Chương 5:
GIẢI PHẨU – SINH LÝ
HỆ HÔ HẤP (P1)
(Anatomy and physiology of respiratory system)
I/ SƠ LƯỢC VỀ HÔ HẤP
•
Hô hấp là quá trình trao đổi khí giữa cơ thể
và môi trường xung quanh. Hô hấp giúp vận
chuyển khí oxy từ không khí tới các tế bào
của cơ thể và vận chuyển cacbonic từ tế bào
ra môi trường bên ngoài
•
Các tế bào cần oxy để oxy hóa các chất dinh
dưỡng tạo năng lượng và thân nhiệt. Năng
lượng được tích trữ trong các phân tử ATP và
cung cấp cho mọi hoạt động sống của cơ thể.
ATP là “đồng tiền” năng lượng của cơ thể
CO
2
O
2
Hậu môn
Mang
Áo và vỏ
•
Ở các động vật đơn bào và đa bào bậc thấp
(thủy tức, đĩa phiến…) không khí được trao
đổi trực tiếp qua màng tế bào
•
Ở động vật đa bào bậc cao đã hình thành cơ
quan chuyên hóa cho việc trao đổi khí đó là
cơ quan hô hấp. Cơ quan hô hấp phát triển từ
thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp và
thích nghi với môi trường sống.
•
Từ mang và da ở môi trường nước khí quản và
phổi ở môi trường trên cạn. Tuy nhiên cá heo sống ở
nước nhưng hô hấp bằng phổi
•
Động vật sống ở nước hô hấp chủ yếu bằng
mang
•
Mang là những màng mỏng có nhiều mao
mạch phân bố đến và đính vào cung mang
bằng sụn hay xương. Mang có bề mặt rộng và
khoảng cách rất ngắn nên O
2
và CO
2
có thể
khuếch tán giữa nước và máu.
•
Mang cá có hình răng lược, có khe hở để nước
chảy qua và có nắp đậy kín. Nước và dòng
máu chảy theo hướng ngược nhau máu có
thể thu nhận đến 80% O
2
hòa tan trong nước
Hô hấp cá
Trao đổi khí ở mang
•
Ở côn trùng, hệ thống trao đổi khí là hệ khí
quản
•
Khí quản phân nhánh rất nhỏ đến từng tế bào
để cung cấp O
2
và lấy CO
2
mà không cần
máu làm trung gian các mô của cơ thể trao
đổi khí trực tiếp với môi trường bên ngoài.
Hô hấp côn trùng
Lổ thở
Khí quản
Hô hấp côn trùng
Tim
Phổi sách, có chức năng
liên kết với tim
Khí quản (ống bên trong cơ thể)
Lổ thở (mở ra bề mặt cơ thể)
•
Từ lưỡng thê, bò sát đến động vật có vú, sự
trao đổi khí xảy ra ở phổi. Cơ quan hô hấp
gồm đường dẫn khí và phổi. Từ ngoài vào
trong bao gồm: khoang mũi, thanh quản,
phế quản và tận cùng là phế nang.
Hô hấp
chim