Bài thu hoạch giáo dục stem theo định hướng khoa học công nghệ 4.0 cấp tiểu học

BÀI THU HOẠCH
GIÁO DỤC STEM THEO ĐỊNH HƯỚNG KHOA HỌC CÔNG NGHỆ 4.0
CẤP TIỂU HỌC
Sau khi được tham gia lớp bồi dưỡng chuyên môn online “Giáo dục STEM
theo định hướng khoa học công nghệ 4.0 cấp Tiểu học” do NXBGDVN tổ chức,
bản thân tôi đã lĩnh hội được các kiến thức như sau:
Câu 1: Nêu đặc điểm của bài học STEM và chủ đề STEM trong giáo dục
STEM cấp Tiểu học?
STEM là gì?
STEM là viết tắt của các từ: Science (Khoa học), Technology (Công
nghệ), Engineering (Kỹ thuật) và Math (Toán học).
Giáo dục STEM cấp tiểu học
Giáo dục STEM là một quan điểm dạy học theo tiếp cận liên ngành từ hai
trong số bốn lĩnh vực nêu trên trở lên. Trong đó nội dung học tập được gắn với thực
tiễn, còn phương pháp học tập được gắn với thực hành để học sinh làm quen với
việc phát triển ý tưởng sáng tạo và nắm bắt định hướng nghề nghiệp ngay từ khi
ngồi trên ghế nhà trường.
Giáo dục STEM, hiểu theo hướng tiếp cận giải quyết vấn đề, là một định
hướng giáo dục mà ở đó học sinh sử dụng kiến thức và kỹ năng của những lĩnh vực
khoa học – công nghệ – kỹ thuật và toán học để giải quyết những vấn đề thực tế của
cuộc sống. Để triển khai được một bài giảng chủ đề STEM với định hướng trên,
người giáo viên sẽ đối mặt với khơng ít thử thách.


Giáo dục STEM về bản chất được hiểu là trang bị cho người học những kiến thức
và kỹ năng cần thiết liên quan đến các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và
toán học. Các kiến thức và kỹ năng này (gọi là kỹ năng STEM) phải được tích hợp,
lồng ghép và bổ trợ cho nhau giúp học sinh khơng chỉ hiểu biết về ngun lý mà
cịn có thể áp dụng để thực hành và tạo ra được những sản phẩm trong cuộc sống

hằng ngày.
Khoa học (science): học sinh được trang bị những kiến thức về các khái niệm,
nguyên lý, định luật và cơ sở lý thuyết của giáo dục khoa học. Thông qua giáo dục
khoa học, học sinh có khả năng liên kết các kiến thức này để thực hành và có tư duy
để sử dụng kiến thức vào thực tiễn để giải quyết các vấn đề trong thực tế. Ở tiểu
học, kỹ năng này được hình thành và phát triển chủ yếu qua môn tự nhiên và Xã hội
lớp 1,2,3 và Khoa học lớp 4,5.
Công nghệ (technology): học sinh có khả năng sử dụng, quản lý, hiểu biết, và
truy cập được công nghệ, từ những vật dụng đơn giản như cái bút, chiếc quạt đến
những hệ thống phức tạp như mạng Internet, máy móc. Học sinh tiểu học chủ yếu
được trang bị kỹ năng này qua môn tin học và công nghệ.
Kỹ thuật (engineering): học sinh được trang bị kỹ năng sản xuất ra đối tượng và
hiểu được quy trình để làm ra nó. Vấn đề này địi hỏi học sinh phải có khả năng
phân tích, tổng hợp và kết hợp để biết cách làm thế nào để cân bằng các yếu tố liên
quan (như khoa học, nghệ thuật, cơng nghệ, kỹ thuật) để có được một giải pháp tốt
nhất trong thiết kế và xây dựng quy trình. Ngồi ra, học sinh cịn có khả năng nhìn
nhận ra nhu cầu và phản ứng của xã hội trong những vấn đề liên quan đến kỹ thuật.
Toán học (math): học sinh có khả năng nhìn nhận và nắm bắt được vai trị của
tốn học trong mọi khía cạnh tồn tại trên thế giới. Ngoài các kiến thức, học sinh còn


tích lũy kỹ năng tốn học, khi đó học sinh sẽ có khả năng thể hiện các ý tưởng một
cách chính xác, có khả năng áp dụng các khái niệm và kỹ năng toán học vào cuộc
sống hằng ngày.
=> Lợi ích: Những học sinh học theo cách tiếp cận giáo dục STEM đều có những
ưu thế nổi bật như: kiến thức khoa học, kỹ thuật, cơng nghệ và tốn học chắc chắn,
khả năng sáng tạo, tư duy logic, hiệu suất học tập, làm việc vượt trội và có cơ hội
phát triển các kỹ năng mềm toàn diện hơn, đồng thời không hề gây cảm giác nặng
nề, quá tải đối với học sinh.


Bài học STEM


Bài học STEM là bài học theo các yêu cầu cần đạt trong các môn học thuộc lĩnh
vực STEM.
Các bài học STEM được thực hiện trong mỗi môn học thuộc lĩnh vực STEM như
Toán, Tự nhiên và Xã hội, Khoa học, Công nghệ, Tin học.
Nội dung bài học STEM trong từng môn học này cần đảm bảo sự đáp ứng u
cầu cần đạt của mơn đó và có thể tích hợp thêm một số yêu cầu cần đạt của một
hoặc một số mơn học khác trong nhóm mơn thuộc lĩnh vực STEM để tăng khả năng
giải quyết vấn đề thực tiễn cho học sinh.
Các bài học STEM được tổ chức trong môn học theo thời gian, không gian của
môn học, tương tự như những bài học khác trong chương trình môn học.
Chủ đề STEM
Chủ đề STEM nhằm giải quyết vấn đề thực tiễn dựa trên sự huy động nội dung
của các mơn khoa học, cơng nghệ, kỹ thuật và tốn.
Chủ đề STEM được thiết kế theo tiến trình tìm tịi khám phá hoặc tiến trình thiết
kế kỹ thuật để huy động kiến thức tích hợp liên mơn khoa học, cơng nghệ, kỹ thuật
và toán vào giải quyết vấn đề thực tiễn trong bối cảnh cụ thể.
Mục tiêu của các chủ đề STEM là phát triển các nhóm năng lực chuyên biệt trong
các môn học thuộc lĩnh vực STEM.
Học sinh thực hiện các chủ đề STEM theo dự án học tập, tiếp cận cách tìm tịi
khám phá dựa trên một số đặc điểm của các bước nghiên cứu khoa, tập dượt một số
bước trong quy trình thiết kế kĩ thuật để tạo ra các mơ hình có khả năng hoạt động
được, tạo ra được các hiện tượng trong khoa học.


Không gian, thời gian tổ chức thực hiện chủ đề STEM là trong khoảng thời gian
hoạt động giáo dục ở nhà trường, dưới hình thức dự án học tập theo nhóm, câu lạc
bộ trong nhà trường.

Các chủ đề STEM có các hồ sơ học tập, đánh giá học sinh như các hoạt động
giáo dục chính trong nhà trường. Trong đó, thể hiện kế hoạch tổ chức phù hợp với
kế hoạch giáo dục trong nhà trường.
Phân biệt giữa bài học STEM và chủ đề STEM
Tiêu chí

BàihọcSTEM

ChủđềSTEM

Xuất phát từ yêu cầu cần đạt

Xuất phát từ thực tiễn, cuộc sống,

của một trong các mơn học

có liên quan đến kiến thức của các

thuộc nhóm môn STEM

môn học STEM

Vấn đề xuất
phát
Thời gian tổ

Trong môn học (hoạt động dạy Ngồi mơn học (hoạt động giáo

chức


học của mơn học)

dục trong nhà trường)
Trên lớp, phịng học bộ mơn, sân

Khơng gian tổ

Trên lớp hoặc trong phịng học
trường, nhà thi đấu đa năng, câu

chức

bộ mơn
lạc bộ,̣ …

Hình thức tổ

Theo khung kế hoạch bài dạy Dạy học dự án , trải nghiệm khoa

chức

(CV 2345)

học, cuộc thi, …
Có hồ sơ học tập cho từng chủ đề

Hồ sơ học tập

Theo mơn học
riêng


Hình thức đánh

Theo tiêu chí đánh giá của từng
Như các bài học trong môn học

giá

chủ đề

Xác nhận kết

Theo hoạt động giáo dục, có hồ sơ
Theo mơn học

quả học tập

đánh giá riêng

Thiết bị, phương Theo danh mục thiết bị dạy

Phù hợp với đặc điểm của nhà


học tối thiểu, các thiết bị dễ
tiện thực hiện

trường
tìm, dễ kiếm đối với học sinh


Câu 2: Xây dựng 1 bài học Stem hoặc 1 chủ đề Stem theo khung kế
hoạch dạy học của Cơng văn 2345/BGDĐT-GDTH
Bài: BẢO VỆ MƠI TRƯỜNG
I. MỤC TIÊU
1. Mục tiêu của chủ đề
– Tìm hiểu về một số hoạt động bảo vệ môi trường; cách bảo vệ mơi trường xung
quanh trường, lớp và ngồi mơi trường giáo dục.
– Biết cách bảo vệ môi trường ở mọi lúc, mọi nơi.
– Thiết kế và làm một số mô hình về bảo vệ mơi trường từ những vật liệu đã qua sử
dụng như: ống hút, que kem, can dầu ăn, can nước giặt, xốp…..
2. Kiến thức, kĩ năng STEM trong chủ đề
– Khoa học (S): Môi trường trong lành, môi trường bị ô nhiễm, cách bảo vệ môi
trường, một số hình ảnh gây ơ nhiễm mơi trường, một số hình ảnh bảo vệ mơi
trường
– Cơng nghệ (T); Kĩ thuật (E): Sử dụng một số nguyên liệu đơn giản đã qua sử
dụng: ống hút, que kem, can dầu ăn, can nước giặt, xốp… để làm mơ hình dùng
trong học tập, trong các hoạt động ở cơng cộng.
– Tốn học (M): Sử dụng vật liệu đã qua sử dụng với số lượng nhiều hơn, ít hơn để
tạo mơ hình phong phú, với các kích cỡ to, nhỏ, cao, thấp khác nhau.
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên: Kế hoạch dạy học; máy chiếu; bàn trưng bày, xốp, bút dạ
Học sinh và phụ huynh: ống hút, que kem, can dầu ăn, can nước giặt, xốp…


III. TIẾN HÀNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG
*Khởi động:
– GV: Chia lớp thành 4 nhóm mỗi nhóm 6 HS (Các nhóm thảo luận, bầu nhóm
trưởng, nhóm trưởng đứng dậy ra mắt) (hs: giới thiệu họ và tên )
`- Trị chơi “Tơi cần gì” -> Hát bài “Em yêu bầu trời xanh”
? Bài hát nói về điều gì ? (Hs: nói về bầu trời xanh)

– GV giới thiệu vào bài học : Các con ạ! Để cho bầu trời luôn xanh trong, mỗi
chúng ta phải có ý thức bảo vệ mơi trường. Vậy bảo vệ môi trường bằng cách
nào giờ học hôm nay cô và các con cùng tham gia hoạt động trải nghiệm Với bài
học : Bảo vệ môi trường.
Gv ghi đầu bài
2. *Khám phá
– GV Cho HS xem clip (môi trường bị ô nhiễm, những việc của mọi người làm cho
môi trường ô nhiễm)
?/ Mọi người trong clip đang làm gì?
– HS thảo luận nhóm (2-3 phút)
– Đại diện nhóm trả lời (mọi người đổ rác, xả thải, vứt rác bừa bãi …)
?/ Các con đã quan sát được gì qua clip?
– Cá nhân học sinh trả lời (mọi người đổ rác, xả thải, vứt rác bừa bãi …)
?/ Nguyên nhân nào dẫn đến môi trường bị ô nhiễm?
HS trả lời (ngun nhân do người dân khơng có ý thức, xả rác bừa bãi…)
?/ Môi trường bị ô nhiễm sẽ gây ra tác hại gì?
HS trả lời (ảnh hưởng đến sức khỏe con người, làm cho con người bị bệnh về
hô hấp, ung thư…)


?/ Vậy chúng ta cần phải làm gì để Bảo vệ môi trường?
HS trả lời (không vứt rác bừa bãi, không đổ nước thải ra nơi công cộng,
trồng cây xanh, ..)
*Giáo dục Liên hệ: Ở trường, ở lớp và ở nhà mình các con đã bảo vệ mơi
trường bằng cách nào? (HS trả lời tự do)
GV Kết luận: Môi trường bị ô nhiễm đã ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe mỗi
con người chúng ta. Theo thống kê của Bộ y tế, tỉ lệ mắc bệnh hô hấp và ung thư
của nước ta là rất lớn. Nguyên nhân do môi trường nước, đất và khơng khí. Vậy
phải làm gì để bảo vệ môi trường các chúng ta cùng xem những hình ảnh sau.
(trình chiếu hình ảnh việc làm để bảo vệ mơi trường, một số hình ảnh tái chế trong

thi trình diễn thời trang của nhà trường)
3. *Kết nối – Thử nghiệm
GV: Các con vừa được xem một số việc cần làm và những sản phẩm tái trế từ vật
liệu đã qua sử dụng để bảo vệ môi trường. Bây giờ các con sẽ cùng trải nghiệm
thực hành làm mô hình từ những vật liệu tái chế để tạo ra các sản phẩm của
nhóm mình theo sự chuẩn bị vật dụng của các con. Sau khi hoàn thành sản
phẩm đại diện nhóm sẽ lên thuyết trình về mơ hình của nhóm mình.
GV: Phát đồ dùng cho 4
Đề xuất ý tưởng làm mơ hình: GV u cầu các nhóm thảo luận để nêu ý tưởng
trong nhóm. Mời đại diện 4 nhóm báo cáo ý tưởng nhóm mình
– Nhóm 1: Hộp đựng bút (ống hút)
– Nhóm 2: Thùng đựng rác (3 thùng từ vỏ can dầu ăn)
– Nhóm 3: Lọ hoa (que kem)
– Nhóm 4: Chậu hoa và hoa (vỏ can nước giặt)


4. *Thực hành – nghiên cứu
– HS Thực hành thiết kế các mơ hình “Bảo vệ mơi trường”
– u cầu HS sử dụng các nguyên liệu và dụng cụ để tiến hành thiết kế mơ
hình “Bảo vệ mơi trường” theo ý tưởng đã bàn bạc, đề xuất.
*Báo cáo và chia sẻ
Báo cáo và chia sẻ về mơ hình “Bảo vệ mơi trường” của nhóm mình
– Tổ chức cho từng nhóm tiến hành báo cáo, chia sẻ về mơ hình “Bảo vệ mơi
trường” của nhóm mình trước lớp.
– Tổ chức cho HS nhận xét, phản biện
– GV có thể đặt thêm câu hỏi để khai thác, gợi ý HS nêu được ý tưởng về những
việc muốn làm để bảo vệ cây xanh.
Ví dụ: + Nhóm con làm được sản phẩm gì?
+ Sản phẩm con là từ những vật liệu gì?
+ Sản phẩm mang đến thơng điệp gì?

5. * Đánh giá: GV đánh giá SP của các nhóm theo 4 nội dung
– ND1: Các nhóm thức hiện tốt nội dung sản phẩm mơ hình theo đúng ý tưởng của
nhóm mình mang tính khoa học cao. Các con đã biết sử dụng các vật liệu đã qua sử
dụng để làm mơ hình nhằm giảm thiểu rác thải ra môi trường để môi trường của
chúng ta trong sạch hơn.
– ND2,3: Với bàn tay khéo léo cũng như khả năng tưởng tượng phong phú của các
con, các nhóm đã tạo ra được những sản phẩm từ ống hút, que kem, các vỏ dầu ăn,
nước giặt …thật đẹp mắt, vừa là những đồ dùng cần thiết trong học tập và sinh hoạt
vừa tạo cho môi trường được trong lành hơn.


– ND4: Với số lượng sản phẩm từ 1 đến nhiều vật liệu, các nhóm đã cắt, ghép, trang
trí thành những sản, mơ hình độc đáo với kích cỡ to nhỏ cao thấp khác nhau. Tất cả
sự kết hợp hài hịa sáng tạo đó đã đem đến chúng ta những mơ hình với thơng điệp
Bảo vệ mơi trường” ln xanh-sạch-đẹp
III. ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC STEM
Phiếu đánh giá quá trình và kết quả hoạt động giáo dục STEM của học sinh

Tiêu chí

Kết quả đạt được
Hoàn thành tốt

Hoàn thành

Chưa hoàn thành

Chuẩn bị đầy đủ đồ

Chuẩn bị được một nửa Không chuẩn bị được


dùng

đồ dùng

Chuẩn bị
đồ dùng nào

Đề xuất được ít nhất 1
Đề xuất được ít nhất
Tham gia, đề

ý tưởng nhưng khơng Khơng đề xuất được
1 ý tưởng và trình bày

xuất ý tưởng

trình bày, giải thích

ý tưởng nào

rõ ràng ý tưởng đó
được ý tưởng của mình
Chỉ làm được ý tưởng
Làm và thực hiện
Thực hiện, triển

Không làm cũng như
nhưng không lắp ghép,


được ý tưởng của
khai ý tưởng

không chế tạo được ý
chế tạo được ý tưởng

mình rõ ràng

tưởng
đó
Có sản phẩm nhưng

Sản phẩm
Có sản phẩm STEM chưa thể hiện rõ STEM Khơng có sản phẩm
STEM
trong đó
IV. TỔNG KẾT:
* GV: Sau khi xem clip, hình ảnh và thực tế trong cuộc sống hàng ngày, các con đã
hình thành được ý thức Bảo vệ mơi trường từ những việc làm nhỏ nhất, biết lựa
chọn và làm được các mơ hình rất đẹp. Các con sẽ vận dụng vào thực tế hàng ngày


bằng cách lựa chọn những vật liệu mà gđ đã qua sử dụng, cùng bố mẹ tạo ra những
sản phẩm thân thiện gần gũi và cần thiết để giảm thiểu rác thải ra môi trường, giúp
cho môi trường của chúng ta được trong hơn, xanh hơn, sạch hơn.
* Củng cố – dặn dị: Qua bài học hơm nay cơ mong rằng mỗi một cá nhân
các con hãy ln ln có ý thức bảo vệ môi trường từ những việc làm nhỏ nhất. Cơ
thấy lớp mình các con đều thực hiện tốt việc vệ sinh lớp học, thu gom rác và đổ rác
đúng nơi quy định. Biết chăm sóc và bảo vệ cây xanh trong vườn trường. Cô mong
rằng không chỉ ở trường mà ở nhà hay ở những nơi công cộng các con cũng ln có

những hành động, việc làm cần thiết để Bảo vệ khơng khí, đất, nước, mơi trường
của chúng ta trong lành lơn.
Sau đây cô mời các con cùng hát bài hát Trái đất này là của chúng mình nhé.
Giờ học của chúng ta đến đây là kết thúc. Xin trân thành cảm ơn các thầy cô giáo.
Xin mời các thầy cô và các con nghỉ.