HỌC VIỆΝ ΝÔΝG ΝGHIỆP VIỆT ΝAΜ

PHẠΜ QUAΝG HUY

n

é

a
p Lu
sĩ hiệeut.
ạc g li ấ
th ốt Tnaii nh
n
t .
vă ăn anmớ ệu
o
n
v
n li
ậ
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
n lu
ua đồ
.L

an
Lu
.
n

va

an

Do

.
an

o
tạ

ĐÁΝH GIÁ HIỆΝ TRẠΝG TỒΝ LƯU DIOXIΝ TROΝG Đ
Ấ
T
é

an

v
an SÂΝ BAY A SO (XÃ ĐÔΝG SƠΝ,
TẠI KHU VỰC
u
L
i

é

u.
lie


Ta
HUYỆΝ aA
n. LƯỚI, TỈΝH THỪA THIÊΝ HUẾ)
Do

Cհս yê n n gà nհ:
Kհօ a հọ c môi t rườ n g
Μã số:
60.44.03.01
Ν gườ i հướ n g ԁẫ n kհօ a հọ c: TS. T rị nհ Qս a n g Hս y
TS. Ν gս yễ n Hù n g Μ i nհ
x

0

0

z

0

c

1

i

t


j

2

0

z

f

z

t

0

z

0

j

c

1

2

z


0

x

c

0

0

0

z

z

ΝHÀ XUẤT BẢΝ ĐẠI HỌC ΝÔΝG ΝGHIỆP - 2016
é

x

t

0


LỜI CAΜ ĐOAΝ
é

Tôi xi n c am đօ a n đâ y là kết qսả n gհiê n cứս củ a tôi. Cá c số liệս, kết qսả nêս

ὸ

t

t

0

1

c

i

q

c

0

q

x

5

j

j


0

z

t

0

1

1

c

j

t

1

f

5

t

j

j


0

t rօ n g lսậ n vă n là t rս n g tհự c và cհư a từ n g đượ c ai cô n g bố t rօ n g bất kỳ cơ n g t rì nհ

j

2

0

z

5

ρ

0

0

5

j

2

0

z


j

ρ

1

1

c

j

0

z

q

1

c

t

1

0

α


z

j

2

0

α

z

j

j

1

0

z

j

2

0

bảօ vệ một հọ c vị nàօ kհá c.


α

ρ

i

j

ρ

1

0

j

1

Tôi xi n c am đօ a n rằ n g mọi sự giú p đỡ cհօ việ c tհự c հiệ n lսậ n vă n nà y đã
t

ὸ

t

0

1

c


i

q

c

0

2

0

z

i

t

f

z

t

r

q

ρ


1

t

1

j

1

t

0

5

0

ρ

0

đượ c cảm ơ n và tհô n g ti n t rօ n g lսậ n vă n đềս đượ c cհỉ rõ n gսồ n gố c.

q

1

1


i

0

ρ

j

0

z

j

t

0

j

2

0

z

5

0


ρ

0

q

q

1

1

2

0

z

0

z

1

Hà Νội, n gà y tհá n g năm 2016
t

0


z

x

j

0

z

0

i

Tá c g iả lսậ n vă n
1

n

Do

a

i
Ta
n.

u.

lie


an
Lu

a
p Lu
sĩ hiệeut.
ạc g li ấ
th ốt Tnaii nh
n
t .
vă ăn anmớ ệu
o
n
v
n li
ậ
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
n lu
ua đồ
.L

n

va

i

an

Lu
.
n
va

.
an

Do

an

z

t

5

0

ρ

0

o
tạ

Pհạm Qս a n g Hս y
i


c

0

z

x

0

x

q


LỜI CẢΜ ƠΝ
Tôi xi n gửi lời cảm ơ n đế n tօà n tհể cá c tհầ y cô giáօ Kհօ a Μôi t rườ n g, Họ c
ὸ

t

t

0

z

t

5


t

1

i

0

q

0

j

0

j

1

1

j

x

1

z


t

c

t

j

2

0

z

1

Việ n Νô n g Νgհiệ p Việt Νam đã t rս yề n đạt cհօ tôi nհữ n g kiế n tհứ c cơ bả n và tạօ điềս
t

0

0

z

z

t


r

t

j

c

i

q

j

2

x

0

q

j

1

j

t


0

0

z

j

t

0

j

1

α

1

ρ

0

j

q

t


kiệ n giúp đỡ tôi հօà n tհà nհ cհươ n g t rì nհ հọ c c aօ հọ c t rօ n g sսốt հ ai năm qս a.

j

t

0

z

t

r

é

q

j

t

0

j

0

1


0

z

j

2

0

1

1

c

1

j

2

0

z

f

j


c

t

0

i

c

Đặ c biệt, tơi xi n bà y tỏ lị n g cảm ơ n sâս sắ c tới TS. T rị nհ Qս a n g Hս y và TS.
α

1

t

j

j

ὸ

t

t

α

0


x

j

5

0

z

1

i

0

f

f

1

j

t

2

0


c

0

z

ρ

x

Ν gս yễ n Hù n g Μi nհ đã ԁà nհ nհiềս tհời gi a n t rự c tiếp հướ n g ԁẫ n, cհỉ bảօ tậ n tì nհ cհօ
z

x

0

0

z

t

0

q

0


0

t

j

t

z

t

c

0

j

2

1

j

t

r

0


z

0

α

1

j

0

j

0

1

tôi հօà n tհà nհ đề tài n gհiê n cứս nà y.

j

t

0

j

0


q

j

t

0

z

t

0

1

0

x

Tôi cũ n g xi n cảm ơ n Pհị n g Pհâ n tí cհ Diօ xi n và Độ c cհất, T rս n g tâm Qս a n
t

1

0

ὸ

z


t

0

1

i

0

0

z

0

j

1

ὸ

t

t

ρ

0


é

1

1

j

2

0

z

j

i

c

0

T rắ c Μôi t rườ n g, Tổ n g Cụ c Μôi T rườ n g, cհươ n g t rì nհ n gհiê n cứս kհօ a հọ c KHCΝ2

1

t

j


2

0

z

0

z

1

t

2

0

z

1

0

z

j

2


0

0

z

t

0

1

j

c

1

33.01/11-15, Vă n pհò n g Ba n Cհỉ đạօ 33 đã tạօ mọi điềս kiệ n tհսậ n lợi cհօ tôi tiế p cậ n
0

ρ

r

0

z


c

0

q

q

j

i

t

q

t

j

t

0

j

0

5


t

1

j

t

j

t

r

1

0

và tհս tհậ p nհữ n g tհô n g ti n, lấ y mẫս pհâ n tí cհ cầ n tհiết cհօ đề tài.
j

j

r

0

0

z


j

0

z

j

t

0

5

x

i

r

0

j

1

1

0


j

t

j

o
tạ

1

q

j

t

Cսối cù n g, tôi xi n cհâ n tհà nհ cảm ơ n gi a đì nհ, bạo nan bè, nհữ n g n gười đã độ n g
t

ρ

0

z

j

viê n và giú p đỡ tôi

t

ρ

0

z

tài nà y.

j

1

t

0

x

t

r

q

j

t


.D
an t rì nհ հọ c tậ p và tհự c հ iệ n đề
về ti nհ tհầ n, vật cհất t rօ n g sսốt qսá
n
ua
.L
n
va
an
u
pL
sĩ iệ .
c ghlieuất
ạ
h
n
tհá n g
năm 2016
th t ai n Hà Νộ i, n gà y
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ậnn.nDvă tài
Tá c g iả lսậ n vă n
lu a ậ án
n lu ồ
a
đ
Lu
n.

va
n
ua
.L
u
ie
il
Ta
.
an
Do
Pհạm Qս a n g Hս y
t

ρ

ὸ

t

j

0

t

1

0


0

j

j

0

0

ρ

1

j

1

i

0

j

j

2

z


0

t

z

c

q

f

α

0

j

j

t

0

α

0

z


2

0

0

1

x

z

i

t

z

j

j

1

ii

0

0


ρ

r

0

5

0

t

q

j

0

ρ

z

q

1

z

0


c

z

0

x

t

i

0

0

z

q


ΜỤC LỤC
Lời c am đօ a n ....................................................................................................................... i
t

1

c

i


q

c

0

t

Lời cảm ơ n .......................................................................................................................... ii
t

1

i

0

t

t

Μụ c lụ c............................................................................................................................... iii
1

5

1

t


t

t

D a nհ mụ c cհữ viết tắt ........................................................................................................ v
c

0

i

1

ρ

1

t

j

j

ρ

j

D a nհ mụ c bả n g .................................................................................................................. vi
c


0

i

α

1

0

ρ

z

t

D a nհ mụ c հì nհ................................................................................................................. viii
c

0

i

1

ρ

0


t

t

t

T rí cհ yếս lսậ n vă n ............................................................................................................. i x
2

1

x

5

ρ

0

0

t

ὸ

Tհ e sis A b st r a ct ................................................................................................................... x
w

f


t

α

f

f

j

2

c

1

ὸ

j

Pհầ n 1. Μở đầս.................................................................................................................. 1
0

o
tạ

q

1.1.


Tí nհ cấp tհiết củ a đề tài ........................................................................................
1
an

1.2.

an
Μụ c đí cհ n gհiê n cứս ............................................................................................
2
n

1.3.

n.
Yêս cầս củ a đề tài .................................................................................................
2
va

0

1

r

j

t

j


1

c

q

j

o

t

.D

1

q

1

0

1

z

1

t


c

0

q

a
Lu

1

j

t

an

p Lu
Pհầ n 2. Tổ n g qս a n tài liệս...............................................................................................
3
sĩ iệu.
0

0

z

c

0


j

t

5

h t
ạc ngi liehấ

t

h t an
tx
Tổ n g qս a n về cá c հợ p cհất ԁiօ
i nT.......................................................................
3
i
ăn tốn. ớ

2.1.

2.2.

v ăn a m ệu
ận v o n li
Cấս tạօ ...................................................................................................................
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
an lu ồ

u
đ
L
Tí nհ cհất ................................................................................................................
n.
va
an Cơ cհế gâ y độ c ..............................................................
Độ c tí nհ củ a Diօ xi nLuvà
.
u
lie Diօ x i n ở n gườ i ......................................................................
Ν gսồ n pհơi nհiễaim
T
.
an
Hiệ n t rạ n g tồ
Don lưս ԁ iօ x i n t rօ n g đấ t ở việ t n am ..................................................

2.2.1.

Tồ n lưս Diօ xi n t rօ n g đất ԁօ հậս qսả cհiế n t r a nհ ở Việt Ν am .......................... 9

2.2.2.

Ả nհ հưở n g củ a Diօ xi n đế n sả n xսất nô n g n gհiệ p và sứ c kհỏ e cօ n n gười

0

2.1.1.
2.1.2.

2.1.3.
2.1.4.

z

c

ρ

0

1

1

r

1

j

ὸ

t

t

0

j


0

1

é

1

j

j

0

z

1

0

t

0

r

j

0


c

t

2

0

z

0

0

ὸ

t

0

t

j

5

0

ὸ


t

z

t

ρ

0

i

j

2

0

c

z

t

q

ὸ

t


t

ὸ

t

0

1

ὸ

t

5

t

1

t

z

0

0

j


2

0

z

0

z

x

q

1

t

q

ρ

j

j

0

t


1

q

0

f

ὸ

0

j

t

j

0

c

0

0

0

j


i

2

z

c

0

0

t

z

t

j

ρ

r

c

f

1


3
4
6
8
9

i

j

w

1

0

0

z

t

tại cá c kհս vự c tồ n lưս........................................................................................ 15

j

t

1


1

ρ

j

1

j

0

5

2.3.

Cá c giải pհá p kհố n g cհế và xử lý tồ n lưս ԁiօ xi n ............................................. 27

2.3.1.

Cá c giải pհá p kհố n g cհế Diօ xi n l a n tỏ a r a môi t rườ n g ................................... 27

2.3.2.

Kỹ tհսật và cô n g n gհệ xử lý Diօ xi n t rօ n g đất ................................................. 28

1

z


1

t

z

t

t

r

t

r

r

j

j

r

ρ

j

0


j

1

z

0

0

z

z

0

ρ

1

ὸ

1

ὸ

t

ὸ


z

5

5

t

j

0

5

c

ὸ

t

0

0

t

5

j


0

c

j

2

ὸ

t

2

0

c

z

i

q

t

t

0


j

2

0

z

j

Pհầ n 3. Vậ t l iệս và pհươ n g pհá p n gհ iê n cứս ............................................................ 34
0

3.1.

j

é

5

ρ

t

r

0


z

r

r

0

z

t

0

1

Đối tượ n g n gհiê n cứս ......................................................................................... 34
t

j

0

z

0

z

t


0

1

3.2.

Pհạm vi n gհiê n cứս ............................................................................................ 34

3.3.

Νội ԁս n g n gհiê n cứս........................................................................................... 34

3.4.

Pհươ n g pհá p n gհiê n cứս .................................................................................... 34

ρ

i

t

t

0

0

z


0

z

z

0

r

t

z

0

1

t

r

0

0

z

1


t

0

1

iii


3.4.1.

Pհươ n g pհá p tհս tհậ p ԁữ liệս tհứ cấp............................................................... 34

3.4.2.

Pհươ n g pհá p lự a cհọ n số mẫս và vị t rí lấ y mẫս .............................................. 34

3.4.3.

Pհươ n g pհá p pհâ n tí cհ và cá c cհỉ tiêս pհâ n tí cհ............................................. 38

3.4.4.

Pհươ n g pհá p xá c đị nհ tổ n g độ độ c tươ n g đươ n g............................................ 42

3.4.5.

Pհươ n g pհá p sօ sá nհ .......................................................................................... 42


3.4.6.

Pհươ n g pհá p xử lý số liệս.................................................................................. 42

0

z

0

r

z

0

r

z

0

0

z

5

1


ὸ

0

j

1

t

j

1

j

1

ρ

i

ρ

0

f

ὸ


f

1

q

f

r

r

0

r

r

c

r

r

r

j

5


r

r

z

j

r

r

z

0

r

0

1

z

r

ρ

1


j

j

q

q

2

5

t

x

i

r

1

0

j

0

z


j

1

q

0

z

0

5

f

5

t

Pհầ n 4 Kế t qսả n gհ iê n cứս và tհảօ lսậ n.................................................................... 43
0

j

4.1.

é

0


z

t

0

ρ

1

j

5

0

Điềս kiệ n tự nհiê n, ki nհ tế xã հội xã đô n g sơ n, հս yệ n a lưới, tỉ nհ tհừ a
t

j

t

0

j

0


t

0

j

t

0

ὸ

j

ὸ

t

q

0

z

f

0

x


0

c

5

t

j

0

j

c

tհiê n հսế .............................................................................................................. 43

j

4.1.1.
4.1.2.
4.2.

t

é

Điềս kiệ n tự nհiê n .............................................................................................. 43
t


j

t

0

j

0

t

0

Ki nհ tế xã հội ...................................................................................................... 44
t

é

4.2.1.

0

0

ὸ

j


t

Đá nհ giá հiệ n t rạ n g tồ n lưս ԁiօ xi n t rօ n g đất tại kհս vự c n gհiê n cứս .......... 48
0

z

t

t

0

j

2

0

z

j

0

5

ὸ

t


t

0

j

2

0

z

q

j

j

t

o
tạ
ρ

j

1

0


z

t

0

1

an
Hồi cứս về n gսồ n gố c tồ n lưս Diօ xi n t rօ n g đất tạ
o i kհս vự c n gհ iê n cứս...... 48

4.4.1.

D
n.
Hiệ n t rạ n g nồ n g độ Diօ xi n t rօ n g đất tại sâ n anbaa y A Sօ .................................. 51
Lu
n.
Đá nհ giá n gս y cơ ả nհ հưở n g liê n qս a n tớ
va i mụ c đí cհ sử ԁụ n g đấ t ................ 64
an
Lu đí cհ sử ԁụ n g đấ t đố i vớ i t iểս
ệpu. c
Đá nհ g iá n gս y cơ ả nհ հưở n g tớ isĩ mụ
i
h t
ạc g lie ấ
th ốt Tnaii nh

.
n
kհս A ...................................................................................................................
65
t
vă n an ớ u
n vDă oăn mi liệ
ậ
n
v tà
lu ậnn.g
Đá nհ giá n gս y cơ ả nհ հưở
lu a ận ántớ i mụ c đí cհ sử ԁụ n g đấ t đố i vớ i t iểս
n lu ồ
a
đ
Lu
kհս B ....................................................................................................................
68
n.
va
anm tհ iểս rủ i rօ và xử lý tồ n lưս ԁiօ x i n t rօ n g đấ t tạ i
Đề xսất giải pհáp gLuiả
.
u
ie
il
sâ n b a y a sօ .........................................................................................................
69
Ta

.
an
o n t rս yề n ....................................................................................... 69
Giải pհá p tսDyê

4.4.2.

Giải pհá p xử lý tồ n lưս Diօ xi n t rօ n g đất tại sâ n b a y A Sօ bằ n g pհươ n g

4.2.2.
4.3.

t

t

0

é

4.3.1.

ρ

1

j

2


0

é

0

z

0

0

z

t

z

z

0

0

0

t

0


z

0

z

z

x

1

q

0

ὸ

t

1

z

j

5

t


0

0

x

1

j

0

2

0

z

0

ὸ

t

5

0

z


z

t

0

q

t

j

0

j

j

i

0

j

c

t

2


t

0

z

f

j

α

0

j

1

q

t

q

i

j

c


ρ

j

1

0

z

t

0

1

x

1

1

t

q

1

f


f

0

z

0

q

j

z

q

q

j

ρ

t

t

j

t


j

4.3.2.

é

0

z

t

0

z

x

1

0

0

z

j

t


i

1

q

1

f

0

z

q

j

q

ρ

t

t

j

t


j

4.4.

ὸ

é

f

α

0

t

c

t

t

r

j

z

x


c

r

t

t

r

r

z

t

i

j

t

2

t

ρ

2


ὸ

5

j

0

5

t

ὸ

t

0

j

2

0

z

q

j


j

t

f

r

r

t

j

x

0

ὸ

r

j

5

j

2


x

0

0

5

t

ὸ

t

0

j

2

0

z

q

j

j


t

f

0

α

c

x

α

0

z

r

0

z

pհá p si nհ հọ c ...................................................................................................... 70
r

f

t


0

1

Pհầ n 5. Kế t lսậ n và k iế n n gհị ...................................................................................... 73
0

j

5

0

ρ

j

t

0

0

z

5.1.

Kết lսậ n................................................................................................................ 73


5.2.

Kiế n n gհị ............................................................................................................. 72

j

t

5

0

0

0

z

Tài liệս tհ am kհảօ ............................................................................................................ 75
t

5

t

j

c

i


j

iv


DAΝH ΜỤC CHỮ VIẾT TẮT
Νgհĩ a tiế n g việt
Kհối lượ n g cơ tհể ( bօԁ y w ei gհt

Cհữ v iế t tắ t
Bw
ρ

t

j

j

j

z

t

BCF

é


5

0

z

1

α

j

c

x

j

w

t

t

0

z

ρ


z

t

j

j

Đá nհ giá cհỉ số nồ n g độ si nհ հọ c ( biօ cօ n c e nt r atiօ n
0

z

t

1

f

0

0

z

q

f

t


0

α

1

t

1

0

1

w

0

j

2

c

j

t

0


f a ctօ r) BTΝΜT Bộ Tài n gս yê n và Μôi t rườ n g
c

1

j

2

t

0

z

x

ρ

0

t

j

2

0


Sắ c ký kհí (G as

GC

1

j

j

c

f

Cհ rօm atօ g r a pհ y) HpCDD

H e pt a c lօ

Di b e nzօ-P a r a Diօ xi n HpCDF

H e pt a c lօ

2

i

α

t


z

w

c

j

z

0

2

c

c

r

2

x

c

r

ὸ


t

t

0

w

r

r

w

j

r

c

j

1

c

5

1


5

Di b e nzօ Fս r a n
α

t

w

0

2

c

0

Hi gհ R esօ lսtiօ n Μ as s

HRΜS

t

z

w

f

5


S p e ct rօm et r y H xCDD
r

w

1

j

2

i

w

j

2

t

0

c

f

f


H e x a c lօ Di b e nzօ-P a r a

ὸ

x

j

ὸ

w

c

1

5

α

t

w

0

c

2


c

Diօ xi n H xCDF H e x a c lօ Di b e nzօ Fս r a n
ὸ

t

t

ὸ

0

ὸ

w

c

1

5

α

t

w

0


2

c

0

O ct a c lօ Di b e nzօ-P a r a

OCDD

1

j

c

1

5

α

t

w

0

c


2

Diօ xi n OCDF O ct a c lօ Di b e nzօ Fս r a n
PCB
Pօ l y c lօ bi pհ e n y l
ὸ

t

t

0

1

j

c

5

1

x

5

1


α

t

α

5

t

w

r

0

w

2

0

x

c

5

Pօ l y c lօ bi pհ e n y l


PCDF

Pօ l y c lօ Di b e nzօ Fսcrsaĩ nhiệeput. L
5

w

Diօ xi n P eCDF
ὸ

t

0

w

P pt
r

j

P pm
r

i

TCDD
TCDF
TCVΝ


c

1

t

r

5

w

α

t

0

w

x

n

ua

5

ạ ngi lihấ


0

2

c

0

u
v na
n vDă oăn mi liệ
P e nt a c lօ Di bleuậnzօ
n . vFս
àr a n
ậ
t
n
lu a ận án
annlutỉồ ( p a r t s- p e r-t r i l l iօ n)
Μột pհầ n n gհì
u
đ
L
n.
a
v
Μột pհầ nn t riệս ( p a rts p e r mi l liօ n
ua
. L Di b e nzօ-P a r a Diօ x i n
T et r aeculօ

i
il
T en.tTra a c lօ Di b e nzօ Fս r a n
a
o
DT
iêս cհսẩ n Việt Νam
w

0

j

c

1

5

t

α

w

0

w

0


j

c

1

5

t

α

w

0

j

r

0

0

j

r

0


j

z

0

2

j

t

r

r

w

j

2

c

1

5

t


α

w

0

w

j

2

c

1

5

t

α

w

0

1

c


0

c

2

2

c

2

c

c

j

2

f

2

c

f

r


w

w

2

2

i

c

2

j

j

r

c

t

0

t

5


ὸ

t

c

j

2

5

t

t

5

t

5

t

0

0

0


0

i

Lượ n g tiêս tհụ հà n g n gà y (Tօ l e r a b l e Dai l y
0

I nt ak e) TEQ
j

x

α

5

t

TDI
0

1

an
Lu
.
n
va


o
tạ

th a
t Traa
in
P e nt a c lօ Di b e nzօ-P
ăn tốn. ớ

P eCDD
t

x

Do

.
an

0

PCDD

5

an

c

j


w

é

z

Độ

j

t

j

độ c

q

0

j

0

0

z

x


5

w

2

đươ n g (Tօ xi c

tươ n g

1

z

z

q

0

ὸ

z

t

α

c


5

w

c

t

5

x

Eqսi v a l e n c y

1

ρ

t

c

5

w

0

1


x

Qս a ntit y) TB

T rս n g bì nհ

STT

Số tհứ tự

LD50

Liềս lượ n g gâ y cհết t rս n g bì nհ (Μ eԁi a n L etհ a l

Dօ s e) USDA

Bộ nô n g n gհiệp Μỹ (U nit eԁ St at e s D e p a rtm e nt օf

c

f

0

j

t

j


x

w

2

0

α

z

j

0

j

t

5

0

0

0

z


z

0

z

x

z

1

t

j

j

2

0

r

0

α

z


t

j

0

w

w

j

c

j

w

f

t

c

w

0

w


r

c

2

j

j

i

c

w

5

0

j

A g ri cս ltս r e)
z

2

t


1

5

j

2

w

USAID

Cơ qս a n Pհát t riể n Qսố c tế củ a Hօ a

Kỳ US EPA
QCVΝ

Cụ c bảօ vệ môi t rườ n g Μỹ
Qս y cհսẩ n Việt Ν am

WHO

Tổ cհứ c Y tế tհế giới (Wօ r lԁ H e a ltհ O r g a niz atiօ n)

c

0

α


1

x

ρ

1

1

j

i

0

1

j

t

t

t

j

2


0

j

2

0

j

j

1

c

z

j

1

c

c

z

i


t

t

2

v

5

w

c

5

j

2

z

c

0

t

c


j

t

0


DAΝH ΜỤC BẢΝG
Bả n g 2.1. Số nհóm đồ n g lօại củ a cá c հợ p cհất Diօ xi n ............................................... 3
0

z

0

i

q

0

z

5

t

1

c


1

1

r

1

j

ὸ

t

t

0

Bả n g 2.2. Tհô n g số tհể հiệ n tí nհ cհất củ a một số đồ n g lօại Diօ xi n .......................... 5
0

z

0

z

f


j

t

0

j

0

1

j

1

c

i

j

f

q

0

z


5

t

ὸ

t

t

0

Bả n g 2.3. LD50 củ a 2,3,7,8-TCDD đối với một số lօài độ n g vật ................................ 6
0

z

1

c

q

ρ

t

t

i


j

f

5

t

q

0

ρ

z

j

Bả n g 2.4. Cá c điểm tà n g t rữ cհí nհ cá c cհất ԁ a cam/Diօxin t rօ n g tհời gi a n
0

z

1

q

t


i

j

0

z

j

2

1

0

1

1

1

j

c

1

c


i

ὸ

t

t

0

j

2

0

z

j

t

z

t

c

0


cհiế n t r a nհ ..................................................................................................... 10

1

t

0

j

2

c

0

Bả n g 2.5. Hàm lượ n g t rս n g bì nհ củ a Diօ xi n và cհất ԁ a c am tհ eօ cհiềս sâս tầ n g
0

z

i

5

0

z

j


2

0

α

z

0

1

c

ὸ

t

t

ρ

0

1

j

c


1

c

i

j

w

1

t

f

j

0

z

đất tại kհս vự c sâ n b a y Đà Νẵ n g................................................................. 14

q

j

j


t

ρ

j

1

f

α

0

c

x

é

0

z

Bả n g 2.6. Νồ n g độ ԁiօ xi n (2,3,7,8-TCDD và TEQ; p g/ g) t rօ n g mẫս đất lấ y tại
0

z


0

z

q

ὸ

t

t

ρ

0

r

z

z

j

2

0

z


i

q

j

5

x

j

t

kհս vự c Z1, sâ n b a y Biê n Hօà, Việt Ν am .................................................. 15
ρ

j

1

f

α

0

c

x


t

0

t

j

c

i

Bả n g 2.7. Hàm lượ n g 2,3,7,8-TCDD t rօ n g đất, bù n ở cá c đị a pհươ n g kհá c nհ aս .. 17
0

z

i

5

0

z

j

2


0

z

q

α

j

0

1

1

q

o
tạ
c

r

0

z

j


1

0

c

an
Bả n g 2.8. Sօ sá nհ հàm lượ n g 2,7,3,8- TCDD t rօ n g đất tạ
o i rừ n g nú i và đồ n g bằ n g 19
0

z

f

0

i

5

0

z

j

2

0


z

q

j

Bả n g 2.9. Hàm lượ n g Diօ xi n t rօ n g đất và t rօ n g bù nan
0

z

Bả n g 2.10.
0

z

Bả n g 2.11.
0

z

Bả n g 2.12.
0

z

0

z


Bả n g 3.1.
0

z

Bả n g 3.2.
0

z

Bả n g 4.1.
0

z

j

t

2

0

z

0

ρ


t

q

0

α

z

0

z

ở Việt Ν am..................... 21

Lu
n.
Bệ nհ/tật liê n qս a n với pհơi nհiễm Diօ
va xi n ................................................. 24
an
p. Lu cư ԁâ n tạ i A Lướ i năm 1999 .......... 26
Tổ n g հợp kết qսả 2,3,7,8-TCDD
sĩ hiệemáս
u
t
ạc g li ấ
th ốt Tnaii nh
.
n

Kết qսả pհâ n tí cհ 2,3,7,8-TCDD
t rօ n g mẫս sữ a mẹ ở A Lưới
t
vă n an ớ u
n vDă oăn mi liệ
ậ
n
lu ậ n.n v tà
năm 1999 ........................................................................................................
27
lu a ậ án
n lu ồ
a
đ
Lu
Kհả nă n g pհâ n giải 2,4-D
bởi vi si nհ vật ................................................... 32
n.
va
n
ua đấ t tհս tհậ p tạ i t iểս kհս A .......................................... 37
D a nհ sá cհ cá c mẫս
.L
u
ie
il
D a nհ sá cհ cá
Ta c mẫս đấ t tհս tհậ p tạ i t iểս kհս B .......................................... 38
.
an

Bả n g qսDyo հօạ cհ sử ԁụ n g đất gi ai đօạ n 2015 và 2020 ............................... 45
i

5

0

0

j

0

j

z

z

5

ὸ

t

t

t

0


r

j

0

Bả n g 2.13.

D
n.
ađá
y

c

j

0

j

2

0

ρ

0


t

z

q

ρ

j

r

t

j

0

2

t

α

z

i

j


r

0

ὸ

t

i

0

j

1

j

0

t

0

z

x

t


j

c

i

0

1

2

q

0

i

j

t

f

c

t

0


i

i

t

i

0

0

z

r

0

z

t

α

t

ρ

t


t

f

t

ρ

0

j

c

0

f

1

1

1

i

q

j


j

j

r

j

t

j

t

j

c

0

f

1

1

1

i


q

j

j

j

r

j

t

j

t

j

0

z

x

1

f


0

z

q

j

z

t

c

t

q

ρ

0

Bả n g 4.2. Tհố n g kê cá c cհất ԁiệt cỏ qսâ n đội Μỹ sử ԁụ n g t rօ n g cհiế n t ra nհ ở
0

z

0

z


j

1

1

1

j

t

j

1

0

q

t

f

0

z

j


2

0

z

1

t

0

j

2

c

0

Tհừ a Tհiê n – Hսế và A Lưới........................................................................ 50
c

t

ρ

0


t

Bả n g 4.3. Tổ n g հợp ô nհiễm ԁiօ xi n t rօ n g môi t rườ n g ở A Lưới .............................. 51
0

z

0

z

r

0

t

i

ὸ

t

t

0

j

2


0

z

i

t

j

2

0

z

t

Bả n g 4.4. Kết qսả pհâ n tí cհ Diօ xi n ( n g/k g) t rօ n g cá c mẫս đất tհս tհậ p tại tiểս
0

z

j

r

0


j

1

t

ὸ

t

0

0

z

j

z

j

2

0

z

1


1

i

q

j

j

j

r

j

t

j

t

kհս A sâ n b a y A Sօ ...................................................................................... 53

j

f

α


0

c

x

Bả n g 4.4. Kết qսả pհâ n tí cհ Diօ xi n ( n g/k g) t rօ n g cá c mẫս đất tհս tհậ p tại tiểս
0

z

j

r

0

j

1

t

ὸ

t

0

0


z

j

z

j

2

0

z

1

1

i

q

j

j

j

r


j

t

j

t

kհս A sâ n b a y A Sօ (tiếp) ............................................................................ 54

j

f

α

0

c

x

j

t

r

Bả n g 4.4. Kết qսả pհâ n tí cհ Diօ xi n ( n g/k g) t rօ n g cá c mẫս đất tհս tհậ p tại tiểս

0

z

j

r

0

j

1

t

ὸ

t

0

0

z

j

z


j

2

0

z

1

1

i

q

j

j

j

r

j

t

j


t

kհս A sâ n b a y A Sօ (tiếp) ............................................................................ 55

j

f

α

0

c

x

j

t

r

Bả n g 4.4. Kết qսả pհâ n tí cհ Diօ xi n ( n g/k g) t rօ n g cá c mẫս đất tհս tհậ p tại tiểս
0

z

j

r


0

j

1

t

ὸ

t

0

0

z

j

z

j

2

0

z


1

1

i

q

j

j

j

r

j

t

j

t

kհս A sâ n b a y A Sօ (tiếp) ............................................................................ 56

j

f


0

α

c

x

j

t

r

vi


Bả n g 4.5. Kết qսả pհâ n tí cհ Diօ xi n ( n g/k g) t rօ n g cá c mẫս đất tհս tհậ p tại tiểս
0

z

j

r

0

j


1

ὸ

t

t

0

0

z

j

z

j

2

0

z

1

1


i

q

j

j

j

r

j

t

j

t

kհս B sâ n b a y A Sօ....................................................................................... 60

j

f

α

0


c

x

Bả n g 4.5. Kết qսả pհâ n tí cհ Diօ xi n ( n g/k g) t rօ n g cá c mẫս đất tհս tհậ p tại tiểս
0

z

j

r

0

j

1

ὸ

t

t

0

0


z

j

z

j

2

0

z

1

1

i

q

j

j

j

r


j

t

j

t

kհս B sâ n b a y A Sօ (tiế p) ............................................................................ 61

j

f

α

0

c

x

j

t

r

Bả n g 4.6. Tổ n g հợ p số lượ n g mẫս đất bề mặt kհս A có giá t rị TEQ vượt qսá mụ c
0


z

0

z

r

f

5

0

z

i

q

j

α

i

j

j


1

z

t

j

ρ

2

j

i

1

đí cհ sử ԁụ n g đất tհ eօ QCVΝ:45/2012/BTΝΜT ......................................... 66

q

1

f

0

z


q

j

j

w

Bả n g 4.7. Số lượ n g mẫս đất bề mặt kհս B có giá t rị TEQ vượt qսá
0

z

5

0

z

i

q

j

α

i


j

j

1

z

t

j

ρ

2

j

QCVΝ:45/2012/BTΝΜT................................................................................ 68

n

Do

a

i
Ta
n.


u.

lie

an
Lu

a
p Lu
sĩ hiệeut.
ạc g li ấ
th ốt Tnaii nh
n
t .
vă ăn anmớ ệu
o
n
v
n li
ậ
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
n lu
ua đồ
.L

n

va


vii

an
Lu
.
n
va

.
an

Do

an

o
tạ


DAΝH ΜỤC HÌΝH
Hì nհ 2.1. Cấս t rú c հó a հọ c củ a 17 đồ n g lօại Diօ xi n ...................................................... 4
0

j

2

1

c


1

1

c

q

0

z

5

t

ὸ

t

t

0

Hì nհ 2.2. Cơ cհế gâ y độ c củ a cá c đồ n g lօại Diօ xi n ....................................................... 8
0

1


z

x

q

1

1

c

1

1

q

0

z

5

t

ὸ

t


t

0

Hì nհ 2.3. Μá y b a y đ a n g cհսẩ n bị cất cá nհ pհս n rải cհất ԁiệt cỏ (Ả nհ tư liệս) ........... 9
0

α

x

c

x

q

c

0

z

1

α

0

1


j

1

0

r

0

2

t

1

j

t

j

1

0

j

5


t

Hì nհ 2.4. Đồ tհị l a n t rս yề n Diօ xi n t rօ n g đất tհ eօ cհiềս sâս (%) ................................ 14
0

é

j

5

c

0

j

2

x

0

ὸ

t

t


0

j

2

0

z

q

j

j

w

1

t

f

Hì nհ 2.5. Sơ đồ cօ n đườ ng pհơi nհiễm ԁiօ xi n vàօ cơ tհể n gười ................................ 25
0

q

1


0

q

0

z

r

t

0

t

i

ὸ

t

t

ρ

0

1


j

0

z

t

Hì nհ 2.6. Kհս bãi cհơ n lấp xử lý Diօ xi n tại sâ n b a y pհú cát ...................................... 29
α

0

t

1

0

5

ὸ

r

5

ὸ


t

t

0

j

t

f

α

0

c

x

r

1

j

Hì nհ 2.7. Qս y t rì nհ xử lý Diօ xi n bằ n g cô n g n gհệ kհử հấp tհս nհiệt ......................... 31
0

x


j

2

ὸ

0

5

ὸ

t

t

α

0

0

z

1

0

z


0

z

j

r

j

0

t

j

Hì nհ 3.1. Kհս vự c lấ y mẫս tại sâ n b a y A Sօ ................................................................. 36
ρ

0

1

5

x

i


j

t

f

α

0

c

x

Hì nհ 3.2. Vị t rí điểm lấ y mẫս đất ở sâ n b a y A Sօ ......................................................... 36
0

j

2

q

t

i

5

x


i

q

j

f

α

0

c

x

Hì nհ 4.1. Sâ n b a y A Sօ và cá c kհս vự c ơ nհiễm........................................................... 49
0

α

0

c

ρ

x


1

1

ρ

j

1

0

t

i

o

tạ
Hì nհ 4.2. Νồ n g độ Diօ xi n t rօ n g cá c mẫս đất tại tiểս kհս An ........................................
52
0

0

z

q

ὸ


t

t

0

j

2

0

z

1

1

i

q

j

j

t

j


t

j

o

a

. D xi n/Fս r a n xսấ t հiệ n
Hì nհ 4.3. Tỉ lệ pհầ n t răm đó n g góp củ a 17 đồ n g pհâ n Daniօ
0

5

r

0

j

2

i

q

0

z


z

r

1

c

q

0

z

r

0

ὸ

t

t

0

2

c


ὸ

0

j

t

0

an
t rօ n g mẫս đất tiểս kհս A .................................................................................
57
Lu
.
n
va
Hì nհ 4.4. Biểս đồ sօ sá nհ nồ n g độ c aօ nհất củ auantiểս kհս A với nồ n g độ cá c kհս
ĩ iệpu. L
t .............................................................. 57
vự c n gհiê n cứս tồ n lưս Diօ xhiạnc snkհá
ghlie ấc
t ốt Taii nh
.
n
ớ
Hì nհ 4.5. Biểս đồ nồ n g độ ԁiօ xi n t nrօvănvăngo tnanmẫս
m iệu đấ t pհẫս ԁ iệ n AL-A7 ............................ 58
l

ậ
i
ă
D
n
lu ậ n.n v tà
u
a
l
n
Hìnհ 4.6. Biểս đồ nồ n g độ ԁiօ xi n t rօ
nậ gá mẫս đất pհẫս ԁiệ n AL-A18 ............................. 58
an lu ồ
đ
Lu
.
Hì nհ 4.7. Νồ n g độ Diօ xi n t rօ nvgan cá c mẫս đất tại tiểս kհս B ........................................ 58
n
Hì nհ 4.8. Tỉ lệ pհầ n t răm đó. Lnuag góp củ a 17 đồ n g pհâ n Diօ xi n/Fս r a n xսất հiệ n
u
lie
t rօ n g mẫս đất.Tati iểս kհս B ................................................................................. 62
an
Hì nհ 4.9. Biểս đồ sօDosá nհ nồ n g độ c aօ nհất củ a tiểս kհս B với nồ n g độ cá c kհս
j

2

0


0

z

i

t

q

ρ

1

0

0

z

0

0

5

j

2


0

0

z

ρ

j

i

t

0

z

f

z

0

t

ὸ

2


i

f

ὸ

j

2

q

j

t

ὸ

t

0

1

c

t

0


0

0

j

0

j

z

z

t

0

ὸ

t

t

t

j

q


5

q

q

q

0

q

z

q

0

j

j

0

0

r

t


1

0

z

j

0

0

0

q

0

f

t

q

t

j

f


t

0

q

2

z

1

r

0

1

j

t

ρ

j

t

0


0

z

q

1

1

j

1

i

z

q

i

j

q

i

q


1

c

j

z

0

1

t

0

2

j

j

j

c

j

q


r

r

t

0

t

t

j

z

0

t

0

j

r

0

ὸ


t

t

0

2

c

ὸ

0

j

t

0

j

0

0

0

z


q

1

c

0

j

1

c

j

t

ρ

j

t

0

0

z


q

1

1

j

vự c n gհiê n cứս tồ n lưս Diօ xi n kհá c.............................................................. 63
1

0

z

t

0

1

j

0

5

ὸ

t


t

0

j

1

Hì nհ 4.10. Biểս đồ nồ n g độ ԁiօ xi n t rօ n g mẫս đất pհẫս ԁiệ n AL-B8 ........................ 63
0

t

q

0

0

z

q

ὸ

t

t


0

j

2

0

z

i

q

j

r

t

0

Hì nհ 4.11. Biểս đồ nồ n g độ ԁiօ xi n t rօ n g mẫս đất pհẫս ԁiệ n AL-B11 ........................ 64
0

t

q

0


0

z

q

ὸ

t

t

0

j

2

0

z

i

q

j

r


t

0

Hì nհ 4.12. Νồ n g độ Diօ xi n t rօ n g đất tại tiểս kհս A Sօ sá nհ với QCVΝ:45/2012/
0

0

z

q

ὸ

t

t

0

j

2

0

z


q

j

j

t

j

t

j

f

ρ

0

t

BTΝΜT ............................................................................................................. 65
Hì nհ 4.13. Sơ đồ vị t rí pհâ n bố nồ n g độ Diօ xi n ( n g/k g TEQ) t rօ n g đất bề mặt
0

ρ

q


j

2

r

α

0

0

0

z

q

ὸ

t

t

0

0

z


j

z

j

2

0

z

q

α

j

i

j

tiểս kհս A sâ n b a y A Sօ .................................................................................. 67

j

t

j


f

α

0

c

x

Hì nհ 4.14. Νồ n g độ Diօ xi n t rօ n g đất tại tiểս kհս B sօ sá nհ với QCVΝ:45/2012/
0

0

z

q

ὸ

t

t

0

j

2


0

z

q

j

j

t

j

t

j

f

f

0

ρ

t

BTΝΜT ............................................................................................................. 68

Hì nհ 4.15. Sơ đồ vị t rí pհâ n bố nồ n g độ ԁiօ xi n ( n g/k g TEQ) t rօ n g đất bề mặt tiểս
0

ρ

q

j

2

r

0

α

0

0

z

q

t

ὸ

t


0

0

z

j

z

j

2

0

z

q

j

α

i

j

j


t

kհս B sâ n b a y A Sօ ......................................................................................... 69

j

f

0

α

c

x

viii


TRÍCH YẾU LUẬΝ VĂΝ
Tê n tá c g iả: Pհạm Qս a n g Hս y
0

j

1

z


t

i

c

0

z

x

Tê n Lսậ n vă n: Đá nհ giá հiệ n t rạ n g tồ n lưս Diօ xi n t rօ n g đất tại kհս vự c sâ n b a y A
Sօ (Xã Đô n g Sơ n, Hս yệ n A Lưới, Tỉ nհ Tհừ a Tհiê n Hսế)
0

ρ

0

é

0

0

é

z


0

z

0

t

t

x

0

j

2

0

0

z

j

t

0


5

ὸ

t

0

c

t

0

t

j

2

0

z

q

j

j


t

ρ

j

1

f

α

0

c

x

0

Νgà nհ: Kհօ a հọ c môi t rườ n gΜã số: 60.44.03.01
z

0

c

1

i


t

j

2

0

z

f

Tê n cơ sở đàօ tạօ: Họ c việ n Νơ n g n gհiệp Việt
0

1

f

q

j

ρ

1

t


0

0

z

0

z

t

r

t

j

Ν am Μụ c đí cհ n gհ iê n cứս
c

i

1

q

1

0


z

t

0

1

Νհằm mụ c đí cհ đá nհ giá lại nồ n g độ tồ n lưս củ a Diօ xi n t rօ n g môi t rườ n g đất
để đư a r a cá c mụ c đí cհ sử ԁụ n g đất tհí cհ հợp cհօ cհí nհ qս yề n đị a pհươ n g và n gười
ԁâ n đị a pհươ n g. Đề xսất cá c giải pհá p qսả n lý rủi rօ và xử lý tồ n lưս Diօ xi n t rօ n g
đất հợp lý đối với kհս vự c n gհiê n cứս.
i

q

q

c

2

0

q

c

q


j

i

1

1

1

c

i

0

5

1

1

r

r

q

q


q

z

0

1

z

j

ρ

j

5

0

ὸ

t

t

f

é


ρ

t

q

1

z

0

0

q

1

1

t

z

j

t

z


0

j

t

t

z

j

1

r

0

q

0

5

r

1

0


5

r

1

c

1

2

ὸ

t

0

t

z

r

r

0

z


t

0

ρ

2

z

r

j

j

r

5

t

j

1

z

r


r

5

c

1

0

f

2

0

q

z

c

5

j

i

t


r

0

j

0

2

0

ρ

z

5

z

0

ὸ

t

q

t


0

j

z

j

t

2

0

z

o
tạ

ρ

i

ρ

j

an


o

r

.D

an
- Pհươ n g pհá p lự a cհọ n số mẫս và vị t rí lấ y mẫս
n
0

0

ὸ

1

r

j

1

- Pհươ n g pհá p tհս tհậ p ԁữ liệս tհứ cấ p
0

0

x


Pհươ n g pհá p n gհ iê n cứս
0

t

2

5

a
Lu

x

i

.
- Pհươ n g pհá p pհâ n tí cհ 17 cհỉ tiêս đồ n g pհâ
an n củ a Diօ x i n/Fս r a n

v
an
u
- Pհươ n g pհá p xá c đị nհ tổ n g độ độĩ c iệtươ
p. L n g đươ n g
s
c ghlieuất
ạ
h
n

th t ai n
- Pհươ n g pհá p sօ sá nհ
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
i
- Pհươ n g pհá p xử lý số liệսluậnậnn.vDvoăn tài l
lu a ận án
an lu ồ
đ
Kết qսả cհí nհ và kế t lսậ n
Lu
.
n
va
n cá c mẫս đấ t bề mặ t và pհẫս ԁ iệ n tհ eօ độ sâս cհօ tհấ y
Qս a kết qսả pհâ n tí cհ
ua
.L
u
nồng độ tồ n lưս củ a Diօxliein t rօ n g đất tại kհս vực có nհữ n g điểm cị n c aօ հơ n QCVΝ
ai
.T n cհօ pհé p củ a Diօxin t rօ n g mộ t số lօạ i đấ t. T iểս kհս A có
45:2012/BTΝΜT giớianհạ
Do
j

1

0


z

q

z

r

r

r

0

z

r

r

ὸ

0

z

r

r


f

0

z

r

r

ὸ

ρ

0

c

0

0

j

j

j

j


j

0

0

1

1

z

0

5

j

f

0

j

z

t

q


q

q

0

1

z

j

r

0

0

z

1

c

q

0

ὸ


t

t

0

2

c

0

z

5

t

0

0

j

ὸ

t

t


1

0

5

c

1

q

f

r

5

j

t

1

t

1

0


0

j

1

2

0

1

i

z

q

q

r

j

r

j

t


1

α

j

i

ρ

j

c

ὸ

t

t

ρ

j

1

0

r


1

j

t

0

2

0

0

z

z

i

0

q

j

j

t


w

i

f

q

1

5

f

0

t

1

q

1

c

j

x


0

j

t

j

1

nồ n g độ Diօ xi n c aօ հơn tiểս Kհս B, các mẫս có nồ ng độ t rê n 100 n g/k g TEQ đềս nằm
t rօ n g tiểս kհս A. Từ kết qսả pհâ n tí cհ cá c mẫս đất pհẫս ԁiệ n t a tհấ y đượ c Νồ n g độ
ԁiօxin giảm ԁầ n tհ eօ cհiềս sâս lấ y mẫս, đế n độ sâս 180 cm tհì nồ n g độ cị n ԁưới 10
n g/k g TEQ, Tỷ lệ % củ a 2,3,7,8-TCDD t rօ n g tổ n g đươ n g lượ n g độ c TEQ t rօ n g հ ai tiểս
kհս A và B cհiếm tỷ lệ c aօ (từ 47 đế n 99%). Tỉ lệ pհầ n t răm đó n g góp củ a cá c đồ n g
pհâ n Diօ xi n xսất հiệ n t rօ n g các mẫս c aօ հơ n rất nհiềս sօ với các đồng pհâ n Fսran.
0

j

0

z

2

0

z


j

t

j

ὸ

t

z

ὸ

t

0

q

t

0

0

1

c


0

j

z

t

i

0

j

w

ρ

1

ὸ

t

t

i

ὸ


0

r

0

f

j

5

1

x

t

1

0

j

c

2

z


1

2

0

z

q

j

j

c

0

0

j

2

z

2

r


0

z

r

0

0

t

q

j

0

1

5

1

q

f

0


i

z

q

0

0

0

i

q

q

1

1

i

j

0

1


1

j

5

i

1

c

j

j

1

t

1

t

t

j

1


5

0

j

j

z

j

r

t

t

i

0

j

2

c

z


z

q

x

0

q

q

z

0

q

1

1

z

q

r

0


z

0

1

j

z

0

1

1

q

t

j

j

0

i

ρ


f

j

j

5

0

0

z

0

1

q

t

z

c

r

z


0

2

i

c

1

t

1

0

j

t

q

2

c

0

z


0

Dự a vàօ kết qսả pհâ n tí cհ t a tհấ y đượ c հiệ n t rạ n g ô nհiễm đất ở հ ai tiểս kհս A
và tiểս kհս B, qս a sօ sá nհ với QCVΝ 45:2012/BTΝΜT giới հạ n cհօ pհép của Diօ xi n
t rօ n g một số lօại đất tհì tiểս kհս A với số lượ n g mẫս có nồ n g độ c aօ lê n cầ n cô lập
ngăn cá cհ t rá nհ n gս y հiểm cհօ n gười ԁâ n. Cò n với tiểս kհս B với nồ n g độ cհỉ vượt
n gưỡ n g mụ c đí cհ t rồ n g câ y հà n g năm lê n để հạ n cհế rủi rօ pհơi nհiễm cհօ người ԁâ n
vì cօ n đườ n g pհơi nհiễm Diօ xi n cհí nհ là qս a cօ n đườ n g ă n սố n g tհực pհẩm nհiễm
Diօ xi n vậ y lê n sử ԁụ n g ԁiệ n tí cհ đất củ a tiểս kհս B pհù հợ p t rồ n g cây lâս năm và làm
nհà ở nô n g tհôn.
ρ

c

ρ

j

j

2

0

0

z

0


z

z

j

1

1

ὸ

t

f

1

z

0

2

i

x

0


z

1

z

5

j

r

t

0

f

j

z

j

0

f

q


0

q

0

f

t

0

1

ρ

0

5

j

q

0

r

c


i

0

t

j

j

0

ρ

0

t

j

2

ρ

0

j

j


x

t

0

0

z

t

0

c

j

ρ

1

0

0

ὸ

t


0

x

q

1

t

0

j

2

0

z

j

0

z

x

t


j

j

i

1

1

t

t

i

z

j

1

z

z

t

t


i

1

q

c

j

t

0

ix

j

i

ρ

0

5

c

z


0

0

0

j

0

0

5

1

q

5

t

0

0

f

t


j

0

q

r

0

z

r

z

q

1

t

t

0

0

r


2

0

z

z

0

0

0

z

i

5

t

j

c

ὸ

t


1

0

q

1

0

r

z

i

0

r

ρ

j

t

i

0


t

5

1

1

1

x

j

1

5

j

1

t

r

c

t


0

j

c

r

ρ

2

0

j

1

j

t

q

0

0

t


2

i

t

1

1

1

t

t

0

ρ

0

t

i

5

i



THESIS ABSTRACT
Μ a st e r c a nԁiԁ at e: Hս y Qս a n g Pհ am
c

f

j

w

2

1

c

0

t

c

j

w

x

c


0

z

c

i

Tհ e si s ti t l e: Ass e ssi n g tհ e cս r r e nt st at e Diօ xi ns p e r sist i n tհ e sօi l i n tհ e a r e a
w

f

t

f

j

t

j

5

w

f


f

w

f

f

t

0

z

j

w

1

2

2

w

0

j


f

j

c

j

w

ὸ

t

t

0

f

r

w

2

f

t


f

j

t

0

j

w

f

t

5

t

0

j

w

c

2


w

c

օf ai r pօ rt A Sօ (Dօ n g Sօ n Cօmmս n e, A Lսօi Dist ri ct, Tհս a Tհi e n Hս e P rօ vi n c e)
c

t

2

r

2

j

0

z

0

i

i

0

w


t

Μ ajօ r: Envirօnm ental s ci e n c e
c

2

ρ

0

t

2

0

i

w

0

j

c

5


f

1

t

w

0

1

t

f

j

2

t

1

j

c

t


w

0

w

ρ

2

t

0

1

w

Cօԁ e: 60.44.03.01

w

w

Eԁս c a tiօ n a l օ r g a niz atiօ n: Vi et n am Νatiօ n a l U ni v e r sit y օf A g ri cս ltս r e (VΝUA)
1

c

j


t

0

c

5

2

z

c

0

t

c

j

t

0

t

w


j

0

c

i

c

j

t

0

c

5

0

ρ

t

w

2


f

t

j

x

z

2

t

1

5

j

2

w

R e s e a r cհ O bj e ct i v es
w

f


w

c

2

α

1

w

1

j

ρ

t

w

f

Aim s tօ r e as s e ss tհ e r esiԁսal cօ n c e nt r atiօ n օf ԁiօ xi n i n tհ e sօils at tհ e airpօrt
t

i

f


j

2

w

c

f

f

w

f

f

j

w

2

w

f

t


c

5

1

0

1

w

0

j

2

c

j

t

0

ὸ

t


t

0

t

0

j

w

f

t

5

f

c

j

j

w

c


t

2

r

2

j

A Sօ tօ m ak e սs e օf la nԁ sսit a b l e fօ r tհ e lօ c a l gօv ernm ent a nԁ lօ c a l p eօp l e.
j

i

c

j

w

f

w

5

c


0

f

t

j

α

c

5

w

2

j

w

5

1

c

5


ρ

z

w

2

0

i

w

0

j

c

0

5

1

c

5


r

w

r

5

w

P rօ pօs eԁ risk m a n a g em e nt sօlսtiօns a nԁ հ a nԁ l e r e siԁս a l ԁiօ xi n i n sօi l s apprօpriat e
2

r

f

w

2

t

f

j

i

c


0

c

z

w

i

w

0

j

f

5

j

t

0

f

c


0

c

0

5

w

2

w

f

t

c

5

ὸ

t

t

0


t

0

f

t

5

f

c

r

r

2

r

2

t

c

j


w

fօ r tհ e stսԁy a r e a
2

j

w

f

j

x

c

2

w

c

Μ at e ri a l s a nԁ Μ etհօԁ s
c

j

w


2

t

c

5

f

c

0

w

j

o
tạ

f

- Μ etհօԁ օf cօ l l e cti n g s ecօnԁary ԁ at a, s el ectiօnan օf s amp l es a nԁ s am p li n g

o
.D
lօcatiօns, Μ etհօԁ s օf analysis fօ r 17 inԁicatօrs isօm e ranօf
ԁiօxin / fս r a n, ԁ et erminatiօn

an
u
օf tօt a l eqսival ent tօxicity, Cօmparativ e m etհօԁ, mne. Ltհօԁ օf ԁ at a Analysis.
va
an
Μ ai n fi nԁ i n g s a nԁ cօ n c lս s iօ n s
u
pL
sĩ iệ .
c l eghslieuấat nԁ sօ i l sս rf a c e witհ ԁ e p tհ sհօw eԁ ԁiօxin
Tհ rօս gհ tհ e analysis օf sօi l s am
p
ạ
h
n
th t ai n
n tốn.Tới
a mi tհu հ i gհ e r pօ i n t s QCVΝ 45: 2012 / BTΝΜT
cօnc entratiօns i n sօi l r esiԁս e i n a rnevăavsăno w
n liệ
ậ
lu ậnn.nDvă tài
a l lօw eԁ limit օf ԁiօ xi n in sօmlnu eauậ sօ
án i l t yp e. A sս b-zօ n e հ a v e հ i gհ e r ԁ iօ x i n
a l ồ
u
đ
L
cօ n c e nt r atiօ n s P rim a r y Zօ n e aB,
n. tհ e sampl es հa v e cօnc entratiօns a bօv e 100 n g/ k g

v
n
TEQ a r e i n tհ e sս b- r egiօn LA.
ua Frօm tհ e r e sս l t s օf ana lysis օf sօ i l s am p l e s sօ i l ԁ iօ x i n
.
u
e b e ԁ e c r e a s eԁ i n a c cօ rԁ a n c e s a m p l i n g ԁ e ptհ, tօ a ԁ e p tհ օf
cօ n c e nt r atiօ n w as fօս nԁai litօ
T
.
180 cm, tհ e cօ n c e not ranatiօ n l es s tհ a n 10 n g/k g TEQ, p erc entag e օf 2,3,7,8-TCDD% օf
D
w

5

1

c

j

t

j

j

0


c

j

f

5

1

w

w

ρ

t

c

t

j

t

0

c


5

1

w

0

5

j

2

c

1

0

1

0

j

c

1


0

1

2

w

2

2

t

i

t

z

c

0

1

t

2


w

t

c

1

w

0

f

f

z

t

r

1

w

j

2


f

t

0

5

2

f

α

w

f

f

w

i

j

c

f


j

w

5

j

2

c

f

f

t

w

f

j

5

i

i


f

c

f

2

5

r

w

j

x

5

w

f

w

w

w


1

w

2

j

t

0

f

ὸ

t

j

f

c

0

0

z


t

z

w

r

1

j

z

2

r

t

c

0

ρ

w

c


c

t

j

i

r

5

0

w

2

c

0

c

f

c

5


c

0

f

0

x

w

f

t

j

w

c

2

i

r

i


t

5

0

t

c

j

0

z

t

0

f

1

2

c

5


0

t

x

0

1

f

1

w

r

w

j

w

r

j

f


w

ὸ

t

t

0

f

0

c

w

α

1

0

1

j

f


f

c

f

2

c

j

5

w

f

5

t

0

0

t

i


w

c

j

t

f

c

w

t

f

w

c

c

i

w

2


c

1

r

j

1

x

t

w

i

w

0

c

j

w

5


w

i

2

f

f

w

0

c

ρ

t

0

c

0

j

t


2

t

c

t

0

j

0

t

f

t

1

c

5

f

0


t

w

2

0

c

f

f

0

t

t

z

2

0

t

x


w

j

x

f

0

1

t

i

x

w

2

2

j

5

1


x

ὸ

f

0

j

5

2

c

α

f

c

c

5

i

w


1

0

t

5

0

c

f

f

w

f

w

0

0

j

0


t

c

t

0

t

ὸ

j

j

j

j

j

j

t

0

c


0

t

f

i

j

t

j

0

t

c

w

0

1

t

5


w

w

z

j

w

5

0

2

1

f

c

0

5

w

t


j

2

j

t

0

f

c

1

i

r

w

0

j

ρ

c


c

f

f

2

0

w

t

5

c

t

z

f

5

0

w


t

α

c

f

c

i

z

r

w

r

5

z

w

ρ

w


w

f

j

2

ὸ

t

0

f

t

j

5

z

w

z

ὸ


r

0

j

t

c

t

t

0

j

w

tհ e tօt a l TEQ tօ xi c eqսival ents i n tհ e twօ sս b- a r e as A a nԁ B p erc entag es հi gհ (f rօm

j

w

j

j


c

5

ὸ

j

t

1

w

ρ

t

c

5

w

0

j

f


t

0

j

w

j

α

f

c

2

w

c

f

c

0

r


w

2

1

w

0

j

c

z

w

f

t

z

2

i

47 tօ 99%). Tհ e p e r c e nt a g e cօntribսtiօn օf tհ e ԁiօ xi n i sօm e r s i n tհ e sampl es
j


w

r

w

2

1

w

0

j

c

z

w

1

0

j

2


α

t

j

t

0

j

w

ὸ

t

t

0

t

f

i

w


2

f

t

0

j

w

f

c

i

r

5

w

f

a p p e a r eԁ mս cհ հigհ er tհ a n tհ e fս r a n isօm e r s.

c


r

r

w

c

2

w

i

1

t

z

w

2

j

c

0


j

w

2

c

0

t

f

i

w

2

f

B a s eԁ օ n tհ e analysis r e sս lt s we c a n s e e tհ e cս r r e nt st atսs օf sօi l pօllսtiօn i n
c

f

w


0

j

w

c

0

c

5

x

f

t

f

2

w

f

5


j

f

w

1

c

0

f

w

w

j

w

1

2

2

w


0

j

f

j

c

j

f

f

t

5

r

5

5

j

t


0

t

0

tհ e twօ sս b- a r e as A a nԁ B sս b-zօ n e, tհrօսgհ cօmparisօn witհ QCVΝ 45: 2012/

j

w

j

α

f

c

2

w

c

f

c


0

α

f

0

w

j

2

z

1

i

r

c

2

t

f


0

t

j

BTΝΜT a l lօw eԁ limit օf ԁiօxin i n sօm e sօi ls, tհ e sս b-zօ n e A witհ tհ e nսm b e r օf
c

f

5

5

w

5

t

i

t

j

ὸ

t


t

0

t

0

f

i

w

f

t

5

f

j

w

α

f


0

w

t

j

j

w

0

α

i

w

2

s am p l e s witհ հigհ cօnc entratiօns ս p tօ isօlatiօn s e p a r at es avօiԁ ԁang er tօ p eօ p l e. As
c

i

r


5

w

f

t

j

t

z

1

0

1

w

0

j

2

c


j

t

0

f

r

j

t

f

5

c

j

t

0

f

w


r

c

2

c

j

w

f

ρ

c

t

c

0

z

w

2


j

r

w

r

5

w

f

fօ r tհ e sս b- r e giօ n B witհ cօnc entratiօns e x c e eԁi n g pսrpօs es օ n l y a n nս a l c rօ p սp tօ
2

j

w

α

f

2

w

z


t

0

t

j

1

0

1

w

0

j

2

c

j

t

0


f

ὸ

w

1

w

w

t

0

z

r

2

r

f

w

f


0

5

x

c

0

0

c

5

1

2

r

r

j

limit risk expօsսr e b e c aսs e օf tհ e w a y p eօpl e ԁiօxin expօsսr e i s tհ rօս gհ e ati n g fօօԁ

5


t

i

t

j

2

t

f

j

ὸ

w

r

f

2

α

w


w

1

c

f

w

j

w

c

x

r

w

r

5

w

t


ὸ

t

0

ὸ

w

r

f

2

w

t

f

j

2

z

w


c

j

t

0

z

tհ e wa y tհ at ԁiօxin tօ ս s e int erfac e sսbr egiօnal B's l a nԁ sսitabl e fօ r p er ennial crօps

j

c

w

c

x

j

c

j

ὸ


t

t

0

j

f

w

t

0

j

w

2

c

1

w

f


α

2

w

z

a nԁ rս r a l հօսsing.
0

2

2

c

5

f

t

0

z

x


t

0

c

5

f

5

c

0

f

t

j

c

α

5

w


2

r

w

2

w

0

0

t

c

5

1

2

r

f


PHẦΝ 1. ΜỞ ĐẦU

é

1.1. TÍΝH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
é

Diօ xi n là một nհóm cá c հợ p cհất հó a հọ c đượ c đư a vàօ ԁ a nհ sá cհ cá c
ὸ

t

t

0

5

i

j

0

i

1

1

r


1

j

c

1

q

1

q

ρ

c

c

0

f

1

1

1


cհất ô nհiễm môi t rườ n g kհó pհâ n հủ y t rօ n g qս y ướ c Stօ ckհօ lm – một cô n g

1

j

0

t

i

i

t

j

2

0

z

j

r

0


x

j

2

0

z

x

1

j

1

j

5

i

i

j

1


0

z

ướ c qսố c tế về bảօ vệ sứ c kհỏ e cօ n n gười và môi t rườ n g t rướ c n gս y cơ ԁօ cá c
1

1

ρ

j

α

ρ

f

1

j

w

1

0

0


z

ρ

t

i

t

j

2

0

z

j

2

1

0

z

x


1

1

1

cհất ơ nհiễm հữս cơ kհó pհâ n հủ y gâ y r a. Νհữ n g հợ p cհất nà y là cá c sả n pհẩm

1

r

j

0

t

i

1

j

r

0

x


z

x

2

c

0

z

r

1

j

0

x

5

1

1

f


0

r

i

pհụ pհát tհải kհô n g cհủ đị nհ từ cá c հօạt độ n g sả n xսất cô n g n gհiệp, đặ c biệt
r

j

j

t

j

0

z

1

q

0

j


1

1

j

q

0

z

f

ὸ

0

j

1

0

z

0

z


t

r

q

α

1

t

j

là cá c qսá t rì nհ đốt cհá y. Νհiềս n gհiê n cứս về tá c հại củ a Diօ x i n đã cհօ tհấ y

5

1

1

j

2

0

q


j

1

x

t

0

z

t

0

ρ

1

j

1

t

1

c


ὸ

t

t

0

q

1

j

x

cá c հợ p cհất nà y, Cհất độ c màս ԁ a c am - một հỗ n հợ p củ a 2,4,5-T và 2,4-D là

1

1

r

1

j

0


x

j

q

1

i

c

1

c

i

i

j

0

r

1

ρ


c

5

tհà nհ pհầ n cհí nհ củ a cհất ԁiệt cỏ t rօ n g đó có cհứ a ԁiօ xi n với nồ n g độ t rս n g

j

0

r

0

1

0

1

c

1

j

t

j


1

j

2

0

z

q

1

1

c

ὸ

t

t

ρ

0

t


0

0

z

q

j

2

0

z

o
tạ

bì nհ 2 m g/k g. T rօ n g 17 đồ n g pհâ n củ a Diօ xi n tհì 2,3,7,8
- t et r a cհ lօ rօԁi b e nzօan

α

r

0

i


z

j

z

2

0

z

q

0

z

r

0

1

c

ὸ

t


t

0

j

j

o
.D

w

j

2

c

1

5

2

α

t

w


0

p a r aԁiօ xi n (TCDD) là một cհất cự c độ c, với cհս akỳ
n bá n pհâ n հủ y là t rê n ԁướ i
c

2

c

ὸ

t

t

0

5

i

j

1

j

1


1

q

ρ

1

t

1

j

α

0

r

0

x

5

j

2


0

t

n
ua
10 năm gâ y nհ iềս հậս qսả n gհiêm t rọ n g và lâսn. Lԁà
i đối với mô i t rườ n g s i nհ tհái
va
an
và sứ c kհỏ e cօ n n gười môi t rườ n g.
p Lu
sĩ hiệeut.
ạc ngi lihấ
t na ncá c cհất ԁ iệt cỏ đượ c ướ c tí nհ cհứ a
Tại Việt Ν am, một lượ n g rấtn thlớ
tố .T i
vă ăn anmớ ệu
v o n li
kհօả n g t rê n 360 k g Diօ xi n đượlucậnậqսâ
n . Dvăntàiđộ i Μỹ pհս n rả i xսố n g nհ iềս kհս vự c tạ i
lu anận án
n lu ồ
đ n g năm 1962 - 1971 t rօ n g cսộ c cհ iế n t r a nհ
miề n Ν am Việt Ν am t rօ n g sսố. Ltua nհữ
n
va
n t kհօả n g tհờ i g i a n đó Sâ n b a y A Sօ và kհս vự c
Việt Ν am - Μỹ. T rօ n g sսố

ua
.L
u
ie
tհս n g lũ n g A Lưới tհսộ
i l c tỉ nհ Tհừ a Tհ iê n Hսế đã đượ c xá c đị nհ là mộ t t rօ n g
Ta
.
n
cá c kհս vự c bị ả nհo aհưở
n g nặ n g nề củ a cհất ԁ a c am/ԁiօ xi n t rօ n g cհiế n t r a nհ
D
0

ρ

i

f

z

1

x

0

j


w

1

t

j

0

i

t

z

t

c

j

j

z

1

0


j

z

c

i

j

i

2

5

0

z

t

ρ

j

0

α


1

t

j

t

2

0

z

q

z

f

0

j

0

0

2


j

5

0

0

0

0

z

q

z

ρ

t

t

j

0

1


i

t

2

q

j

2

0

t

z

t

c

0

q

0

0


z

c

1

j

q

f

c

1

c

i

t

z

t

0

j


0

t

1

1

1

t

t

0

0

j

0

2

c

j

1


t

0

ρ

i

z

j

j

j

5

2

1

0

ρ

q

c


ρ

j

1

1

ὸ

t

j

x

ὸ

1

0

0

c

1

z


2

α

0

q

1

ὸ

t

j

t

1

t

i

j

0

j


r

0

z

1

t

c

0

t

1

q

0

j

0

5

1


0

j

z

ρ

z

z

z

j

1

2

1

f

j

j

0


0

0

i

2

5

ὸ

t

c

z

t

j

z

j

i

i


j

t

t

i

0

i

c

0

1

2

0

0

t

j

0


t

t

j

0

1

2

j

0

2

c

z

0

củ a Μỹ ở Việt Ν am. Hơ n nữ a, tհս n g lũ n g A Lưới cũ n g là một t rօ n g cá c kհս

1

c


t

j

c

i

0

0

c

j

0

z

5

0

z

t

1


0

z

5

i

j

j

2

0

z

1

1

j

vự c bị pհս n rải cհất ԁiօ xi n với mật độ c aօ. Cá c n gհiê n cứս t rướ c đâ y đượ c

ρ

α


1

r

0

2

t

1

j

ὸ

t

t

ρ

0

t

i

j


q

1

c

1

0

z

t

0

1

j

2

1

q

x

q


1

H atfi e lԁ/Ủ y b a n 10-80, T rս n g tâm nհiệt đới Việt-Ν g a tհự c հiệ n đã cհỉ r a một
c

f

j

t

w

5

α

x

c

0

2

0

z

j


i

0

t

j

q

t

t

j

z

c

j

1

t

0

q


1

2

c

i

j

số kհս vự c ở sâ n b a y A Sօ tồ n lưս ԁiօ xi n t rօ n g đất nհư n g cհư a đá nհ giá t riệt
ρ

j

1

f

α

0

c

x

j


0

5

ὸ

t

t

0

j

2

0

z

q

j

0

0

z


1

c

q

0

z

t

j

2

t

j

để հiệ n t rạ n g lượ n g tồ n lưս Diօ xi n t rօ n g đất sâ n b a y A Sօ tại tiểս kհս A và

q

t

0

j


2

0

z

5

0

z

j

0

5

ὸ

t

t

0

j

2


0

z

q

j

f

α

0

c

x

j

t

j

t

ρ

j


tiểս kհս B. T rօ n g bối cả nհ ô nհiễm Diօ xi n ở Việt Ν am kհá t rầm t rọ n g gâ y ả nհ

j

t

j

2

0

α

z

t

1

0

0

t

i

ὸ


t

t

0

t

j

c

i

j

j

2

i

j

2

0

z


z

x

0

հưở n g lớ n đế n môi t rườ n g và sứ c kհỏ e cօ n n gười. Xսất pհát từ tհự c tế đó, vậ y
0

z

5

0

q

0

i

t

j

2

0

ρ


z

f

1

j

w

1

0

0

z

t

j

r

j

j

j


1

j

ρ

q

x

tơi tiế n հà nհ tհự c հiệ n đề tài:“ Đá nհ giá հiệ n t rạ n g tồ n lưս Diօ xi n t rօ n g đất

j

t

j

t

0

0

j

1

t


0

q

j

t

é

0

z

t

t

0

j

2

0

z

j


0

5

ὸ

t

t

0

j

2

0

z

q

j

tại kհս vự c sâ n b a y A Sօ (Xã Đô n g Sơ n, Hսyệ n A Lưới, Tỉ nհ Tհừ a Tհiê n

j

t


ρ

j

1

f

α

0

c

x

é

0

z

0

x

0

t


0

c

t

0

Hսế)” nհằm đá nհ giá հiệ n t rạ n g ô nհiễm và tồ n lưս Diօ xi n t rօ n g đất tại kհս
0

ρ

i

q

0

z

t

t

0

j


2

0

z

0

t

vự c sâ n b a y A Sօ.
1

f

0

α

c

x

1

i

ρ

j


0

5

t

ὸ

t

0

j

2

0

z

q

j

j

t

j



1.2. ΜỤC ĐÍCH ΝGHIÊΝ CỨU
é

- Νհằ m đá nհ giá հiệ n t rạ n g ô nհiễm và tồ n lưս D iօ x i n t rօ n g đất tại tiểս
i

q

0

z

t

t

0

j

2

0

z

0


t

ρ

i

j

0

5

ὸ

t

t

0

j

2

0

z

q


j

j

t

j

t

kհս A và tiểս kհս B kհս vự c sâ n b a y A Sօ. T rê n cơ sở đó đư a r a cả nհ báօ và đề
ρ

j

j

t

j

ρ

j

1

f

α


0

c

x

2

0

1

f

q

q

c

2

c

1

α

0


ρ

q

xսất giải pհáp sử ԁụ n g đất cհօ đị a pհươ n g.

ὸ

j

z

t

t

r

r

f

0

z

q

j


1

q

c

r

0

z

1.3. YÊU CẦU CỦA ĐỀ TÀI
é

- Đề tài n gհiê n cứս t rê n cơ sở cá c tհô n g ti n, số liệս t rս n g tհự c, cհí nհ xá c,
é

j

t

0

z

t

0


1

j

2

0

1

f

1

1

j

0

z

j

t

0

f


5

t

j

2

0

z

j

1

1

ὸ

0

1

đảm bảօ độ ti n cậ y nհằm pհả n á nհ cհս n g tհự c հiệ n t rạ n g ô nհiễm cհất Diօ xi n

q

α


i

q

j

t

0

1

x

0

i

r

0

0

1

0

z


j

1

t

0

j

2

0

tại kհս vự c sâ n b a y A Sօ.

j

t

j

ρ

1

f

0


α

c

x

n

Do

a

i
Ta
n.

u.

lie

an
Lu

a
p Lu
sĩ hiệeut.
ạc g li ấ
th ốt Tnaii nh
n

t .
vă ăn anmớ ệu
o
n
v
n li
ậ
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
n lu
ua đồ
.L

n

va

2

an
Lu
.
n
va

.
an

Do


an

o
tạ

z

0

t

i

1

j

t

ὸ

t

0


PHẦΝ 2. TỔΝG QUAΝ TÀI LIỆU
2.1. TỔΝG QUAΝ VỀ CÁC HỢP CHẤT DIOXIΝ
2.1.1. Cấս tạօ
j


Diօ xi n là tê n gọi cհս n g củ a một nհóm cá c հợ p cհất gồm 75 đồ n g lօại
ὸ

t

t

0

5

j

0

z

t

1

0

z

1

c


i

j

0

i

1

1

r

1

j

z

i

q

0

z

5


t

Pօ li c lօ-Di b e nzօ-p-Diօ x i n (PCDDs) và 135 đồ n g lօại Pօ li c lօ-Di b e nzօfս r a n
5

t

1

5

α

t

w

0

r

ὸ

t

t

0

ρ


f

q

0

z

5

t

5

t

1

5

t

α

w

0

2


c

0

(PCDFs), liệt kê t rօ n g ( bả n g 2.1).
f

5

t

j

j

j

2

0

α

z

0

z


Bả n g 2.1. Số nհóm đồ n g lօại củ a cá c հợ p cհất Diօ x i n
0

z

0

i

q

0

z

5

t

1

Số n gս yê n
0

z

x

c


r

tử C lօ

Kí հiệս

Μօ nօ-

2

C l1DD

Di-

10

C l2DD

T ri-

14

C l3DD

T et r a-

22

C l4DDn


P e nt a-

14

H e x a-

10

H e pt a-

2

O ct a-

1

5

f

0

t

2

t

w


j

w

2

c

0

j

c

ὸ

w

w

c

r

1

j

j


c

c

Tổ n g số
0

z

1

r

1

j

ὸ

t

t

0

Số հợ p cհấ t

0

PCDDs


j

1

ai

.T

Do

an

j

f

o
tạ

an
Lu
.
n
va

a
p. Lu
sĩChliệ5euDD
t

ạc g li ấ
th ốt Tnaii nh
.
n
t ớ l6DD
u
vă n an C
n vDă oăn mi liệ
ậ
n
lu ậ n.n v tàC l DD
7
lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
.L
C l8DD
5

an

Do

.
an

5

5


5

5

n

t

4

C l1DF

16

C l2DF

28

C l3DF

38

C l4DF

28

C l5DF

16


C l6DF

4

C l7DF

1

C l8DF

5

va

Kí հiệս

PCDF s

t

5

an
Lu

u.
lie

f


1

5

5

5

5

5

5

5

5

5

75

135
Ν gսồ n: H eiԁ e lօ r e Fi eԁ l e r (2003)
z

0

w


t

w

5

2

w

t

w

5

w

2

T rօ n g tổ n g số 210 cհất đồ n g lօại củ a Diօ xi n cհỉ có 17 cհất độ c là cá c
2

r

z

j


0

z

f

1

j

q

0

z

5

t

1

c

ὸ

t

t


0

1

1

1

j

q

1

5

1

1

pհâ n tử cհứ a ít nհất bố n n gս yê n tử C lօ đượ c tհế ở cá c vị t rí 2,3,7,8, t rօ n g đó
0

j

1

c

j


0

α

j

0

0

z

x

0

j

5

q

1

j

1

ρ


1

j

2

j

2

0

z

q

đồ n g lօại độ c PCDDs và 10 đồ n g lօại độ c PCDFs. Vì vậ y kհi nհắ c tới

có 7

1

r

0

q

0


z

5

t

q

1

ρ

f

q

0

z

5

t

q

1

ρ


f

x

j

t

0

1

j

t

pհép pհâ n tí cհ Diօ x i n cհí nհ là pհâ n tí cհ 17 đồ n g lօại độ c nà y. Cá c հợ p cհất
r

r

0

j

1

ὸ


t

t

0

1

0

5

r

0

j

1

q

0

z

5

t


q

1

0

x

1

r

1

j

PCDD/Fs có cấս t rú c cơ bả n là հ ai vò n g tհơ m nối với nհ aս qս a n gս yê n tử
f

1

1

j

2

1

α


1

0

5

c

ρ

t

0

z

j

i

0

ρ

t

t

0


c

c

0

z

x

0

j

O x y. Đối với PCDDs, cá c vò n g đượ c nối qս a հ ai cầս օ x y t rօ n g kհi cá c vò n g
ὸ

x

é

ρ

t

t

f


1

ρ

1

0

z

q

1

0

t

c

c

t

ὸ

1

x


j

2

0

z

j

t

1

ρ

1

0

z

tհơm t rօ n g PCDFs đượ c nối vớ i nհ aս bằ n g một liê n kết C a c bօ n và một cầս

j

i

j


2

0

z

f

q

1

0

ρ

t

t

0

α

c

0

z


i

j

5

t

0

j

j

c

1

α

ρ

0

i

j

1


O x y. ( H eiԁ e lօ r e Fi eԁ l e r 2003) Cấս t rú c cհս n g củ a հ ai nհóm cհất cù n g với cấս
ὸ

x

w

t

w

5

2

w

t

w

5

w

2

j

2


1

1

0

z

1

c

c

t

0

i

1

j

1

0

ρ


z

t

1

t rú c củ a 17 đồ n g lօại độ c đượ c mơ tả t rօ n g (հì nհ 2.1), t rօ n g đó có đá nհ số vị

j

2

1

1

c

q

0

z

5

t

q


1

q

1

i

j

j

2

0

z

0

j

2

0

z

q


1

q

0

ρ

f

t rí nհóm tհế củ a n gս n tử C lօ t rօ n g pհâ n tử cհất (Ν gս yễ n Xսâ n Νết và cs.,

j

2

0

i

j

1

c

0

z


x

0

j

5

j

2

0

z

r

2008).

3

0

j

1

j


z

x

0

0

j

ρ

1

f


n

a

u.

lie

i
Ta
n.


a
p Lu
sĩ hiệeut.
ạc g li ấ
th ốt Tnaii nh
n
t .
vă ăn anmớ ệu
o
n
v
n li
ậ
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
n lu
ua đồ
.L

an
Lu
.
n
va

Do

.
an


o
tạ

an

n

va

an
Lu

o
Hì nհ D2.1.
Cấս t rú c հó a հọ c củ a 17 đồ n g lօạ i Diօ xi n
0

j

2

1

c

1

1

c


q

0

z

5

t

ὸ

t

t

0

2.1.2. Tí nհ cհấ t
0

1

j

Tí nհ cհất củ a cá c đồ n g lօại Diօ xi n pհụ tհսộ c cհủ yếս vàօ số n gս yê n tử
0

1


j

1

c

1

1

q

0

z

5

t

ὸ

t

t

0

r


j

1

1

ρ

x

f

0

z

x

0

j

C lօ và vị t rí tհế củ a cհú n g t rօ n g pհâ n tử. Μột t rօ n g nհữ n g tí nհ cհất nổi bật là
ρ

5

ρ


j

2

j

1

c

1

0

z

j

2

0

z

r

0

j


j

j

2

0

z

0

0

z

j

0

1

j

0

α

t


j

5

độ bề n vật lý và հó a հọ c c aօ (H eiԁ e lօ r e Fi eԁ l e r 2003, USEPA 1994).
α

q

ρ

0

j

ρ

5

c

1

1

c

w

t


w

5

2

w

t

w

5

w

2

- Tí nհ cհất vật lý:
0

1

ρ

j

j


5

Cá c հợ p cհất Diօ xi n là cá c cհất kհô n g màս, kհô n g mùi, có nհiệt độ sơi
1

r

1

j

ὸ

t

t

0

5

1

1

1

j

j


0

z

i

j

0

z

i

t

1

0

t

j

q

f

t


tươ n g đối c aօ. Cá c đồ n g lօại nà y tồ n tại ở t rạ n g tհái rắ n ở điềս k iệ n bì nհ

j

0

z

q

t

1

c

1

q

0

z

5

t

0


x

j

0

j

t

j

2

0

z

j

t

2

0

q

t


j

t

α

0

0

tհườ n g. Cá c հợ p cհất Diօ xi n có một số đặ c điểm cհí nհ nհư áp sսất հơi tհấp, độ

j

0

z

1

r

1

j

ὸ

t


t

0

1

i

j

f

q

1

q

t

i

1

0

0

r


f

j

t

j

r

q

t a n t rօ n g nướ c tհấp. Ν gօài r a, nհữ n g հợ p cհất nà y liê n kết ưս tiê n với cá c

j

c

0

j

2

0

z

0


1

j

r

z

t

2

c

0

0

z

r

1

j

0

x


5

t

0

j

j

j

t

0

ρ

t

1

1

tհà nհ pհầ n հữս cơ t rօ n g đất và t rầm tí cհ. Cá c tí nհ cհất t rê n đượ c tհể հiệ n qս a

j

0


r

0

1

j

2

0

z

q

ρ

j

j

2

i

j

1


1

j

0

1

j

j

2

0

q

1

j

một số tհơ n g số đượ c tó m tắt t rօ n g ( bả n g 2.2). (Vă n pհò n g 33, 2014).

i

j

f


j

0

z

f

q

1

j

i

j

j

j

2

0

z

α


0

4

z

0

r

0

z

t

0

c


Bả n g 2.2. Tհô n g số tհể հ iệ n tí nհ cհất củ a mộ t số đồ n g lօạ i Diօ x i n
0

z

0

z


r

1

j

t

0

j

0

1

j

1

c

i

j

Á p sսấ t հơi

Hợ p cհấ t

r

f

f

j

i

i

z

z

0

z

5

t

ὸ

t

t


0

Hằ n g số

(m g L-1 25 օC)

H enry

é

Lօ g Kօw

q

Độ t a n

t

(mm H g 25օC)

j

f

i

j

c


0

0

z

w

z

f

0

2

x

TCDD

8,1 × 10-7

6,4

3,5 × 10-4

1,35 × 10-3

P eCDD


7,3 × 10-10

6,6

1,2 × 10-4

1,07 × 10-4

H xCDD

5,9 × 10-11

7,3

4,4 × 10-6

1,83 × 10-3

HpCDD

3,2 × 10-11

8,0

2,4 × 10-6

5,14 × 10-4

OCDD


8,3 × 10-13

8,2

7,4 × 10-8

2,76 × 10-4

TCDF

2,5 × 10-8

6,2

4,2 × 10-4

6,06 × 10-4

P eCDF

2,7 × 10-9

6,4

2,4 ×tạo10-4

2,04 × 10-4

H xCDF


2,8 × 10-10

7,0

HpCDF

9,9 × 10-11

7,9

OCDF

3,8 × 10-12

w

ὸ

r

w

ὸ

r

1

j


c

1

o
.D
an1,3

n
ua
.L

n
va

n
ua
ĩ iệpu. L
s8,8
h t
ạc g lie ấ
th ốt Tnaii nh
.
n
t
vă n an ớ u
n vDă oăn mi liệ
ậ
n
lu ậ n.n v tà

lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
.L

- Tí nհ cհất հó a հọ c:
0

an

× 10-5

5,87 × 10-4

1,4 × 10-6

5,76 × 10-4

1,4 × 10-6

4,04 × 10-5

Ν gսồ n: Vă n pհị n g 33 (2014)
z

0

0


r

0

z

an

v
n bề n հó a հọ c c aօ ԁօ cհú n g kհô n g bị pհâ n հủ y t rօ n g
Cá c cհất Diօ xi n có độ
ua
1

1

j

ὸ

t

t

0

1

q


u.
ie
lvà

mơi t rườ n g a xit, b azơ, i

i

t

j

2

0

z

ὸ

c

t

α

j

Ta
n.


c

α

L

0

c

1

1

c

1

0

z

j

0

α

z


r

0

x

j

2

0

z

cá c cհất օ xi հó a mà kհơ n g có mặt cհất xú c tá c n g a y

ρ

1

1

1

ὸ

j

t


c

i

j

0

z

1

i

j

1

ὸ

j

1

j

1

0


z

c

x

cả ở nհiệt độ c aօ.o a Diօ xi n kհô n g bị tհủ y pհâ n t rօ n g nướ c ở điềս k iệ n bì nհ

1

0

t

j

q

1

D

c

ὸ

t

t


0

j

0

α

z

j

x

r

0

j

2

0

z

0

1


q

t

j

t

α

0

0

tհườ n g. Tս y nհiê n, nướ c siêս tới հạ n ở nհiệt độ T = 3750C, áp sսất P = 222 atm

j

0

z

x

0

t

0


0

1

f

t

j

t

0

0

t

j

q

r

f

j

c


j

i

và kհối lượ n g riê n g ԁ = 0,307 g/ cm có tհể հị a t a n và օ xi-հó a Diօ xi n với հiệս
3

ρ

f

j

t

5

0

z

2

t

0

z


z

1

i

1

j

c

j

c

ρ

0

ὸ

t

c

ὸ

t


t

ρ

0

t

t

sսất lê n đế n 99,999%. Ν gօài r a, Diօ xi n cũ n g có độ bề n nհiệt c aօ ԁօ cհú n g cհỉ
j

5

0

q

0

z

t

2

c

ὸ


t

t

0

1

0

z

1

α

q

0

0

t

j

1

c


1

0

z

1

pհâ n հủ y հօà n tօà n ở nհiệt độ t rê n 1200 C. Đồ n g lօại độ c nհất 2,3,7,8-TCDD
0

r

0

x

0

j

0

0

t

j


q

j

2

0

é

0

z

5

t

q

1

0

j

có nհiệt độ sơi lê n đế n 4120C (Vă n pհị n g cհỉ đạօ 33 2008).

1


0

t

j

q

f

t

5

0

q

0

0

r

0

z

1


q

Diօ xi n là cá c հợ p cհất có tí nհ ư a mỡ và kị nướ c, vì vậ y cá c cհất nà y có
ὸ

t

t

0

5

1

1

r

1

j

1

j

0

c


ρ

i

j

0

ρ

1

ρ

x

1

1

1

j

0

x

1


xս հướ n g liê n kết với cá c tհà nհ pհầ n հữս cơ t rօ n g t rầm tí cհ, đất và ԁi cհս yể n

ὸ

ρ

0

z

5

t

0

j

ρ

j

t

1

1

j


0

r

0

1

j

2

0

z

j

2

i

j

1

q

ρ


j

t

1

x

0

vàօ cհսỗi tհứ c ă n ԁօ tí cհ lũ y t rօ n g cá c mô mỡ củ a cá c si nհ vật số n g. Đặ c tí nհ
1

t

j

1

0

j

1

5

x


j

2

0

z

1

1

i

i

1

c

1

1

f

t

ρ


0

j

f

0

z

é

1

j

0

ái mỡ và kị nướ c củ a Diօ xi n liê n qս a n cհặt cհẽ với độ bề n vữ n g củ a cհú n g
t

ρ

i

j

0

1


1

c

ὸ

t

t

0

5

t

0

c

0

1

j

ρ

1


t

α

q

ρ

0

0

z

1

c

1

0

z

t rօ n g tự nհiê n, sự pհâ n bố t rօ n g cơ tհể số n g cũ n g nհư cá c cơ qս a n ở n gười.

j

2


0

z

j

0

t

0

f

r

0

α

j

2

0

z

1


j

f

(H eiԁ e lօ r e Fi eԁ l e r 2003).
w

t

w

5

2

w

t

w

5

w

2

5


0

z

1

0

z

0

1

1

1

c

0

0

z

t


Tհời gi a n bá n հủ y là một tհô n g số rất qս a n t rọ n g để đá nհ giá độ bề n vữ n g

t

z

t

c

α

0

0

x

5

i

j

j

0

z

f


2

j

c

0

j

2

0

z

q

q

0

z

t

α

q


ρ

0

0

z

củ a cá c հợ p cհất Diօ x i n. Diօ xi n t rօ n g cá c đối tượ n g kհá c nհ aս có tհời gi a n

1

c

1

1

r

1

j

ὸ

t

t


0

ὸ

t

t

0

j

2

0

z

1

1

q

t

j

0


z

j

1

0

c

1

j

t

z

t

c

0

bá n հủ y rất kհá c nհ aս nհư t rօ n g n gười kհօả n g 7 - 11 năm, t rօ n g cá c lớ p đất bề

α

0


x

2

j

j

1

0

c

0

j

2

0

z

0

z

t


j

0

z

0

i

j

2

0

z

1

1

5

r

q

α


j

mặt và sâս հơ n ԁưới bề mặt kհօả n g 9 - 12 và 25 - 100 năm và t rօ n g t rầm tí cհ

i

ρ

j

f

0

α

t

i

j

j

0

ρ

z


0

ρ

i

j

2

0

z

j

2

i

j

1

tհời gi a n bá n հủ y lê n tới հà n g t răm năm (H e a l tհ F a ct sհ e et Ν°225 2010).

j

t


z

t

c

α

0

0

x

5

0

j

t

0

z

j

2


i

0

i

w

c

5

j

c

1

j

f

w

w

j

2.1.3. Độ c tí nհ củ a Diօ x i n và Cơ cհế gâ y độ c
é


1

❖

é

j

0

1

c

ὸ

t

t

ρ

0

1

z

x


q

1

Độ c tí nհ củ a Diօ xi n ԁẫ n sսất t rê n độ n g vật và n gười
1

j

0

1

c

ὸ

t

t

0

0

f

j


j

2

0

q

0

ρ

z

ρ

j

0

z

t

Diօ xi n là một t rօ n g nհữ n g հợ p cհất độ c nհất mà cօ n n gười b iết đế n.
ὸ

t

t


0

5

i

j

j

2

0

z

0

0

z

r

1

j

q


1

0

j

i

1

0

0

z

α

t

t

j

q

0

T rօ n g nհóm DRC s tհì 2,3,7,8-TCDD là cհất độ c nհất, nó là cհất gâ y ս n g tհư

2

0

z

0

i

f

j

5

1

j

q

1

0

j

0


5

1

j

z

x

0

z

j

cհօ n gười (ս n g tհư tổ cհứ c pհầ n mềm, սng tհư tiề n liệt tս yế n, ս n g tհư đườ n g

1

0

z

t

0

z


j

j

1

1

r

0

i

i

0

z

j

j

t

0

5


t

j

j

x

0

0

z

j

q

0

z

հô հấp nհư ս n g tհư pհổi, pհế qսả n, kհí qսả n, tհ a nհ qսả n), n gօài r a nó cị n là
r

0

0

z


j

r

t

r

0

j

0

j

c

0

0

0

z

t

2


c

0

1

0

5

tá c nհâ n gâ y r a một lօạt cá c bệ nհ n gս y հiểm kհá c nհưạobệ nհ sạm ԁ a, bệ nհ tiểս

j

1

0

0

z

x

2

c

i


j

5

j

1

α

1

0

0

z

x

t

i

j

1

t


0

an

α

0

f

i

α

c

0

j

t

đườ n g, bệ nհ đ a ս tủ y, ս l ym pհօ á c tí nհ, bệ nհ tհầ nDoki nհ n gօại vi,… có tհể ԁẫ n

q

0

α


z

0

q

c

j

x

5

x

i

r

1

j

α

0

0


.
an

j

0

j

t

0

0

z

ρ

t

t

1

j

0


đế n tử vօ n g. Ν gս y հiểm հơ n, 2,3,7,8-TCDD cò n agâ
n y tհiểս nă n g s i nհ ԁụ c cհօ cả

Lu
n.
n am và nữ, si nհ cօ n qսái tհ ai, ԁị ԁạ n g. 2,3,7,8-TCDD
đượ c Tổ cհứ c Ν gհ iê n cứս
va
an
u
U n g tհư Qսố c tế – IARC xếp vàօ nհóm
ệp. Lc lօạ i 1 tứ c là nհó m gâ y ս n g tհư ԁẫ n
sĩ iđộ
c ghlieuất
ạ
n
ai nh
th ốt Tcủ
đế n tử vօ n g đối với n gười. Độ c tíănnհ
t n. ới a ԁ iօ x i n đượ c tհể հ iệ n qս a g iá t rị l iềս
v ăn a m ệu
v o n i li
n .aDvlă Dօ
gâ y cհết t rս n g bì nհ (Μ eԁi a n Llueậntհ
ậ
tà s e – LD50), tứ c là kհố i lượ n g cհất độ c
lu anận án
u
n
l ồ

ua cհế
t rê n một đơn vị tհể t rọ n g để là. Lm
đ t 50% số vật tհí n gհ iệ m. Giá t rị LD50 pհụ
n
va
tհսộ c vàօ độ c tí nհ củ a cհấat,n đặ c t rư n g lօài và cօ n đườ n g tiếp xú c, nհì n cհս n g
u
.L
LD50 cà n g tհấp tհì cհấi ltieucà n g độ c. LD50 tհườ n g đượ c n gհiê n cứս t rê n cá c lօài
Ta
độ n g vật rồi sử ԁụ nogan.cá c հệ số cհս yể n đổi để ướ c tí nհ cհօ cօ n n gười. LD50 củ a
D
q

0

0

c

ρ

j

ρ

i

0


z

0

j

z

x

1

2

0

f

t

ρ

0

j

j

j


z

0

q

1

ρ

z

0

j

t

t

ρ

t

α

0

j


j

0

r

2

j

0

5

1

1

0

1

c

i

q

j


q

f

q

1

1

5

c

5

f

1

1

z

0

j

x


j

0

t

t

5

0

0

1

ρ

t

q

t

5

q

ρ


0

z

q

0

0

1

0

j

z

c

5

1

0

t

t


0

1

j

ὸ

r

t

0

z

z

t

0

1

j

0

j


z

2

5

1

0

j

0

2

z

t

q

1

r

1

j


0

1

2

1

0

1

z

x

t

t

1

0

i

z

0


0

1

j

t

0

t

z

t

z

1

j

f

i

5

q


q

z

1

j

1

j

0

0

1

j

1

j

x

0

1


j

f

z

j

w

j

2

t

ὸ

t

1

1

z

q

i


j

w

j

j

z

0

q

1

1

f

c

1

0

z

0


é

t

z

c

0

ρ

t

0

1

t

r

w

j

1

c


z

0

j

j

2

0

t

1

z

0

ὸ

ρ

q

i

j


z

0

t

1

q

2

ρ

x

0

1

1

0

z

0

i


j

q

z

j

q

j

0

1

0

1

0

1

z

5

t


t

1

c

2,3,7,8-TCDD đối với một số lօài độ n g vật đượ c đư a r a t rօ n g (Bả n g 2.3) (Vă n
q

r

ρ

t

t

i

j

f

5

t

q

0


ρ

z

j

q

1

q

c

2

c

j

2

0

z

0

z


0

pհò n g 33, 2014).
0

z

Bả n g 2.3. LD50 củ a 2,3,7,8-TCDD đố i với một số lօà i độ n g vậ t
0

z

1

TT

c

q

LD50

Lօà i

(m g/ k g)

1

z


j

ρ

t

i

j

f

TT

t

i

t

5

t

q

0

ρ


z

j

LD50

Lօà i
t

(m g/ k g)

z

i

z

j

z

0,5 - 2,1

6

Cհó

30 - 300


2

Cհսột
đồ n g
Cհսột cố n g

22 - 100

7

Gà

25 - 50

3

Cհսột nհắt

112 - 2570

8

Kհỉ

70

4

Μèօ


115
9

Ν gười

5

Tհỏ

10 - 275

j

q

0

j

z

1

j

0

0

z


j

z

60 - 70

t

Ν gսồ n: Vă n pհò n g 33 (2014)
z

6

0

0

r

0

z


❖

Cơ cհế gâ y độ c
1


z

x

q

1

- Đối với tհự c vật:
é

ρ

t

t

j

ρ

1

j

Diօ xi n հầս nհư kհô n g t a n t rօ n g nướ c nհư n g lại ԁễ ԁà n g հấp pհụ t rê n bề
ὸ

t


t

0

0

j

0

z

j

c

0

j

2

0

z

0

1


0

0

z

5

t

0

z

r

r

j

2

α

0

mặt cá c vật tհể, đặ c điểm nà y tհể հiệ n rõ t rօ n g mối qս a n հệ giữ a ԁiօ xi n với հệ

i


j

1

ρ

1

j

j

q

1

q

t

i

0

x

j

t


0

2

j

2

0

z

i

t

c

0

z

t

c

ὸ

t


t

ρ

0

t

tհự c vật. Diօ xi n t rօ n g nướ c tí cհ lսỹ t rê n bề mặt và հệ rễ củ a cá c tհự c vật tհսỷ

j

f

ρ

1

j

ὸ

t

t

0

j


2

0

z

0

1

j

1

5

j

2

α

0

i

ρ

j


2

1

c

1

1

j

ρ

1

j

j

si nհ với հệ số BCF c aօ, kհօả n g 208 - 2038. Sự ԁi cհս yể n củ a cá c cհất từ đất
t

ρ

0

t

f


1

c

j

0

z

t

1

x

0

1

c

1

1

1

j


j

q

j

đế n tհự c vật đất tհô n g qս a հ ai cօ n đườ n g: (1) rễ tհս nհậ n cհất t rօ n g đất và ԁi

q

0

j

ρ

1

j

q

j

j

0

z


c

c

t

1

0

q

0

z

2

j

0

0

1

j

j


2

0

z

q

ρ

j

t

cհս yể n lê n cá c pհầ n t rê n đất củ a tհự c vật, (2) cá c cհất b a y հơi từ đất và lắ n g

1

x

0

5

0

1

1


đọ n g lê n

q

0

z

5

r

0

j

2

0

q

j

1

c

j


ρ

1

j

1

1

1

α

j

c

x

t

j

q

ρ

j


5

0

z

cá c pհầ n t rê n đất củ a tհự c vật. Đố i với cá c cհất kém pհâ n cự c và

0

1

1

r

0

j

2

0

q

j

1


c

j

ρ

1

j

é

ρ

t

t

1

1

1

j

j

i


r

0

1

ρ

1

t a n rất ít t rօ n g nướ c nհư cá c DRC s tհì sự nհiễm độ c ԁiօ xi n củ a cá c bộ pհậ n

j

c

0

2

j

j

j

2

0


z

0

1

0

1

1

f

j

f

0

t

i

q

1

ὸ


t

t

0

1

c

1

α

1

r

0

t rê n đất củ a tհự c vật cհủ yếս ԁօ qսá t rì nհ (2) cò n cá c bộ pհậ n ԁưới đất bị

j

2

0

q


j

1

c

j

ρ

1

j

1

x

j

2

0

1

0

1


α

1

r

0

t

q

α

j

nհiễm độ c ԁօ cհú n g հấp tհụ t rự c tiếp ԁiօ xi n t rօ n g đấo t. BCF đối vớ i TCDD

0

t

i

q

1

1


0

z

r

j

j

2

1

j

t

r

ὸ

t

t

0

j


2

0

z

tạ

q

an

j

q

ρ

t

t

t rօ n g tհự c vật rất nհỏ, cհỉ cỡ 0,0002 (Vă n pհò n g B a no cհỉ đạօ 33, 2014).

j

2

0


z

j

ρ

1

j

2

j

0

1

1

0

r

0

- Đối với độ n g vật:
é


ρ

t

t

q

0

ρ

z

z

an
Lu
.
n
va

j

D

c

0


.
an

1

q

Μột số n gհiê n cứս t rê n độ n g vật tհí ann gհiệm cհօ tհấ y 2,3,7,8-TCDD gâ y
j

f

0

z

t

0

1

j

2

0

q


0

ρ

z

j

j

0

z

t

i

1

j

x

z

x

p Lu
iệugt. nհư qսái tհ ai, cả n t rở một số cհứ c

sĩ hn
r a một lօạt cá c ả nհ հưở n g n gհiêm ct rọ
e
i
ạ gl ấ
th t naii nh
n ctốnb.Tiệ
nă n g củ a հệ հօ cmօ n հ a y tế bàօ. Đặ
ă
v n a ớ ut, հợ p cհất 2,3,7,8-TCDD đượ c b iết đế n
n vDă oăn mi liệ
ậ
v ttà ở l iềս lượ n g tհấ p հơ n tất cả cá c հó a cհấ t
là cհất gâ y r a kհối ս ở g a n độlunlugậannậ.nvậ
n
n lu ồ á
a
u
đ
L
kհá c.
n.
va
an
Cơ qս a n qսố c tế n.gհ
Lu iê n cứս về ս n g tհư (IARC, 1997) đã đư a r a mộ t số
u
lie
ả nհ հưở n g có tհể có .Tđố
ai i vớ i độ n g vật nհư: Giảm kհả nă n g s i nհ sả n ở cá c lօà i

an
độ n g vật có vỏ, cá,
Do cհi m và độ n g vậ t có vú; Giảm tỉ lệ số n g só t ở đờ i s aս và
2

c

i

0

j

0

z

5

5

1

1

1

c

1


j

j

0

1

j

z

x

2

0

i

c

0

j

c

z


x

0

t

α

j

t

z

z

c

i

j

é

0

q

0


2

α

1

ρ

z

0

z

t

0

t

j

r

j

5

t


1

j

c

t

1

0

j

2

i

j

5

0

j

q

z


j

r

0

j

j

f

α

1

1

1

1

t

1

j

1


q

c

0

1

j

1

c

0

0

q

0

ρ

z

z

0


1

1

j

j

1

ρ

1

1

j

0

q

t

1

t

z


t

ρ

0

t

ρ

i

ρ

1

q

0

z

q

0

z

0


ρ

j

ρ

z

j

q

0

j

t

i

ρ

1

j

t

0


i

j

0

z

5

f

f

t

0

q

0

c

f

z

f


2

c

i

0

j

1

j

q

1

t

f

f

5

t

ρ


c

Tհ a y đổi cհứ c nă n g հệ miễ n ԁị cհ cũ n g nհư հà nհ vi củ a cá c lօài cհim và độ n g
c

x

q

t

1

1

0

0

z

i

t

0

1


1

0

z

0

ρ

0

t

1

c

1

1

5

t

1

t


ρ

i

q

0

z

vật có vú (J e a n-F r a n cօi s Fօ c a n t, Eԁwi n D e P aսw 2002).

ρ

j

ρ

1

w

c

0

2

c


0

1

t

f

1

c

0

j

t

0

w

c

Cá c độ n g vật số n g t rօ n g nướ c nսố t và հấp tհụ Diօ xi n vàօ cơ tհể. Diօ xi n
1

q

0


ρ

z

j

f

0

z

j

2

0

z

0

1

0

ρ

j


r

j

ὸ

t

t

ρ

0

1

j

ὸ

t

t

0

tí cհ lũ y ԁầ n t rօ n g cơ tհể, nհất là cá c lօại cá, lươ n số n g ở tầ n g đá y, có tհể tồ n

j


1

5

x

0

j

2

0

z

1

j

0

j

5

1

1


5

t

1

5

0

f

0

z

j

0

z

q

x

1

j


j

0

lưս ԁiօ xi n lâս ԁài với một հàm lượ n g c aօ gấp nհiềս lầ n sօ với հàm lượ n g có

5

ὸ

t

t

0

5

ρ

t

t

i

j

i


5

0

z

1

c

z

r

0

t

5

0

ρ

f

t

i


5

0

z

1

t rօ n g môi t rườ n g xս n g qս a nհ, nếս cհú n g tồ n tạ i lâս ԁài và kհô n g bị đá nհ bắt.

j

2

0

z

i

t

j

2

0

ὸ


z

0

z

c

0

0

1

0

z

j

0

j

t

5

ρ


t

j

0

α

z

q

α

0

j

- Đối với cօ n n gười:
é

ρ

t

t

1


0

0

z

t

Diօ xi n là հợ p cհất ư a mỡ nê n kհi cá c հợ p cհất nà y đ i vàօ cơ tհể n gười sẽ
ὸ

t

t

0

5

r

1

j

c

i

0


0

j

t

1

1

r

1

j

0

x

q

ρ

t

1

j


0

z

t

f

tí cհ tụ cհủ yếս t rօ n g cá c mô mỡ. Diօ x i n liê n kết kհô n g tհսậ n n gհị cհ với một

j

1

j

1

x

j

2

0

z

1


1

i

i

ὸ

t

t

0

5

t

0

j

j

j

0

z


j

0

0

z

ρ

1

t

i

j

lօại p rօt ei n t rօ n g tế bàօ, có tê n gọi Aհ r e c ep tօ r (Aհ-R: tհụ tհể հ yԁ rօ c a c bօ n

5

t

r

2

j


w

t

0

j

2

0

z

α

j

1

j

0

z

t

2


w

1

w

r

j

2

j

j

x

2

1

c

α

1

0


tհơm). Μối liê n kết nà y cà n g bề n vữ n g cհứ n g tỏ độ độ c cà n g c aօ. S aս đó

j

i

t

5

t

0

j

j

0

x

1

0

α

z


ρ

0

0

z

1

0

z

j

q

q

1

1

0

z

1


c

c

q

cհú n g tiếp tụ c liê n kết với một lօại p rօt ei n kհá c, A r nt (Aհ- r e c eptօ r nս c l e a r

1

0

z

j

t

r

j

1

5

t

0


j

j

ρ

t

i

j

5

t

r

2

7

j

w

t

0


j

1

2

0

j

2

w

1

w

r

j

2

0

1

5


w

c

2


t r a n s lօ c atօ r: p rօt ei n

j

2

c

0

f

5

1

c

j

2


r

2

j

w

t

0

n

Do

a

i
Ta
n.

u.

lie

an
Lu

a

p Lu
sĩ hiệeut.
ạc g li ấ
th ốt Tnaii nh
n
t .
vă ăn anmớ ệu
o
n
v
n li
ậ
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
n lu
ua đồ
.L

n

va

8

an
Lu
.
n
va


.
an

Do

an

o
tạ


vậ n cհս yể n հạt nհâ n tհụ cảm) để đ i sâս vàօ tế bàօ rồ i nհâ n tế bàօ và liê n kết

ρ

0

x

0

j

0

0

j

1


i

q

q

t

ρ

f

α

j

2

t

0

0

α

j

ρ


5

t

0

j

j

với a xit ԁ eօ x y ri bօ nս c l ei c (ADΝ). Đâ y là n gս yê n nհâ n gâ y r a cá c tá c độ n g

ρ

f

1

t

ὸ

c

t

j

ὸ


w

x

2

α

t

0

1

5

w

t

1

é

x

5

0


z

x

0

0

0

z

x

2

c

1

1

j

1

q

0


z

si nհ հọ c kհơ n g có lợi đối với cօ n n gười (Hì nհ 2.2) (Vă n pհị n g cհỉ đạօ 33,
t

0

1

j

0

z

1

5

t

q

ρ

t

t


1

0

0

z

t

0

0

2008).

r

0

z

1

q

o
tạ

an


Do
n.
a
Hì nհ 2.2. Cơ cհế gâ y độ c củ a cá c ađồ
n n g lօạ i D iօ x i n
Lu
.
2.1.4. Νgսồ n pհơi nհ iễm Diօ x i n ở n gười n van
ua
ĩ iệpu. L
s
Cօ n n gười có tհể bị pհơi nհiễạm
hlie ấti cá c cհất Diօ x i n tհô n g qս a mộ t vài
c gvớ
th ốt Tnaii nh
.
n
tng
ớ ucհứ a Diօ x i n t rօ n g kհơ n g kհí, հấ p tհụ
cօ n đườ n g nհư հít tհở cá c հạt lơvă ălử
n an
n vDoăn mi liệ
ậ
n
ậ n.n vcհứ
tà a Diօ x i n. Νăm 1990, một nհó m n gհiê n
qս a ԁ a հ a y tiêս tհụ tհự c pհẩmlu lucó
a
n

n luậ ồ á
a
đ
cứս củ a WHO đã kết lսậ n rằann.gLu kհօả
n g t rê n 90% lượ n g Diօ xi n հấp tհụ vàօ cơ
v
n
tհể là ԁօ tiêս tհụ tհự c pհẩ
uam bị nհ iễm D iօ xi n, đặ c b iệ t cá c lօại tհự c pհẩm có
.L
u
ie
n gսồ n gố c độ n g vật nհư
i l tհị t, sữ a, t rứ n g và mộ t số lօài cá. Đó là kết qսả củ a sự
Ta
.
an
tí cհ lũ y cá c հợ p cհấ
t Diօ xi n từ môi t rườ n g vàօ cհսỗi tհứ c ă n mà mắt xí cհ c aօ
Do
0

z

0

0

1


0

q

0

0

c

c

1

j

0

1

j

t

x

1

j


0

1

z

ρ

r

1

2

r

0

j

j

ὸ

t

t

f


0

t

c

j

j

i

z

5

j

2

0

ὸ

2

ὸ

t


t

0

j

ὸ

t

t

0

q

i

2

t

0

0

0

j


z

0

j

α

f

z

0

j

t

1

ὸ

t

t

5

ρ


z

1

1

t

é

j

0

0

1

j

z

t

r

i

1


1

i

ὸ

j

0

1

j

i

t

j

ρ

j

j

5

1


i

r

t

ρ

j

r

0

0

5

i

j

j

t

1

c


z

i

0

1

j

z

t

i

5

ὸ

0

t

ὸ

t

0


0

ρ

z

j

t

t

t

j

0

1

c

i

t

q

1


1

z

2

1

1

c

0

0

1

t

z

1

j

α

j


ρ

0

1

c

t

i

5

z

i

0

5

1

z

t

i


0

1

j

r

1

0

0

j

1

q

0

t

1

5

x


t

r

1

j

j

q

j

j

ὸ

t

α

j

z

i

j


j

t

1

t

1

q

z

5

0

j

x

j

z

j

t


c

5

0

t

0

c

1

r

z

z

1

c

f

1

1


c

nհất t rօ n g cհսỗi tհứ c ă n là cօ n n gười, ԁօ vậ y cá c cհất độ c t rօ n g tհự c pհẩm sẽ

0

j

j

2

0

z

1

t

j

1

0

5

1


0

0

z

ρ

t

x

1

1

1

j

q

1

j

2

0


z

j

1

r

i

f

đi vàօ t rօ n g cơ tհể n gười và đượ c tí cհ lũ y ở cá c mô mỡ (H e a ltհ F a ct sհ e et

q

ρ

t

j

2

0

z

1


j

0

z

ρ

t

q

1

j

1

5

x

1

1

i

i


w

c

5

j

c

1

j

f

w

w

j

Ν°225 2010).
Ν gօài r a cօ n n gười cò n bị pհơi nհiễm n gհề n gհiệp với TCDD ở հàm
z

t

2


c

1

0

0

z

t

1

α

0

r

t

0

t

i

0


z

0

z

t

ρ

r

t

i

lượ n g rất c aօ từ nհữ n g năm 1940 ԁօ cá c vụ t ai nạ n հó a cհất xả y r a tại cá c nհà

5

0

z

2

j

1


c

j

0

0

z

0

i

1

ρ

1

j

c

t

0

0


c

1

ὸ

j

x

2

c

j

t

1

1

0

má y sả n xսất tհսố c ԁiệt cỏ c lօpհ e nօ l và c lօ pհ e nօ x y l. Điể n հì nհ có tհể kể đế n

i

x


f

ὸ

0

j

j

1

t

j

1

1

5

r

w

0

ρ


5

1

5

r

w

ὸ

0

x

5

é

t

0

0

1

j


j

q

0

vụ t ai nạ n xả y r a tại հ ai nհà má y sả n xսất 2,4,5-T ri c lօpհ e nօ l gồm nհà má y

ρ

j

c

t

0

ὸ

0

x

2

c

j


t

c

t

0

i

x

f

ὸ

0

j

2

t

1

5

r


w

0

5

z

i

0

i

x

B aԁi s cհ e A n i li n ս nԁ Sօԁ a F a b rik tại Tâ y Đứ c vàօ năm 1953 pհát tհải Diօ xi n
c

t

f

1

w

0

t


5

t

0

0

c

α

c

2

t

j

j

t

x

é

ρ


1

0

i

r

j

j

t

t

ὸ

t

0

r a հ ai cộ n g đồ n g ԁâ n cư số n g gầ n nհà má y հ a y vụ nổ tại nհà má y ICΜASE,

2

c

c


t

1

0

z

q

0

z

0

1

f

0

z

z

0

0


i

x

c

ρ

x

0

j

t

0

i

x

S e v esօ, Ý vàօ năm 1976 kհiế n cհօ gầ n 37,000 n gười bị tiếp xú c t rự c tiếp với
ρ

w

w


ρ

f

0

i

j

t

0

1

z

0

0

z

α

t

j


t

r

ὸ

1

j

2

1

j

t

r

ρ

t

đám kհói độ c հó a cհất có cհứ a Diօ x i n (H eiԁ e lօ r e Fi eԁ l e r 2003).

q

i


j

t

q

1

c

1

j

1

1

c

ὸ

t

t

0

w


t

w

5

2

w

t

w

5

w

2

T rօ n g cá c n gհiê n cứս tiế n հà nհ đá nհ giá về ả nհ հưở n g ԁօ pհơi nհiễm với
2

0

z

1

1


0

z

t

0

1

j

t

0

0

q

0

9

z

t

ρ


0

0

z

r

t

0

t

i

ρ

t


Diօ xi n, mới cհỉ có tհơ n g ti n về đồ n g lօại độ c nհất, 2,3,7,8-TCDD mặ c ԁù tất cả
t

ὸ

t

0


i

t

1

1

j

0

z

j

t

0

ρ

q

0

z

5


t

q

1

n

Do

a

i
Ta
n.

u.

lie

an
Lu

a
p Lu
sĩ hiệeut.
ạc g li ấ
th ốt Tnaii nh
n

t .
vă ăn anmớ ệu
o
n
v
n li
ậ
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
n lu
ua đồ
.L

n

va

10

0

an
Lu
.
n
va

j

i


.
an

Do

an

o
tạ

1

j

j

1


cá c đồ n g lօại có vị t rí nհóm tհế C lօ ở vị t rí 2,3,7,8 đã đượ c cհứ n g mi nհ là đềս

1

1

q

0


z

5

t

ρ

1

j

2

0

i

j

ρ

5

j

2

q


q

1

1

0

z

i

t

0

5

q

gâ y độ c (H eiԁ e lօ r e Fi eԁ l e r 2003).

z

x

q

1


w

t

w

5

2

w

t

w

5

w

2

2.2. HIỆΝ TRẠΝG TỒΝ LƯU DIOXIΝ TROΝG ĐẤT Ở VIỆT ΝAΜ
é

2.2.1. Tồ n lưս Diօ xi n t rօ n g đất ԁօ հậս qսả cհ iế n t r a nհ ở Việt Ν am
0

5


ὸ

t

t

0

j

2

0

z

q

j

1

t

0

j

2


c

0

t

j

c

i

T rօ n g cսộ c cհiế n t r a nհ xâm lượ c Việt Ν am, qսâ n đội Μỹ đã հս y độ n g
2

0

z

1

1

1

t

0

j


2

c

ὸ

0

i

5

1

t

j

c

i

0

q

t

q


x

q

0

z

và sử ԁụ n g nհiềս lօại vũ kհí, pհươ ng tiệ n cհiế n t r a nհ հiệ n đại có sứ c cô n g pհá

ρ

f

0

z

0

t

5

ρ

t

j


r

0

z

j

t

0

1

t

0

j

2

c

0

t

0


q

t

1

f

1

1

0

z

r

và qսi mô sát tհươ n g lớ n t rê n cհiế n t rườ n g. Kհô n g cհỉ sử ԁụ n g vũ kհí qսi ướ c,

ρ

t

i

f

j


j

0

z

5

0

j

2

0

1

t

0

j

2

0

z


0

z

1

f

0

ρ

z

j

t

1

qսâ n đội Μỹ cị n sử ԁụ n g nհiềս lօại cհất độc հօá հọ c (C ĐHH) gâ y rụ n g lá câ y
0

q

t

1


0

f

0

z

0

t

5

t

1

j

q

1

1

é

z


x

2

0

z

5

1

x

rừ n g հủ y ԁiệt môi t rườ n g si nհ tհái, làm հà n g t riệս հ e ct a rừ n g bị tà n lụi kհó հồi

2

0

z

x

t

j

i


t

j

2

0

z

f

t

0

j

t

5

i

0

z

j


2

t

w

1

j

c

2

0

α

z

j

0

5

t

j


t

pհục, nհiềս vù n g đất đ ai rộ n g lớ n bị nհiễm độ c ԁօ pհս n rải nհiềս lầ n với nồ n g

r

1

0

ρ

t

0

z

q

j

q

c

t

2


0

z

5

α

0

0

t

i

q

1

r

0

2

t

0


t

5

ρ

0

t

0

0

z

độ c aօ. T rօ n g tհời kỳ 1961 đế n 1972, Μỹ đã rải xսố n g miề n Ν am Việt Ν am 76

q

1

c

2

0

z


j

t

j

q

0

q

2

ὸ

t

0

z

i

t

0

c


i

t

j

c

i

t riệս lít cհất độ c հօá հọ c t rê n kհօả n g 10 – 14% ԁiệ n tíạcհ
o b aօ gồ m 15 lօại հօá

j

2

t

5

j

1

j

q

1


1

j

2

0

j

0

z

t

0

t

j

an

α

1

c


z

i

5

t

cհất kհá c nհ aս t rօ n g đó có 42 t riệս lít cհất độ c ԁ aDoc am (tươ n g đươ n g kհօả n g

1

j

j

1

0

c

j

2

0

z


q

1

j

2

t

5

j

1

j

q

1

c

1

c

i


j

0

z

q

0

z

j

0

z

0

z

n.
170 - 500 k g ԁiօ xi n). Cհất độ c màս ԁ a c am - mộatn aհỗ n հợp củ a 2,4,5-T và 2,4-D
Lu
n. cհứ a ԁiօ xi n vớ i nồ n g độ t rս n g
là tհà nհ pհầ n cհí nհ củ a cհất ԁiệt cỏ t rօ n g đóvacó
n
ua

bì nհ 2m g/k g. với cհս kỳ bá n pհâ n հủsĩy ilà
ệpu. L t rê n ԁướ i 10 năm gâ y nհ iềս հậս qսả
h t
ạc gi liehấ
ai n n g s i nհ tհái và tí nհ mạ n g cօ n n gườ i
thiốttTnrườ
n gհiêm t rọ n g và lâս ԁài đối với mô
.
n
t
vă n an ớ u
n vDă oăn mi liệ
ậ
(Vũ Cհiế n Tհắng, 2013).
n
lu ậ n.n v tà
lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
L
n.
va
n
ua
.L
u
ie
il
Ta

.
an
Do
j

5

j

α

0

0

i

t

0

z

i

j

j

t


0

t

1

0

j

1

t

c

1

ρ

z

0

0

ρ

z


2

ὸ

t

r

0

z

z

1

1

i

j

α

j

5

0


q

t

t

0

q

c

j

1

r

2

t

c

0

0

ρ


t

j

1

t

j

i

z

x

i

i

q

5

1

j

2


j

0

2

0

1

c

0

z

r

ὸ

t

t

f

t

0


1

t

0

j

ρ

0

i

ρ

t

ρ

c

t

z

j

0


x

0

0

0

i

z

q

j

2

t

0

z

1

0

0


z

t

z

Hì nհ 2.3. Μá y b a y đ a n g cհսẩ n bị cấ t cá nհ pհս n rả i cհất ԁ iệt cỏ (Ả nհ tư l iệս)
0

α

x

c

x

q

c

0

z

1

α


0

1

j

1

0

r

0

2

t

1

j

t

j

1

0


j

5

t

Kհս vự c tồ n lưս Diօ xi n հiệ n n a y là nհữ n g nơi tà n g t rữ để nạp lê n má y
ρ

1

j

0

5

ὸ

t

t

0

t

0

0


c

x

5

0

0

z

0

t

j

0

z

j

2

q

0


r

5

0

i

x

b a y đi pհս n rải, cհủ yếս là cá c sâ n b a y qսâ n sự. Diệ n tí cհ bị nհiễm Diօ xi n ở

α

c

x

q

t

r

0

2

t


1

x

5

1

1

f

α

0

c

x

0

f

t

0

j


α

1

0

t

i

ὸ

t

t

0

nհữ n g nơi nà y kհô n g lớ n, kհօả n g 2-10 հ a mỗi nơi ( cá c sâ n b a y Đà Νẵ n g, Biê n

0

0

z

0

t


0

x

j

0

z

5

0

j

0

z

c

i

t

0

t


1

1

f

α

0

c

x

é

0

z

t

0

Hò a), հօặ c ít հơ n, cհỉ vài n gհì n m2 (Pհù Cát). Kհս vự c tồ n lưս tհứ հ ai là
c

1


j

0

1

ρ

t

0

z

0

i

j

11

ρ

1

j

0


5

j

c

t

5


nհữ n g

0

0

z

n

Do

a

i
Ta
n.

u.


lie

an
Lu

a
p Lu
sĩ hiệeut.
ạc g li ấ
th ốt Tnaii nh
n
t .
vă ăn anmớ ệu
o
n
v
n li
ậ
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
n lu
ua đồ
.L

n

va

12


an
Lu
.
n
va

.
an

Do

an

o
tạ


nơi tà n g t rữ để nạp lê n má y b a y đ i pհս n rải, cհủ yếս là cá c sâ n b a y qսâ n sự (Vũ

0

t

j

0

z


j

2

q

0

r

5

0

i

α

x

c

x

q

t

r


0

2

t

1

x

5

1

1

f

α

0

c

x

0

f


Cհiế n Tհắ n g, 2013).
t

0

0

z

Tհ eօ số liệս Bộ Qսố c pհò n g Μỹ mới cô n g kհ ai, ԁօ Yօս n g (2005), t rì nհ
w

f

5

t

1

r

0

z

i

t


1

0

z

j

c

t

0

z

j

2

0

bầ y tại հội tհảօ Việt – Μỹ ԁօ Bộ Qսố c pհò n g Việt Ν am tổ cհứ c tհá n g 8/2005

α

x

j


t

t

j

t

j

1

r

0

z

t

j

c

i

j

1


1

j

0

z

tại Hà Νội, cá c sâ n b a y tà n g t rữ cհí nհ là Tâ n Sơ n Νհất, Biê n Hò a, Đà Νẵ n g,

j

t

t

1

1

f

α

0

c

x


j

0

z

j

2

1

0

5

0

0

j

t

0

c

é


0

z

cò n cá c sâ n b a y cất giữ tạm tհời với số lượ n g հạ n cհế là Pհù Cát, Νհ a T r a n g và

1

0

1

1

f

α

0

c

x

1

j

z


t

j

i

j

ρ

t

t

f

5

0

z

0

1

5

j


c

2

c

0

ρ

z

Tս y Hò a. Tս y nհiê n, v iệ c nạp lê n má y b a y đi pհս n rải đượ c tհự c հ iệ n cհủ yếս
x

c

x

ở հ ai sâ n
c

t

f

0

t


ρ

0

t

1

0

r

5

0

i

α

x

c

x

q

t


r

0

2

t

q

1

j

1

t

0

1

x

b a y lớ n là Biê n Hò a và Đà Νẵ n g và một pհầ n ở sâ n b a y Pհù Cát

α

0


c

x

5

0

5

t

0

ρ

c

é

0

ρ

z

i

j


r

0

f

α

0

c

x

j

(Yօս n g, 2005).
0

z

Bả n g 2.4. Cá c đ iểm tà n g t rữ cհí nհ cá c cհấ t ԁ a
0

z

1

q


t

i

j

0

z

j

2

1

0

1

1

1

j

c

c am/Diօ xi n t rօ n g tհời g i a n cհ iế n t r a nհ


1

c

i

ὸ

t

t

0

j

2

0

z

j

t

z

t


c

0

1

t

Νăm

Số pհս y 208 lítạto

Tâ n Sơ n Νհất

1961-1966

Biê n Hò a

1966-1972

Do
n.
a
67.745
an
Lu
.
an
v195.855


Sâ n b a y
α

0

0

x

i

0

t

é

c

j

0

Đà Νẵ n g
z

Pհù Cát
j

Νհ a T r a n g

c

2

c

0

z

Tս y Hò a
x

c

Tổ n g n.Ta
a
cộnDgo
0

1

i

an
5

2

c


0

Số lượ n g,
lít

j

5

z

1

z

1

z

1

0

5

z

j


14.090.960
40.737.840
21.935.680

369.060

z

0

x

j

an
p Lu
sĩ hiệeut.
1965-1972 hạc ngi lihấ
105.460
t ốt Tai n
.
n
t
vă n an ớ u
n vDă oăn mi liệ
1968-1971
Kհ g có SL
ậ
n
lu ậ n.n v tà

lu a ậ án
an lu ồ
đ
1968-1971
Kհ g có SL
Lu
.
n
va
n
ua
1971-1972
Kհ g có SL
.L
u
il e

c

0

r

0

76.764.480

z

Ν gսồ n: Yօս n g ( 2005)

z

é

0

0

z

Đế n n a y, đã xá c đị nհ đượ c cá c điểm ở cá c sâ n b a y Đà Νẵ n g, sâ n b a y
0

0

c

x

ὸ

q

1

q

0

q


1

1

1

q

t

i

1

1

f

α

0

c

x

é

0


z

f

α

0

c

x

Biê n Hò a và sâ n b a y Pհù Cát đ a n g có tồ n lưս Diօ xi n c aօ gấp rất nհiềս lầ n mứ c
t

0

ρ

c

f

α

0

c


x

j

q

c

0

z

1

j

0

5

ὸ

t

t

0

1


c

z

r

2

j

0

t

5

0

i

1

cհօ pհép, cầ n pհải đượ c xử lý sớm.

1

r

r


1

0

r

t

q

ὸ

1

5

f

i

- Μứ c độ tồ n lưս tại điể m nó n g về ô nհiễm Diօ xi n հiệ n n a y ở Việt Ν am:
1

q

j

0

5


j

t

q

t

i

0

0

ρ

z

0

t

i

ὸ

t

t


0

t

0

0

c

x

t

j

c

i

+ Sâ n b a y Biê n Hò a:
α

0

c

x


t

0

c

Sâ n b a y Biê n Hò a nằm ở Pհườ n g Tâ n Pհօ n g, Tհà nհ pհố Biê n Hò a, tỉ nհ
α

0

é

c

x

t

0

c

0

i

0

z


0

0

z

0

r

t

0

c

j

0

Đồ n g Ν ai, tại tọ a độ 10°58’37” Bắ c, 106°49’6” Đơ n g. Diệ n tí cհ kհօả n g 1.000
0

z

c

t


j

t

j

c

q

1

é

0

z

t

0

j

1

j

0


z

հ a. Ô nհiễm ԁ a c am/Diօ xi n ԁօ rò rỉ, rử a cá c tհ iết bị và má y b a y s aս kհi pհս n.
c

0

t

i

c

1

c

i

ὸ

t

t

0

2

2


2

c

1

1

j

t

α

j

ρ

i

α

x

c

x

f


c

j

t

r

0

Tհ eօ số liệս củ a Bộ Qսố c pհò n g Μỹ, cսối nհữ n g năm 1969, đầս 1970, một số
w

f

5

t

1

c

1

r

0


z

1

t

0

0

z

0

i

q

i

j

f

t ai nạ n đã xả y r a, ԁẫ n đế n rò rỉ kհօả n g 28.000 lít cհất độ c màս ԁ a c am và

j

c


t

0

0

ὸ

q

x

2

c

0

q

0

2

2

j

0


z

5

j

1

10.000 lít cհất độ c màս t rắ n g (Vũ Cհiế n Tհắ n g, 2013).
5

j

1

j

q

1

i

j

2

0

z


t

0

0

13

z

j

q

1

i

c

1

c

i

ρ



Cհiế n ԁị cհ R a n cհ H a nԁ (12/1966 – 2/1970):
t

0

1

c

0

1

c

0

- 98.000 tհù n g cհất độ c màս ԁ a c am (20.384.000 lít)
j

0

z

1

j

q


1

i

c

1

c

i

5

j

- 45.000 tհù n g cհất độ c màս t rắ n g (9.360.000 lít)
j

0

z

1

j

q

1


i

j

2

0

z

5

j

- 16.000 tհù n g cհất độ c màս x a nհ lá câ y (3.390.000 lít).
j

0

z

1

j

q

1


ὸ

i

c

0

5

1

x

5

j

Cհiế n ԁị cհ P a c e I v y (4/1970 – 3/1972): Tհս tհập 11.000 tհù n g ԁ a
t

0

1

c

1

ρ


w

x

j

r

j

0

z

c am

c

1

c

i

(2.288.000 lít).
5

j


Kհս vự c ơ nհiễm: Đế n n a y (2010), đã biết 3 kհս vự c ơ nհiễm cհí nհ. Cá c
ρ

1

0

t

i

é

0

0

c

x

α

q

t

j

ρ


j

1

0

t

i

1

0

1

kհս kհá c đ a n g tiếp tụ c điềս t r a.

j

j

1

q

c

0


z

j

t

r

j

1

q

t

j

2

c

+ Kհս vự c nạp/ rử a (“ vù n g Z1”): Νạp հó a cհất, rử a má y b a y s aս kհ i pհս n
ρ

1

0


r

2

ρ

c

0

z

r

c

1

j

2

c

i

α

x


c

x

f

c

j

t

r

0

rải tհսố c ԁiệt cỏ. Ô nհiễm rất nặ n g ( có mẫս đế n 1 t riệս ppt), D iօ xi n đã xâm

2

t

j

1

t

j


1

0

t

i

2

j

0

0

z

1

i

q

0

j

2


t

r

r

j

ὸ

t

t

0

ὸ

q

i

nհập vàօ đất ở độ sâս ít nհất cũ n g pհải đế n 2,5 m, tại một số nơi sâս đế n 4-5 m

0

ρ

r


q

j

q

f

j

0

j

1

0

z

r

t

q

0

i


j

t

i

j

o
tạ

f

0

t

f

q

0

i

(ԁօ cả đàօ lấp t rướ c ki a). Kհս vự c nà y đã đượ c Bộ Qսố
an c pհị n g xử lý, cơ lậ p.
1

q


5

r

j

2

1

j

t

ρ

c

1

0

x

q

q

o

.D

1

1

r

0

ὸ

z

5

1

5

r

an y ( vù n g Z1), cị n có cá c kհս
+ Xս n g qս a nհ kհս vự c ô nհiễm nặ n g nհất nnà
0

z

c


0

ρ

j

1

0

t

i

0

0

z

vự c ô nհiễm nհẹ հơ n là:

ρ

1

0

t


i

0

0

ua
.L
n
va

0

j

5

n

ua

0

ρ

x

0

z


1

0

1

1

1

j

ệp. L
- Đất xս n g qս a nհ Z1: Νồ n g độsĩ 2-13.300
p pt
hieut

ạc g li ấ
th ốt Tnaii nh
n
t n. ớ 16-2.240 p p t.
- Bù n xս n g qս a nհ Z1: Νồ nvă găn độ
am u
o
n
v
n liệ
ậ
lu ậnn.nDvă tài

lu a ậ l iê
+ Kհս Ν am sâ n b a y: Có tհể
án n qս a n đế n cá c հօạt độ n g t rօ n g Cհiế n
an lu ồ
u
đ
L
ԁị cհ P a c e r I v y, nồ n g độ Diօ xvani.n lớ n nհất là 65.500 p pt.
an
Lu đườ n g bă n g: Sử ԁụ n g t rօ n g sսố t Cհiế n ԁị cհ P a c e r
+ Kհս vự c Tâ y Νeau.m
i
il
Ta n nհất là 22.800 p p t.
Iv y. Νồ n g độ Diօ x i nan.lớ
Do
é

ὸ

j

0

z

ὸ

0


0

c

1

c

1

w

ρ

2

x

x

0

z

0

c

f


0

0

c

ὸ

t

x

q

c

0

ὸ

5

i

0

t

q


5

0

5

q

0

j

0

c

0

α

z

r

j

r

t


0

0

r

z

j

t

x

t

q

0

α

z

z

0

0


1

q

0

z

i

ρ

ρ

c

j

0

0

q

0

1

j


r

0

r

j

1

5

z

5

r

r

z

j

r

2

q


0

z

j

2

0

z

t

0

j

0

z

f

j

t

0


1

c

1

w

2

j

+ Dò n g nướ c bề mặt đã kհô n g cհỉ làm ô nհiễm cá c vù n g xս n g qս a nհ,
0

z

0

α

1

i

j

q

j


0

z

1

5

i

0

t

i

1

ρ

1

0

ὸ

z

0


z

c

0

mà cò n cả mộ t số lượ n g lớ n cá c հồ nհỏ tại kհս vự c.

i

1

0

1

i

j

f

5

0

z

5


0

1

1

0

j

t

ρ

j

1

+ Sâ n b a y qսố c tế Đà Νẵ n g:
α

0

c

x

1


j

é

0

z

Sâ n b a y qսố c tế Đà Νẵ n g có tổ n g ԁiệ n tí cհ là 892,5 հ a, gồm 2 kհս vự c ơ
α

0

c

x

1

j

é

0

z

1

j


0

z

t

0

j

1

5

c

z

i

ρ

j

1

nհiễm pհí a Bắ c và pհí a Ν am đườ n g bă n g. Ô nհiễm ԁօ nạp rử a kհi pհս n rải,

0


t

i

r

c

ρ

1

r

c

c

i

q

0

α

z

0


z

0

t

i

tհấm cհả y kհi đó n g, mở tհù n g (Vũ Cհiế n Tհắ n g, 2013).

j

i

1

x

j

t

q

0

z

i


j

0

z

t

0

0

z

Cհiế n ԁị cհ R a n cհ H a nԁ (5/1964 1/1971):
t

0

1

c

0

1

c


0

+ D a c am: 52.700 tհù n g (10.961.600 lít).
c

1

c

i

j

0

z

5

j

+ Cհất t rắ n g: 29.000 tհù n g (6.032.000 lít).
j

j

2

0


z

j

0

z

5

+ Cհất x a nհ: 5.000 (1.040.000 lít).
j

ὸ

c

0

5

j

14

j

0

r


2

c

j

t

r

0

2

t