- Trang chủ >>
- Thạc sĩ - Cao học >>
- Luật
Luận án hợp đồng kinh tố vô hiệu và hậu quả pháp lý của hợp đồng kinh tế vô hiệu
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (12.91 MB, 206 trang )
rr
-t>
TRUNG TAM KHOA HQC XA HQI VA NHAN VAN QUOC GIA
BQ GIAO DQC VA DAO TAO
VI£N NGHIEN CtfU NHA NlfOC VA PHAP LU^T
LE THJ RICH THQ
HOP BONG KINH TE VO HIEU VA HAU QUA PHAP LY
CUA HOP BONG KINH TE VO HIEU
■
■
CIIUYENNGANH
MA SO'
: LU^T KINHTfS
: 50515
i
LUAN AN TIEN Si LUAT HQC
Ngtfiti hitting d&n khoa hQC. TS. NGUYEN VAN LUY^N
TS. NGUYEN THJ BICH VAN
TH J VlfcN DM LUAT TP. HOM j
So DKGB:...
HA N()l - 2002
lr.A....1^1 £/.....
Ldl CAM DOAN
Toi xin cam doan day la cong trlnh nghien ctfu cua rieng toi. Cdc so
lieu neu trong luan dn la trung thtfc va chinh xdc. Cdc ket qua nghien ctfu
neu trong luan dn chtfa ttfng difdc ai cong bo trong bat ky cong trlnh nao
khdc.
Tac gia lu§n an
L6 Thj Rich Thp
MUC LUC
Trang
Ldl Md dau
3
Churnig 1: CO SO Lt LUAN CUA HOP DONG KINH Tft VO HI$U VA HAL
QUA PHAP Lt CUA Nd
10
1.1. Hcfp ddng kinh td' va nhung dac thu cua no trong he thd'ng phap luat
cua nude ta
1.1.1. Nhung ydu cdu dat ra dd'i vdi vide didu chinh hop ddng bang
phap luat
1.1.2. Dae thu cua hop ddng kinh td' trong ch# dinh herp ddng kinh td'
1.2. Hop ddng kinh td' vd hidu
1.2.1. Nhan thufe chung vd hop ddng vd hidu
1.2.2. Cac yd'u td' vd hidu hop dong kinh td'
1.2.3. Phan loai hop ddng kinh td' vd hidu
1.3. Hau qua phap cua hop ddng kinh td'vd hidu
1.3.1. Khai nidm vd hau qua phap ly cua hop dong kinh td' vd hidu
1.3.2. Phuong thurc xir If hop dong kinh te vd hidu
10
Chuang 2: H0P DdNG KINH TtS VO HlfiU - THyC TRANG PHAP LUAT VA
10
17
27
27
32
58
69
69
72
81
THUC ti£n ap dung
2.1. Cach tid'p can cua phap luat va thuc tidn ap dung phap luat vd hop
ddng kinh td' vd hidu
2.2. Nhan xdt dd'i vdi phap luat vd hop ddng kinh td' vd hidu va thuc tidn
ap dung
81
133
Chuang 3: HOAN THI$N CAC QUI DINH CUA PHAP LUAT VfS HOP DONG
KINH Tfi VO HI$U
144
3.1. Nhung van de dat ra doi vdi vide hoan thidn cac quy dinh cua phap
luat vd hop ddng kinh td' vd hidu
3.2. Nhung dd xua't cu thd nham hoan thidn phap luat vd hop ddng kinh td'
vd hidu
144
K^TLUAn
DANH MUC TAI LI$U TH AM KH Ao
158
192
195
nhung tlviP't tAt trong luAn
An
1. BLDS
: B6 luat dan str
2. BLHS
: Bo luat hinh stf
3. DNTN
: Doanh nghiSp tvr nhan
4. DTNN
: Ddu tvr nude ngo&i
5. DT&PT
: Ddu tu va phat tri
6. LDN
: Luat doanh nghiSp
7. PLHDKT
: Phap 16nh hop ddng kinh t&
8. TAND
: Toa an nhan dan
9. TNHH
: Trach nhidm h£ru han
10. XHCN
: Xa h6i chu nghia
3
LOl MO DAU
03 ID 89
1. Tinh cap thiet cua viec nghien curu de tai
Sir xuat hicn nhieu thanh ph^n kinh t£ vdi sir da dang ve quy m6 kinh
doanh, hmh thurc hoat d6ng, hinh thufc sd huu... trong giai doan chuyd'n d6i
sang nen kinh te hang hoa nhifiu thanh ph£n, van dong theo co che thi trudng
theo dinh hudng XHCN da lam cho quan hd hop ddng kinh t£ thay d6i vc co
ban. Ciing vdi sir phat tri^n m6t birdc cac quan he hop dong kinh te, phap luat
ve hop ddng kinh t& da cd nhung budc phat tridn nha't dinh vdi vi£c ban hanh
Phap ldnh hop ddng kinh t£. Un ddu tifin cac quy dinh ve hop dong kinh te v6
hiCu va xir ly hop ddng kinh t£ vo hi£u duoc ghi nhan trong mot van ban phap
luat co gia tri phap ly cao la Phap ldnh.
Trong nhung nam d£u thuc hidn, Phap lcnh hop dong kinh te da gop ph£n
quan trong trong viec dieu chinh cac quan he hop dong kinh te, gop phan thuc
d
chu thd kinh t6 cung nhu bao dam trat tu an toan phap luat cua da't nude. Tuy
vay, do duoc ban hanh vao thcri ky d£u cua qua trinh chuydn ddi, cac quan he
kinh te mdi tuy da phat sinh song chua dinh hinh mot each rd ret va ph6 bien,
cac tac dong da chieu cua quan he kinh t£ the gidi den cac quan he kinh te
trong nude chua may phufe tap, khien cho gid day cac van ban phap luat nay
dang hoc 16 rat nhidu nhuoc didm, ba't cap. Sir thidu hoan chinh cua phap luat
ve hop dong kinh te noi chung va ve hop dong kinh te v6 hicu noi rieng da gay
anh hudng khdng nhd ddn cac chu thd cua nen kinh te, den su 6n dinh va phat
tridn kinh te.
Trong didu kidn cac quan he kinh td - xa hoi da thay ddi, khoa hoc phap
ly noi chung va ly luan vc luat kinh te va luat dan su cung nhu ly luan vd hop
4
ddng kinh td va hop ddng dan sir noi ridng cdn co str ddi mdi va tidp tuc phat
tridn. Cling vdi sir ra ddi cua Bd luAt dan sir, LuAt thirong mai va LuAl doanh
nghidp da nay sinh nhidu vA'n dd cAn duoc lam rd nhir khai nidm hop ddng
kinh td, moi lien hd giGa hop ddng dAn sir, hop ddng kinh td va hop ddng trong
hoat dong thirong mai. Chrnh sir khdng phAn dinh ro rang cac quan hd noi tren
da dua ddn sir khong thdng nha't trong each hidu cung nhir trong vAn dung dd
giai quydt cac vA'n de cua thuc tidn.
Vide hoan thidn chd dinh hop ddng kinh td la mOt vA'n de hdt stfc phiic tap
bed vd ly luAn lAn thuc tidn chd dinh nay con chura dung nhidu didm khong hop
iy, han chd hidu lire cua no. Trong nhung nhuoc didm do, cac quy dinh vd hop
ddng kinh td vd hidu va xu ly hop ddng kinh td vd hidu la vA'n dd dang quan
tAm. Neu vide xG ly hop dong kinh td vd hidu khong duoc thuc hidn dung thi
so phAn cua toan bo cam ket, va duong nhien la loi fch cua cac ben kf ket se bi
dat trucrc nguy co.
Vi vAy nhAn thuc dung vd ban chA't hop ddng kinh td vd hidu va hAu qua
phap ly cua no, tir do xAy dung cac quy dinh vd hop ddng kinh td vd hidu va
bidn phap xu ly thfch hop se gop phAn hoan thidn phap luAt vd hop ddng kinh
td.
TG cac If do neu tren tac gia da lira chon dd tai "Hop dong kinh te vd
hieu vd hau qua phap ly cua hop dong kinh te vd hieu" lam de tai luAn an
nghidn cGu sinh. Vide nghidn cGu cac co so ly luAn va thuc tidn vd hop ddng
kinh td khdng chi cd
luAn ma con co gia tri thuc tidn sAu sAc.
2. Muc dich va nhiem vu cua de tai
Muc dfch chfnh cua dd tai luAn an la nghidn curu mot each hd thdng cac
vA'n dd If luAn, cac quy dinh vd hop ddng kinh td vd hidu va hAu qua phap ly
cua no duoc quy dinh trong Phap lenh hop ddng kinh td va cac vAn ban hudng
dAn, thuc tidn cua vide ap dung cac quy dinh vd hop ddng kinh td vd hidu dd tir
5
do lam sang to vA'n dd nay, gop phdn hoan thidn mdt budc If luAn, cAc quy
dinh phap luAt vd hop ddng kinh td' vd hidu va dua ra mdt sd' giai phap nhAm
nAng cao nAng lire ap dung phap luAt trong Hnh vuc ndu trdn. XuA'l phal tir muc
dfch tren, de tai co nhidm vu:
1. Nghien curu nhung vA'n dd iy luAn co ban vd hop ddng kinh td' vd hieu,
phAn tfch ban chA't cua hop ddng kinh td' vd hidu va hAu qua phap ly cua no,
ddng thcri nghidn curu vd thuc tidn hop ddng kinh td' va xu If hop ddng kinh td'
vd hidu.
2. Trdn co sd nghidn curu ly luAn kd't hop vdi danh gia thuc tien, neu len
nhung vudng mAc cua thuc tidn ap dung Phap ldnh hop dong kinh te, tir do dua
ra cac giai phap khAc phuc, nhung han chd', bA't cAp cua herp dong kinh td' theo
cac quy dinh hien hanh.
3. Dua ra nhung kie'n nghi nhAm hoan thidn ly luAn vd hop dong kinh td'
vd hieu cung nhu
luAn vd hAu qua phap ly cua hop dong kinh te vd hieu;
hoan thidn phap luAt hop dong kinh td' noi chung va cac quy dinh vd hop ddng
kinh td' vd hidu va hAu qua phap ly cua hefp ddng kinh 16' vd hidu noi ridng; va
cac kid'n nghi nhAm nAng cao nAng lire ap dung phap luAt trong Hnh vu nAy.
3. Doi turong va pham vi nghien curu
Doi tuong nghien curu cua luAn an la co so If luAn, thuc trang phap luAt va
thuc tien ap dung cac quy dinh vd hop dong kinh te' vd hieu dd hoan thidn vd
mat If luAn, hoan thidn cac quy dinh vd hop ddng kinh td' vd hieu va hAu qua
phap ly cua chung.
LuAn an gicri han d nghien curu lam rd nhung vA'n de If luAn, thuc trang
phap luAt vd hop dong kinh td' vd hieu va thuc tidn ap dung phap luAt trong
vide giai quyd't tranh chA'p kinh td co lidn quan den hop ddng kinh td vd hidu
de tir dd dua ra cac kien nghi hoan thidn ly luAn cung nhu phap luAl vd hop
ddng vd hidu.
6
LuAn an tap trung nghidn curu
luAn hop ddng kinh td' vd hidu va hAu
qua phap ty cua nd xuA't phAt tir hidn trang khai nidm
ddng kinh te'.
Nhung vA'n dd nghidn curu cua luAn an duoc tidp cAn thco chidu sAu va loan
didn cua vA'n dd trong su lidn hd vdi ly luAn va quy dinh cua phap luAt vd hop
ddng dAn sir va thuong mai, cung nhu so sanh vdi phap luAt cua nude ngoai vd
vA'n dd nghidn curu, lidn hd vdi thuc tidn ap dung phap luAt d cac Toa an NhAn
dAn tir dd cung cd' nhAn thurc vd
luAn cung nhu hoan thidn cac quy dinh vd
hop ddng kinh te vd hidu va hAu qua phap
cua nd.
4. Tinh hinh nghidn curu
Hop ddng kinh td' la dd tAi da duoc nhidu nha nghidn curu ly luAn cung
nhu thuc tidn quan tAm nghidn curu. Da cd mot so sach chuydn khao vd chd' do
hop ddng kinh td' duoc xuA't ban nhu "Hop ddng kinh td" cua Ld Ldc, "Kd'
hoach hoa kinh doanh va hop ddng kinh td'" cua Phan VAn TAn, "Hop ddng
Hoang The' Lidn, Pham Huu Nghi, TrAn Dinh Huynh, "Phap luAt vd hop ddng
Bdn canh cAc sAch chuydn khao edn cd ra't nhidu bai vid't cua cac nha luAt
hoc ban vd vA'n dd herp ddng kinh id' cung nhu nhung vA'n dd cd lidn quan dd'n
nd trong cac tap chi chuydn nganh nhu: "Thi trudng va phap luAt" cua TS.KH
Dao Tn (Jc, "Kinh te' thi trudng va su edn thie't phai hoan thidn phap luAt kinh
te" cua TS. Ld Hdng Hanh, "Vd trach nhiem vAt chA't do vi pham hop ddng
kinh te va each xu If hop ddng kinh td' vd hidu" cua TS. TrAn Dinh Hao, "Co so
khoa hoc va thuc tidn cua vide xAy dung phap LuAt thuong mai d nude la" cua
TS. Duong DAng Hud, "Nghia vu hoan tra tai san duoc loi vd tai san khdng cd
cAn cur phap luAt" cua Pham Kim Anh, "Vdi suy nghi vd nguydn tAc chi’ dao
xAy dung phap luAt d nude ta hidn nay" cua TS. TrAn Ngoc Dudng, "Vi tn, vai
tro cua chd' dinh hop ddng trong Bo luAt dAn sir Vidt Nam" cua TS. Nguydn
Dure Giao, "MA'y
7
Hang, "Mdt sd' y kid'n vd Phap ldnh hop ddng kinh td sira ddi" cua Nguydn Thi
Khd, "Xac dinh ddi tuong va pham vi didu chinh cua Phap ldnh hop ddng kinh
td sira ddi" cua TS. Ho^ng Thd Lidn, "Vd mdi quan hd gitta LuAl dan su, Luat
kinh td va Luat thuong mai", "Luan cur khoa hoc cua vide xay dung phap luat
kinh td d Vidt Nam" cua TS. Nguydn Van Luydn; "Phap Luat thuong mai Vidt
Nam trudc thach thurc cua qua trinh hdi nhap kinh td qudc td", "Vd mdi quan
hd giura phap luat thuong mai, kinh td va dan su" cua TS. Pham Duy NghTa;
"Luat kinh td trong nira thd ky phat tridn cua Nha nude", "Tu phap dan su"Ma'y va'n dd iy luan va thuc tidn" cua TS. Nguydn Nhu Phat...
Vd dd tai nghidn curu sinh cd "Chd dd hop ddng trong ndn kinh td thi
trudng d Vidt Nam trong giai doan hidn nay" cua TS. Pham Huu Nghi. Co hai
dd tai luan van cao hoc: 1) "Hop ddng kinh id vd hidu theo quy dinh cua phap
luat Vidt Nam" cua NCS thuc hidn nam 1997 va 2) "Hop ddng kinh td vd hidu
va xir If hop ddng kinh td vo hidu" cua Phan Xuan Tuy.
Ve va'n de hop dong vd hidu da duoc nghidn curu tuong ddi sau thdng qua
cac tac phdm cua cac tac gia nude ngoai nhu: "Luat dan su" cua Christien
Atias, "Hop ddng mua ban" cua Jan Heliner, "Textbook on Contract" cua
Antony Downes, "Contracts" cua Claude D. Rohwer & Gordon D. Schaber,
"Basic contract law" cua Lon L. Fuller, Melvin Aron Eisenberg, "Introduction
to comparative Law" cua Zweigert & Kotz,...
Cac edng trinh nghidn curu noi trdn cua cac tac gia da tid'p c&n vdn de hop
ddng va hefp ddng kinh td ttr nhidu gdc dd khde nhau va la nhttng tdi lidu vd
cung qujf gia cho chung tdi trong qud trinh nghidn curu dd tdi cua minh. Tuy
nhidn, de tdi ma chung tdi lua chon chi la mdt vdn dd hep mang tfnh chuydn
sdu trong toan bd nhung vdn dd cd lidn quan dd'n hop ddng kinh td, do la hop
ddng kinh td vd hidu va hdu qua phap
cua no. Wn dd vd hidu cua hop ddng
ndi chung cung nhu hop ddng kinh td vd hidu noi ridng la mang dd tai chua cd
mdt dd tai nghidn curu khoa hoc d Me nghidn curu sinh.
8
Dd tai ma tac gia nghidn curu la su phat tri^n mdt budc luan van cao hoc
cua minh. 6 luan van cao hoc tac gia tap trung vao vide nghien curu cac quy
dinh phap luat hidn hanh vd hop ddng kinh td' vd hidu. Luan an duoc nghidn
curu mdt each co hd thd'ng, toan didn va sau sac vd hop ddng kinh td' vd hidu va
hau qua phap ly cua no. Trdn co sd phap luat hidn hanh, nhung tai lidu, thong
tin hidn co, vide nghidn curu mdt de tai hep nhu trdn la mot vide lam het sure
kho khan song cung ra't If thu.
5. Co sd ly luan va phuong phap nghien cifti
Luan an duoc trlnh bay trdn co sd cua ly luan chu nghla Mac - Ld nin vd
Nha nude va phap luat, quan didm cua Dang va Nha nude vd kinh td'. Noi dung
cua luan an duoc ndu va phan tfch dua Iren co sd cac van ban phap luat cua
Nha nude, cac van ban hudng din, cac tai lidu t6ng kd't thuc tien ap dung phap
luat, cac ban an kinh te' va cac tai lidu phap If.
Luan an duoc sd dung phuong phap nghidn curu chu yd'u la phuong phap
duy vat bidn chumg va duy vat lich sd. Ngoai ra con sd dung cac phuong phap
nhu: phan tfch va tdng hop, so sanh luat hoc, dd'i chid'u lich sd..
6. V nghia khoa hoc va thuc tidn cua luan an
Vd mat If luan: Day la luan an nghidn curu sinh ddu tidn nghidn curu mdt
each cd he thd'ng, toan didn vd va'n dd hop dong kinh te' vd hidu va hau qua
phap ly cua nd. Cac kien nghi, kd't luan ndu ra trong luan an la nhung luan cd
khoa hoc cua lac gia. Cd thd noi day la cong trinh khoa hoc duoc nghidn cdu
mdt each nghidm tuc, c6 hd thd'ng va da dd cap dd'n nhidu va'n dd ma td trudc
dd'n nay chua duoc giai quyd't hodc giai quyd't chua triCt dd. Do la va'n dd khai
nidm hop ddng kinh td' vd hidu, hau qua phap ly cua hop ddng kinh td' vd hidu,
cac tidu chi xac dinh vd hidu hop ddng kinh td' vd hidu, phuong thurc xu If hop
ddng kinh te' vd hidu... Cd nhung va'n dd ma trudc day con cd nhidu tranh luan
cung duoc ndu ldn va giai quyd't rd rang nhu quan didm vd thu nhap ba't hop
9
phap, phuong thurc ho&n tra tai san, trach nhidm tai san khi hop dong kinh td'
v6 hidu, khai nidm vi pham didu cdm cua phap luat...
N6i dung va kd't qua nghidn curu cua luan an c6 thd' sir dung lam tai lidu
tdp cho giang vidn va sinh vidn dai hoc luat vd la tai lieu tham khao trong vide
hoan thidn phap luat hop ddng kinh td'.
Vd thuc tidn: Nhung nghidn curu, kd't luan, dd xua't cua luan an edn cd nghia trong vide hoan thidn phap luat vd hop ddng kinh td' vd nang cao hidu
qua ap dung phap luat trong llnh vuc nay.
7. Co cau cua ban lu&n an
Co cau cua luan an duoc quyd't dinh befi muc dfch, nhidm vu va pham vi
nghidn curu. Luan an bao gdm cac phan sau:
- Led noi ddu
- Phan noi dung gdm ba chuong:
Chuang I: Ca sdly luan cita hap ddng kinh tevd hieu vd hau qua phap
ly cua nd.
Chuang II: Hap ddng kinh te vd hieu - thuc trqng phap luat vd thuc
tien dp dung
Chuang III: Hoan thien cac quy dinh cua phap luat ve hap ddng kinh
tevd hieu.
- Kd't luan.
- Danh muc tai lidu tham khao.
Chtfemg 1
co sd ly luan cua hop dong kinh t(S vO hieu
VA HAU QUA PHAP Lt CUA NO
1.1. HOP DONG KINH if VA NHUNG DAC THU CUA NO TRONG
he th6ng PHAP LUAT CUA NUdC TA
1.1.1. Nhumg yeu cau dat ra do'i vdi viec dieu chinh hap dong bang
phap luat
Hop ddng la mdt trong nhung chd' dinh phap ly co be day lich su. Ngay ttr
khi xa hdi loai ngirdi cd sir phAn cdng lao ddng va xuA't hidn hinh thurc trao ddi
hang hoa thi hop ddng da hinh thanh va gitr mdt vi tri quan trong trong vide
dieu tid't cac quan hd tai san. Hop ddng la hinh thurc phap ly thfch hop va co
hieu qua trong viec dam bao su vAn ddng cua hang hoa - tidn td. Thuc tidn cua
cac nen kinh te thi trudtag tren the' gidi ttr xua den nay da khAng dinh gia tri va
vai tro cua hop ddng. Ngay nay ph£n ldn cac quan hd xa hdi duoc dieu chinh
bAng cac hop ddng. Dieu nay xuA't phat ttr vide phap luAt hidn dai thtra nhAn
quydn binh dAng cua con ngudi trudc phap luAt va quydn ttr do ca nhAn. Vai
tro va vi tn cua chd' dinh hop ddng ngay cang duoc khAng dinh trong moi hd
thong phap luAt. "Kinh te cdng phat trien, xa hoi cdng van minh thi che dinh
hop ddng cdng duoc coi trong, cdng duoc hodn thien" [18, tr. 341.
Trong hd thd'ng phap luAt cua mdt qud'c gia, phap luAt ve hop ddng giu
mdt vi tri vd cung quan trong. Vai trd trung tAm cua hop ddng trong he thong
kinh te va phap luAt khong phai la ngSu nhien, dAc bidt la trong nen kinh te thi
trudng, noi ma moi dich vu, hang hoa... phai duoc tu do chuyd’n dich trong thi
trudng thi vai tro cua chd' dinh hop ddng cang duoc thd hidn ldm hon, bdi le
trong cac quan hd hop ddng thi y chi cua cac bdn mang tinh quyet dinh. Ve
nguyen tAc phap luAt tdn trong y chi cua cac ben va chi’ can thidp trong cac
11
tnrdng hop ma d do cd sir gidi han cua phap luat. "Vai trd cua che dinh hup
ddng la quy dinh lam can eft de giai thich rd ndi dung cua cdc phan ma cdc
ben the hien chua rd, hay bd sung nhftng phdn ma cdc ben chua xac dinh" [13,
tr. 49].
d h£u het cac hd thd'ng phap luat trdn thd' gidi, hop dong duoc thira nhan
vd mat phap ly khi dap ring nhung ydu cdu sau:
Th ft nhd't, hop ddng phai thd hidn duoc su tu do y chi cua cac ben tham
gia kf kd't.
Hop ddng ddng vai trd quan trong trong van hanh cua ndn kinh Id' thi
trudng. Churc nang co ban cua hop ddng quyd't dinh ban chat va gia tri xa hdi
cua nd trong dieu kidn kinh td' - xa hoi cua mdi quoc gia. Hop ddng la hinh
thufe phap ly cua su trao d6i hang hoa, tien te. Trao ddi hang - tien dat ra su
bmh dang hinh thurc giua nhung ngudi tham gia trao d6i dd va thira nhan
quyen tu do hanh dong cua ho [49, tr. 5].
Hop ddng ludn ludn gan lien vdi su tu do thd hidn y chi cua cac chu thd'.
Tu do
chi trong giao kd't hop ddng duoc hinh thanh va phdt trid'n manh me d
Phap tir thd' ky 18. Luc ddu nd duoc coi la nguydn tac ddc ton y chi. Nguydn
tac nay cho phep cac ca nhan duoc tu do quyd't dinh trong vide giao kd't hop
dong va khang dinh quyen cua mdi ca nhan tham gia vao giao dich chi phu
thudc vao chfnh ho ma khdng phu thudc vao phap luat. Y chi cua ho duoc thd
hidn mdt each ddc lap va xua'l phat tir loi fch ca nhan. Quan nidm nay xua't
phat tir vide cho rang ndu cdc ca nhan tu do giao kd't thi se dam bao duoc su
cong bang trong quan hd hop ddng. Nguydn tac tu do kf kd't hop ddng dua dd'n
mdt he qua la hop ddng khi da duoc kf kd't thi co gia tri bat budc thuc hidn.
Vide thay ddi hop ddng cung chi co thd duoc thuc hidn bdi su thoa thuan cua
cac chu thd’ hop ddng va khdng ai co quyen can thiep vao quan hd cua ho cung
nhu khdng cd quydn lam thay ddi
12
cua hop ddng cho th<£y quan didm tu do mdt each tuydt doi nhu trdn da khdng
tdn tai duoc lAu va cang ng&y da cang bdc 16 su bat binh dang trong giao kd't
hop ddng. Trdn thuc td' y nghla cua nguydn tac nay chi mang tfnh hinh thufe
ma thdi. Khi noi dd'n hop ddng ta hidu cdc chu thd trong do binh dang vd
quydn va nghla vu. Thd' nhung, thuc tidn cho tha'y cac ben kf ket hop ddng
thudng khong ngang bang nhau ma co mdt ben manh hon va mot ben yeu hon
vd kinh td. Do do trdn thuc td khdng cd su tu do kf ket hop ddng ma thuong la
mdt bdn phai phu thudc vao y chi cua bdn kia chur khdng thd hidn y chi chung
cua cac bdn bang vide thdng qua hop ddng da duoc dinh san cua mdt ben
manh hon vd kinh td. Hop ddng trdn thuc td khdng con la ket qua cua su thd'
cua Nha nude den cac quan hd nay. Cong cu can thiep duoc Nha nude su dung
la phap luat va chd dinh hop ddng vi thd giu mot vi tn ra't quan trong trong
vide didu chi'nh cac quan he hop ddng. Cung vdi su thay ddi vd quan didm dd
cao loi fch ca nhan sang loi fch xa hdi da lam cho quan didm vd cac nguydn
tac nay thay ddi.
Dd bao vd quydn loi cua bdn yd'u hem trong quan hd hop ddng,
thuydt
vd hop ddng cua mdt sd' nude da dua ra khai nidm lam dung, ngay tinh va
cong bang. Didn hinh la Phap, Dufe, Nhat, Vidt Nam ... da ghi nhan nguydn
tac nay trong Bo luat dan su cua minh.
Nguydn tac Ngay tinh duoc ap dung nham lam giam nhe hidu luc bat
budc cua hop ddng. Thuc ra rat khd dd dinh nghla thd nao la ngay tinh. Ddu
tidn, ngudi ta nhin nhan ngay tinh nhu nghla vu trung thuc, nghla la ngudi cd
nghla vu bat budc phai thuc hidn hop ddng mdt each trung thuc, con dd'i vdi
ngudi co quydn thi khdng duoc can trd ngudi co nghla vu thuc hidn hop ddng.
Ddn ddn, qua thuc tidn ngudi la cho rang neu chi hidu ngay tinh la trung thuc
thi chua du va khai nidm ngay tinh con duoc hidu la nghla vu hop tac giua cac
13
bdn. Nghia vu hop lac giua cac bdn thd hidn d vide cac bdn phai cd nghia vu
cung ca'p thdng tin cho nhau dd thuc hidn hop ddng. Nguydn tac ngay tinh
khdng chi duoc dp dung trong qua trinh thuc hidn hop ddng ma edn duoc ap
dung trong ca qua trinh hinh thanh hop ddng. Nguydn tac ngay tinh nham bao
vd ben yd'u hem trong hop ddng va nham lap lai su binh ddng giua cac bdn
trong hop ddng.
Khai nidm Lam dung duoc hinh thanh d Phap vao nhung nam 70. Xua't
phat tir su mdt edn ddi trong hop ddng co nguydn nhan ttr vide mdt bdn la
nhung thuong gia dem phuemg soan thao hop ddng va ddi tac thuemg la nhttng
ngudi tidu dung phai tham gia herp ddng ma khdng cd su thd hidn y chf. Luc
do nham muc dich bao vd ngudi tidu dung va huy bo cac dieu khoan lam dung
va nham bao vd bdn yd'u hem trong hop ddng cac nha lap phap da dua vae) luat
khai nidm lam dung. Cd hai tidu chf dd xac dinh cd su lam dung la su lam
dung the manh kinh te' dd ap dat cac dieu khoan cua hop ddng va su lam dung
dem lai loi ich thai qua cho mdt bdn chu thd.
Db bang each nay hay edeh khac thi chd' dinh hop ddng O mdi qud'c gia
khac nhau ddu huefrig tdi vide tao ra su binh dang giGa cdc bdn giao kd'l he/p
ddng.
Thu: hai, hop ddng phai la tap hop nhung cam kd't duoc phap luat thCra
nhan, ung hd va durng ra bao ve.
Chd' dinh herp ddng ludn ton trong su tu de> cua cac bdn giao kd't, song sir
tu do dd phai giefr han trong khudn khd phap luat. Ndi each khac, phap luat chi
bao vd cdc cam kd't khdng xam hai dd'n trat tu phap luat, trat tu cdng. Xua'l
phat tir nguydn tac co ban trong quan hd dan su la tdn trong quydn tu de) y chf
cua moi ca nhan va cac chu thd khac trong vide xac lap quydn va nghia vu cua
minh, phap luat cua cac nude quy dinh rang cac chu thd’ duoc hoan toan tu de)
giao kd't hop ddng, mien la khdng trai phap luat va dae) dufe xa hdi. Vide hinh
14
thanh cac han chd' cua nguydn tdc tu do trong kf kd't hop ddng xua't phat tir
quan didm bao vd tr&t tu va loi (ch edng. Vi vay, phap luat se bao vd quydn va
loi fch cua cdc bdn kf kd't hop ddng, song cac quydn va loi fch nay khdng duoc
xdm hai dd'n trat tu va loi fch edng.
Tint ba, chd' dinh hop ddng mang tfnh bat budc song cung het sure linh
hoat, uydn chuydn. Didu nay khdng dd dang dat duoc ndu nhu cac quy dinh
phap luat khdng duoc x£y dung thco dang "mdm", turc la xdc dinh cdc nguydn
tdc co ban va coi cdc cam kd't trong hop ddng khdng don thudn la cdc churng
cur. Vd vd'n dd nay, hidn dang cd hai xu hudng luat trai nguoc nhau. Mdt Id, xu
huefrig don gian hda cdc quy tdc, giam bdt sd' luong va su phurc tap cua nhung
dieu ludt mang tfnh chung va co kd't cdu mach lac hem, herp If hon, de hidu
hon. Hai la, xu huefrig lam cho luat phong phu hem bang nhidu chi tid't rd rang.
Phap ludt vd hop ddng cua cdc nude theo hd thd'ng luat dn Id duoc xdy dung
theo hudmg thur hai. Do sir dung dn Id ndn phap luat cua cdc nude nay rat de
dang thfch nghi vdi cdc didu kidn thuc tien va cung rd't de dang thay ddi dd
phu hop vdi thuc tidn. Noi each khac, no mang tfnh linh hoat va cap nhat.
Phap luat vd he.rp ddng cua cdc nude theo hd thd'ng luat vdn ban tuemg dd'i dn
dinh va mang tfnh rang budc cao. Tuy nhidn, de) thu tuc ban hanh luat rat phurc
tap va ddi hoi nhidu thcri gian ndn su thay ddi chung la rat kho khan. Thee) hd
thd'ng phap luat nay co mdt so quoc gia vdn ddng thcri ap dung cdc dn Id, cdc
hoc thuyet phap ly, ma dai didn la Phap. Luat duoc coi la "phdn curng" tuemg
dd'i dn dinh, con dn Id la "phdn mdm" lam nhidm vu bd sung, cap nhat phap
luat. Vi le do luat vd herp ddng d cdc nude nay vira mang tfnh rang budc va vira
linh hoat, uydn chuydn. Phap luat nude la chua thira nhan dn Id nhu mdt ngudn
luat cua herp ddng. Chfnh vi vdy vide giai quyd't cdc ba't cap cua phap luat la rat
kho thuc hidn va cung vi thd' ma vide sira ddi va bd sung luat la edng vide
thuefrig xuyen duoc dat ra doi vdi nha lam luat. Hidn nay dd giai quyd't va'n dd
nay thdng thuefrig Tda dn td'i cao cd cdc bae) cde) chuydn dd, edng vdn huefrig
15
din, song cac hudng d£n kidu nay khdng mang tmh bat budc cao va vi vay
vide dua ra cac phan quyd't khac nhau cho cac vu an cd ndi dung tuong tu nhau
la vide khdng thd tranh khdi d nude la hidn nay.
Ngo^i ra, thuc tidn ludn ludn thay ddi va ra't sinh dong, trong khi dd luat
lai tuong dd'i 6n dinh, vi vay mau thudn trong didu chinh cac quan hd herp
ddng, dac bidt la mau thuAn giua cac nguydn tac cua luat herp ddng truydn
thdng va thuc tidn hop ddng sinh ddng la khdng thd tranh khdi.
Thuc tien hop ddng phat trid’n dua dd'n su phat trid'n cua phap luat vd hop
ddng theo cac hudng: Mdt Id, pham vi hidu luc cua hop ddng duoc md rdng do
su xua't hidn cac loai herp ddng mdi. Cac loai hop ddng mdi duoc hinh thanh
beri nhidu nguydn nhan khac nhau ma nguydn nhan co ban nha't do la cac loai
hang hoa mdi xua't hidn, tu chung ddi hoi su didu chinh dac bidt vd mat phap
ly. Vf du, do kd't qua cua each mang khoa hoc kl thuat ma cac thong tin
thuong mai co gia tri trd thanh dd'i tuong cua herp dong. Mot nguydn nhan
khac nua do la su xua't hidn cac herp dong duoc ca'u thanh boi noi dung cua hai
hay nhidu loai herp ddng khac nhau nhu herp ddng leasing. Trong ndi dung hop
ddng nay cd su kd't herp dac didm cua hop ddng thud lai san va hop ddng mua
ban. Bdn canh dd, herp ddng dan su ngay cang hudng tdi didu chinh cac quan
hd vd td churc nhu hop ddng thanh lap cac hidp hoi, lidn hidp, thoa udc dudi
moi hinh thurc. Hai la, mdt sd quan hd hop ddng trudc kia chi’ do nhung quy
pham luat dan su didu chinh nhung nay lai duoc didu chinh boi cac quy dinh
cua cac nganh luat khac. Mdt sd' loai hop ddng bi loai ra khdi llnh vuc hop
ddng dan su nhu cac thoa Ude lao ddng tap thd... [49, tr. 6|.
Thtittf, hop ddng phai la nhung ung thuan, thoa thuan, cam kd't phan anh
su thdng nha't y chi thuc sir cua cac bdn tham gia herp ddng.
Day la mdt trong nhitng yd'u td co ban thid't lap ndn hop ddng cua cac bdn
giao kd't. Thie'u no thi khdng thd coi la co herp ddng. Ndi each khac, dd phai la
16
su thd hidn su ung thuAn, thdng nha't y chf dich thuc cua cac chu thd. Moi ne)i
dung thoa thuAn khdng phu hop vdi y chi thuc cua cac ben co thd’ vA cAn phai
dAn dd'n vide khdng thura nhan gia tri phap ly va hidu luc cua hop ddng.
Nguydn tac nay tdn tai trong phap luAt vd hop ddng cua cac nude. 6 Vidt
Nam, nguydn tAc nay cung duoc thd hidn rA't rd trong cac quy dinh phap luAt
ve hop ddng nhu Phap ldnh hop ddng kinh td', Bd luAt dan su va Luat thuemg
mai.
Nguydn tac nay tdn trong thuc cua cac bdn giao kd't hop ddng 1A yd'u td' quyd't dinh dd hinh thanh hop
ddng. Tuy nhidn, trong nhidu Hnh vuc hoat ddng, nha't la dich vu, d do cac
giao dich duoc thuc hidn lap di lap lai giua mdt chu thd (bdn cung cA'p dich vu)
vdi nhidu chu thd khac nhau (bdn nhan dich vu) vdi doi tuong phuc vu nhu
nhau, hop ddng thudng duoc bdn cung cap dich vu lhao sfn, bdn nhan dich vu
chi cd quydn tu do trong vide quyd't dinh cd tham gia vao quan he herp ddng dd
khdng mA khdng cung thao luAn dd dua ra cac dieu khoan cua hop ddng. Khi
tham gia vao quan hd trdn ho budc phai tuAn theo cac dieu khoan cua hop
ddng da duoc bdn dich vu dua ra. Nhung hop ddng nay duoc goi la "hop ddng
gia nhAp". Vi du, herp ddng vAn chuydn hang hda gitta doanh nghidp vAn tai
duefng sAt vdi khach hang, herp ddng giua ngAn hang va khach hang trong vide
cho vay tin dung, mer tai khoan... Trong cac hop ddng nay, su thuong thuyd't
dd di den thoa thuAn vd cac didu khoan hop ddng ph An nao bi han chd'. Tuy
nhidn, xet vd mAt hidu hidn khach quan thi y chf chung duoc thd hidn thdng
qua vide ca hai bdn chng mong mudn tham gia vao quan he herp ddng va da
cha'p nhan giao kd't herp ddng. Trong trudng hop nay su thoa thuAn cua cac bdn
duoc hinh thanh khi mdt bdn chu thd chap nhan va quyd't dinh tham gia vao
cac herp ddng nay vdi nhung didu kidn va didu khoan nhu vAy. Loai herp ddng
nay trdn thuc td' ngay cang phat tridn va gitr mot vi tri rA't quan trong, song dAt
ra vA'n dd la lam thd' nao dd dam bae) su binh dAng thfch herp gitfa cac bdn. Trdn
17
thtrc td, da xay ra khdng it trudng hop ma d dd ben gia nhap phai ganh chiu
nhung tdn that tir cac didu khoan cua hop ddng gia nhap. 6 cac nude, vd va'n
dd nay da co r£ft nhidu cudc ban cai. Luc ddu ngudi ta chu ydu chu tarn vao
vide lam thd nao dd edng nhan cac hop ddng loai nay co hidu luc phap ly rang
budc cac ben. Xua't phat tir thuc tidn thuc hidn cac hop ddng nay da phat sinh
ly luan nham lam mat hidu luc cua cac didu khoan khdng phii hop. Cac y kien
da lai tap trung vao y nghia ban ddu cua hefp ddng la cac didu khoan cua hop
ddng co hidu luc do ddng khdng duoc cung cap thdng tin do dd khdng thd thoa thuan duoc hoftc
khi y nghia cua cac didu khoan herp ddng vuot qua su hidu bidt cua ho thi hop
ddng khdng cd hidu lire.
1.1.2. Dae thu cua hop ddng kinh te trong che dinh hop ddng kinh te
hien hanh
Khai niem hop ddng kinh te
"Hop dong kinh tela su thoa thuan hang vdn han, tai lieu giao dich giUa
cdc hen ki ket ve viec thuc hien edng viec san xua't, trao ddi hang hoa, dich vu,
nghien cdu, ting dung tien hd khoa hoc - kT thudt vd cdc thoa thuan khde cd
muc dich kinh doanh vdi su quy dinh rd rang ve quyen vd nghia vu cua mdi
ben de xay dung vd thuc hien kehoach" [32, Didu 1]. Tir dinh nghia neu trdn
cd thd rut ra mot dac didm quan trong va chung cua cac loai hop ddng kinh te
dd la su thoa thuan giura cac ben nham phat sinh, thay ddi hay cha'm dirt mdt
quan hd trai vu trong kinh td.
Trong khoa hoc phap
cung nhu phap luat thuc dinh, hop ddng kinh td
duoc thira nhan nhu mdt chd dinh ddc lap vdi chd dinh hop ddng dan su bdi
cac dac trung cua nd. Su phan bidt giua cac hop ddng nay duoc dua trdn ba
dac didm sau day:
THU VI$N DH LUAT TP. HCM~
tWyMthing. l...nQm.Z00Z
S6DKW:.... IA.A4-3.
18
a. Muc dich cua hop ddng:
Hop d6ng kinh td duoc kf kd't nhSm thoa man muc dich kinh doanh kid'm
ldi. D^y la mOt dac trung cor ban thd hidn ban chat cua herp ddng kinh td va
dua vao do dd phan bidt hop ddng kinh td vdi hop ddng dan su. Muc dfch kinh
doanh duoc hidu la mong mudn hudmg dd'n loi nhuan va loi nhuan ludn la muc
tieu hang d£u cua cac bdn tham gia kf kd't hop ddng. Thdng thudng muc dfch
cua quan hd hop ddng duoc xac dinh thdng qua tu each chu thd kf kd't hop
ddng, do la lidu cac chu thd nay cd dang kf kinh doanh dd thuc hidn edng vide
trong lmh vuc ma ho kf kd't hop ddng khdng? Tuy nhidn, muc dfch kinh doanh
cua cdc chu thd tham gia herp ddng kinh td' khdng phai luc nao cung dd xac
dinh. Chi trdn co sd cac hanh vi cu thd cua cdc bdn trong vide dinh doat, xir If
cac ket qua dat duoc qua quan hd hop ddng kinh td' mdri co thd xac dinh duoc
muc dfch nay. Mdt giao dich kinh td' co hai bdn chu thd deu nham muc dfch
kinh doanh la hop ddng kinh td' con cac hop ddng khac la herp ddng dan su.
Tuy nhidn, trong thuc te' cd ra't nhidu hop ddng ma d dd chi cd mot bdn chu thd
tham gia quan hd hop ddng nhSm muc dfch kinh doanh nhu hop ddng xay
dung tru sd cua mdt co quan hanh chinh sU nghidp vdi edng ty xay dung... Dd'i
vdi nhtfng herp ddng nay thuc tidn vSn thira nhan nhu hop ddng kinh td'.
b. Chu the cua hop ddng:
Chu thd cua hop ddng kinh te' la phap nhan vdi phap nhan va phap nhan
vdi ca nhan cd dang kf kinh doanh; vdi ngudi lam edng tac khoa hoc, nghd
nhan, hd kinh td' gia dinh, hd ndng dan ca thd; vdi cac td churc, ca nhan nude
ngoai tai Vidt Nam. Nhu vay, trong cac quan hd herp ddng kinh td' mot bdn
tham gia bao gid cung phai la phap nhan. Cach tid'p can nhu trdn cua phap luat
vd hop ddng kinh td' da gidi han pham vi tham gia quan hd hop ddng kinh td'
vd hop ddng kinh td'. Vf du nhu quan hd hop ddng ma hai bdn tham gia kf kd't
19
herp ddng nham muc dich kinh doanh giura hai doanh nghidp tu nhan. Quy
dinh nhu vay da vi pham nguydn tac tu do kinh doanh va binh dang trudc phap
luat cua cac chu thd kinh doanh (duoc ghi nhan tai Hidn phap 1992) va cung
da gay ra't nhidu kh6 khan cho co quan giai quyd't tranh chap. Quan didm
chung cua Toa an nhan dan tdi cao vd va'n dd nay la chi thCra nhan chu thd hop
ddng kinh td' la phap nhan va ca nhan cd dang kf kinh doanh theo quy dinh tai
Didu 2 Phap ldnh hop ddng kinh td' ma thdi. Theo quan didm nay cac chu thd
cua quan hd hop ddng kinh td' mdt ldn nfta lai bi thu hep him: nhung ngueri lam
cdng tac khoa hoc ki thuat, nghd nhan, hd kinh td' gia dinh, hd ndng dan, ngu
dan tham gia quan hd hop ddng vdi mdt phap nhan va nham muc dich kinh
doanh cung khdng duoc thira nhan la chu thd herp dong kinh td'. Chung tdi chi
ddng tinh vdi mdt phdn quan didm ndu trdn. Ridng ddi vdi hd ndng dan, ngu
dan cung can duoc coi la cac chu thd cua hop ddng kinh te, bdi quan hd hop
ddng ma ho tham gia la cac quan hd anh hudng true tid'p dd'n hoat dong kinh
te. Bdn canh do co mdt sd' chu thd mdi duoc hmh thanh theo Luat doanh
nghidp nhu cdng ty hop danh cung khdng duoc xdc dinh co la chu thd cua
quan hd hop ddng kinh td' khdng do c£ch quy dinh lidt kd cdc loai chu thd cua
Phap ldnh herp ddng kinh td'. Vide quy dinh mang tinh lidt kd c£c loai chu thd
nhu lau nay rd rang da tao ndn su bat cap cua phap luat va khdng thd bao quat
duoc cac loai chu thd.
c. Hinh thftc cua herp ddng:
Hinh thurc cua hop ddng kinh td' phai la van ban hoSc lai lidu giao dich
[32, Didu 11]. Moi thoa thuan bang nhung hinh thurc khac ddu khdng cd hidu
luc phap If. Day cung la mdt didm khac so vdi hmh thurc cua herp ddng dan su
va herp ddng thuemg mai. Hinh thurc cua herp ddng dan su va herp ddng thuemg
mai duoc hidu theo nghia rdng hem. Noi each khac, trong quan hd dan su va
thuemg mai cac chu thd duoc quydn tu chu hem. Thuc td', khdng phai luc nao
edc bdn kf kd't hop ddng cung thuemg luemg rdi di dd'n kf kd't herp ddng kinh td'
20
theo dung thu tuc luat dinh. Nhidu hop d6ng phdt sinh do hanh vi mdc nhidn
hodc cam kd't thoa thuan bang cac hinh thurc khac r6i thuc hidn nhung cam kd't,
thoa thuan do va sau do hop thurc h6a bang van ban. Nhung giao dich nhu vay
hidn tai khdng duoc thira nhan la hop d6ng kinh td' theo quy dinh hidn hanh.
Ben canh do, do su phat tridn vuot bdc cua khoa hoc edng nghd thong tin didn
tir thi vide quy dinh hop ddng kinh td phai duoc thd hidn bang van ban da gay
rat nhidu kho khan cho cac chu thd cung nhu cdc co quan giai quyd't tranh
cha'p. Theo chung tOi cdn t6n trong su lua chon cua cac bdn, phap luat chi ndn
quy dinh bat budc kf kd't bang van ban dd'i vdi mdt sd' chung loai hop ddng
mang tfnh chat quan trong, cd y nghia dd'i vdi cac bdn, dd'i vdi Nha nude va cd
gia tri ldn. Ngoai ra, cung cdn hidu khdi nidm van ban rong hem chur khdng
phai chi la cdc vdn ban hop ddng duoc cac bdn true tid'p kf. Them nua, lau nay
ngudi ta vdn chi xac dinh hinh thurc cua hop ddng bang van ban la cai thd hien
noi dung cua hop ddng ma chua quan tarn dd'n mat khac cua hinh thurc do la su
xac nhan cua cdc co quan cd thdm quyen dua den hidu luc cua hop ddng. Vi
du, co quan edng churng dd'i vdi cdc hop ddng ddi hoi phai cd su xac nhan cua
cdc co quan nay nhu hop ddng thd' chap, bao lanh... Chinh vi nhung If do nhu
vay ma dinh nghia vd hinh thurc hefp ddng kinh td' ddi hoi phai duoc hoan chinh
them. Vide quy dinh mang tinh chat lidt kd va dp ddt cdc hinh thurc thd’ hien
noi dung hop ddng nhu trdn da boc Id mdt sd' net han chd' nhu: Mot Id, khdng
khuye'n khich va giup do tao didu kidn cho cdc chu thd kinh td' trong hoat dong
kinh doanh. Bdri le, do ddc thu cua cdc quan hd kinh doanh la mang tinh then
co ndn ddi hoi moi "thao tdc” phai duoc thuc hidn mdt each nhanh chong va
an toan. Nd'u phai tudn thu theo nhung you cdu vd thu tuc nha'l dinh nhidu khi
se lam ma't co hdi lam dn va anh huemg true tid'p dd'n loi fch kinh td' cua cdc
chu thd; hai Id, han chd' quydn tu do kinh doanh thuc chdt cua cdc chu thd.
Xud't phat tir cdc ddc trung cua hefp ddng kinh td' nhu da ndu d trdn cho
phep ta phdn bidt mdt edeh tuemg dd'i cdc quan hd hop ddng kinh td' vdi he/p
21
ddng dSn sir va hop ddng thuong mai. Ndi mdt each khac, la co thd xac dinh
duoc mdi quan hd gitta cac loai quan hd n£y. Cung nhu cac quan hd hop ddng
dan su, cac quan hd hop ddng kinh td
cac quan hd hop ddng trong hoat
ddng thuong mai la cac quan hd tai san mang tfnh cha't hang hda - tidn td. Tuy
nhidn, cac quan hd hop ddng kinh td va hop ddng dan su lai duoc phan bidt vdi
tu each la ddi tuong cua hai lmh vuc luat rieng bidt: luat kinh td va luat dan su.
Cac quan hd dan su phat sinh giura cac edng dan vdi nhau hoac giura edng dan
vdi td churc trong qua trinh chuydn giao cdc gia tri vat cha'l nham muc dfch
tidu dung, sinh hoat. Nguoc lai, quan hd hang hda - tidn td phat sinh giua cac
don vi kinh td vdi nhau trong qua trinh kinh doanh vi muc dfch kinh doanh thi
duoc coi la quan hd kinh td. Song cung c£n tha'y rang can cur quan trong dd
phan bidt hai loai quan hd trdn thco hai hudng didu chinh khac nhau chi mang
tinh cha't tuong dd'i, nha't la trong didu kidn hidn nay.
Cac tidu chi neu trdn ban ddu da phdn nao dap urng duoc yeu cdu cua thuc
tidn. Song cung vdi su phat tridn cua ndn kinh te va hoan thidn phap luat vd
hop ddng dan su, dac bidt khi Bd luat dan su duoc ban hanh thi vide phan bidt
mdt each rach roi giua quan hd hop ddng dan su va herp ddng kinh td' da gap
ra't nhidu kho khan ca vd mat ly luan cung nhu thuc lidn. Khdng phai luc nao
cung cd thd phan bidt duoc dau la quan hd hop ddng dan su va dau la quan hd
hop ddng kinh te' mdt each dd dang, bdi vi ranh gidi giua chung nhidu khi ra't
mo hd, vung giao thoa giua chung ngay cang rong va nhung quan hd duoc coi
la ngoai Id lai trd thanh phd bid'n.
Mdi quan hd giua hop ddng kinh td' va herp ddng dan su da trd thanh va'n
de tranh luan khoa hoc va luat thuc dinh cung chua cd cau tra ldi ranh gidi rd
rang.
I.I.2.2. Hinh thdnh hop dong kinh te
Hop ddng duoc hinh thanh khi cd su thoa thuan cua cac bdn. Tuy nhidn,
22
trong cAc tnrdng hop cAc bdn giao kd't gian tid'p thi vide xac dinh thdi didm hop
ddng duoc hinh thanh 1A ra't kh6 khan. CAch tid'p can cAc va'n dd nAy khAc nhau
d cac nude. Mdt sd' nude sir dung thuyd't "Y chi thuc si/' trong khi dd mdt sd'
nude lai cha'p nhan "Y chi tuyen b6'>. Theo quan didm sau, bat luan su cua ngudi kf kd't la gi ngudi ta cung chi chu trong dd'n y chf da tuydn bd'
trong hop ddng mA thdi. Phap luat cua Phap 1A vf du vd trudng phai
su. Tuy vay, vide xAc dinh y chf thuc su chi ap dung dd giai thfch cAc didu
khoan khdng rd rAng. Cdn ddi vdi cAc hop ddng da rd rang thi cac thdm phan
phai ap dung cAc didu khoan trong herp ddng mA khdng duoc giai thfch gi
them. Dan luat Dure tuy dhng giai phap ”Y chf tuydn bd” song vAn quan tarn
tdi vide tlm kid'm y chf thuc cua ngudi kf hop ddng.
Hop ddng kinh td' cd thd duoc kf kd't bang hai each: Kf kd't true tid'p va kf
ket gian tid'p. Thuc td' cho tha'y cac hop ddng duoc kf kd't thdng qua hinh thurc
gian tid'p chid'm ty Id tuong ddi ldn trong kf kd't hop ddng. Vide phan bidt hai
each thurc kf kd't hop ddng kinh td' cd
thdi han cd hidu luc cua hop ddng. Tuy nhidn, trong thuc td' cho tha'y khdng
phai luc nao ngudi kf kd't cung sir dung mdt cAch thurc kf kd't mA cd luc Ap
dung linh hoat cAc hinh thurc. Do vay, xAc dinh thdi han cd hidu luc cua hop
ddng kinh td' can cur vao su phan bidt giua kf giAn tid'p va kf true tid'p se gay
nhidu kho khan cho ngudi kf kd't va co quan giai quyd't tranh cha'p. Ddi vdi
hinh thurc kf kd't giAn tid'p, hop ddng kinh td' duoc hinh thanh kd’ tir khi cAc bdn
nhan duoc tAi lidu giao dich thd’ hidn su thoa thuan vd ta't ca cAc didu khoan
chu yd'u cua hop ddng. Vide kf kd't hop ddng bang hinh thurc nAy thudng duoc
tid'n hAnh thdng qua vide mdt bdn giri dd nghi giao kd't cho bdn kia vA bdn nhan
se tra ldi cha'p nhan. Khi cd su cha'p nhan thi hop ddng duoc hinh thAnh. Tuy
nhidn, khdng phai luc nAo su thdng nha't cAch rd rAng vA chinh xAc trong cac van ban hoAc tai lidu giao dich nen vide
23
nh^n bidt su thoa thuan cua cac bdn la van (16 kha phurc tap.
Dd bidt duoc khi n£o hcrp ddng duoc hinh thanh la vdn dd kho khan trong
tructag hop nhttng ngudi giao kd't chi thuong luong vdi nhau bang tai lidu giao
dich. Vide xac dinh thdi didm hinh thanh hop dong la vd cung quan trong.
Lam thd' nao dd bidt duoc khi nao cac bdn thoa thuan vdi nhau va dua trdn co
sd nao xac dinh hop ddng da hinh thanh. Hop dong kinh td' hinh thanh va co
hidu luc phdp ly kd tir thdi didm cdc bdn kf vao van ban hop ddng hoac tir khi
cac bdn nhan duoc tai lidu giao dich thd hidn sir thoa thuan vd tat ca cac didu
khoan chu yd'u cua hop ddng 132, Didu 11]. Cach tid'p can trdn chi ndu ldn hop
ddng duoc hinh thanh khi cd sir thoa thuan song khOng noi rd sir thoa thuan
duoc hinh thanh khi nao trong trudng herp cac bdn kf kd't hop ddng bang tai
lieu giao dich. Didu nay la ra't kho khan trong vide xac dinh su tdn lai cua hop
ddng.
Phap luat cua cac nude khac cd bdn quan didm khac nhau vd vide xac
dinh thdi han giao ket hop ddng nhu sau:
1. Theo ly thuyd't luydn bd: hop ddng duoc giao kd't kd tir khi ben cha'p
nhan luydn bd cha'p nhan bang thu hay didn tin.
2. Theo ly thuyd't tdng phat: herp ddng duoc giao kd't kd tir khi burc thu hay
didn tin cha'p nhan duoc giri di.
3. Theo ly thuyd't tid'p nhan: hop ddng duoc giao kd't khi ben de nghi giao
kd't hop ddng nhan duoc thu hay didn tin cha'p nhan.
4. Theo 1J? thuyd't thOng dat: hop ddng duoc giao kd't khi bdn dd nghi giao
kd't hop ddng thuc su bidt ro sir cha'p nhan a'y.
Nhu vay thdi didm hinh thanh herp ddng sc khac nhau tiiy theo phap luat
hoac cac bdn cha'p nhan giai phap nao theo cac ly thuyd't trdn. Trong cac ly
thuyd't ndu trdn thi thuyd't tdng dat it duoc ap dung vi no ddi hoi bdn de nghi
