I. MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Với sự phát triển của công nghệ trong kỷ nguyên số, mà cụ thể là sự gia
tăng của các thiết bị điện tử, sự phủ sóng tồn cầu của Internet, Podcast (được
định nghĩa là một series các tập tin âm thanh hoặc video số mà người dùng có
thể tải về và nghe) đang trở thành một xu thế phát triển không thể bỏ lỡ của
báo chí thế giới. Tương tự như phát thanh truyền thống, Podcast cũng tạo ra
nội dung bằng âm thanh. Tuy nhiên, trong khi chương trình phát thanh (bao
gồm trực tiếp, thu âm trước hoặc kết hợp cả hai) sẽ phát liên tục, Podcast lại
được biên tập ngắn gọn, theo từng chủ đề riêng để phục vụ nhu cầu của từng
đối tượng. Thế mạnh của Podcast so với phát thanh là khả năng tải xuống và
nghe bất cứ khi nào, ở bất cứ đâu, cũng như tua lại những đoạn thơng tin mà
người dùng muốn nghe.
Có thể minh chứng cho xu thế phát triển của Podcast như một loại hình
báo chí – truyền thơng mới bằng việc các tịa soạn và tập đồn truyền thơng
lớn trong ngành cơng nghiệp báo chí thế giới như: The New York Times, The
Washington Post, CNN, BBC, Reuters hay Bloomberg... đã sớm đưa chuyên
mục Podcast đến với bạn đọc trực tuyến. Mỗi nền tảng là một thư viện các
chương trình Podcast, mỗi chương trình có nhiều tập, được cập nhật thường
xuyên để người dùng nghe trực tuyến hoặc tải về nghe dần. Bên cạnh đó, theo
nhận định của các chuyên gia, Podcast đang bước vào “thời kỳ hồng kim”
của mình, khi tính đến tháng 2/2021 có hơn 1.750.000 kênh, với hơn 43 triệu
tập Podcast. Trong tương lai, các chuyên gia cũng cho rằng số người nghe
Podcast sẽ vượt 160 triệu người vào 2023, tăng 20 triệu người mỗi năm. Các
nền tảng Podcast quen thuộc hiện nay bao gồm Apple Podcasts, Google
Podcasts, Spotify, Stitcher và SoundCloud đều có chiến lược tăng trưởng
trong lĩnh vực sản xuất Podcast. Ngay cả YouTube, trang chia sẻ video lớn
nhất thế giới, cũng cung cấp Podcast.

1

Tại Việt Nam, trong một bài viết hồi tháng 1/2019, Cơng ty truyền
thơng EloQ Communications nhận định, đang có sự gia tăng nhận biết về
Podcast ở nước ta và đây là thị trường tiềm năng cho loại hình này, nhờ sự
phổ biến của smartphone, tốc độ Internet cao và việc có hơn 50 triệu người
Việt tiêu thụ nội dung số trên các mạng xã hội trung bình hai tiếng rưỡi mỗi
ngày.
Nắm bắt được xu thế phát triển ấy, nhiều cơ quan báo chí trong nước đã
sản xuất các nội dung tin tức bằng hình thức Podcast để bắt kịp xu hướng và
đáp ứng nhu cầu của công chúng hiện đại. Tuy nhiên, những bước chuyển
mình mới bao giờ cũng đặt ra những thách thức, những mặt hạn chế cần nhìn
nhận và rút kinh nghiệm. Việc đánh giá chất lượng nội dung, thông tin truyền
tải và các yếu tố kỹ thuật trong các tác phẩm Podcast sẽ giúp cơ quan báo chí
có cái nhìn khách quan nhất về q trình sáng tạo các tác phẩm thuộc loại
hình này của mình. Để từ đó, tiếp cận gần hơn với nhu cầu của công chúng
hiện đại, nhưng đồng thời vẫn đảm bảo được việc cung cấp thơng tin chính
xác, trung thực, góp phần cải tạo cuộc sống – những chức năng cơ bản của
báo chí ln cần được phát huy và gìn giữ dù nó thể hiện ở bất kỳ loại hình
nào.
Do vậy, việc nghiên cứu thực trạng phát triển của loại hình Podcast tại
các cơ quan báo chí trong nước hiện nay có vai trị quan trọng, nhằm đánh giá
chất lượng, hiệu quả của các sản phẩm Podcast trong việc tác động đến cơng
chúng và làm tốt chức năng, vai trị của báo chí. Đồng thời, cũng đề ra những
bài học kinh nghiệm cho các cơ quan báo chí khác trong việc đổi mới nội
dung, hình thức các sản phẩm của mình, tiếp cận lớp cơng chúng mới trong
dịng chảy khơng ngừng của báo chí hiện đại.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
2.1. Trên thế giới
- Cuốn sách “Podcasting: New Aural Culture and Digital Media”
(2018) của Dario Llinares, Neil Fox và Richard Berry cung cấp những nghiên

2


cứu học thuật liên ngành toàn diện đầu tiên khám phá định nghĩa, tình trạng,
thực tiễn và ý nghĩa của Podcast qua lăng kính Nghiên cứu Văn hóa và
Truyền thơng. Bằng cách tập hợp các nghiên cứu từ các học giả có kinh
nghiệm cùng với những người thực hành sáng tạo Podcast, các chương trong
cuốn sách bao gồm một loạt các phương pháp tiếp cận để phản ứng kịp thời
với thời điểm phát của podcasting.
- Cuốn sách “Podcasting: The Audio Media Revolution” (2019) của tác
giả Martin Spinelli và Lance Dann đã phỏng vấn các nhà sản xuất của một số
Podcast phổ biến và có ý nghĩa văn hóa nhất cho đến nay, cùng với giám đốc
điều hành tại một số tổ chức Podcasting lớn trên thế giới để minh chứng
Podcast là một sự thay đổi mang tính cách mạng trong phương tiện âm thanh
qua việc mơ tả những gì độc đáo nhất về Podcast giữa các phương tiện âm
thanh khác.
- Cuốn sách “Big Podcast” (2019) của tác giả David Hooper đưa ra
những chỉ dẫn có hệ thống cho người làm Podcast trong việc thu hút người
nghe, truyền tải thông điệp qua kênh Podcast một cách hiệu quả, xây dựng
lòng trung thành của đối tượng thính giả mục tiêu.
- Trong cuốn “Báo cáo toàn cầu về Đổi mới Sáng tạo trong Báo chí
2020-2021” của mạng lưới truyền thơng tồn cầu FIPP (trụ sở tại Anh) và
công ty Innovation Media Consulting Group (trụ sở tại Tây Ban Nha), do
John Wilpers và Juan Seno biên tập, có dành một chương để đi sâu phân tích
về Podcast như một nỗ lực mới nhằm đa dạng hóa các nguồn doanh thu của
các cơ quan báo chí. Từ đó, cung cấp những chỉ dẫn, lời khun cho các lãnh
đạo, quản lý, phóng viên, biên tập viên để ứng dụng loại hình mới này, thích
ứng với mơi trường báo chí đang thay đổi nhanh chóng.
- Cuốn sách “Podcast Growth: How to Grow Your Podcast Audience”
(2020) của các tác giả Colin Gray, Lindsay Harris Friel, Matthew McLean đề

cập đến việc xây dựng lượng khán giả trung thành cho các chương trình
Podcast, trong bối cảnh có sự cạnh tranh gay gắt trong cộng đồng những
3


người sáng tạo Podcast bởi sự phát triển mạnh mẽ của loại hình này. Cuốn
sách mang đến những hướng dẫn cơ bản để những người sáng tạo nội dung
Podcast quảng cáo chương trình và tăng lượng khán giả của mình.
- Bài viết “Podcast for news publishers – A chance, a trend or
nonsense?” (Tạm dịch: Một xu hướng, cơ hội hay vơ nghĩa đối với báo chí)
đăng trên State of Digital Publishing (4/3/2021) của tác giả Paulina KubalaChuchnowska, nêu ra số liệu cụ thể về mức độ gia tăng người nghe Podcast
trong giai đoạn từ năm 2019-2020, đồng thời xếp hạng những sản phẩm
Podcast do các cơ quan báo chí sản xuất có số lượng người nghe nhiều nhất
trên thế giới. Bên cạnh đó, bài viết có những phân tích ưu thế của các cơ quan
báo chí, truyền thơng khi làm Podcast như có nguồn tài nguyên phong phú,
kinh nghiệm của đội ngũ phóng viên, nhà báo trong việc khai thác các nhân
vật, câu chuyện, có lượng cơng chúng trung thành, có niềm tin ở tịa soạn,…
Ngồi ra, bài viết cũng đề cập đến lợi ích kinh tế từ việc tạo ra Podcast của
các tòa soạn,…
2.2. Ở Việt Nam
- “Tác phẩm báo phát thanh” (Đề tài khoa học cấp cơ sở) (2017) – Chủ
nhiệm đề tài PGS, TS. Đinh Thị Thu Hằng, cung cấp những kiến thức lý
thuyết cơ bản về báo phát thanh, bao gồm lịch sử hình thành và phát triển, đặc
trưng, thế mạnh, hạn chế, các phương tiện tác động, cách viết cho báo phát
thanh, đặc điểm thể loại tin, phỏng vấn, phóng sự và chương trình phát thanh.
Về căn bản, Podcast cũng có những đặc điểm giống với phát thanh truyền
thống ở việc cung cấp nội dung thơng tin bằng lời nói. Hơn nữa, việc sản xuất
các chương trình Podcast của các cơ quan báo chí hiện nay cũng cần phải tuân
thủ những yêu cầu về nội dung cũng như các yếu tố kỹ thuật của một sản
phẩm báo chí phát thanh. Bởi vậy, việc tìm hiểu những đặc trưng cơ bản của

phát thanh trước khi đi vào nghiên cứu sâu hơn những đặc trưng riêng của
loại hình Podcast là vơ cùng cần thiết.

4


- “Báo chí phát thanh hiện đại” (Đề tài khoa học cấp cơ sở) (2014) –
Chủ nhiệm đề tài PGS, TS. Nguyễn Đức Dũng, cung cấp một cách tổng quan
những đổi mới của báo chí phát thanh Việt Nam trong xu thế vận động, phát
triển tất yếu nhờ sự khởi nguồn từ công nghệ mới và Internet. Đặc biệt, đề tài
nhấn mạnh tới những xu thế phát triển mới của báo chí phát thanh hiện nay
như chuyên biệt về đối tượng, tăng cường tối đa tính thời sự, nâng cao tính
tương tác,… Đây đều là những đặc điểm khơng chỉ có ở Podcast do các cơ
quan báo chí sản xuất nói riêng, mà các sản phẩm Podcast do những nhà sáng
tạo nội dung sản xuất trên “thị trường” Podcast hiện nay đều nắm vững và
khơng ngừng tìm tịi phát triển.
- Trong cuốn “Một số xu hướng mới của báo chí truyền thông hiện đại”
(2016) của các tác giả Phan Văn Kiên, Phan Quốc Hải, Phạm Chiến Thắng,
Nguyễn Đình Hậu, có đề cập tới xu hướng phát thanh hiện đại trên Internet.
Các tác giả đã nêu lên một cách tổng quát những dấu hiệu thay đổi cũng như
những hình thức, nền tảng cho phát thanh trên Internet phát triển, đồng thời
nhấn mạnh và cung cấp chỉ dẫn cho những người làm báo để thực hiện những
sản phẩm phát thanh đạt chất lượng, đáp ứng trình độ và nhu cầu của cơng
chúng. Đây là những kiến thức lý luận và thực tiễn ban đầu giúp những người
làm báo “lấn sân” sang loại hình Podcast thực hiện được những sản phẩm chất
lượng.
- “Podcast ở Việt Nam: Một thị trường hứa hẹn” – Bài viết đăng trên
cuoituan.tuoitre.vn (28/5/2020) của tác giả Trường Sơn, phỏng vấn những
“người trong cuộc” là các phóng viên, nhà báo, người lãnh đạo các cơ quan
báo chí như báo điện tử VietnamPlus, Đài Tiếng nói Việt Nam,… để thấy

được bức tranh toàn cảnh về sự phát triển của Podcast tại Việt Nam – một thị
trường được đánh giá là tiềm năng, có đầy đủ nhân lực, vật lực để loại hình
này phát triển.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
3.1. Mục đích nghiên cứu
5


Phân tích, đánh giá nội dung, các yếu tố kỹ thuật, hình thức của các sản
phẩm Podcast do các cơ quan báo chí trong nước sản xuất hiện nay. Từ đó, đề
ra những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng của loại hình Podcast, giúp nó
tiếp cận gần hơn với cơng chúng.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hố cơ sở lý luận, thực tiễn về sản phẩm Podcast và việc
phát triển loại hình Podcast của các cơ quan báo chí trong nước hiện nay.
- Khảo sát các sản phẩm Podcast trên báo điện tử VnExpress, báo điện
tử VietnamPlus, Đài Tiếng nói Việt Nam và một số cơ quan báo chí khác;
nghiên cứu ý kiến cơng chúng (điều tra xã hội học) về nhận xét, đánh giá về
chất lượng nội dung, hình thức, yếu tố kỹ thuật của các sản phẩm Podcast của
3 cơ quan báo chí là VnExpress, VietnamPlus và Đài Tiếng nói Việt Nam.
- Đề xuất, kiến nghị, đưa ra giải pháp nâng cao chất lượng và phát triển
loại hình Podcast do các cơ quan báo chí sản xuất hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Các sản phẩm Podcast do các cơ quan báo chí trong nước sản xuất.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Khóa luận tập trung nghiên cứu các sản phẩm Podcast do 3 cơ quan
báo chí là báo điện tử VnExpress, báo điện tử VietnamPlus và Đài tiếng nói
Việt Nam (VOV) sản xuất. Ngoài ra, người nghiên cứu cũng nghiên cứu thực
trạng phát triển của loại hình Podcast tại một số cơ quan báo chí khác để làm

cơ sở so sánh với 3 cơ quan báo chí được khảo sát.
- Thời gian khảo sát: Từ tháng 3/2021 đến tháng 3/2022.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Cơ sở lý luận nghiên cứu đề tài dựa trên chủ trương, quan điểm của
Đảng, Nhà nước trong lĩnh vực Báo chí, truyền thơng. Bên cạnh đó, đề tài
cũng được nghiên cứu trên cơ sở tham khảo và kế thừa kết quả nghiên cứu
6


khoa học của các tác giả thuộc các lĩnh vực báo chí và các ngành khoa học có
liên quan, hệ thống những quan điểm lý luận.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng một số phương pháp nghiên cứu như:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Phương pháp nghiên cứu tài liệu
bao gồm các công việc thu thập và phân loại tài liệu, đọc tài liệu và thu thập
thông tin phục vụ cho việc nghiên cứu (bao gồm sách, tài liệu tham khảo, khai
thác thông tin trên mạng Internet từ các nguồn tin cậy,…).
- Phương pháp khảo sát, thống kê, phân loại, so sánh.
- Phương pháp nghiên cứu định lượng (anket): Thông qua việc lập bảng
hỏi và khảo sát công chúng báo chí về việc nghe Podcast, về cách thức tiếp
cận các chương trình Podcast.
- Phương pháp nghiên cứu định tính: Phương pháp phỏng vấn sâu
những nhà báo, phóng viên trực tiếp thực hiện các sản phẩm Podcast, các nhà
quản lý báo chí, chuyên gia báo chí.
6. Ý nghĩa lý luận và giá trị thực tiễn của đề tài
- Đề tài đề cập và khảo sát chất lượng của các sản phẩm Podcast do các
cơ quan báo chí trong nước sản xuất hiện nay, thể hiện ở mặt nội dung, các
yếu tố kỹ thuật như âm thanh, tiếng động,… và mặt hình thức. Từ đó, đánh
giá đúng thực trạng phát triển của loại hình báo chí – truyền thơng mới này.

- Bên cạnh đó, đề tài sẽ cung cấp tư liệu cho các nhà quản lý báo chí
cũng như những người làm báo để từ đó, có những phương hướng và giải
pháp trong tương lai nhằm nâng cao chất lượng các sản phẩm Podcast, đáp
ứng nhu cầu của công chúng và nâng cao vị thế, uy tín của các cơ quan báo
chí trong thời điểm nhiều loại hình, phương tiện truyền thơng mới phát triển
và có sự cạnh tranh gay gắt.
7. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Tài liệu tham khảo, đề tài có kết cấu 3
chương, gồm:
7


- Chương 1: Những vấn đề lý luận và cơ sở thực tiễn liên quan đến đề
tài
- Chương 2: Thực trạng phát triển loại hình Podcast của các cơ quan
báo chí trong nước hiện nay
- Chương 3: Vấn đề đặt ra và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng loại
hình Podcast do các cơ quan báo chí trong nước sản xuất hiện nay

8


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
* Tài liệu bằng tiếng Việt
1. TS. Đinh Thị Thúy Hằng (2008), Báo chí thế giới và xu hướng phát triển,
Nhà xuất bản thông tấn.
2. TS. Nguyễn Quang Hòa (2016), Tổ chức hoạt động cơ quan báo chí - Thực
tiễn và xu hướng phát triển, Nhà xuất bản Thông tin và truyền thông.
3. PGS, TS. Nguyễn Đức Dũng (2017), Tác phẩm báo phát thanh, đề tài khoa
học cấp cơ sở.

4. PGS, TS. Nguyễn Đức Dũng - Chủ nhiệm đề tài (2013), Sự vận động, phát
triển của báo chí Việt Nam trong xu thế truyền thơng đa phương tiện, đề tài
nghiên cứu khoa học cấp cơ sở trọng điểm.
5. PGS, TS. Nguyễn Đức Dũng (2014), Báo chí phát thanh hiện đại, đề tài
khoa học cấp cơ sở.
6. PGS, TS. Nguyễn Văn Dững (Chủ biên) - PGS, TS. Đỗ Thị Thu Hằng
(2017), Lý thuyết truyền thông.
7. PGS, TS. Nguyễn Văn Dững, Cơ sở lý luận báo chí.
8. PGS, TS. Nguyễn Văn Dững (2011), Báo chí truyền thơng hiện đại (Từ
hàn lâm đến đời thường), Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội.
9. PGS, TS. Nguyễn Thị Trường Giang (2017), Báo chí và truyền thơng đa
phương tiện, Nhà xuất bản Đại học quốc gia Hà Nội.
10. PGS, TS. Trương Thị Kiên (2016), Ngôn ngữ báo phát thanh Việt Nam
hiện nay, đề tài khoa học cấp cơ sở.
11. Phan Văn Kiên, Phan Quốc Hải, Phạm Chiến Thắng, Nguyễn Đình Hậu
(2016), Một số xu hướng mới của báo chí truyền thông hiện đại, Nhà xuất bản
Thông tin và truyền thông.

9


12. Sơn Trường (2020), Podcast ở Việt Nam: Một thị trường hứa hẹn,
cuoituan.tuoitre.vn.

13. John Wilpers và Juan Seno, Báo cáo về Đổi mới Sáng tạo trong Báo chí
2020 – 2021.
14. Paul Chantler, Peter Stewart (2007), Những kiến thức cơ bản về báo phát
thanh.
15. TS. Đinh Thị Thu Hằng (2016), Các thể loại báo phát thanh, Nhà xuất
bản thông tin và truyền thơng.

16. TS. Phạm Thị Thanh Tịnh (2017), Báo chí thế giới và Việt Nam, Nhà xuất
bản Lao động xã hội.
17. TS. Hà Huy Phượng (Chủ nhiệm đề tài) (2014), Các loại hình báo chí
hiện đại – Lý luận và thực tiễn, đề tài khoa học cơ sở trọng điểm.
18. PGS, TS. Đỗ Thị Thu Hằng (2015), Lý thuyết truyền thông hiện đại, đề tài
nghiên cứu cấp cơ sở.
19. GS, TS. Tạ Ngọc Tấn (2020), Báo chí, truyền thơng hiện đại: Thực tiễn,
vấn đề, nhận định, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật.
20. PGS, TS. Nguyễn Văn Dững (2011), Báo chí truyền thơng hiện đại (Từ
hàn lâm đến đời thường), Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội.
21. Nhĩ Anh, Podcast – Xu thế “nghe báo” đang lên đầy hứa hẹn,
/>22. Ngun Vân, Podcast có gì mà xôn xao?, />
10


23. Khải An, Podcast – Sân chơi mới của người sáng tạo nội dung,
/>24. Quý Phái, Xu hướng phát triển Podcast trong mùa dịch,
/>* Tài liệu bằng tiếng Anh
25. Colin Gray, L. H. (2020), Podcast Growth: How to Grow Your Podcast
Audience.
26. Dario Llinares, N. F. (2018), Podcasting: New Aural Culture and Digital
Media.
27. Hooper, D. (2019). Big Podcast.
28. Justin McElroy, T. M. (2021), Everybody has a podcast (except you).
29. Kubala-Chuchnowska, P. (2021), Podcast for news publishers – A
chance, a trend or nonsense? State of Digital Publishing.
30. Martin Spinelli, L. D. (2019), Podcasting: The Audio Media Revolution.
31. Media, T. S. (2021), Start your own Podcast business.

11



Sinh viên thực hiện

Vũ Thu Hiền

Giảng viên hướng dẫn

Ths. Nguyễn Văn Hào

12