HOC \TEN CHINH TRI QUOC GIA HO CHI MINH

;

a1 T ' '
, 5 + '" ’
CHU udiNG THANH

j

.
4

1 WHA NUUC QUAH LY KJNH TE BAWG PHAP LUAT

TRONG CCT CHE THI TRUUNG O’ VIET WAM HI EH WAY

Chuyen ngtinh:
Ma so:

Ly ludn /V/id nitric vd pltrip qtiycn
5.05.01

LUAN AN PHO TIliN Si KIIOA HQC LUAT HOC

UtPTS-

82

' Nguol hudng dan khoa hoc :
HOANG VAN HAO

Pho giao su. Pho Hen si iuht hoc

Hi NN 1993 .


HOC VEEN CHINH TRI QUOC GIA HO CHI MINH

' /VH.4

NUVC QUAN LY KINH TE BANG PHAP LUAT

TRONG CCT CHE THf TRUVNG (J VIET NAM HIEN NAY

Chuven ngduh:
Mil sif:

luAn

An pho ti£n

Ly ludn Nhri nitric vri phrip quyen
5.05.01

sl khoa HQC LUAT HOC

l-ap~s~

82

' Ngudl hudng d^n khoa hoc :

HOANG VAN HAO
Pho gian su. Pho ti£n si luAt hoc

Hh NAi 1993


>!UC LUC
X

*>■

»

Trunf

LOI MO DAU

NHA NUOC VA

CHUONG I:

PHAP LUAT TRONG

CO CHE
9

THI TRUONG

ly thuyet


I .i Cd sd

cua viec

Nha nude

quart ly

kinh te bang phap luat
II. Cd

che

thi trudng

9

va nhung

doi hoi cua no

dot vdi phap luat
CHUONG II: PHUONG

38

HUONG

VA


BIEN PHAP DOI

MOI

QUAN LY KINH TE BANG PHAP LUAT TRONG
CO CHE THI TRUONG 6 VIET NAM HIEN NAY.

I. Thue

trang

nha

nude

quan

phUdng h»rc*m. va bien phap

65

doi mdi quan lv

kinh te bang phap luat trong cd che thi trudng
KET LUAN

- Phu luc so 1:

chi so kinh te cua mot sb nude


Cac van ban

141
quan ly :d. nghien

quoc doanh do Hoi dong Bo trudng ban hanh...

- Phu luc so 3:

99

1.36

tren the gidi nam 1992
- Phu luc so 2:

65

Lv kinh te b&ng

phap luat d Viet nam

II. Ve

3

Cac Luat va

142


phap Lenh da dude

Quoc hoi va Hoi dong nha nude thong qua tu dau

nhiem ky Quoc hoi khoa VII den nay

- Phu luc so 4: Danh muc cac du an

146

luat va phap

lenh du kien scan thao va ban hanh nam 1993

- Tai lieu trlch dan va tham khao

151
153


Tin h cap tU iet cua de lai agliien cifu:

Nghi quyet Dai hoi Dang toan quoc lan thu VII khang Minh
sU can thiet phai "phat huv the manh cua cac thanh phan kinh

te, vua canh tranh viia hop
kinh te quoc dan

tac bo sung


Cd che

thong nhat.

hang hoa nhieu thanh phan

cho nhau trong
van hanh

theo Minh hudng xa

La cd che thi trudng cd su

quan Ly cua

nen

nen kinh te
hoi thu nghia

Nha nude bang

phap

Luat, ke hoach, chinh sach va cac cone cu khac" [91.
Mien phap 1992 nude Cong hoa Xa hoi Chu nghia Viet
thanh phan theo

cd che


nude, theo Minh

hudng

xa

chu

hoi

hinh thuc

kinh te quoc dan bang phap Luat.

song va

su nghiep

phai tiep tuc cai

each bo

mav nha

thanh phan. khai

trong nUdc ket

thac


.

san xuat kinh

nhat quan ly nen

Moi mdi

nude va

Mang Moi hd i
to chuc Lai he

.**

phat trien nen kinh te hang hoa nhieu
co

hdp vdi

hieu

sii dung

ben ngoai Me Mua Mat nude ra khoi

Minh moi mat Mdi

to chuc


..." (Dieu 26).

Thuc te cuoc

.

cua Nha

Cd cau kinh te

nghia.

'Nha nude thong

doanh Ma dang" (Dieu 16).

thong kinh te xa hoi.

quan ly

co su

thi trudng

vdi cac

nhieu thanh phan

hang hoa nhieu


trien nen kinh te

xac Minh : "Nha nude phat

Nam

song xa

Mung Man

cac nguon luc tu

khung hoang kinh te.

imd ra

hoi,

trien mdi. Muon vav phai thav

cac tiem nans kinh te

qua

nhung kha nans chat

Moi cd che van hanh

te, chap nhan he thong kinh te mo.


xay

A*
on

nen kinh

dung thi trudng xa


q

hoi thona nhat..

Nha nude la van de

trona do vai trb

co v

nahla cUc kv quan trona.
Tr/ona may nam qua thuc hien dildna lol ddl. mdl. nen kinh

he nUdc ta da cd nhieu blen ddl tlch cue.

Cuna vol ri.i "buna

ra" cua nen kinh te va aU hinh thanh thl trUdna hana hoa noi
chuna la flU hinh thanh cac leal thl trUdna von.


Lao dona, thl trUdna

tien te. . .

thi trUdna bat dau

Cd che

thuc day aiao

hinh thanh da co tac duns

cac khu vdc kinh te va cac vvna lanh

thi hruona
aiua

luu hana hoe

hima Ijiicc mb ra

the.

cac quan he kinh te mdl vdi thl trUdna khu vtfr va thi hriibns
the airJi. Nha rntdc va phap luat cuna co

dans ke. dap Una nhuna do I.

nhieu bubo thnv dr»j


hoi khach quan

cua kinh te

thi

trUdna. Sone ban than kinh te thl trddns va nen kinh he hana

hoa nhieu thanh phan da

va dana lam

phiic tap va het she bile xue

nahien cuu sial quyet.

nav einh nhieu

dot hoi chuna ta ohA i

van de
ti**r hue

trona do co van de Nha nur’c OU An Iv

kinh te bana phap Luat trona cd die thi trUdna. Hot tai I i *U
cua Naan hana the aidl (WB) cho rann cd

the dna ra mot I van


diem hhu. vj. la trona tat ca cac rnidc dana thi.fr- hi An ^ai ca^h
thl Viet Mam la ntldc cd

tlem nana bob

mot each nhanh chona va

trdi chav sane

Tuy nhien Viet.

la nude

Nam van

nhat .Ip dmvdi

cd rh*» thi

naheo khdna

II an

hrudna.

pha i. vl. th leu

142V
Khl nen kinh te chuven 3ane cd che thi trUdna thi Nha
nude va phap luat


cuna co

nhieu thav

nauyen nhtl trhdc. Co the ndi.

do I.

khdna con a Lu

den nav mot hien phap ch ham

quan trona hana dau de on dlnh va phat
mdl he thona ch Inh tri va Nha nUdc.

trier! kinh t;e la -lei

zay duns he thona phap


3

Luat done bo. hoan chinh va hLeu qua. >:ac dinh dune dan quan
kinh doanh. Nhan khue pal

he eida qu«n ly nha nildc va ti.t do

cua Nha nude


Lam trade day ve vai tro

den

tec- xay dune mot bo may nha

va phap Luat.

nildc cone kenh.

da dan
keni hieu

th?i t.no hanh

Luc. khone dua tren co eo phap Luat

sai Lam trona chinh each nhap kh*u

chinh quan Lieu rildm ra.

va dau tu cone nehe. su bao bien hoac tach roi eiua Nha mine
vd 1.

eidi kinh doanh... khone nhUne eav ra nhiine ton that )on

cho nen kinh te ma con
CRC

han che cac


done Ii.ic phat trien.

kha nan® kinh

duy tri qua lau tlnh brane lac han

ci.) a nen kinh te va eu neheo nan cue.

::a hot. Trone qua hr 1 nil
va I

chi.)ven nen kinh te sane cd che thi trUdne.

ncudc lai cane bane

Luat khone eiam dL ma

nhan thuc va each tac done khac t-rdde. Do

tl'o. oija phap

nhtina

1

1 en.

wl |


ch 1 nh la dieu onn

dude t iep hue Lam ro ca ve lv Juan va thuc t.len xav dune nha

chiiv*n pane co che

nude phap quven Viet. Nam trone dieu kJ. en
thi trildna.
. Tinil liinh nghien cilu:

Ngay nay tren the eidi

hau nhU khone mot

til bo vai tro dieu tiet kinh te bane cone

Nha nunc non

co chap luat. Doi

voi nUdc ta day La cone viec phuc tap va moi me can dude >:ac
dinh ngay cane ro hdn.

Nha nildc quan

Lv kinh te

bane phap

Luat trone cd che thi trUdne da va dane dubc ph qi.ian tarn qua


nhieu nha khoa

hoe khac

nhau. Mot

eo nd I

dune -hu ven da

dupe ban den La: Nha nude trone nen kinh ta thi hrudne Zi

nude dane phat trien (Vien kinh te. th* eidi. HXP Khoa hoe \-a

hoi 1991): ke hoach
hoa, neuyen tac

va thi

tap trune

trUdne trone

dan chi’i

nen kinh

tr^ne quad


t* hhne

|y kinh te;


nhung coni? cu quan

mo cua

ly vi


Nha nude...

Nghlen cUu lv luan so 6 - 1991) .
a

V

.

4/

Mot so quan diem

cd

kinh

sat so 3 •• 1992). "Mot.

1992'» (Hoang The Lien.

vai khla canh phUdng phap luan
kinh doanh" (Hoang Van Hao.
cd che

1992"). "He thong

nang quan lv san xurit.

Tap chi Luat hoc so 4 - 193A).

thi tritdng

co su

quart lv on* Nha

Tap oh J Ngliien cUu lv

nUdc" (Tran Hgoc Duong.

- Khai

til phap

va ket

trong viec phan d inh

hdp chuc nang quan ly kinh te va chuc
"Phap luat trong

te cua FI Ven chap

luan rd .| -

thuc trang va dot

niem.

mdi". "Luat no sanh trong khoa hoc phap lv" (ha.'« 2r1 Me. Tap

chi Nha ndde va phap luat so 4 nguyen nhan chu

1989 va so 2-19D? ) ."Ve cac

tlnh trang

veu cua

vi pham

phap luat..."

(DUdng Dang Hue. Tap chi Nha nude va phap luat so •> - 1992).

"Phap luat va quyen tu do ki nh doanh" (Le Hdng Ilanh. Tap eld

"Nhung •■lac trims .-d ban

Nha nude va phap luat so 2 - 1992).

cua nen kinh te thi trrtdng va nhung van de Nat. ra A nude ta"
"Sit chuyen blen tu nen

kinh tp ke hoach

hoa tap trung sang cd che thi trUdng" (Nguyen Van K.y. Nguyen

Huu Tu) , "ThU.c

trang va

giai phap

phat trien

trUdng d nUdc ta hien nay" (Nguyen Van

trudng co sU quan ly cua Nha nude"
(Hoc vien Nguyen Al Quoc.
dlnh hUdng XHCN.

Thao).

kinh «e thi

"Co che thi.

(Ho Van Vlnh.

Thu Cue i

Mot so van de kinh tP t-.hi trudng
ban nam

Xuat

su can

thiep cua Nha nUdc vao kinh te thi trudng". "Mo hinh quan lv

kinh te - ::a hoi Nha nUdc". "cd ed lv thuvet cua vtec chuven
sang cd che thi trUdng co SU quan ly cua Nha nilhc (i nuor
A*

»

x

ta" . "Khong ngttng doi mdi

van de co tlnh chat thdi

.*

quan ly Nha

dai".

nUdc v* kinh

"Men kinh ta nude

te-md t

ta hien


5

vi mb' (TrUdna Dal. hoc

nay, thuc tranq va giai phap quan ly

Kinh te Quoc dan -

XB 1991 1 .

‘Doi mdl kinh te d Viet Nam":.

NhUnq han che cua kinh te

cue i*hinh

eu can this©

vi mo va

phu" ("Kinh te vi mo”. NXB Dai hoc va qiao due ohnv^n nahlar*

1992) . ’’Tuna bUdc nanq cao hieu luc quan ly Nha nude”. "Quan
•-.Hem ve phat trien kinh te thi trUdna dinh huqna XHCM”.

Van

Conq eon co

I -

de sd hitii va phat trien kinh

te” (Tao chi

nquven nhan vi

1993) . Phap luat va quyen tU do kinh doanh.

pham phap luat (Tap chi luat. hoc sb 2 - 1.99'.:).

.

Nhieu Hal vlet chu y khai thac cac khla canh kh*o
•cua van de nha nUdc quan ly kinh te bane phap luat.

nhieu nhan thuc va quan diem mdi.
cac quan diem cd ban cua

nude trona dH

dbi mdi. Nhuna trona qua t.rinh nqhien cUu

rat nhieu

trona ly luan va thuc tien

ob rat nhl^u nuan

phat trien.

dung mile den vai trb cua Nha nude su
nay co

kinh te va tronq

duna phap luat de quan
van de

kinh te dat

Nha nude.

san xuat

don car

quan tarn cluin

mdi dans

trona cd che thi trudnq... Do do.

sit

tier

d&c bl.et la

phap luat trona

kinh doanh.

d&t ra

nude can dude

tuc phan tlch mot each khoa hoc va eau sac hen.
ve vai trb kinh te cua

nqhiep

duna nah ten ci hi chu y

hinh thuc kinh te cua qua trinh

ly kinh te. Den

-lem lai

luan chuna va. phat trien

Dana va Nha

diem khac rihau. Phan ldn nbi

nhan

quan Iv

duna phao luat

rat can thiet va cap bach

phai nahlen ctlu van de nay dudi qiac do cua khoa hoc phap Iv

de lam sanq to hdn nUa van de Nha nude

su duna phap luat de

quan ly kinh te trona cd che thl trUdna d VJet Mem hien nav.

. Muc tfich ngliien cUu va nliieni vu cua luan an.

Tren cd sd nhan thuc duna nhunq khai niem co han. nhiem
vu cua luan an la lam rd vai trb cua Nha

nude va

phao Luat


A

trona cd cho thi trudng.

phen tlch kha I. quat qua

hien va van Jone cue cd che
te hies hay, •

tv I uh >:uat

thi trudng d Vlđt Nam trone; thyc

ã tu db rut ra nhting nhan >:et vo '••ac ven can-

kinh te khach quan xay dung he thong phap l.uat.
vai tro va rham vi tac

done cua Nha
A*

khone dinh

nildc trone co

A

trxldng. Tuy nhien day la van de Idn va

che thi

our ky khn khan ohiic

tap. Mot bo noi dunw cd ban trong Luan an. tac

de cap den trong cac bat viet da dildc cong

ho

mo I. tb

a*

•u •

duy phap Ly kinh te.

ve Nha nUdc phap quven. ve

chixcbo may Nha nildc.

ve bu hinh thanh va phat tri.ru cua Mba

qci mc’i to

«»

ve

nUdc dan chu nhan dan Viet Nam,

thue. Nha nildc va ei.1 hinh thanh

thong l.uat

th J. trudng chting

Trong khuon khb mot luan an pho tian si. luat hoc. t-.ar ala co
han cua v an d®

gang bildc dan trinh bay nhung van de cd

cd oha th) trudng

nude quan ly kinh te bang phap luat trong
d Viet Ham hien nay" nham lam

Nha

ro hdn nun quan diem

dM. moi

mdi trong Hien phap

cua Dang cong san Viet Nam va quan diem

Viet Nam dudo the hien tap trung trong cac Dieu .1.6 va :?H.

■-. Ve phiKlng piiiip nghien ciiu:

Luan an nghien cilu vai tro Nha nude va

phap luat t.ronc

cd che thi trUdng dUa tren cd sd van dune nhiing quan

ban cua Dang cong san Viet

Nam trorig su

nhung qui dinh trone Hien phap Viet

doi mdi kinh te va doi mdi

cd

ngbi.ec» Jul

va
A*
Vr.

one quan

Nam.

phao Luat. Tren .-u ino

uhan tich

nhung uu diem cua phap luat hien hanh trUdc
kinh te de khat quat.

tone hdp va riit ra

luan ran

hoc nhap

van rluna

thiet. Dildi gdc do cua

lv.

cac nguven tac phUdng phap luan

te. khoa hoc 1 Lch sit... de

hoc. khoa

tro nha mb in

nghien cuu va t
/

va


7

phap luat trona dieu kien kinh te mdi.

thong. gan qua

va phiidna phan h^

phan hlch tone hdP

phUdng phap so sanh.

cuu vdi

trlnh nahien

biet chu v Hen

dac

phan hlch kinh naiilem

thuc 'tien nhung nam doi mdi. Trona pham vi nhat Hinh.

tro kinh he cua cac

an md rdng de phan tich cd chon loc vai

Nha nude tu nan va quan he aide Nha

luan

nude phap luat vdi kinh

te thi trUdno d cac nUdc dana phat trien. tu do xac dlnh nd i.

dung Nha nddc quan ly kinh

be bane phap

luat i.rona cd

thi trudng d Viet Nam hien nav.

cua Dana va

he theo quan diem doi mdi

ndi duna Nha

luan. Luan an phan tich cd sd

nunc hien nav. Va lv

khoa hoc cua van de

trnna do cd

neu

an

hudng idn, kien nahi ve

kinh te bang phap

4 A

de Nha nUdc su dung phap

mdi

trona cd che thi trudng dinh
Nam.

3*’

1.1

phap Nha nude

luat de quan ly

ly

.

so quan

each tUdna dot

quan

*

U1T v den mob so quan

tlnh hinh

luat trona

doi

mot

mot so bien

hien luan an trlnh bav mot
mot so ndi buna

ra

Nha mice

•'-da co-. che th I

hoi

diem va yeu cau Nha nude phap quyen trona

Ve thuc tien. luan

i 992.

dun a

n

bang phap

trudng doi vdi. phap luat.

kinh

moi

Hien chap nam

de quan lv kinh te trona tlnh hinh dab

quan ly kinh te

tro run

cifn va i

mdi Nha riuho va doi

phap luat gan vdi veu cau doi
khana dlnh vai tro va

chd nah inn

la d

Cal mdi. cua luan an

kinh

hUdna Xa hoi

hien nav.

han dan

he bhdna’

van


Luan an cd gang gop phan lam

Bang ket qua nghien cuu;
ro hdn mot so van de nhan

thuc qui luat

yeu kinh te de giai quyet

quan he giua

vdi*kinh te thi trudng. Tac
viec dinh hudng

va nang

cao trinh

kinh te mdi - kinh

te thi

te cua Nha

trudng.

hy vong nhung

tat
luat

noi

luan an se giup cho

do cong

khoa hoc va giang day khoa hoc phap ly.
cao hieu qua quan ly kinh

Nha nude phap

gia Luan an

dung nghien cUu va y kien de xuat trong

khach quan va

tac nghien cuu

giup cho viec nang

nude trong dieu
gop phan

dinh xay dung Nha nuoc phap quven Viet Nam.

kien

huu leh nhat

tang cuong phap

che kinh te d nude ta.

Vdi each dat van de tren day, Luan an
nhung noi dung cd ban

thuoc pham vi

di sau phan tieh

quan tarn cua

khoa hoc

phap ly trong 2 van de chinh :
,iri

1. Nha nude va phap luat trong cd che thi truong.
2. Phudng hudng va bien phap doi mdi quan

lv kinh te

bang phap luat trong co che thi trudng

d Viet Nam

•*

hien nay.


Chuon^ I
' !

NHA NUOC VA PHAP LUAT TRONG CO CHE THI TRUONG

I - C'Q ^iI...LX__THUYET^:OA^EC_^HA_llIJ_OC_S>UAtl _LY.
imiKjriL HALEL_llHAE_dAJAI

Nha nude va phap

Luat

trona

phat

nhieu thanh phan ^ana ia van de Lv Luan
va ’net sue phuc

tap.

Co

che

tap

kinh te hang hoe

trien

va thuc tien moi me

trung quan Lieu bao cap

trona to chuc bo may nha nude.trona mot

thdi aian nhat dinh

da han che cac kha nang sang tao va cac dong Luc phat trien.

thu tieu cac quan he hang

quan tarn

hoa-tien te.

vi vay da

phan phoi thu nhap henI La tao ra nauon thu nhap,
khdng khac phuc duoc tinh trang

den viec

Lac hau cua nen kinh

te va

su ngheo nan cua xa hoi. Khi chuven sang kinh te thi trudng.

?ac kha nang khach quan va

tat yeu kinh te

phat buy ngay cang cao 3Uc

manh cua cac thanh

va cac hinh thuc kinh te.

hang hoa phono phu ve chat Luong

va chung Loai dap ung nhung nhu cau thiet

duoc ton trong,

phan kinh te

thuc cua san xuat

va tieu dung, ddl song nhan dan budc dau on dinh.
Tuy nhien vai trd cua Nha nude trong phat

trien kinh te da.

dang va se con La mot de tai tranh Luan gav gat. khdng nhung

0 nuoc ta ma d nhieu nuoc tren the gioi.
dang phat trien. Neu nhu trong

nhat La d cac nuoc

nhung nam 50 cua the

ngudi ta ban nhieu den sue manh auan Lv

kv nay

cua Nha nuoc va kha

nang can thiep true tiep cua Nha nude thong qua ke hoach hoa

tan trung thi tu giua thap

ky 70 trd

Lai dav nguoi

ta Lai


ban nhieu den six can thiet chai giam su

can thifep true tifep

cua Nha nude. ban nhieu dfen tu do kinh

doanh. . . trona do co

Nha nuoc va

:a nhung y kien doi Lap

phap Luat voi

kinh te

hang» hoa. doi Lap kfe hoach Nha nUdc voi thi truona. phu nhan

coi Nha nude chi don gian La su bien

vai tro cua Nha nude.
doi ve chat tac dong trd

Lai cua thuona tana

kien true doi

voi cd sd ha tang kinh te.

Buc tranh kinh te the gidi hien nav cho thav giua cac
quoc gia dang dien ra su

Nhieu nuoc cong

phan hoa 3au sac.

nghiep moi xuat hien voi toe do cat canh rat cao.

tro thanh

Luc Luong canh tranh gay gat ve kinh te doi voi cac quoc gia
phat trien nhat. Trong khi

do con kha

ngheo nan. kem trien vong va chua tim
Nguyen nhan cua tinh trang nav co

nguyen nhan co ban va
the hien trach

no nhu

hau.

ra Ldi thoat kinh te.

rat nhieu.

chung nhat La

nhiem cua

nhieu nuoc Lac

nhung co mot

Nha nude va

the nao

doi voi

phap Luat
su phat

trien kinh te cua moi quoc gia.
Viec phan tich ro cd sd cua viec Nha nuoc quan Lv nen
kinh te quoc dan bang phap Luat tro-nen het sue can thiet va

cap bach.

K_Quan^y_Jiinh_te__ da_tcd_tiianh_jDat_chuc _nans
ban^uaUNhfL_iiudc_j.
Trong tac pham "Ban ve gia dinh. che do tu huu va Nha
nude". Ph. Ang-ghen cho rang cac mau thuan xa hoi phat trifen

den tot dinh. dfen muc xa hoi can phai cd

mot to chuc tua ho


- 11 -

nhu dung tren xa hoi de dieu hoa va giai quyet cac xung dot,

nUdc la mot bo may

do la Nha nUdc.

Nha

dung de duy tri su thong

tri giai cap.

quyen luc

Theo quan diem

cua

Ph.‘Ang-ghen. Nha nude co 2 dac trung chu yeu :

dan cu

Mot la : quan ly ddi song dan cu va phan chia
theo dia vuc de quan ly.
Hai ,1a : thiet

lap nhung quyen

tri nhung quyen luc

luc cong cong va duy

cong

cong ay bang ph up

luat.
Vila la to chuc quyen luc chinh tri vua

co ban cua Nha nude.

quyen, quan ly tro thanh mot chuc nang

Quan ly la mot tat yeu khach quan khi

la co quan cong

”cd su hoat dong ph.di

hop cua nhieu ngudi", "khi co su hiep tac cua so dong ngudi”
T39 (303)]. Quan ly ton tai tit lau trong lich sit,

khi co Nha nude,

va khong chi Nha nucrc

til truce

mdi thuc hien chile

quan ly la mot chitc nang, mot hinh

nang quan ly. Tuy nhien,

thuc hoat dong cd ban cua Nha nude. .

ducc thuc hien chu yeu

j.

bdi mot loai cd quan dac biet cua Nha nude,
quan quan ly Nha nude ( co quan

dupe goi la co

vdi

hanh chinh nha nude),

noi dung hoat dong la dam bao viec chap hanh phap luat. nham

thuc hien cd hieu qua y chi cua Nha nude.
Khi trlnh do cua luc luqng san xuat va trlnh do
hoa phat trien

chua cao

thi ban

than kinh

te chua dat ra

nhung yeu cau dac biet doi

vdi quan ly

yeu cua quan ly ngay cang

tang len theo

cua nen kinh te va gan bo

vdi nhung quan he ngay

tap trong cd cau kinh te tu ban chu

xa hoi

Nha nude. Tinh

mite do phat

tat

trien

cang phuc

nghia. Su xuat hien cua


thanh phan kinh te nha

can thiep ngay

nUdc va su

kinh te da lam tang

sac cua Nha nude vao ddl song

te cua Nha

quan ly kinh

thdi la qua trinh vai trd

the ky XX da chiem mot vi tri

ky hanh chinh.

Tuy edng

trong lich su nhu la

mot vi

day, va 3Uc manh cua no khdng ngUng tang len.

ban giay da ngu

tri vudng

va viet nhieu

nude tu nhien va vinh

Nha nude, tham chi de nghi ve mot Nha

hanh chinh Nha nude.

(7)]. Trude

ve vai trd quan ly cua

ve cac quy luat chung cua Nha nude,

hien dai,

nen edng nghiep

hanh vi cua con ngudi dudng nhu

mot the

tri to ldn d

thuat" C96

quoc ky

cUu. Vdi su phat trien cua

nhung

nhung de quoc

Diddro ... da de cao

day Vonte, Mongteskid,

nude tu

ky cua edng nghiep,

nghiep chiem

dong

Dien G. Kende viet

san ngay cang tang len. Nha kinh te Thuy
rang: "Mac du the ky XIX la the

ban chu

ban chu nghia

kinh te tu

nghiai Qua trinh phat trien

them vai

kinh te tu

nUdc trong nen

trd cua quan ly cua Nha

cans;

deu cd quan he tdi

moi

quan ly

txt viec su clung thdi gian lam vice va

sinh hoat, viec hut mot dieu thuoc,

bam

mot edng tac dien

trong phdng. Vai trd cua cac van phong, cac bieu mau in san,

cac quy trinh va tieu chuan hoa ngay cang tang len.
(J cac nude tu ban phat trien,

cac to chuc doc

nude va

quyen Nha

nude da tang len den muc khong id,

hoac mot so nganh

thanh phan

xuyen quoc gia. Tong

so va chat luong cac phuong

tien quan ly kinh

trong tay Nha nude

da

tu

san

nhung bien doi nhat dinh

trinh quan ly Nha nude. Quan
nang cd ban cua

Nha nude

tang

ca ve qui

mo,

hien dai

te tap trung-

nhieu muc gay ra

len

tinh chat va

ly kinh te trd

tu san

kinh te Nha

tham chi bao trum ca mot

ldn va

cong nghiep

va trinh do cua

quy mo

quy

thanh mpt chile
duoc the hien d


mot so ndi dung chinh sau day :

- Nha nude giu

bao chien luoc

vai tro du

va dinh

hudng phat trien nen kinh te, iua chon cac kha nang

phat trien kinh te dat nude. Chien lucre kinh te.cua

Nhat

Nha nude

tren

dua

Ban

quan diem khai thac

triet de sue manh dan toe de

vuo’n len ddng dau the

gidi da

tac

qua

trudng,

dude goi la ky dieu, khi nang chi tieu thu

dong

co

hieu

tdi

toe do tang

nhap dau ngudi tu 500 USD (nam 1960) len 23.500 USD
(nam 1991),

vuot ca chi

tieu cua My

19.700 USD.

Tong thong My luon y do mot chien ludc toan cau dua

tren quan diem ve thu hut chat xam,

su dung sue manh kinh te.
trat tu kinh te

tai

mdi. (Qui khoa

doan den nam 2006 My se thieu

tai nguyen va

chinh de thiet lap

hoc quoc te

675.000 nha khoa hoc

ngoai viec dao

va ky su. De giai quyet van de nay,

Nha

tao qua cac trudng Dai hoc,
lUdc gianh

giat nhan

tai txt

nude My co chien

nude ngoai bang each

sach lua chon va

thuc hien cac chinh

nay, ty le ngudi chau A chiem

My du

uu dai. Hien

tdi khoang 2/3 so ky

sU va tien si nude ngoai d My). Hien nay nhieu nude

phat trien ddng trudc yeu cau cai

each ccr cau kinh

te. cac nha nude tu san tiep tuc thuc hien cai each

theo chu nghia Keynes

quoc te trong

cac phUdng phap phan tich

do chu y

vi mo va de cao

den

vai tro

cua nha nude can thiep vao kinh te.

- Nha

nude

thiet lap

trat tu kinh te thong

qua he
■

thong phap luat,

thuc hien nhung

i

gidi han va quy


*
14

Pham doi

tieu dung,

vdi ngudi

san xuat

va ngudi

kinh doanh

ke ca Nha nUOc cung phai thuc hien cac

quy dinh cua phap luat.
Nha

nude

quyen quan

tro la ccr quan cong

giu vai

dinh kinh te vi mo

ly kinh te xa hoi-

bao dam on

bang each cac chinh

each kinh te,

ngan

ngua lam

nan that nghiep,

thuc

hien cac

phat, giai quyet
chinh each doi

ddi va nhung

vdi nhung ngudi ngheo

van de xa hoi. y te, sue khoe, mdi trudng.

Nha

nUdc

dam

bao su dung

cd hieu qua

nang luc tai nguyen va lao dong

cac nguon

thong qua viec ban

thuc hien cac nguon tai

bo cac chinh each dau tu,

trd nha nude, phat trien he sinh thai.
- Nha

nude

quan he ngoai thuong,

quan ly cac

giay phep va han ngach xuat
cac chinh each dau

nhap khau,

tu va kiem

cap

thuc hien

eoat cac hoat

dong

thudng mai quoc te trong pham vi lanh tho.

Ve ly thuyet,
trien kinh te phai
trudng va Nha nude

nhieu nha ly
dua vao

luan dang chu

ca hai

ban tay

trucfng phat

la cd

che thi

cho rang Nha nude va ccr che thi trudng

phai gan bo chat che trong qua trinh dieu hanh kinh te. Thuc
te lich eu cho thajr Nha nude chinh' la bao dam cho cac nguyen

tac thi trudng trong nen

kinh te hien dai-

hien nay khong co Nha nude thi khong the
hoi tren thuc te.

Nha nude

ngudi san xuat va tieu dung,

bao ho

Trong dieu kien

cd tai san xuat xa

ca quyen

lqi cua nhung

cham lo den nhung van de lien


15

giao due, khoa
quan tdi phat trien kinh te nhu sinh thai,
hoc, bao hiem xa hoi v.v... Vi vay khi ndi Jen kinh te tu

phai noi rang Jo la

ban chu nghia hien Jai thi cung tat yeu
nen kinh te thi trudng va canh tranh,

Nha nude la

nhung

i

ngudi bao clam cho

3U

trudng, cua toan

bo cd

Jong

van

cua

te. Quan

che kinh

cua thi

canh tranh,

ly .kinh

te trd

*,W*

thanh mot chile nang cd ban cua Nha nude.

ton tai va

Doi vdi moi to chuc Nha nude, Je bao Jam su

phat

trien,

hay

nay

each

bang

each

khac Jeu co su can

thiep nhat Jinh vao nen san -xuat xa hoi. Do la

mot tat yeu

khach quan gan lien vdi

nang va kha

su ton tai,

vdi chuc

nang cua chinh ban than Nha nude. Ngay nay tren the gidi hau

nhu khong mot Nha nude nao tu

quan ly nen kinh

bo vai tro cua nd
cac nude

te. Trong

ngay d nUdc My Jude goi la

tu ban

trong viec

phat trien va

"the gidi tu do" "kinh

do" cung Jude- Jieu chinh bdi

cd che Joe quyen

doanh tu

Nha nude het

sue sau sac. Ngay tit nhung nam 20 va 30 cua the ky nay,
thuyet cua nha

kinh te

J. Ken-xd

hoc My

hoc

Ja trd thanh noi

tieng vdi ndi dung ly thuyet Jieu chinh Nha nude tu 3an. Khi
phan tich qua trinh

san xuat

va tai

san xuat xa hoi,

Ken-xd phat hien ra rang

so luong tien te

ve nguyen tac, phu thuoc

vao su bien

J.

trong luu thong,

Jong cua gia

ca hang

hoa, san luong va thu nhap thuc te cua nen kinh te quoc dan,
Jac biet la rat

nhay vdi

Lai suat.

Chinh vi

vay Nha nude

hoan toan co kha nang can thiep .vao sU van Jong cua nen kinh
te- bang viec Jieu chinh khoi

ludng tien te trong

cho gan sat vdi nhu cau gia tri. J.
kinh te bi sot

cao vi

cac Jdt

luu thong

Ken-xd cho rang khi nen

song don

dap cua Jau tu tu

phat thi Nha nude cd the tang thue va lai suat tin dung tien


r
16

cho vay de han che bet

Nha nUdc can thuc hien mot chinh sach

tin dung de tao

hop

uu dai.

can

thiet

thiet va cd the phat hanh them tien te

tong cau vdi dieu kien la

kinh te.

dinh Nha nude can

nhat

chu dong kich thich dau tu md rong

ha lai suat

nong" nen

thich "ham

nhung kich

Trong nhung trudng

hop ngitdc Lai.

dau tu. Trong trudng

dua vao lUu thong va

kich thich

thi trudng,

khdi lupng tien te

Nha nude phat

trU trong ::a hoi va

ra khdng vupt qua khdi lupng tien te du

cua Nha nude. Ly thuyet J. Ken-xo duoc van dung d My vdi dao

Phap,

luat 1946, sau do Anh,
khac cung van dung

J. Ken-xo

Nhat va nhieu nude

Tay Due,
va col

lieu thuoc van

do la

nang chuyen tri cac can benh tram trong trong co the kinh te

tu ban : khung hoang kinh te, lam phat, that nghiep v.v...
Tu nhung nam

Nha nude

70,

thiep vao kinh te tren cd sd

van

My thuc
ly

dung

dinh va tang trudng lau dai Nha nude can

kiem

nghiem

thong,

phat hanh vao luu

thue, lai suat,

soat

thuyet

cua

rang de dat duoc

Phd-rit-man. Thuyet Phd-rit-man cho
phat bang each

hien vai tro can

ngat

trong tat

M.

su on

triet de chong lam
khdi lupng -tien te

ca cac

chinh sach ve

ty giA... Hien nay viec tang cudng hieu luc

cua he thong bao hiem va

ngan chan khung

hoang da va

dang

dupe Nha nude My dac biet chu y.
Kinh nghiem quan ly nen kinh te cua cac Nha nuoc tu ban

chu nghia cho phep khang dinh

quan ly kinh

nang cd ban cua Nha nude. Cd the ket

va phat trien kinh
nude hoan chinh,

te can

phai cd

chiic

luan rang muon on dinh
mot cd

gon nhe va co hieu luc,

ly cac ldi ich ton tai

te la mot

che quan ly Nha

biet dieu hoa hop

van dong trong thuc te.

I

I

A* 1

•*,r

biet gan


17

Chu nghia Mac xuat phat tu luan diem cho rang vai tro

quan ly cua Nha nude phu thuqc vao dac diem va trlnh dq kinh
"Viec san xuat nhung phuong tien vet

te. C. Mac cho rang :

chat true tiep cho ddi song,

va do do moi mot trinh dp phat

trien kinh te cua mot dan toe

hoac mot thdi dai tao

sd de phat trien cac co quan Nha

ly, nghe thuat va tham chi

nen co

cac quan diem phap

nude.

giao cua

ca nhung khai niem ton

phai duoc giai thich

con ngudi, va cung tu do cho nen chung

- chU khong phai ngupc lai nhu cho den nay ngudi ta van lam"

[86 (350)]. Khi tranh luan
cong nhan doi lap”.

ve cong doan

V.I. Lenin

va phan ddi

da chi

ra rang

"nhdm

khong phai

quan ly quyet dinh cac dac diem cua phuong thuc san xuat, ma
nguoc lai, chinh tlnh chat

va trinh do cua

phuong thuc san

xuat quyet dinh ndi dung quan ly. Tuy

nhien vai tro quan ly

cua Nha nude to ra cue ky co y nghia.

dac diet trong nhung

thdi ky chuyen tiep de cd

nhung budc nhay vqt cua

te. V.I. Lenin cho rang nude Nga lac hau

nen kinh

that su ca ve kinh

te, van hoa va van minh. nhung nude Nga da co va can phai cd
mot don bay vi dai ma Cach mang da dem lai va nhd nd ma nude

Nga cd the tien kip cac dan toe khac viet. la he thong quan ly

do la chinh quyen Xo

Xo viet.

chUng minh vai tro tich cue.

Lenin

sang tao va

da nhieu lan

xay dung cua Nha-

te la nhan to quan trong trong to’ chdc xay dung Chu nghia Xa

hoi va cho rang

trong

xa

hoi

hien

dai

nhat, ngudi do se thang" [87 (116)]. V.I.

’’ngudi nao cd ky

Lenin cung da chi

82
DAI HOC LUAT TP.HCf

THU V6EN


18

ra rang kha nang thana lui

cua Chu nghia

thuoc

Xa hoi tuy

vao ket qua cua 3U ket hop giua to chuc quan ly cua Nha nude
Xd viet vdi cai tien bo nhat cua Chu nghia tu ban. Chu nghia

Xa hoi chien thang

Chu nghia

tu ban

khong nhb

nhung diem

khac biet tritu tupng. khong phai bang nhung phep than thong,
nhung ldi doa dam ma la nhd kha

nhung khau hieu trong rong.

hap thu nhung

nang bat chubc,

nghia tu

thanh tuu cua chu

ban. khac phuc tinh chat phan dan chu va cac Joi khang,

ngan thdi gian hdn nhieu so
vay Lenin luon dat ra

vdi Chu nghia tu ban.

V.I. Lenin cho

ly kinh te tu ban
hoi dau

nghia Xa

rang "Chu

Chinh vi

kinh nghiem quan

nhiem vu nghien cuu

ly cua nude ngoai va cua quan

chu nghia.

phai la mqt ao

tUdng, ma la do doi tien phong cua giai cap vd san.

dupe chinh quyen,

nam

lay va

td-rdt da tao ra. Chung ta.

van dung

rut

nhung cai

da cudp
ma cac

Dang cua giai cap vd san khong

the lay dau ra dupe nang luc to chuc nen san xuat quy mo cue
ky Idn theo kieu td-rdt va nhu cac td-rdt.

dupe neu khong lay d cac chuyen gia

khong lay dau ra

hang nhat cua Chu nghia

tu ban" C87 (311)].
Cd the neu len mot sd

ve chUc nang quan

ly nen

quan diem cd ban cua

kinh te

cua Nha

V.I. Lenin

nude Xa hoi Chu

nghia :

Mot la.

vai trd quan ly kinh te

gan vdi trlnh do kinh

cua Nha nude luon

te va tinh chat san

xuat cua

nen san xuat xa hoi.
Hai la.

Lenin dac biet nhan manh den viec Nha nude

nam va van dung dung dan cac

quan, cac tat yeu kinh te.

quy luat kinh te khach


19

Ba la,

trong co che quan ly kinh

te can nhan manh

cten viec su dung edng cu phap luat va cac chinh sach

kinh te trong <16 cac yeu cau kinh te khach auan duqc

nhan thuc va van dung.
Bon la,

cac cong cu

quan ly cua Nha

nude doi vdi

kinh te the hien quan he giua cac ldi ich kinh te.
Nam la,

quan ly kinh te la mot

bo phan cua phUOng

thuc san xuat va co quan he chat che vdi cac bo phan

khac cua phUdng thuc san xuat xa hdi.

Tri thuc te lich

su va theo

each phan tich

cua cac

nha kinh efien, co the rut ra mot so nhan xet ve su khac biet

can ban giua Nha nude XHCN va Nha nude

TBCN trong viec thuc

hien chuc nang quan ly kinh te. Trude het, ve muc dich, quan
lam co sd va muc

ly kinh te cua Nha nude TBCN lay loi nhuan

te XHCN lay su phat


trien xa hoi. su phat trien

tu do va

giai phong con

ngudi

lam muc dfich tren cd 3d phat trien cac quan he san xuat hang

hoa. Trong tac pham ’’Kinh te chinh tri

chinh vo san" V.I.Lenin chi ra

trong thdi ky chuyen

rang cac khai niem

blnh dang la su phan anh cac mdi quan

tu do va

he san xuat hang hod,

va cho rang cai chan ly sd dang ay ve su khac nhau giua- khai
niem dan chu tu

san

va

khai

niem

XHCN

"Thudng hay bi ngudi ta quen mat". Dong
"Sang kien vi dai".

khi noi ve su khac

XHCN va Nha nude TBCN ve

quan ly kinh

ve

su binh d&ng

thdi trong tac pham
biet giua Nha nude

te,

V.I.Lenin nhan

manh rang trong XHCN quan ly kinh te, chit khdng phai la quan


20

*
ly chinh tri, co y nghia

Sau khi chinh

noi bat .

quyen ve

ly kinh te la nhiem

tay. nhan dan lao Jong thi quan

vu hang

dau cua Nha nude, quan ly kinh te tro thanh van de chinh tri
tap trung

trong tac pham "Nhung nhiem

nhat. Them nua.

vu» trudc mat cua chinh quyen Xo viet",

V.I. Lenin cho rang

nang suat lao dong la "qui luat thep" cua CNXH,

cua su ton

XHCN. Nha nude XHCN

phai dua ra

tai va phat trien Nha nude

duqc "mot kieu to chuc lao dong xa hoi" va mot nang suat lao

dong cao hdn gap nhieu lan so vcri CNTB.
day co y nghia rat quan trong

Nhung nhan xet tren

de "dinh

lam sang ro hen van

hudng XHCN" doi vdi viec Nha nude quan

ly kinh te bang phap

luat d nude ta hien nay.
Phat trien nen kinh
cd che thi trudng co su
chien luqc cua Dang,

thanh phan theo

te hang hoa nhieu

quan ly cua

la nhiem

Nha nude la

cua Nha nude

vu cd ban

ly nen kinh te bao

nhan dan Viet Nam. Nha nude quan

xa hoi chu nghia Viet

dinh: "Muc d£ch chinh each kinh

te cua Nha nude la

dap Ung ngay cang tot

dan giau nude manh,

chat va tinh than

cua nhan

nang luc san xuat,

phat

dan tren
huy moi

phan kinh te: kinh te quoc doanh,

ca the. kinh te tu ban

dudi nhieu hinh thUc.

darn su

cao gan lien vdi ti£n

bao Jam sU tang trudng kinh te

tu nhan va

va

xa hoi chu nghia,

•phat trien: kinh te thi trudng dinh hudng

hoi. Hien phap nude Cong hoa

dudng loi

bo xa

Nam xac
l&m cho

hdn nhu cau vat
giai phong moi

cd sd

cua cac thanh

tiem nang

kinh te tap the,
kinh te tu

kinh te

ban Nha nude

thuc day xay dung- cd so vat chat khoa

hoc ky thuat , md rong hop tac kinh te,

va giao luu vdi thi trudng

khoa hoc,

the gidi" (Dieu

1992). Diem xuat phat thap va trinh do

ky thuat

16 - Hien

phap

yeu kern cua nen kinh


21

te dang doi hoi phai giai

luan, quan diem,

quyet mdt’loat

dudng loi chinh sach,

de ay xet cho cung

quan ly cua Nha

dung vi tri,phat huy hieu qua

xoa bo cd che

"Phai tiep tuc

chuyen sang kinh te thi trudng

cu khac " C.9’], Trong

vai trd quan ly cua Nha

dieu kien

quan trong tao lap cac can doi vi mo,

hien nay,

giam di nhu

lai cang co y

ma nguoc

chinh

ke hoach,

nude khong nhung khong

mot sd ngudi lam' tudng,

quan ly

quan ly quoc gia va

co sU quan ly cua Nha nude bang phap luat,
sach va cac cong

bo su

Nha nude phai duoc dat

nghiep phat trien dat nude lau dai,

tap trung quan lieu bao cap,

nude. Trong cong

te cung nhu trong toan

cuoc doi mdi va xay dung kinh

kinh te. Bao cao khing dinh:

to chuc

phap luat,

va thuc tien... Tuy nhien tat ca cac van
deu lien quan tdi vai trd

ve ly

cac van de

nghia rat

dieu tiet thi trudng,

ngan ngua va xu ly cac sai phaa» , tao dieu kien va moi trudng

cho san xuat kinh
trudng kinh te

doanh,
bao dam thong nhat giua tang
tien bo xa hoi. Nha nude quan ly vi mo.

quan ly cac doanh

nghiep,

trudng, tham gia trong cd

do tac

dong vao thi

che thi trudng. Nha

nude quan ly

thong qua

va sit dung cac tai san quoc gia nham su

trien cac nguon

tai san

do. Nha

dan cac doanh nghiep quoc doanh,

va cong ty co phan

xuat kinh doanh,
thuc kinh te nham

hop tac kinh te

lua chon

nude kich

thich va hudng

cac doanh

nghiep tu nhan

cac mat

qui mo khoi luong,
dat hieu
va canh

qua cao

tranh. De

vai trd quan ly kinh te cua

dung hop ly va phat

hang.,

linh vuc san

cong nghe va cac hinh

nhat trong
thuc hien

mdi trudng

nhiem vu do,

Nha nude Viet Nam trong

cd ch#

thi trudng dupe the hien trong mot so not dung sau:

- Nha

nude xay

dung va

thuc hien

cac

chinh

sach


cac chUdng trinh phat trien. cac ke

kinh te vi mo:

hoach kinh te

ngan hang tin clung.

tien te.

bao hiem,.

chinh.

gia.

- xa hoi quoc

Lai suat.

dieu hoa

hoi.

trong xa hoi.

quyen

va ldi

thue. tai

trb cap. khau hao, tieu chuan va

bao Jam edng bang

chat lUdng san pham ... Nha nude
va xa

cac chinh each

giua cac tang lop

thu nhap

phat trien phde ldi xa hoi.

ich hdp

bao ho

ngudi lao Jong va

phap cua

ngudi sit dung lao Jong.... tac dieu kien de on dinh

va phat trien kinh te.

Nha nUdc ban hanh luat phap va xay

dung

he

thong

phap Luat, bao dam quyen tu chu san xuat kinh doanh
va Ldi ich cua
he kinh

cac doanh nghiep tham

te trong

thuong trudng.

gia cac quan

Nha nude Joi hoi

cac ddn vi kinh te thuc hien dung nghia vu va trach
nhiem kinh te. Nha niro’c tham gia giai quyet tranh

chap kinh te nay sinh trong cac ho^t dong kinh te.
Nha nude

phan bo

quan ly

ket cau ha tang phuc vu san
cau edng,

tai

nguyen.

xay dung

xuat va kinh doanh nhu

thuy ldi, dien nude, thong tin lien lac,

giao thong dudng bien. dudng sat. hang khdng, y te.

giao due. mdi trudng... Nha nude true tiep tham gia

vao cac hoat dong

san xuat kinh doanh

vdi tu each

la chu cac doanh nghiep thuoc sd huu Nha nude va lh

chu sd huu cac tai san quoc gia.
I

Nha nUdc thuc hien

chuc nang kinh te doi ngoai

bang cac chinh sach va phap luat ve thuong mai.

rdng quan he hdP tac kinh te quoc

md

te de vua bao ho