TIỂU LUẬN
MÔN: CÁC NGÀNH LUẬT CƠ BẢN CỦA VIỆT NAM

Đề tài:
THỰC HIỆN PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VỀ PHỊNG, CHỐNG TỘI
PHẠM VỀ MA TUÝ Ở TỈNH SƠN LA HIỆN NAY


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU..........................................................................................................0
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT
PHỊNG, CHĨNG TỘI PHẠM MA T..................................................3
1.1. Khái niệm, đặc điểm của tội phạm ma túy..........................................3
1.1.1. Khái niệm................................................................................................3
1.1.2. Đặc điểm hình sự của tội phạm ma túy...................................................4
1.2.

Thực hiện pháp luật về phòng, chống tội phạm ma túy..........................6

1.3. Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta trong đấu tranh phòng, chống tội
phạm ma túy......................................................................................................8
1.3.1. Quan điểm của Đảng...............................................................................8
1.3.2. Văn bản pháp luật của Nhà nước............................................................9
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VIỆC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ
PHỊNG, CHĨNG TỘI PHẠM MA TÚY TRÊNĐỊA BÀN TỈNH SƠN
LA

...............................................................................................................11

2.1. Thực trạng tình hình tội phạm ma túy trên địa bàn tỉnh Sơn La........11

2.2. Kết quả công tác thực hiện pháp luật hình sự trong phịng, chống tội
phạm ma túy và nguyên nhân đạt được...........................................................12
2.3. Những kiến nghị, đề xuất nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật
phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Sơn La............................................15
KẾT LUẬN...................................................................................................19
TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................20

MỞ ĐẦU
2


Ma tuý từ nhiều thế kỷ nay đã trở thành vấn đề nhức nhối của toàn cầu,
tội phạm về ma túy là một trong những thách thức lớn đối với nhân loại. Ngày
26/6/1988, tại trụ sở của Liên Hợp Quốc, Ủy ban Quốc tế về phòng chống ma
túy (UNODC) đã tổ chức một cuộc mít tinh kéo dài trong hơn 2 giờ để kêu
gọi mọi người tích cực phịng, chống ma túy. Kể từ đó, ngày 26/6 hàng năm
được Liên Hợp Quốc chọn làm “Ngày Thế giới phòng, chống ma túy”.
Ở Việt Nam tội phạm về ma túy trong những năm gần đây diễn ra ngày
càng tăng, với tính chất, mức độ, hậu quả ngày càng nghiêm trọng, gây tác hại
rất xấu đến mọi mặt của đời sống xã hội. Ma túy đang làm gia tăng tội phạm,
bạo lực, tham nhũng, vắt cạn kiệt nhân lực, tài chính, hủy diệt những tiềm
năng quý báu khác mà lẽ ra phải được huy động cho việc phát triển kinh tế xã hội, đem lại ấm no hạnh phúc cho mọi người. Ma túy đang làm suy thoái
nhân cách, phẩm giá, tàn phá cuộc sống n vui gia đình, gây xói mịn đạo lý,
kinh tế, xã hội... Nghiêm trọng hơn, ma túy còn là tác nhân chủ yếu thúc đẩy
căn bệnh thế kỷ HIV/AIDS phát triển... Tình hình bn bán, vận chuyển ma
túy ngày càng phức tạp cả về tính chất và mức độ. Cuộc chiến chống buôn lậu
ma túy đã diễn ra trên 30 năm qua, ngày càng trở nên khốc liệt. Bọn tội phạm
ma túy ngày càng hung hăng, dùng mọi phương tiện để vận chuyển ma túy
vào Việt Nam hay quá cảnh Việt nam đi các nước khác. Đặc biệt trên hai
tuyến biên giới Việt nam - Lào

Nhận thức được tầm quan trọng cũng như xuất phát từ yêu cầu thực tế
phải tăng cường hơn nữa việc thực hiện pháp luật hình sự về phịng chống ma
túy nên em đã mạnh dạn chọn đề tài “Thực hiện pháp luật hình sự về
phòng, chống tội phạm về ma tuý ở tỉnh Sơn La hiện nay” làm đề tài nghiên
cứu của mình, xong vấn đề thực hiện pháp luật phòng, chống về tội phạm ma
tuý là đề tài rất rộng và đa dạng nên vấn đề lý luận cũng như thực tiễn sẽ cịn
gặp nhiều khó khăn, hạn chế. Rất mong nhận dược sự hướng dẫn góp ý của
thầy, cơ và các bạn.

3


CHƯƠNG 1:
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT
PHÒNG, CHÓNG TỘI PHẠM MA TUÝ
1.1.

Khái niệm, đặc điểm của tội phạm ma túy

1.1.1. Khái niệm
- Khách thể của tội phạm: Là sự xâm phạm chính sách độc quyền của
Nhà nước đối với các chất ma tuý. Đối tượng tác động của các tội phạm trong
nhóm này là các chất ma tuý hoặc các dụng cụ, phương tiện dùng vào vật sản
xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý.
- Mặt khách quan của tội phạm: Là những hành vi vi phạm các quy
định của Nhà nước về chế độ độc quyền quản lý các chất ma túy. Cấu trúc
của các tội phạm ma tuý đều có cấu thành tội phạm hình thức. Hậu quả khơng
phải là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm của những tội phạm này. Tội
phạm được coi là hoàn thành từ thời điểm người phạm tội đã thực hiện hành
vi khách quan.

- Chủ thể của tội phạm: Là người có năng lực trách nhiệm hình sự và
đủ 16 tuổi trở lên (Trừ Điều 201: Chủ thể là người có trách nhiệm trong việc
xuất khẩu, nhập khẩu, mua bán, vận chuyển, bảo quản, phân phối, cấp phát,
sử dụng các chất ma tuý).
- Mặt chủ quan của tội phạm: Được thực hiện với hình thức lỗi cố ý
trực tiếp. Động cơ và mục đích phạm tội không phải là dấu hiệu bắt buộc của
các tội này.
Cụ thể tội phạm về ma túy ( bao gồm các tội: Tội trồng cây thuốc phiện
hoặc các lọai cây khác có chứa chất ma túy; Tội sản xuất trái phép chất ma
túy; Tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy;
Tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán hoặc chiếm đoạt tiền chất dùng vào việc
sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy; Tội sản xuất, tàng trữ, vận
chuyển, mua bán các phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử
dụng trái phép chất ma túy; Tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy; Tội
4


chứa chấp việc sử dụng trái phép chất ma túy; Tội cưỡng bức, lôi kéo người
khác sử dụng trái phép chất ma túy; Tội vi phạm các qui định về quản lý, sử
dụng thuốc gây nghiện, các chất ma túy khác; được quy định tại các Điều từ
192 đến 201 của BLHS sửa đồi, bổ sung năm 2009) đây là một loại tội phạm
mới phát sinh nhưng lại phát triển nhanh cả về số lượng và tính chất mức độ
nguy hiểm. Có thể khẳng định tội phạm về ma túy là một loại tội phạm có
tính chất nguy hiểm cao cho xã hội, không những gây ra thiệt hại to lớn cho
lợi ích của nhà nước, của xã hội, của cơng dân mà cịn làm băng hoại đạo đức
và gây mất trật tự an tịan xã hội.
1.1.2. Đặc điểm hình sự của tội phạm ma túy
-

Đặc điểm đối tượng phạm tội về ma túy


Tội phạm ma túy bao gồm nhiều tội danh khác nhau, mỗi tội danh đều
có những đặc điểm đặc thù. Tuy vậy chúng có những đặc điểm chung giống
nhau tùy theo tính chất mức độ họat động phạm tội của chúng.
+ Nhóm các đối tượng họat động chuyên nghiệp:
Là những tên cầm đầu trong đường dây ổ nhóm họat động phạm tội, có
nhiều tiền án tiền sự chúng luôn quan tâm đến các yếu tố tạo thành một đường
dây ổ nhóm hoạt động phạm tội xuyên quốc gia. Đa số những đối tượng này
có tiềm lực về kinh tế, có quan hệ với các chính trị gia hoặc có liên quan đến
những cán bộ đang cơng tác trong các cơ quan bảo vệ pháp luật.
+ Nhóm các đối tượng họat động phạm tội bán chuyên nghiệp: Là các
đối tượng vừa có họat động kinh tế xã hội khác và vừa hoạt động phạm tội ma
túy do có quan hệ làm ăn hoặc quan hệ tình cảm với nhóm thứ nhất bị lơi kéo
vào con đường hoạt động phạm tội. Đặc điểm của nhóm này là họat động
mang tính thời vụ hoặc chiến dịch khi thấy lợi nhuận cao họ sẵn sàng nhảy
vảo, khi khó khăn thì chuyển sang hoạt động ở các lĩnh vực khác.
+ Nhóm các đối tượng họat động phạm tội mang tính cơ hội: là những
người do có cơ hội qua lại biên giới hoặc có cơ hội tiếp xúc với người nước
ngồi, khi có thơng tin ở những nơi sắp đến, sẽ tiếp xúc và khả năng dễ mua
5


bán kiếm lời thì nảy sinh ý định phạm tội. Số đối tượng này rất đa dạng về
thành phần như trẻ em, học sinh, sinh viên, khách du lịch, ...
+ Về quốc tịch: Đối tượng phạm tội về ma túy ở Việt Nam có nhiều
quốc tịch khác nhau, nhưng đa số là người Việt Nam. Trong thời gian gần
đây, tội phạm ma túy có yếu tố nước ngồi gia tăng, chủ yếu liên quan đến đối
tượng ở Lào, Campuchia, Austrailia, Trung Quốc, Đài Loan
+ Về giới tính: Đối tượng phạm tội chủ yếu là nam giới, đối tượng nữ
giới chiếm khoảng dưới 5 %. Tuy vậy đối tượng nữ bị bắt và tuyên án tử hình

lại khá cao.
+ Về độ tuổi: Đa số đối tượng phạm tội ở độ tuổi 25 - 45. Một số đối
tượng tuổi cao trên 70 vẫn tham gia hoạt động. Độ tuổi vị thành niên của tội
phạm này cũng cao hơn so với các lọai tội phạm khác ( chiếm gần 30%).
+ Về nghề nghiệp: Phần lớn các đối tượng phạm tội khơng có nghề
nghiệp hoặc nghề nghiệp không ổn định ( khoảng trên 60 %); người lao động,
cơng nhân viên chức ( khồng 20%); đối tượng là học sinh, sinh viên viên
chiếm dưới 2%.
- Đặc điểm về tuyến và địa bàn trọng điểm tội phạm về ma túy
Tội phạm về ma túy xảy ra trên phạm vi cả nước, tập trung ở các thành
phố lớn, các tỉnh biên giới giáp Lào, Trung Quốc, Campuchia. Các tỉnh có tội
phạm về ma túy nhiều nhất là : Hà Nội, Thái Nguyên, Thành phố Hồ Chí
Minh, Nghệ An, Lai Châu, Sơn La, Hải Phòng, Quảng Ninh,.. .Hiện nay, Ở
Việt Nam còn trên 310 tuyến, 762 địa bàn trọng điểm về ma túy; 342 tụ điểm
và 2.177 điểm phức tạp về ma túy; 166.291 người nghiện ma túy có hồ sơ
kiểm sốt. Tình trạng sử dụng ma túy tổng hợp trong các nhà hàng, vũ trường
vẫn xảy ra phức tạp ở nhiều nơi, gây bức xúc dư luận, có vụ rất lớn ngay
trung tâm Hà Nội ( vụ New Century).
Ma túy chủ yếu thẩm lậu từ nước ngoài vào nước ta, song hiệu quả
kiểm soát, ngăn chặn bắt giữ tại biên giới, cửa khẩu còn hạn chế ( chưa đến
10 % tổng số vụ và 30% lượng ma túy, hiện nay nổi lên tuyến trọng điểm sau:
6


Tuyến biên giới Tây Nam chủ yếu là buôn bán, vận chuyển hêroin, ma
tuý tổng hợp từ Campuchia vào; tập trung trên địa bàn Tây Ninh, An Giang,
Kiên Giang . Các đối tượng cầm đầu không chỉ là người Campuchia mà có
nhiều đối tượng là người Đài Loan, Việt kiều từ Úc về nước móc nối hình
thành đường dây vận chuyển ma tuý từ Campuchia vào Việt Nam và đi các
nước ( Úc, Hồng Kông, Đài Loan,..)

- Đặc điểm về thủ đoạn hoạt động của tội phạm về ma tuý
Thủ đoạn hoạt động của tội phạm về ma tuý ngày càng tinh vi, xảo
huyệt hơn. Bọn chủ mưu cầm đầu rất ít xuất hiện, thường tìm nguồn hàng và
th người vận chuyển, vì vậy việc phát hiện, bắt giữ rất khó khăn. Chúng
triệt để lợi dụng chính sách mở cửa, giao thương dễ dàng qua lại biên giới,
cửa khẩu sau khi Việt Nam gia nhập WTO để vận chuyển ma tuý vào Việt
nam. Thủ đoạn cất giấu ma tuý phổ biến để lẫn trong hàng hố khó kiểm tra,
trên các phương tiện giao thơng, giấu dưới bình xăng xe máy, trong mũ bảo
hiểm, giấu trong đế giày; trong tóc hoặc nuốt, giấu ở các bộ phận kín trong cơ
thể. Chúng sử dụng phương tiện liên lạc hiện đại, công nghệ cao ( Bộ đàm,
điện thoại di động, Internet..). Đặc biệt, bọn tội phạm ma t ln tìm cách
mua chuộc cán bộ, nhân viên kiểm tra, kiểm soát biên giới; sẳn sàng sử dụng
vũ khí nóng ( súng ngắn, lựu đạn, dao găm) hoặc bơm kim tiêm, mãnh thuỷ
tinh dính máu nhiễm HIV để chống trả quyết liệt lực lượng trực tiếp đấu tranh
khi bị phát hiện, bắt giữ.
1.2.

Thực hiện pháp luật về phòng, chống tội phạm ma túy

- Thực hiện pháp luật là q trình hoạt động có mục đích mà các chủ
thể pháp luật bằng hành vi của mình thực hiện các qui định pháp luật trong
thực tế đời sống.Căn cứ vào tính chất của hoạt động thực hiện pháp luật, khoa
học pháp lý đã xác định những hình thức thực hiện pháp luật sau:
+ Tuân thủ pháp luật: là hình thức thực hiện những qui phạm pháp luật
mang tính chất ngăn cấm bằng hành vi thụ động, trong đó các chủ thể pháp
luật kiềm chế khơng làm những việc mà pháp luật cấm.
7


+ Chấp hành pháp luật: là hình thức thực hiện những qui định trao

nghĩa vụ bắt buộc của pháp luật một cách tích cực trong đó các chủ thể thực
hiện nghĩa vụ của mình bằng những hành động tích cực.
+ Sử dụng pháp luật: là hình thức thực hiện những qui định về quyền
chủ thể của pháp luật, trong đó các chủ thể pháp luật chủ động, tự mình quyết
định việc thực hiện hay không thực hiện điều mà pháp luật cho phép.
+ Áp dụng pháp luật: là hình thức thực hiện pháp luật, trong đó nhà
nước thơng qua cơ quan có thẩm quyền hoặc nhà chức trách tổ chức cho các
chủ thể pháp luật thực hiện những qui định pháp luật hoặc chính hành vi của
mình căn cứ vào những qui định của pháp luật để ra các quyết định làm phát
sinh, thay đổi, đình chỉ hay chấm dứt một quan hệ pháp luật.
Thực hiện pháp luật về phòng, chống tội phạm ma túy là việc thực hiện
tốt những nội dung cụ thể sau:
1.

Tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng nắm

đầy đủ tình hình tố giác, tin báo về tội phạm ma túy, xử lý kịp thời, chống bỏ
lọt tội phạm và oan, sai; kiểm sát chặt chẽ việc điều tra và đẩy nhanh tiến độ
điều tra các vụ án đảm bảo xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật các vụ án ma
túy.
2.

Đề ra biện pháp để nâng cao chất lượng công tố, điều tra, xét xử

các vụ án ma tuý. Thông qua kiểm sát các vụ án ma túy, tập trung phát hiện
các vi phạm, sơ hở, thiếu sót trong quản lý nhà nước để kiến nghị với các
ngành chức năng về công tác quản lý, phòng ngừa tội phạm và tệ nạn ma túy.
3.

Nắm chắc tình hình người bị tạm giam, phạm nhân nghiện ma tuý,


đề xuất biện pháp quản lý, phòng ngừa, khắc phục tình trạng sử dụng trái
phép chất ma tuý trong nhà tạm giữ, trại tạm giam, trại giam.
4.

Quán triệt Chỉ thị số 21-CT/TW ngày 26/3/2008 của Bộ Chính trị

về tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác phịng, chống và kiểm sốt
ma túy trong tình hình mới.

8


5.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, biểu dương

những tập thể, cá nhân điển hình làm tốt cơng tác phịng, chống tội phạm và tệ
nạn ma túy.
6.

Đẩy mạnh quan hệ hợp tác phòng, chống ma túy với Cơ quan

Phòng, chống ma tuý và tội phạm của Liên hợp quốc (UNODC), các quốc
gia, các nước trong khu vực, các nước có quan hệ ngoại giao chính thức.
1.3. Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta trong đấu tranh phòng,
chống tội phạm ma túy
Ngay từ khi mới thành lập chính quyền nhân dân, Đảng và Nhà nước ta
đã coi thuốc phiện là thuốc độc và có chủ trương xóa bỏ việc trồng cây thuốc
phiện, động viên người nghiện thuốc phiện, thực hiện phong trào "không

nghiện và không trồng cây thuốc phiện". Chính sách của Đảng và Nhà nước
ta kiên quyết đấu tranh chống ma túy.
1.3.1. Quan điểm của Đảng
Với tư cách là lực lượng lãnh đạo cao nhất của Nhà nước và xã hội,
Đảng luôn hoạch định chiến lược và xây dựng chủ trương, đường lối lãnh đạo
đất nước trong từng giai đoạn. Trong những năm qua, cùng với việc hoạch
định chiến lược và ban hành các chủ trương, đường lối phát triển kinh tế, xã
hội của đất nước, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các cấp ủy Đảng đã dành sự
quan tâm đặc biệt cho công tác phịng, chống và kiểm sốt ma t; ban hành
các chỉ thị, nghị quyết, văn kiện lãnh đạo, chỉ đạo công tác phịng, chống và
kiểm sốt ma t.
Đặc biệt, trước thực trạng diễn biến tình hình tệ nạn ma tuý trên thế
giới và trong nước, ngày 26/3/2008, Bộ Chính trị (khố X) đã ban hành Chỉ
thị số 21 - CT/TW về tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác phịng,
chống và kiểm sốt ma t trong tình hình mới. Chỉ thị số 21-CT/TW tập
trung chỉ đạo toàn diện các mặt cơng tác phịng, chống và kiểm sốt ma t;
đề ra chế tài xử lý đối với cán bộ, đảng viên vi phạm pháp luật về ma tuý;
trách nhiệm liên đới của cán bộ, đảng
9


viên nếu để người thân trong gia đình nghiện ma tuý, đồng thời yêu cầu
Ban cán sự Đảng một số bộ, ngành tập trung chỉ đạo triển khai thực hiện ngay
một số nhiệm vụ, giải pháp phòng, chống ma tuý. Thực hiện chỉ đạo của Bộ
Chính trị, Ban Bí thư, các ban đảng, ban cán sự đảng, đảng đoàn, đảng ủy trực
thuộc Trung ương và 63/63 tỉnh ủy, thành ủy đã tích cực ban hành các văn
bản chỉ đạo cơng tác phịng, chống và kiểm sốt ma t ở các đơn vị, địa
phương.
1.3.2. Văn bản pháp luật của Nhà nước
Đối với các biện pháp đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy,

Quốc hội và Chính phủ đã khơng ngừng chỉ đạo các cơ quan chức năng
nghiên cứu để giúp Chính phủ và Quốc hội ban hành lần lượt nhiều văn bản
pháp luật cũng như các chương trình hành động về cơng tác đấu tranh phịng,
chống và kiểm sốt ma túy như: Tại Điều 61 Hiến pháp 1992 đã được Quốc
hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam khố VIII, kỳ họp thứ 11 nhất
trí thơng qua trong phiên họp ngày 15 tháng 4 năm 1992 quy định nghiêm
cấm sản xuất, vận chuyển, buôn bán, tàng trữ, sử dụng trái phép thuốc phiện
và các chất ma túy khác. Việc ghi nhận trong Hiến pháp thể hiện thái độ quyết
tâm chống ma túy của Nhà nước ta là cơ sở pháp lý quan trọng nhất cho cuộc
đấu tranh phòng, chống ma túy ở Việt Nam. Ngày 01/9/1997, Chủ tịch Nước
Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ra Quyết định số 798/QĐ-CTN về
việc tham gia 3 Công ước quốc tế về kiểm sốt ma t đó là: Cơng ước thống
nhất về các chất ma tuý năm 1961; Công ước về các chất hướng thần năm
1971 và Công ước của Liên hợp quốc về chống buôn bán bất hợp pháp các
chất ma tuý và các chất hướng thần năm 1988. Cùng đó, Tại kỳ họp thứ 6
khố X ngày 21 tháng 12 năm 1999 Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ
nghĩa Việt Nam thơng qua Bộ luật hình sự năm 1999. Cũng tại Bộ luật này đã
dành hẳn một chương XVIII ( với các Điều từ 192 đến Điều 201) quy định cụ
thể các tội phạm về ma túy.

10


Sau đó một năm tại kỳ họp thứ 8 khố X ngày 09/12/2000, Quốc hội đã
thơng qua Luật phịng, chống ma tuý. Thực thi trong một thời gian thấy được
sự bất cập trong Luật này, kỳ họp thứ 3 khóa XII ngày 03 tháng 6 năm 2008
Quốc hội thảo luận và thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật
phịng, chống ma túy.
Song song đó, Lần lượt các năm 1998, 2001, 2007, 2012 Thủ tướng
Chính phủ cũng đã ký các quyết định phê duyệt các chương trình hành động

phòng, chống ma túy cho từng giai đoạn 1998 - 2000; giai đoạn 2001 - 2005;
giai đoạn 2007 - 2010; chương trình mục tiêu quốc gia phịng, chống ma tuý
giai đoạn 2012 - 2015. Bên cạnh đó, vào ngày 27/6/2011 Thủ tướng cũng đã
ký phê duyệt Chiến luợc quốc gia phịng, chống và kiểm sốt ma túy ở Việt
Nam đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030.
Từ đó đến nay cơng tác đấu tranh phịng, chống ma t được coi là
chính sách nhất quán của Đảng, pháp luật của Nhà nước thơng qua các biện
pháp kiểm sốt xã hội. Điểm lại q trình kiểm sốt xã hội của chúng ta cho
thấy: trong những năm 1980 cả nước có diện tích trồng cây thuốc phiện là
19.000 ha, năm 2000 tổng số diện tích trồng cây thuốc phiện trên cả nước còn
hơn 400 ha và đến năm 2012 lực lượng chức năng cả nước phát hiện và tiêu
hủy chỉ còn 34 ha cây thuốc phiện.
Tóm lại, Đảng và Nhà nước ta đã và đang quan tâm chỉ đạo các ngành,
các tổ chức xã hội có liên quan tập trung mọi nỗ lực để giải quyết dứt điểm
tình trạng sử dụng ma túy trong tổ chức mình, ngành mình và trong xã hội.
Trên tinh thần chỉ đạo chung các ngành, các tổ chức xã hội có liên quan đã
xây dựng kế hoạch Liên ngành số 1413/LN ngày 15/10/1996 quy định việc
"Phối hợp liên ngành về phòng ngừa và đấu tranh chống nghiện hút ma túy”.
Ủy ban quốc gia phòng, chống AIDS, tệ nạn ma túy, mại dâm đã tổng kết
chương trình hành động phòng, chống ma túy giai đoạn 1998-2000 và xây
dựng nhiều đề án phòng, chống ma túy của các Chương trình hành động, đã
tham mưu cho Chính phủ ra Quyết định số 93/QĐ-TTg về việc lấy tháng 6
11


hằng năm là Tháng hành động phòng, chống ma túy và ngày 26/6 hằng năm
là Ngày tồn dân phịng, chống ma túy.
CHƯƠNG 2:
THỰC TRẠNG VIỆC THỰC HIỆN PHÁP
LUẬT VỀ PHÒNG, CHÓNG TỘI PHẠM MA TÚY TRÊN

ĐỊA BÀN TỈNH SƠN LA

2.1. Thực trạng tình hình tội phạm ma túy trên
địa bàn tỉnh Sơn La
Sơn La là tỉnh miền núi có địa hình hiểm trở, diện tích rộng, giao thơng
đi lại khó khăn; có đường biên giới dài giáp ranh với nước Cộng hòa dân chủ
nhân dân Lào; đặc biệt bị ảnh hưởng do vị trí địa lý gần khu vực “tam giác
vàng” là trung tâm sản xuất ma túy hàng đầu thế giới. Ở đây, dân cư chủ yếu
là người dân tộc có trình độ thấp, đời sống khó khăn, thường xuyên bị các loại
tội phạm và thế lực chống phá lơi kéo, kích động, trong đó tội phạm về ma
túy. Các đường dây tội phạm ma túy được hình thành mang tính chất dịng họ,
khép kín; hoạt động liều lĩnh, manh động. Sơn La có trên dưới 1 triệu dân mà
đã có tới trên 18 ngàn người nghiện ma túy (đó là những người nghiện đã có
hồ sơ quản lý). Như vậy có nghĩa Sơn La có gần 2% dân số nghiện. Làm một
phép tính đơn giản một con nghiện mỗi ngày xài 50 ngàn thì với gần 20 ngàn
con nghiện, mỗi ngày phải chi ra gần một tỷ đồng. Với một tỉnh nghèo như
Sơn La, đây là con số khơng dễ chấp nhận. Theo Phịng CSĐTTP về ma túy,
Cơng an tỉnh Sơn La (PC47), nguồn ma túy được mua bán, vận chuyển từ khu
vực “Tam giác vàng” sau đó được tập kết ở bên kia biên giới tại nước bạn Lào
rồi được vận chuyển về Việt Nam bằng nhiều cách khác nhau, loại ma túy chủ
yếu là heroin, hồng phiến. Phương thức chủ yếu là do các nhóm đối tượng có
vũ trang vận chuyển theo đường mịn, đi cắt rừng.

12


Trong đó nổi cộm là địa bàn xã Lóng Lng, huyện Vân Hồ và vùng
phụ cận thuộc xã Hang Kia, Pà Cị (huyện Mai Châu, tỉnh Hịa Bình). Các
tốn, tốp đối tượng từ 5 đến 55 tên có vũ trang (được trang bị súng AK,
Cacbin, Samblech, súng ngắn, lựu đạn…) vận chuyển số lượng lớn ma túy (từ

100-500 bánh heroin/chuyến) thường xuyên xâm nhập trái phép qua biên giới
vào địa bàn tỉnh Sơn La. Chúng manh động chống trả các lực lượng chức
năng bằng vũ khí quân dụng khi bị phát hiện, bắt giữ.
Báo cáo của Công an tỉnh Sơn La cho biết, trong năm 2014, lực lượng
CSĐTTP về ma túy của tỉnh đã phát hiện và bắt giữ 847 vụ, 1.223 đối tượng
phạm tội về ma túy, với tang vật thu giữ gồm: 156,3 kg heroin; 5,2 kg nhựa
thuốc phiện; 96.162 viên ma túy tổng hợp; 14 súng quân dụng, 10 súng tự
chế, 355 viên đạn và nhiều tang vật khác liên quan đến hoạt động tội phạm
ma túy.
So với năm 2013, tăng 96 vụ, 169 đối tượng; tăng 86,1 kg heroin, giảm
51.023 viên MTTH (dạng hồng phiến), 5 kg thuốc phiện.
2.2. Kết quả công tác thực hiện pháp luật hình sự trong phịng,
chống tội phạm ma túy và nguyên nhân đạt được
Từ đầu năm 2014, C47 đã có kế hoạch phối hợp với Công an tỉnh Sơn
La lập các chuyên án đấu tranh không khoan nhượng với tội phạm ma túy trên
tuyến biên giới Việt - Lào. Trong đó, phương án 279 về đấu tranh với tội
phạm ma túy để giải quyết địa bàn trọng điểm về ma túy tại xã Lng Lng,
huyện Mộc Châu (nay là huyện Vân Hồ) tỉnh Sơn La, đã được triển khai thực
hiện quyết liệt.
Qua hơn 1 năm thực hiện phương án đã thu được nhiều kết quả rất quan
trọng. Bước đầu đã ổn định được tình hình, làm giảm đáng kể tệ nạn và tội
phạm ma túy trên địa bàn; an ninh chính trị được giữ vững, trật tự an tồn xã
hội được đảm bảo. Công tác tuyên truyền vận động quần chúng đạt được
nhiều kết quả và đi vào chiều sâu, quần chúng nhân dân đã tin tưởng, ủng hộ
13


và cam kết không tham gia các hoạt động mua bán, tàng trữ, vận chuyển ma
tuý, tích cực tham gia phòng, chống tội phạm và tệ nạn ma túy...
Đặc biệt, trong q trình thực hiện phương án, lực lượng Cơng an đã tổ

chức đấu tranh thành công chuyên án 279-LL, bắt giữ các nhóm tội phạm có
vũ trang vận chuyển trái phép chất ma túy từ bên kia biên giới vào nội địa
thuốc huyện Vân Hồ và vùng lân cận. Qua 3 giai đoạn đã bắt giữ 9 đối tượng
(trong đó có 2 đối tượng đã chết do bị thương nặng). Tang vật thu giữ 210
bánh heroin, 9 khẩu súng quân dụng, hàng trăm viên đạn và nhiều tài liệu
khác liên quan đến hành vi phạm tội của các đối tượng; ngăn chặn đáng kể
nguồn ma túy thẩm lậu vào địa bàn.
Ngồi ra, cơng tác hợp tác quốc tế giữa Sơn La và các tỉnh Bắc Lào
cũng được chú trọng. Lực lượng chức năng của hai nước Việt Nam và Lào đã
hợp tác có hiệu quả trên nhiều phương diện như: thường xuyên trao đổi thông
tin liên quan đến hoạt động phạm tội ma túy; tổ chức tập huấn nghiệp vụ
phòng, chống tội phạm ma túy cho cán bộ của các cơ quan phòng, chống tội
phạm ma túy nước bạn. Đồng thời phối hợp triển khai các kế hoạch giải quyết
điểm nóng phức tạp về ma túy ở khu vực biên giới, tổ chức xác minh, bắt giữ
đối tượng phạm tội ma túy, đối tượng truy nã... nhằm ngăn chặn từ xa nguồn
ma túy thẩm lậu vào Việt Nam.
Để đấu tranh có hiệu quả với tội phạm ma túy trên tuyến này, thời gian
tới, cần tích cực vận động các đối tượng truy nã, thu hồi vũ khí, vật liệu nổ,
nhất là đối tượng phạm tội ma túy ra tự thú, để hưởng chính sách khoan hồng
của pháp luật. Nếu không bắt, xử lý được những đối tượng truy nã này, thì
tình hình ma túy ở địa phương sẽ vẫn diễn biến phức tạp, vì hầu hết những đối
tượng tru nã về ma túy đều tự trang bị vũ khí, tiếp tục mua bán, vận chuyển
ma túy và chống đối các lực lượng chức năng truy bắt đối tượng phạm tội.
Để từng bước ngăn chặn tiến tình trạng thẩm lậu ma túy qua biên giới,
lực lượng chuyên trách phòng, chống tội phạm ma túy phải là lực lượng nòng
cốt, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng tập trung làm tốt công tác
14


nghiệp vụ cơ bản, đặc biệt chú trọng vào các tuyến và địa bàn trọng điểm, các

điểm nóng phức tạp về hoạt động phạm tội ma túy; sử dụng đồng bộ các biện
pháp nghiệp vụ; tổ chức thực hiện các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm.
Đồng thời nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, vận động nhân dân tại các
địa bàn giáp biên tham gia phòng chống loại tội phạm này.
Ngoài ra thực hiện Chỉ thị 21 của Bộ chính trị về tiếp tục tăng cường
lãnh đạo, chỉ đạo cơng tác phịng, chống và kiểm sốt ma tuý trong tình hình
mới, Chỉ thị số 12 của Ban thường vụ Tỉnh ủy Sơn La, Kế hoạch số 19 của
Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La về triển khai thực hiện chiến lược quốc gia
phòng, chống và kiểm soát ma tuý, Các cơ quan Tư pháp đẩy mạnh công tác
phát hiện, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án ma túy lớn, án điểm, xét xử lưu
động đối với đối tượng bán lẻ ma túy để tuyên truyền giáo dục phòng ngừa
chung. Sau thời gian tập trung đánh mạnh, đánh trúng một số địa điểm, ổ
nhóm, đường dây ma tuý, hoạt động của tội phạm này có phần chững lại, ít
cơng khai. Đó kiềm chế được các tệ nạn, tội phạm về ma túy ở địa phương.
Nhất là tình hình mua bán lẻ, chứa chấp sử dụng trái phép chất ma tuý giảm
đáng kể. Tuy nhiên tình hình hoạt động của tội phạm ma t vẫn cịn diễn
biến phức tạp, thủ đoạn hoạt động ngày càng tinh vi, xảo quyệt, việc sử dụng
Hêrôin, ma tuý tổng hợp không giảm, phát hiện nhiều vụtàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép hêrôin và các chất ma tuý tổng hợp với số lượng lớn đem
từ Sơn La về các tỉnh, thành phố tiêu thụngày càng tăng. Tính chất mức độ
nhiều vụ đặc biệt nghiêm trọng, nhiều vụ mua bán, vận chuyển trái pháp chất
ma tuý với số lượng lớn đến 42 bánh Hêrơin. Nhiều vụ hình thành đường dây
liên tỉnh từ Lào sang Việt Nam. Kịp thời đưa tội phạm sớm ra xét xử trước tòa
án, phục vụ yêu cầu chính trị của địa phương, VKSND tỉnh Sơn La đã kiểm
sát chặt chẽ ngay từ đầu với các hoạt động điều tra của cơ quan điều tra ngành
Công an tỉnh Sơn La, phát hiện và khởi tố 2.264 vụ án hình sự về ma túy với
2.975 bị can; cũng các cơ tố tụng tỉnh Sơn La xác lập 158 vụ án điểm; lập Cáo
trạng quyết định truy tố 2.076 vụ án hình sự về ma túy với 2.741 bị can; phối
15



hợp với Tòa án tổ chức xét xử 376 vụ án lưu động, phục vụ kịp thời nhiệm vụ
chính trị địa phương về đấu tranh phòng, chống ma túy và nâng cao nhận thức
về pháp luật, yêu cầu phòng chống ma túy trong nhân dân..
2.3. Những kiến nghị, đề xuất nâng cao hiệu quả thực hiện pháp
luật phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Sơn La
- Đối với các cơ quan Trung ương
Đề nghị liên ngành trung ương tham mưu đề xuất với cơ quan có thẩm
quyền kịp thời sửa đổi bổ sung những nội dung bất cập quy định về các loại
tội về ma túy, các khó khăn vướng mắc những quy định thiếu sót của Thơng
tư số 17 của liên ngành trung ương và về tác tương trợ tư pháp mà địa phương
đã góp ý.
Hồn thiện hệ thống văn bản hướng dẫn áp dụng pháp luật đối với cơng
tác đấu tranh phịng, chống tội phạm nói chung, nhất là hệ thống văn bản pháp
luật về đấu tranh phòng, chống ma tuý phải đầy đủ, thống nhất và kịp thời.
Bên cạnh đó cũng cần có sự hợp tác quốc tế trong công tác xây dựng pháp
luật giữa các nước thành viên ASEAN nhằm tạo ra khuôn khổ pháp lý chung
cụ thể là trong lĩnh vực phòng, chống ma túy góp phần để cộng đồng này
khơng là nơi sản xuất ma tuý lớn nhất thế giới và hướng tới mục tiêu vì một
ASEAN khơng ma túy.
- Đối với tỉnh Sơn La
Để nâng cao chất lượng, hiểu quả công tác phòng, chống ma túy ở địa
phương trong thời gian tới trước hết cần tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ
đạo của cấp Ủy đối với cơng tác phịng, chống ma tuý, Đồng thời đẩy mạnh
hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục về phòng, chống ma tuý. Các cấp,
các ngành chức năng cần xây dựng hoàn thiện hệ thống chính sách về phịng,
chống ma t. Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan điều tra, truy tố, xét xử
trong cơng tác đấu tranh phịng, chống tội phạm về ma tuý.

16



Đầu tư xây dựng các Trung tâm cai nghiện của tỉnh với quy mô và sức
chứa nhiều hơn so với thực tế hiện nay, đồng thời kiện toàn và bổ sung năng
lực bộ máy hoạt động tại Trung tâm.
Thực hiện tốt các biện pháp kiểm soát, quản lý chặt chẽ người nghiện
và tổ chức cai nghiện bằng nhiều hình thức theo Nghị định của Chính phủ;
Trong đó, phối hợp với các cơ quan chức năng tuyên truyền việc thực hiện
nhanh chương trình thay thế dạng thuốc phiện (Methadone), coi trọng và nhân
rộng các mơ hình cai nghiện tập trung có hiệu quả, tích cực hỗ trợ người sau
cai nghiện, cảm thông, chia sẻ, giúp đỡ, tạo điều kiện về mọi mặt nhất là về
việc làm để người nghiện có lịng tin, quyết tâm cai nghiện, tránh tái nghiện
và tái hòa nhập cộng đồng, trở thành người có ích cho xã hội, tiến tới từng
bước giảm dần số người nghiện ma túy ở các địa bàn dân cư. Xử lý nghiêm
khắc các hành vi vi phạm hoặc tái phạm các quy định của pháp luật về phòng,
chống các tệ nạn xã hội và tệ nạn ma túy
- Đối với các ngành liên quan
Đối với ngành kiểm sát tăng cường phối hợp với các ngành hữu quan
như Công an, Bộ đội biên phịng, Hải quan để làm tốt cơng tác tiếp nhận và
xử lý các tin báo, tố giác tội phạm về ma túy. Công tác bắt, tạm giữ, tạm giam
các đối tượng phạm tội về ma túy đảm bảo đúng quy định của pháp luật.
Không ngừng nâng cao chất lượng hiệu quả công tác thực hành quyền công tố
kiểm sát điều tra, truy tố các vụ án về ma túy. Quan tâm xác định án điểm về
ma túy để phục vụ tốt công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật,
phịng, chống ma túy ở địa phương. Khơng có vụ án ma túy nào phải đình chỉ
điều tra vì khơng phạm tội, khơng có vụ nào Viện kiểm sát truy tố Tồ tun
khơng phạm tội.
Thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của Ngành theo luật định. Chủ
động xử lý nghiêm minh, kịp thời không bỏ lọt tội phạm, không để xảy ra oan
sai khi giải quyết các vụ án ma túy. Tăng cường hoạt động tuyên truyền

phòng ngừa loại bỏ nguyên nhên và điều kiện làm phát sinh tội phạm.
17


Đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật về
phòng, chống ma tuý. Tiếp tục đẩy mạnh việc phát giác, tố giác và xử lý các
tệ nạn về ma tuý. Các cấp, các ngành chức năng cần xây dựng hồn thiện hệ
thống chính sách về phịng, chống ma tuý. Tăng cường phối hợp giữa các cơ
quan điều tra, truy tố, xét xử trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm
về ma tuý.
Đổi mới và đẩy mạnh công tác thông tin truyền thông, tuyên truyền,
phổ biến giáo dục pháp luật về phòng, chống ma tuý cho người dân để họ
nâng cao ý thức tự giác và hiểu rõ hơn những quy định của pháp luật về ma
túy và các tác hại do ma túy gây ra; gia đình phải quản lý và quan tâm giáo
dục con em mình biết tránh xa hiểm họa này, kiên quyết khơng để bị lơi kéo
vào con đường nghiện ma túy; chính quyền, các ngành và đoàn thể tổ chức
nhiều hơn nữa các hoạt động lành mạnh phù hợp tuổi trẻ để thu hút thanh
niên; Bên cạnh đó, phải có tiêu chí đánh giá cụ thể, phân loại thi đua giữa các
cơ quan, đơn vị, trường học, gia đình, xã, phường, thị trấn... đồng thời gắn với
trách nhiệm của lãnh đạo, người đứng đầu các cấp về phòng, chống ma tuý.
Phát động tồn dân tham gia phịng ngừa, phát hiện, tố giác tội phạm ma túy
và người nghiện ma túy tại cộng đồng, nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ tự
quản. Việc đấu tranh phòng, chống ma tuý phải được lồng ghép với nhiều
chương trình của cuộc vận động xây dựng gia đình văn hóa, khu phố văn hóa.
Cần có chế độ khen thưởng thích đáng cho những người phát hiện, tố giác và
đảm bảo bí mật, an tồn cho những người tố giác.
Đầu tư xây dựng các Trung tâm cai nghiện của tỉnh với quy mô và sức
chứa nhiều hơn so với thực tế hiện nay, đồng thời kiện toàn và bổ sung năng
lực bộ máy hoạt động tại Trung tâm.
Thực hiện tốt các biện pháp kiểm soát, quản lý chặt chẽ người nghiện

và tổ chức cai nghiện bằng nhiều hình thức theo Nghị định của Chính phủ;
Trong đó, phối hợp với các cơ quan chức năng tuyên truyền việc thực hiện
nhanh chương trình thay thế dạng thuốc phiện (Methadone), coi trọng và nhân
18


rộng các mơ hình cai nghiện tập trung có hiệu quả, tích cực hỗ trợ người sau
cai nghiện, cảm thơng, chia sẻ, giúp đỡ, tạo điều kiện về mọi mặt nhất là về
việc làm để người nghiện có lịng tin, quyết tâm cai nghiện, tránh tái nghiện
và tái hòa nhập cộng đồng, trở thành người có ích cho xã hội, tiến tới từng
bước giảm dần số người nghiện ma túy ở các địa bàn dân cư. Xử lý nghiêm
khắc các hành vi vi phạm hoặc tái phạm các quy định của pháp luật về phòng,
chống các tệ nạn xã hội và tệ nạn ma túy.

19


KẾT LUẬN
Ma túy luôn là hiểm họa to lớn đối với xã hội là nguyên nhân của các tệ
nạn xã hội và nhiều loại tội phạm. Tình trạng sử dụng ma túy trong cộng đồng
dân cư vẫn đang diễn biến phức tạp trong những năm qua. Đặc biệt là tình
hình thanh thiếu niên phạm tội liên quan đến ma túy đang có chiều hướng gia
tăng và trở nên nghiêm trọng hơn. Do đó, cơng tác phịng, chống tội phạm ma
túy luôn là nhiệm vụ không chỉ của riêng cá nhân, tổ chức, quốc gia nào mà
còn là nhiệm vụ chung của toàn xã hội toàn thế giới. Để thực hiện tốt nhiệm
vụ này, chúng ta cần kết hợp được hai phương pháp, đó là: phương pháp trực
tiếp (đấu tranh, triệt phá tội phạm thông qua các lực lượng vũ trang, các cơ
quan tư pháp...) và phương pháp gián tiếp (tuyên truyền, phổ biến, giáo dục,
dự báo. thông qua các cơ quan tuyên truyề n, nghiên cứu, khoa học và các cơ
quan chuyên môn khác). Mặc khác, Để loại trừ các nguyên nhân điều kiện

dẫn đến tội phạm ma tuý ngày càng gia tăng, Nhà nước cần bổ sung kịp thời
đầy đủ những thiếu sót trong quy định hiện hành của pháp luật, ban hành
những văn bản dưới luật để giải thích, hướng dẫn việc thi hành pháp luật được
thống nhất nhằm hạn chế thấp nhất những sơ hở của pháp luật mà bọn tội
phạm có thể lách. Cần nâng cao ý thức những người thực thi pháp luật và cá
thể hóa trách nhiệm đối với những sai phạm của cán bộ thực thi dù cho yếu
kém về nghiệp vụ hay lạm quyền cũng đều phải được xử lý nghiêm minh.
Cần nâng cao năng lực, trình độ hiểu biết pháp luật và tinh thần trách nhiệm,
lương tâm nghề nghiệp của cán bộ trong các cơ quan tố tụng ( Công an, Viện
kiểm sát nhân dân, Toà án nhân dân).
Thực hiện pháp luật về phòng, chống tội phạm ma tuý là một vấn đề
lớn trong thực tiễn xã hội, chính vì vậy cịn có những nội dung mà tiểu luận
chưa có điều kiện đề cập hoặc nghiên cứu toàn diện. Tuy nhiên về góc độ
nhất định, tiểu luận đã giải quyết được một số vấn đề về lý luận cũng như
thực tiễn xoay quanh việc thực hiện pháp luật về phòng, chống tội phạm ma
tuý diễn ra trên địa bàn tỉnh Sơn La, góp phần nâng cao hiệu quả cơng tác đấu
tranh phòng, chống tội phạm ma tuý trong giai đoạn hiện nay.
20