HOC VlfcN CIHNH TRI QU6c GIA I IO Cllf MINH

LE VAN HOE

NANG CAO CHAT LUONG HOAT DONG
LAP PHAP THEO DINH HUClNG
XAY DI/NG NHA NVdC PHAP QUYEN
CUA DAN, DO DAN, VI DAN
"

•

. :

• •

I

V

Chicycn n^anli : Ly htdn Nha nude vh ph dp quycn

Ma so :

5.05.01

LOAN AN PIIO TIEN SI LUAT HOC

Ngudi himiif’ clan khoa hoc ■: HOANG VAN HAO

PGS, PTS luft< hpc

THU V' ;.bằ

LUAT TP.

ã' Til ôh

...... ..nam.
So &C8.:...

Q.

HCM


* nhIjmg ch!t vi St tat
NNPQ
HDLP

: Nha nuvc phap quyen.

QHXH

: Quan h£ xa hpi.

HTPL

:

: Ho$.t dong Ipp phap.


th8ng phap lupt.

KT-XH

s Kinh t£ - xa hoi.

UBTVQH

: Uy ban thuvng vp. Qutfc hpi.

QPPL

2 Quy ph^m phap lu|t.

VBQPPL

i Van ban quy ph^m phap lu£t.

QTLP

i Quy trinh l$p phap.

bchtIj

: Ban chfip hanh trung u’O’ng

CTXDL

: Chu*ong trinh xay dpng lu£t


QTXDL

:

Quy trinh xay dpng lupt.

TAMDTC

1 Toa an nhan dan tfli cao»

VKSNDTC

: Vi^n kiem sat nhan dan ttfi

LTCQH

: Lupt to chirc Qu6c hpi*

QCHB

: Quy chS hofit dpng.

HBDT

t Hpi dong dan tpc.

UBPL

j Uy ban phap lupt.



MU C
•

LUC
•

——— w
n£nG

"
**
*
GAO CHAT LIiOBD.. HOAT
DONG
LAP
PHAP
TEEO
•
•
•
*

»

*

*

*


K

»

DINH HtlONG XAY ifiNG NHA N&&C PHAP QUYEN CUA
«

MN,

DO MN, VI MN.

LOI MO DAU.
CHUONG I

VI TRI VAI TRO CUA HOAT DONG LAP PHAP TRONG NHA NUOC
PHAP QUYEN CUA MN, DO DAN, VI DAN.

Ti€t 1:

VAI TRO CUA PHAP LUAT TRONG NHA NUOC PHAP QI YEN

Tigt 2:

HOAT DONG LAP PHAP TRONG NHA NUOC PHAP QUYEN

Tift 3:

LI CH SU LAP PHAP VIET NAM VA NHUNG YEU GAU DOI


VOI HOAT DONG LAP PHAP THEO DINH HUONG XAY HJNG
NHA NUOC PHAP qUYEN.
1) Lioh b& lpp phap Vi^t Nam
2) Tir ttrcmg l|p phap H& Chi Minh

3) NhEtng yeu chu <5(51 vai hoat d§ng ljip phSp theo

d^nh hunJng xay dizng Nha nuttfc ph£p quyfcn cua dan, do dan,
vl dan.
CHUONG II
NHUNG GIAI PHAP 00 BAN NANG GAO CHAT LUONG HOAT DONG

% LAP PHAP THEO DINH HUONG XAY BUNG NHA NUOC PHAP QUYEN CUA
DAN, DO DAN, VI DAN.

TiCt 1: D&i mtfi tuf duy phfip ly trong hoat ddng l|p phap.

1) Nghien cuu ph£p lupt trong tSng the cac mtfi lien


vtfi cac hien tuvng cua dui sflng xa h§i.
2) Dan chS hoe hoat <5Đng lpp phap
3) Thue hieđ mot n^n l£p phap mo

TiCt 2: DOI MOI QUY TRINH LAP PHAP XAY UJNG MOT HE THONG
PHAP LUAT THONG NHAT, DONG BO, ON DINH VA KHA THI

DAP UNG YEU GAU CUA NHA NUOC PHAP QJYEN.
I-


Tfnh thdng nhfit, dfcng bo va khS thi cua h| thdng

phap lu^t.
II- Doi m5i quy trlnh l|p phap theo dinh huSng xay

dung nha nuuc ph^p quy£n.

1) Doi moi quy trlnh l|p chucrng trlnh xay dung lupt
2) Doi m5i quy tzlnh xay dung lu|t

Tigt 3: NHUNG DAM BAO NANG GAO CHAT LUONG HOAT DONG LAP PHAP
44

1 ) Dfitn b&o v| mat phap lu.pt
2) Nhirng d6m b6o v£ cor s& khoa hje va can bo

3) D&m b6o v? to chiic va lanfe dao.
SET LUANt

NHUNG BAI VIET OJA TAC GIA 03 LIEN QUAN DEN DE TAI
LU AN AN DA DUOC 03NG BO.
HU

LUC.

DANH MU C TAI LIEU THAN KHAO.


- 1


1. Tinh ofin thigf cua C-C-taj
dpi,

Xufit phat tu thyc ticn d
Dang Cpng san Viet Nam da d# re. duong l#i doi mol toan difin,

tript de mpi link vyc cua doi s#ng xa hoi. Trong

nha nuo’c va phap lupt Dang chu tru’ong xay dyng

linh vyc
nha

n u’O’c

theo dinh hiring nha nuo’c phe.p quySn ( NNPQ ) cua den »

do

dan, vi dan, nha nuo’c quki ly bang phap lufit, theo

phap

lu;t. X&y dyng phap lust, trong tarn la hoyt dpng l&p

phap

( HDLP ) nham t^o ra cac dao iup.t the liipn tu tuoTjg,

quan

diem doi mol cua Dang la nhipm vp chinh tri h#t

*

sire n^ng

n£ cua nha nuo’c ta liipn nay.

Vi pc thyc hien duong 16i doi mol cua Dang da. dan d£n

nhung doi thay san sac ca co’, so* ha ting lan ki#n true thuyag
M

t&ng, ca npi dung va tinh ch#t cac quan he xa hoi ( QHXH )e

Dieu do khi#n cho he th#ng phap lupt ( HTPL ) cua nuo*c tav#n di dupe xay dyng tree co’ so’ ciia ch# dp t£p trung

bao

efip, lai chju anh huo*ng nyng ne cua co5 ch# dieu hanh chi#n
trenh da tro* nen loi thol, thanh lyc can tfnh

dong

nang

seng tpo cua quan chung, la manh dfit mau mo’ nudi duong tinh
ty do, tuy tiyn, b#t ch#p ky cuong, phep nuo’c. Do cung

1

la

mpt hp thftng tan mpn, mau thuan, chBng cheo, hieu lyc thfip.
Thye tr^ng nay doi hoi Nha nuo’c phai xay dyng mod HTPL
'

thich ung dieu kipn kinh t# - xa hpi ( KT-XH ) va CO’

ch#

quan ly mol, co tinh th#ng nh#t, 'ong bp, on djxh va

kha

„

?

thi. Vol dinh huong xay dyng NNPQ, doi hoi tren Ip.Id

cang

tro’ ncn c#.p bach. Mft nguyen ly i/aug tinh pho quat

trong


2

N1IPQ la lu£t phai co dia vj. thSng tr| ttfi cao, song,

do

phai la lupt cua cong bang va dan chu, vl con nguoi ; lupt
phai tao ra khung phap ly chpt che cho b£t ky hopt

dpng

nao cua Nha nu*o*c. Dieu nay co nghia HDLP khong chi

co

nghia vp bao dam cho Nha nuo’c co du lupt, ma quan

trong

hot), phai bao dam chfit lupttg cua lupt.

Nhu’ng nam vua qua, HDLP cua Nha niro’c ta da diTQ’c

day

manh ; Qu0c hoi, Uy ban thircng vu Qu6c hpi ( VBTVQH )

ban hanh duyc nhieu lupt, phap lj;nh. Tuy vpy, nhieu

vyc quan trong nhir dan sy, t$ tprg dan sy, hanh

da

llnh

. chlnh,

va nhSt la linh vyc kinh t& van chira co du lupt

dieu

chlnh. Cac quan hp phat sinh trong HDLP khong nhung chira

co du cac auv phpp phap lupt ( QPPL ) dieu chlnh,lai tan
mpn, dan d£n tinh trpng tuy tien, chpm tre trong vipc xay
dung, ban hanh lupt. Dgn nay Nha niro’c van chua

co

mot

•A

dpo lupt quy d^nh tham quyen va trinh ty xay dyng va ban

hanh van beua quy phprn phap lupt ( VBQPPL ).

vl thS, nghien ciru nhung vfin de ly lupn*
cac giai phap nang cao chSt lirphg HELP nham

dS

khao

nhung ygu kern neu tren , dap ung you chu cua NNPQ la

xufit

phuc
chn

thigt va cSp bach hipn nay.

2. trinh hlnh nghito owu dB tai
- Mpt s0 vgn de lien quap d&j dS tai nhir doi moi hp

thtfng chinh tr$.f NNPQ, cai cuoh bp may nha niro’c da

diryc

nha nghien cu’u de cap duoi nhibu goc dp khac nhau: Nguyen

Duy Quy, !tV£n d£ xay dyng nha nu’o'c phap quyen o* niro’c ta ”


TyP ohi

sari 5

4/1992 ; Dao Tri Uc

nu’o'c phap quyan vol vipc xay dyng va ho a

thtfng chinj.i. tri nu
J ’o’c ta trong qua dp len
Typ ohi lighten ocuu ly lu pn ,

5/1993 ;

chu va Phap ch£", Tp,p chi Nghion quu ly

Such "Tim hiou ve nha nu’o’c phap quyen",
ly, Ha Hoi , 1 9S-2.
cac

- Mpt s6 vein de lien quan true tigp d&n IIDLP, nnu'

Qu6c
<

nguyen tac xay dyng phap luat, chu’c nang l£p phap cua

gia

hoi, ve quy trinh lyp phap ( QTLP ) da dup’c mpt s6 tac

de cpp• Ngo Due M^nh, "Mpt s6 suy nghi ve hoyt dpng l£p» phap
cua Qu6c hoi" , Typ ch£ Nha nu’o’c va phap lupt, s6 4/1-994

Nguyen Van Thao, "Quyen lyc thupc ve nhan dan - nguyen

i

taC

co’ ben cua Hidn phap", Typ chi Cpng san, s6 2/1992.
- Nhung v£n de lien quan d&i npi dung lupt vb

quyen va trinh ty xay dyng VBQPPL cung da du’p’c

tham

hoi

thao

nhieu lan do Bp Tir phap to chu’c.

Hhln chung, uhung cong trinh
khua epn ii cua HDLP, Ti$p tliu nhung het

de can
•*

mot
*

. do, luan

nghien cuu v&n de nang cao

sd

huong

3. Mgc-dlcfr va ahien) vu cua_lufo,an

Lu£n an co muc dich nghien cu*u ly lupn HDLP, dS

xu£t

nhtrog giai phap nham nang cao chfit lucyng HDLP , gop phln bao
dam cho nha nu’o'c xay dyng mpt HTPL thSng nh£t, dbng bp,
d|nh va kha thi, dap ung yeu c&u quan ly KT - XII, yeu

on
c&u


- 4 -

xay dung NNPQ o’ Viet Nam hiyn nay.
De thyc hiyn mpc dich tren luyn an co nhiym vu :

Thu nh£t : ’Phan tich quan diem cua Dang ta ve

nhu’ng y£u tb ho’p ly cua no, khung dj.nh vai tro

NNPQ,

cua phap

lupt trong mpi llnh vyc do! s3ng xa hoi.
Thu hai J ham ro khai niym HDLP ( ban chSt, dye diem,
npi dung ), QTL1-, vai tro cua HDLP trong NNPQ, m(5i

quan

he giua lyp phap va lyp quy.

Thu ba : Phan tich HDLP cua Nha nuo’c ta trong

cac

thol ky lich su, danh gia thenh tyu, tbn tyi. Tu do,luyn

an khai quat tu1 tuong lyp phap Hb Chi Kinh, xem la co1
z
»
*
d§ xufit cac giai phap.

so’

Thu tu : De xuSt nhu’ng giai phap, ki£n nghi nang cao
ch£t luyng HDLP theo dynh huong xay dyng NNPQ hiyn nay.
4. Dong

moi v^ mat khoa hoc cua lygn_.yp
44

Mpt la : Phan tich khai quat nhung dye trung co*

ban

cua NNPQ, vai tro cua phap lupt trong NNPQ cua dan,do den,
vi dan •
Hai la : Lam ro ve myt ly luyn khai niym HDLP va cac

phym tru lien quen ; m(5i quan hy giua lyp phap,hanh

phap

va tu phap ; tu duy moi trong llnh vyc lyp phap.

Ba la : Phan tich mot each tuong dtfi he thCng lj.ch su
%
lyp phap cua Nha nuo’c ta, dye diem, nyi dung
lyp phap

tung tho’i ky, buo’c d&u khai quat nhung tu tuong

Hb

Chi

Minh trong linh vyc lyp phap.

B6n la ; De xu&t giai phap co’ ban nang cao ch£t luyng

-5 -

HDLP theo dpnh huong xay dyng NNPQ cua dan, do den ,vl dan.
5. Co*

JLygj^yk

Luan an du'yc thyc nips tren co- so’ ly lufn
•-*

.

r

CUE

Lenin, tu tuLng Ko Chi h’iinh ve nha nuo’c va

nghia Mac

luyt, duong 151 doi mcl cua
ci Dang, d^c bipt la cac quan

chi dp.o cong•_ cu.Jo ti£p tyo xay dyng va hoan thipn Nha
Cjng hca Xe h?i chu nghia Vipt Nam dvyc khang dj.nh t£i

nghj lUn thu Tam Ban ch£p hanh Trung trong Dang

khoa VII.
* i, tac gia

Trong kxii thyc hi£n lu|n an

khia cash hc~ ly cur cue
-

4- l'x n -ã**ã fT 4v
J ô. .ã

sluing

Ai

iy.

?

cac tu* tircmg ti£n bf> cua cac tac gia Ion cua nhan loyi
nha nuo’c va phap luyt, kinh nghipm lpp phap cua

cac

ve
niro’c.

Luan an con duyc thyc hipn t ren co’ eo’ cac sfl lipu dieu
tra, khao sat ve HDLP cua Nha nuo’c ta.
44

Lupn an str dyng cac phtrong phap cua trl5t hpc

Lenin, nhu p hirer, g phap

Mac

-

logic k£t hyp vol 11 ch su’ipntrong

phap phan tich va tong hyp, khao sat thyc tien,

tham

do

va di^u tra dir lufn.

6. i_p_gfaia thyc tlep cua luap an
Vol k£t qua lu£n an d£t uu’Q’c, tac gla hy vpng gop phhn
%
nang cao them hh£n thirc vfe vai tre cua phap luat, HLLP,dcng
*
\
k
*
X
gop vao vice xay dyng lupt ve tham quyen va trinh
ty xay
dyng VBQPPL.

Luan an co the dung lam tai lipu tham khao

cho

vipc

nghien ctru, giang dpy ly luan ve nha nuo’c va phap lupt trong


X
*
7
?
cac tru’o’ng dao tao can bo cua Dang va Mha nu’O’c.
7. Ktft
Lufn an

luan, php ipc

: Lol me’ c.aut hai chiro’ng ( 6 tiSt ),

k£t

danh muc tai Lifu tham khao,

bai

nhung

vi^t cua tac gia co lien quan cl#n d£ tai lu£n an da
cong b(5.

? 4

du’o’c


- 7 ch&6ng i

VI TRI, VAI TRO CUA BOAT SONG LAP PHAP TRONG
NHA nMc PHAP QUY3N CUA DAN , DO DAN, VI DAK

TlgT 1

; VAI TRO CUA PHAP

Lu£t TRONG NHA Ntl6c PHAP

qtoSn.

Tu* tu'cng ve N1JPQ ma h^t nhen la sy th6ng trj t6i

cao

cua luf.t da xuSt liipn tu* thol co dpi* Nhung tu* tu'ong
deu xu£t phat tu’ vif’C xem xef. m6i quan hp giua phap

va quyen lyc de hlnh thanh each thirc to chu’c

quyen

hyn ch£ du’p’c tinh trang tuy tipn, l$ng quyen trong

do

luat

lyc,
vieo

thirc thi quy^n lyc# M£c du bi hpn ch£ bo’i y£u t3 giai

c£p,

thol dai, bo’i th£ gicd quan phap ly duy tarn, song tu tu’ong
tren ven diryc cac nha tri$t hpc co dyi trinh bay

h£t

s£u sac. Xo-long ( 638 - 559 tr.CN ) - nha chinh

tr£ Hy -

sire

lgp co dyi tiing noi : "Chi co phap luyt mo’i thlSt l$p diryc
trat tv va tao nen sy thfing nh&t"(l). d’Trung Qu5c co

dyi,

Han Phi Tu* - dai dipn Ion nh£t cua trrrong phai

tr}.,

phap

da phe phan quan diem du’e trj, le tr| cua Khong Tir, db cao
viec quan ly, dieu hanh nha nuo’c bang phap luyt - "De
*

lap

tryt ty trong nu’o’c, cac vua chua khong diryc dya vao

sy

chuyen quyen, ma phai dya vao luyt - dieu cao hon y

chi

cua vua chua"(2).

$

Tu’ tuong dung phap luyt dl cai trj., de to chu’c va tliy<

(1 ) Lick sir cac hoc thuyet chinh tri tren th£ gic’i. NX3
Chinh tri Qu0c gia. Ha Npi, 1°93, tr<62.
(2) Sdd, tr.55.

A

K
.
r 11 ga tro' thanh manh d£t mau no’ cho
c
thi auya ’ •
z . •
phong
su hlnr. tha-’h, pi. E t t n en ry.'c ro hC tiv tvong giai
z
tu san. Kguo’i co cong Icp lupn vfe
trong cac cape each mp.n g
z
tri In thauh hpc thuytft NNPQ la l.Cani.'Aib.
hpo,
tri'tri St hpc co dien Due. I. Canto* da
to- ( 1724 - 1804 ) - nha
trinh bay hoc thuySt cua minh trong tac pham "Nhvng
tv
•rt p.

’

l

_

_

rll

f

tvong vS l?.ch rv d?i cu’O’ng tu quan diem chfnh tri th£ giod",

"Ve boa binh vinh cuu", "Nhung .co’ so* duy ly cua

v£ phap lr£t"e

Trong cao tac pham do I ♦Canto’

hpc thuySt

quan

nipm

NFPQ la nha nvo’c cpng hoa thuan tuy, chan chinh, no*i

lu^.t

ngu’ tri khong php thupc vao bfit cu ca nhan nao ;

nha

la

li/c«

niro’c ap dung nguyen tec phen quyen trong to chvo quyen

tp*

th\rc hifn ty do cua moi nguod tren co’ so* ton trong

do

cua nguol khac va phn hc»p vol phap lu|t.

Hgay nay, hpc thuySt KNDQ tv aLs da dup’c cac nha tri£t
hpc, chinh tri kpc, xa hoi hpc, luet hpc,

nghien

evu

diroi nhieu goc dp khac nhau, nhung xu th# chung la :
- Xay dp’ng NNr Q la mpc tieu c£n hirong tol cua

b£t

xa hpi nao. Dieu dang chu y la, m£c du phe phan tinh

ky

khong

tvong cua 1. Canto’ ve nha nuo’c "Cpng hoa thuMn tuy", Cac Mae ­
da cho rang ly tvong cua Ong "luon luon la mpc dich”

"

d6i tupng tu duy" cua nhung nguol XHCN* 6 Duo,

dyng .

xay

NNPQ luon la mpc tieu duyc bat dHu tu* thS ky X±X, va

bao gio* bi tu bo. Ph.Stal (1802 - 1861

la

chua

) luat gia Due tung

khang dinh : "Nha nuo’c can phai tro’ thanh nha nuo’c

phap

quy^n - do la phu’ong cham cua thoi d^i"(l)« i Cong hoa Phap
(1 ) Tim hieu v£ nha niro’c phap quy^n. Nxb Phap ly» Ha Noi,
19S2, tr.17.


hipn

xajr dyng IliiPQ tro’ thanh myc tieu thyc tien cua o& un
dyi ho a nha nuo’c

Phap theo gang kign cua nguyen Tong

thtfng Phap P JAitterand. Ilhln chung, tu twang chinh

trj. -

phap ly c’ Phap deu thwa nhyn ve nguyen tac : xay dyng NNPQ
la ay lya chon duy nhfit, vl no dap ung duyc khat vpng vuon
tol ty do, cong bang xa hpi, phuc lpl cho nhan dan.

khac, truac sy suy thoai, b£ tac ve 16i stfng cua

Myt

lo*p tre,

sy bi£n dyng cua thang gia trj. xa hpi, MitshelMiaille -nha

cho

chinh tri hpc truong Dyi hpc Tong hyp Montpellier da
rang : MTro’ ve vol nha nuo’c phap quyen la mpt phan cua

sy

vyn dpng rpng rai - sy vyn dong hwong tod dyo du’c vol tinh
each la myt quan trpng nh£t cua cac quan he xa hoin(1 ).Noi

each khac, NKPQ da tro’ thanh cuu canh cua xa hpi,

la

cai

ma nho’ do denh dy, nhan pham, nhung nguyen tac va gia

trj.

dyo du’c chung cua dan tpc va nhan loyi dutyc giu

nhu

gin

tai san t hi eng lieng, vo gia.

Nhin chung, tu tuong va quan diem ve NNPQ i€t da dyng,
song deu nh£t tri o’ hai dac trung co’ ban.

- Nha nuo’c phap quyen la mot to chuc cong quyen

dup’c

xac d£nh chyt che ve myt phap luyt, bj rang bupc bod

phap

luyt, dya tren n£n tang phap luyt de duy tri cong

tranh duyc tinh tryng tuy tipn, lym quy&n tu phia

quySn,

co’ quan

nha nwac, vua bao vy con nguod truo’c bp may quyen lyc, vua

tyo lyp dup'c mpt cong dbng trach nhipm giua cong dan

va

Nha nuo’c#

(1 ) Tim hicu ve nha nuo’c phap quyen. Iixb Phap ly. Ha Hpi,
1992, tr.75.


10
- Phap lupt du’p’c conr quyfen thua nhen Pro’
/

tro’c
thi

xa hoi, co Ria trj. phap ly ph§ bigh,hipu lyc

thanh Xh&

bat bupc

hanh, thanh phiroDR thic cai trj. va qU« ly /a hoi.

Nhipm vp co- ban cua NNPQ la bao dem sy ton trong nhen
pham va cac quyfcn co’ ban cua con nguol ; moi nguol dbu

co

the ty do phat tri on, hoan thipn ban then mlnh.
Uba nuo’c phap quy^n c~ng nhu nha ntro’c noi crung
tbn tpi tren co’ eo* cua mot ch& do kinh t*, quan h$ eo’
nhfift dinh. Vl vpy, khi ma : "Dieu kipn t'bn t$i cua tu

la ch£ dp lam thue”(’i) thi nhung g£a tri cong bang, dan
tu

va nhan ben cua phap lupt theo hpc thuygt phap quy£n

san cung chu y£u chi mang tinh ly thuygt thu&n tuy.
6 ’nu’o’c ta, tu tuong ve NNPQ da duQ’c Chu tich Ho

Chf

Minh de c£p ngay khi Nguol con dang di tim con duong

cuu

n uu’c • Vol ban "Yeu sach cua nhan dan An Nam” ( 6/1919 )

”Vipt Nam yeu cllu ca" ( 1922 )

”Nhol ho hoan gui Hpi

qudc” ( 1920 ) Hb Chi Minh, da neu v£n dS quySn

lam

,

van
nguol

cua nguol Vi pt Ham, gun quyen con nguol vol mpt ch? dp cai
tr^. dan chu, phap quyen co vi i* T1 tdi thUQDg trong quan ly
4

nha nuo’c, quan ly xa hoi.
Buo’c vao thol ky doi moi. Dang ta chu t ru’oiig xay

va

NNPQ, xem la d|nh huoDg cua ccng cucc xey

(i'jmg
keen

thipn Nha nu’o’c Cpng hoa XHCN Vi£t Nam.

( 1) Cac Mac - Angghan. Tuyeo tpp, 2pp 1 , Nxb Sy th£t, Ha

Noi, 1980, tr.556.

I


- 11

Ve phuong dipn ly lupn, v£n d£ NilPQ - nhu* Bang ta chi
to,

c&n phai duyc nghicn cuu sau sac, toan dipn. &’ goc
an dya vao cac quan diem
tai nghien cuu, luan
:

cua

dp

Dang

doi mol nha nuo’c; de phan tich vai tro cua phap lupt trong

NNPQ.
Thu nh£t : Nha n u'o’c phap quyen du’Q’c d$t duod

sy

lanh

dao cua Dang*
Dieu can khang d;j.nh la : Xav dyng NNPQ Vi pt .Nam

hoan

toan khong phai xay dyng mpt "kieu” nha nuo’c mod,, thoat

nhung nguyen ly pho bi£n cua chu nghia Mac - Lenin vb

nuo’c XHCN. Sai lKm dan dOn sy sup do cua CNXH o’ Lien Xo

ly

nha
va

cac nuo’c Dong Au khong phai o’ cho Dang cpng san o’ nhung nutfc
nay chu truong xay dyng NNPQ, ma o’ cho da de cho nhung

th6

lyc phan bpi 1
dla

vq. tOi cao cua lupt de l&y co* dan d&n tuo’c bo quyen

lanh

dp.o cua D^g dOi vol nha nuo’c va xa hoi, di tod

thu

tieu

ta

cho

Dkng. Bien chung cua ljch sir phat trien nha nuo’c

th&y : mpt my t, nha nuo’c chi co the tro* thanh NNPQ khi
sy lanh dyo cua Dang ; mat khac, sy lanh dao cua Dang

co

d6i
r

vol nha nuo’c chi duyc xac Ipp trong diSu kipn Dang doi mol

noi dung, phuong thuc lanh dyo cho phu hyp vol to chuc quyen

lya trong NNPQ. 6’khia cyqh thu hai vai tro cua

phap

lupt

dup’c the hipn :

- Phap lupt tro’ thanh mat x£ch quan trong

chuyen tai

npi dung lanh dyo cua Dang dSn tung co’ quan nha nuo’c.Duong
101, chu tru'ong cua Dang duo’c thfe ch# hoa tro’ thanh gia trj.
Phap ly pho bidn co hipu lyc bat bupc, duyc thyc hipn

k^p

thol, nhdt quan trong xa hpi. T&t nhien, duong 16i do

phai


i

12
xufit phat tu’ nhan dan, mang n§i dung dan chu, phen

anh

hoa

duong

tinh quy lupt cua su vpn d{ing xa hoi. The chg

i

Irfi, chu tru’o'nr. cua Dang tro1 thanh dap d.j.fen;.Iron/; . .phuong
thirc lanh dan dig Danr cSpi quygn, • PS.v,,.cwig-lft...da.C—1IW3£
chinh -tri - Phap ly hang dau cua IHfPQ bod Phap lugt co co’
so* tu* dtronr lSi cua Dan--: ; sire mpnh va di a yj. tgj-caucus

no co coi n-:uon tu* t£n,h each ma;;.; va khoe. hoc, trong d.wpne
lfli cua Dan;:.

- Phap lu£t the hi£n tu’ twang va quan difem cua

Dang

tro’ thanh kliuon kho hoat dong cua cac to chu'c dang,

vira

phen

cung
*
ctf uy tin, vai tro lanh dao cua Dang trong xa hoi.M^t khac,

dem bao nguyen tac lanh dpo cua Dang, vu'a gop

nhap lugt con la chuan nyc de kiem tra diih gfa pham chfit,

doi

nang luc, la phu’O’ng tien tac dpng giao due mgnh me

ngu dang vicn cua Dang.

Thu hai : Nha nix’c phap quyen theo nguyen tac

” dan

lam chu nha r.iro’c”.

Day la nguyen tile
CUE.

Deng, "Den lam chu .

*P\

difera

cua NNPQ theo quan

d sn
*

vua la ben chSt. vu*a

«««
ltd

dpng cua nha niro’c.

tiim diem dinh hueng to*?.,

vp

oau cua nguyen tac dat
LCD

la

lao. Thyrc te cho th£y, nhan den co y chi lam chu song
’

J

’

kh3ng co diBu kipn lam chu, Nha nuo’c khong bl

rang bupc

bol pghia vu phpc vp nhan dan ciia minh thl nguyen tac"dan

lam chu nha nuo’c” cung chi la hlnh thirc. Vi v$y, vai

tro

cua phap lupt trong NNPQ duyc the hipn ca o* hai phuong dipn:
I

- Mpt m£t, phap lupt the hipn ”t£t ca

quyen

hanh


- 13 -

nh£t d&y du va khong chia se - trong tay loan the

nhan dan”(l) tao dung len nhung kenh phap ly dung dan, dan
chu va thuan tipn de nhan dan tryc tiSp ho$c gian ti6p,bang

cac hlnh thuc va phuong thuc khac nhau thanh l?p

len-

nha

nu’o’c, tham gia va quy^t d|nh nhung cong v.i?c nha nu’o'c,nhung

vice hp trpng cua qutfc gia, giam sat ch£t che

dong

ho$t

cua cac cc’ quan nha nuo’c.

M&t khac, nha nu’o’c, cac co’ quan nha nu’o’c,
chu’c nha nuo’c dupe xac d|nh chat che vS m^t phi

rang bupc bo’i phap lu|t. Dieu c0t y£u la o’ chc

luat

tao ra khuon kho, co’ ch€ phap ly cho vipc thyc

quyen

lu’e nhan dan cua nha nuo’c , dam bao cac co’ quan

nu’o’c

sy?

phen

tuy

tipn,

lupt

lam

thyc hipn quyen lyc do nhan ddn giao pho trong
cong, phffi hyp, ty kiem tra, ty giam sat, tranh

1pm quyen•

Thu ba : Nha nuo’c phap quyen su*

cong cp quan ly, dieu tiSt nen kinh t£ th| truong theo dinh
huong XHCN, log.i tru tlnh trpng vo chinh phu,

sy phai hoa

giau ngheo, tp nyn xa hpi, nguy co* mai mpt dan nhung gia tri

truyen thtfng dan tpc, Bang phuong tien phap luyt NNPQ

tao

nen sy thdng nh£t giua phat trien kinh t£ vol ti£n bp

xa

hpi, kinh t£ thj. truong lzhong dt>i lpp vol xa hpi van minh,
laqh mynh. Phap luyt o’ day vua co vai tro xac lyp

co’

so’

Phap ly trong viyc huy dpng va sy dyng t‘6i da cac nguBn lyc
cho sy phat trien kinh ter vua ngan chyn y$u t6 tieu cue cua

kiqh tS thj. truong, vua hipn thyo hoa chinh sach xa hpi^xen
(1 ) V.I.Lenin : Toan tap, tpp 10, Ilxb TiSh bp, Matxcova,
1979, tr.371.

- 14

con ngu'd la myc

vp duy nhlt va gia trj. cac nh&t ,

vua tyo ra khong

ly bao dam t1/ do,

vs clio a kivn, co1

nhau trong kinh d oenh, lam

dang

binh

glau,
lair.

thol

phut hay tinh
txnn nang upug sa ig tex, vua ngan ch|.n

f'Xan clci(51,
(5u-9 coi cion la v :-en h$t, vu’a bac v' “r

quyen Ipl

A

tac

n^joi oax> zuSt, via bao vs qvysn lyi ngu'O'i t1 e u d un * ,

dam quy'8n lam chu cua nguiii kinh doanh dCi vol doanh nghipp,
f

I

quySn tu chu trong cac hanli vi kinh doanh, vua bao dam

nha

nu’o'c thiSt Ipp du’Q’c mpt trj.t tv? kinh t£ phv hyp vol quy lupt

phat trien xa hoi, bao dam &y Phon ph6i binh dang nhu’ng kSt
ova lo.o dpng, tel sen qutfc gia, thu nhf.p qu6c dan

Thu tu : Nha nuo’c phap quyen Vipt Ham bao

ph uc

va

trong

dam

thyc t& su phat trien tu do va toan dipn cua cac ca nhan.

Nha nuo’c va ca nhan trong lj.ch su oung nhu

trong

hipn tai luon la tfilm guong phan anh ban ch^t, gia trj.

xa

hoi cua nha nuo’c. Trong NNPQ ban chSt, npi dung, dpc

diem

- Quyen va ty do ca nhan la nhung gia tr.| nhan

ban,

phan anh ban ch£t, khat vpng cua con nguol, la dieu

kipn

cua sy tu hoan thipn, ty khang dj.nh nhung gia trj. xa

cua moi ca nhan, sy cp the hoe. nguyen tac "dan lam

hoi
chu

nha nuo’c" o’ moi con nguol cu the.

- Quyen va tu do ca nhan la nghia vv. phyc vy

cua nha

nuo’c, phu hop vol dieu kipn KT-XH, dbng thol, la giol

hyn


- 15 -

hopt dpng, la ”m6c giod” tranh cho nhe nuo’c khoi
ch£ chuyen quyen, giao dpc

hlnh thanh y thuc

co’

vien

chuc,

syi’ tpn tuy cua nhung nguod dup’c dan giao quyen lam cho

hp

thv'c cu la cong bpc cua nh

*

- Sv hai hoa giua quyen, nghia vp, trach

nhipm

giua

nha nuvc va ca nhan, ca nhan va nha nuo’c*

nguycn

Phap lupt trong NIIrQ khong chi ghi nhpn cac

tac tren thanh mpt the ch£, ma con cp the hoa bang each

:

- Trao cho cong dan nhung kha nang mang tlnh hipn thyrc
xac dinh trong vipc bupc cac co’ quan, vim chuc

nuo’c

nha

phai ton trpng nhung quyen va lpd Ich hp*p phap cua mlnh.
- Xac d^nh ch£ dp trach nhipm tuong ho theo

nha

do

nuo’c, cac vien chuc nha nuo’c phai co trach nhipm truo’c cac
%

*

*

»

*

hanh vd trai phap lupt, xam phpm tinh mpng, sue khoe, danh
dp, nhan pham, tv do va tai san, cac quybn va lpd ich

hpp

phap khac cua cong dan ; ngup’c lai, cong dan phai co trach
nhipm trong vipc thvc hipn nghia vp truo’c Nha nuo’c.
- Bao dam mpt he thtfng co’ quan tai phen hoan

chinh,

vol thu tpc td tpng don gian, dan chu, -blnh dang, tipn lpd,
khong t6n kern de moi nguod dan d^u co the trve

tp

ti£p

bao vp mlnh truo’c bp may quyen lpc. Phap lupt, do

vay, vua

la nguod bao ho, vua la trpng tai phan xu cong minh

xung dpt xa hpi, xung dpt giua cong dan vod nhung

nhung

the

che

quyen lpc.

- Di^u co y nghia quan trpng con o’ cho phap

lupt tro*

thanh phuong tipn giao dpc con nguod y thuc phap lupt

va


- 16

*

trach nhifm cdng din, ey hie a big-c va nhung ky nang
dO
thi St trong vice thyc hipn chu dpng cac quyen va ty

c&n
cua

mlnh, ton trpng quy^n va tu do cua nguol khac*
>. A

JMJ2&S :

I|V-

dun la nha nwo’c theo

vi

cua dan , do dan va

Jhl Minh "Tram tier;

phai

co thhi: linh pl'Zp quyen”.
h£t

Theo uu tuorg nay, v| tri toi cao cua luyt truo’c

phai c up'c xac lap trong voan bp hoyt dong cua nha nuo’c tren

nguyen tac : cac no’ quen nha nuo’c, vien chuc nha nuo’c ” chi

dup’c lam nhung gi ma luat cho phep”, phei bao vp phap

luyt

nhu bao vy chinh rr.lnh*
dup’c

D(5i vol xa hoi, d^a vj. t5i cao cua phap luyt
xac lyp o’ nhung gia trj :

- No gop phfcn tyo l£p mpt xa hoi ma moi thanh vien ton
trong lan nhau, rang bupc lan nhau ve quyfcn va nghia vp phap

ly, hinh thanh cyng dong vol y nghia la co’ so’ xa hoi cho sy

tbn tyi cua NNPQjvua la mpt sue mynh, mpt y chi chung

Nha nuo’c phai de ra va thyc hiyn cac dao luyt vi

lyl

bupc

£ch

cua xa hoi*
ft

- Phap luyt dj.nh hlnh hoa, chinh thuc hoa cac QHXH pho

bi£n, tranh cho con nguol kiwi nhung hanh vi ty phat,

quang, vua to ohucr di^y chinh, vua dynh huung "dong
z

cac QHXH

4I

mu

chay "

theo dung quy luyt khach quan* D^a vj. tfti cao cua

' - la sue mynh
‘ cua tinh
*L
luyt trong xa hpi do vay, chinh

tfit

ygu, tinh quy luyt cua su van dpng va phat trien xa hpi*
f
Z
n
rv
<

dem
- Phap luyt tre’ thanh nhung dyi luyng cong bang,
Ipi cho tSt ca mpi nguol nhung kha nang, dieu kipn co’

hoi


17 -

nganc nhau de phat trion, the hiyn va duy tri

sy

tuo’ng

xtrng, hai hoe giua leo d$ng va phan ph6i, giua c5ng hi£n

Va huo’ng thy, giua phyc vu xa hpi va sy danh gia

cue xa

hoi, giua muc do vi phym ve muc dp trach nhipm phap ly,...

Cong bang do vyy trd’ thanh tieu chi dye tru’ng cua

phap

luyt, quy dinh cupc s6ng thyc te cua phap luyt. DeniDido’ro

( 1713 - 1784 ) - lanh tu thien tai cue phong trao

khai

sang Phap the ky XVIII da viet : "Cac dyo luyt la ao

anh,

khi no khong dieu hanh tSt ca ngang nhau ; no cung la

ao

anh khi mot thanh vicn xa hpi nao do co the tu

vi

tiyn

phym me khong bi trung phat”(1)•
De cap gia tri xa hpi cua phap luyt can chu y :

- Khong nen tuyyt doi hoa phap luyt. Tinh t6i cao cua
phap luyt hoan toan khong dong nh^t, khong doi hoi dua toan
bp cac QltXH vao phym vi dieu chinh cua phap luyt. Nha nuo’c

phap quyen la nha nuo’c biet k£t hyp mpt each linh

hoyt,

dbng bo sire mynh va tinh iru vi$t cue cac phuo’ng tiyn

dieu

chinh cac QHXH. Vi vay, Dang ta nhSn mynh : "Kha
”Kha nuo’c quan
ly xca hpi bong phap luyt, theo phap luyt. Do la co’ so’

chu

y£u dieu chinh cac quan hp cev ban trong xa hpi. DBng

tho’i,

coi trpng giao due nang cao dyo dire xa hoi chu nghia,

Ket

hc* ’.n bien phap hanh chinh vo’i giao due tu tuo’ng,

cao

nang

dan tri"(2). Cung tu dey cho th&y gia tri xa hpi cue.

phap

r
luyt con duo’c nhin nhan 0’ cho no vua luu giu nhung ggia tri

( 1) L|ch su cac hpc thuyet chinh tri tren the gio’i. Nxb

Chinh tri Qu6c gia. Ha Moi, 1993, tr.277- 278.
(2) Dang Cpng san Vipt Nam : Van kien Hoi nghi lan thu tarn

BCHTC, khoa VII, tr.29 - 26.

THU VlfcN DH LUAT TP. HCM


ir> -

truyen tn6ng ou

Q Cll

t QC ,

”dan tfc hoa” nhung

g£a

dan tpc tren th? gid*i

tinh hoe cue

tri,
va ciia

a, cd vu vl cn di.nh nhung gia ti'4thi

Io rhuo’ng tian canh bao, ng

. tin

vi

hanh

chpn ou‘ tn

cua 16i song, nhung

chCng dbi, vi pn;;v

c?.ung cua xs hpi, cua c5ng bong

ve cua cac

i -1

7ion khac.

Phap lu$t cua Nha nuo’c ta la phap lupt cua tho’i
- mpt xa hpi nhu Cac Vac noi : ”... Ve

niQi

ky

phuo’ng

kinh t?, dpo due, tinh than - con mang nhung dau vet

hoi ou ml. no de lot long ra”(l). Ho’n nu’a,tr eng

dieu

kier, cua nor. kir.h ve thi turong - mpt n&n kinh t? khong bao
hap trong no co’ che bao ve ve mpt xa hoi, thi g£a

tri

xa

hoi to Ion cua chap lupt con o’ kha nang phan anh

va

4. *

to

chuc thy’c hipn hu’u hiyu cac chinh sach xa hoi dung dan >
cho bang nhu’ng d§o lu£t thick. hq'p Nha nuo’c tac

dong

»
O’

klch

thick non can xti&t .phat trier. de nang dan mire song,via nang
cao phuc lq’i xa
tigt ho’p ly ihv

th^’c hien tot bao hiom xa hpi,vua
, tp,o ra nnu’ag dieu ki?n, n *

can thiet trong vipc nu’o’ng thy. nhung gia tri do

d5i

thanh vien xa hpi.
f
X

TTET 2 : HO AT DONG LAP PHAP TRONG KHA nMo PHAP QUYEN
...
Si,” hlnh thanh HIP I; o’ moi nu’o'c chj.u sy tac

dong

cua

flhieu yeu to khac nhau, nhu* truyen th6ng lj.ch su’,quan

diem.

(1) Cac kac

Angghen. layer. t$p, Typ IV. Hxb Su that, ha NJi

1982, tr.477.


19 cua nha nuo'c vb phap luf.t va nguon cua phap lupt,

nguyen tac to chuc quyen lyc nha nu’o'c,

nhung

• • •

hinh

du’O• ’c
J*cac nu’o'c theo HTPL Common Lav/, phap luat
•

thanh chu yeu qua hoat dpng xet xu cua Toa an. Cac quy phpm
trong HTPL cua cac nuo'c nay ( chu yeu la Anh - My )

la mp

phan co’ ban cua ban an hay quy&t d|nh cua toa an cSp

tren

gun vo'i tinh tiet cua mot vu an cp the va duo’c dem ap

dpng

tuo’ng tp* cho vp. an sau (1). 6’cac nuo’c theo HTPL

lpc

phap lupt duyc hinh thanh tu nhieu nguon khac nhau,

song

ra

chu yeu thong qua IIDLP cua co’ quan co them quyen. Ngoai

nhieu nuo'c con ap dpng che dp uy quyen lap phap cho co’ qua
hanh phap de thfch ung vo'i nhu chu DCPL ng,ay cang tang

cu

xa hpi va tinh chat bien d$ng va phu'c tap cua linh vuc

l£p

phap hanh chinh.
(J’nu’d’c ta, HDLP la bp phpn chu y£u cua hopt dong

cua HDLP

dung phap lupt. Do la vi cac dao lupt - ket qua
dpt co* so’ phap ly nen tang cho do’i song

11112

xay

nuo’c va xa hoi

Mpc du con co nhung quan nipm khac nhau, song co the khang

dinh : HDLP la mgt

dang host dpng phuc

...

hyp

bao

/

mpt pham vi rong lo'n cac hanh vi phap ly ke tigp nhau, quan

hg chat che vo'i nhau, do nhieu chu the co vi tri,chu'c nang
quybn hpn khac nhau tien hanh nham muc dich chuyeh. hoa

y

chi cua nhan dan, duo’ng 18i, chu truo’ng cua Dang duo'i hinh
thuc cac dqo luat,dap ung nhu cau DCPL cua xa hQi.

(1) Xem : Tim hieu lu£t so sanh. Hxb Chinh trj Qu6c gia.

Ha IJq i, 1993, tr•15.


20
Tinh phuc hyp cua HDLP duq’c the hipn o’ cho no

bao

gbm nhieu hopt dpng khac nhau, co m6i lien hp ch$t che va
theo mpt trinh ty nh£t dinh :

- Hopt dpng chuan b| va thong qua dy kien chuo’ng trinh
xay dyng lupt ( CTXDL )•

- Hopt dpng chuan bi va thong qua cac dy an lupt

va

dua chung vao hopt dpng.
- Hopt dpng giai thich lupt.

Nhung hopt dpng tren la nhung dpng co* ban

cua HDLP •

Trong NNPQ, HDLP mang tinh triet de, no khong

nh&n

mpc

dich sang tpo ra cac ”dpo lupt tren giay", ma la nhung”dpo
lupt trong hanh dpng”. Dpc diem nay mo’ rpng phpm

cua

vi

HDLP, cho phep nghien cuu HDLP toan dipn, bao quat. Tu day

chn bo sung vao HDLP cac dpng hopt dpng sau :
- Hopt dong theo doi, danh gia tac dpng

cua

thyc tS

lupt nx/i ban hanh de co bu bo sung, sua chua cho phu

hp’p

thyc tS.
- Hopt dpng xu ly cac dpo lupt vi phpm Hi£n phap.

Ve ban chat, HDLP la hopt dpng chuyen hoa y chi

cua

giai c&p th6ng tri thanh cac QPPL, ducri hlnh thuc dpo luat.
Dang ta quan nipm : "Phap lupt la the chS hoa

duo’ng 18i

chu truo’ng cua Dang, th& hipn y chi cua nhan dan” (1). Do
v£y, ve ban ch&t, HDLP la hopt dpng chuyen hoa y

nhan ddn,

tinh thSn va npi dung duo’ng

16i, chu truo’ng cua

Dang duo*i hinh thuc luat. Day la quan ni£m phan
nh&t quan giua tinh giai cSp vo*i tinh

chi cua

anh

sy

nhan dan cua HDLP

(1) Dang Cpng san Vigt Nam. Van kign Dpi hpi dpi biilu toan
quoc lSn thu VI.Nxb Sy thpt. Ha Npi, 1987, tr.120.


r

trong nha nuo’c ta.

hai

le

Ban chdt cua IiDLP va ban chat cua phap luyt

nhau.

nhym tru khac nhau, song co m<5i lien hy chyt che vo’i

da

Trong Tuycn ng on cua dang cpng san Cac Liac - Xngghen

phun tich tinh khach quan ve npi dung y chi cua

cap

giai

Quyen

thSng tri trong phap luat. Cac Kec cung khang dj_nh
lyp phap khong tpo ro luyt phap, - no chi phat hipn va

neu

luyt phap” (1). Nhu* vpy, tinh khach quan cua y chi duqc

l&n thanh phap luyt doi hoi phai co tinh khach quan

dS

trong

lam luyt. Dam bao du’q’c tinh khach quan trong lam

luyt-

se

tyo dieu kiyn phan anh du?c trung thuc cupc s6ng

xa

hpi
z

trong luyt, moi nguo’i deu co the "thgy duo’c mlnh trong phap

luyt”, phap luyt tro’ thanh tarn guo’ng phen anh lq’i ich,nguyen
vpng chan chinh cue nhan dan. Tu day doi hoi cac

quan

co’

tham gia vao qua trinh lam luyt phai xem xet mpt each

to an

diyn nhung yeu t6 KT-XH, ton trpng va can nhac duq’c m’pi lp’i

ich ma luyt can phan anh, chn bao vp, tranh tinh tryng

eye

bo, chi chu y den lq’i ich nganh, d|a phuo’ng mlnh.

Ban chat cua HDLI trong HNPQ cua dan, do dan,

vi dun

duo’c biSv. hi on typ trung trong cac dye diem sau :
Thu nhgt, HDLP la mat khau trong co’ che tong the

lanh

dpo, quan ly xa hpi. Dye diem nay cho th&y HDLP.

- Vua la su tiep noi hopt dpng lanh dao cua Dong

<«5±

vo’i I: ha nuo’c va xa hpi. No bao dam chuyen hoa noi dung lanh
dpo cua Deng ( duo’ng 18i, chu truo’ng lo*n ) thanh

npi

phap ly ) chuyen hoa hinh thu*c chinh tri cua sv’

lanh

dung

dpo

(1) Cac Hac - Xngghen : loan t§p, tup 1, M xb Sv tlipt | Ha N§i,