ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-***--

TRẦN NGUYỄN KIỀU MINH TRANG

Ý THỨC CHÍNH TRỊ CỦA CƠNG NHÂN TRONG
CÁC DOANH NGHỆP CĨ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC
NGỒI Ở TỈNH BÌNH DƯƠNG

Chun ngành: Triết học
Mã số: 60.22.03.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC

Người hướng dẫn khoa học:
PGS. TS Nguyễn Thanh

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

TRẦN NGUYỄN KIỀU MINH TRANG

Ý THỨC CHÍNH TRỊ CỦA CƠNG NHÂN
TRONG CÁC DOANH NGHIỆP CĨ VỐN ĐẦU
TƯ NƯỚC NGỒI Ở TỈNH BÌNH DƯƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2015


BẢNG DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
Số thứ
tự

Những từ viết tắt

Kí hiệu

1

Có vốn đầu tư nước ngồi

CVĐTNN

2

Tư bản chủ nghĩa

3

Giáo sư

GS

4


Phó giáo sư

PGS

5

Nhà xuất bản

NXB

6

Tiến sĩ

7

Khu chế xuất

KCX

8

Khu công nghiệp

KCN

TBCN

TS



LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là cơng trình nghiên cứu khoa
học của tơi, dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Nguyễn
Thanh.
Kết quả nghiên cứu công trình khoa học này là trung thực và
chưa từng được cơng bố.
Tp. Hồ Chí Minh, ngày 18 tháng 12 năm 2015
Tác giả
Trần Nguyễn Kiều Minh Trang


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1
Chương 1: Ý THỨC CHÍNH TRỊ VÀ Ý THỨC CHÍNH TRỊ CỦA GIAI
CẤP CƠNG NHÂN VIỆT NAM HIỆN NAY ............................................ 11
1.1. Ý THỨC CHÍNH TRỊ ....................................................................................11
1.1.1. Quan điểm về ý thức chính trị ..............................................................11
1.1.2. Vai trị của ý thức chính trị ...................................................................17
1.2. Ý THỨC CHÍNH TRỊ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN VIỆT NAM .....................22
1.2.1. Khái quát về giai cấp công nhân ...........................................................22
1.2.2. Những biểu hiện về ý thức chính trị của giai cấp cơng nhân Việt Nam
hiện nay ...........................................................................................................27
1.2.3. Sự cần thiết phải nâng cao ý thức chính trị cho giai cấp cơng nhân Việt
Nam hiện nay ..................................................................................................37
Kết luận chương 1 ...........................................................................................44
Chương 2: THỰC TRẠNG Ý THỨC CHÍNH TRỊ CỦA GIAI CẤP
CƠNG NHÂN VIỆT NAM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP CĨ VỐN
ĐẦU TƯ NƯỚC NGỒI Ở TỈNH BÌNH DƯƠNG .................................. 45
2.1. KHÁI QUÁT VỀ CÁC DOANH NGHỆP CĨ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC

NGỒI VÀ ĐỘI NGŨ CƠNG NHÂN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP CĨ
VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGỒI Ở TỈNH BÌNH DƯƠNG ............................ 45
2.1.1. Khái quát về các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi ở tỉnh Bình
Dương hiện nay ............................................................................................... 45
2.1.2. Khái quát về đội ngũ cơng nhân trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư
nước ngồi ở tỉnh Bình Dương ...................................................................... 53


2.2. Ý THỨC CHÍNH TRỊ CỦA CƠNG NHÂN TRONG CÁC DOANH
NGHIỆP CĨ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGỒI Ở TỈNH BÌNH DƯƠNG ... 63
2.2.1. Những mặt tích cực về ý thức chính trị của cơng nhân trong các doanh
nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi ở tỉnh Bình Dương .................................... 63
2.2.2. Những mặt hạn chế về ý thức chính trị của cơng nhân trong các doanh
nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi ở tỉnh Bình Dương ................................... 73
2.2.3. Ngun nhân hạn chế trong ý thức chính trị của cơng nhân trong các
doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi ở tỉnh Bình Dương.......................... 80
2.2.4. Dự báo xu hướng phát triển ý thức chính trị của cơng nhân trong các
doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi ở tỉnh Bình Dương ......................... 84
Kết luận chương 2 ........................................................................................... 90
Chương 3: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO

Ý THỨC

CHÍNH TRỊ CHO CƠNG NHÂN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP CĨ
VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGỒI Ở TỈNH BÌNH DƯƠNG ........................ 92
3.1. NHỮNG QUAN ĐIỂM NHẰM NÂNG CAO Ý THỨC CHÍNH TRỊ CHO CƠNG
NHÂN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP CĨ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGỒI ............92
3.1.1. Nâng cao ý thức chính trị cho cơng nhân trong các doanh nghiệp có
vốn đầu tư nước ngồi phải đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt
Nam, có sự tham gia tích cực của các tổ chức chính trị - xã hội trong doanh

nghiệp và tranh thủ sự ủng hộ của người sử dụng lao động .........................92
3.1.2. Gắn việc giáo dục chính trị với việc nâng cao trình độ mọi mặt cho
cơng nhân trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi. Nâng cao ý
thức chính trị cho cơng nhân trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước
ngồi phải được tiến hành thường xuyên, liên tục làm cho công nhân tự giác
vươn lên ..........................................................................................................94


3.2. NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM NÂNG CAO Ý THỨC CHÍNH TRỊ CHO
CƠNG NHÂN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP CĨ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGỒI Ở
TỈNH BÌNH DƯƠNG .........................................................................................97
3.2.1. Xây dựng và kiện tồn tổ chức Đảng, Cơng đồn và các tổ chức chính
trị - xã hội khác trong doanh nghiệp ...............................................................97
3.2.2. Đổi mới cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho công nhân ........... 106
3.2.3. Xây dựng và hồn thiện hệ thống chính sách, pháp luật bảo đảm việc
làm, đời sống, chăm lo bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho công nhân ... 115
3.2.4. Phát huy tính dân chủ trong cơng nhân và lành mạnh hóa đời sống
văn hố tinh thần cho cơng nhân ................................................................. 118
Kết luận chương 3 .........................................................................................122
KẾT LUẬN .................................................................................................. 124
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 126
PHỤ LỤC ..................................................................................................... 133


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc giai
cấp công nhân Việt Nam mà đội tiên phong là Đảng Cộng sản Việt Nam quang

vinh luôn nêu cao bản chất cách mạng, lãnh đạo toàn dân tộc làm nên những
thắng lợi có ý nghĩa lịch sử vơ cùng to lớn. Ngày nay, trong công cuộc xây
dựng và phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, Đảng ta lại lãnh
đạo giai cấp công nhân và nhân dân lao động cả nước tiếp tục làm nên những
kỳ tích mới. Trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, vai trị
cách mạng, vai trị lãnh đạo, tính tiên phong của giai cấp cơng nhân càng trở
nên quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến sự thành công và chiều hướng phát
triển của đất nước. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đã khẳng định rõ phương
hướng, quá trình xây dựng và phát triển của giai cấp công nhân Việt Nam là:
“Đối với giai cấp công nhân, coi trọng phát triển về số lượng và chất lượng,
nâng cao giác ngộ về bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn và nghề nghiệp, thực
hiện “tri thức hóa cơng nhân”, nâng cao năng lực ứng dụng và sáng tạo công
nghệ mới, lao động đạt năng suất, chất lượng và hiệu quả ngày càng cao,
xứng đáng là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước và vai trị lãnh đạo cách mạng trong thời kỳ mới”.
Để tiếp tục làm tròn sứ mệnh lịch sử giai cấp cơng nhân khơng ngừng
trưởng thành, hồn thiện mình, thường xuyên đổi mới tư duy lý luận, bản lĩnh
chính trị vững vàng, phát triển nhanh về số lượng và chất lượng, nhất là chất
lượng, mang tính chất một lực lượng công nhân công nghiệp, năng động, sáng
tạo, xứng đáng là lực lượng cách mạng tiên phong của tồn dân tộc.
Ngày nay, cơng nhân Việt Nam đã trưởng thành vượt bậc, tiếp tục
khẳng định sứ mệnh lịch sử của mình trong sự nghiệp đổi mới và phát triển
đất nước. Tuy nhiên, tình hình trên thế giới và trong nước hiện nay, đất nước


2

ta đang đứng trước vận hội mới với nhiều thời cơ và thách thức. Trước những
cám dỗ vật chất của nền kinh tế thị trường, một bộ phận cán bộ, đảng viên bị
thối hóa, biến chất, tệ nạn tham nhũng, lãng phí ảnh hưởng tiêu cực đến đời

sống chính trị - xã hội của đất nước. Điều đó dẫn tới làm suy giảm lịng tin
của nhân dân, trong đó có công nhân vào đường lối đổi mới đất nước, làm xói
mịn ý thức chính trị của người cơng nhân. Tại Đại hội Cơng đồn Việt Nam
lần thứ IX năm 2003, Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam đã chỉ rõ:
Một bộ phận công nhân, lao động, nhất là ở khu vực kinh tế ngồi quốc
doanh và có vốn đầu tư của nước ngoài,… ý thức giác ngộ giai cấp, nhận thức
chính trị, nhận thức về Đảng, về giai cấp cơng nhân và tổ chức Cơng đồn,
hiểu biết về pháp luật, chính sách cịn rất hạn chế; một số ít cơng nhân, viên
chức, lao động cịn bàng quan với chính trị, lối sống thực dụng, kỷ luật lao
động và tác phong cơng nghiệp cịn yếu.
Hạn chế về ý thức chính trị của công nhân trong các doanh nghiệp
CVĐTNN là tất yếu, vì đội ngũ cơng nhân này mới ra đời, chưa mang đúng
nghĩa là sản phẩm của nền đại công nghiệp. Hơn nữa, dưới tác động của các
yếu tố bên ngoài và bên trong đã ảnh hưởng không nhỏ đến ý thức chính trị
của đội ngũ cơng nhân. Trên thế giới với sự sụp đổ của hệ thống các nước chủ
nghĩa xã hội bao gồm có Liên Xơ và các nước Đông Âu làm cho sự mất cân
bằng hai thái cực trên thế giới, giữa hệ thống chủ nghĩa xã hội và tư bản chủ
nghĩa; các thế lực thù địch luôn tìm cách chống phá hệ thống xã hội chủ
nghĩa. Trong nước, những hạn chế của công cuộc đổi mới, sự yếu kém trong
tổ chức hoạt động chính trị - xã hội trong các doanh nghiệp CVĐTNN, mối
quan hệ giữa người sử dụng lao động và người lao động còn nhiều vấn đề bức
xúc,…Như vậy, chính những yếu tố tác động trên là rào cản lớn trên con
đường giai cấp công nhân hồn thành sứ mệnh lịch sử của mình mà Đảng và
nhân dân giao phó. Việc giáo dục nâng cao ý thức chính trị hiện nay cho đội


3

ngũ giai cấp cơng nhân Việt Nam nói chung và người công nhân hoạt động
trong các doanh nghiệp CVĐTNN ở tỉnh Bình Dương nói riêng rất quan

trọng. Việc nâng cao ý thức chính trị cho đội ngũ cơng nhân góp phần xây
dựng, đào tạo ra những lực lượng công nhân mới có đủ năng lực, phẩm chất,
trí tuệ, lịng hăng hái, nhiệt tình trong cơng việc để từ đó góp phần sự nghiệp
cách mạng của đất nước. Không những thế, giai cấp cơng nhân có thể biến tư
tưởng, lý luận thành niềm tin và hành động tự giác, sáng tạo tạo sự thống nhất
về tư tưởng và hành động trong đội ngũ cơng nhân. Từ đó, xây dựng thế giới
quan khoa học và nhân sinh quan cộng sản; giáo dục đạo đức, lối sống, phong
cách công nghiệp cho công nhân; đấu tranh chống các luận điệu sai trái, thù
địch, tư tưởng lạc hậu, bảo thủ, tiêu cực, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng,
xây dựng tư tưởng tích cực, tiến bộ v.v…
Trong những năm qua, công tác giáo dục ý thức chính trị cho đội ngũ
cơng nhân ở tỉnh Bình Dương ln được coi trọng và tăng cường, góp phần
xây dựng đội ngũ cơng nhân vững mạnh về chính trị, tư tưởng; đóng góp
xứng đáng vào q trình ổn định tư tưởng, phát triển ảnh hưởng chính trị của
Đảng vào trong đời sống xã hội, thiết thực góp phần vào q trình phát triển
tồn diện của địa phương; góp phần giải quyết những vướng mắc trong dân,
tạo niềm tin tưởng của nhân dân đối với Đảng.
Tuy nhiên, những yếu kém, hạn chế về ý thức chính trị của cơng nhân
lao động trong các doanh nghiệp CVĐTNN ở tỉnh Bình Dương trong những
năm qua vẫn cịn gây ảnh hưởng khơng nhỏ đến nền kinh tế của địa phương
và cả nước.
Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn như trên, từ những ưu điểm, hạn
chế về ý thức chính trị của công nhân làm việc trong các doanh nghiệp
CVĐTNN trên địa bàn, việc nghiên cứu luận văn này sẽ góp phần phát huy
những kết quả đạt được, khắc phục những hạn chế, yếu kém trong việc tiến


4

hành nâng cao ý thức chính trị cho đội ngũ công nhân làm việc trong các

doanh nghiệp CVĐTNN ở tỉnh Bình Dương. Với lý do đó, tác giả chọn đề tài
“Ý thức chính trị của cơng nhân trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư
nước ngồi ở tỉnh Bình Dương” làm đề tài cho luận văn Thạc sĩ Chính trị
học chuyên ngành Triết học.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Cho đến nay đã có nhiều nhà khoa học ở các lĩnh vực nghiên cứu về đề
tài này, nhiều cơng trình nghiên cứu đã được cơng bố. Cụ thể như:
Đã có nhiều cuốn sách, tác phẩm, bài viết về nội dung này như:
PGS.TS Bùi Đình Bơn với tác phẩm “Giai cấp công nhân Việt Nam mấy
vấn đề lý luận và thực tiễn” xuất bản năm 1996, trên cơ sở lý luận của chủ
nghĩa Mác – Lênin về giai cấp công nhân đã làm rõ hơn khái niệm về giai cấp
công nhân, những đặc điểm chủ yếu của giai cấp công nhân Việt Nam, thực
trạng cơ cấu giai cấp công nhân Việt Nam, xu hướng biến động cơ cấu giai cấp
công nhân Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, đánh giá vai trò
của giai cấp công nhân Việt Nam trong cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân,
trong bước đầu của công cuộc đổi mới, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Từ đó, tác
giả nêu lên chủ trương, biện pháp chính sách cơ bản nhằm xây dựng giai cấp
công nhân ngang tầm với sứ mệnh lịch sử của mình trong giai đoạn cách mạng
mới – giai đoạn đẩy mạnh cơng nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước.
Năm 1999. Viện Cơng nhân và Cơng đoàn thuộc Tổng Liên đoàn lao
động Việt Nam đã xuất bản cuốn sách “Xây dựng giai cấp công nhân Việt
Nam thời kỳ cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”. Cuốn sách là tập hợp
các bài viết của nhiều nhà nghiên cứu lý luận và hoạt động thực tiễn về giai
cấp cơng nhân, Cơng đồn.
Năm 2001, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn đã nghiên
cứu đề tài QX.99.04 về “Xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam đáp ứng yêu


5


cầu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước hiện nay”. Các tác giả đã khái
quát quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin và Đảng Cộng sản Việt Nam về
sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam. Từ khảo sát thực tiễn, các
tác giả làm rõ thực trạng của giai cấp công nhân Việt Nam và trên cơ sở đó
nêu lên những phương hướng và giải pháp nhằm xây dựng giai cấp công nhân
đáp ứng yêu cầu cơng nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước.
Năm 2004, PGS.TS Dương Xuân Ngọc đã xuất bản cuốn sách: “Giai
cấp công nhân Việt Nam trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước”. Trên cơ sở khoa học, cuốn sách đã làm rõ những nhân tố khách quan
và chủ quan tác động tới sự biến đổi của giai cấp công nhân Việt Nam. Đánh
giá thực trạng và vai trị của giai cấp cơng nhân Việt Nam trong sự nghiệp
cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đưa ra dự báo về xu hướng biến đổi
giai cấp công nhân Việt Nam trong những năm đầu thế kỷ XXI. Trên cơ sở đó
đề ra mục tiêu, phương hướng, giải pháp xây dựng và phát triển giai cấp công
nhân xứng đáng là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước.
Một số luận án Tiến sĩ cũng đề cập đến vấn đề giai cấp công nhân, như
Luận án tiến sĩ Triết học “Tích cực hóa nhân tố chủ quan để giai cấp công
nhân Việt Nam thực hiện và hồn thành sứ mệnh lịch sử của mình” của tác
giả Trần Thị Bích Liên, năm 2001. Trong luận án, tác giả đã khẳng định một
số vấn đề lý luận về giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của nó; phân tích
các quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin về nhân tố chủ quan trong việc bảo
đảm thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân; thực trạng của việc
phát huy các nhân tố đó trong giai cấp cơng nhân hiện nay; nêu phương
hướng và đề xuất các giải pháp tích cực hóa nhân tố chủ quan để giai cấp
cơng nhân Việt Nam hồn thành sứ mệnh lịch sử của mình.
Tác giả Lê Văn Cường (2012) với luận văn thạc sĩ chuyên ngành Công


6


tác tư tưởng với đề tài “Nâng cao chất lượng cơng tác giáo dục chính trị - tư
tưởng cho cơng nhân cao su ở tỉnh Đồng Nai hiện nay”; đã khái quát lý luận
cơ sở về công tác giáo dục chính trị - tư tưởng, thực trạng cơng tác giáo dục
chính trị - tư tưởng tỉnh Đồng Nai và từ đó nêu lên phương hướng và giải
pháp nâng cao chất lượng cơng tác giáo dục chính trị - tư tưởng cho cơng
nhân cao su ở tỉnh Đồng Nai.
Ngồi ra, cịn có một số bài nghiên cứu về giai cấp cơng nhân trên các
tạp chí, các báo như: “Giai cấp cơng nhân phát huy truyền thống vẻ vang đi
đầu trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” của Lê Khả
Phiêu, Báo Nhân dân 1998, ngày 6 tháng 11; “Xây dựng giai cấp công nhân
Việt Nam đáp ứng yêu cầu mới của lịch sử” của Nguyễn Viết Vượng, Báo
Nhân dân, 1998, ngày 1 tháng11; “Vấn đề xây dựng giai cấp công nhân vững
mạnh trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của ta” của Hồng Chí Bảo,
Tạp chí Khoa học Chính trị, 1998, số 1; “Tri thức hóa giai cấp cơng nhân Việt
Nam” của Cù Thị Hậu, Tạp chí Cộng sản, số 2; “Giai cấp cơng nhân Việt
Nam tự nhận thức về giai cấp mình trong thời đại mới” của Văn Tạo, Tạp chí
Lao động và Cơng đồn, tháng 1 năm 2000,…
Các cơng trình nghiên cứu trên chủ yếu tập trung làm nổi bật sứ mệnh
lịch sử của giai cấp công nhân hiện nay trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
đất nước. Trong đó, có những cơng trình có đề cập đến vấn đề thực trạng về
trình độ lý luận chính trị, sự giác ngộ giai cấp và những biện pháp nâng cao
giác ngộ, bản lĩnh chính trị cho giai cấp cơng nhân. Mặc dù, các tác giả có đề
cập đến khía cạnh ý thức chính trị, song ý thức chính trị của cơng nhân trong
các doanh nghiệp CVĐTNN ở tỉnh Bình Dương chưa được nghiên cứu.
Một số cơng trình liên quan đến chủ đề ý thức chính trị có bài viết của
tác giả Phạm Thị Xn Hương đăng trên tạp chí Lao động và Cơng đoàn,
tháng 10 năm 2000: “Nâng cao ý thức giai cấp cho công nhân – một việc quan



7

trọng cần làm trong giai đoạn hiện nay”. Trong bài viết này, tác giả đã khẳng
định tầm quan trọng của việc giác ngộ ý thức giai cấp cho giai cấp công nhân,
đánh giá khái quát thực trạng cũng như nguyên nhân thực trạng về ý thức giai
cấp của giai cấp cơng nhân Việt Nam; từ đó nêu bật tầm quan trọng và những
giải pháp cơ bản để nâng cao ý thức giai cấp cho giai cấp công nhân.
Cuốn sách “Ý thức chính trị của cơng nhân trong một số doanh nghiệp
ở Hà Nội hiện nay” do PGS.TS Phan Thanh Khôi chủ biên, xuất bản năm
2003 đã nêu lên những vấn đề của giai cấp cơng nhân nói chung và đội ngũ
cơng nhân ở Hà Nội nói riêng; những biểu hiện ý thức chính trị của giai cấp
cơng nhân; thực trạng ý thức chính trị của cơng nhân trong các doanh nghiệp
Nhà nước và doanh nghiệp CVĐTNN ở Hà Nội; những quan điểm và giải
pháp để nâng cao ý thức chính trị cho đội ngũ cơng nhân này.
Các cơng trình, chỉ tập trung vào lực lượng giai cấp cơng nhân nói
chung Việt Nam hay chỉ đề cập ý thức chính trị của giai cấp công nhân phạm
vi hẹp tại Hà Nội.
Trên cơ sở nghiên cứu, kế thừa, tiếp thu các nội dung của các tác giả,
các cơng trình nghiên cứu trước đây về vấn đề này, căn cứ vào tình hình thực
tế về ý thức chính trị của cơng nhân trong các doanh nghiệp CVĐTNN ở tỉnh
Bình Dương, tác giả đi vào nghiên cứu về vấn đề này một cách cụ thể rõ ràng
hơn, trong đó chú trọng đến việc nghiên cứu nội dung: Nâng cao ý thức chính
trị của cơng nhân trong các doanh nghiệp CVĐTNN ở tỉnh Bình Dương.
3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở làm rõ cơ sở lý luận về ý thức chính trị, ý thức chính trị của
giai cấp công nhân Việt Nam và thực tiễn về ý thức chính trị của cơng nhân
trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi ở tỉnh Bình Dương, luận
văn tiến hành khảo sát thực trạng, nêu lên quan điểm và giải pháp chủ yếu



8

nhằm nâng cao ý thức chính trị của cơng nhân trong các doanh nghiệp
CVĐTNN ở tỉnh Bình Dương hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Từ việc làm rõ khái niệm “Ý thức chính trị” và những biểu hiện trong
thực tế ý thức chính trị của giai cấp cơng nhân, luận văn khẳng định tính tất
yếu của việc nâng cao ý thức chính trị cho giai cấp cơng nhân Việt Nam.
- Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng ý thức chính trị của cơng
nhân trong các doanh nghiệp CVĐTNN ở tỉnh Bình Dương, chỉ ra ngun
nhân thực trạng đó.
- Nêu lên những quan điểm và giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao ý thức
chính trị của cơng nhân trong các doanh nghiệp CVĐTNN ở tỉnh Bình Dương.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Luận văn không nghiên cứu ý thức của giai cấp cơng nhân nói chung,
chỉ nghiên cứu ý thức chính trị của cơng nhân trong doanh nghiệp CVĐTNN
ở tỉnh Bình Dương.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung: Tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản nhất về
ý thức chính trị, thực trạng ý thức chính trị của cơng nhân trong các doanh
nghiệp CVĐTNN ở tỉnh Bình Dương và việc nâng cao ý thức chính trị của
cơng nhân trong các doanh nghiệp CVĐTNN ở tỉnh Bình Dương .
Về khơng gian: Đề tài chủ yếu khảo sát và phân tích thực trạng ý thức
chính trị của cơng nhân trong các doanh nghiệp CVĐTNN ở tỉnh Bình Dương.
Về thời gian: Đề tài tập trung phân tích những mặt mạnh, ưu điểm cũng
như hạn chế về ý thức chính trị của cơng nhân trong các doanh nghiệp
CVĐTNN ở tỉnh Bình Dương từ năm 2009 cho đến nay.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu



9

5.1. Cơ sở lý luận
- Đề tài được nghiên cứu trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin
và tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng ta về giai cấp công nhân và
các vấn đề liên quan. Đồng thời, luận văn cũng kế thừa những thành quả của
các cơng trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng
và chủ nghĩa duy vật lịch sử; các phương pháp logic - lịch sử, phương pháp
phân tích và tổng hợp, phương pháp so sánh,…. Trong việc nghiên cứu để
thực hiện được nhiệm vụ và đạt được mục đích đề ra.
6. Cái mới của luận văn
- Trên cơ sở tiếp cận thực tiễn về ý thức chính trị của cơng nhân trong
các doanh nghiệp CVĐTNN ở tỉnh Bình Dương, đề tài đánh giá thực trạng ý
thức chính trị của cơng nhân trong các doanh nghiệp CVĐTNN ở tỉnh Bình
Dương. Đề tài cũng tiến hành khảo sát, điều tra xã hội học nhằm đưa ra những
kết quả bổ trợ cho nhận định, đánh giá tình hình ý thức chính trị của cơng
nhân trong các doanh nghiệp CVĐTNN trên địa bàn, giúp cho việc đề ra quan
điểm, giải pháp phù hợp và mang tính khả thi hơn.
- Hệ thống quan điểm, giải pháp chủ yếu, có tính khả thi nhằm nâng
cao ý thức chính trị của cơng nhân trong các doanh nghiệp CVĐTNN ở tỉnh
Bình Dương.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
Kết quả nghiên cứu của Luận văn có thể là nguồn tài liệu tham khảo
cho các cấp ủy đảng, Ban Tuyên giáo các cấp và các đảng bộ quận, huyện ở
tỉnh Bình Dương; luận văn có thể dùng làm tài liệu phục vụ giảng dạy lý luận
chính trị với chuyên đề về giai cấp công nhân trong giai đoạn hiện nay. Kết

quả của luận văn góp phần khẳng định vai trò, tầm quan trọng của việc nâng


10

cao ý thức chính trị của cơng nhân nói chung và cơng nhân trong các doanh
nghiệp CVĐTNN ở tỉnh Bình Dương nói riêng và các giải pháp góp phần
nâng cao ý thức chính trị của cơng nhân trong các doanh nghiệp CVĐTNN ở
tỉnh Bình Dương trong thời gian tới.
8. Cấu trúc của luận văn
Luận văn bao gồm mở đầu, 3 chương, 6 tiết, kết luận, danh mục tài liệu
tham khảo và các phụ lục.


11

PHẦN NỘI DUNG
Chương 1
Ý THỨC CHÍNH TRỊ VÀ Ý THỨC CHÍNH TRỊ
CỦA GIAI CẤP CƠNG NHÂN VIỆT NAM
1.1. Ý THỨC CHÍNH TRỊ
1.1.1. Quan niệm về ý thức chính trị
Chính trị theo ngun nghĩa của nó là những cơng việc nhà nước hay
công việc xã hội liên quan đến nhà nước, là phạm vi hoạt động gắn với những
quan hệ giai cấp, dân tộc và các nhóm xã hội khác nhau mà hạt nhân của nó là
vấn đề giành, giữ và sử dụng quyền lực nhà nước.
Theo V.I.Lênin, cái quan trọng nhất của chính trị là “Tổ chức chính
quyền nhà nước”, chính trị là mối quan hệ giữa các giai cấp, các cộng đồng xã
hội về vấn đề nhà nước, là sự tham gia của nhân dân vào các công việc của
nhà nước, là tổng hợp những phương hướng, những mục tiêu được quy định

bởi lợi ích cơ bản của giai cấp, của đảng phái, là hoạt động thực tiễn của các
giai cấp, các đảng phái, các nhà nước để thực hiện đường lối đã được lựa
chọn nhằm đạt được những mục tiêu đặt ra.
Hình thái ý thức chính trị là hình thái ý thức chỉ xuất hiện và tồn tại
trong các xã hội có giai cấp và nhà nước, nó phản ánh các quan hệ chính trị,
kinh tế, xã hội giữa các giai cấp, các dân tộc và các quốc gia, cũng như thái độ
của các giai cấp đối với quyền lực nhà nước.
Ý thức chính trị là sự hiểu biết, sự quan tâm đến những vấn đề chính
trị. Ý thức chính trị là sự phản ánh các quan hệ kinh tế - xã hội, phản ánh
những lợi ích cơ bản và địa vị của các giai cấp đó trong việc giành hoặc duy
trì quyền điều hành nhà nước.
Theo V.I.Lênin, chính trị là tham gia vào các cơng việc của nhà nước,


12

các định hướng của nhà nước, xác định hình thức, nhiệm vụ, nội dung hoạt
động của nhà nước. Vì thế, ý thức chính trị cịn là sự nhận thức về nhà nước,
về mục tiêu, nhiệm vụ cũng như con đường, lực lượng xã hội để thể hiện mục
tiêu, nhiệm vụ của nhà nước và sự tham gia của các chủ thể vào hoạt động của
nhà nước.
Nhà nước bao giờ cũng là Nhà nước của một giai cấp nhất định, bị chi
phối trực tiếp của một đảng phái nào đó. Bên cạnh những đảng phái cầm
quyền còn nhiều đảng phái khác đại diện cho hệ tư tưởng, cho lợi ích của các
giai cấp trong xã hội. Mọi quan hệ giữa các đảng phái cũng là chính trị. Vì
thế, ý thức chính trị là thái độ của các đảng phái đối với mọi hoạt động của
Nhà nước.
Trung tâm của đời sống chính trị là quyền lực chính trị. Quyền lực
chính trị là quyền lực của một giai cấp hay của liên minh giai cấp, tập đồn xã
hội, nó nói lên khả năng của một giai cấp thực hiện lợi ích của mình. Quyền

lực chính trị nói lên bản chất hoạt động chính trị của mọi giai cấp, mọi đảng
phái trong xã hội có giai cấp. Do đó, ý thức chính trị cịn thể hiện ở sự nhận
thức được nhu cầu, lợi ích chính trị, là sự nhận thức về quyền lợi chính trị.
Chính trị xuất hiện khi xã hội phân chia thành giai cấp và mâu thuẫn
giữa các giai cấp trở nên gay gắt khơng thể điều hịa được. Trong xã hội có
giai cấp, mỗi hình thái kinh tế xã hội đều có một kết cấu giai cấp nhất định,
trong đó có những giai cấp cơ bản, giai cấp không cơ bản và các tầng lớp xã
hội khác. Ý thức chính trị thể hiện quan điểm giải quyết lợi ích chính trị mà
các giai cấp, tầng lớp xã hội đó đang theo đuổi, ở sự liên minh giai cấp, đấu
tranh và hợp tác giữa các giai cấp, tầng lớp vì những yêu cầu nhất định.
Chính trị thực chất là quan hệ về lợi ích giữa các giai cấp, các nhóm xã
hội, các quốc gia dân tộc. Trong đó, lợi ích kinh tế là cơ bản nhất. Chính trị là
sự biểu hiện tập trung của kinh tế nên ý thức chính trị gắn liền vấn đề kinh tế.


13

Ý thức chính trị thực tiễn – thơng thường hình thành trực tiếp phản ánh
sinh động, trực tiếp từ hoạt động thực tiễn trong mơi trường chính trị của xã
hội. Ở trạng thái tâm lý xã hội, những cảm xúc và những tâm trạng về chính trị
của quần chúng thường thiếu bền vững và không ổn định. Song, những trạng
thái tâm lý xã hội như vậy lại có vai trị to lớn và trực tiếp đối với hành vi chính
trị của quần chúng đơng đảo; thơng qua đó hệ tư tưởng chính trị tác động vào
đời sống chính trị của xã hội. Ý thức chính trị thơng thường tuy là trình độ thấp
so với ý thức lý luận, nhưng những tri thức kinh nghiệm phong phú có thể trở
thành tiền đề quan trọng cho sự hình thành các hệ tư tưởng chính trị.
Ý thức chính trị được biểu hiện là những tư tưởng, quan điểm chính trị
đã được hệ thống hóa thành một chỉnh thể mang tính hợp lý, khoa học, phản
ánh được mối liên hệ tất yếu, phổ biến của các hiện tượng trong đời sống
chính trị, được hệ thống hóa, khái qt hóa thành các học thuyết chính trị,

được trình bày dưới dạng những khái niệm, phạm trù, quy luật. Ý thức lý luận
(lý luận khoa học chính trị) có khả năng phản ánh hiện thực chính trị khách
quan một cách khái quát, sâu sắc và chính xác, vạch ra các mối liên hệ bản
chất của các sự vật và hiện tượng. Ý thức chính trị đạt trình độ cao và mang
tính hệ thống tạo thành các hệ tư tưởng chính trị.
Hệ tư tưởng chính trị của một giai cấp nhất định phản ánh trực tiếp tập
trung lợi ích giai cấp của giai cấp ấy. Hệ tư tưởng chính trị được thể hiện
trong đường lối, cương lĩnh chính trị của các chính đảng của các giai cấp khác
nhau cũng như trong luật pháp, chính sách nhà nước, cơng cụ của giai cấp
thống trị. Hệ tư tưởng chính trị được hình thành một cách tự giác. Nó được
các nhà tư tưởng của giai cấp xây dựng và truyền bá. Hệ tư tưởng chính trị
gắn với các tổ chức chính trị. Thơng qua các tổ chức chính trị mà một giai cấp
nào đó tiến hành cuộc đấu tranh về ý thức hệ vì lợi ích của giai cấp mình.
Hệ tư tưởng chính trị của một giai cấp nắm chính quyền có vai trị rất to


14

lớn trong đời sống xã hội. Nó tác động lại cơ sở kinh tế thông qua các tổ chức
nhà nước, biểu hiện ở chỗ nó thơng qua quyền lực nhà nước để bảo vệ và phát
triển nền tảng kinh tế mà giai cấp cầm quyền là người đại diện cho quan hệ
sản xuất chiếm địa vị thống trị trong xã hội đó. Hệ tư tưởng chính trị có tác
động đến đời sống tinh thần, thông qua tổ chức nhà nước giai cấp thống trị sẽ
xác lập vị trí cho hệ tư tưởng trong mọi lĩnh vực tinh thần của đời sống xã hội.
Các hình thái ý thức xã hội đều chịu sự chi phối của ý thức chính trị,
phục tùng đường lối chính trị của giai cấp cầm quyền. Hệ tư tưởng chính trị
của một giai cấp có thể tiến bộ, cách mạng nhưng cũng có thể lạc hậu, phản
cách mạng. Điều đó tùy thuộc vào vai trị của giai cấp đó quyết định. Khi giai
cấp đó cịn là giai cấp tiến bộ, cách mạng, tiêu biểu cho tiến trình lịch sử thì
hệ tư tưởng chính trị của nó là tiến bộ, phản ánh đúng hiện thực của đời sống

chính trị và có tác động tích cực đến sự phát triển của xã hội. Khi giai cấp đó
trở nên lạc hậu, khơng cịn vai trị lịch sử thì hệ tư tưởng của nó phản khoa
học, phản ánh xuyên tạc, sai lầm hiện thực đời sống chính trị và nó sẽ kìm
hãm sự phát triển của xã hội.
Ý thức chính trị thực tiễn – thơng thường và hệ tư tưởng có quan hệ
biện chứng với nhau vì chúng đều là sự phản ánh hiện thực đời sống chính trị.
Ý thức chính trị thực tiễn – thông thường biểu hiện dưới dạng tâm lý, tình
cảm giai cấp sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp thu hệ tư tưởng chính trị
của giai cấp, ngược lại hệ tư tưởng chính trị của giai cấp lại củng cố, định
hướng cho sự phát triển tâm lý, tình cảm giai cấp.
Theo quan điểm của Chủ nghĩa Mác –Lênin ý thức chính trị là mặt tinh
thần của đời sống chính trị, bao gồm tồn bộ những quan điểm, tư tưởng cùng
những tình cảm, tâm trạng,… của những cộng đồng xã hội, nảy sinh từ tồn tại
xã hội và phản ánh tồn tại xã hội trong những giai đoạn phát triển nhất định.
Cần thấy rõ sự khác biệt tương đối giữa ý thức chính trị và ý thức chính


15

trị cá nhân. Ý thức chính trị của cá nhân đều phản ánh tồn tại xã hội với mức
độ khác nhau. Do đó, nó khơng thể khơng mang tính xã hội. Song ý thức cá
nhân không phải bao giờ cũng thể hiện quan điểm tư tưởng, tình cảm phổ biến
của một cộng đồng, một tập đoàn xã hội, một thời đại xã hội nhất định.
Ý thức chính trị là chỉ ý thức chính trị nói chung, nảy sinh từ nhu cầu
lợi ích chính trị của cả cộng đồng xã hội hoặc của một nhóm xã hội, một giai
cấp, một tầng lớp nào đó trong xã hội. Đó là những chuẩn mực giá trị chung
về nhu cầu, lợi ích chính trị được cả cộng đồng chấp nhận.
Ý thức chính trị cá nhân là sự đánh giá, thái độ, sự hiểu biết của từng cá
nhân về những vấn đề hiện thực của đời sống chính trị. Vì vậy, ý thức chính
trị cá nhân rất đa dạng, phong phú và mang màu sắc chủ quan. Một số vấn đề

chính trị được nhìn nhận dưới nhiều lăng kính khác nhau. Cho nên trong việc
giáo dục ý thức chính trị cho mỗi cá nhân cần khuyến khích tính tích cực sáng
tạo đồng thời có những định hướng để tránh những nhận thức không đúng đắn
dẫn đến những hậu quả tiêu cực.
Ý thức chính trị cá nhân trong xã hội có phân chia giai cấp, về bản chất,
là biểu hiện mức độ này hay mức độ khác của ý thức giai cấp, do địa vị và
những điều kiện sinh hoạt vật chất chung của giai cấp quyết định. Nhưng mỗi
cá nhân lại có những hồn cảnh sinh sống riêng như hoàn cảnh giáo dục,
trường đời mà họ trải qua, ảnh hưởng tư tưởng chính trị và tư tưởng khác do
họ tiếp thu được khi họ sống trong mơi trường thân cận (gia đình, bạn bè,
đồng nghiệp),… Tất cả những cái đó làm cho ý thức chính trị của mỗi người
vừa biểu hiện ý thức giai cấp vừa mang những đặc điểm cá nhân, tạo thành
những cá tính và nhân cách riêng của cá nhân, làm cho thế giới tinh thần của
cá nhân này khác với thế giới tinh thần của những cá nhân khác cùng giai cấp.
Tuy nhiên, quá nhấn mạnh những điều kiện sinh sống của cá nhân, thổi
phồng mặt cá nhân trong ý thức chính trị của con người sẽ dẫn tới hiểu sai bản


16

chất của ý thức chính trị cá nhân. Vì vậy, khi đánh giá các hiện tượng ý thức
chính trị trong xã hội có giai cấp phải nắm vững mối quan hệ biện chứng giữa
ý thức giai cấp và ý thức chính trị cá nhân.
Ý thức chính trị cộng đồng và ý thức chính trị cá nhân tồn tại trong mối
quan hệ hữu cơ biện chứng với nhau, thâm nhập vào nhau và làm phong phú
nhau. Ý thức chính trị cộng đồng cũng là ý thức chính trị của một xã hội, của
một nhóm người, một tập đồn người. Vì vậy nó chỉ tồn tại, phát triển, thể hiện
thơng qua ý thức chính trị của mỗi cá nhân. Tuy nhiên, ý thức chính trị cộng
đồng khơng phải là phép cộng giản đơn của các ý thức chính trị cá nhân mà nó
là chất mới được kết tinh từ những tinh hoa của các ý thức cá nhân, nó được cả

cộng đồng chấp nhận. Ngược lại, ý thức cá nhân sẽ mang nội dung nào đó của
ý thức chính trị cộng đồng, bị chi phối bởi ý thức chính trị cộng đồng.
Trong xã hội có giai cấp, các giai cấp có những điều kiện sinh hoạt vật
chất khác nhau, những lợi ích khác nhau do địa vị xã hội của mỗi giai cấp quy
định, do đó, ý thức chính trị của mỗi giai cấp có nội dung và hình thức phát
triển khác nhau hoặc đối lập nhau.
Tính giai cấp của ý thức chính trị biểu hiện ở tâm lý chính trị cũng như
ở hệ tư tưởng.Về mặt tâm lý chính trị, mỗi giai cấp đều có tình cảm, tâm
trạng, thói quen riêng, có thiện cảm hay ác cảm với tập đồn xã hội này hoặc
tập đồn xã hội khác. Ở trình độ hệ tư tưởng thì tính giai cấp của ý thức chính
trị biểu hiện sâu sắc hơn nhiều. Trong xã hội có đối kháng giai cấp bao giờ
cũng có những quan điểm tư tưởng hoặc những tư tưởng đối lập nhau: tư
tưởng của giai cấp bóc lột và giai cấp bị bóc lột, của giai cấp thống trị và giai
cấp bị trị. Những tư tưởng thống trị của một thời đại bao giờ cũng là tư tưởng
của giai cấp thống trị về kinh tế và chính trị ở thời đại đó.
Nếu hệ tư tưởng của giai cấp bóc lột thống trị ra sức bảo vệ địa vị của
giai cấp đó thì hệ tư tưởng của giai cấp bị trị, bị bóc lột thể hiện nguyện vọng


17

và lợi ích của quần chúng lao động chống lại xã hội người bóc lột người, xây
dựng một xã hội cơng bằng khơng có áp bức bóc lột.
Chủ nghĩa Mác – Lênin là hệ tư tưởng khoa học và cách mạng của giai
cấp cơng nhân, ngọn cờ giải phóng của quần chúng bị áp bức, bóc lột, phản
ánh tiến trình khách quan của sự phát triển lịch sử. Hệ tư tưởng Mác – Lênin
đối lập với hệ tư tưởng tư sản – hệ tư tưởng bảo vệ lợi ích của giai cấp tư sản,
bảo vệ chế độ người bóc lột người. Cuộc đấu tranh giai cấp giữa giai cấp tư
sản và giai cấp vô sản hàng thế kỷ nay diễn ra gay gắt trên tất cả các lĩnh vực,
trong đó có lĩnh vực hệ tư tưởng.

Trong điều kiện xã hội ngày nay, cuộc đấu tranh giai cấp trên lĩnh vực
ý thức vẫn đang tiếp tục diễn ra. Trước những khó khăn và thử thách trên
con đường phát triển của chủ nghĩa xã hội, các thế lực thù địch đang ra sức
tiến công vào chủ nghĩa Mác – Lênin muốn phủ nhận và xóa bỏ nó. Do vậy
bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin trong điều kiện thế giới ngày
nay, là một nhiệm vụ quan trọng của cuộc đấu tranh vì mục tiêu độc lập dân
tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội của nhân dân ta và nhân dân tiến bộ trên thế
giới nói chung.
Vận dụng những vấn đề phân tích trên để nghiên cứu ý thức chính trị
của giai cấp cơng nhân Việt Nam trong giai đoạn hiện nay có ý nghĩa rất quan
trọng, giai cấp công nhân Việt Nam là giai cấp lãnh đạo cách mạng, nếu
khơng có một trình độ giác ngộ chính trị nhất định, sẽ khơng thể hồn thành
được sứ mệnh của mình.
1.1.2. Vai trị của ý thức chính trị
Ý thức chính trị có vai trị quan trọng đối với sự phát triển của xã hội,
giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của xã hội và thâm nhập vào các
hình thái ý thức xã hội khác. Điều này được thể hiện ở bốn điểm sau:


18

Một là, đối với đời sống xã hội. Ý thức chính trị là một hình thái xã hội,
nó ra đời trên cơ sở tồn tại xã hội. C. Mác và Ph.Ăngghen cho rằng tư tưởng
là sản phẩm của quan hệ sản xuất. Trong một hình thái kinh tế - xã hội thì
tồn bộ những quan hệ sản xuất hợp thành cơ cấu kinh tế của hình thái kinh tế
xã hội gọi là cơ sở hạ tầng. Trên cơ sở hạ tầng ấy hình thành nên một kiến
trúc thượng tầng bao gồm các hình thái ý thức xã hội (trong đó có ý thức
chính trị và các thể chế tương ứng) cùng với những thiết chế xã hội tương
ứng. Cơ sở hạ tầng quyết định kiến trúc thượng tầng nên cũng quyết định hình
thái ý thức chính trị. Ý thức chính trị phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng, do cơ sở hạ

tầng quyết định. Tuy nhiên, ý thức chính trị khơng phản ánh một cách giản
đơn, máy móc đời sống xã hội mà nó có tác động trở lại đối với đời sống xã
hội, thậm chí trong những giới hạn nhất định thơng qua tổ chức nhà nước, nó
có thể thay đổi cơ sở kinh tế.
Xã hội muốn phát triển nhanh và bền vững phải có sự ổn định về mọi
mặt mà trước hết là sự ổn định về chính trị. Sự ổn định về chính trị thể hiện và
phụ thuộc vào nhiều vấn đề.
Sự ổn định về chính trị trước hết phải có đường lối chính trị đúng đắn.
Đường lối chính trị do các đảng chính trị đề ra, trong đó quan trọng là đường
lối chính trị của đảng cầm quyền. Nếu khơng có đường lối chính trị đúng đắn,
tiến bộ, phản ánh xu thế phát triển của lịch sử thì khơng thể định hướng cho
sự phát triển của xã hội. Đường lối chính trị đúng hay sai sẽ phản ánh trình độ
ý thức chính trị cao hay thấp.
Khả năng điều hành vĩ mô hợp lý của nhà nước. Trong xã hội có giai
cấp, nhà nước bao giờ cũng là nhà nước của giai cấp thống trị. Hoạt động của
nhà nước bị chi phối bởi đảng cầm quyền. Đường lối chính trị của đảng cầm
quyền lãnh đạo nhà nước đề ra định hướng, chiến lược cho nhà nước hoạt động
nhằm phát triển kinh tế - xã hội. Trình độ cụ thể hóa sử dụng quyền lực nhà