HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM

NGHIÊN CỨU QUAN SÁT VỀ TỤ ĐIỆN

A. MỤC TIÊU CỦA HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
Sau hoạt động trải nghiệm này, học sinh có khả năng:
1. Năng lực:
- Phân loại được các tụ điện.
- Phân tích được cấu tạo của tụ điện.
- Biết được tụ điện nằm ở đâu trong thiết bị nào.
2. Phẩm chất:
- Tự tìm tịi khám phá về tụ điện trong các thiết bị điện.

B. CHUẨN BỊ HỌC LIỆU, THIẾT BỊ
1. Giáo viên:
- Các loại tụ điện trong các vật dụng điện tử hằng ngày.
2. Học sinh/nhóm học sinh:
- Tìm kiếm các tụ điện trong các vật dụng điện tử tại nơi sinh hoạt
hằng ngày.


C. KẾ HOẠCH TỔ CHỨC TRẢI NGHIỆM
Hình thức hoạt động trải nghiệm Theo nhóm
Thời điểm

Sau khi học bài 21 “Tụ điện”

Thời gian trải nghiệm

30 phút

Điều kiện thực hiện

Mỗi nhóm học sinh có từ 2 – 4 tụ điện
TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC

Nội dung

Địa điểm

Sản phẩm

Giao nhiệm vụ trải nghiệm

Tại lớp

Câu hỏi nghiên cứu

Thực hiện hoạt động trải nghiệm

Tại lớp

Bảng mô tả
Bản báo cáo kết

Báo cáo kết quả hoạt động trải nghiệm

Tại lớp

quả hoạt động trải
nghiệm


Đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm

Tại lớp

Phiếu đánh giá


D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. Giao nhiệm vụ trải nghiệm
Xác định câu hỏi cần nghiên cứu
Dạy học toàn lớp.
Giáo viên: Sau khi học xong bài “Tụ điện” các bạn có thắc mắc hay tị
mị cấu tạo của tụ điện trơng như thế nào khơng? Theo các bạn tụ điện
có kích thước như thế nào, hình dạng ra sao và bên trong sẽ chứa gì?
Học sinh: Dạ có, tụ điện có dạng hình trụ, kích thước nhỏ, bên trong
sẽ chứa chất gì đó.
Giáo viên: Để biết được tụ điện trơng như thế nào, bây giờ sẽ chia lớp
thành các nhóm nhỏ khoảng chừng 8 bạn. Mỗi bạn về nhà thu thập vài
loại tụ điện và tuần sau chúng ta sẽ tiến hành một nghiên cứu về các
loại tụ điện, cấu tạo và vật dụng nào sử dụng chúng nhé!


2. Thực hiện nhiệm vụ trải nghiệm
Đề xuất giả thuyết
Yêu cầu học sinh thảo luận dự đoán cho câu hỏi nghiên cứu trên. Học sinh
thảo luận nhóm đưa ra các dự đốn: “Tụ điện có kích thước nhỏ, hình trụ, có
2 loại tụ điện: tụ điện giấy và tụ điện hóa”.
Lưu ý: Học sinh có thể đưa ra các dự đốn khác nhau.

Phương án thí nghiệm quan sát cấu tạo tụ điện
Học sinh làm việc theo nhóm, thảo luận về các loại tụ điện và tìm hiểu về cấu
tạo của tụ điện (giáo viên chỉ hỗ trợ khi thực sự cần thiết):
Các loại tụ điện: Chai Lây-đen, tụ điện giấy, tụ điện sứ, tụ điện hóa, tụ điện
xoay có điện dung biến thiên.
Cách nhận dạng, phân loại các tụ điện: Hình dáng, kích thước.
Các kết cấu của tụ điện: Bên ngồi và bên trong.
Dụng cụ cần có: Các loại tụ điện mà học sinh tìm kiếm được (Nếu khơng có,
giáo viên có thể đưa tụ điện cho học sinh).
Các bước tiến hành:
-

Nghiên cứu bên ngoài tụ điện (Nhận diện)

-

Nghiên cứu bên trong tụ điện (Cấu tạo)

Ghi các thơng tin có được vào bảng báo cáo:
Loại tụ
STT
điện
1
2
3

Nhận dạng
Hình
dáng


Kích
thước

Cấu tạo
Bên
ngồi

Bên
trong

Thiết bị
sử dụng

Ghi chú


Lưu ý: Học sinh ít nhất phải có 2 tụ điện trở lên để so sánh.
Tiến hành thí nghiệm và rút ra kết luận

Học sinh tiến hành theo nhóm tại lớp. Điền thông tin thu được vào bảng báo
cáo và rút ra kết luận ứng dụng cho từng loại tụ điện trong cuộc sống.

3. Báo cáo kết quả trải nghiệm
Mỗi nhóm học sinh dùng 1 tờ giấy A3 điền kết quả nghiên cứu về cấu tạo
của từng loại tụ điện theo mẫu mà giáo viên hướng dẫn. Sau đây giới thiệu
một báo cáo đã được học sinh thực hiện. Đây là mẫu báo cáo tham khảo,
khi giáo viên tổ chức hoạt động trải nghiệm thì mỗi nhóm học sinh sẽ viết
báo cáo thí nghiệm. Đặc biệt, ở mục “ Hình vẽ minh họa” học sinh có thể vẽ
cấu tạo của một tụ điện bất kì mà mình quan sát được.
Viết báo cáo kết quả

BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU QUAN SÁT
1. Câu hỏi nghiên cứu về cấu tạo tụ điện
“Nghiên cứu về các loại tụ điện, cấu tạo và vật dụng nào sử dụng”
2. Dự đốn của cá nhân/nhóm
Nhận xét cá nhân 1
(Tên thành viên)

Nhận xét cá nhân 2
(Tên thành viên)

Nhận xét cá nhân 3
(Tên thành viên)

Nhận xét cá nhân 8
(Tên thành viên)

NHẬN XÉT CỦA
NHÓM

Nhận xét cá nhân 4
(Tên thành viên)

Nhận xét cá nhân 7
(Tên thành viên)

Nhận xét cá nhân 6
(Tên thành viên)

Nhận xét cá nhân 5
(Tên thành viên)



3. Nghiên cứu về cấu tạo tụ điện để kiểm chứng dự đoán
Cách nhận dạng, phân loại các tụ điện: Hình dáng, kích thước.
Các kết cấu của tụ điện: Bên ngồi và bên trong.
Dụng cụ cần có: Các loại tụ điện mà học sinh tìm kiếm được (Nếu khơng
có, giáo viên có thể đưa tụ điện cho học sinh).
Các bước tiến hành:
-

Nghiên cứu bên ngoài tụ điện (Nhận diện)

-

Nghiên cứu bên trong tụ điện (Cấu tạo)

Ghi thông tin nghiên cứu được vào bảng báo cáo.
STT

Loại tụ
điện

Nhận dạng
Hình
dáng

Kích
thước

Cấu tạo

Bên
ngồi

Bên
trong

Thiết bị
sử dụng

Ghi
chú

1
2
3
4
4. Nhận xét của cá nhân/nhóm
Nhận xét cá nhân 1
(Tên thành viên)

Nhận xét cá nhân 2
(Tên thành viên)

Nhận xét cá nhân 3
(Tên thành viên)

Nhận xét cá nhân 8
(Tên thành viên)

NHẬN XÉT CỦA NHÓM


Nhận xét cá nhân 4
(Tên thành viên)

Nhận xét cá nhân 7
(Tên thành viên)

Nhận xét cá nhân 6
(Tên thành viên)

Nhận xét cá nhân 5
(Tên thành viên)

5. Kết luận
- Ta có các loại tụ điện như: Chai Lây-đen, tụ điện giấy,tụ điện sứ, tụ
điện hóa, tụ điện xoay có điện dung biến thiên
- Tụ điện có rất nhiều ứng dụng trong kĩ thuật điện và vơ tuyến điện. Có
những tụ điện có điện dung khơng thay đổi và những tụ điện có điện


dung biến thiên. Tùy theo công dụng của chúng mà tụ điện có cấu tạo
khác nhau.
6. Đề xuất nghiên cứu tiếp theo
Câu hỏi nhóm muốn nghiên cứu tiếp theo là: “Các loại tụ điện khác
nhau đóng vai trị/chức năng gì trong hoạt động của các đồ vật điện
tử?”
7. Vận dụng nghiên cứu vào thực tiễn
Phân biệt được các loại tụ điện, biết được vị trí của tụ điện để dễ dàng
sửa chữa.
8. Hạn chế của nghiên cứu – Giải pháp khắc phục

- Hạn chế: Số lượng tụ điện thu thập được cịn ít
- Giải pháp: Tra cứu thơng tin về các loại tụ điện trên sách báo,
internet,..

Báo cáo kết quả nghiên cứu:
Đại diện nhóm học sinh báo cáo kết quả trước lớp.
Giáo viên: yêu cầu học sinh thảo luận, đối chiếu kết quả nghiên cứu với
nhau, thống nhất kết luận chung.
4. Đánh giá kết quả hoạt động
Giáo viên dựa vào tiến trình tìm tịi nghiên cứu, bản báo cáo nghiên cứu và
nội dung thuyết trình của học sinh để đánh giá năng lực tìm hiểu thế giới tự
nhiên dưới góc độ Vật lí (Phiếu ĐG số 1), năng lực giao tiếp hợp tác (Phiếu
ĐG số 2).

Phiếu ĐG số 1: Đánh giá năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ Vật lí
Mức đáp ứng tiêu chí
Kỹ năng

Tiêu chí
HS đưa ra được dự đoán dựa

Đề xuất vấn đề

vào bài “Tụ điện” đã học.

Tốt
(1)

Khá
(2)


TB
(3)

Yếu
(4)


HS phân loại được các loại tụ
Phân loại

điện dựa vào các tính chất/hình
dáng
HS phân tích các dữ liệu thu thập
được để rút ra kết luận một cách

Suy luận

chính xác về các loại tụ điện
khác nhau
Học sinh đưa ra được dự đoán

Dự đoán

về tụ điện
HS đưa ra được sự khác nhau
về cấu tạo bên ngoài của tụ điện

Nghiên cứu


HS đưa ra được sự khác nhau
về cấu tạo bên trong của tụ điện
HS biết được vị trí của tụ điện
trong vật dụng điện

Mức (1): Học sinh tự lực thực hiện
Mức (2): Giáo viên định hướng chút ít học sinh mới thực hiện được.
Mức (3): Giáo viên định hướng nhiều học sinh mới thực hiện được.
Mức (4): Giáo viên định hướng nhưng học sinh vẫn không thực hiện được
Lưu ý:Phiếu đánh giá này được giáo viên sử dụng trong suốt tiến trình dạy học
nhằm đánh giá năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ Vật lí.
Phiếu ĐG số 2. Đánh giá năng lực giao tiếp và hợp tác
Kỹ năng

Tiêu chí
Rõ ràng, súc tích.

Diễn đạt

Phong cách tự tin, diễn đạt lưu
lốt, truyền cảm.

Mức độ đáp ứng tiêu chí
Tốt

Khá

TB

Yếu



Phân phối thời gian hợp lí cho các
nội dung trình bày, trình bày đúng
thời gian quy định.
Thu hút được sự chú ý và sự tham
gia trao đổi, chất vấn của người
nghe về các vấn đề liên quan đến
Giao tiếp

bài trình bày của nhóm
Trả lời thỏa đáng chất vấn của
“khán giả” về chủ đề nghiên cứu
của nhóm
Nêu

được

câu

hỏi

nghiên

cứu/nhiệm vụ thiết kế.
Thể hiện rõ tiến trình thực hiện
Nội dung

nghiên cứu và kết quả nghiên
cứu.

Trình bày được ý tưởng phát triển
và mở rộng nghiên cứu.
Hình thức bài báo cáo: đẹp, sinh
động, phối hợp hài hịa giữa kênh
hình, kênh chữ.

Hình thức

Viết đúng chính tả; ngữ pháp; câu
cú mạch lạc, rõ ràng.
Nội dung chính xác, phù hợp với
mẫu báo cáo khoa học
Logic nội dung chặt chẽ, hợp lý


Lưu ý: Phiếu đánh giá này được giáo viên sử dụng trong q trình học sinh các
nhóm báo cáo kết quả nghiên cứu, trao đổi, thảo luận toàn lớp về chủ đề nghiên
cứu.
Giáo viên: đánh giá chung về những ưu điểm và hạn chế trong quá trình thực hiện
nghiên cứu của các nhóm, nhấn mạnh các điểm cần khắc phục để nghiên cứu sau
có thể thực hiện tốt hơn.