11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 1
Chương 5
Ra quyết định
Ra quyết định
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 2
Mục đích nghiên cứu

Tiến trình ra quyết định

Ra quyết định trong các điều kiện

Sự khác nhau giữa các vấn đề

Các mô hình ra quyết định

Phương pháp ra quyết định cá nhân và nhóm
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 3
Tiến trình ra quyết đinh

Quyết định

Là sự lựa chọn một phương án trong số các
phương án để giải quyết một vấn đề nào đó
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 4
Vấn đề là gì?

Vấn đề là sự khác biệt giữa tình trạng hiện tại
và ước muốn trong tương lai

Vấn đề chín muồi cần phải hành động như là


Những thách thức hoặc khó khăn

Cơ hội
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 5
Ví dụ về các quyết định đã đưa ra
trong chức năng hoạch định

Mục tiêu dài hạn của tổ chức là gì?

Các chiến lược tốt nhất để đạt được mục tiêu này.

Mục tiêu ngắn hạn của tổ chức

Những phương thức hiệu quả để hoàn thành nhiệm
vụ

Đối thủ cạnh tranh nào đang được xem xét

Ngân sách nào cần thiết để hoàn thành các nhiệm vụ
trong đơn vị

Mục tiêu cá nhân như thế nào?
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 6
Tiến trình ra quyết định
Một khuôn khổ trình bày cách thức chúng ta suy
nghĩ và ra quyết định
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 7
Tiến trình ra quyết định

Ra quyết định là một tiến trình, gồm các

bước:

Xác định vấn đề

Lựa chọn giải pháp, giải quyết vấn đề

Đánh giá thực hiện giải pháp đã chọn
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 8
Tiến trình ra quyết định
Xác định
vấn đề
Xác định các
tiêu chuẩn
quyết định
Phân bổ trọng
số cho các tiêu
chuẩn
Phát triển
các giải
pháp
Phân tích
các giải
pháp
Lựa chọn
một giải
pháp
Thực thi
giải pháp
Đánh giá tính
hữu hiệu của

quyết định
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 9
Tiến trình ra quyết định
1) Xác định vấn đề: liên quan đến năng lực của nhà
quản trị nhất là năng lực hoạch định và điều hành

Nhận biết trước

Nhận thức và kiểm soát được những tác động của
môi trường bên trong và bên ngoài tổ chức

Giải thích rõ

Đánh giá được các yếu tố và xác định được nguyên
nhân của vấn đề

Sự liên kết

Giữa thực trạng hiện tại và kỳ vọng trong tương lai
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 10
Tiến trình ra quyết định
2) Xác định các tiêu chuẩn của quyết định

Cần định rõ các tiêu chuẩn quan trọng trong
việc giải quyết vấn đề

Các tiêu chuẩn có thể được định lượng hoặc
định tính
3) Xác định trọng số cho các tiêu chuẩn


Các tiêu chuẩn có tầm quan trọng khác nhau
nên cần ấn định trọng số cho từng tiêu chuẩn
đánh giá
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 11
Tiến trình ra quyết định
4) Phát triển các phương án

Liệt kê các giải pháp có thể giải quyết vấn đề
một cách thành công
5) Phân tích các phương án

Đánh giá điểm mạnh và điểm yếu của mỗi
phương án

Đánh giá so với tiêu chuẩn đã xác định
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 12
Tiến trình ra quyết định
6) Lựa chọn phương án

Cần tính đến các khía
cạnh đạo đức, pháp lý,
kinh tế và thực tế
Håüp phaïp
Håüp phaïp
Âaûo âæïc
Âaûo âæïc
Kinh tãú
Kinh tãú
Thæûc tãú
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 13

Tiến trình ra quyết định
7) Thực thi quyết định

Chuyển quyết định đến những người liên
quan

Làm cho mọi người cam kết thực hiện
8) Đánh giá kết quả thực hiện phương án

Có hiệu chỉnh được vấn đề không?

Có đạt được kết quả mong muốn không?
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 14
Những điều kiện ra quyết định

Chắc chắn

Vấn đề và phương án đều hoàn toàn được biết và định
dạng rõ

Rủi ro

Phản ánh khả năng xảy ra một sự kiện nào đó và nằm
giữa một đầu là chắc chắn và đầu kia là không chắc
chắn, mơ hồ.

Không chắc chắn

Không có đủ thông tin cần thiết để chẩn đoán kết quả
các giải pháp


Có thể nhà quản trị không đủ sức để xác định vấn đề
hoặc phương án và kết quả dự đoán là ít có cơ sở
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 15
Các loại vấn đề và quyết định
Cấu trúc chặt
Cấp trúc lỏng
Loại vấn đề
Các quyết định phi chương trình
Các quyết định chương trình
Cấp cao
Cấp thấp hơn
Cấp bậc trong tổ chức
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 16
Mô hình ra quyết định hợp lý
Ra quyết định hợp lý
Dẫn đến
Vấn đề là
rõ ràng
và không
mơ hồ
Mục tiêu
đơn và
rành
mạch
phải đạt
được
Tất cả
các giải
pháp và

kết quả
được biết
Sự ưu
tiên là rõ
ràng
Sự ưu
tiên là bất
biến và
ổn định
Không có
ràng
buộc về
thời gian
và chi phí
Lựa chọn
cuối cùng
sẽ tối đa
hoá lợi
ích kinh
tế
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 17
Mô hình ra quyết định hợp lý giới hạn

Tiến trình ra quyết định mà chỉ xem xét
những dữ liệu chính thay vì xem xét tất cả
tránh làm cho vấn đề phức tạp hơn – sự hợp
lý giới hạn.

Mô hình ra quyết định hợp lý cho rằng khả
năng nhận thức thông tin của con người là có

giới hạn

Nhà quản trị chỉ tư duy trong giới hạn khả
năng nhận thức của họ về tình huống.
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 18
Mô hình ra quyết định hợp lý giới hạn

Hạn chế về tư duy

Con người không thể biết hết mọi thứ, bởi

Giới hạn về thời gian

Thông tin,

Nguồn lực và khả năng trí tuệ
Không thể nghiên cứu được tất cả mọi
phương án, để sau đó lựa chọn phương án tốt
nhất
Chỉ nhận diện và đánh giá một phương án tốt
nhất trong những cái có sẵn được tìm thấy
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 19
Mô hình ra quyết định hợp lý giới hạn

Trực giác

Trực giác dựa trên quá trình thực hành và kinh nghiệm
sống của từng cá nhân.

Trực giác được sử dụng để nhanh chóng thấu hiểu

tình huống và đưa ra giải pháp mà không cần phải
phân tích

Giới hạn tìm kiếm

Con người có khuynh hướng xem xét các phương án
cho đến khi họ tìm được một cái có vẻ là tương xứng.

Giới hạn thông tin

Không có đầy đủ thông tin cần thiết
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 20
Mô hình ra quyết định hợp lý giới hạn
Những trở ngại của tiến trình
xử lý thông tin
Tìm kiếm giới hạn
Hạn chế thông tin
Nút vào
Nhận thức
vấn đề
Quyết định
Dẫn đến
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 21
Mô hình quyết định chính trị

Là tiến trình ra quyết định cân nhắc đến ảnh hưởng quyền lực
của các giới hữu quan
Sự khác nhau trong việc định dạng
vấn đề
Sự khác nhau về mục tiêu

Sự khác nhau về giải pháp
Nút vào
Nhiều giới hữu
quan có quyền
lực
Ra quyết định
chính trị
Dẫn đến
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 22
Ba thành tố của sự sáng tạo
Sự tinh
thông
Kỹ năng
sáng tạo
Động viên
công việc
Sáng tạo
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 23
Các kiểu ra quyết định cá nhân
(Decision making Style)
Khái niệmPhân tích
Chỉ huy Hành vi
Cao
Thấp
Lý trí Trực giác
Mức
độ
không
chắc
chắn

Lối suy nghĩ
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 24
Các kiểu ra quyết định cá nhân

Kiểu chỉ huy đại diện

Những cá nhân suy nghĩ theo logic và hiệu quả và
thường ra quyết định nhanh chóng mà QĐ tập trung
vào ngắn hạn

Kiểu phân tích

Các cá nhân thích có đầy đủ thông tin trước khi ra
quyết định cân nhắc kỹ tất cả các giải pháp

Kiểu khái niệm

Thường có khuynh hướng tập trung vào dài hạn và tìm
kiếm giải pháp sáng tạo

Kiểu hành vi

Các cá nhân này dễ hợp tác, quan tâm đến người
khác và cởi mở với đề nghị của họ
11/2005 Khoa Quản trị kinh doanh 25
Ra quyết định nhóm

Lợi ích

Ra quyết định chính

xác

Có nhiều thông tin hơn

Đa dạng kinh nghiệm
và nhận thức

Nhiều phương án hơn

Gia tăng sự thừa nhận
của một phương án

Các thành viên thỏa
mãn

Tăng sự chấp nhận và
cam kết

Bất lợi

Cần nhiều thời gian và
ít hiệu quả

Sự thống trị của một
nhóm nhỏ có thể ảnh
hưởng đến tiến trình ra
quyết định

Áp lực để thích nghi và
sự suy nghĩ của nhóm


Trách nhiệm không rõ
ràng về kết quả của
các quyết định