BÀI TẬP
Mơn: Lí luận và pháp luật về tự do tín ngưỡng, tơn giáo.
Câu hỏi: Tự do tín ngưỡng, tơn giáo là gì và tại sao nó lại quan trọng với
nhân loại?.
Tín ngưỡng được định nghĩa là niềm tin, đức tin, sự tin tưởng vào một ai đó
hoặc một cái gì đó hay là sự thừa nhận một cái gì đó là đúng là đang tồn tại mà
khơng cần bất cứ bằng chứng nào (Từ điển Oxford).
Tín ngưỡng là tin theo và tơn thờ lực lượng siêu nhiên, thần bí, hoặc là sự
vật, hiện tượng, con người có thật được thần bí hóa. Tín ngưỡng là niềm tin về
những điều linh thiêng, những sức mạnh huyền bí, vĩ đại mà con người chỉ cảm
nhận được mà khó có thể nhận thức được. Tín ngưỡng cịn thể hiện giá trị cuộc
sống, ý nghĩa cuộc sống bền vững, đôi khi được hiểu là tơn giáo hay nói chính xác
hơn, tín ngưỡng khi phát triển đến một mức nào đó thì có thể trở thành tơn giáo.
Như vậy, tín ngưỡng là một cách nhìn thực tế cuộc sống cộng đồng con
người ý thức về một dạng thần linh nào đó, rồi cộng đồng con người ấy tin theo tôn
thờ lễ bái, cầu mong thực hiện cuộc sống, tạo thành một nếp sống xã hội theo niềm
tin linh thiêng ấy.
Từ khi hình thành cho tới nay, tôn giáo được định nghĩa và tiếp cận theo
nhiều hướng khác nhau, bởi vậy có rất nhiều khái niệm về tôn giáo nhưng chúng
bên cạnh việc thể hiện những nhận thức chung về tôn giáo thường được lồng ghép
quan niệm riêng của cá nhân, hay nhóm người nhất định. Do đó, mặc dù tơn giáo
có nhiều khái niệm nhưng chưa có một khái niệm về tơn giáo được dùng chung
trên tồn thế giới.
Tơn giáo bắt nguồn từ thuật ngữ “Religion” có tiếng gốc Latin là “Legere”
có nghĩa là thu lượm thêm sức mạnh siêu nhiên. Vào đầu công nguyên, sau khi đạo
Ki tô xuất hiện, đế chế Roma u cầu phải có một tơn giáo chung và muốn xóa bỏ
các tơn giáo trước đó cho nên lúc này khái niệm “reliegion” mới chỉ là riêng của
đạo Ki tô. Đến thế kỉ XVI, với sự ra đời của đọa Tin Lành tách ra từ Công giáo
trên diễn đàn khoa học và thần học Châu Âu, religion mới trở thành thuật ngữ chỉ
hai tôn giáo thờ cùng một Chúa. Với sự bành trướng của chủ nghĩa tư bản ra khỏi
phạm vi Châu Âu, với sự tiếp xúc các tôn giáo thuộc các nền văn minh khác Ki tô
giáo, biểu hiện rất đa dạng, thuật ngữ “religion” được dùng chỉ các hình thức tôn
giáo khác nhau trên thế giới.
Tôn giáo được hiểu là niềm tin của con người vào các thế lực siêu nhiên, vơ
hình, mang tính thiêng liêng, nhằm lý giải những vấn đề trong đời sống, tuy nhiên,
tùy vào tôn giáo, vào hồn cảnh lịch, yếu tố văn hóa mà niềm tin đó được thể hiện
đa dạng theo các cách riêng.
Tự do tín ngưỡng hay tự do tơn giáo thường được coi là một nguyên tắc ủng
hộ quyền tự do của cá nhân hay cộng đồng trong việc công khai hoặc bí mật thực
hành, thờ phụng, rao giảng, hay tu tập một tơn giáo hay tín ngưỡng. Khái niệm này
thường được thừa nhận là có bao gồm cả việc tự do thay đổi tôn giáo hoặc tự do
không theo một tơn giáo nào. Tại nhiều quốc gia, tự do tín ngưỡng được nhiều
người coi là một quyền cơ bản của con người.
Tuyên ngôn Quốc tế về Nhân quyền định nghĩa tự do tín ngưỡng như sau:
"Mỗi người có quyền tự do tư tưởng, lương tâm, và tín ngưỡng; quyền này bao
gồm tự do thay đổi tín ngưỡng, và tự do thể hiện tơn giáo hay tín ngưỡng của mình
một cách cá nhân hoặc công khai trong việc rao giảng, thực hành, thờ phụng, và tu
tập." ("Everyone has the right to freedom of thought, conscience and religion; this
right includes freedom to change his religion or belief, and freedom, either alone or
in community with others and in public or private, to manifest his religion or belief
in teaching, practice, worship, and observance.")
Điều 18 Công ước Quốc tế về các quyền dân sự và chính trị nói rằng:
"Quyền tự do của cá nhân thể hiện tơn giáo hay tín ngưỡng của mình chỉ phải chịu
các giới hạn chẳng hạn như các giới hạn được luật pháp quy định và các giới hạn
cần thiết để bảo vệ an toàn, trật tự, sức khỏe xã hội, hay tinh thần hoặc các quyền
cơ bản và quyền tự do của những người khác." ("Freedom to manifest one's
religion or beliefs may be subject only to such limitations as are prescribed by law
and are necessary to protect public safety, order, health, or morals or the
fundamental rights and freedoms of others.")
Tại một quốc gia có quốc giáo, tự do tín ngưỡng thường được hiểu là chính
phủ cho phép thực hành các hoạt động của các tôn giáo khác với quốc giáo, và
khơng đàn áp các tín đồ thuộc các tơn giáo khác.1
Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của mọi người được thể hiện như sau:
- Mọi người có quyền tự do tín ngưỡng, tơn giáo, theo hoặc khơng theo một
tơn giáo nào.
- Mỗi người có quyền bày tỏ niềm tin tín ngưỡng, tơn giáo; thực hành lễ
nghi tín ngưỡng, tơn giáo; tham gia lễ hội; học tập và thực hành giáo lý, giáo luật
tôn giáo.
- Mỗi người có quyền vào tu tại cơ sở tơn giáo, học tại cơ sở đào tạo tôn
giáo, lớp bồi dưỡng của tổ chức tôn giáo. Người chưa thành niên khi vào tu tại cơ
sở tôn giáo, học tại cơ sở đào tạo tôn giáo phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ
đồng ý.
- Chức sắc, chức việc, nhà tu hành có quyền thực hiện lễ nghi tơn giáo,
giảng đạo, truyền đạo tại cơ sở tôn giáo hoặc địa điểm hợp pháp khác.
- Người bị tạm giữ, người bị tạm giam theo quy định của pháp luật về thi
hành tạm giữ, tạm giam; người đang chấp hành hình phạt tù; người đang chấp hành
biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện
bắt buộc có quyền sử dụng kinh sách, bày tỏ niềm tin tín ngưỡng, tơn giáo.
Quyền tự do tín ngưỡng, tơn giáo thuộc nhóm quyền dân sự, chính trị mang
màu sắc dân sự nhiều hơn là chính trị. Bởi tính cá nhân rất cao trong việc thể hiện
niềm tin của từng con người cụ thể trong khi tính chính trị được thể hiện có chút
mờ nhạt thơng qua việc một nhóm người cùng chung niềm tin tổ chức lại cùng
nhau duy trì, thực hành tơn giáo.
1
Nguồn wikipedia
Tự do tín ngưỡng, tơn giáo rất quan trọng đối với tất cả mọi người. Mỗi tơn
giáo đều có theo những lý tưởng cao đẹp, đưa ra những quy tắc đối nhân xử thế
giữa con người với con người, giữa con người với thiên nhiên, những quy tắc đề
cao, cổ vũ tình u thương đồng loại, sự cơng bằng bình đẳng bác ái, là những
nguyên tắc nền tảng của của quyền con người. Việc bảo đảm tự do tín ngưỡng, tơn
giáo khơng chỉ là vấn đề pháp luật mà cịn là vấn đề đạo đức. Tín ngưỡng, tơn giáo
có ảnh hưởng mạnh mẽ đến nhận thức cá nhân, hiểu biết về thế giới quan của mỗi
người, niềm tin vào thế lực siêu nhiên nào đó, được coi là nhân tố chủ đạo trong
việc thực hiện bản sắc văn hóa của mỗi người. Do vậy, tự do tín ngưỡng, tơn giáo
khơng chỉ đơn thuần được đánh giá, nhìn nhận qua các quy định của pháp luật mà
còn dựa trên quan niệm đạo đức của con người.
Vai trò quan trọng nhất trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền tự do tín
ngưỡng, tôn giáo cũng giống như các quyền con người khác, đặc biệt là nhóm
quyền dân sự chính trị. Nhà nước phải kiềm chế không can thiệp, kể cả trực tiếp
hay gián tiếp vào việc hưởng thụ quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của công dân,
ngăn chặn sự vi phạm quyền tự do này từ các bên thứ ba dựa trên các cơ chế phòng
ngừa, xử lý các hành vi vi phạm và có những kế hoạch, chính sách, chương trình
cụ thể đảm bảo cho cơng dân được hưởng đầy đủ quyền của mình.
Tài liệu tham khảo:
1.Giáo trình Pháp luật về Tự do tín ngưỡng, Tơn giáo, Khoa Luật Đại học
Quốc gia Hà Nội.
2. Tuyên ngôn quốc tế về nhân quyền 1948.
7