN
MUC LUC
Trang
MODAL.......................................................................................................................1
1. Tmh cap thiet cua de tai............................................................................................1
2. Tmh hinh nghien ciiu................................................................................................2
3. Muc tieu va nhiem vu nghien cuu.............................................................................5
r
4. Doi tuong va pham vi nghien cuu.............................................................................5
5. Phuong phap nghien cuu...........................................................................................6
6. Ket cau de tai............................................................................................................ 6
CHUONG 1. LY LUAN CHUNG VE QUYEN CON NGlfOI, QUYEN NHAN
THAN...........................................................................................................................7
A
1.1.
Quyen con ngudi.................................................................................................. 7
A
1.1.1. Khai niem quyen con ngudi................................................................................7
9
A
1.1.2. Dac diem quyen con ngudi..................................................................................8
1.1.2.1..........................................................................................................................
Tmh pho bien va tmh dac thu......................................................................................8
1.1.2.2. Tfnh khong the tudc bd....................................................................................9
1.1.2.3. Tmh khong the phan chia (khong the chia tach)..............................................9
1.1.2.4. Tmh lien he va phu thuoc lan nhau................................................................10
A
1.1.3. Co sd phap ly cua quyen con ngudi..................................................................11
r
r
A
A
1.1.3.1.........................................................................................................................
Cac van kien phap ly quoc te quan trong ve quyen con ngudi...................................11
1.1.3.2.........................................................................................................................
Quy dinh cua phap luat Viet Nam..............................................................................14
1.2.
Quyen nhan than.......................................................................................... 17
1.2.1. Khai niem quyen nhan than...................................................................................17
1.2.2 C
1.2.3. Dac dicm quyen nhan than.....................................................................................22
1.2.4.................................................................................................................................... Ph
an lo^i quyen nhan than......................................................................................................25
1.2.4.1. Dua vao can cu phat sinh......................................................................................25
1.2.4.2. Dua vao doi tugng cua quyen...............................................................................26
1.2.4.3. Dya vao thoi hyn bao v$ quyen............................................................................28
1.2.4.4. Dua vao dac diem cua hanh vi xam pham............................................................29
1.2.4.5. Dya vio phuong there bao vg...............................................................................31
1.3. So sanh quyen con ngiriri. quyen nhan than........................................................32
1.4. Moi lien he gifra quyen con nguxri va quyen nhan than.....................................33
KfcT LUAN CHLONG 1..................................................................................................37
CHUONG 2. QUY D|NH CUA PHAP LU'AT VE QUYEN NHAN THAN NHAM
BAO DAM QUYEN CON NGUOI TRONG BO LUAT DAN SU NAM 2015 VA MQT
SO KIEN NGHI.................................................................................................................39
2.1. Cac quyen nhan than nham bao dam cac quyen dan str cua quyen con
ngiroi..................................................................................................................................40
2.1.1. Cac quyen nhan than nhjm bao dam quyen song, bat kha xam pham ve tinh
mang. sue khoc. than the. danh du va nhan pham..............................................................41
21.1.1.
Quyen dirge dam bao an toan ve tinh mang. sue khoe. than the.........................41
2.1 1.2. Quyen hien. nh$n mo. bg ph$n co the ngirdi vit hien. lay xiic..............................44
2.1.1.3. Quyen duoc bao vc danh du. nhan pham. uy tin..................................................46
2.1.2. C«k quyen nhan than nham bao dam cic quyen dan sy khAc cua quyen con nguoi. 49
2.1.2.1. Quyen duoc khai sinh, khai tu.......................................................................50
2.1.2.2. Quyen xac dinh dan toe.................................................................................51
2.1.2.3. Quyen doi vdi quoc tich.................................................................................52
2.1.2.4. Quyen doi vdi hinh anh..................................................................................54
2.1.2.5. Quyen xac dinh lai gidi tfnh..........................................................................56
2.1.2.6. Quyen bi mat doi tu....................................................................................... 58
2.1.2.7.........................................................................................................................
Quyen bat kha xam pham ve cho d............................................................................61
2.1.2.8.........................................................................................................................
Quyen tu do di lai, tu do cu tru..................................................................................62
2.1.2.9. Quyen lao dong..............................................................................................64
2.2. De xuat, kien nghi.............................................................................................. 66
r
r
\
\
\
\
2.2.1. Mot so bat cap trong quy dinh ve quyen nhan than nham bao dam quyen con
ngudi hien nay.............................................................................................................66
ry
r
r
\
\
\
2.2.2. Mot so de xuat, kien nghi hoan thien quy dinh ve quyen nhan than nham bao
dam quyen con ngudi..................................................................................................67
KET LU AN CHlTONG 2.......................................................................................71
KET LU AN..............................................................................................................73
DANH MUC TAI LIEU THAM KHAO
••
1
MO DAU
%»**
Trong qua trinh hoi nhap va loan cau hoa hicn nay. van de bao dam quycn con ngudi
la mot trong nhCtng van de dugc cac nude tren the gidi d$c bigt quan tarn. No dirge xcm
nhu la mot trong nhung “thudc do" trgc tiep phan unh trinh dp phat tricn cua mot xa hoi,
mot quoc gia. Quycn con ngirdi dirge bao dam mot each hieu qua nhal khi va chi khi no
dirge phap lugt hoa. dirge ghi nhgn trong Hicn phap va phap luat. Mot trong nhung linh virc
quan trong cua quyen con ngirdi chinh la link v\rc dan s\r, ma eg the D c£c quyen nhan
than. Vi quycn nhan than cua chu the vil quycn con ngirdi. tuy la hai pham tru khac nhau
nlnrng chiing cd moi quan he mat thiet, gdn lien vdi nhau. Quy dinh cua phdp Imit nh3m
bao dam quyen nhan than cua
'*«
chu the cung dong thdi la nhiim bao dam quycn con ngirdi. Bo lugt Dan su nam 2015 da co
nhung quy dinh ve bao dam quyen nhan than cua chu the nhu: quyen co hg. ten (Didu 26);
quyen thay ddi hg (Dieu 27); quyen thay ddi ten (Dieu 28); quyen
xac dinh. xac dinh lai dan toe (Dieu 29); quycn dugc khai sinh, khai tir (Dieu 30). quycn ddi
vdi quoc tjch (Dieu 31); quyen cua ca nhan ddi vdi hinh anh (Dieu 32);
33); quyen dugc bao vg danh dg, nhan pham, uy tin (Dieu 34); quyen hien nhan mo.
r #
%
*
*
bg phgn co the ngirdi va hicn, lay xac (Dieu 35); quycn xac djnh Igi gidi tinh (Dieu 36);
quyen ve ddi song rieng tu. bi mat ca nhan. bi mat gia dinh (Dieu 38); quyen nhan than
trong hdn nhan va gia dinh (Dieu 39). Cic quy djnh nay da dong thdi bao ve quycn con
ngirdi hay chua? Vice bao dam co hieu qua va toan dicn hay khong? Day lib nhfrng cau hoi
d#t ra nhim hoiln thign cac quy djnh ve quyen nhan than cua
»•»*
Bo luat Dan su nam 2015 nham bao ve quycn nhan va quycn con ngudi. Xuat phat tir yeu
cau tren nen tac gia quyet dinh chgn de tai: "fluo dam quyen con ngirdi trong
*•
cac quy dinh ve quyen nhan than cua Bp luqt Dan sir nam 2015". Tir do cd nhimg nhin nhan.
danh gia ve cac quy dinh ve quyen nhan than trong Bo luat Dan sir nam 2015 nham bao vg
quyen con ngudi.
2. Tinh hinh nghien cuu
F
x
x
y
y
Van de bao dam quyen con ngubi trong cac quy dinh ve quyen nhan than cua Bo luat
Dan su nam 2015 la mot van de mbi. Cac cong trinh nghien cuu chu yeu nghien cuu b
pham vi bao dam quyen con ngubi, bao dam cac quyen nhan than b
y
yr
khia canh rieng cua tung quyen ma chua co cong trinh nghien cuu ve moi lien he
trong viec bao dam giua hai quyen nay. Tac gia da tien hanh nghien cuu cac nhom
\
r
cong trinh nghien cuu sau:
Sach chuyen khao:
Nguyen Dang Dung, Vu Cong Giao, La Khanh Tung (2011), Giao trinh Ly
luqn va phap luat ve quyen con ngirdi, Nxb. Dai hoc Quoc gia Ha Noi, 2011.
y
F
y
Thong qua giao trinh, cac tac gia da tap trung phan tich va lam sang to nhung noi
dung: tong quan ve quyen con ngubi; khai quat ve quyen con ngubi; luat quoc te ve
quyen con ngubi; cac quyen dan su va chinh tri trong luat quoc te; cac quyen kinh te
, xa hoi va van hoa trong luat quoc te; luat quoc te ve quyen cua mot so nhom ngubi
de bi ton thuong; co che bao ve va thuc day quyen con ngubi; lich su phat trien va
quan diem, chinh sach co ban cua Dang, Nha nubc Viet Nam ve quyen con ngubi;
phap luat va co che thuc hien, thuc day quyen con ngubi b Viet Nam.
yy
9
F
yy
y
F
y
F
F
F
F
/X/9
F
X
F
x
X
F
y
9
9
y
9
F
y
y
9
A
Dang Dung Chi, Hoang Van Nghia (2014), Chu nghia xd hoi va quyen con
ngiroi, Nxb. Chinh tri Quoc gia, 2014. Thong qua cuon sach, cac tac gia phan nao
da gop phan lam sang to nhung van de ly luan va thuc tien cua chu nghia xa hoi,
vbi nen tang la chu nghia Mac - Lenin, tu tubng Ho Chi Minh trong viec bao ve
____ F
F
x
y
y
y
y
y
y
mot trong nhung gia tri thieng lieng cua cong dong nhan loai la quyen con ngubi.
y
y
9
Dong thbi, gop phan khang dinh su lua chon con dubng xa hoi chu nghia b nubc ta
F
Fx
F
hien nay.
Bo Tu phap (2014), Vien Khoa hoc Phap ly, Quyen con ngwoi trong hien phap ndm
2013: Quan diem moi each tiep can moi va cdc quy dinh moi, Bo tu phap, Vien khoa
hoc phap ly, Nxb. Chinh tri Quoc gia, 2014. Noi dung cua cuon
?
y
y
F
sach gibi thieu nhung doi mbi ve quyen con ngubi trong Hien phap nam 2013, ve
x
3
nhfrng quyen trong mot so linh vyc cu the va nhung nhiem vu dat ra trong cong cupc cfti
cftch sap tdi.
/
r
Ky ycu Toa dam khoa hoc (2015). Che dinh quyen nhdn than trong duthdo Ho luat
Dan sirsua ddi, Khoa Luat, Dai hoc Quoc gia lift Npi. Ky yeu tap hop cftc bai vict lien quan
den vipc phan tich va danh gia quyen nhan than. Dong thin, mot so bai vict nghien dru quy
dinh quyen nhan titan lien quan den mot so chu tltc cu the.
PGS. TS Nguyen Ngpc Dipn chu bien (2016), Gido trinh Lu (it Dan sq- Tqp 1, Nxb.
Dai hoc Quoc gia Tp.HCM. 2016. Tac gia de cap cac van de dupe giai quyct mang tinh tong
quan. Cac van de dupe gpi la tong quan a trong tftp nipt nay, thco quan diem cua tac gia
bien soan giao trinh. bao gom: Khai niem va cac nguycn tic chung cua phap luat dan sy, lich
sir hinh thanh va phat trien cua phap lu£t dan sy Vict Nam. chu the quan he phap luat dan
su. giao djeh. dai dipn. thai han va thiri hieu, tai san. Tai chucmg 2, phan thur nhat, tac gia
de cap den cac van de lien quan den chu the 1ft eft nhan trong phftp luftt dan sy.
Luat gia Truong Hong Quang (2018). Vicn Khoa hoc phap ly (Bo Tu phap). Diem
moi ve quyen nhdn than cua cd nhdn trong Bo luat dan sir hien hdnh (num 2015) va nhung
tinh huong thuc te. Nxb. Chinh tri quoc gia - Su that. 2018. Tai edng trinh nfty tftc gia dft
phan tich diem nidi ve quyen nhdn than cua cd nhdn trong
•
»
» y
\
Bo luat dan su nam 2015. mot so tinh huong th(rc te ve quyen nhdn than cua cd nhdn.
Ngodi ra. cuoi cudn sdeh Id phan Phu luc: Quy dinh ve quyen nhdn than cua cd nhdn trong
Bo luqt dan sy num 2015. Tftc gift da khfti quftt quy djnh ve quyen nhan than cua ca nhan
trong Bo luat dan su nam 2005 va mot so van de dat ra trong thyc lien thi hftnh, sau do,
phan tich. binh luftn nhfrng diem moi, npi dung
*•»»
dang chu y. dong then, lict kc cu the cac diem moi cua chc dinh nay trong Bo luat dan sy
nfttn 2015. Cuon sftch 1ft tai liphap luftt ve quyen nhan than cua eft nhan. Qua do. cung cap each thurc su dung cac quyen
nhan than trong thuc te cung nhu bao dam hieu qua hoat dong cua cac co quan. to chuc co
lien quan trong link vuc quan ly nha nirdc. bao ve va bao dam quyen nhan thin cua cic ci
4
nhan.
Cac bai viet:
Biii ’Illi Thanh Thao (2006), Quyen it han than cua cd nhdn doi vdi tin It mgng, sire
khoe, than the, trong phap luat dan sir Vi ft Nam. Luan van time sy nganh Luat Dan sir,
Truong Dai hoc Luat, Nam 2006. Luan van trinh bay co so ly luyn ve quyen nhan (han cua
ci nhan doi vdi tfnh myng. sire khoc. than the Nghien
ciru noi dung cua phap luat din su Viet Nam hien hanh ve cic quyen nhan than cua ci nhan
doi vdi tfnh mang. sue khoc, than the; do la cic quyen dinyc dam bao an
chet, quyen nhan bp phan co the va Quyen xac dinh lai gidi tfnh. Tim hieu vi£c bao
v? quyen nhan than cua cac ca nhan doi vdi tfnh mang. sue khoc. than the bang phap luat
dan su a nude ta trong giai doan hien nay.
TS Bui Dang I lieu (2009)- Trudng Dai hpc Luat Ila N()i, Khdi nifm vd
phdn loai quyen nhdn than, Tap chi Luat hoc, so 07/2009. Tai cong trinh nay tic gia dua ra
quan diem vc khii ni$m quyen nhan than nen dtnyc mo rpng khdng nhung gan vdi ca nhan
ma vdi ca cac chu the khac. Ngoai dac dicm duoc ncu tai Dieu 24 Bo lu£t Dan s\r 2005. tic
gia dua ra quan diem cung nen bo sung them mot
quyen nhan than vdi cac quyen dan su khac. Tir do tac gia xay dung khii niem
quyen nhan than Tic gia da phan tich cic d$c diem cua quyen nhan than vi dua cic phan loai
quyen nhan than dua lien can cir phit sinh ma cic quyen nhan than, chu the mang quyen, doi
tu^ng cua quyen, thdi h?n bao ltd. die diem cua hanh vi xam pham. phuong thuc bao vc.
r•
\
\
*
*
Min so van de ly luan vd thtre lien ve bao vf quyen con ngirdi, quyen cong
*
*
•
r
dan a Vift Nam, bai viet la san pham nghien cuu cua De tai khoa hQC cap BQ VC
<
“Tang cuirng vai trd cua thiet che truyen thong trong bdo Vf quyen con ngirdi vd
quyen cong dan d Vift Nam Bai viet dii dua ra co che bao VQ. (h\rc hi<-n vi thuc day quven
con ngudi d Viet Nam va nhung kho khan va lhach tlrirc trong viec thuc hiyn co che bao VQ
quyen con ngudi d Viet Nam Tir do, bai vict dua ra quan dicm
•••*
vice Nha nude tiep tuc cai thicn khuon kho phap luat de bao vc quyen con ngudi, quyen
cong dan. Ben cynh do, bai viet cung dua ra giai ph5p cua cac cof quan nha trong vice bao
vc quyen con ngudi.
5
Tran Thi Thu Hang (2014). Quyen cd nhan doi vdi hinh duh theo phap luat Vi ft
Nam. Luyn van thyc si luyt hyc, Khoa Luyt, Dai hQC Quoc gia Ha NQi, Nam 2014. Luan
van nghien ciru. lam rd viec bao dam quyen cua ca nhan doi vdi hinh anh, cling nhu nghien
ciru nhttng thyc (rang va de ra c;ic giai ph5p bao vy quyen c;i
r
r
nhan doi vdi hinh anh trong boi canh hoi nhyp va phat tricn cong nghc thong tin d Viyt Nam
hiCac de tai noi tren co su nghien cuu den vice bao dam quyen con ngudi. quyen nhan
than vdi nhieu goc do khac nhau d Viet Nam hien nay, nhung nhung de tai nay chi dimg lyi
d gdc dy nghien cuu ve bao dam myt trong hai quyen tren trong phap luat hien nay cln'r
chua nghien cuu sau vc moi quan he trong vice bao dam quyen con ngudi, quyen nhan than
trong phap luyt liiyn hanh, dye bift la trong By luat Dan su nam 2015.
3.
Myc lieu va nhiym vy nghien cuu
**
Nghien ciru, lam rd nhung quy djnh cua By luyt Dan sy nam 2015 vc quyen nhan
than va moi lien he giua quyen nhan than va quyen con ngudi. Tir do, chi'mg minh ve moi
quan hf cua nhung quy djnh ve bao dam quyen nhan than vi vife bao dam quyen con ngudi
trong quy djnh cua phap luat dan su hien nay. De xuat mot so giai phap nham hoan thi$n
quy djnh vc quven nhan than de bao dam quyen con ngudi trong luat dan su hien nay.
4.
Doi tiryng va phani vi nghien cuu
De tai typ trung nghien cuu cac quy djnh cy the cua phap luyt Vift Nam hiyn hanh.
ma cu the la quy djnh ve quyen nhan than, quyen con ngudi. De tai gidi han phym vi nghien
cuu d phap luyt dan sy Vift Nam mil cy the la BQ luyt Dan sy nam 2015 ve quyen nhan than
va cac van ban phap luat ghi nhan ve quyen con ngudi trong phip luyt Vi$t Nam hnjn nay.
De tii khdng nhim den nghien ciru so sanh quy
• * • * djnh ve quyen con ngudi. quyen nhan than vdi phap luat cua cac nude. De tai
gidi han nghien ciru van de quy dinh cua phap luat ve quyen nhan than nhim bao dam thuc
hi?n quyen con ngudi.
5.
Phuong phap nghien ciru
De nghien cuu cd hi$u qua de tai, tac gia sir dyng phirtmg phap cic phuong phap
nghien ciru cu the nhir sau:
6
Trong chiromg 1 va 2, tic gia sir dyng plnrong phap phan tich, so sanh de
* f
»
•
chung minh ve moi lien he gitra quyen con ngudi va quyen nhan than, chimg minh cac quy
dinh cua quyen nhan than li nhSm dam bao quyen con ngudi.
*
s
%
Phuong phap phan tich. tong hyp lam sang to ve nhirng quy dinh cua quyen nhan
than nham bao dam quyen con ngudi. Tir do, co cai nhin tong quit va toan diyn horn de
danh gia thyc tryng cac quy djnh cua quyen nhan than trong vi?c bao dam quyen con ngudi.
De ra mot so kicn nghi nham hoan thicn cac quy dinh ve quyen nhan than trong Bd luyt Dan
syr nim 2015 de bao dam quyen con ngudi.
6. Ket cau de tai
CHUONG 1. LY LUAN CHUNG VE QUYEN CON NGUOi, QUYEN NHAN
THAN
CHUONG 2. QUY D|NH CUA PHAP LUAT VE QUYEN NHAN THAN
NHAM BAO DAM QUYEN CON NGUOI TRONG BO LUAT DAN SV‘ NAM 2015
VA MQT SO KIEN NGHI
Clll ONG I.
LY LUAN CHUNG VE QUYEN CON NGUOI, QUYEN NHAN THAN
1.1. Quyen con ngirdi
/. 7.7. K/nf7 M/f/n quyen con ngudi
Hi
Trong tieng Anh, khai mem quyen con ngirdi dugc dung voi thuiit ng£t “human rights”,
tieng Vift co nghia la “quyen con ngirdi" ho$c thco Han - Vift thi
quyen” chinh la “quyen con ngudi”1.
Tl'nh den nay. co gan 50 khai niem khac nhau ve quyen con ngudi da dugc edng bo 3
3 1 fotag Phe (Chu bien) Nxb. Da NAng, Trung lam Tir dicn hoc 1996. tr 688
7
45
Trong Ijch sir. cic hgc gia thco hgc thuyct quyen tg nhien djnh nghia quyen
%»•
con ngudi nhu sau: “(Jwye/r con ngudi Id nhirng quyen ca bun. khong the tirdc bo md mot
ngirdi von duyc thira hudng dun gidn vi ho Id con ngirdi *’•*. O plnrong diyn quoc tc, Van
phong Cao uy Lien Hicp Quoc dua ra khai ve quyen con ngirdi nhu sau: Q
" uyen con ngirdi
Id nhirng hdo dam phdp bf todn can cd trie dung bdo ve cdc cd
0
9
9
nhdn vd cdc nhdm chon# l(d nhirng hdnh dpng bode W bo m(ic md Idm ton h(ii (ten nhdn
phdm, nhirng sir dtrcrc phep vd ttr do ca ban cua con ngirai"6.
Tuy c6 nhieu edeh tiep c^n khde nhau ve khdi ni^m quyen con ngudi, nhung nhin
chung khai niem quyen con ngucri dugc xac dinh dua tren hai phuxmg dicn la gid tri dao
dure vd gid tri phdp luat. 0 phuemg di?n gid tri dao due thi quyen con ngudi dugc hieu la
nhung gia tri cua xa hoi. ma nhung gia tri nay la nhung gia tri co ban vd sin cd trong moi xa
hgi cua con ngudi nhu quycn song, quycn nr do, quycn
**
muu cau hanh phuc... O phucmg dicn gia tri phap ly. nhung quycn tu nhien nay phai dugc
phdp ly hod. phai dugc quy dinh cy the trong phdp luat quoc te va phdp
khac nhau vc khdi mem quycn con ngudi. tuy nhien. d goc do nao hay cap do nao th! quyen
con ngudi cung dugc xdc djnh nhu Id chuan myc dugc ket tinh tir nhung gia tri nhan van cua
loan nhan loai. dp dung cho tat ca moi ngudi7.
Tir nhfrng khdi niym tac gia ticp c^n khdi niym quycn con ngudi nhu sau: Quyen
con ngudi Id nhitng quyen xudt phdt tir nhung quyen tu nhien cua con ngudi trong xii hoi, la
khd ruing, each xu su cua tdl cd moi ngtrdri itinyc phdp Itidl ghi nhqn. ton trong va bdo ve,
bdo dam.
4 Nguyen Dang Dung. VO Cong Giao. L«A KhAnh Tung (2011 >. Gidu trinh Ly (u
5’ hup://cn.wikipecha.org/wiki/nunun.nghlx.
6 OHCHR. Frccqucntly Asked Questions
CHI
a Human Rights-based Approach to Development
Cooperation, New York and Geneva. 2006. tr. 1.
7Bd Tir pluip. Vu Pho hi^n. gido due phiip lull. A/oZ xu hen I hue phap ludl vetptyen cun ngudi ddnh cho gido
virn day mon Gido due cong dan. mon Phdp luat, lap I Quycn dan sy Vik eh inh Irj, Ir. 10.
8
1.1.2. Dqc diem quyen con ngudi
1.1.2.1. Tinh pho bien vd tinh dqc thu
Tinh pho bicn cua quycn con ngudi dugc the hicn d cho quycn con ngudi la nhfrng
gi (huge v6 bam sinh t\r nhien, von cd cua con ngudi. Quycn con ngudi dugc
•
• »
•
r
ap dung binh dang, pho bicn cho moi chu the. chu ycu la cac ca nhan ma khong han che hay
c6 sy phan bi?t ddi xu ve giai cap. gidi tfnh, tdn gido, chung tgc, vdn hda,
*••*•
viing mien... Tinh pho bicn cua quycn con ngudi dugc dugc ap dung binh dang cho tat ca
mgi ca nhan tren the gidi. khong phu thuoc vao bien gidi quoc gia hay lanh tho nao dd. Tuy
nhien, mire dg hudng thy cac quyen cua chu the quyen con ngudi la khong nhu nhau. khong
chia dcu. Tinh pho bicn cua quycn con ngudi da dugc cong nhyn trong Hicn chtrong Lien
Hop Quoc, Tuycn ngon Nhan quycn Lien Hyp Quoc
r
f f»
*
va mot so cong HOC quoc te vc quycn con nguai.
9
Ben canh linh pho bien. cong dong quoc le con thira nhan quyen con ngudi cdn
mang tinh d$c thii. Tuyen bo Vicn va Chuang trinh hdnh dQng 1993 <13 khdng
•»*
bien. khdng the chia cat.
djnh: T
" at cd cdc quyen con nguai deu mung thupc
va lien quan den nhau. Cong dong quoc te phai
ddi xu vi'ri cdc quyen con
»••
ngudi tren phqm vi loan can nipt each cong bang, vdi cung mot nen tang va coi
tain quan trong cua tinh diu: thii ve
r
%
dan !QC. khu v(rc cung nhu boi ednh khde nhau ve Ijch su, van hod va ton gido; cdc quoc
gia. khdng phdn biet he thong chinh tri. kinh te. vein hod. co nghia vu thuc day vd bdo vf tdl
cd cdc quyen va tir do co ban cua con ngudi "8.
1.1.2.2. Tinh khdng the tudc ho
Quyen con nguai la quyen tyr nhien cua con nguai vi vyy khdng the bi tudc doal hay
han che mot each tiiy lien bdi y chi chu quan cua bat ky chu the nao. ke ca Nha nude Tuy
nhien. xet ve thuc te khdng phai tat ca quyen con nguai deu la quyen tuy$t ddi, bat kha xam
phym. La mgt cd the trong cgng dong nhan loyi. mgi nguai can phai ton trong quyen cua
nhau. khdng dugc can thiep hay xam hai den quyen cua cdc chu the khde khi quyen cua hg
dang dugc nha nude bao bang phdp cua cdc chu the khde d muc nghiem trong theo quy dinh
cua phdp luat thi nha nude sc can thiep va xir ly.
1.1.23. Tinh khdng the phdn chia (khdng the chia tdeh)
Quyen con ngudi mang tinh khdng the phan chia xuat phai lir quan diem cho rang
moi quyen deu co gia tri ngang nhau. khdng quyen nao co the dugc coi trgng hay ldn han
quyen nao. Cdc nhdm quyen khdng qud d$t cao hay coi nh? quyen ndo,
♦ * » • moi quyen deu dugc bao vc. Trong moi tnrong hop, quyen con nguai bi han
chc hay bi tudc bo du d mire do nao cung deu c6 sg tac dong lieu circ den sir phat trien loiin
di<-n cua con ngudi.
r
•
*
*
Cung nhu tinh khong the tirdc bo. tinh chat khong the phan chia ve quycn
con ngudi khong phai Id sg tuyat doi dftnh cho moi ngudi o cap dg nhu nhau. Trong
tham chi uu tien vice thuc hicn mot so quycn tnrdc khi thuc hicn hay dam bao cAc quyen
khac. Chang han, khi con ngudi dang trong hoan canh ngheo kho. khdn khd. doi khat thi
8 Doyn 1,5, Tuven bo Vicn va Chuang trinh hanh dong. 1993. dtr^c thong qua lyi HQI nghi the gich vc quyen
con ngucn lan thur hai. hop ui Vicn (Ao) ngay 25/6/1993.
10
quyen dune uu tien cap bach la quyen dune cung cap ve nhu yeu pham can thict nhu gao.
nude, luang thuc. thuc pham...: ncu dang bj djeh bynh, dm dau
ô
f
ã
ã
thi quycn dugc uu tien la kham. chua benh, thuoc men...: ncu khong bict chu thi can uu tien
dune den trudng... lloAc doi vdi nhom ngudi yeu the, de bi ton tlnrong
•%
nhu tre cm. phu nir. ngudi tan tat... thi ho can ini tien quan tarn, cham soc nhicu hem nhung
chu the thong thudng khac.
1.1.2.4. Tinh lien he vd phu ihupc Ian nhau
Tinh lien he va phu thuoc lan nhau cua quycn con ngudi dugc the hicn d co chc bao
v$. sg dam bao c«ic quycn con ngudi thong qua vige bao VQ tat ca hay mdt
hudng hay tac dong do thudng cd ca hai mat. Itch cue va ticu cue. Do do. nipt quyen nao do
bi vi pham hoac khong dugc dam bao thi it hay nhieu sS tac dong tieu cue den vige bao dam
va bao vg cAc quyen con lai. Ngugc lai. quyen con ngudi dugc bao ve va bao dam tot d mot
hoac mot so quycn nao do sc true tiep hoac gian tiep tac dgng tich cue den vige bao dam
cAc quycn khAc. Vi dy. quycn chinh tri
ôã*
(thong qua vice bau cir. ung cir) chi co the dugc dam bao thuc hicn tren thuc tc khi cAc
nhdm quyen khac dugc dam bao nhu quyen: dugc giAo dye. quven kham. chita benh vi ncu
cir tri khong bict chu hoac sue khoc khong dam bao thi rat kho thgc hien dugc quyen chinh
tri cua minh.
1.1.3. Cosdphdp ly cua quyen con ngiriri
Quycn con ngudi lan dau lien dirge ghi nh?n trong Ml quoc tc tir sau Chien
Z
•
r
tranh the gidi tln'r hai. Trude nhung thict hai do Chien tranh the gidi thu hai gay ra. quyen
con ngudi dune xem lii mpt h? thong cdc tieu chuan cua phdp luat quoc gia, huge cac quoc
gia phai ton trong va bao vc.
1.1.3.1. Cdc vdn kien phdp ly quoc te quart trong ve quyen con ngudi
9
9
1.1.3.1. /. Hien chtrimg Lien Hpp Quoc
11
Hien chuong Lien Hop Quoc la van kien phap ly quoc te quan trong lam co so lhanh
lap ra Lien llgp Quoc, mgt to chuc quoc te Ion nhat hign nay. Dong then.
*
*
»
r
ghi nhan. bao vc va thuc day quyen con ngircri tren pham vi toan cau. Dieu 3. Hien Chuang
keu ggi cdc quoc gia "thuc day vd khuyen khich sir ton trong quyen con ngudi".9
Thuc hien muc dich nay, tai Dieu 68. Hien chuong quy dinh Lien Hop Quoc uy
quyen cho HQi dong Kinh te. Xa hgi lhanh l(ip cat Uy ban chuycn mon trong do co Uy ban
Nhan quyen (tir nam 2006 dirge thay the bang Hoi dong Nhan quyen).
1.1.3.1.2. Rd I mi t Nhan quyen quoc te
Bo Luat Nhan quyen quoc tc (hoac Luat nhan quyen quoc te) bao gom chuoi cic
nguyen tic, chuan mge va he thong co che giam silt nhSm dieu ch inh quan he x3 hoi phat
sinh trong linh vuc nhan quycn. Luat Nhan quyen quoc tc la mot bo ph?n cua luat quoc te
nen cd nhirng dau hieu cua luat quoc te hien nay. Chu the cua luat nhan quyen quoc te bao
gom cac quoc gia cd chu quyen, dgi dign cac dan tgc dang dau tranh gianh quyen tu quyct.
cac to chuc lien chinh phu: cac quoc gia tu thoa thu^n xay dgng vi tg nguyen th\rc hien. De
cd edng eg thgc luen vi bao dam quycn con ngudi tren pham vi toan cau. vdi su no lure cua
Lien Hop Quoc. cac dieu udc quoc te ve quyen con ngudi dirge ra ddi. Theo noi dung cua
Luat Nhan quyen quoc le. quyen con ngudi rat da dang bao num len nhieu linh vuc cua ddi
song xa hoi va
•
*
Z Z%
dcu li nhung quyen co ban. BQ IUQ( qudc le vc quyen con ngudi li van kiyn phap ly
*•*•
cu the. ghi nhan chinh thuc vc quyen con ngudi tren pham vi toan cau bao gom:
+ Tuyen ngdn quoc te ve quyen con ngudi nim 1948 (sau day gQi tit la UDHR);
Van kicn nay bao gom 30 dieu, quy dinh co ban toan dien vc quyen cua con ngudi
tren ph?m vi toan cau. quyen con ngudi la quyen binh dang va “bat kha chuyen nhucmg cua
tat ca cac phan tu trong dai gia dinh nhan loai la nen tang cua tu do. edng ly va hoi binh the
gidi”10. Hicn chuong quy djnh vc tham quyen cua Dai
•
•
r
r
•
Hoi Dong Lien Hop Quoc da chinh thirc "Cong bo ban Tuyen Ngdn Quoc Tc Nhan Quyen
nay nhu mot tieu chuan thgc hien chung cho tat ca cac dan tQC va quoc gia. sao cho moi ca
9Dieu 3. Hien chuong Lien Hep Quoc
10x Leri not dan Tuyen ngdn nhan quyen the gidi nam 1948
