Tải bản đầy đủ (.pdf) (121 trang)

1568 Nghiên Cứu Đặc Điểm Lâm Sàng Phân Độ Đánh Giá Kết Quả Điều Trị Sa Sinh Dục Bằng Phẫu Thuật Cắt Tử Cung Ngã Âm Đạo Phương Pháp Crossen.pdf

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (30.36 MB, 121 trang )

BO

BO

GI~O DUC V~ D~O TAO

Y T~

TRUONG DAI HOC Y DU'QC C~N THO

LE

KIM THOA

NGHI~N C~U DAC DIEM L~M S~NG, PH~N DO

D~NH GI K~T QU~ DI~U TRI SA SINH DUC B~NG

PH~U THU4T CAT TU' CUNG NG~ ~M DAO
PHUONG PH~P CROSSEN

Chuyen ng~nh: SAN PHU KHOA

M? s6: 62.72.0\





s


LUAN AN CHUYEN KH A
CAP

Nguoi huong d~n khoa hoe:

G S . T S . PHAM VAN LINH

BS.CKII. NGUYEN THI

C~n Tho, n~m 2 0 1 5

HUE


t

L~I CAM DOAN

Toi xin cam doan to~n b~ c~ng trinh nghi~n cu c~a ti

l~ trung thuc,

duoc the hi~n nghi~m t~c, khong vi pham y d~c v~ k~t qua~ nghi~n c~u c~a

t~i chua ting dug ai c~ng b~ true d~y.

Tc

L~


gi lu@n

n

KIM THOA


I

I

LOI C~M ON
D~ ho~n th~nh chuong trinh hoc v~ lu~n ~n n~y, t~i xin bay t~ long bi~t

on s~u s~c d~n:

- GS.TS Pham Vin Linh, hi~u tru~ng Truong Dai Hoc Y Duoc C~n

Tho. Th~y d~ nhi~t tinh hung d~n v~ gip d6 t6i ho~n th~nh lu~n

~n.

- Xin ch~an th~nh cm on BS.CKII Nguy~n Thi Hu~ d hu~ng d~n v~

g~p

y

cho t~i


s
a

ch~a lu~n ~n.

- Xin ch~n th~nh cm on:

PGS.TS Dim Van Curong

PGS.TS Pham Van N~ng

PGS.TS Nguy~n Van Lam

PGS.TS Nguy~n Van Qui

BS.CKII V6 Dong Hai

TS.BS VO Huynh Trang

da dong g~p

y ki~n quy b~u v~ tao di~u ki~n cho t~i ho~n th~nh lu~n ~n.

- Xin ch~n th~nh c~m on Ban Ch nhi~m v~ c~c gi~ng vi~n

B

m~n

San Truong Dai Hoc Y Dugc C~n Tho.


- C~m on BGD,

Phong K~ Hoach Tng Hop, khoa S~n, khoa Gay me

h~i src B~nh vin Da Khoa Vinh Long d~ tao di~u kin cho t~i hoc t~p trong

su~t th~i gian qua.

- Ch~n th~nh cam on gia dinh v~ ban b~ d~ gip d~, d~ng vi~n t~i ho~n

th~nh chuong trinh hoc.

Can Tho, ng~y 7 th~ng 1 0 n~m 2 0 1 5

Le

Kim Thoa


1j

MUC LUC

Trang ph bia
Loi cam doan

Loi

c

m on

Mc Iuc
Danh muc c~c ky hi~u,

c
c

ch~ vi~t tit

D~i chi~u c~c thu@t ng~ Anh - Vi~t
Danh muc c~c bang
Danh muc cc hinh v~.

D4T VAN DE
..
Muc teu n

l

gh . .

,

1en cuu

:

.


2

Chuong 1 : TONG QUAN TAI L IE U . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
1 . 1 . Ga..
a.1 p

h"'
.,,.
'
'
h"
au tur cung va san c ?U

.

3

1 . 1 . 1 . Gi~i ph~u tr cung

3

1 . 1 . 2 . Gi~i ph~u san ch~u nt

4

1.2. Khai ni�m v� sa sinh d1,1c

·········

7


1.3.Nguy~n nh~n, co ch~ sa sinh dc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a . . . . . a . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1 . 3 . 1 Nguyen nhan

8

1 .3 . 2 . Ca ch@

9

1. 4 . L 5.
,

.

.

s

>

ha:
d6
.±.
A
an
9 va yeu to

am sang va p


±.

en quan

.

10

'

, 1 .4 . 1 . Lam sang

.-

10

I

1.4.2. Phan d9

12

'

1 . 4 . 3 . Y~u t~ lien quan
I

15
,


\1.5. Tinh hinh m~c b~nh m~c b~nh sa t?ng ch?u

16

� . 5 . 1. Ty I� mac b�nh sa t?ng c h ? u • · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · : · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 1 6
1 . 5 . 2 . Ty l& ph~u thu~t sa tang c h @ u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . 1 7
I

t . 6 . Di�u

ttj

18


iv

1 . 6 . 1 . N6i khoa

;

18

1.6.2. DiSu tti bfulg phiu thu?t

20

Churong 2: D
I TUONG V~ PHUONG PHAP NGHI~N C U . .. . . .. . .. . . . 25
2 . 1 . D6i tUQilg


25

2 . 1 . 1 . D6i tUQilg nghien cuu

25

2 . 1. 2 . Tieu chuful ch9n miu

25

2 . 1. 3 . Tieu chuful lo:;ii trir

25

2 . 1 .4 . Dia di Sm nghien cuu

26

2.2. Phuong phap nghi~n c u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a . . . . . . . . . . . . . . 26
2 . 2 . 1 . Thi@t k@ nghien cuu

26

2.2.2. Miu nghien cuu

26

2.2.3. Phuong phap ch9n miu


26

2.2.4. N9i dung nghien cuu

26

v~ k thu~t thu th~p

2.2.5. Phuong ph~p

s~ l i ~ u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

34

l i ~ u. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

45

cu...................................................................

45

Chuong 3: K~T QU~ NGHI~N C ~U . . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . . . . . . .

46

2.2.6.

2.3.


3 . 1 .

. 3 . 2 .

dvc

Ph~n

Dao

duc

D
c

va

u t6

Ti~n

3.2.2.

D�c

3 . 2 . 3 . Di)

.2.4.

3.3.


K~t

c~n

c

qua

s~

nhi~n

b~nh

n

lie

nh~n

nh~n

lam

dv

u t6

lie


sa

sinh

sa

sinh

dc

due,

..............................a...................

dc

di~m

l~m

sang,

mc

d

sa

uan


4

nh~n

sa

sinh

duc...................................................

ng

c

4

D
c

uan

55

q

hiu thu?t.

57


p

di~m

.1. 1. T u f> i

c~a

48

55

Chuong 4: BA.N LU�

4.1.

8

53

sa

n

46

sinh

q


b~nh

sinh

y@

ly

b~nh

c~a

iSm

d

sa

Ca

c~a

y@

3.2.1.

3

c~a


c~n

cac

x~

trong

di~m

Ti~n

v~

tich

b~nh

nh~n

6

6

sa

sinh

d u c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


66

66


4 . 1. 2 . Ngh@ nghi�p

67

4 . 1 . 3 . Nai s6ng

4.2. Ti~n c~n, d~c di~m lam sang, ph~n d~

67

v~

cc y~u t6 lien q u an . . . . .. . . . .. .. . . . 68

4 . 2 . 1 . Ti~n c
n

68

4.2.2. D~c di Sm lam sang

73

4 . 2 . 3 . Phan d9 sa sinh dl)C


75

4.2.4. Cac ySu t6 lien quan · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 76
4.3. K~t qu~ ph�u thu�t.

KETLU�

:

77

87

KIEN NGHJ · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 88
T~i lieu tham kh~o


..



T
T T
DANH MUC CAC TU' VI~

Ti~ng Vi@t

dao

AD


:

BN

: B~nh nh~n

BVDK

: Benh vi~n da khoa

CTC

: C~ t cung

ECG

: Dien tim

Am

mac tu cung

NMTC

i
: N

PTNS


: Ph~u thu~t n~i soi

POP

: Pelvic organ prolapse

SA

: Si~u ~m

SSD

: Sa sinh duc

TSM

: T~ng sinh m6n

TC

:

T

cung

Ti~ng Anh

AUGS


Society
: American Urogynecologic

ICS

ety
: International Continence Soci

NIH

: National Institutes of Health

POP-Q

tification
: Pelvic Organ Prolapse Quan

SGS

eons
: Society of Gynecologic Surg


DI CHI~U C
C THU~T NG~ ANH- VIET

Pelvic organ prolapse

Sa tang ch@u


Pelvic Organ Prolapse Quantification Ph~n loai sa tang ch~u

t

International Continence Society

Hi~p h~i ki~m so~t ti~u ti~n qu~c

American Urogynecologic Society

Hip h@i ni~u khoa Hoa

Society of Gynecologic Surgeons

Hi&p h~i c~c b~c si ph~u thu~t phu khoa

Anterior

Tru~c, th~nh tru~c

Apex

Dinh

Posterior

Sau, th~nh sau

Total vaginal length


T~ng chi~u d~i ~m dao

National Institutes of Health

Vien y t~ qu~c gia

Ky


DANH MUC CAC B~NG

Trang

Bang 3 . 1

Tu6i

46

Bang 3.2 Ngh~ n gh i ~ p . .. . . . .. .. . . . . .'

47

Bang 3.3

Noi sinh s6ng

47

Bang 3 .4


Ly do v~o vi~n...... ::

48

Bang 3.5

Tin c~n b~nh n~i kh o a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

Bang 3 . 6

Ti~n cin ph&u thu?it

B~ng 3 . 7

Ti~n c~n b~nh phu kh o a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

Bang 3 . 8

S61:ln sanh

Bang 3.9

Kho~ng c~ch sanh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 1

50

51

Bang 3 . 1 0


C~ch thc s a nh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

B~ng 3 . 1 1

Sang ch~n t~ng sinh m~n lc s anh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

Bang 3 . 1 2

Dau, n~ng bung d u ~ i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a . . . . . . . . . . . . 53

B~ng 3 . 1 3

Su xu~t hi~n c~a kh~i sa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

B~ng 3 . 1 4

Tri~u chng r~i loan ti~u t i ~ n. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

B~ng 3 . 1 5

Trieu chng r~i loan ti~u h a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

Bang 3 . 1 6

D

B~ng 3 . 1 7

Li~n quan gi~a ph~n


d SSD v~ tu 6 i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a . . . . . . . . . . . . . .. . . .

Li~n

d@

Bang

3.18

B~ng

3.19

B~ng

3.20

Bang

3.21

ang 3.22

sa sinh d\lC

Li~n

Li~n


quan

quan

quan

Phuong

55

gi~a

gi~a

ph~n

gi~a

ph~p

phan

ph~n

v~

cam

d$


SSD

SSD

v~

v~

ngh~

s6

l~n

..

55

nghip.............................

56

s an h . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .

56

T S M. . . .. . . . .. . . . . . . . .. .

57


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . .

57

................as...so...so..o.do...a...............

58

d6

SSD

trong

v~

ph~u

tin

c~n

thu@t

r~ch

B

Th~i gian ph~u thu@t


B~ng 3.23

Luong mu m~t trong ph~u t h u ~ t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. . . . . 58

Bang 3.24

Cc tai bi~n trong ph~u th u ~ t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59


Ix

B~ng 3.25

Th~i gian ti~u ti~n sau rt ~ng thong t i ~ u . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

B~ng 3.26

Th~i gian trung ti~n sau ph~u thu~t . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . 60

B~ng 3.27

Th~i gian dau sau ph~u th u ~ t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

B~ng 3.28

Khng sinh di~u tri sau ph~u t h u ~ t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . 6 1

B~ng 3.29


C~c bi~n chng sau ph~u thu~t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 1

B~ng 3 . 3 0

C~c tri~u ch~ng c~i thi~n sau ph~u thu~t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

Bang 3 .3 1

Thai gian nim vi�n

62

B~ng 3 . 3 2 Tinh trang c~i thi~n tri~u chng ti~t ni~u khi ti kh m . .. . . . . . .. . . . . . . . . 63

Bang 3.33

Tinh trang c~i thi~n tri~u chng ti~u h
a khi t~i kh am . .. . . . . . . . . . . . . . 63

Bang 3 . 3 4

Su l~nh v~t t h u on g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

B~ng 3 . 3 5

Bi~n ching v~ tri~u ch'mng bt thuong khi t~i kh ~ m . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . 64

B~ng 3 . 3 6 . Dinh gi~ k~t qu~ ph~u th u ~ t. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65



C
C

DANH MUC

HINH

V~

Trang
Hinh 1 . 1 . C~c dang tu th~

tr

cung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . . . . . . . . • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

Hinh 1 . 2 . Ba tang ch~u d~u c~ ngu~n

g
c tr 6

nh 6 p . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . 5

nh 1 . 3 . D~y ch@u v~ ho~nh ni~u d u c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 . . . . . . . . . 6

nh 1 . 4 : H~ th~ng ph~n d@

Baden-Walker H al fw a y . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 2

nh 1 . 5 : Cc di~m m ~ c . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 3


nh 1 . 6: Do di~m Aa va B a v a C

14

Hinh 1 . 7 : Do chi~u d~i am d a 0 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . s o s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 4

Hinh 1 . 8 : C~c dang vong n~ng

d
t ~m

dao.....................................................

19

·

nh

2.1.

Rach

Hinh

2.2.

M~


2.3.

Ct

d~y

2.4.

C
t

ho~n

?J.

quanh

co

tu cung

3 7

'

]

ti

c~ng


r

Hinh

s a u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .

38

cung.................................................................

39

tru~c

v~

«

ch~ng

tu

'
l

Hinh

to~n


t~

cun

Hinh 2 . 5 . Khau kin phuc mac

g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

40

.

'

'

Hinh 2 . 6 . Phuc h~i th~nh tru~c v~ th~nh sau ~m d a o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
I


I

D~T VAN DE

Sa sinh duc hay con goi l~ sa tang trong v~ng ch@u do h~ th~ng n~ng d~

c~c co quan trong v~ng ch@u bi suy y~u. Sa sinh duc l~ b~nh

l


thu~ng

g
p

ph nt d6 tu6i ti~n man kinh v~ m~n kinh. B~nh gay ~nh hu~ng d~n sc khoe

v~ ch~t luong cu~c song ca b~nh nh~n vi c~c tri~u chng thu~ng x~y ra tr~n

du~ng ti~t ni~u nhu s~n ti~u, ti~u kh~ng tu ch~, ti~u kh6. Tr~n du~ng ti~u h
a

gay t~o bn, m~t

r
n

hoc tc n~ng v~ng h@u m~n ho~c c~c tri~u ch(ng tai

ch~ do co s~t, di lai bi tr~ ngai v~ kh~ khan trong giao hop [1],[2],[3].

C~ nhi~u phuong php di~u tri sa sinh duc ty theo mc d@ n~ng nhe,

tu~i, tinh trang

duc.

s
c


kh~e, b~nh

l

di k~m v~ mong mu~n duy tri quan h~ tinh

C~c phuong ph~p di~u trj bao gom n~i khoa nhu t~p v~t ly s~n ch~u,

Estrogen tai ch6, ho~c d~t vong n~ng trong ~m dao; C~c phuong php

di~u tri

ngoai khoa dugc ~p dung ph bi~n nhu Le Forts, Manchester, Crossen, treo tu

cung v~o mom nh~ xuong cng hoc ph~u thu~t n~i soi treo ti cung v~o mom

nh6 [8]. G~n day nh~t v~o nh~ng n~m 2 0 1 0 1~ PTNS treo

t cung trc ti~p l~n

th~nh bung [7] hay d~t m~nh gh~p tong hop [ 9 ] , [ 1 3 ] . M~i phuong ph~p d~u

c~ nh~ng m~t tich cc v~ han ch~ nh~t djnh v~ d~n d~n duoc c~i thi~n theo

h~i gian. Ng~y nay v~i

s ti~n b@ c
a khoa hoc, kinh t~ ph~t tri~n, nhu c~u

ang cao ch~t luong cu~c song d~ duoc phu n~ quan t~m nhi~u hon, ho d~


~a duoc mc cm x~u h6 d~ di khim s~m hon v~ ha chon phuong ph~p

h~u thu~t t~t hon, it x~m l~n, d~m b~o tinh th~m my v~ c~i thi~n duoc nhi~u

ri~u ch(ng hon n~n da d~t ra nhi~u th~ th~ch cho c~c b~c si l~m sang. Vi cu

r~c giai ph~u s~n ch~u phc tap, c~c tang v~ng ch@u c~ tuong quan mt thi~t

~i nhau. N~n khi c~ m~t c~u trc n~o d~ c~a s~n ch~u bi ph v~ c6 th~ lam

a tang m~

n

nang d~ v~ c~ th~ k~o theo

u sa th~nh tru~c

~m

s

sa cc tang kh~c trong vung ch@u

dao k~m theo sa b~ng quang, sa th~nh sau ~m dao k~m


2


theo trc trang hay n~ng n~ hon, it

gp

hon c~ th~ sa k~t hop v~ sa c~ ru@t

non.

Tai Bnh vi~n da khoa Vinh Long m~i n~m c~ kho~ng 40 trubong hop

sa sinh duc nh~p vi~n ph~u thu~t v~ duoc ~p dung phuong ph~p ph~u thu~t

Crossen vi mu~n di~u tri bing phuong ph~p m~ it xam l~n hon nhu ph~u

thu~t n~i soi treo t~ cung v~o mom nh~ xuong cng hay d~t m~nh gh~p di

h~i ph~i c~ ph~u thu~t vi~n thu~n thuc, ky thu@t cao v~ chi phi

d
t

ti~n vi v~y

kh~ng ph~i b~nh nh~n n~o c~ng c~ th~ d~p ng dugc.

Xu~t ph~t ti tinh hinh the t~ tai don vi v~ d~ d~p ng nhu c~u c~a

ngu~i b~nh. T nhi~u n~m qua B~nh vi~n d~ ~p dung phuong php di~u tri sa

sinh duc b~ng ph~u thu~t


c
t

t~ cung ng~ ~m dao bing phuong ph~p Crossen

nhung chua c~ m@t c~ng trinh n~o d~ d~nh gi~ k~t qu~ di~u trj sa sinh duc

bing phuong ph~p nay. Vi th~ ching t~i ti~n hanh nghi~n cu

nh
m

tim hi~u

dc tinh lam sang, d~ sa sinh duc v~ k~t qu~ di~u trj bing phuong ph~p ph~u

thu~t tr~n.

MUC TIU NGHIN CU

- M~ t~ d~c di~m lam s~ng, mc d~ sa sinh duc theo h~ th~ng ph~n d$

POP- Q v~

cc

y~u t6 lien quan.

- D~nh gi~ k~t qu~ di~u


tri sa sinh due b~ng ph~u thu~t cit tr cung ng~

am dao phuong php Crossen tai Bnh Vien Da Khoa Vinh Long tr thing

4/2014 d~n

th~ng 6/2015.


3

Churong I

T~NG QUAN TI LI~U

1.1. GI~I PH~U T~ CUNG

1.1.1. Gi~i ph~u

tr

V~ S~N CHAU

[3]

cung

T~ cung l~ co quan sinh


duc trong n~m trong ti~u khung du~i phc

mac, gi~a bang quang v~ true tr~ng. Hinh th~ ngo~i l~ m@t hinh non cut gom

3 ph~n th~n, eo v~ c6. Than tr cung c~ hinh thang, d~y tr~n, 2 b~n c~ 2 sung

n~i ti~p vi v~i tr(ng v~ l~ noi b~m c~a c~c day ch~ng

t cung bu~ng trng v~

day ch~ng tr~n. Binh thu~ng kich thudc d~i kho~ng 4cm, r@ng 4,5cm. Than ti

cung thu~ng gap ra tru~c so v~i true c~ tu cung

dao m@t g~c 90 d6. Khi ngu~i ph n~

~ tu

m
t g~c 120 d@ v~ tao v~i ~m

th~ ding, tu cung

thuong c~a n~ trong ti~u khung m~ khong bi roi v~o
ch~c c~ djnh v~ng eo - c~ t~ cung v~ nh~ng

t6

~m


~

vi tri binh

dao l~ nho nh~ng t~

chc c~ djnh vng th~n t~

cung. Nh~ng t~ chic c~ djnh n~y bao g~m h~ thong n~ng d~, h~ thong treo v~

he th~ng dinh hung.

- H¢ th~ng n~ng d6: T cung v~ vom ~m dao ta tr~n m@t m~ng ch~n

c~u tao b~i 2 1~p co gm nh~ng b~ co n~ng h~u m~n v~ co n~ng c~a s~n h~i

~m xu~t pht tu 2 b~n dan ch~o v~o nhau d~ tao th~nh n
t th trung tam d~y

ch~u. H~ thong n~ng d~ ch y~u l~

s~n ch@u tao th~nh nut trung

t~m

l~p

co n~ng h@u mon v~ l~p co n~ng c~a

d~y ch@u.


- H~ th~ng treo: T~ cung treo trong ti~u khung nh~ h~ thong d~y ch~ng

b~m v~o vng c~ tu cung d~ l~ c~c d~y ch~ng ti cung cng, day ch~ng ngang

CTC v~ d~y ch~ng v~ - bang quang - tu cung. Ngo~i ra gi~a ~m dao bang

quang v~

~m

dao true tr~ng lai duoc li~n k~t b~i nhi~u loagi c~n (c~n Halban,

c~n tru~c trc tr~ng).


4

- H th~ng dinh hung: H th~ng di n h

bam v~o

hung ch~

y~u

l~ day ch~ng

tu cung nhu day ch~ng tron v~ day ch~ng r@ng gi~ cho tu cung g@p


goc v~i co tu cung v~ c~ t~ cung g@p go v~i true c~a

th~ ding @p luc ~ bung tac dong I~n

so v~i CTC va CTC g~n

mt

dao. Nhu v~y

sau ti cung lam cho

nhu th~ng goc v~i

thong dinh hung nay giup cho tu cung

~m

c

true am dao.

o

tu

tu cung g@p lai

N
i cch khic


tc dung nhu m@t ci n~t bit l~

h

am

dao mt cch tu nhi~n tr~nh duoc tinh trang sa tu cung.

C~c murc

D3

do d~

D62

d '

sau

D61
d

Binh
/ throng

Nhg tr th~ thay doi

Binh thurcng

Binh thurcng

Binh throng
/

?

4
G~p sau



D c3 r a s au

Hinh 1.I. Cdc dang tr th~ tcung [ I O ]

1.1.2. Gi~i ph~u s~n ch~u ni

1.1.2.1. Ph6i thai hoe

Ving s~n

ch~u

n~ bao gom cc c~u

trc nhu h~ xuong, co, mac n~i

ch@u v~ cc d~y ch~ng c~ ch~c nng n~ng d~, treo gi~ cc tang ch~u nhu tu


eung @m dao, bong di, ni~u dao v~ h@u m~n true tr~ng. Do trong th~i ky pht

tri~n phoi thai, c~ ba tang nay c~ chung m@t ngu~n goc ph~i hoc l~

6

nh~p,


5

l th~ n
m

thu@c n~i bi ph~i. V~o kho~ng cu~i tu~n

d~u tu~n l~ th~ su, v~ch

niu true trang (con goi l~ vch ni~u sinh due) di t~r tr~n xu~ng v~ c h i a

th~nh

hai

ph~n:

ph~n

sau


l~

xoang

true tr~ng,

sau

nay

phat tri~n

Vi

v~y khi

am

mot tang ch~u bi sa, nh~t l~ tr~n ngu~i

truong th~nh, thi hai tang kia it nhi~u c~ng bi

v~n

thuong

g~p

sa


sinh

duc

luon

nh~p

th~nh

m~n true trang; ph~n tru~c l~ xoang ni~u due pht tri~n th~nh tu cung

v~ bong d
i ni~u dao.

~

di

kem

h~u

dao

n~

~nh huong. Tr~n lam sang, ta

theo


r~i

loan

ti~u

(son

ti~u,

ti~u

g @ p . . . ) , dai ti~n (ti0 b6n) [52]

Tu~n 7

Xoang ni~u duc

nhop
(Coac~)

.

-1
=
.
" . .

Vachmeu tuc trang


..... �.

Truc tr~ng

2\.
+ ii , +

Hinh 1.2. Ba tang ch~u d~u

c

nguon g~c ti

6

nh6p [52]

1.1.2.2. Ph~n ving s~n ch~u n~

San ch~u l~ vung ph~n m~m n~m du~i c~ng b i t kin duong ra c~a khung

ch@u.

S~n

duoe

ch@u


ph~n

th~nh

s~n

ch~u

ph~ng ding ngang qua n
t th~ trung tam.

m~t lop m6

li~n

san ch@u sau

c

k~t goi

tru~c

v~

s~n

ch~u

sau


bi

mt

Sn ch~u true duoc che ph~ boi

la mac s~n ch~u c~ ~m dao

v~ ni~u dao xuy~n qua,

~ng h~u mon xuyen qua.

1.1.2.3. Gi~i phu sin ch~u ni

S~n ch@u bao gom

cc

c~u tr~c nhu h~ xuong, h~ co, mac n~i ch~u v~

cc day ch~ng. Xuong cung cap ch~ bm cho co v~ c~c day ch~ng c~ng gai,

ph~c hop day ch~ng chinh tu cung c~ng. Co n~ng d~ s~n ch@u bao gom cc

co c~a ho~nh ch~u v~ ho~nh ni~u due. Cc co c~a hoanh ch@u gom cc nhm


6


co n~ng h~u m~n c~ ch~c n~ng che ph~ l~i ra c~a s~n ch~u sau, hoat dong h~a

hop doi

c
c

~ng v~i

co c~a th~nh bung, dam nh~n tr~ch nhim n~ng d~ c~

tang ch@u v~ tang bung, duy tri su c~n bing c~a

p

hue n@i bung [68]

Co hong cut l~ co ch~ y~u c~a nh~m co n~ng h@u m~n, c vai tr~ chinh
trong

n~ng d~

c
c

tang ch~u. Khi co th~ ding th~ng ban co n~ng n~m ngang

n~ng d~ true tr~ng v~ 2/3 tr~n c~a ~m dao. Theo Ahmed Shafik ph~c hop co

n~ng h@u m~n c~ th~ chia lam hai ph~n: Ph~n n~m ngang l~ ban co n~ng (gom


2 c o mu cut v~ hong eut) v~ ph~n th~ng ding l~ ~ng co n~ng (gom co mu true

tr~ng v~ d~i treo) [ 1 8 ] .

C~c co c~a hoanh ni~u due hay con goi l~ m~ng s~n ch~u true che phu

ngo

ra

c~a s~n ch~u

tru~

c~ ni~u dao v~ ~m dao xuy~n qua. C~u tao boi m~t

tam mo lien k~t d~y c~ ch~c n~ng n~ng d~ ni~u dao.

v~

cc

v~

l~

d~y

soi


c h ~n g

collagen,

n
m
c~

ngay

ch~c

du~i

n~ng

p
h
c

n~ng

mac

d~

bao

tang


Cc

gom

ch@u

va

co

c
c co
ni~u

Mt du~i c~a

Co ngang day

ho~nh ni~u due

ch~u nong

c~a

tron,

dao

Truing t~m gan

Mac dui c~a

c~a d~y ch~u
Co nang
h~u mon

mac

ho~nh ch~u
(d~ cit)

Co th~t ngoii
h~u mon

Hinh 1.3: D
y ch@u v~ ho~nh ni@~u duc [ 1 O ]

soi

[20]

n~i

ch@u

dan

h~i



7

KH~I

1.2.

NI~M

V~

SA DINH DUC

Sa sinh duc hay con goi l~ sa tang ch~u (POP: Pelvic organ prolapse)

do tinh trang suy y~u c~a h~ thong n~ng d~ d~y ch@u, d~n d~n

s tut xu~ng

c~a c~c co quan trong d~y ch~u ra kh~i vi tri binh thuong c~a n~ v~o ~m dao

[2],[3].

Theo dinh nghia nay c~c loai sa tang v~ng ch@u duoc phan ra bao gom:

- Sa b~ng quang: Thu~ng duoc m~ t~ nhu sa th~nh tru~c

~m

dao.


- Sa c6 bang quang: C~ hay kh~ng k~m theo sa bang quang v~ ni~u dao

qu~ di dong.

t

- Sa t~ cung: Sa

tr cung.

cung v~ c~

- Sa mom c~t: Sau c~t t cung.

- Sa trc tr~ng: Sa ph~n du~i th~nh sau ~m dao.

- Sa ru~t:

~m

Sa ti c~ng trc trang

dao, ph~n tr~n ca th~nh sau ~m

dao, kh~i sa thuong cha quai ru@t non.

- Sa th~nh tru~c, sa th~nh sau

~m


dao.

Sa tang ch@u l~ m@t b~nh hay g~p ~nh hu~ng d~n hang tri~u phu n~.

Hang

tang.

nhu

ra

l~

c~n

sa

i~n

t

tang

~

Trong

c~u


d~n

s

nm

Hoa

d~

ph~u

hi~u

tang

b

Ky

d6

tu6i

th
u
t

bi~t


ch@u

c~

8 0 - 8 5

s~a

s~u

kho~ng

ch~a

r@ng

nh~m

chi~m

lai

hon

ng~n

200.000

[21],


v~

ch~n

ty 1

19%

th~

sinh

tri~n

nh~p

v~n

ly

c~a

vi~n

v~

30%

d~


quan

b~nh

b~nh

ph~u

c~c

ly

thu~t

trong

trong

y~u

n~y.

t

s~

vi

nay


duoc

lien

Ng~y

sa

c~

d
t

quan

nay

v
i

ca khoa hoc d~ c~ nhi~u phuong ph~p di~u trj sa sinh duc hay sa

ch@u nhung

d~ c~ m@t phuong ph~p t~i

m@t v~n d~ kh~ n~m b~t duoc v~ c~n c~

ni~u khoa.


Vi

ph~u

ph~t

nh~n

1 1 % -

[49].

gi~i

sy

b~nh

s

uu

cho ngu~i b~nh v~n

ph~i hop ca c~c nh~

sn

con


l~

khoa v~


8

1.3. NGUY~N NH~N, CO CH~ SA SINH DUC

1.3.1. Nguy~n nh~n sa sinh

de

Nguyen nh~n sa tang ch@u hay sa sinh duc con chua hi~u bi~t d~y d~

thuong do b~m sinh ho~c m~c ph~i [40].

1.3.1.1. Nguy~n nh@n bam sinh

C~c nguy~n nh~n b~m sinh thu~ng do b~t thuong c~u trc co san ch~u

v~ b~t thuong v~ th~n kinh ~nh hu~ng d~n s~c co hoc do co dja ~m y~u vi

b~nh m~n tinh. Nguy~n nh~n n~y g~p

~ phu

n~ chua sinh de, thu~ng l~ sa

CTC do CTC ai [21./31.[251,[361.159].


1.3.1.2. Nguy~n nh@n

mc ph~i

C~c nguy~n nh~n m~c ph~i thu~ng do t~t c~ c~c nguy~n nh~n c~ lien

quan d~n s~n khoa, mang thai sanh de, t~n thuong du~ng sinh duc l
c sanh

nhu sanh gi~p, nh~t l~ sanh gip b~ng Forceps [54],[74], man kinh thi~u hut

n6i ti~t ho~c tinh trang tang ~p luc 6 bung thuong xuy~n nhu b~nh ph6i t~c

nghen mn tinh COPD, t~o b~n kinh ni~n lam t~n thuong c~c c~u trc s~n

ch@u.

Nguy~n nh@n s@n khoa v~

cc

sang ch@n s~n khoa

C~c t~n thuong ving day ch~u thuong lien quan ch~t ch~ vi vi~c mang

thai sanh de v~ sang ch~n duo~ng sinh due trong l
c sanh. H~u qu c~a ton

thuong cc c~n co v~ day ch~ng vung d~y ch~u s~ d~n d~n sa sinh duc [2],


[3],[55],[59].

- Sanh som, sanh d~y, sanh nhi~u l~n l~ y~u t~ nguy co cao nh~t.

- Chuyn da qu d~i lam cho

~m

dao c~ng qu~

mc.

- Th~i gian chuy~n da qu~ nhanh lam cho AD chua dugc chu~n bi t6t.

- Sanh kh~ do c~ t~ cung, r~n qu~ s~m khi c~

-

-

Sanh

D~

con

sanh

n

n
g

c~n

kh~ng

sanh

ding

kh~.

ky

thu~t.

t cung chua

mo

tron.


9

- Can thi~p th~ thut trong luc sanh th~ bao ho~c khong ding chi dinh,

k


di~u kin,

thu@t: Gi~c hut, Forceps [ 1 4 ] .

- R~ch t~ng sinh m~n khong phuc h~i ho~c phuc h~i kh6ng ding c~ch,

r~ch tang sinh m~n phc tap.

Nguy~n nh@n do tu~i gi~ v~

mn

kinh

Do sy y~u k~m ch~t luong n~ng d~ ca c~c

gi~ v~

s

t

ch~c do tho~i h~a tu~i

thi~u hut c~c hormon sinh duc sau m~n kinh lam c~c soi co teo di,

xo cng v~ m~t tinh d~n h~i. Theo Rodriguez - Colorado S v~ c~ng s c~
kho~ng 80% b&nh x~y ra sau tu6i m~n kinh [3],[59],[65].

1.3.2. Co ch~ sa sinh due


San ch~u duoc coi nhu l~ mt d~y v~ng ch~c d~ cha dung v~ chong

d~ cho c~c co quan trong ~ bung. C~c t~ chc n~ng d nay bao gom m@t phe

hop c~c co, can v~ day ch~ng. D~ l~ c~u tr~c d~y ch~u, h~ th~ng treo, nang

d~, c~ djnh v~ vi tri dc bi~t ca t~ cung lam cho ch~ng khong bi sa ra ngo~i.

Khi m~t kh~ n~ng ho~c y~u k~m ch~t luong,

c~c t~ ch~c n~y do c~c nguy~n

nh~n kh
c nhau s~ dua den sa sinh duc [31,[6].

H@

thong n~ng d~

H

th~ng nang d~ bao

~m. Khi ~p luc

gom co nang h@u m~n v~ co n~ng ca s~n hi

~ bung t~ng len,


co n~ng h@u m~n co lai l~m m
t th~ trung tam

v~ th~nh sau ~m dao bi k~o l~n bit ~m dao lai.

Co n~ng h~u m~n l~ ph~n chju

~p luc chinh. N~u ch~t luong co n~ng h@u m~n k~m, ~m dao kh~ng duoc bit

lai, th~nh tru~c ~m dao se l~ noi chiu ~p luc gin ra v~ tut xu~ng.

Hg

He

th~ng treo

th~ng treo

l~ h~ th~ng

cc

ch~ng ti cung cing, d~y ch~ng ngang

- t~

cung, c~n co, m

lien k~t gi~a


day

c t~

~m

ch~ng bm v~o

c~ t~

cung:

day

cung, day ch~ng mu - bang quang

dao bang quang v~

~m

dao trc trang.


10

H

th~ng cc day ch~ng n~y git


ct

cung tai

ch6,

n~u chng suy y~u s~ d~n

t~i sa ti cung.

H@

thong djnh ling

Chung ch~ y~u l~

cc

d~y ch~ng r@ng c~ nhi~m

v~

c t

d~y ch~ng bm v~o th~n ti cung: D~y ch~ng tr~n,

v

gi~ cho th~n ti cung g@p g~c so v~i


cung g@p g~c so v~i truc c~a ~m dao. Vi v~y,

~ tu th~

c t

ding,

cung

p l
e

trong ~ bung s~ t~c d@ng l~n m~t sau c~a tu cung l~m cho tu cung g@p lai so

vi c~ t~ cung v~ c~ tr cung g~n nhu th~ng g~c vi truc ~m dao. To~n b~ h~

thong dinh hung n~y gip cho tu cung nhu m@t c~i n
t bit ~m dao.

H@u qu~ sw y~u k~m ch@t lwong co, day ch~ng
Khi c~c d~y ch~ng bi gi~n, t cung khong con n~m dung trc. Khi co

n~ng h@u m~n bi gi~m st cht luong co rt, cc d~y ch~ng

k~o l~n

d

~m


dao kh~ng th~

bit am dao nh~m khang lai ~p lc ~ bung, ti cung m~t c~c lien he

l~n c~n s~ bi tut ra ngo~i

~ c~c m~c

d@ kh~c nhau, k~m theo v~i n~ l~ ni~u dao

v~ th~nh tru~c ~m dao - bang quang; truc tr~ng v~ th~nh sau ~m dao

tr

trang v~ ru@t non.
1.4. L~M S~NG, PH~N DQ V~ C~C Y~U

T

LI~N QUAN

1.4.1. L~m sang

T~y theo m~c d~ sa v~ tang sa, b~nh nhn d~n s~m hay mu@n, r~i loan

chc n~ng c~c co quan nhi~u hay it m~ c~ bi~u hi~n lam sang kh~c nhau.

Nhi~u phu n~ sa sinh duc mc d~ nhe kh~ng tri~u ch~ng, c~c tri~u ch(ng ph6


bi~n l~ mt kh6i phinh hay sa ra ngo~i ~m dao [80].

- Ly do d~n khm: Trong da s~ truong hop b~nh nh~n d~n kh~m vi m@t

kh~i sa h~n ra ngo~i ~m dao ho~c kh~i sa xu~t hin khi g~ng s~c hoc di lai

nhi~u.

- C~c tri~u ch~ng co n~ng m~ bnh nh~n thu~ng than phi~n nhu:


11

B~nh nh~n th~y kh~i sa h~n ra ngo~i ~m dao lam di lai, sinh hoat kh~

kh~n ho~c giao hop kh~. Ho~c kh~i sa xu~t hi~n khi g~ng s~c nhu ho,

rn,

h
c

hoi...

Dau bung:

Thu~ng bnh nh~n c~m th~y dau n~ng bung du~i,

nhi~u khi di lai ho~c g~ng sc cng v~i


s

dau

tut xu~ng nhi~u hon ca kh
i sa.

Dau lung hoc cm gi~c dau m~i vung th~t lung.

Ti~u

kh6ng

ki~m

so~t:

Ti~u

khong

ki~m

so~t khi

gng

s~c,

ti~u


khong h~t, s~n ti~u, ti~u nhi~u l~n ho~c ti~u d~m. Theo b~o co c~a INH (US)

c

d~n 3 8 % phu

n~

tr~n 60 tu~i m~c ch(ng ti~u kh
n
g ki~m so~t v~ th~ ph6

bi~n nh~t l~ ti~u khong ki~m sot khi g~ng

sc, 29% th~ k~t hop gi~a ti~u

khong ki~m so~t khi g~ng sc v~ ti~u nhi~u l~n, ti~u gap, s~n ti~u v~ ti~u d~m,

dang bang quang t~ng hoat v~ 22% ti~u nhi~u l~n, ti~u g~p [47].

n~ d~ m~n kinh thuong g~p tri~u ch~ng ti~u g~t,

0

nh~ng phu

vi~m du~ng ti~t ni~u do

thi~u hut n~i ti~t Estrogen.


Tri~u ch~ng tr~n dung ti~u h~a: B~nh nh~n thu~ng c~ d~u hi~u t~o

b~n, tieu kh~ ho~c ti~u khong h~t [35].

- Kh~m lam sang: Kh~m b~nh nh~n

~ c~c

tu th~ dmng, ng~i, n~m tu th~

s~n khoa ho~c l~m c~c nghi~m ph~p gang sc.

Quan sat: Quan s~t vung TSM, ~m dao c~ th~ nhin th~y m~t kh~i sa

h~n ra ngo~i ~m dao k~m theo vi~m lo~t ch~y mu do co s~t, hoc vi~m lo~t

c~

th~

tu cung. Ni~m mac ~m dao kh~ teo hay sing h~a. Ho~c m@t kh~i sa th@p

~m

dao, khi lam nghi~m phap gng

s
c


kh~i sa xu~t hi~n nhi~u hon hoc

khi g~ng sc b~nh nh~n s~ c~ tri~u ch(ng s~n ti~u.

Kh~m ~m dao:

CTC phi dai, CTC d~i, sa th~nh truc ~m dao - sa

bang quang, sa th~nh sau ~m dao sa truc trang. T~ cung kich thu~c to hoc

teo nh~,

s

di d@ng c~a

t~

cung v~ kh~i sa c6'th d~ dang hoc kh~ kh~n.


12

Kham TSM c6 th~ t
h
y seo x~u

~ t~ng

sinh m~n v~


s

co th~t ca co

vong h@u m~n y~u.

1.4.2. Phn d¢

C~ nhi~u phuong ph~p d~nh gi~ mc d~ sa t~ don gin d~n phc tap.

M~t phuong ph~p d~ d~nh gi~

m
c d

sa sinh due m~ duoc nhi~u nh~ l~m

sang trong nu~c s~ dung l~ h~ th~ng ph~n

hay

h~

h

d

Baden Walker HalWay (4 d@)


thong ph~n loai POP-Q. G~n day tr~n th~ gi~i ngu~i ta hay d~ cap d~n

thong phan

loai

POP-Q

n~y

trong

c~c

nghi~n

cu

khoa hoc

phuong phap n~y c~n sy do dac ti mi n~n tr~n l~m sang it khi

s

dung.

1.4.2.1. Theo h@ thong Baden Walker Halfway

D6


1 : Sa d~n gi~a chi~u d~i ~m dao.

D

2: Sa tr du~i di~m gi~a chi~u d~i ~m dao d~n m~ng trinh.

D

3 : Sa du~i m~ng trinh ra d~n n~a chi~u d~i ~m dao.

D

4: Sa to~n b~ hay qu~ d~n n~a chi~u d~i ~m dao ra ngo~i.

n3/
0
A

--1---

...

2Na chi~u dii AD

1

Do l

d~n ming trinh


4

--,-p
~
n ma~ng trinh

...

2

D 2

--!-Q m~n1g trinh

3

Dos

Sa to~n b

Hinh 1.4:

H~ thong phdn d6 Baden-Walker Halfway

[22]

nhung

vi



1 3

1.4.2.2. Theo h~ thong POP-Q (Pelvic Organ Prolapse Quantification) duoe

ti~u chu~n ha thu~t ng~ v~ sa sinh due v~o nm 1993 boi:

ICS (International Continence Society)

AUGS (American Urogynecologic Society)

SGS (Society of Gynecologic Surgeons)

Duoc su dung r@ng r~i tr~n

th~

gii do: Chinh xc, di dn duoc su thong

nh~t trong ph~n loai. D
nh gi duoe nhi~u y~u t~ ng dung tot trong c~

lam s~ng v~ nghi~n c~ru. Ti~u chu~n dung trong b
o co khoa hoc

Phan

• D

d@ Sa


tang theo POP-Q [ 1 6 ]

0: Khong SSD

- Aa, Bb, B p : 3cm tr~n mang trinh

- C h a y D: tvl - 2 c m

C, D < t v l

• Do I : B > 1em tr~n mang trinh (Ba, Bp)

• D@ II: B < Iem tr~n m~ng trinh den m~ng trinh (Ba, Bp)

• D@ II: B > 1 c m du~i m~ng trinh den < tvI - 2cm (Ba, Bp)

• D6 IV: Sa ton b6, B

>

(tvl-2) (Ba, Bp)

3cm

-xcm

Hymen

+xcm


h

«

pb

Hinh 1.5 C
c diem m~c [ 1 6 ]

20


14



Hinh 1.6: Do di~m Aa v~ Ba va C [ 1 6 ]

Hinh 1 . 7

V
i

cc

di~m moc

v~


Do chi~u di am dao [ 1 6 ]

di~m do nhw sau

Cc di~m m~c

+ Thanh tru~c (Anterior): Aa, Ba
+ Dinh ( A p e x ) : C, D

+ Thanh sau (Posterior): Ap, B p

Do trong trang th~i BN duoc thu gin ti da


×