PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẬN (HUYỆN)
TRƯỜNG TIỂU HỌC
------ o0o ------

ĐỀ TÀI
RÈN KĨ NĂNG VIẾT ĐÚNG CHO HỌC SINH LỚP 1
I – CƠ SỞ XUẤT PHÁT
1.

ĐẶT VẤN ĐỀ:

Như chúng ta đã biết những kĩ năng nghe, nói, đọc, viết là rất quan trọng và khơng thể
thiếu trong q trình dạy học. Và kĩ năng viết đúng cũng chính là một trong những kĩ
năng không kém phần quan trọng của bậc Tiểu học. Đặc biệt là đối với học sinh lớp Một,
thì việc rèn kĩ năng viết đúng là vơ cùng quan trọng và không thể nào coi nhẹ hay chỉ
lướt sơ qua. Bởi nó là nền móng cho chữ viết của học sinh ở những lớp trên.
Cố vấn Phạm Văn Đồng đã nói: “Chữ viết cũng là một biểu hiện của nết người. Dạy cho
học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho học sinh tính cẩn
thận, tính kỷ luật, lịng tự trọng đối với mình cũng như đối với thầy cơ giáo và bạn mình”.
Mặt khác như ơng cha ta đã dạy “Nét chữ, nết người”. Vì vậy chữ viết là yếu tố hàng đầu
khơng thể thiếu được. Bởi nét chữ chính là nết của con người. Chữ viết sạch, đẹp góp
phần làm bản thân con người ấy thêm đẹp hơn.
Và để góp phần nâng cao chất lượng dạy và học thì một vấn đề rất quan trọng đó là xây
dựng nề nếp giữ vở sạch, viết chữ đẹp.
Với những lí do trên, nên tôi đã chọn đề tài này để muốn trao đổi một vài kinh nghiệm,
mong được lắng nghe ý kiến đóng góp của đồng nghiệp giúp bản thân có phương pháp
dạy tốt hơn.
2.

THỰC TRẠNG KHI CHƯA CÓ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:

Năm học 2009 - 2010 tôi được nhà trường phân công dạy lớp Một. Mỗi lần đến giờ tập
viết, dù đã nắm quy trình dạy và được sự chỉ dẫn của các Thầy cô đi trước, nhưng tôi vẫn
rất lo lắng vì nhiều học sinh viết chưa đẹp, cầm bút cịn ngượng, cầm chưa đúng cách, có
em cầm bút bằng bốn ngón tay hay thậm chí cịn viết bằng tay trái, tư thế ngồi viết chưa
đúng, cá biệt còn một vài em không biết viết …, và đây lại là năm học đầu tiên tôi được
phân công dạy lớp Một nên có ít kinh nghiệm rèn chữ cho học sinh lớp Một.

1


Qua q trình theo dõi và thống kê tơi thấy: Số học sinh viết chữ đúng và đẹp là rất ít. Đa
số các em viết chưa liền nét, viết còn đứt quãng chưa có sự nối nét, viết kết thúc chưa
đúng điểm dừng theo quy định, khoảng cách giữa các con chữ hay giữa các từ quá rộng
hoặc quá hẹp, đơi khi cịn sai độ cao, độ rộng của cỡ chữ, thậm chí đặt dấu phụ và dấu
thanh chưa đúng vị trí. Có khi viết nguệch ngoạc, khơng ngay hàng thẳng lối hay lo sợ sai
nên viết rất chậm. Không chỉ thế mà còn tồn một vài em chưa viết được bài vì chưa tự
cầm bút viết mà cần có sự giúp đỡ của giáo viên.
Đứng trước thực trạng như vậy, tôi đã nghiên cứu, tham khảo tài liệu, ghi chép những
kinh nghiệm theo từng tiết dạy, trao đổi thảo luận với đồng nghiệp trong tổ, trong nhà
trường. Tìm hiểu hứng thú của học sinh qua tiết tập viết để có kinh nghiệm dạy tập viết
cho học sinh lớp Một tốt hơn.
II – NỘI DUNG CỦA KINH NGHIỆM
1.

Mục đích, yêu cầu của nội dung sáng kiến:

Nghiên cứu và rút ra những kinh nghiệm để dạy tốt kĩ năng viết đúng cho học sinh lớp
Một. Từ đó đề ra một số biện pháp rèn chữ giữ vở cho học sinh nhằm nâng cao hiệu quả
của việc dạy phân môn Tập viết nói riêng và nhiệm vụ dạy học nói chung.
Rèn chữ viết đúng và đẹp; bồi dưỡng ý thức rèn chữ, giữ vở ở tất cả các môn học.

Giáo dục ý thức học tập tốt, u thích mơn học, giáo dục tính tỉ mỉ, cẩn thận trong viết
chữ cũng như trong quá trình làm việc của bản thân.
2.

Các phương pháp, giải pháp thực hiện:

Tôi nhận thấy rằng để giúp học sinh lớp Một tập viết đúng, viết đẹp thì phải tuân theo
một số biện pháp cụ thể như sau:
a.

Tiến hành tìm hiểu nguyên nhân

Để nắm chính xác về khả năng viết của học sinh ngay từ khi bước vào đầu năm học, dựa
trên hiểu biết của các em trong thời gian học tơi thấy những học sinh đọc tốt thì thường
viết tốt. Bên cạnh đó những học sinh đọc ê a, khơng thuộc mặt chữ thì viết rất chậm và
xấu khơng đúng nét chữ, chưa đúng độ cao, rộng của cỡ chữ, hay quên dấu phụ và dấu
thanh khi viết. Thậm chí khơng biết viết.
Ngun nhân chủ quan xuất phát từ bản thân các em. Một phần do tay cầm bút yếu, cầm
chưa đúng cách, mồ hôi tay ra nhiều khi viết dẫn đến cầm bút trơn khó viết, hoặc cầm
bút quá chặt vì sợ rơi bút, …
b. Hướng khắc phục:
2


Ngay từ đầu năm nhận lớp, tôi thường xuyên quan sát và theo dõi cách các em cầm bút
khi viết. Để từ đó có thể phân loại chữ viết và phát hiện ra những ưu nhược điểm về chữ
viết của từng học sinh và ghi vào sổ tay chủ nhiệm, đồng thời cũng tìm cách khắc phục
tình trạng đó.
Quan tâm chú ý đến chỗ ngồi cho phù hợp với từng đối tượng học sinh.
Trong giai đoạn học và tập viết chữ ghi âm, giáo viên cần hướng dẫn kĩ và thao tác chậm

từng nét để cho học sinh thực hiện đúng quy trình khi viết chữ. Chẳng hạn như:
* Tư thế ngồi viết: Tư thế lưng thẳng, khơng tì ngực vào bàn, đầu hơi cúi, mắt cách vở
25- 30 cm; nên cầm bút bằng tay phải, tay trái tì nhẹ lên mép vở để trang viết không bị
xê dịch; hai chân để song song, thoải mái.
* Cách cầm bút: Học sinh cầm bút bằng 3 ngón tay (ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa)
với độ chắc vừa phải (khơng cầm bút chặt quá hay lỏng quá): khi viết dùng 3 ngón tay di
chuyển bút nhẹ nhàng, từ trái sang phải, cán bút nghiêng về bên phải; cổ tay, khuỷu tay
và cánh tay cử động theo, mềm mại, thoải mái.
* Cách để vở, xê dịch vở khi viết: Khi viết chữ cần hướng dẫn học sinh để vở ngay ngắn
trước mặt. Nếu tập viết chữ nghiêng cần để vở hơi nghiêng sao cho mép vở phía dưới
cùng với mép bàn tạo thành một góc khoảng 15 độ. Khi viết độ nghiêng của nét chữ
cùng với mép bàn tạo thành một góc vuông 90 độ. Như vậy, dù viết theo kiểu chữ đứng
hay kiểu chữ nghiêng, nét chữ luôn phải đúng mẫu và đẹp.
* Cách trình bày bài: Học sinh nhìn và viết đúng theo mẫu trong vở tập viết; viết theo
yêu cầu được giáo viên hướng dẫn tránh viết dở dang chữ ghi tiếng hoặc viết chịi ra
mép vở khơng có dịng kẻ li; khi viết sai chữ khơng được tẩy xóa mà cần để cách một
khoảng ngắn rồi viết lại.
+ Đối với học sinh lớp Một thì những việc làm trên địi hỏi phải tỉ mỉ, kiên trì và
cần nhắc nhở thường xuyên.
Phần dạy học sinh viết các nét cơ bản là phần rất quan trọng để học sinh viết thành các
chữ cái. Do đó giáo viên cần hướng dẫn kĩ để học sinh xác định được vị trí của các dòng
kẻ; mỗi đơn vị dòng kẻ trong vở gồm có 5 dịng kẻ ngang (dịng kẻ thứ nhất đậm hơn, 4
dòng kẻ sau được in nhạt hơn). Ta ký hiệu các đường kẻ trên là đường kẻ số 1, các
đường kẻ khác là 2, 3, 4, 5 kể từ dưới lên trên. Xác định rõ dòng kẻ dọc và các ô vuông
trong khung chữ. Cần phải hướng dẫn kĩ hơn ở các kĩ năng:
Điểm đặt bút: Là điểm bắt đầu khi viết một nét chữ trong chữ cái. Điểm đặt bút có thể
nằm trên dịng kẻ ngang, hoặc khơng nằm trên dòng kẻ ngang.
3



Điểm dừng bút: Là vị trí kết thúc của nét chữ trong một chữ cái. Điểm dừng bút có thể
trùng với điểm đặt bút hoặc khơng nằm trên dịng kẻ ngang.
Viết liền mạch: Là thao tác đưa ngòi bút liên tục từ điểm kết thúc của nét đứng trước tới
điểm bắt đầu của nét đứng sau.
Kỹ thuật lia bút: Để đảm bảo tốc độ trong quá trình viết nối giữa các chữ cái với nhau,
nét bút được thể hiện liên tục nhưng dụng cụ viết (đầu ngịi bút, phấn) khơng chạm vào
mặt phẳng viết (giấy, bảng).
Kĩ thuật rê bút: Đó là trường hợp viết đè lên theo hướng ngược lại với nét chữ vừa viết.
Ở đây xảy ra trường hợp dụng cụ viết (đầu ngòi bút, phấn) chạy nhẹ từ điểm kết thúc của
nét đứng trước đến điểm bắt đầu của nét liền sau.
Ví dụ: Khi viết chữ p phải viết nét thẳng của chữ, sau đó khơng nhấc bút để viết mà rê
ngược bút lên đường kẻ ngang thứ 2 để viết nét móc hai đầu.
Sau khi đã hướng dẫn kĩ các thao tác trên giáo viên cần phải hình thành cho học sinh
nắm chắc tên gọi và cách viết 13 nét cơ bản.
Tuần đầu các em được học viết bằng bút chì, trước khi học sinh viết giáo viên phải kiểm
tra ngòi bút của các em, ngòi nhọn q chữ sẽ cứng và ngấn vở thậm chí cịn rách cả vở,
ngịi tè thì viết chữ to xấu. Vì vậy, trước giờ học giáo viên dành thời gian kiểm tra và
chuẩn bị lại bút chì cho các em. Khi viết luôn nhắc nhở và tập cho các em viết nhẹ tay,
tuyệt đối khơng dùng gom tẩy, vì tẩy nhiều tạo ra thói quen viết xấu, dơ bẩn vở và khi
viết bút mực thì các em sẽ hay viết sai vì khơng tẩy xố được.
Phần học sinh viết chữ cái là phần rất quan trọng, vì vậy giáo viên cần tỉ mỉ, kiên trì
hướng cho học sinh viết những nét chữ cơ bản, thật đúng về chiều cao, độ rộng của từng
con chữ, đặc biệt là nét khuyết trên, nét khuyết dưới và nét thắt chữ s, r, hay nét thắt giữa
chữ k và cách đặt bút đưa nét của từng con chữ. Giáo viên cần khắc sâu biểu tượng về
chữ cho các em bằng nhiều con đường, kết hợp mắt nhìn, tai nghe, tay luyện tập. Điều
này giúp các em chủ động phân tích hình dáng, kích thước và cấu tạo theo chữ mẫu, tìm
sự giống và khác nhau của chữ cái đã học trước đó trong cùng một nhóm bằng thao tác
so sánh tương đồng. Ngồi ra, để việc dạy chữ không đơn điệu, giáo viên cần coi trọng
việc sử lý quan hệ giữa âm và chữ tức là giữa đọc và viết. Do đó trong tiến trình dạy tập
viết, nhất là những âm, chữ mà địa phương hay nhầm lẫn, giáo viên cần đọc mẫu và phát

âm rõ ràng, chính xác. Việc viết đúng củng cố việc đọc đúng và giúp vai trò quan trọng
để viết đúng.

4


Hằng ngày tranh thủ thời gian rảnh rỗi như: đến lớp sớm hơn, giờ ra chơi, hay phụ đạo
trái buổi để kèm cặp các em gặp khó khăn về chữ viết, giáo viên bắt tay hướng dẫn các
em viết hoặc viết mẫu để các em quan sát chữ viết mẫu trực tiếp cho dễ viết.
Không chỉ rèn luyện cho học sinh tập viết đúng đẹp trong vở tập viết, vở ô li, mà còn
phải rèn cả khi các em viết bảng con, bảng lớp, làm bài tập toán. Trong phần luyện viết
bảng con giáo phải hướng dẫn kĩ cách chuẩn bị bảng (bảng con có dịng kẻ đồng dạng
với dịng kẻ li trong vở tập viết, phấn viết có độ dài vừa phải, khăn lau sạch và hơi ẩm để
khi lau không bị bụi), cách lau bảng, cách giơ bảng, cách sử dụng và bảo quản phấn
hoặc bút viết bảng. Khi viết bảng cần ngồi đúng tư thế, cầm và điều khiển viên phấn
đúng cách, viết xong cần kiểm tra lại, tự nhận xét và bổ sung chỗ còn thiếu, giơ bảng
ngay ngắn để giáo viên kiểm tra nhận xét, đọc lại chữ đã viết trước khi xóa bảng.
Khi các em viết có tiến bộ thì giáo viên kịp thời biểu dương, khen ngợi và hoan nghênh
sự tiến bộ đó của các em trước tập thể lớp dù đó chỉ là một tiến bộ nhỏ, để khích lệ tinh
thần viết đúng, viết đẹp của các em.
Thường xuyên nhắc nhở và khen ngợi những em viết chữ đẹp và biết giữ vở sạch đẹp,
không làm quăn mép vở để vở càng đẹp hơn.
Khi học sinh bắt đầu làm quen với việc tập viết bằng bút mực, giáo viên cần hướng dẫn
kĩ cách sử dụng loại bút này như không viết ấn bút làm tè ngòi bút dẫn đến chữ viết to
và xấu, không nghịch bút làm mực dây bẩn ra tay và sách vở …, các em phải viết bằng
bút mực tím, tuyệt đối khơng viết bút bi, khơng được bút xóa trong vở.
Khi học sinh đã viết thành thạo các chữ cái đúng và đẹp, giáo viên cần hướng dẫn kĩ ở
phần viết tiếng đặc biệt là cách viết liền nét giữa các con chữ trong cùng một tiếng, viết
hết các con chữ mới viết dấu thanh của tiếng và dấu phụ của con chữ như dấu của chữ ư,
ơ, t, ô, ă, â…, đến phần viết từ cần lưu ý các em viết đúng khoảng cách giữa các tiếng

trong một từ (cách nhau với độ rộng bằng một con chữ o). Ví dụ: bó mạ, ….
Từ giữa kì 2 trở đi các em được làm quen với việc viết chữ cỡ nhỏ và tập chép một đoạn
thơ hoặc đoạn văn ngắn. Trong thời gian này việc rèn chữ cho các em đặc biệt quan
trọng cũng phải tỉ mỉ như lúc ban đầu các em mới tập viết, giáo viên cần viết mẫu cho
học sinh từng chữ cái một để học sinh luyện viết và nắm chắc về độ cao của chữ viết cỡ
nhỏ như những chữ có nét khuyết trên, nét khuyết dưới, nét thắt (r, s) …. Sau đó hướng
dẫn kĩ tiếp cách viết câu, đánh dấu phẩy, dấu chấm …, cách viết hoa chữ cái đầu câu và
viết hoa sau dấu chấm.
Khi chấm bài cho học sinh, giáo viên phải chữa lỗi cẩn thận, nhận xét kết quả bài chấm
cụ thể, khen ngợi những bài đạt kết quả tốt, những bài viết có sự tiến bộ, động viên
5


những em viết chưa đẹp phải cố gắng nhiều hơn, tuyệt đối không chê bai làm các em
chán nãn viết.
c. Một số biện pháp hữu hiệu khác
Chữ viết của giáo viên phải đúng mẫu và đẹp không chỉ viết mẫu trong vở mà còn ở tất
cả các tiết học ghi trên bảng, kể cả những lời nhận xét khi chấm bài học sinh.
Không nên để phụ huynh viết mẫu cho con em mình viết theo, vì nhiều phụ huynh viết
khơng đúng mẫu chữ quy định hay chưa có sự nối nét khi viết, thậm chí đặt dấu thanh
cịn nguệch ngoạc chưa đúng vị trí.
Tổ chức phong trào thi giữ vở sạch, viết chữ đẹp trong lớp hàng tháng, trong tổ hàng
tuần. Để từ đó các em có sự hứng thú và tích cực hơn.
Ln lưu ý học sinh khi viết phải giữ cả cuốn vở, không gập đôi. Kê lên vở một tờ giấy
để tránh dây bẩn ra vở, rửa tay sạch trước giờ vào lớp. Đối với những em mồ hơi tay ra
nhiều phải có một chiếc khăn tay khô và sạch để lau tay thường xuyên khi viết.
Trong lớp dành riêng một góc học tập để trưng bày bài viết đẹp của các em đạt loại A
hàng tháng để các em học tập và noi theo.
III – KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
1.


Kết quả đạt được:

Sau nhiều năm học, bằng cách kiên trì thực hiện theo các phương pháp trên, qua kiểm tra
cho thấy học sinh có sự tiến bộ rõ rệt về chữ viết. Cụ thể như:
Trong năm học 2013 – 2014: Sĩ số lớp là 40 HS, có 5 HS đạt VSCĐ cấp trường_TL:
12,5%.
Năm học 2014 – 2015: Sĩ số lớp là 40 HS, đạt VSCĐ cấp trường: 13/40 HS_ TL: 32,5%.
Năm học 2015 – 2016: Sĩ số lớp là 33 HS, đạt VSCĐ cấp trường: 9/33 HS_ TL: 27,3%.
Trong đó có 1 HS đạt giải khuyến khích hội thi “Em viết đúng viết đẹp”.
Và hiện chữ viết của học sinh trong mấy tháng đầu năm học 2016 – 2017 là:
Lớp 1/13
Đầu năm học

Sĩ số
33 hs

Xếp loại A
5 hs

Xếp loại B
24 hs

Xếp loại C
4 hs

Liên tục các năm học 2010 đến nay tôi cũng đã áp dụng các kinh nghiệm trên vào dạy kĩ
năng viết cho học sinh lớp một và đạt được những kết quả rất khả quan, có nhiều học sinh
viết chữ đẹp hơn. Khơng những thế các em cịn có ý thức cao hơn trong học tập và giữ
gìn sách vở ln sạch đẹp.

2.

Bài học kinh nghiệm:
6


Khi dạy học sinh lớp Một tập viết đúng, giáo viên phải hết sức kiên trì và tỉ mỉ, cần có sự
nhẫn nại chịu khó để tìm ra cách hướng dẫn các em viết đúng, đẹp.
Phải dành nhiều thời gian và cơng sức cùng lịng nhiệt tình khi dạy các em luyện viết
đúng, viết đẹp.
Và không chỉ thế mà trong quá trình dạy tập viết, chữ của giáo viên phải đúng mẫu, liền
nét, có sự nối nét mềm mại, đồng thời phải đúng độ cao, rộng, khoảng cách của cỡ chữ và
đẹp, cần đạt đến trình độ chuẩn để cho học sinh noi theo và viết đúng.
IV – KẾT LUẬN
Việc rèn viết chữ đúng, đẹp cho học sinh lớp Một là một công việc rất công phu, tỉ mỉ
nhưng cũng là một niềm vui, niềm say mê của người giáo viên nhằm giúp cho học sinh
có khả năng viết đúng, viết đẹp mỗi ngày với mỗi bài học. Bởi đó cũng là bước ngoặc
cho một tương lai tươi sáng của các em sau này.
“ Quyển vở này mở ra
Bao nhiêu trang giấy trắng
Từng dòng kẻ ngay ngắn
Như chúng em xếp hàng.
Lật từng trang, từng trang
Giấy trắng sờ mát rượi
Thơm tho mùi giấy mới
Nắn nót bàn tay xinh.
Ơi quyển vở mới tinh
Em viết cho sạch, đẹp
Chữ đẹp là tính nết
Của những người trò ngoan.”

Trên đây là một số kinh nghiệm và việc làm của tơi trong q trình rèn cho học sinh lớp
Một viết đúng tiến tới viết đẹp, nhằm tạo tiền đề cho các em viết đẹp hơn ở các lớp sau.
Rất mong được các đồng nghiệp góp ý, bổ sung thêm để quá trình dạy tập viết cho học
sinh lớp Một đạt hiệu quả ngày càng cao hơn.

7