PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO ............

TRƯỜNG THCS ............
---------o0o---------

CUỘC THI KHOA HỌC KĨ THUẬT CẤP HUYỆN
DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC NĂM 2017– 2018
ĐỀ TÀI:

“HÁT RU VỚI VIỆC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC
TÌNH CẢM CHO TUỔI THƠ”

LĨNH VỰC: KHOA HỌC XÃ HỢI VÀ HÀNH VI

Người thực hiện: PHẠM THỊ MỸ LAN
Sinh ngày: 17/03/2003
Học sinh lớp: 9A8 – Trường THCS ............

Trang 1


Mục Lục
1.

Mục lục

Trang 2

2.

Lời cảm ơn

Trang 3

3.

Tóm tắt nội dung đề tài

Trang 4

4.

Giới thiệu tổng quan

Trang 6

5.

Phương pháp nghiên cứu

Trang 8

6.

Kết luận

Trang 26

7.

Tài liệu tham khảo


Trang 27

Trang 2


Lời cảm ơn!
Em xin chân thành cảm ơn ban tổ chức hội thi KHKT tạo cho em có cơ hội thực
hiện ước mơ của mình.
Xin cảm ơn Ban Giám hiệu trường THCS ............, cô giáo chủ nhiệm, cô giáo
dạy môn Âm nhạc, các bạn bè cùng lớp đã giúp đỡ, hướng dẫn, và tạo điều kiện
thuận lợi để em tham gia hội thi.
Em cũng xin cảm ơn Phòng GD&ĐT ............ đã tạo điều kiện giúp cho chúng em
có một sân chơi lành mạnh, đầy ý nghĩa và là nơi giao lưu của những học sinh có
niềm đam mê khoa học để một phần nào đó giúp ích cho mọi người. Trong suốt
thời gian ngắn để nghiên cứu hoàn thành dự án chúng em có gì sai sót mong q
thầy, cơ giáo cùng nhà trường và mọi người vui lòng bỏ qua.

Trang 3


A. Tóm tắt nội dung đề tài
“HÁT RU VỚI VIỆC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC TÌNH CẢM CHO
TUỔI THƠ”
a. Mục đích:
Thống nghe câu hát ầu ơ của mẹ hát ru em, sao làn điệu bài hát êm ái, dễ
nghe, dễ hiểu làm cho bản thân em dâng lên bao nhiêu cảm xúc bồi hồi khi nhớ
về thời ấu thơ cũng được mẹ và bà hát ru cho mình. Chính những làn điệu Hát ru
đã và đang nuôi lớn chúng ta từ thưở ấu thơ, đã hình thành sợi dây tình cảm bền
chặt giữa các thành viên trong gia đình, phát huy tốt vẻ đẹp đạo đức của mỗi con

người Việt Nam, đặc biệt là giúp chúng ta thêm yêu quý, tôn trọng những người
thân, thầy cô giáo, các bạn bè và mọi người trên cả thế giới.
Em rất thích nghe các bài Hát ru của bà và mẹ, em chỉ được nghe chỉ
có hai hoặc ba bài Hát ru, em đem vấn đề này trao đổi với các bạn trong lớp
nhưng cũng rất nhiều bạn không biết hoặc không thể Hát ru được.
Do đó em quyết định sẽ tìm hiểu các làn điệu Hát ru để bổ sung thêm vào
bộ sưu tập những bài Hát ru của mình đồng thời em cũng mong muốn các bạn có
thêm các kiến thức, thêm yêu thích Hát ru. Từ đó các bạn sẽ có cái nhìn mới về
các văn hóa truyền thống của dân tộc ta, thay đổi ý thức, hành vi của mình để phù
hợp với lứa tuổi, với bản sắc văn hóa dân tộc, với đạo đức tốt đẹp nghìn đời của
đất nước chúng ta.
b. Trình tự thực hiện:
Em thực hiện đề tài này theo các bước:
- Tìm hiểu thực trạng của thế hệ trẻ hiện nay với văn hóa truyền thống, với các
làn điệu Hát ru.
- Tìm hiểu tác dụng của Hát ru trong việc hình thành đạo đức, nhân các của con
người.
- Tìm hiểu, sưu tầm một số làn điệu Hát ru.
- Đề xuất một số giải pháp để Hát ru được các bạn trẻ đón nhận, góp phần vào
việc hình thành đạo đức học sinh trong của xã hội nói chung và trong trường
THCS nới riêng.
c. Kết luận:
Việc tìm hiểu các làn điệu Hát ru đã giúp cho em có cái nhìn sâu sắc hơn về
văn hóa của dân tộc ta. Làm cho em thêm yêu quý những người thân, giúp em
biết sẻ chia các tình cảm của mình với mọi người. Bản thân em đã thấy mình cần
phải nỗ lực nhiều hơn nữa trong việc học tập, rèn luyện để có các hành trang kiến
thức vững vàng sau này sẽ dùng các kiến thức của mình cùng với các bạn sẽ xây
dựng đất nước ta ngày càng giàu, mạnh.
Trang 4



d. Hy vọng đạt được:
Trước mắt, em hi vọng sẽ bổ sung phong phú bộ sưu tập của mình về các
làn điệu Hát ru. Sau đó, em sẽ giúp các bạn thêm u thích hát ru, cùng em tìm
hiểu các văn hóa dân gian của dân tộc Việt Nam. Và trong tương lai, em mong
các làn điệu Hát ru sẽ cải thiện được đạo đức của một số bạn trẻ hiện nay đang
xuống cấp, được mọi người đón nhận như là một món ăn tinh thần khơng thể
thiếu trong cuộc sống chúng ta!

Trang 5


B. Giới thiệu tổng quan về đề tài
a) Lí do nghiên cứu đề tài:
Đất nước Việt Nam với hơn bốn ngàn năm lịch sử đã hình thành nên một
nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. Trong đó: Âm nhạc dân gian nói chung,
Dân ca, Hát ru nói riêng là tinh hoa văn hóa đặc sắc, là linh hồn của dân tộc. Một
nhà văn hố đã ví dân ca, hát ru “… Như dịng sơng mênh mơng tình đất, tình
người, chắt lọc từ mạch nguồn cuộc sống, chảy qua nhiều thời đại, phản ánh tâm
tư tình cảm, ước mơ khát vọng của con người trên mảnh đất quê hương của
mình…”. Trải qua bao biến cố thăng trầm của lịch sử, Hát ru vẫn có sức sống bền
chặt trong lịng mỗi người dân Việt Nam, là nhịp cầu thời gian để ta trở về với
cội nguồn của ông cha, dân tộc. Là một món ăn tinh thần khơng thể thiếu của mỗi
con người chúng ta, làm cháy lên những tình cảm thiêng liêng mang đậm bản sắc
của con người Việt Nam. Thế nhưng một vài nơi, một bộ phận nhân dân ta đã và
đang dần quên đi các làn điệu Hát ru, đặc biệt thế hệ trẻ, các bạn học sinh trong
lứa tuổi THCS.
Xuất phát từ ý nghĩa, vai trò của Hát ru với việc giáo dục cho thế hệ trẻ
cũng như suy nghĩ đưa ra một số biện pháp đưa Hát ru vào trong nhà trường, làm
cho các bạn thêm u thích hát ru, góp phần nào đó vào việc hình thành đạo đức

của các bạn. Là một học sinh rất u thích mơn Âm nhạc, đặc biệt là rất thích sưu
tầm các làn điệu Hát ru, em ln dành nhiều thời gian để thực hiện cơng việc u
thích này.

.

Hình ảnh mẹ hát ru con.
Trang 6


b) Mục đích của đề tài:
Việc tìm hiểu các làn điệu Hát ru để bổ sung thêm vào bộ sưu tập những bài
Hát ru u thích của mình. Đồng thời em cũng mong muốn các bạn có thêm các
kiến thức về làn điệu nghệ thuật này, thêm nhiều tình cảm và u thích Hát ru. Từ
đó bổ sung cho các bạn những nét đẹp của các văn hóa truyền thống của dân tộc
ta, thay đổi ý thức, hành vi của mình để phù hợp với lứa tuổi, thêm ra sức học
tập, rèn luyện để xây dựng đất nước. Cùng với những người thân của mình tiếp
tục tơ vẽ thêm nét đẹp văn hóa dân tộc, phát huy hơn nữa đạo đức tốt đẹp nghìn
đời của con người Việt Nam.
c) Vấn đề đặt ra:
Khi nghiên cứu đề tài em luôn đặt ra các câu hỏi:
- Dân ca nói chung và Hát ru nói riêng có ảnh hưởng như thế nào đến hình thành
nhân cách, đạo đức của tuổi thơ, đặc biệt lứa tuổi học sinh THCS?
- Hát ru hiện nay được các bạn học sinh đón nhận như thế nào? Có cách nào giúp
các bạn thêm u thích bộ mơn nghệ thuật này.
- Các làn điệu Hát ru tìm ở đâu, ai có thể hướng dẫn chúng ta thực hiện các ca
khúc hát ru?
Chính vì thế mà bản thân em phải cố gắng thật nhiều để hoàn thành đề tài
này.


Trang 7


C. Phương pháp nghiên cứu
* Tiến hành thăm dò các bạn học sinh trong trường về hiểu biết và sở thích đối
với các loại hình âm nhạc. Làm phiếu điều tra sở thích của các bạn về các dân ca,
đặc biệt thể loại Hát ru.
* Nhờ sự tư vấn của thầy cô, các cô giáo bộ môn âm nhạc, gặp và hỏi những hiểu
biết của các bà, các cô, mẹ về loại hình Hát ru, tác dụng của Hát ru trong hình
thành, đạo đức, nhân cách con người.
* Sưu tầm các bài hát ru từ các bà, các cơ; Tìm hiểu các bài hát ru thông qua các
đĩa nhạc, các ca khúc, các đoạn video trên mạng internet; Tham khảo các hội thi
dân ca, hát ru ở tại địa phương và trong nhà trường.
* Tham khảo các loại hình biểu diễn dân ca, hát ru; các trò chơi âm nhạc …
a) Thực trạng đạo đức các bạn học sinh hiện nay và sự yêu thích hát ru của
các học sinh trong trường học:
Sau hơn nhiều năm đổi mới, bộ mặt đất nước ta có nhiều thay đổi đáng kể.
Kinh tế phát triển kéo theo sự phát triển của văn hoá, xã hội… bên cạnh những
giá trị tích cực do nền kinh tế thị trường mang lại thì những hạn chế tiêu cực vẫn
tồn tại và len lỏi mọi ngóc nghách của đời sống. Tình trạng xuống cấp về mặt đạo
đức ở một số bộ phận thanh, thiếu niên đang là vấn đề bức xúc của tồn xã hội,
bên cạnh đó hầu hết con trẻ hiện nay gần như  quên hẳn các trò chơi dân gian, các
làn điệu dân ca, hát ru vốn rất phong phú và đa dạng mà ông cha ta đã để lại. 
trong đó hiện tượng các bạn học sinh đang có xu hướng lãng qn các trị chơi
dân gian, các làn điệu dân ca, bởi lẽ, các bạn được tiếp xúc nhiều với luồng văn
hóa ngoại lai... Thực tế cho thấy, đa phần các bạn trẻ ngày nay thích nghe và
thích hát những  bài hát  trẻ trung, sôi động, nhạc ngoại ... hơn là thưởng thức
những làn điệu dân ca, hát ru, thậm chí khơng mấy mặn mà với các bài hát dân
ca, các bài hát ru, và cịn có quan niệm rằng: nghe hát ru là khơng sành điệu, lỗi
thời…

Điều đó đặt ra một u cầu cấp thiết là đưa dân ca, đưa những đến gần với thanh,
thiếu niên trong đó biện pháp hữu hiệu và phổ biến nhất là đưa dân ca trở thành
một trong những nội dung giáo dục trong nhà trường, điều này đã được các thầy
cô dạy môn âm nhạc đã thực hiện. Điều đó sẽ giúp cho lớp trẻ chúng em hôm nay
nhận ra được những giá trị tinh thần vô cùng to lớn kết tinh trong các làn điệu
dân ca, đặc biệt là các bài hát ru, giúp cho chúng em biết trân trọng, yêu quý các
giá trị những làn điệu dân ca hát ru này và có ý thức, trách nhiệm giữ gìn và bảo
tồn những di sản tinh thần to lớn đó.
b) Tìm hiểu sự ảnh hưởng của Hát ru đến việc hình thành tình cảm, đạo
đức, nhân cách của học sinh:

Trang 8


Bằng việc tham khảo ý kiến của thầy cô giáo; Sự chỉ bảo ân cần của các cô,
các bà, của mẹ, những người lớn tuổi có nhiều kinh nghiệm, kiến thức trong hát
ru; sự tham khảo, tìm tịi các tài liệu có trong sách, báo, trên mạng internet em
đãm rút ra được những ảnh hưởng của Dân ca Hát ru đến việc hình thành tình
cảm, đạo đức nhân cách con người như sau:
Âm nhạc truyền thống Việt Nam phong phú, đa dạng với nhiều thể loại khác
nhau, trong đó hát ru là một trong những thể loại âm nhạc dân gian ra đời sớm
nhất, đáp ứng nhu cầu thiết yếu của nhân loại, được truyền từ đời này qua đời
khác, từ thế hệ này sang thế hệ khác, trở thành di sản văn hóa tinh thần riêng có
của người Việt Nam.
Hình ảnh người mẹ trong tiềm thức của trẻ thơ thường gắn liền với lời ru,
tiếng hát:
Ru em, em ngủ cho lâu
Để mẹ đi cấy đồng sâu chưa về.
Trong quá trình phát triển văn hóa cộng đồng, hầu như dân tộc nào cũng có
hát ru. Mỗi dân tộc có hình thức và trạng thái tình cảm hát ru khác nhau, mang

bản sắc văn hóa riêng. Tiếng hát ru khơng cịn là câu hát riêng của mẹ, nó đã trở
thành một bộ phận quan trọng của ca dao sinh hoạt trữ tình, góp phần đáng kể
trong giáo dục đạo đức, thẩm mỹ, hình thành và phát triển nhân cách con người.
Theo tác giả Phạm Phúc Minh trong cuốn Tìm hiểu dân ca Việt Nam cho
rằng: “Hát ru còn gọi là hát ru con hoặc ru em là một lối hát theo tập quán truyền
thống và rất phổ biến ở các vùng, các dân tộc ở trên khắp mọi miền đất nước.
Tuy mỗi miền, mỗi dân tộc đều có điệu hát ru được gọi bằng các tên gọi khác
nhau và âm nhạc cũng mang màu sắc riêng, nhưng có những điểm chung như:
giai điệu êm dịu, du dương, trìu mến; tiết tấu đều đặn, nhịp nhàng; lời ca giàu
hình tượng, dào dạt tình thương yêu tha thiết đối với em thơ, tất cả những yếu tố
đó đã như đơi cánh nhẹ nhàng đưa em bé vào giấc ngủ yên lành”.

Trang 9


Nghiên cứu về hát ru cho thấy mối quan hệ giữa văn hóa truyền thống và sự
giáo dục tình cảm, đạo đức tốt đẹp có tính chất truyền thống giữa những thành
viên trong gia đình và làng xóm, giữa làng xóm và quốc gia. Hát ru ln hướng
cho trẻ vươn tới cái đẹp, những giá trị cao quý trong cuộc đời và tinh thần ngày
thêm toàn vẹn, người mẹ mang lại cho con chất thơ và nguồn cảm hứng, sáng tạo.
Rõ ràng lời ru của mẹ là nguồn văn hóa ni dưỡng và hình thành nên tâm hồn,
tình cảm cho trẻ. Qua lời ru của mẹ đã làm nảy sinh trong tâm hồn con trẻ biết
bao điều mới lạ. Hát ru khơng chỉ có ý nghĩa đơn thuần là ru cho trẻ ngủ mà nó
cịn có giá trị độc đáo trong giáo dục đạo đức, nhân cách con người, đặc biệt hát
ru chính là cái nơi tạo nền móng cho sự phát triển ngơn ngữ. Vì vậy, ngay từ
những ngày tháng cịn nằm trong bụng mẹ trẻ đã có thể nhận ra được giọng nói
quen thuộc của mẹ và cảm nhận được tình thương của mẹ.
Mẹ và con là mối quan hệ bản năng và khăng khít nhất khơng gì có thể chia
cắt được, đó là tình máu mủ, tình mẫu tử thiêng liêng nhất mà bất cứ con người
nào cũng phải quý trọng. Từ khi còn là bào thai trong bụng mẹ đến khi lớn lên,

trẻ đã được nghe rất nhiều lời ru ngọt ngào êm ái. Người xưa cho rằng “Cha mẹ
sinh con trời sinh tính”, điều đó chứng tỏ rằng nhân cách của con người đã được
hình thành ngay sau khi lọt lòng mẹ. Trên thực tế, trẻ hình thành nhân cách dần
dần từ tuổi lên ba đến lên năm, đây là khoảng thời gian tốt nhất tạo nên sự ổn
định nhân cách con người.
Đối với trẻ thơ, hát ru là một trong những yếu tố hình thành nên bản sắc văn
hố dân tộc, là nguồn sữa ni dưỡng thế giới tinh thần, là nhịp cầu nối tâm thức
trẻ với mọi bài học về cuộc sống xã hội bởi vì nó có sức hấp dẫn, lơi cuốn mạnh
mẽ nhất đối với các em nhằm phát triển tình cảm, đạo đức, tình đồn kết, mở
rộng nhận thức, tình u thiên nhiên, yêu quê hương đất nước, qua đó góp phần
giáo dục trẻ về truyền thống văn hoá của cộng đồng các dân tộc Việt Nam.
Lời ru của mẹ là nguồn văn hóa ni dưỡng và hình thành tâm hồn, tính
cách con trẻ, lời ru cứ lặp đi, lặp lại trẻ cảm nhận và thấm dần... Vì vậy, hát ru là
cái nơi hình thành nên nhân cách con người. Bằng tiếng hát ru, người mẹ đã dạy
dỗ con những điều hay lẽ phải, tình thương u, lịng tự trọng, ý chí kiên cường
và những kinh nghiệm của cuộc sống với ước vọng con trẻ sẽ lớn khôn thành
người, mai sau sẽ là những tài năng cống hiến cho Tổ quốc, để mang lại vẻ vang
cho gia đình.
Ngủ đi con, ngủ ngon lành
Lớn lên nối nghiệp cha anh thuở nào
Ngủ đi con, mẹ tự hào
Có con có cả đồng bào của con.
Thơng qua hát ru những người “ngồi cuộc” cũng có cơ hội để thấu hiểu
người thân trong gia đình. Điều đó hẳn có tác dụng khơng nhỏ, mang tính tự vấn với
những mối quan hệ vợ chồng, mẹ chồng nàng dâu, chị dâu em chồng... Những sự

Trang 10


bộc bạch tế nhị đó là một nét rất đặc trưng trong mơi trường văn hóa ứng xử mang

tính gia đình truyền thống Việt Nam.
Ví dụ:
 

 
Nhân cách con người là đối tượng nghiên cứu của nhiều ngành khoa học
khác nhau, như triết học, xã hội học, kinh tế - chính trị học, luật học, tâm lý
học, y học, giáo dục học… Trong đó, quan điểm triết học Mác - Lênin xem
nhân cách là: “Những cá nhân con người với tính cách là sản phẩm của sự
phát triển xã hội, chủ thể của lao động, của sự giao tiếp, của nhận thức, bị
quy định bởi những điều kiện lịch sử - cụ thể của đời sống xã hội”.
Theo đó, nhân cách là đặc trưng xã hội, là “phẩm chất xã hội” của con
người. Khi nghiên cứu về nhân cách, một trong những vấn đề được quan tâm là
sự hình thành nhân cách. Giải quyết vấn đề này theo những cách khác nhau sẽ
dẫn tới quan niệm khác nhau về bản chất của nhân cách. Do đó, nhân cách được
hiểu là tổ hợp các thuộc tính tâm sinh lý của cá nhân thể hiện bản sắc và giá trị xã
hội của mỗi người.
Việc hình thành và phát triển nhân cách cho học sinh trung học cơ sở, thực
chất nhằm hình thành và phát triển bền vững mợt sớ đặc tính như: Tính thống
nhất, tính ổn định, tính tích cực và tính giao tiếp xã hội của học sinh THCS.
Trong đó, hát ru được xem như một thành tố cơ sở, tiền đề trong việc hình thành
và phát triển nhân cách của học sinh.
Gia đình được xem như là một xã hội thu nhỏ, là tổ chức tế bào của xã hội,
là nhân tố thúc đẩy sự phát triển của xã hội. Xã hội Việt Nam với nền văn minh
lúa nước từ lâu đã sống định cư và lấy gia đình làm đơn vị gốc. Trải bao biến
thiên của lịch sử cho đến nay, trên con đường đổi mới và tiếp cận với văn hóa
Phương Tây, gia đình Việt Nam vẫn gắn chặt với làng, xóm, khu phố, huyện tỉnh
và đất nước. Chúng ta đã có một nền văn hóa gia đình ở Việt Nam, văn hóa gia
đình người Việt khơng phải là cái gì trừu tượng, chung chung mà được thể hiện
cụ thể, rõ ràng trong nếp sống, trong sinh hoạt, suy nghĩ, tình cảm của mỗi thành

viên trong gia đình.
Trang 11


Lời ru của người mẹ là nét truyền thống của mỗi gia đình Việt Nam, những
bài hát ru, những câu hát nhẹ nhàng, những bài hát đồng dao gắn liền với trị chơi
và các câu hát ru có nội dung giáo dục đạo đức, thẩm mỹ cho trẻ. Những điều đó
cịn phản ánh tính giáo dục của dân gian được đúc kết từ thế hệ này sang thế hệ
khác. Những bài hát ru có lịch sử từ rất lâu đời, nhưng nhìn chung ln gần gũi
với đời sống gia đình, ln có xu hướng vượt qua mọi ước định về thời gian, nên
hát ru cũng có những bước phát triến từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp.
Đó chính là sự bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc một cách sinh động, bền
vững, bởi vì những câu hát ru mang nhiều yếu tố giáo dục. Người xưa thường
chăm lo xây dựng những thói quen văn hóa, ý thức gắn kết cộng đồng và rèn
luyện tài năng cá nhân để hun đúc thành cái vốn văn hóa chung của cộng đồng
dân tộc. Trong sách Tiếng việt lớp 3, tập 1 có bài thơ Chị em của tác giả Trần
Đắc Trung:
Cái ngủ mày ngủ cho ngoan
Để chị trải chiếu, buông màn cho em.
Chổi ngoan mau quét sạch thềm,
Hòn bi thức đợi lim dim chân tường.
Đàn gà ngoan chớ ra vườn,
Luống rau tay mẹ mới ươm đầu hồi.
Mẹ về, trán ướt mồ hơi,
Nhìn hai cái ngủ chung lời hát ru.
Giá trị bền vững của truyền thống văn hóa gia đình mà hát ru mang lại,
nhằm góp phần giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển
đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản,
góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam.
c) Sưu tầm các bài hát ru:

Bằng sự tìm kiếm của bản thân, em đã có một số bài hát ru như sau:
1. Cơng cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Con ơi muốn nên thân người
Lắng tai nghe lấy những lời mẹ cha
Một lịng thờ mẹ kính cha
Cho trịn chữ hiếu mới là đạo con
Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước ở ngồi biển Đơng
Núi cao biển rộng mênh mơng
Cù lao chín chữ, cù lao chín chữ ghi lòng con ơi
2. Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà, hái nụ tầm xuân
Nụ tâm xuân nở hoa xanh biếc
Trang 12


Em đi lấy chồng, anh tiếc lắm thay
Ba đồng một miếng trầu cay
Sao anh khơng hỏi những ngày cịn khơng
Bây giờ em đã có chồng
Như chim vào lồng, như cá cắn câu
Cá cắn câu biết đâu mà gỡ
Chim vào lồng, biết thở nào ra…
3. À ơi
Con cò mày đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao
À ơi
Ông ơi, ơng vớt tơi nao
Tơi có lịng nào ơng hãy xáo măng

À ơi
Có xáo thì xáo nước trong
Đừng xáo nước đục Đau lịng cị con
4. Cái cị đi đón cơn mưa
Tối tăm mù mịt ai đưa cò về
Cò về thăm quán cùng quê
Thăm cha thăm mẹ cò về thăm anh.
5. Thằng Bờm có cái quạt mo
Phú ơng xin đổi ba bị chín trâu
Bờm rằng, Bờm chẳng lấy trâu
Phú ơng xin đổi ao sâu cá mè
Bờm rằng, Bờm chẳng lấy mè
Phú ông xin đổi một bè gỗ lim
Bờm rằng, Bờm chẳng lấy lim
Phú ông xin đổi đôi chim đồi mồi
Bờm rằng, Bờm chẳng lấy mồi
Phú ông xin đổi nắm xôi Bờm cười
6. Chú Cuội ngồi gốc cây đa,
Để trâu ăn lúa gọi cha ời ời
Cha còn cắt cỏ trên trời
Mẹ còn cưỡi ngựa đi mời quan viên
7. Cái cò cái vạc cái nơng
Sao mày dẵm lúa nhà ơng hỡi cị
khơng khơng, tơi đứng trên bờ
Mẹ con cái diệc đổ thừa cho tôi
à ơi..
8. Con cò, cò bay lả, lả, bay la
Bay từ từ cửa phủ,
Trang 13



Bay ra, ra cánh đồng
Tình tính tang, là tang tính tình
Dun tình rằng, ấy dun tình ơi,
Rằng có nhớ, nhớ hay chăng?
Rằng có biết biết hay chăng
9. Cài cị là cái cị kỳ
Ăn cơm nhà dì, uống nước (á) nhà cơ
Đêm về nó ngày ơ ơ
Chồng u chồng bảo ngáy cho vui nhà
Đi chợ thì hay ăn quà
Chồng yêu chồng bảo về nhà đỡ (à) cơm
10. Cái cò là cái cò ca
Bắt về làm thịt lấy ra ba phần
Miếng lạc thời để phần chồng
Miếng xương mẹ gặm, miếng lòng phần con
11. Nhớ ai, em những khóc thầm
Hai hàng nước mắt đầm đầm như mưa
Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ
Nhớ ai, ai nhớ bây giờ nhớ ai.
12. Chàng ơi xin chớ lo phiền
Tóc xe trăm ngọn em liền gỡ xong
Rối tơ em gỡ cịn sn
Rối đầu có lược, rối lịng có em
13. Yêu nhau chả lấy được nhau
Con lợn bỏ đói buồng cau bỏ già
Bao giờ sum họp một nhà
Con lợn lại béo cau già lại ngon
14. Ru em cho thét cho muồi
Để mẹ đi chợ mua vôi ăn trầu

Mua vôi Chợ Quán Chợ Cầu
Mua cau Nam Phổ, mua trầu Chợ Dinh
Chợ Dinh bán áo con trai
Triều Sơn bán nón, Mậu Tài bán kim
15. À a à ơi.
Trưa hè bên chiếc võng đưa.
Mẹ ru con ngủ ơ, ơ giữa trưa bóng tròn. À a à ơi .
Đức mẹ nặng nê là con nhớ công cha, là công cha đức mẹ .
16. À ơi…
Mạ ơi đừng gả con xa
Chim kêu vượn hú biết nhà mạ đâu
À ơi…
Trang 14


Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Ngó về quê mẹ ruột đau chín chiều
17. Cơng cha, đức mẹ cao dày
Cưu mang trứng nước những ngày ngây thơ
Ni con khó nhọc đến giờ
Trưởng thành con phải, con phải biết thờ (chứ) hai thân
18. Trưa hè bên chiếu võng đưa
Mẹ ru con ngủ, mẹ ru con ngủ giữa trưa nắng vàng
Chim trời ai dễ đếm lông
Nuôi con ai nỡ, nuôi con ai nỡ (mà) kể công tháng ngày
19. Làm trai đứng ở trên đời
Sao cho xứng đáng, sao cho xứng đáng giống nòi nhà ta
Ghi vai gánh vác sơn hà
Sao cho tỏ mặt, sao cho tỏ mặt mới là trượng phu.
20. Con ơi con ngủ cho ngoan

Để mẹ xúc nốt, để mẹ xúc nốt bồ than cho đầy
Ngủ đi con nhé con ơi
Mai sau con lớn, mai sau con lớn thành người trò ngoan
21. Ai về nhắn với bạn nguồn
Mít non gởi xuống cá chuồn gởi lên
Chuột kêu chút chít trong rương
Anh đi cho khéo cái đụng giường mẹ la
Khi xa thì chỗ ngõ cũng xa
Khi gần Vĩnh Điện, khi gần Vĩnh Điện, La Qua cũng gần
22. Cây khô chưa dễ mọc chồi
Bác mẹ chưa dễ ở đời với ta
Non sông bao tuổi mà già
Bởi vì sương tuyết, bởi vì sương tuyết hố ra bạc đầu
23. Mang nặng đẻ đau cưu mang chín tháng
Nghĩa mẹ tày trời sơng cạn(?) ni con
Đói cơm rách áo, ruột mẹ héo hon
Khi con no ấm, lòng mẹ vẫn chưa trọn (mà) thảnh thơi
24. Ngậm đắng nuốt cay thương thay lòng mẹ
Bên ướt mẹ nằm, bên ráo (chứ) con lăn
Con ăn con ngủ thì mẹ đỡ băn khoăn
Khi con trở trời hơi gió, mẹ chẳng an tâm chút nào
25. Non nào cao (chứ) bằng non Sơn Thái
Nghĩa nào nặng bằng nghĩa cha con
Ví dù cách trở nước non
Ví dù cách mặt, (chứ) lòng mẹ vẫn còn thương mà nhớ thương

Trang 15


26. Khôn ngoan nhờ ấm cha ông

Làm nên phải nhớ tổ tông ông bà
(Chứ) đạo làm con chớ hững hờ
Phải đem hiếu kính, phải đem hiếu kính mà thờ từ nghiêm
27. Ăn chi ngon bằng cơm với cá
Ai thương bằng tình mẹ thương con
Bao giờ cá lý hố long
Đền ơn cha mẹ, đền ơn cha mẹ ẵm bồng (chứ) ngày xưa
28. Gió mùa thu.. mẹ ru mà con ngủ..
Năm canh chày.. năm canh chày.. thức đủ vừa năm..
Hỡi chàng chàng ơi.. hỡi người người ơi..
Em nhớ tới chàng.. em nhớ tới chàng..
29. Hãy nín nín đi con
Hãy ngủ ngủ đi con
Con hời mà con hỡi.. con hỡi con hời..
Con hỡi con hời.. con hỡi con..
30. Đến mùa xuân.. trong cơn mà gió thắm..
Cha con về.. là cha con về.. con nắm tay cha..
Hỡi người người ơi.. hỡi chàng chàng ơi..
Em nhớ tới chàng.. em nhớ tới chàng..
31. Hãy nín nín đi con
Hãy ngủ ngủ đi con
Con hời con hỡi.. con hỡi con hời..
Con hỡi con hời.. con hỡi con.
32. Chí làm trai.. say mê mà giữ nước..
Em nỡ dạ nào.. em nỡ dạ nào.. trách mối tình ai..
Hỡi chàng chàng ơi.. hỡi người người ơi..
Em nhớ tới chàng.. em nhớ tới chàng..
33. Ầu ơ,…
Em tôi khát sữa bú tay
Ai cho bú thép ngày rày mang ơn

Ầu ơ,…
Mẹ ơi đừng đánh con đau
Để con bắt cá hái rau mẹ dùng.
Ầu ơ,…
Má ơi đừng đánh con đau
Để con hát bội làm đào má coi.
Ầu ơ,…
Mẹ ơi chớ đánh con hoài
Để con bắt ốc hái xoài mẹ ăn.
Ầu ơ,…
Trang 16


Ví dầu cá bống đánh đu
Tơm càng hát bội, cá thu cầm chầu.
Ầu ơ,…
Ví dầu ví dẩu ví dâu
Ví qua ví lại ví trâu vơ chuồng.
Ầu ơ…
Ví dầu cầu ván đóng đinh…
Cầu tre lắc lẻo gập ghình khó đi…
Ầu ơ…
Khó đi mẹ dắt con đi…
Con đi trường học, mẹ đi trường đời.
34. Gió đưa bụi chuối sau hè…
Anh mê vợ bé bỏ bè con thơ…
Ầu ơ… Con thơ tay ẵm tay bồng…
Tay dắt mẹ chồng, đầu đội thúng bông.
35. Ầu ơ… Nhạn về biển Bắc nhạn ôi…
Bao thuở nhạn hồi kẻo én đợi trơng.

Ầu ơ… Ví dầu tình bậu muốn thơi…
Bậu gieo tiếng dữ cho rồi bậu ra.
36. Ví dầu cầu ván đóng đinh
Cầu tre lắc lẻo ghập ghềnh khó đi
Khó đi mượn chén ăn cơm
Mượn ly uống rượu, mượn đờn kéo chơi
Kéo chơi ba tiếng đờn cò
Đứt dây đứt nhợ qn hị sự sang
Ví dầu thiếp chẳng u chàng
Xin đưa thiếp xuống đò ngang thiếp về
37. Đèn Sài Gòn ngọn xanh ngọn đỏ
Đèn Mỹ Tho ngọn tỏ ngọn lu
Anh về anh học chữ nhu
Ba thu em cũng đời ngàn năm em cũng chờ…
38. Cịn cha gót đỏ như son
Đến khi cha mất gót con đen xì
39. Cịn cha cịn mẹ thì thơm
Khơng cha khơng mẹ như đờn đứt dây
Đờn đứt dây còn xoay còn nối
Con mất cha mẹ rồi con phải mồ côi.
40. Con kiếm mà leo cành đa
leo phải cành cộc leo ra leo vào
con kiến mà leo cành đào
leo phải cành cộc leo vào leo ra
Trang 17


41. Cái cò là cái cò Quăm
mày hay đánh vợ đêm nằm với ai?????
có đánh thì đánh sớm mai

đừng đánh chập tối chẳng ai cho nằm
42. Cái cò cái vạc cái nơng
Sao mày dẵm lúa nhà ơng hỡi cị
khơng khơng, tôi đứng trên bờ
Mẹ con cái diệc đổ thừa cho tôi
à ơi..
43. Cái Bống là cái bồng bang
Mẹ Bống yêu Bống, Bống càng làm thơ
Mẹ Bống yêu Bống bao giờ
Để cho cái Bống làm thơ cả ngày
Cái Bống là cái Bống bình
Thổi cơm gánh nước, 1 mình Bống ơi
Khách vào khách hãy ngồi chơi
Để tôi đi chợ mua vôi ăn trầu
Hàng trầu đã hết từ lâu
Hàng vơi cịn đợi, bắc cầu mới sang
44. Đố ai ngồi võng không đưa
Ru con khơng hát đị đưa khơng trèo
Đố ai đốt cháy ao bèo
Để anh gính đá Đơng Triều về ngâm
Bao giờ cho đá nảy mầm
Sung kia nảy nụ cho hành ra hoa
Bao giờ trạch đẻ ngọn đa
Sáo đẻ dưới nước thì ta lấy mình
Bao giờ dâu biếc dựng đình
Lim kia làm kén thì mình lấy ta
À á à ơi, à á à ơi…
45. Cái cị đi đón cơn mưa
Tối tăm mù mịt ai đưa cò về
Cò về đến gốc cây đề

Thằng tây nó bắn cị q một chân
Sớm mai đi chợ Đồng Xn
Chú lính mới hỏi sao chân cị q
Cị rằng cị đậu ngọn tre
Thằng tây nó bắn mới què một (á à) chân
46. Cài cò là cái cò kỳ
Ăn cơm nhà dì, uống nước (á) nhà cơ
Đêm về nó ngày ơ ô
Trang 18


Chồng yêu chồng bảo ngáy cho vui nhà
Đi chợ thì hay ăn quà
Chồng yêu chồng bảo về nhà đỡ (à) cơm
Cái cò là cái cò ca
Bắt về làm thịt lấy ra ba phần
Miếng lạc thời để phần chồng
Miếng xương mẹ gặm, miếng lòng phần con
47. Bồng bồng cõng chồng đi chơi
Đi đến chỗ lội đánh rơi mất chồng
Ông ơi cho tơi mượn cái khau sịng
Để tơi tát nước vớt chồng tơi lên
48. Con cị mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao
Ơng ơi ơng vớt tơi nao
Tơi có lịng nào ơng xáo với măng
Có xáo thì xáo nước trong
Đừng xáo nước đục đau lòng cò con.
49. Chàng ơi xin chớ lo phiền
tóc xe trăm ngọn em liền gỡ xong

Rối tơ em gỡ cịn sn
Rối đầu có lược, rối lịng có em
50. u nhau chả lấy được nhau
Con lợn bỏ đói buồng cau bỏ già
Bao giờ sum họp một nhà
Con lợn lại béo cau già lại ngon
51. Hôm qua tát nước đầu đình,
Bỏ quên cái áo trên cành hoa xoan
Em được thì cho anh xin
hay là em để làm tin trong nhà
Áo anh sứt chỉ đường tà
Vợ anh chưa có mẹ già chưa khâu
Áo anh sứt chỉ đã lâu
mai mượn cô ấy về khâu cho cùng
Khâu rồi anh sẽ trả công
Đến lúc lấy chồng anh lại giúp cho
Giúp cho một thúng xơi vị
Một con lợn béo, một vị rượu tăm
Giúp cho đôi chiếu em nằm
Đôi chăn em đắp, đôi chằm em đeo
Giúp cho quan tám tiền cheo
Quan năm tiền cưới lại đèo buồng cau
Trang 19


52. Con tôi buồn ngủ buồn nghê
Buồn ăn cơm nếp cháo kê thịt gà
Nhà cịn có một quả cà
Làm sao đủ miếng cơm và cho con
Con tơi khóc héo khóc hon

Khóc địi quả thị méo trơn đầu mùa
Con thèm phẩm oản trên chùa
Thèm quả chuối ngự tiến vua của làng
Con thèm gạo cốm Làng Ngang
Con thèm ăn quả dưa gang Làng Quài
Con thèm cá mát canh khoai
Con thèm xơ mít, thèm tai quả hồng
Con thèm đuôi cá vây bông
Thèm râu tơm rảo, thèm lịng bí đao
53. À ơi …
Em tơi buồn ngủ, buồn nghê
Buồn ăn cơm nếp, cháo kê, thịt gà
Buồn ăn bánh đúc, bánh đa
Củ từ, khoai nướng cùng là cháo kê
À ơi …
Em tôi buồn ngủ, buồn nghê
Con tằm đã chín, con dê đã mùi
Con tằm đã chín thì để lại ni
Con dê đã mùi thì để em ăn.
Mẹ ru con ngủ giấc nồng
54. Chiều chiều ra đứng Tây lầu tây
Tây lầu Tây, thấy cơ tang tình gánh nước
Tưới cây tưới cây ngơ đồng
Xui ai xui trong lịng, trong lịng tơi thương
Thương cơ tưới cây ngơ đồng
Chiều chiều ra ngóng nơi chân trời xa
Xa chân trời xa, thấy chim đàn chim Ơ Thước
Tung cánh bay về phía Ngân Hà
Chim đắp bao nhịp cầu trên dịng sơng sâu
Thương cho số kiếp vợ chồng Ngâu

Chiều chiều ra đứng bên dòng sơng
Sơng dịng sơng, thấy ai tang tình khuấy nước
Đẩy đưa đẩy đưa con đò
Thương ơi thương con đò, con đò sang sơng
Mênh mang nước trơi xi dịng

Trang 20