ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ



HOÀNG CHÍ HIẾU


BẢO MẬT TRONG CƠ SỞ DỮ LIỆU SQL SERVER




KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HỆ CHÍNH QUY



Ngành: Các hệ thống thông tin

HÀ NỘI - 2010




ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ




HOÀNG CHÍ HIẾU

BẢO MẬT TRONG CƠ SỞ DỮ LIỆU SQL SERVER



KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HỆ CHÍNH QUY



Ngành: Các hệ thống thông tin




Cán bộ hƣớng dẫn: TS. Hồ Văn Hƣơng











HÀ NỘI - 2010


LỜI CẢM ƠN.

Em xin chân thành cảm ơn Khoa Công Nghệ Thông Tin trường đại học Công Nghệ -
Đại học Quốc Gia Hà Nội đã tạo điều kiện thuận lợi để em thực hiện đề tài khóa luận tốt
nghiệp này.

Em xin chân thành cảm ơn TS. Hồ Văn Hương, thầy đã luôn quan tâm, tận tình
hướng dẫn em trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện đề tài này.

Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong và ngoài khoa Công Nghệ Thông Tin
đã tận tình giảng dạy, trang bị cho em những kiến thức quý báu đã truyền thụ cho em
những kiến thức, kinh nghiệm đã quan tâm dìu dắt và giúp đỡ em trong quá trình thực tập

cũng như trong lúc thực hiện đề tài này.

Mặc dù đã cố gắng hoàn thành khóa luận trong phạm vi và khả năng cho phép
nhưng chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót, kính mong nhận được sự tận tình
chỉ bảo của thầy cô và các bạn.










HÀ NỘI, THÁNG 6 NĂM 2010

Hoàng Chí Hiếu




CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ KIẾN TRÚC AN TOÀN THÔNG TIN TRONG CƠ
SỞ DỮ LIỆU 3
1.1. Giới thiệu 3
1.2. Khái niệm 4
1.3. Vấn đề an toàn thông tin 8
1.4. Vấn đề an toàn thông tin trong cơ quan chính phủ và thương mại điện tử 11
1.5. Thiết kế cơ sở dữ liệu an toàn 13
1.5.1. Phân tích sơ bộ 14

1.5.2. Phân tích yêu cầu và chọn lựa chính sách an toàn 15
1.5.3. Thiết kế khái niệm 18
1.5.4. Thiết kế logic 19
1.5.5. Thiết kế vật lý 19
1.5.6. Cài đặt cơ chế an toàn 19
1.5.7. Kiểm tra và kiểm thử 22
1.6. An toàn cơ sở dữ liệu thống kê 22
1.6.1. Khái niệm 22
1.6.2. Phương pháp bảo vệ suy luận 23
1.7. Kết luận 24

CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT MẬT MÃ TRONG BẢO MẬT CƠ SỞ DỮ
LIỆU 26
2.1. Giới thiệu 26
2.2. Mã hóa khóa đối xứng 26
2.2.1. Mã khối 26
2.2.2. An toàn trong việc dùng mã hóa khóa đối xứng 30
2.3. Mã hóa khóa công khai 30
2.3.1 Mã hóa RSA 32
2.3.2. Mã hóa Elgamal 32
2.3.3. Phân phối khóa 33
2.3.4. Trao đổi khóa Diffie Helman 34
2.3.5. Xác thực thông tin 35
2.3.6. Hàm băm 38


2.3.7. Chữ ký số 41
2.4. Kết luận 43

CHƢƠNG 3: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP BẢO MẬT CƠ SỞ DỮ LIỆU 45

3.1. Giới thiệu 45
3.2. Mô hình bảo mật cơ sở dữ liệu 45
3.3. Các yếu tố mất an toàn 48
3.4. yêu cầu đặt ra khi xây dựng hệ thống an toàn 50
3.5. Giải pháp 51
3.5. 1. Mô hình đề xuất 51
3.5.2. Giải pháp đề xuất 51
3.5.3. Các giải pháp kỹ thuật 52
3.5.3.1. Giải pháp bài toán “đảm bảo an toàn dữ liệu khi chuyển dữ liệu trên mạng” 52
3.5.3.2. Giải quyết bài toán “Đảm bảo an toàn CSDL trong lúc khai thác CSDL phục vụ
tác nghiệp” 55
3.5.3.3. Giải quyết bài toán “đảm bảo an toàn CSDL khi không phục vụ tác nghiệp” 56
3.5.4. Thiết kế hệ mật 57
3.5.5. Hệ thống quản lý và phân phối khóa 57
3.6. Nghiên cứu giải pháp bảo mật CSDL trong DBMS SQL Server 58
3.6.1. Giới thiệu 58
3.6.2. Vấn đề bảo mật trong SQL Server 59
3.6.2.1. Bảo mật trong môi trường mạng 59
3.6.2.2. Bảo mật tại chỗ 62
3.6.2.3. Biện pháp tác nghiệp 63
3.7. Xây dựng ứng dụng 63
3.7.1. Chèn dữ liệu vào bảng trong CSDL 64
3.7.2. Hiển thị những thông tin trong CSDL dưới dạng bản mã 65
3.7.3. Hiển thị những thông tin trong CSDL sau khi được mã hóa 66
3.7.4. Giao diện ứng dụng và cách sử dụng 67
3.8. Kết luận 70

TÀI LIỆU THAM KHẢO 72




DANH MỤC CÁC HÌNH

Tên hình
Trang
Hình 1.1: Mô hình DBMS.
6
Hình 1.2: Mô hình tương tác giữa ứng dụng và CSDL.
6
Hình 1.3: Các tầng mô tả dữ liệu.
7
Hình 1.4: Mô hình thiết kế CSDL an toàn.
15
Hình 2.1: Sơ đồ mã hóa khóa đối xứng.
26
Hình 2.2: AddRoundKey bản rõ và khóa.
28
Hình 2.3: Bước SubBytes.
28
Hình 2.4: Bước ShiftRow.
29
Hình 2.5: Bước MixColumns.
29
Hình 2.6: Sơ đồ mã hóa khóa công khai.
31
Hình 2.7: Sơ đồ MAC.
38
Hình 3.1: Các thành phần của mô hình an toàn trong một hệ thống an toàn.
48
Hình 3.2: Dòng dữ liệu trao đổi giữa hai nút.

54
Hình 3.3: Mô hình khai thác CSDL được bảo mật.
56
Hình 3.4: Quá trình chèn dữ liệu vào CSDL.
65
Hình 3.5: Giao diện dùng để hiển thị bản mã.
66
Hình 3.6: Quá trình hiển thị những thông tin trong CSDL sau khi giải mã.
66
Hình 3.7: Giao diện để người dùng đăng nhập vào hệ thống.
67
Hình 3.8: Giao diện chính của chương trình.
68
Hình 3.9: Giao diện khi chèn dữ liệu thành công.
68
Hình 3.10: Giao diện khi hiển thị bản mã.
69
Hình 3.11: Giao diện thông báo khi người dùng không nhập khóa.
69
Hình 3.12: Giao diện khi người dùng nhập khóa chính xác.
70





KÝ HIỆU CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT

Viết tắt
Tiếng Anh

Tiếng Việt
AES
Advanced Encription Standard
Chuẩn mã hóa tiên tiến
CA
Certificate Authority
Chủ quyền chứng nhận
CSDL
Database
Cơ sở dữ liệu
DBMS
Database Management System
Hệ quản trị cơ sở dữ liệu
DDL
Data Difinition Language
Ngôn ngữ định nghĩa dữ liệu
DES
Data Encript Standard
Chuẩn mã hóa dữ liệu
DML
Data Manipulation Language
Ngôn ngữ thao tác dữ liệu
MAC
Message Authentication Code
Thuật toán chữ ký số
PKI
Public Key Infrastructure
Hạ tầng khóa công khai
QL
Query Language

Ngôn ngữ truy vấn
SHA
Sucure Hash Authorithm
Thuật toán băm an toàn
SQL
Structure Query Language
Ngôn ngữ truy vấn có cấu trúc


1

MỞ ĐẦU

Thông luôn là một nguồn tài sản quan trọng của các tổ chức, doanh nghiệp và cần
được bảo vệ bằng mọi giá. Ngày nay, với những đòi hỏi gắt gao của môi trường làm việc
cũng như nhu cầu chia sẻ thông tin ở mức tối đa. Các tổ chức, doanh nghiệp phải năng
động chia sẻ thông tin của mình cho nhiều đối tượng khác nhau qua môi trường không an
toàn như Internet hay Intranet, cùng với việc sử dụng các hệ quản trị cơ sở dữ liệu để lưu
trữ tập trung hay phân tán những thông tin quý giá của mình. Do đó hệ quản trị cơ sở dữ
liệu và hệ thống mạng máy tính sẽ là tiêu điểm tấn công của nhiều kẻ xấu nhằm chiếm
đoạt thông tin. Việc bảo vệ thông tin ngày càng trở nên quan trọng và khó khăn hơn khi
các kỹ thuật tấn công ngày càng tinh vi, thực hiện trên diện rộng với nhiều cách thức khác
nhau. Ở mức độ nhẹ, các tấn công sẽ làm hệ thống cơ sở dữ liệu bị hỏng hóc, hoạt động
không ổn định, mất mát dữ liệu làm cho hoạt động của tổ chức, doanh nghiệp bị trì trệ .
Nghiêm trọng hơn, các thông tin sống còn của tổ chức doanh nghiệp bị tiết lộ, thay đổi có
thể làm sụp đổ hoàn toàn hệ thống thông tin của tổ chức hay doanh nghiệp.

Chính vì vậy, đặt ra vấn đề cần phải bảo vệ thông tin trong các hệ quản trị cơ sở dữ
liệu, thông tin trên đường truyền nhằm chống lại các truy cập, sửa đổi trái phép dữ liệu
của người dùng. Nhiệm vụ chính của khóa luận là nghiên cứu, đề xuất các giải pháp bảo

mật cơ sở dữ liệu dựa trên kiến trúc tổng quan của mô hình an toàn thông tin trong cơ sở
dữ liệu và vận dụng cơ sở lý thuyết mật mã ứng dụng trong bảo mật cơ sở dữ liệu. Khóa
luận gồm ba chương:
 Chƣơng 1: Tổng quan về kiến trúc an toàn thông tin trong cơ sở dữ liệu.
Trong đó trình bày các khái niệm về cơ sở dữ liệu và hệ quản trị cơ sở dữ liệu,
nêu lên các vấn đề dẫn tới mất an toàn thông tin, thông qua đó đưa ra các
phương pháp bảo vệ cơ sở dữ liệu, trình bày các bước cơ bản để thiết kế một cơ
sở dữ liệu an toàn.
 Chƣơng 2: Cơ sở lý thuyết mật mã trong bảo mật cơ sở dữ liệu. Trong đó
hai hệ mật quan trọng làm nền tảng cho các thuật toán bảo mật là hệ mật mã
hóa khóa đối xứng và hệ mật mã hóa khóa công khai được trình bày. Ngoài vấn
đề bảo mật dữ liệu hệ mật còn đưa ra phương pháp xác thực thông tin, xác thực
người dùng dựa trên hệ mật mã hóa khóa công khai.
2

 Chƣơng 3: đề xuất giải pháp bảo mật cơ sở dữ liệu và demo. Giải pháp bảo
mật cơ sở dữ liệu nhằm giải quyết các vấn đề bảo mật dữ liệu và xác thực thông
tin trên đường truyền không tin cậy và bảo mật cơ sở dữ liệu tại chỗ. Ngoài ra
còn đưa ra các nguyên tắc chỉ đạo khi người dùng thực hiện các nhiệm vụ tác
nghiệp để khai thác cơ sở dữ liệu trong hệ quản trị cơ sở dữ liệu, thực hiện một
số nghiên cứu tìm hiểu về giải pháp bảo mật trong hệ quản trị cơ sở dữ liệu
SQL Server. Cuối cùng là làm demo về bảo mật cơ sở dữ liệu bằng cách mã
hóa các trường thông tin trong hệ quản trị cơ sở dữ liệu SQL Server.


3

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ KIẾN TRÚC AN TOÀN THÔNG TIN TRONG CƠ
SỞ DỮ LIỆU


1.1. Giới thiệu
Trong những năm gần đây, công nghệ thông tin được sử dụng rộng rãi trong nhiều
hệ thống máy tính của các tổ chức như Chính phủ, phi chính phủ, các doanh nghiệp, các
trường đại học, bệnh viện … và các cá nhân. Đặc biệt là sự phát triển mạnh của các phần
cứng, phần mềm về chất lượng và số lượng, giá cả hợp lý, kéo theo đó là sự ra đời của các
công cụ trợ giúp đã góp phần khuyến khích việc sử dụng dịch vụ máy tính ngày càng tăng
nhanh. Do đó, ngày càng có nhiều dữ liệu được lưu trữ và quản lý bởi các hệ thống máy
tính. Vì vậy vấn đề đặt ra là làm sao để đảm bảo tính an toàn và toàn vẹn của dữ liệu trên
các hệ thống này?

Có rất nhiều phương pháp để thiết kế cơ sở dữ liệu ( CSDL ) đã được phát triển
nhằm hỗ trợ cho các yêu cầu ứng dụng khác nhau được đặt ra trong thực tế. Trong đó mô
hình khái niệm, mô hình logic cùng với các công cụ truy vấn đã được nghiên cứu và phát
triển nhằm tạo ra một hệ quản trị cơ sở dữ liệu ( DBMS ) hỗ trợ tốt nhất cho người dùng
khai thác và quản lý dữ liệu. Một đặc điểm cơ bản của DBMS là khả năng quản lý đồng
thời nhiều giao diện ứng dụng, một CSDL cho phép nhiều người dùng cùng khai thác dữ
liệu tại một thời điểm.

Ngoài ra DBMS còn hỗ trợ việc xử lý phân tán, góp phần nâng cao phát triển hệ
thống thông tin tự động. Vì vậy, việc xử lý thông tin của các tổ chức có các chi nhánh ở
xa nhau có thể được thực hiện nhanh chóng thông qua mạng máy tính, cho phép truyền
thông tin với số lượng lớn. Sử dụng CSDL phân tán và tập trung gắn liền với việc giải
quyết bài toán an toàn dữ liệu, đồng thời vẫn phải thỏa mãn các đòi hỏi đa dạng của mô
hình CSDL thương mại. Trong thực tế, sự cố xảy ra với dữ liệu không chỉ ảnh hưởng với
từng người sử dụng, từng ứng dụng mà nó còn ảnh hưởng lớn đến toàn bộ hệ thống thông
tin.

Sử dụng giao diện trong khi thao tác với CSDL đã góp phần hỗ trợ nhiều nhóm
người dùng khác nhau, nhưng cũng kéo theo đó là vấn đề mất an toàn thông tin do lượng
4


thông tin được trao đổi là rất lớn, nhiều người dùng tinh vi hơn tạo ra những khả năng
truy nhập trái phép vào hệ thống CSDL.

An toàn thông tin trong một hệ thống CSDL, thông tin phải đáp ứng ba yêu cầu sau:
 Tính bí mật của thông tin: Thông tin sẽ không đến được với các tổ chức, cá
nhân không có quyền truy cập tới nó.
 Tính toàn vẹn của thông tin: Đảm bảo tính nhất quán của dữ liệu, ngăn chặn
những sửa đổi vô tình hay hữu ý tới nguồn thông tin.
 Tính sẵn sàng: Một hệ thống thông tin an toàn luôn phải sẵn sàng cung cấp
thông tin cho người dùng hợp pháp khi người ngày truy nhập tới CSDL. Chính
xác hơn là phần cứng hay phần mềm của hệ thông phải hoạt động hiệu quả và
hệ thống có khả năng khôi phục nhanh chóng, chính xác thông tin khi xảy ra sự
cố.

1.2. Khái niệm
CSDL dữ liệu là một tập hợp dữ liệu không nhất thiết đồng nhất, có quan hệ với
nhau về mặt logic được sử dụng trong các tổ chức với những ứng dụng khác nhau. Trong
thiết kế CSDL có hai vấn đề chính đó là thiết kế pha khái niệm, hai pha này được dùng để
mô tả cấu trúc của CSDL. Trong quá trình thiết kế pha logic, lược đồ logic được chuyển
từ lược đồ khái niệm. Pha khái niệm độc lập với DBMS pha logic phụ thuộc vào từng
DBMS.

DBMS là phần mềm ứng dụng để quản lý, tạo mới, bảo trì và đảm bảo truy cập có
điều kiện tới CSDL của người dùng. Có rất nhiều DBMS khác nhau, từ các phần mềm
nhỏ chạy trên máy tính cá nhân đến các hệ quản trị phức tạp chạy trên các máy chủ.
Nhưng tất cả đều có đặc điểm chung là sử dụng ngôn ngữ truy vấn có cấu trúc SQL. Các
ngôn ngữ dùng trong DBMS bao gồm:
 DDL – Data Definition Language: Là ngôn ngữ định nghĩa dữ liệu, hỗ trợ định
nghĩa lược đồ CSDL logic.

 DML – Data Munipulation Language: Là ngôn ngữ thao tác dữ liệu, được
người dùng đặc biệt sử dụng, ví dụ như các nhà phát triển. Bao gồm các cú
pháp cập nhật, xóa, thêm thông tin.
5

 QL – Query Language: Là ngôn ngữ hỏi, cho phép người sử dụng khai thác dữ
liệu truy vấn thông tin trên CSDL.

Một DBMS thông thường bao gồm nhiều modun tương ứng với các chức năng sau:
 Định nghĩa dữ liệu – DDL.
 Thao tác dữ liệu – DML.
 Hỏi đáp CSDL – QL.
 Quản trị CSDL – DBMS.
 Quản lý file.

Và tập hợp các dữ liệu hỗ trợ các modun này:
 Các bảng mô tả CSDL.
 Các bảng trao quyền.
 Các bảng truy nhập đồng thời.

Nguyên lý hoạt động: yêu cầu của người dùng cuối hoặc một chương trình ứng dụng
thông qua câu lệnh của DML hoặc QL để thao tác với CSDL. Các câu lệnh này trước tiên
được thông dịch bằng bộ xử lý DML, QL. Kết quả đưa ra các câu hỏi tối ưu theo lược đồ
CSDL (đã được trình bày trong bảng mô tả CSDL). Những bảng này được định nghĩa
thông qua các câu lệnh DDL và được trình biên dịch DDL biên dịch. Sau đó các câu lệnh
được đưa tới bộ quản lý CSDL. Tại đây bộ quản lý CSDL kiểm tra xem người dùng hoặc
chương trình có được phép truy cập đến CSDL hay không, thông qua bảng phân quyền.
Ngoài ra chương trình quản lý CSDL còn thực hiện việc kiểm tra xem các truy cập đồng
thời có được phép thực hiện không thông qua bảng truy cập đồng thời. Tiếp đó thực hiện
truy vấn tới chương trình quản lý file thực thi các thao tác trên file. Chương trình này chịu

trách nhiệm lấy dữ liệu từ CSDL rồi trả về kết quả cho người dùng thông qua chương
trình quản lý file, chương trình quản lý CSDL. Bộ xử lý DML, QL là nơi tiếp nhận sự trả
về cuối cùng.

Tất cả mọi thao tác nhằm truy vấn tới CSDL đều được thực hiện thông qua các thủ
tục của DBMS. Thực hiện một câu lệnh DML tương ứng với một thủ tục của DBMS truy
cập tới CSDL. Thủ tục lấy dữ liệu từ CSDL đưa tới các vùng làm việc của ứng dụng
6

tương ứng với câu lệnh retrieval, chuyển dữ liệu từ vùng làm việc vào CSDL tương ứng
với câu lệnh insert, update, xóa dữ liệu ra khỏi CSDL với câu lệnh delete.

Hình 1.1: Mô hình DBMS.


Hình 1.2: Mô hình tương tác giữa ứng dụng và CSDL.

Trong DBMS có các tầng mô tả dữ liệu, mỗi tầng mô tả dữ liệu cung cấp cái nhìn
khác nhau về CSDL.
Vùng làm việc của
ứng dụng
Các trình ứng dụng
…………………
…………………
Thủ tục của
DBMS
Vùng làm việc
của DBMS
Cơ sở dữ
liệu

Bộ xử lý DML,
bộ truy vấn
CSDL
Trình biên
dịch DDL


Bộ quản lý
CSDL

Bộ
quản lý
file


Các bảng truy
cập đồng thời
Các bảng
phân quyền
CSDL
Các bảng mô
tả CSDL
Các câu truy vấn
của người dùng
Các câu lệnh
DDL
Các chương trình
ứng dụng DML
7




Hình 1.3: Các tầng mô tả dữ liệu.
 Tầng hiển thị logic: Chức năng của tầng là hỗ trợ các ứng dụng hiển thị trên đó,
việc xây dựng tầng này phụ thuộc vào các yêu cầu của mô hình logic và mục
đích của ứng dụng. Tầng hiển thị logic mô tả một phần tầng lược đồ CSDL
logic. Tầng này sử dụng DDL để định nghĩa các hiển thị logic và DML để thực
hiện các thao tác trên đó.
 Tầng lược đồ dữ liệu logic: Ở tầng này tất cả các dữ liệu của CSDL được mô tả
sử dụng mô hình logic của DBMS. Dữ liệu và các mối quan hệ của dữ liệu
được mô tả qua DDL của DBMS và các thao tác khác nhau trên tầng này được
xác định thông qua DML của DBMS.
 Tầng dữ liệu vật lý: Ở tầng này kiến trúc lưu trữ của dữ liệu chính xác là các
file trên bộ nhớ ngoài. Dữ liệu là các dữ liệu vật lý được lưu trữ như các bản
ghi hay con trỏ của bản ghi.

Việc DBMS tạo ra các tầng khác nhau trong mô tả của dữ liệu làm cho khái niệm về
logic và vật lý của dữ liệu trở nên độc lập ở cả hai mức logic và vật lý.
 Độc lập logic nghĩa là một lược đồ logic có thể được thay đổi mà không làm
thay đổi các chương trình ứng dụng làm việc với lược đồ này.
 Độc lập vật lý nghĩa là lược đồ dữ liệu vật lý có thể thay đổi mà không cần thay
đổi các ứng dụng truy cập dữ liệu trên đó.


View 1

View N

CSDL logic


CSDL
Người dùng/
ứng dụng P1
Người dùng/
ứng dụng PN
…………
……………
8

Ngày nay, người ta sử dụng DBMS dựa trên mô hình thực thể quan hệ trong lĩnh
vực thương mại điện tử ngày càng nhiều. Thực thể được xem như là các lớp đối tượng của
thế giới bên ngoài được mô tả bên trong CSDL và các quan hệ mô tả mối liên hệ giữa hai
hay nhiều thực thể. Mô hình cung cấp tính độc lập cao với kiến trúc vật lý của dữ liệu,
thêm vào đó mô hình linh động, đa dạng trong việc thực hiện các câu lệnh truy vấn mà
không bị giới hạn bởi tầng vật lý, đây chính là những ưu điểm của nó so với mô hình phân
quyền và mô hình mạng. Theo mô hình quan hệ dữ liệu được thể hiện về khái niệm trong
bảng hai chiều bao gồm các cột và các dòng. Các bảng gọi là các quan hệ, các dòng gọi là
các bộ, các cột là các thuộc tính. Theo cách nhìn trước đây, mỗi cột là một bản ghi, thuộc
tính cho biết ý nghĩa của các giá trị trong bản ghi. CSDL dùng các giá trị thuộc tính để
liên kết dữ liệu thuộc các bảng khác nhau.

1.3. Vấn đề an toàn thông tin
Trong môi trường CSDL sự khác nhau giữa chương trình ứng dụng và người sử
dụng của tổ chức dẫn tới việc phải kết hợp thành một bộ dữ liệu duy nhất thông qua
DBMS. Ngoài ra DBMS còn phải giải quyết vấn đề sao chép dữ liệu, xung đột dữ liệu, sự
phụ thuộc của chương trình và kiến trúc của dữ liệu. Mặt khác DBMS với tính năng bảo
mật giúp tránh khỏi các đe dọa từ bên ngoài vào trong hệ thống vốn là một vấn đề nóng
và ngày càng trở nên quan trọng, cấp bách với môi trường CSDL.

Một hiểm họa có thể được xác định khi đối phương sử dụng các kỹ thuật đặc biệt để

tiếp cận nhằm khám phá, sửa đối trái phép những thông tin quan trọng trong hệ thống do
hệ thống quản lý. Các xâm phạm dữ liệu đó bao gồm đọc, sửa, xóa dữ liệu trái phép.

Mất an toàn dữ liệu liên quan đến các vấn đề:
 Mất thông tin: Thông tin bị lộ do sự truy cập trái phép của người sử dụng.
 Thay đổi dữ liệu một cách trái phép: Người thay đổi có thể không cần biết đến
nội dung của dữ liệu.
 Sự từ chối phục vụ của hệ thống: Hệ thống từ chối dịch vụ sự truy cập hợp
pháp của người dùng vào trong CSDL hoặc các truy cập sử dụng tài nguyên.
 Sự an toàn của dữ liệu thường bị đe dọa do:
9

 Các thảm họa từ tự nhiên như: Động đất, lụt lội, hỏa hoạn… có thể phá hoại
phần cứng, hệ thống lưu trữ dữ liệu dẫn đến mất tính toàn vẹn và sẵn sàng của
hệ thống.
 Lỗi của phần cứng, phần mềm dẫn đến việc áp dụng các chính sách an toàn
không đúng, từ đó kéo theo các truy cập trái phép của người dùng.
 Các sai phạm vô ý do người dùng gây ra ví dụ: Nhập kiểu dữ liệu không chính
xác, sử dụng các ứng dụng không đúng.
 Những xâm phạm liên quan đến hai lớp người dùng sau:
 Người dùng hợp pháp có thể lạm dụng quyền sử dụng vượt quá quyền hạn được
phép của họ.
 Đối phương là một người hay nhóm người truy nhập thông tin trái phép, có thể
là những người nằm ngoài tổ chức hay bên trong tổ chức. Họ tiến hành các
hành vi phá hoại phần mềm cơ sở dữ liệu hay hệ thống phần cứng. hoặc đọc ghi
các dữ liệu trái phép. Trong cả hai trường hợp trên họ đều thực hiện với chủ ý
rõ ràng.

Các biện pháp bảo vệ CSDL:
Bảo vệ cơ sở dữ liệu khỏi các hiểm họa có nghĩa là bảo vệ tài nguyên, đặc biệt là

bảo vệ dữ liệu khỏi các thảm họa, hoặc truy nhập trái phép. Các biện pháp bảo vệ bao
gồm:
 Bảo vệ chống truy cập trái phép: Đây là vấn đề được quan tâm nhiều nhất trong
an toàn CSDL. Nó bao gồm việc truy cập hợp pháp tới dữ liệu của người được
cấp quyền. Các yêu cầu truy nhập sẽ được DBMS kiểm tra lại để xem xét có
chấp nhận quyền đó của người dùng hay chương trình ứng dụng thông qua
bảng phân quyền. Kiểm soát truy cập tới dữ liệu khó hơn nhiều so với kiểm
soát truy cập tới file và việc kiểm soát cần được thực hiện trên các đối tượng dữ
liệu ở mức thấp nhất hơn mức file đó là các bản ghi, thuộc tính và giá trị.
 Bảo vệ chống suy diễn: Suy diễn là khả năng có được các thông tin bí mật từ
những thông tin không bí mật. Đặc biệt suy diễn ảnh hưởng tới các CSDL
thống kê, trong đó người dùng không được phép dò xét thông tin của các cá thể
khác từ các dữ liệu thống kê.
10

 Bảo vệ toàn vẹn CSDL: Bảo vệ CSDL khỏi các truy nhập trái phép mà có thể
dẫn đến việc thay đổi nội dung dữ liệu. Các lỗi do Virus, sự phá hoại hoặc hỏng
hóc trong hệ thống có thể gây hỏng dữ liệu DBMS dựa vào dạng bảo vệ này,
thông qua việc kiểm soát đúng đắn của hệ thống các thủ tục sao lưu, phục hồi
và các thủ tục an toàn dữ liệu. Để duy trì tính tương thích của CSDL mỗi giao
tác phải là một đơn vị tính toán tin cậy và tương thích. Hệ thống khôi phục sử
dụng nhật ký. Với mỗi giao tác nhật ký ghi lại các phép toán đã được thực hiện
trên dữ liệu ( chẳng hạn như read, write, insert, update, delete) cũng như các
phép toán điều khiển giao tác ( commit, abort ) cả giá trị cũ và mới của các bản
ghi kéo theo. Hệ thống phục hồi đọc file nhật ký để xác định giao tác nào bị
hủy bỏ hoặc giao tác nào cần phải thực hiện lại. Hủy một giao tác có nghĩa là
phục hồi lại các giá trị cũ của mỗi phép toán trên bản ghi kéo theo. Thực hiện
lại các giao tác có nghĩa là cập nhật lại giá trị mới của mỗi phép toán vào bản
ghi kéo theo. Các thủ tục an toàn đặc biệt bảo vệ dữ liệu không bị truy nhập trái
phép. Xây dựng mô hình, thiết kế và thực hiện các thủ tục này là một trong các

mục tiêu an toàn CSDL.
 Toàn vẹn dữ liệu thao tác: Đảm bảo tính tương thích của dữ liệu khi có nhiều
giao tác thực hiện đồng thời. Bộ quản lý tương tranh trong DBMS đảm bảo tính
chất khả tuần tự và cô lập của các giao tác. Khả tuần tự có nghĩa là kết quả của
việc thực hiện đồng thời một tập hợp các giao tác này. Tính cô lập thể hiện sự
độc lập giữa các giao tác, tránh hiệu ứng Domino, trong đó việc hủy bỏ một
giao tác dẫn đến hủy bỏ các giao tác khác.
 Tính toàn vẹn ngữ nghĩa của dữ liệu: Yêu cầu này đảm bảo tính tương thích
logic của các dữ liệu bị thay đổi, bằng cách kiểm tra các giá trị dữ liệu có nằm
trong khoảng giá trị cho phép hay không. Các hạn chế ( trên các giá trị dữ liệu )
được biểu diễn như các ràng buộc toàn vẹn. Các ràng buộc có thể được xác
định trên toàn bộ CSDL hoặc là cho một số giao tác.
 Khả năng lưu vết và kiểm tra: Yêu cầu này bao gồm khả năng lưu lại mọi truy
nhập tới dữ liệu (với các phép toán read và write). Khả năng kiểm tra và lưu vết
đảm bảo tính toàn vẹn dữ liệu vật lý và trợ giúp cho việc phân tích dãy truy
nhập vào cơ sở dữ liệu.
11

 Xác thực người dùng: Hệ thống phải có khả năng xác thực đối với người dùng
và quyền truy cập của người dùng tới dữ liệu được phép. Chỉ có những người
dùng có quyền truy nhập hợp pháp mới có quyền truy cập đến dữ liệu. Yêu cầu
này thực sự cần thiết để xác định tính duy nhất của người dùng.
 Bảo vệ dữ liệu nhạy cảm: Bảo vệ dữ liệu nhạy cảm là một vấn đề rất quan trọng
và cần được quan tâm đặc biệt trong các môi trường nhạy cảm như quân sự,
thương mại… Vì vậy cần có chế độ kiểm soát người dùng truy cập tới dữ liệu
nhạy cảm, hạn chế tối đa mức truy cập không cần thiết .
 Bảo vệ nhiều mức: Tùy vào tính chất nhạy cảm của dữ liệu mà phân cấp, cấp
độ bảo vệ khác nhau và trao quyền cho người dùng truy cập tới dữ liệu là khác
nhau.


1.4. Vấn đề an toàn thông tin trong cơ quan chính phủ và thƣơng mại điện tử
An toàn thông tin bao gồm 2 mức:
 Mức ngoài: Kiểm soát truy nhập vật lý vào hệ thống quản lý, bảo vệ hệ thống
vật lý khỏi các thảm họa tự nhiên, con người hoặc máy móc gây ra.
 Mức trong: Chống lại các tấn công có thể xảy ra đối với các hệ thống xuất phát
từ sự không trung thực gây lỗi hoặc thiếu tinh thần trách nhiệm của người dùng
trong hoặc ngoài hệ thống.

Các mức an toàn này được xem là an toàn vật lý và an toàn logic. Vài năm trước đây
an toàn vật lý được chú ý nhiều hơn cả vì xét theo góc độ bảo vệ chung nó là quá trình
khai hóa tài nguyên của hệ thống trong môi trường vật lý an toàn. Tuy nhiên không thể
đảm bảo an toàn chắc chắn nếu chỉ dựa vào bảo vệ vật lý. Trong thực tế người dùng hợp
pháp có thể truy nhập gian lận dữ liệu. Đây là một hình thức lạm dụng quyền. Do vậy việc
trao quyền phải được phân phối một cách hợp lý, tránh tình trạng lạm dụng quyền.
Quyền truy nhập thông tin nhạy cảm chỉ nên trao cho những người dùng tin cậy tránh việc
lạm dùng quyền truy nhập bất hợp pháp đến những dữ liệu nhạy cảm. Trong các môi
trường khác nhau thì cấp độ bảo vệ dữ liệu là khác nhau. Hệ thống an toàn dữ liệu trong
các cơ quan chính phủ và trong thương mại điện tử là hai vấn đề được quan tâm hàng đầu.
 CSDL trong các cơ quan chính phủ: CSDL cần được phân loại thành thông tin
cần thiết cho các cơ quan quốc gia, những thông tin này cần được chia thành 2
12

loại là những thông tin cần được giữ bí mật và những thông tin có thể công
khai. Bảo vệ thông tin dựa vào việc kiểm soát và phân quyền. Dữ liệu được
phân thành các mức an toàn khác nhau tùy theo mức độ nhạy cảm của nó và
việc trao quyền chỉ định tới từng đối tượng người dùng một cách chính xác,
hợp lý. Trong môi trường này việc thâm nhập vào CSDL là rất khó khăn, động
cơ thâm nhập vào CSDL ở mức cao hơn và có các kỹ thuật thâm nhập tinh vi
hơn.
 CSDL trong thương mại điện tử: Việc đánh giá thiệt hại trong các hệ thống

thông tin của các tổ chức thương mại là khá dễ dàng. Mức độ nhạy cảm do tổ
chức công bố bằng cách phân biệt dữ liệu thiết yếu và dữ liệu có yêu cầu bảo vệ
thấp hơn. Do vậy, thiết kế an toàn trong CSDL thương mại ít khi được xem là
mối quan tâm hàng đầu, các vấn đề cũng không được chú ý nhiều. Trong các
môi trường này vấn đề an toàn xuất phát từ người dùng hợp pháp. Việc kiểm tra
sơ bộ độ tin cậy của người dùng còn lỏng lẻo. Việc phân quyền không thật hợp
lý các yêu cầu bảo vệ ở mức thấp. Vì vậy, không cần đến các kỹ thuật tinh vi
cũng có thể thâm nhập được vào hệ thống CSDL.

Tóm lại, kiểm soát truy nhập trong hệ thống tuân theo các chính sách truy nhập ( chỉ
ra ai là người có thể truy nhập và truy nhập đến đối tượng nào của hệ thống ) Chính sách
truy nhập không nên phụ thuộc vào các cơ chế thực thi kiểm soát truy nhập vật lý. Chính
sách truy nhập xác định các yêu cầu truy nhập. Sau đó các yêu cầu được chuyển thành các
quy tắc truy nhập, dựa vào các chính sách được phê chuẩn. Đây là giai đoạn thiết yếu khi
phát triển các hệ thống an toàn. Tính đúng đắn và đầy đủ của các quy tắc và cơ chế thực
thi tương ứng được xác định trong giai đoạn này. Quá trình ánh xạ cần được thực hiện
bằng cách sử dụng các kỹ thuật được xây dựng mô hình cho các yêu cầu và chính sách an
toàn : Một mô hình cho phép nhà thiết kế miêu tả rõ ràng và kiểm tra các đặc tính an toàn
của hệ thống.

Có nhiều thảm họa có thể xảy ra đối với tính bí mật và an toàn của cơ sở dữ liệu,
chúng làm cho việc bảo vệ cơ sở dữ liệu trở nên phức tạp hơn. Chính vì vậy, việc bảo vệ
cơ sở dữ liệu đòi hỏi nhiều biện pháp trong đó có cả con người, phần mềm và phần cứng.
13

Bất kỳ điểm yếu nào cũng làm ảnh hưởng đến độ an toàn của toàn bộ hệ thống. Hơn nữa,
bảo vệ dữ liệu cũng nảy sinh nhiều vấn đề về tính tin cậy của hệ thống.

Như vậy, khi phát triển hệ thống an toàn cần quan tâm đến một số khía cạnh thiết
yếu sau:

 Các đặc điểm của môi trường xử lý và lưu giữ thực tế. Cần phân tích cẩn thận
để đề ra mức bảo vệ theo yêu cầu của hệ thống. Đây chính là các yêu cầu an
toàn.
 Các cơ chế bảo vệ môi trường xử lý. Chúng là các biện pháp kiểm soát vật lý
và quản trị góp phần đảm bảo hiệu lực của các cơ chế hoạt động an toàn.
 Các cơ chế dữ liệu bên trong. Chúng được thực hiện khi người dùng qua được
các kiểm soát đăng nhập và xác thực.
 Tổ chức vật lý của các hệ thống được lưu giữ.
 Các đặc tính an toàn do hệ điều hành và phần cứng cung cấp.
 Độ tin cậy của phần mềm và phần cứng.
 Các khía cạnh về tổ chức con người.

1.5. Thiết kế CSDL an toàn
An toàn CSDL được nhìn nhận như là một yêu cầu hai bổ sung thêm vào hệ thống
hiện có hoặc làm một đòi hỏi thiết yếu của hệ thống. Chính vì vậy, nó được coi là một yêu
cầu quan trọng cần được thỏa mãn trong các thiết kế ban đầu hệ thống. Một số trường hợp
coi bảo mật không là mối quan tâm chính trong việc phát triển hệ thống, do đó hệ thống
được làm phong phú thêm bằng cách thêm vào các gói tin an toàn với chức năng cơ bản ở
mức độ hệ điều hành. DoD được xem là nhân tố hữu ích cấu thành nên các chuẩn đảm
bảo an toàn trong hệ thống. DoD được xem xét như là một gợi ý cho việc thiết kế CSDL
an toàn.

Một hướng tiếp cận mang tính phương pháp luận thỏa mãn các yêu cầu của DoD đó
chính là phương pháp luận tích hợp đa giai đoạn, cho phép nhà phát triển phân tích các
yêu cầu an toàn, chọn lựa các chính sách an toàn một cách phù hợp nhất. Phương pháp
luận dựa trên các nguyên tắc của chuẩn DoD bao gồm các giai đoạn sau:
 Phân tích sơ bộ.
14

 Yêu cầu và các chính sách an toàn.

 Thiết kế khái niệm.
 Thiết kế logic.
 Thiết kế vật lý.

Lợi ích mà phương pháp tích hợp đa giai đoạn mang lại là:
 Có thể chia nhỏ quá trình thiết kế thành các thành phần nhỏ hơn, cho phép nhà
thiết kế tập trung chi tiết vào từng khía cạnh riêng của từng phần.
 Tách chính sách an toàn ra khỏi cơ chế an toàn. Chính sách là các cơ chế ở mức
cao bắt buộc việc thiết kế phải tuân theo. Cơ chế an toàn là một tập hợp các
chức năng phần cứng, phần mềm. Các cơ chế nên được dựa trên các yêu cầu an
toàn để đảm bảo chúng tuân theo một chính sách an toàn đó.
 Thuận tiện trong thiết kế hệ thống cài đặt và quản lý.
 Hỗ trợ vạch kế hoạch cho việc bảo vệ hệ thống thông tin trong hệ thống.

1.5.1. Phân tích sơ bộ
Giai đoạn này thực hiện việc tìm hiểu tính khả thi của hệ thống an toàn tức là tìm
hiểu những gì có thể xảy ra đối với hệ thống. Trong một hệ thống thông tin tính khả thi
dựa vào việc phân tích những khía cạnh sau: Đánh giá rủi ro, ước lượng chi phí dành cho
thiết kế, xác định ứng dụng phải được phát triển và xác định quyền ưu tiên của chúng. Để
đảm bảo mục đích này, các phân tích cần quan tâm đến:
 Các rủi ro của hệ thống: Đây là đe dọa đáng kể nhất có thể xảy ra đối với một
CSDL, cần ước tính các hình thức xâm phạm tương ứng và hậu quả của việc
mất mát, thông qua các kỹ thuật phân tích rủi ro. Nói chung, các đe dọa điển
hình là: Đọc, sửa đổi trái phép dữ liệu, không cho phép người sử dụng hợp
pháp truy nhập. Các hình thức tấn công phụ thuộc vào các kiểu đe dọa.
 Các đặc trưng của môi trường CSDL: Tùy thuộc vào việc phân quyền truy nhập
CSDL, loại dữ liệu được sử dụng người ta sẽ thiết kế mô hình phù hợp. Như
trong môi trường quân đội phù hợp với bảo vệ đa mức nhưng trong môi trường
thương mại chưa chắc đã phù hợp vì việc định nghĩa mức truy cập cho người
dùng gặp khó khăn.

15

 Khả năng ứng dụng của các sản phẩm an toàn hiện có: Việc ứng dụng các sản
phẩm an toàn hiện có phải được xem xét dựa trên tính tiện lợi mà nó mang lại
và có khả năng phát triển hệ thống an toàn từ việc kết hợp nhiều sản phẩm
thương mại khác nhau hay không? Việc lựa chọn đó tùy thuộc vào mô hình và
cấp độ bảo vệ dữ liệu.

Hình 1.4: Mô hình thiết kế CSDL an toàn.
 Khả năng tích hợp các sản phẩm an toàn: Có khả năng tích hợp với các thiết bị
an toàn cơ học là phần cứng và phần mềm.
 Hiệu suất đạt được của hệ thống an toàn: Hiệu suất đạt được của hệ thống an
toàn phải được so sánh với khả năng hoạt động hiệu quả của hệ thống hiện tại
hoặc là hệ thống mới mà không cần bất kỳ các cơ chế và kiểm soát an toàn nào.

1.5.2. Phân tích yêu cầu và chọn lựa chính sách an toàn
Phân tích sơ bộ
Ngôn ngữ đặc
tả các yêu cầu
an toàn
Phân tích yêu
cầu và chính
sách an toàn
Thiết kế khái
niệm
Thiết kế logic
Thiết kế vật lý
Cơ chế an toàn
Cài đặt
Mô hình khái

niệm an toàn
Mô hình
logic an toàn
Mô hình vật
lý an toàn
Kỹ thuật DBMS
an toàn
Lược đồ logic
an toàn
Các tham số chiếu
16


Việc phân tích yêu cầu bắt đầu từ việc phân tích đầy đủ các chính xác tất cả các đe
dọa có thể xảy ra đối với hệ thống. Điều này cho phép các nhà thiết kế xác định các yêu
cầu an toàn một cách chính xác và đầy đủ, tùy thuộc vào các đòi hỏi bảo vệ thực tế của hệ
thống.

CSDL khác nhau đòi hỏi có các bảo vệ khác nhau. Sự khác nhau đầu tiên xuất phát
từ tính nhạy cảm của thông tin, tiếp đến là các luật và các dự luật có thể. Hơn nữa, các hệ
thống được phân loại thành hệ thống rủi ro cao và hệ thống rủi ro thấp, dựa vào các yếu tố
cơ bản chẳng hạn như mức tương quan dữ liệu, chia sẻ dữ liệu, khả năng truy nhập dữ
liệu, kỹ năng của nhân viên và các kỹ thuật được lựa chọn.

Bảo vệ hệ thống hầu hết chịu ảnh hưởng bởi số lượng và cấp độ người dùng. Một
mặt sự chuyên nghiệp của người dùng làm cho hệ thống đáng tin cậy hơn, mặt khác do
nắm được kẽ hở an toàn chính người dùng lại là mối đe dọa tiềm tàng khả năng lạm dụng
quyền là rất cao. Chính vì vậy, thể hiện dữ liệu phải có tính an toàn cao. Trong phân tích
yêu cầu, khả năng tấn công vào hệ thống nên được xem xét đến mục đích tấn công. Hầu
hết các kiểu tấn công là thực hiện quyền truy nhập trái phép vào dữ liệu, làm lộ dữ liệu,

thay đổi dữ liệu hoặc từ chối quyền truy nhập tới dữ liệu.

Trong việc phân tích hệ thống, phân tích các mối đe dọa và các điểm yếu dễ bị tấn
công thường được xem xét ở các mặt sau:
 Phân tích giá trị: Phân tích dữ liệu được lưu giữ và các ứng dụng truy nhập vào
dữ liệu này nhằm xác định mức nhạy cảm của chúng. Các kiểm soát truy nhập
tăng theo mức nhạy cảm của dữ liệu.
 Nhận dạng các mối đe dọa: Cần nhận dạng các mối đe dọa điển hình cũng như
các kỹ thuật thâm nhập ( có thể có ) của các ứng dụng khác nhau.
 Phân tích các điểm yếu dễ bị tấn công: Cần nhận dạng các điểm yếu của hệ
thống và liên hệ chúng với các đe dọa đã được nhận dạng từ trước.
 Phân tích rủi ro: Đánh giá các đe dọa, các điểm yếu của hệ thống và các kỹ
thuật xâm nhập dựa vào các xâm phạm tính bí mật, tính toàn vẹn của hệ thống.
17

Chẳng hạn như khám phá, xử lý dữ liệu trái phép sử dụng trái phép tài nguyên
và từ chối dịch vụ.
 Ước tính rủi ro: Cần ước tính khả năng xảy ra của từng biến cố không mong
muốn, kết hợp khả năng phản ứng hoặc đối phó của hệ thống đối với các biến
cố này.
 Xác định yêu cầu: Cần xác định yêu cầu an toàn dựa vào các đe dọa ( đã được
ước tính ) và các biến cố không mong muốn đồng thời dựa vào khả năng xuất
hiện của chúng.

Để hỗ trợ việc chọn lựa các chính sách an toàn một cách hợp lý nhất người ta dựa
vào một bộ các tiêu chuẩn chọn lựa chính sách an toàn :
Tính bí mật đối nghịch với tính toàn vẹn dữ liệu và tính tin cậy của dữ liệu:
 Việc chia sẻ tối đa nghịch với đặc quyền tối thiểu: Tùy thuộc từng môi trường
mà có lựa chọn phù hợp.
 Mức độ chi tiết của kiểm soát: Nghĩa thứ nhất chỉ phạm vi của kiểm soát trong

mối quan hệ về số lượng của chủ thể và đối tượng bị kiểm soát. Nghĩa thứ hai
chỉ độ chi tiết của của từng đối tượng bị kiểm soát. Thứ ba khi nói đến độ chi
tiết của kiểm soát người ta muốn nói đến mức độ điều khiển. Trong một hệ
thống, việc kiểm soát tất cả các file trong hệ thống nằm ở vùng duy nhất và khi
có lỗi xảy ra thì chúng tập trung trong một vùng duy nhất này. Trong các hệ
thống khác, an toàn phức tạp hơn nhiều, nhưng các kiểm soát và các trách
nhiệm được dàn trải trên các vùng khác nhau của hệ thống.
 Các thuộc tính được sử dụng cho kiểm soát truy cập: Các quyết định an toàn
dựa trên các thuộc tính chủ thể/đối tượng dựa trên ngữ cảnh yêu cầu truy nhập.
Các thuộc tính cơ bản là: Vị trí, phân phối chủ thể/đối tượng, thời gian, trạng
thái một hoặc nhiều biến của hệ thống, lược sử truy nhập. Các chính sách an
toàn phải được lựa chọn tùy thuộc vào nhu cầu của kiểm soát.
 Tính toàn vẹn: Áp dụng các chính sách và mô hình an toàn xác định vào trong
các môi trường, trong đó tính toàn vẹn là mối quan tâm chính ví dụ trong các
môi trường CSDL…
 Trao các quyên ưu tiên: Mâu thuẫn có thể xảy ra giữa các nguyên tắc có thể
tăng và quyền ưu tiên dùng để giải quyết các mâu thuẫn này.
18

 Các đặc quyền: Chính là khả năng sử dụng các quyền: Đọc, ghi , thực thi, xóa,
sửa, thêm. Để quản lý đặc quyền, các phép trao/thu hồi đặc quyền phải rõ ràng.
 Quyền: Một chính sách phải định nghĩa các kiểu vai trò, quyền và trách nhiệm
khác nhau trong cùng một hệ thống. Các vai trò phổ biến là người sử dụng,
người sở hữu, người quản trị an toàn. Ngoài ra còn có thêm các nhóm người sử
dụng điều này thực sự hữu ích khi những người sử dụng chia sẻ các yêu cầu
truy nhập thông thường trong tổ chức.
 Tính kế thừa: Điều này chỉ ra việc sao chép các quyền truy nhập. Việc truyền
lại các quyền truy nhập không xảy ra trong các chính sách tùy ý, nhưng lại xảy
ra trong các chính sách bắt buộc.


1.5.3. Thiết kế khái niệm
Trong giai đoạn này, các yêu cầu và các chính sách an toàn ( được định nghĩa trong
giai đoạn trước đó ) được hình thức hóa khái niệm. Mô hình an toàn khái niệm là một
công cụ và nó được sử dụng cho việc hình thức hóa các yêu cầu và các chính sách.

Mô hình an toàn khái niệm được định nghĩa thông qua:
 Nhận dạng các chủ thể và các đối tượng liên quan đến một quan điểm an toàn,
các chủ thể/đối tượng có chung một vai trò trong tổ chức được nhóm lại với
nhau.
 Nhận dạng các chế độ truy nhập được trao cho các chủ thể khác nhau trên các
đối tượng khác nhau, xác định các ràng buộc có thể trên truy nhập.
 Phân tích việc thừa kế các quyền trên hệ thống thông qua các đặc quyền
trao/thu hồi quyền.

Từ các bước trên yêu cầu được biểu diễn thành các bộ bốn như sau:
{chủ thể, quyền truy cập, đối tượng, thuộc tính}
Nhiệm vụ mà các mô hình này thực hiện là:
 Mô tả ngữ nghĩa của CSDL an toàn.
 Hỗ trợ việc phân tích các luồng quyền.
 Hỗ trợ cho người quản trị CSDL. Tại mức khái niệm các kiểm tra này dễ thực
hiện hơn so với tại mức cơ chế an toàn.