TRCTdfNQ Dfi\ HOC VO TRCtfNG TOflN
KHOA KHOA HOC CO BAN

KHOA LUAN TOT NGHIEP
CHUYEN NGANH VAN HOC

THI PHAP TAP THO GIO LONG

CUA TO HUtT

Giang vien hiring dan:

Sinn ven thirc hien:

NGUYEN HOA BANG

TRA&ZHI KIM THO

TQfiN

Hau Giang, thdng 06 nam 2012


PHIEU DANH GIA LUAN VAN TOT NGHIEP

(Giang vien hu&ng dan)
NGUYEN HOA BANG

1. GIANG VIEN HUC3NG DAN: NGUYEN HOA BANG

2. SINH VIEN THUC HIEN: TRAN TIII KIM THO

MSSV: 0856010043

KHOA: 1

3. TEN DE TAI: THI PHAP TAP THO GIO LONG CUA TO HUU

NHAN XET CUA GIANG VIEN HU6NG DAN

1. Danh gia chung qua trinh lam luan van tot nghiep:
1.1. Chuyen can:
1.2. Thai do:
1.3. Khac:

2. Danh gia luan van:
2.1. Dat van de (theo 5 buoc):

2.2. Noi dung chinh:


2.3. Chu thich, thu muc:

2.4. Hinh thuc trinh bay:

2.4.1. Dung luong (trang):
2.4.2. Khuon kho:

2.4.3. In an:

2.4.4. Trinh bay:


2.4.5. Chinh ta, ngu phap:

3. Danh gia, xep loai:
Danh gia:

Xep loai:

.., ngdy

thdng
20

Giang vien huong dan
(Ki va ghi r5 ho ten)

nam


LOI CAM ON

Truac het toi xin gui lai cam an den nha truang, quy thay co khoa Ngu Van
da tao dieu kien cho toi thuc hien luan van tot nghiep, va giup da, dinh huang cho

toi trong thai gian qua. Toi xin cam an den thay Nguyen Hoa Bang da cung cap tai
lieu tham khao cho toi, de toi co the hoan thanh luan van mot each tot dep.

Mot Ian nira toi xin chan thanh cam an Thay Nguyen Hoa Bang da tan tinh

huang dan, giup do toi trong suot thai gian qua de toi co the hoan thanh luan van tot
nghiep ciia minh theo dung thai gian quy dinh.

Xin chan thanh cam an.
Sinn vien thirc hien

(Ky va ghi ro ho ten)

*2n &* ^f^^


LOI CAM DOAN

Toi xin cam doan rang de tai nay la do chinh toi thirc hien, cac so lieu thu
thap va ket qua phan tich trong de tai la trung thirc, de tai khong trung vai bat cu de
tai nghien cuu khoa hoc nao.

Sinh vien thyc hien
(Ky va ghi ro ho ten)

<&,£, <=&,» dt™ &*


MUC LUC
PHIEU LOI DANH GIA KHOA LUAN TOT NGHIEP

LOI CAM ON
LOI CAM DOAN

MO DAU
1. Ly do chon de tai
2. Muc dich nghien cuu


1
1

3. Lich su van de

2

4. Pham vi nghien cuu
5. Phuang phap nghien cuu

4
4

Chuong 1: NHUNG VAN DE CHUNG VE THI PHAP, THI PHAP HOC
VA VAI NET VE NHA THO TO HUU
1.1. LI LUAN CHUNG VE THI PHAP VA THI PHAP HOC
1.1.1. Li luan chung ve thi phap
1.1.1.1 Khai niem thi phap
1.1.1.2 Cac y kien khac nhau ve thi phap
1.1.2. Li luan chung ve thi phap hoc
1.1.2.1. Khai niem ve thi phap hoc
1.1.2.2. Doi tugng ciia thi phap hoc
1.1.2.3. Phuang phap thi phap hoc

5
5
5
5
7
7

9
10

1.2. Vai net ve nha tho* To Huu

11

1.2.1. Cuoc dai va su nghiep tha To Huu
1.2.1.1. Vai net ve cuoc dai To Huu

1.2.1.2. Khai quat ve sir nghiep sang tac
1.2.2. Nhung dac diem chinh cua thi phap tha To Huu
1.2.2.1. Thi phap nhan vat
1.2.2.2. Thi phap khong gian nghe thuat
1.2.2.3. Thi phap thai gian nghe thuat
1.2.2.4. Thi phap the loai
1.2.2.6. Thi phap ket cau
1.2.2.5. Thi phap ngon ngu

11
11

12
16
16
18
20
22
23
25


Chircrng 2: THI PHAP NHAn VAT, KHONG GIAN, THOI GIAN
NGHE THUAT TRONG GIO LONG

2.1. Thi phap nhan vat
2.1.1. Li luan chung ve thi phap nhan vat
2.1.2. Quan niem nghe thuat ve con nguai trong tap Gio long
2.1.2.1. Quan niem ve con nguai tu do trong Gio Jong
2.1.2.2. Quan niem ve con nguai mang tam voc dat nuac, quoc gia,
dan toe

2.1.2.3. Con nguai mang tam long son sat, nghTa tinh
2.1.2.4. Con nguai hoa Ian, dong nhat vao dat nuac
2.2. Thi phap thoi gian nghe thuat
2.2.1. Li luan chung ve thi phap thai gian nghe thuat
2.2.1.1. Khai niem thai gian nghe thuat
2.2.1.2. Cau true va bieu hien ciia thai gian nghe thuat
2.2.2. Thai gian nghe thuat trong Gio long

26
26
27
27
29

31
32
34
34
34

34
35


2.2.2.1. Thai gian lich su
2.2.2.2. Thai gian van dong
2.2.2.3. Thai gian qua khu
2.3. Thi phap khong gian nghe thuat
2.3.1. Li luan chung ve thi phap khong gian nghe thuat
2.3.1.1. Khai niem khong gian nghe thuat
2.3.1.2. Cau true va bieu hien ciia khong gian nghe thuat
2.3.2. Thi phap khong gian nghe thuat trong Gio long
2.3.2.1. Khong gian con duang trong Gio long
2.3.2.2. khong gian mua xuan trong Gio long

35
37
38
39
39
39
39
40
40
43

Chuong 3: THI PHAP THE LOAI, KET CAU, NGON NGU VA
GIONG DIEU TRONG GIO LONG

3.1. Thi phap the loai

3.1.1. Li luan chung ve thi phap the loai
3.1.2. Thi phap the loai trong tap tha Gio long
3.2. Thi phap ket cau
3.2.1. Li luan chung ve thi phap ket cau
3.2.1.1. Khai niem ve thi phap ket cau
3.2.1.2. Cac phuang dien cua thi phap ket cau
3.2.2. Thi phap ket cau trong Gio long
3.2.2.1. Ket cau tuong phan
3.2.2.2. Ket cau so sanh

45
45
46
49
49
49
50
51
51
51

3.2.2.3. Ket cau ho ung
3.2.2.4. Ket cau trung diep
3.3. Thi phap ngon ngon ngu va giong dieu
3.3.1. Li luan chung ve thi phap ngon ngu va giong dieu
3.3.1.1. Li luan chung ve thi phap ngon ngu
3.3.1.2. Li luan chung ve thi phap giong dieu
3.3.2. Thi phap ngon ngu va giong dieu trong Gio long
3.3.2.1. Thi phap ngon ngu trong Gio long
3.3.2.2. Thi phap giong dieu trong Gio long


54
55
58
58
58
61
62
62
67

KET LUAN

71

TAl LIEU THAM khAo

73


Thi phap tap tha Gio long cua To Huu
MODAU

1. Lido chon de tai

To Huu la mot cay dai thu trong nen van hoc Viet Nam hien dai. Tha To Huu

gan lien vai cac chang duang Cach mang ciia dan toe va lang sau trong long quan

chung nhan dan suot thai gian qua. Danh gia ve tha To Huu Che Lan Vien da tung

nhan djnh: "Noi den To Huu ve tha phai noi vai tro ma dau va hien van la dan dau

cua anh trong nen tha hien thuc xa hoi chu nghTa cua chung ta. Su thanh cong cua
anh truac Cach mang da xuc tien su hinh thanh cua tha hien thuc xa hoi chu nghTa
sau Cach mang" [7, tr.39].
Tha To Huu la tha tru tinh chinh tri. Moi su kien, van de lan cua dai song Cach

mang, li tuang chinh tri nhung tinh cam chinh tri thong qua trai tim nhay cam cua
nha tha deu co the tra thanh de tai va cam hung nghe thuat thuc sir. To Huu la nha

tha ciia le song lan, cua nhung tinh cam lan, niem vui lan cua Cach mang va con

nguai Cach mang. Tha To Huu luon thu hut dugc su quan tam cua giai phe binh,

nghien cuu van hoc va khong chi dugc giang day trong nha truang pho thong ma ca
dai hoc.

Tha To Huu da co nhieu nha nghien cuu tiep can tu nhieu huang khac nhau

nhung theo huang thi phap thi rat it. Trong cac bo mon cua nganh nghien cuu van
hoc Hien nay nhu ljch su van hoc, li luan van hoc, phe binh van hoc thi thi phap hoc

la mot mon nghien cuu co nhiem vu dac thu rieng. Nguai doc horn nay khong chi
thoa man vai viec mo ta cac loai hinh tugng, phan tich tung loai chu de, khong

muon dung lai a su phat hien y sau, 16i dat, cau hay, nhip moi, khong muon bang
long vai viec chi ra cho nay co hai ca dao, cho kia phang phat giong Hue, cho no co
dang "tha moi". Ma ngay nay tu duy li luan ngay cang doi hoi nam bat tha To Huu
nhu mot chinh the, mot the giai nghe thuat co quy luat van dong noi tai cua no.


Co the noi rang viec nghien cuu thi phap trong tha la mot van de rat thu vi, hap
dan va con mai me, chua dugc chu y dung muc. Vi the toi chon de tai thi phap

trong tap tha cua To Huu de di sau vao tim hieu ro han ve thi phap. Moi tap tha cua

To Huu deu co nhung dac sac rieng. (3 day toi chon tap tha Gio long dugc viet
trong thai gian dau mien Bac dugc doc lap la mot trong nhung tap tha tieu bieu cua
ong.

2. Muc dich nghien cuu

Thuc hien de tai thi phap tap tha Gio long cua To Huu luan van huang vao

nhung muc dich cu the sau: Tim hieu nhung van de chung ve thi phap, mot nganh

nghien cuu van hoc a khia canh mai, Tim hieu van de thi phap trong tap tha cu the

GVHD: Nguyen Hoa Bang

1

SVTH: Tran Thi Kim Tho


Thiphap tap tha Gio long cua To Huu

de thay dugc cai hay, cai rieng cua tap tha va nhirng dieu nha tha gui gam. Ben
canh do co the khuyen khich them nhieu nguai tim hieu van de thi phap trong tha.
Nghien cuu ve thi phap trong tap Gio long, se giup toi hieu biet han ve van de


thi phap trong tha, dong thai co dip dugc thuc hanh, cung co them nhung kien thuc
da dugc hoc. Tim hieu ve Gio long con giup toi tich luy them kinh nghiem, ky nang
va phuang phap trong van de nghien cuu khoa hoc, de co the nghien cuu them

nhung de tai khoa hoc khac. Ben canh do se giup ich rat nhieu cho toi trong cong
tic chuyen mon sau nay.
3. L|ch su van de

3.1. Nghien cuu ve tho* To Huu

Han 60 nam sang tac, To Huu da de lai bay tap tha, moi tap mang mot ve doc

dao rieng. Giai phe binh van hoc da doan nhan va binh gia nhiet tinh, soi noi ve tha
To Huu. Cac cay but phe binh nghien cuu co ten tuoi da gianh nhung bai viet quan
trong ve tha To Huu nhu: Dang Thai Mai, Hoai Thanh, Le Dinh Ky, Nguyen Dang

Manh, Tran Dinh Su, Nguyen Van Hanh, Ha Minh Due.
Giai nha van, nha tha cung gop vao nhung tieu luan phe binh ve tha To Huu kha
sac sao, tinh te nhu Xuan Dieu, Che Lan Vien, Hoang Trung Thong, Vu Quan
Phuang...

Cho den nay da co nhieu cong trinh chuyen sau ve tha To Huu. Trong do noi bat

nhat la ba cong trinh. "Tha To Huu" ciia Le Dinh Ky (1979), "Tha To Huu tieng
noi dong y, dong tinh, tieng noi dong chi" cua Nguyen Van Hanh (1985), va "Thi
phap tha To Huu" cua Tran Dinh Su (1987).
3.2. Nghien cuu ve tap tho' Gio long

Khi viet phe binh ve tap Gio long Le Dinh Ky da nhan xet: Gio long - tieng noi
dong tinh dong chi", ong viet: Gio long da ket tinh dugc chat tru tinh soi noi cua Titay va chat hien thuc cu the ciia Viet Bac, them vao do la mot y thuc sau sac han ve

cuoc song, ve con nguai, mot su thanh thao, chu dong, phong khoang han ve nghe
nghiep".[7,tr.3461

Hoai Thanh cung nhan xet: "G/o long, mot buac tien mai cua tha To Huu, mot
tap tha mang khi the mai cua each mang Viet Nam".[6,tr.288]

Ha Xuan Truang noi ve tap Gio long: "Doc Gio long, toi cam thay van tam long
ay, tam long ciia nguai chien sT yeu nuac, yeu dan, yeu Dang, van mot ngon lira
chien dau, say me, nhiet tinh ay cua mot tam hon day sue tre tuoi luon luon thoi
thuc nha tha hoat dong va lam tha."[7,tr.361]

Bao Djnh Giang cho rang tir ngay hoan binh lap lai nhung tap tha xuat ban deu

xoay quanh ba chii de chinh: xay dung chii nghTa xa hoi a mien Bac, dau tranh de
giai phong mien Nam tien tai thong nhat to quoc va phong trao each mang the giai.
GVHD: Nguyen Hoa Bang

2

SVTH: Tran Thi Kim Tho


Thi phap tap tha Gio long ciia To Him

Bao Dinh Giang viet: "qua tap Gio long, chang nhirng ba cai hien thuc lan lao nay
s6ng day bang da, bang thit, bang tam hon vai lai tha giau chat tru tinh, ma gitra

chung vai nhau con co su xoan xuyt khong the nao che ra dugc."[7,tr.370]. Do la
nhung y kien khac nhau ve tap tha Gio long cua To Huu.


3.3. Nghien cuu ve thi phap trong tap tho* Gio long

Trong cuon "Thi phap tha To Huu" Tran Dinh Su da nhac den nhung van de ve
thi phap trong tap tha Gio long nhu:

Quan niem nghe thuat ve con nguai. Do la con nguai tu do, con nguai mai
thoat khoi vong no le, giu bo dugc xieng xich. Va con nguai a day mang tam voc
dat nuac, quoc gia, dan toe. Ca nhan dugc the hien nhu la dai dien tieu bieu cho dan

toe, cho Dang va quan chung each mang, la bieu hien true tiep cua "nhip song lan",
cua "niem vui chung" hay le song lan, chu khong chi la mot ca nhan mang noi dung
khai quat thong thuang. Nhu trong bai tha Nguai con gdi Viet Nam hay Me Tam.

Con nguai trong Gio long con gan lien vai con nguai sat son, con nguai nghTa tinh.

Khong gian trong Gio long da tach han khong gian cong dong ra khoi khong
gian dai tu. S6ng trong each mang khang chien con nguai da thoat li khoi luy tre
lang, ngoi nha, vuon Urge de di ra con duang lan cua each mang.

Thai gian trong Gio long la dong thai gian lich su, do vay, khong tTnh tai, dong

dhu. No ngay mot dai ra, sau them, theo sir phat trien ciia each mang. Thai gian qua
khu nhu da la dong hien, cung nhu qua khu dong hien trong nhung buac chan tra
ve trong bai Nam 61, vai Me Tam:
"Mudi chin nam roi. Horn nay lai buac

Doan duang xua, cat bong lung doi

6i co phai song boi them bai truac
Hay bien dau xua rut nuac xa roi?..."

Hay la qua khu cua cha ong dau thuang va nuac mat:
"Noi chim kiep song lenh denh
To Nhu ai, le chay quanh than Kieu!

Nghe hon Nguyen Trai phieu dieu
Tieng guom khua, tieng tha keu xe long..."

Gio long nha tha da khac hoa len nhung hinh tugng gigng noi dep de nhat - tuai

tan, bay b6ng, d5ng dac tu hao, say sua, sang khoai. Tieng tha nghe nhu tieng hat,
nhung thuc ra dung han, no la tieng reo vui!

Nghien cuu tha To Huu tu phuang dien phong each nghe thuat da co nhieu tac
gia quan tam. Nhung ve mat thi phap thi chi co cong trinh nghien cuu cua Tran
Dinh Su trong "Thi phap tha To Huu". Ong da di vao tim hieu cac phuang dien chu
yeu ciia thi phap mot each bao quat tung tap tha cua To Huu nhu: the tai, quan niem
GVHD: Nguyen Hoa Bang

3

SVTH: Tran Thj Kim Tho


Thiphap tap tho Gio long cua To Huu

nghe thuat ve con nguai, khong gian nghe thuat, thai gian nghe thuat... giup chung
ta phat hien ra cai hay ve thi phap cua tung tap tha. O luan van nay toi se di sau vao

tim hieu ve thi phap trong mot tap tha Gio long cua To Huu de hieu ro hon ve tap
tha.


Di sau vao tim hieu thi phap trong tap tha ciia To Huu, toi dua vao nhirng thanh
tuu cua nhung cong trinh nghien cuu di truac lam nen tang, ca sa ban dau. Tuy

nhien day khong phai la sir lap lai mot canh may moc ma la sir ke thira va phat huy
tren nguyen tac di sau vao van de thi phap ciia tap tha Gio long, de tu do co goc
nhin day dii han ve van de thi phap trong mot tap tha cua To Huu.
4. Pham vi nghien cuu

Doi tugng luan van nghien cuu la thi phap trong mot tap tha cua To Huu, qua
tu lieu nghien cuu la tap tha Gio long cua ong. Nguai viet se di tim hieu tung khia
canh trong thi phap nhu: nhan vat, khong gian va thai gian nghe thuat, loai the, ket

cau, ngon ngu va giong dieu dugc To Huu the hien trong tap tha ciia minh. De qua
do thay dugc cai hay cua tap tha.
5.Phuong phap nghien cuu

Tren ca sa ke thira thanh qua cua Tran Dinh Su trong Thi phap tho' To Huu, de
tu do phan tich, tim hieu cu the han ve mot tap tha Gio long. Thuc hien luan van

nay toi su dung phuang phap phan tich - tong hop. Dua vao tap tha Gio long de tien
hanh phan tich, tim hieu nhirng van de khac nhau ve mat thi phap trong tap tha. Sau
do se tong hgp theo tung noi dung cu the, ben canh la so sanh vai cac tap tha khac
cua To Huu.

GVHD: Nguyen Hoa Bang

4

SVTH: Tran Thi Kim Tho



Thi phap tap tho Gio long cua To Huu

Chuong1

NHUNG VAN DE CHUNG VE THI PHAP, THI PHAP HOC
VA VAI NET VE NHA THO TO HUU
1.1. LI LUAN CHUNG VE THI PHAP VA THI PHAP HOC
1.1.1. Li luan chung ve thi phap

/. /. /. /. Khai niem thi phap

Thi phap la doi tugng nghien cuu ciia thi phap hoc. Trong ngot hai muai bon
the ki qua, khoa hgc ve thi phap co luc thang liic tram, nhung cung nhu nhieu khai
niem khac trong he thong khai niem khoa hoc, khai niem ciia thi phap khong ngimg

dugc chinh ly, bo sung. Hien nay co rat nhieu djnh nghTa khac nhau ve thi phap. Ve
mot phuang dien va mot goc do nao do, co the noi, trong thuc te co bao nhieu nguai
nghien cuu ve thi phap hoc thi cung co bay nhieu each hieu ve khai niem thi phap.

Nha nghien cuu Roman Giacopxan trong cong trinh "Ngon ngu hoc va thi
phap hoc" (1960) djnh nghTa thi phap la mot bo phan ciia ngon ngu hoc, chuyen
nghien cuu "chuc nang tha cua phat ngon tha", tuc la nghien cuu nhirng each thirc
lam cho phat ngon tra thanh lai tha. Nha nghien cuu Phap Ts. Todorop trong cong
trinh Thi phap hoc (1975) djnh nghTa thi phap la cac quy tac chung ma nguai ta su
dung de sang tac ra cac tac pham van hoc cu the.
1.1.1.2. Cdcy kien khac nhau ve thi phap

Tran Dinh Su trong Thi phap van hoc trung dai Viet Nam, thi phap la he

thong cac nguyen tac nghe thuat chi phoi su tao thanh ciia mot he thong nghe thuat

vai cac dac sac cua no. Thi phap khong phai la nguyen tac co truac, nam ben ngoai,
ma la nguyen tac ben trong, von co cua sang tao nghe thuat, hinh thanh ciing vai
nghe thuat. No la my hoc noi tai ciia sang tac nghe thuat nhat djnh, mang mot quan niem
nhat dinh doi vai cuoc dai, con nguai va ban than nghe thuat. Thi phap bieu hien tren cac
cap do: tac pham, the loai, ngon ngu, tac gia va bao trum la ca nen van hoc.
Trong Thi phap truyen Kieu, Tran Dinh Su nhan manh: Thi phap la he thong

cac nguyen tac nghe thuat tham nhuan y thuc chii the ciia tac gia. Thi phap hoc hien
dai bao gom phong each nghe thuat nhu mot bo phan cua no. Phong each hoc nghe

thuat a day khong chi la su lira chon nhirng yeu to tu tuang, tinh cam, phuang tien de

det nen mot tac pham nghe thuat nhat dinh, ma con la sir thong nhat nhung cai da
dugc chgn lira vao mot the thong nhat huu ca, hoan chinh. Khong co sir thong nhat
tren moi cap do va giua cac cap do vai nhau thi khong the co dugc phong each. Yeu

to tao nen sir thong nhat ay khong gi quan trong han la quan niem nghe thuat.
GVHD: Nguyen Hoa Bang

5

SVTH: Tran Thi Kim Tho


Thi phap tap tha Gio long cua To Huu

Do Due Hieu trong Doi moi phe binh van hoc quan niem: Thi phap la phuang
phap tiep can, tire la nghien cuu, phe binh tac pham van hoc tu cac hinh thuc bieu

hien bang ngon tu nghe thuat, de tim hieu cac y nghTa bieu hien hoac chim an cua tac

pham: y nghTa my hoc, triet hoc, dao dure hoc, lich su, xa hoi hoc... Cap do nghien
cuu thi phap hoc cac hinh thuc nghe thuat (ket cau, am dieu, nhjp cau, doi thoai, thai

gian, khong gian, cii phap...) yeu cau doc tac pham nhu mot chinh the, a do cac yeu
to ngon tic lien ket chat che vai nhau, hap thanh mot he thong de bieu dat y tuong,
tinh cam, tu duy, nhan sinh quan..., tuc la cai dep cua the giai, con nguai. Diem xuat

phat ciia thi phap la sir coi tac pham van hgc la van ban ngon tu. Neu my hoc la ly
luan cac nghe thuat, thi thi phap la my hoc ciia van hoc, la ly luan van hoc; vay thi
phap gan chat vai ngon ngu hoc va my hoc. Thi phap hay ly luan van hoc (Theo dinh
nghTa cua Vacga - Varga) truac het nghien cuu cac phuang thuc nghe thuat, mieu ta
cac dac trung the loai van hoc, tu do mai tim toi cac tang lop y nghTa an giau cua tac
pham [8,tr.l0-11].

Nguyen Thi Du Khanh trong Phan tich tac pham van hoc tk goc dp thi phap
khang djnh: Theo chiing toi, co the xac lap noi dung ciia khai niem thi phdp tu chinh
noi dung ngu nghTa cua no.
Chu thi o day dung de chi toan bo van hoc noi chung chi khong phai chi rieng

ve tha. Thi la each noi da thanh quen, mang noi dung lich su, ghi dau an cua ca mot
thai ky lich su kha dai, khi ma moi loai hinh van hoc tu anh hung ca, truyen, kich,

tieu thuyet... deu dugc dien dat bang tha. Con phdp la phuang phap, la phep tac. Vay
thiphdp la phuang phap, la phep tac lam van, lam tha... Co the noi ngay a day, phep
tac can ban nhat cua no la sang tao, hit cau nghe thuat, tat nhien khong phai la xuyen
tac, lam meo mo dai song ma la de the hien dai song mot each nghe thuat lung linh,
hap dan... Du cac quan diem ly luan co khac nhau, co le thuoc vao nhirng thien kien
xa hoi, giai cap, chinh tri nhu the nao thi van khong the khong thira nhan mot thuc te


la, ngay tu buoi sa khai, cac nha nghe sT vo danh da khong chiu bang long vai viec
mo phong, sao chep tu nhien ma luon luon khat vong kham pha, chiem lTnh va chinh
phuc tu nhien bang nhung sang tao bay bong ciia minh.
Va tu buoi binh minh cua lich su cho den ngay nay, van hoc nhan loai da sang
tao ra bao nhieu hinh thuc da dang phong phii khac nhau, nhung du co bien doi phat
trien nhu the nao thi ban chat ciia su sang tao nghe thuat bao gia cung la qua trinh chii

quan hoa trong sir cam nhan va ly giai dai song, gan lien vai qua trinh sang tao ra
nhirng he thong hinh tugng nghe thuat, vai nhirng phong each ca nhan hay thai dai
khac biet. Nghe thuat - thuc sir la nghe thuat dich thuc - bao gio* cung la khat vong giai

bay nhirng xiic dong manh liet, nhirng suy tu sau sac - mang dam net tinh chu quan cua
GVHD: Nguyen Hoa Bang

6

SVTH: Tran Thi Kim Tho


Thiphdp tap tho Gio long ciia To Huu

chu the sang tao trong noi dung tu tuong va hinh thuc bieu hien de tao nen mot the giai
thu hai, the giai co the co, the giai khao khat, the giai giong that... chii khong phai la
phep phan anh gian don. O day co moi tuong quan giua noi dung phan anh va sir phan
anh, tu tuong va nghe thuat, ca nhan va thai dai... dien ra trong mot tien trinh nghe
thuat mang tinh dac thu: no vua la hoat dong ciia y thirc va vo thuc, vua la ket qua ciia
quan sat thuc te va tuong tuong bay bong; vua la san pham cua trang thai hung phan

xuat than, dot ngot vua co the la ket qua cua mot qua trinh nung nau thai nghen dai

dang, mang nang de dau; no cung co the la ket qua cua nhung nang lire thien bam
nhung cung vua la san pham cua lao dong miet mai; vua la ket qua cua nhung dam me

say dam, hanh phiic, kho dau... va cuoi cung la de tao thanh tac pham: mot van ban
ngon tiv... Tom lai thi phdp la toan bo qua trinh sang tao ra tac pham bang nghe thuat
ngon tii, bang hang loat nhirng thao tac nghe thuat phuc tap, bat dau tu viec thai nghen

nuoi duang cam hiing cho den viec chon lira giong dieu, the van, the tha...
Di tim thi phap cua mot tac gia, tac pham,... chu yeu khong phai xem tac pham,

tac gia noi cai gi, ma chii yeu la xem tac gia noi nhu the nao, bang mot hinh thuc nghe
thuat ra sao. Le duong nhien, nghe thuat tac pham bao gia cung gan lien vai noi dung

trong sir thong nhat von co. Tuy nhien, sir thong nhat nay, khong lam can tra viec nghien
cuu nhirng hien tuong thuoc ve hinh thuc va qui luat mang tinh hinh thuc cua no.

Noi torn lai, noi den thi phdp chu yeu la noi den qua trinh sang tao nhung hinh
thuc nghe thuat cua tac pham, la noi den nhung phuang thuc, phuang tien, nhung

thao tac nghe thuat ciia nha nghe si ngon tu [9,tr.7-8-9-10].
1.1.2. Li luan chung ve thi phap hoc
1.1.2.1. Khai niem thi phdp hoc

Co nhieu djnh nghTa khac nhau ve thi phap hoc nhu nha nghien cuu Nga

V.Girmunxki da dinh nghTa: "Thi phap hgc la khoa hgc nghien cuu van hgc vai tu
each la mot nghe thuat" (1923). Vien sT Nga V.V Vinogradop xac dinh "Thi phap
hoc la mot khoa hoc nghien ciiu cac hinh thirc, cac dang thuc, cac phuang tien,
phuang thuc to chuc tac pham sang tac ngon tu, cac kieu cau triic, cac the loai tac


pham nhain nam bat... khong chi la cac hien tuong cua ngon tu van hgc, ma con la
ban than cac phuang dien hinh tugng khac nhau nhat ciia ca cau tac pham van hgc
va sang tac dan gian" (Phong each hgc, ly luan ngon tu van hgc, Thi phap hgc M.,
1963)[13,Tr.7]

Theo Tran Dinh Su thi hien nay cung kho tim thay dugc mot djnh nghTa

dugc nhieu nha nghien ciiu chap nhan. Tuy nhien, nhin chung co the tan thanh quan
niem tong quat nhat do Vien sT M.B. Khrapchenco dua ra: "Neu nhu khong doi hoi
mot dinh nghTa tron ven, bao trum dugc tat ca, thi theo toi, co the xac djnh thi phap
GVHD: Nguyen Hoa Bang

7

SVTH: Tran Thi Kim Tho


Thiphdp tap tho Gio long ciia To Huu

hgc nhu mot bg mon khoa hgc nghien cuu cac phuang thuc va phuang tien the hien
mot each nghe thuat, cung nhu kham pha dai song mot each hinh tugng" [1 l,Tr.lO]
Theo Tiv dien thuat ngu' van hoc, thiphdp hoc la khoa hoc nghien cuu thiphdp,

tuc he thong cac phuang thuc, phuang tien, thu phap bieu hien doi song bang hinh tuong
nghe thuat trong sang tac van hoc. Muc dich cua thi phap hoc la chia tach va he thong
hoa cac yeu to ciia van ban nghe thuat tham gia vao sir tao thanh the giai nghe thuat, an
tugng tham my, chieu sau phan anh cua sang tac nghe thuat [5,tr.206].
Thi phap hgc la khoa hgc nghien cuu ve thi phap. Khoa hoc nay bao gom may
bo phan sau:


Ly luan ve thi phap ciia mot giai doan van hgc lich sucu the. &day se bao gom ly
luan ve thi phap von co cua giai doan van hoc, dugc tac gia cua chiing thira nhan.

He thong cac nguyen tac nghe thuat the hien trong ban than sang tac ciia giai
doan van hoc dugc xet. He thong nay do ton tai tiem tang trong sang tac nen can dugc

mieu ta ra, dong thai no cung khong trung khit vai thi phap hoc ly thuyet ciia giai
doan van hoc ay.

Ly luan thi phap cua nguai nghien cuai dung de mieu ta mot each he thong thi
phap tiem tang trong thuc te van hoc va ly giai mai doi vai ly luan thi phap da co
trong lich su.

Ba bo phan cua thi phap nay lien he vai nhau trong mot moi quan he het sue

khang khit. Ly luan thi phap lich su la sieu ngon ngu thanh van ciia thi phap van hgc
mot thai. Ly luan thi phap hgc hien dai dung de mieu ta ly luan thi phap lan thi phap
hgc cua mot giai doan. Chinh vi nhu vay, thi phap hoc hien dai co mot y nghTa quan
trgng, bao trum. Thieu mot quan niem thi phap hgc hien dai sang to khong the tien
hanh phan tich mieu ta he thong thi phap van hgc dugc [14,tr.4].

Trong each hieu nhu the, doi tugng nghien cuu thi phap hoc co the bao gom
ca phuang phap nghe thuat va phong each. Va dT nhien la bao gom toan bo cac

phuang tien khac nhau nhat ciia hinh thirc nghe thuat nhu the loai, ngon ngu, ket
cau, cot truyen,...

Doi vai cac nha nghien cuu nuac ngoai (Theo tai lieu Chuyen de: Tic he luan
cua thi phdp hoc nghien ciru tac gia tac pham (2006) (De cuong huang dan hoc
chuyen de cho lop cao hoc Ly luan va phuang phap day hoc Ngu van DHCT - Khoa

2, TS. Nguyen Hoa Bang):

Nam 1923, nha nghien cuu ngu van Nga V. Girmunski da dinh nghTa: "77?/

phdp hoc la khoa hoc nghien cuu van chuang vai tu each la mot nghe thuat". Nam
1929, M. Bakhtin tuyen bo nhiem vu cua ong la "kham pha nha nghe si Dostoievski
GVHD: Nguyen Hoa Bang

8

SVTH: Tran Thi Kim Tho


Thi phdp tap tho Gio long ciia To Huu

trong sang tac ciia Dostoievski". Nam 1960, nha nghien ciru R. Giaicopxon phat
bieu: "Doi twang ciia thiphdp hoc, truac hit, phai tra lai cau hoi: "Cai gi bien mot

thong diep bdng lai thanh mot tacpham nghe thuat? ". Nam 1975, nha nghien cuu thi
phap TS. Todorov djnh nghTa: "Thi phdp Id cac qui tac chung ma nguai ta su dung
de sang tac ra cac tac pham van chuang cu the. Noi cu the han la nghien ciru tinh
van chuang, chat van chuang ciia chinh ban than van chuang". Nam 1963,
Vinogradov xac dinh: "Thi phap la khoa hgc nghien cuu cac hinh thirc, dang thirc,

cac phuang tien, phuang thirc to chuc tac pham sang tac bang ngon tir, cac kieu cau
tnic, cac the loai tac pham nham nam bat... khong chi cac hien tugng ciia ngon tir
van chuong, ma con ban than cac phuang dien hinh tugng khac nhau nhat cua ca cau

tac pham van chuang va sang tac van chuang dan gian" [2,tr.l].
Noi torn lai, de hieu thau dau khai niem thi phap khong phai la chuyen de. Du


lira chon dinh nghTa nao thi trong qua trinh lam viec cung phai luon trung thanh, nhat
quan vai noi dung cua dinh nghTa do va hon the nua, phai xem xet no duoi mot quan
diem bien chiing. Trong bai Mot so van de thiphdp hoc ly thuyet, Tran Dinh Su cung
da hon mot lan nhac lai y "hinh thuc mang tinh noi dung" [12,tr.9]. Con Chu Xuan

Dien thi khang dinh: "Thi phap khong don thuan la nhung yeu to hinh thuc, can het sue
coi trgng y nghTa noi dung cua thi phap van hoc" [3,tr.l9]. Du cho co quan niem rong

hep khac nhau nhu the nao ve thi phap, cac hoc gia deu gap nhau a sir khang djnh;
nghien ciru thiphdp van hoc la nhan manh ban chat nghe thuat ciia tdc pham, la xem

tac pham van hoc nhu la mot chinh the thong nhat giua cac thanh to, cac cap do nghe
thuat. Nghien cuu thi phap chinh la nham chi ra cai hay, cai ban chat nghe thuat cua tac
pham. Nghien cuu thi phap cung chinh la nham chi ra cai ly do ton tai ciia hinh thuc.
Nhung y ki£n tren day het sue quy bau, giup chiing toi hieu sau them ban chat
cua khai niem thi phap de van dung no mot each diing dan
1.1.2.2 Doi tuong cua thi phdp hoc

Thi phap hoc cung nhu bat ky mot nganh khoa hgc nao khac, muon ton tai
phai thoa man hai dieu kien ca ban: co mot doi tugng can nghien cuu va co phuang
phap rieng nghien cuu ve doi tugng.

Co hai cap do doi tugng: doi tuong chung va doi tuong dac trung.
Cap do doi twang chung, tuc cap do phuang dien, linh vuc ciia tdcpham van

chuang ma nguai nghien ciru huang den. Vai y nghTa nay, Le Nggc Tra xac djnh:
"Doi tugng nghien civu dau tien cua thi phdp hoc la cac yeu to va cau true ciia tdc

pham van hoc". Trong tac pham van chuang, cac lap yeu to can nghien cuu: "Lop

yeu td thu nhat la ngon tu nghe thuat", "Lap thu hai la the giai nghe thuat", lop thu
ba la "kit cau tdc pham".

GVHD: Nguyen Hoa Bang

9

SVTH: Tran Thi Kim Tho


Thi phdp tap tho Gio long cua To Huu

Cap do doi twang dac trwng cua thi phap hgc: Diing a goc do thi phap hgc la
mot bg phan nghien cuu cua khoa hoc nghien cuu van chuang thi doi tugng cua no

nhu GS. Le Ngoc Tra da xac djnh. Tuy nhien, cac nha nghien cuu con muon tien tai
xac djnh dac trung doi tuong ciia thi phap hgc. Vi thuc ra, khai niem "doi tugng" theo

nghTa chat che cua no phai la doi tuong dac trung. Co xac djnh dugc doi tugng dac
trung ciia no thi thi phap hoc mai co ly do ton tai.

Trong sach Giao trinh thi phdp hoc (Bai giang chuyen de cao hgc Ngu van 1992)
ciia minh, Tran Dinh Sir khang djnh: "Doi tugng ciia thi phdp hoc la hinh thuc mang

tinh noi dung". Hinh thuc do co tinh he thong, mang tinh quan niem, mang tinh chat

tinh than. Trong nhieu giao trinh ly luan van hgc, cac tac gia cua no cung co nhirng
quan niem kha thong nhat, xem thi phap hgc la khoa hgc ve hinh thuc nghe thuat.

Chang han trong giao trinh Ly luan van hoc (tap 3) do Phuang Liru chu bien, khi trinh

bay ve cac phuang phap sang tac, cac tac gia deu danh mot phan noi ve thi phap vai
nghTa la nhung dac sac ve hinh thuc nghe thuat. Hoac trong giao trinh Ly luan van
hoc (1995), Nxb Giao due, Nguyen Van Nam khang djnh: "Thi phdp la khoa hoc ve
hinh thuc nghe thuat. Ngay trong luan diim xudt phat do da chiva dung mot dac
trung can ban ciia cdch tiip can doi tugng trong bo mon nay ". Xem doi tugng cua
thi phap hgc la hinh thuc nghe thuat ciia van chuong, cac nha nghien cuu buac dau
xac djnh ve mat ly thuyet huang tiep can van chuang co tinh chat dac thu cua thi
phap hoc.

Xac djnh doi tugng ciia thi phap hgc, can quan tam y kien cua Girmunski: "77*/

phdp hoc la khoa hoc nghien ciru van chuang vai tu cdch la mot nghe thuat" va y
kien cua R. Giaicopxon: "Doi tugng ciia thiphdp hoc, truac hit phai trd lai cau hoi:

Cai gi da biin mot thong diip bang lai tra thanh m&t-l-dc J^^ff^^if^^iOhfl y&
neu la rat co y nghTa.

1.1.2.3. Phw&ngphdp ciia thi phdp hoc

Ciing vai doi tuong, phuang phap se la dieu kien xac djnh su ton tai cua thi

phap hgc. Xet a goc do la mot bo phan cua khoa hgc nghien cuu van hgc, thi phap
hgc cung phai sir dung cac phuang phap cua khoa van hgc noi chung, no phai van
dung cac loai phuang phap nghien cuu van hgc a tat ca cac cap do: cap do triet hgc,
cap do cac phuang phap chung, cap do phuang phap chuyen nganh.
Phuang phap dac thu cua thi phap hoc gom:

Phuang phdp hi thong: Van chuong la mot he thong cac chinh the, chinh the
tac pham, chinh the tac gia, chinh the trao luu, chinh the ket cau, chinh the van
chuong dan toe. Do do phuang phap he thong dac biet quan trgng trong nghien cuu

GVHD: Nguyen Hoa Bang

10

SVTH: Tran Thi Kim Tho


Thiphdp tap tha Gio long ciia To Huu

thi phap. Phuang phap he thong doi hoi nghien ciru van hgc tir nhung moi quan he co
tinh quy luat, do la moi quan he giua bo phan va toan the, giua cai chung va cai rieng,
giua cai doc dao va cai lap lai.

Do Due Hieu trong Doi maiphe binh van hoc, xac djnh: "Thi phdp la phuang
phdp tiip can, tire la nghien ciru, phe binh tdcpham van hoc tir cdc hinh thuc biiu hien
bang ngon tic nghe thuat, di tim hiiuy nghTa my hoc, triit hoc, dao due hoc, lich sit; xa
hoi hoc (...) Yeu cau doc tdcpham van chuang nhu mot chinh thi".
Le Ngoc Tra trong Li luan va van hoc xac djnh: "Mot mat phai phan tich hi

thong hoa tat ca cdc yiu to ciia van ban nghe thuat da tham gia the hien y thirc nghe
thuat cua nha van va tao nen an tugng tham my a nguai doc (...) mat khdc, trong

nhirng yeu cau hit sire quan trong cua viec nghien ciru thi phdp la kham pha con
duang di tuy thirc nghe thuat ciia nha van tao ra tdcpham, chi ra xem tu tuang, y do
cua nha van da dugc to chirc nhu the nao, bang cdch nao, qua trinh ay diin ra nhu
thi nao vd chinh the nghe thuat da hinh thanh ra sao (...). O day, khai niem thiphdp
gan gui vai khai niem phong cdch".

Co the khang djnh thi phap hgc la each tiep can van chuong mot each khoa hgc trong
tat ca nhirng each tiep can van chuong ma nhan loai co den nay. Bai, each tiip can do

doi hoi xem van chuang nhu mot chinh thi, mot hi thong vd cau thanh nen hi thong
chinh the do la mot loat cdc thanh to tuang tdc vai nhau mot cdch co quy luat.
Phuang phdp lich sir. La mot san pham ciia dai song xa hoi, van chuong co
noi dung lich su sau sac. Do do, nguyen tac lich su la rat can thiet trong nghien cuu
thi phap. Cac dieu kien lich su xa hoi gop phan ly giai tinh quy luat cua thi phap.
1.2. VAI NET VE NHA THO TO HUU
1.2.1. Cuoc doi va sir nghiep tho* To Huu
1.2.1.1. Vai net ve cuoc dai To Huu

To Huu ten khai sinh la Nguyen Kim Thanh, sinh ngay 4-10-1920, que a
lang Phu Lai, xa Quang Thg, huyen Quang Dien, tinh Thira Thien - Hue. Ong
than sinh la mot nha nho ngheo, tuy khong do dat va phai chat vat de kiem
song bang nhieu nghe nhung lai ham tha va thich suu tam ca dao tuc ngu. Tir

thua nho, To Hun da dugc cha day lam tha theo nhung loi co. Ba me To Hun la
con mot nha nho, thuoc nhieu ca dao, dan ca xii Hue va rat giau tinh thuang
con, To Huu mo coi me tir nam 12 tuoi va mot nam sau lai xa gia dinh vao hgc
truang Quoc hgc Hue.

Que huang cung gop phan quan trong vao sir hinh thanh hon tha To

Huu. Tuy la mot vung dat ngheo nhung phong canh thien nhien, niii song lai rat
nen tha, xii Hue con noi tieng la vung van hoa phong phii, doc dao, dam ban sac
GVHD: Nguyen Hoa Bang

11

SVTH: Tran Thi Kim Tho



Thi phdp tap tho Gio long cua To Huu

dan tgc bao gom ca van hoa cung dinh va van hoa dan gian ma noi ti£ng nhat la
nhirng dieu ca, ho nhu nam ai, nam binh, nhi, mai day...
Buac vao tuoi thanh nien diing vao nhung nam phong trao Mat tran Dan chii do
Dang Cong san lanh dao dang day len soi noi trong ca mai nuac, ma Hue la

mot trong nhung trung tam soi dong nhat, tuoi tre ciia To Huu da co sir gap ga
may man va dep de vai li tuang each mang. Dugc loi cuon vao phong trao dau
tranh, To Huu da tra thanh nguai lanh dao chu chot cua Doan thanh nien Dan

chu a Hue. Nam 1938, To Huu dugc ket nap vao Dang Cong san Dong Duong
va tu do ong hoan toan tu nguyen hien dang cuoc dai cho sir nghiep each mang.
Dau nam 1939, thuc dan Phap tro* lai dan ap phong trao each mang a Dong
Duang. Cuoi thang tu nam ay To Huu bj bat, giam tai nha lao Thira Thien, roi

lan luat bj giam giu trong nhieu nha tu a cac tinh mien Trung va Tay Nguyen.
Thang 3- 1942, To Huu da vugt nguc Dac Lay (Kon Turn), vugt hang tram cay
so duang rung, thoat khoi su vay lung ciia ke thu, tim ra Thanh Hoa, bat lien lac
vai to chuc each mang va tiep tiic hoat dong. Cach mang thang Tam nam 1945,

To Huu la Chii tich Uy ban khai nghTa a Hue, lanh dao cuoc Tong khai
nghTa gianh chinh quyen a thanh pho que huang, nai dau nao cua chinh quyen
phong kien.

Khang chien toan quoc bung no, To Huu dugc dieu dong ra Thanh Hoa
mot thai gian, roi len Viet Bac cong tac a ca quan Trung uang Dang, dac
trach ve van hoa, van nghe. Trong hai cuoc khang chien chong thuc dan Phap, de
quoc MT va cho den nam 1986, To Hun lien tuc giu nhirng cuang vj trong yeu
trong bo may lanh dao cua Dang va Nha nuac (tung la Uy vien Bo Chinh trj


Dang Cong san Viet Nam, Pho Chii tjch Hoi dong Bo truang). Ong mat ngay 9-

12-2002 tai Ha Noi. O To Huu, con nguai chinh trj va con nguai nha tha thong
nhat chat che, sir nghiep tha gan lien vai sir nghiep each mang, tra thanh mot bo
phan ciia sir nghiep each mang. Ong dugc Nha nuac phong tang Giai thuang Ho
Chi Minh ve van hoc nghe thuat (dgt I - 1996).
1.2.1.2. Khai quat su' nghiep sang tdc

To Huu la mot trong nhung la ca dau cua nen van nghe each mang Viet
Nam. Cac chang duang tha cua To Hun luon gan bo va phan anh chan that
nhirng chang duang each mang day gian kho hi sinh nhung ciing nhieu thang lgi

vinh quang cua dan toe, dong thai cung la nhirng chang duang van dong trong
quan diem tu tuang va ban lmh nghe thuat cua nha tha.
Tap tha Tir ay (1937- 1946) gom 71 bai la chang duang dau tien cua dai
tha To Huu, danh dau buac truang thanh cua nguai thanh nien quyet tam di
theo ngon ca cua Dang. Tap tha chia lam ba phan. Mau lira gom nhung bai sang
GVHD: Nguyen Hoa Bang

12

SVTH: Tran Thj Kim Tho


Thiphdp tap tho Gio long cua To Huu

tac trong thai ki Mat tran Dan chii, tap trung vao nhung van de lan ciia thai dai

nhu chong phat xit, phong kien, doi hoa binh, cam ao, van de quyen song con

va Cach mang giai phong dan toe. Mau lira con la tieng reo nao niic cua mot

tam hon tre ban khoan di tim le song thi gap go anh sang li tuang:
Tir ay trong toi bung nang ha
Mat trai chan li choi qua tim
Hon toi la mot vuon hoa la

Rat dam huang va ron tieng chim
(Tir ay)

Xiing xich gom nhung bai sang tac trong nha giam, the hien noi buon dau
va y chi, khi phach cua nguai chien sT Cach mang trong chon lao tu. Gidi phong

gom nhirng bai sang tac tir khi To Huu vugt nguc den mot nam sau ngay doc
lap, chu yeu nggi ca li tuang, quyet tam duoi giac, cuu nuac va the hien niem vui
chien thang. Gom nhirng bai tha nhu: Mo coi, Hai dua be, Di di em, Vu em,
Dirng dung, Tiing hat song Huang, Tir ay, Tam tu trong tu...
Tap tha Viet Bac (1946- 1954) gom 24 bai la tieng ca hung trang, thiet tha
ve cuoc khang chien chong Phap va nhirng con nguai khang chien. Ho la nhirng
nguai lao dong rat binh thuang va ciing rat anh hung. Vai tam long yeu nuac
tham thiet va cam phuc sau xa, To Hun da mieu ta va ca nggi anh ve quoc quan,

ba me nong dan, chj phu nu, em lien lac,...Nha tha ca nggi Dang va Bac Ho da
khai nguon va phat huy sue manh cua quan dan ta de danh thang ke thu.
Nhieu tinh cam Ion dugc the hien sau dam: tinh quan dan "ca nuac",tien

tuyen vai hau phuang, mien xuoi vai mien ngugc, can bg vai quan chiing, nhan
dan vai lanh tu, tinh yeu thien nhien, yeu dat nuac, tinh cam quoc te vo san...
Viet Bac con la khiic ca ngot ngao ve nghTa tinh va long thuy chung each mang:
"Minh ve minh co nha ta


Muai lam nam ay thiet tha man nong

Minh ve minh co nha khong
Nhin cay nha niii, nhin song nha nguon"
(Viet Bac)

Nhung bai tha tieu bieu nhu: Pha duang, Ba me Viet Bac, Bam ai,
Lugm, Sang thang nam, Hoan ho chiin si Dien Bien, Viet Bac...

Tap tha Gio long (1955-1961) gom 25 bai dugc sang tac trong hoan
canh dat nuac bj chia cat. Tap trung vao hai mang de tai lan: cong cuoc xay

dung chii nghTa xa hoi a mien Bac va phong trao chong MT nguy de thong nhat

dat nuac a mien Nam. Tap tha ma ra niem vui ldn vi nua dat nuac dugc giai

phong. Nhung do la niem vui chua tron ven vi dong bao mien Nam con dang
GVHD: Nguyen Hoa Bang

13

SVTH: Tran Thj Kim Tho


Thiphdp tap tha Gio long cua To Huu

phai chju canh no le, lam than. Cai toi soi noi lang man dugc bgc 16 tren nen

hien thuc hoanh trang ciia cuoc song mai. Gio long con la tha ciia long tri an,

nghTa tinh doi vai Dang, Bac Ho, vai nhan dan. Tinh quoc te vo san cung dugc
de cap (qua tinh cam doi vai Lien X6, Lenin). Gom nhung bai tha nhu: Tren
mien Bac miia xuan, Vai Lenin, Nguai con gdi Viet Nam, Thu muon dai muon

kiip khong tan, Ba muai nam dai ta co Dang, Bai ca xuan 61, Me Tam...
Tap tha Ra tran gom 31 bai, sang tac trong 10 nam khang chien chong
MT (1962 - 1971), Ra tran danh phan Ion tam huyet de ggi ca chii nghTa anh

hung Cach mang. gop phan co vu. khang djnh mot le song lan, mot tinh cam Ion
va niem tin tuyet doi vao ngay chien thang. Tha To Huu liic nay la khiic ca ra

tran, la menh lenh tien cong de keu ggi, co vu dan tgc trong cuoc chien dau a ca

hai mien Nam Bac. Danh phan Ion tam huyet de ggi ca chu nghTa anh hung Cach
mang nen gigng dieu tha tham dam chat hung ca va bgc 16 ro cam hung lang
man:

"Oi To quoc giang son hung vT
Dat nuac anh hung ciia the ky hai muai
Hay keu hanh tren tuyen dau chong My
Co mien Nam anh dung tuyet vai

Mien nam trong lira dan sang ngai!
(Mien Nam)

Ra dai trong giai doan khoc liet nhat cua cuoc khang chien chong My, tap
tha con gop phan co vu, khang djnh mot le song lan, mot tinh cam Ion va niem
tin tuyet doi vao ngay chien thang:
"Neu dugc lam hat giong de mua sau
Neu lich su chgn ta lam diem tua


Vui vi hon lam nguai linh di dau

Trong dem toi, tim ta lam nggn lua"
(Chao xuan 1967)

Gom nhung bai tha tieu bieu: Co thi nao yen?, Miin Nam, Trin duang
thien ly, Hay nha lay lai toi, Tiing hat sang xuan, Chiic do xanh, Me Suot,
Emily, con..., Kinh giri cu Nguyin Du, Tam anh, Bac ai, Theo chan Bac.
Tap Mau va hoa gom 13 bai, sang tac trong 6 nam (1971-1977) am vang

khi the quyet liet ciia cuoc khang chien chong MT ciin nuac va niem vui toan
thang. Mau va hoa ghi lai mot chang duang each mang day gian kho, hi sinh,

khang djnh niem tin sau sac vao sue manh tiem tang cua xu sa que huang, cung
nhu ciia moi con nguai Viet Nam mai, bieu hien niem tu hao va niem vui phai
phai khi "toan thang ve ta". Cam hung chu dao cua ca tap tha la niem hanh phiic
GVHD: Nguyen Hoa Bang

14

SVTH: Tran Thj Kim Tho


Thi phdp tap tho Gio long ciia To Hiru

thieng lieng truac thang lgi ciia Cach mang va khat vong hoa binh, thong nhat
To quoc:

"Ta lai ve ta, nhung dua con

Mau hoa trong mau, do nhu son
Sai Gon ai, Hue ai! Xin dgi

Tai hgp, huy hoang ca Nuac non!"
(Viet Nam mau va hoa)

Nhung bai tha tieu bieu: Viet Nam mau va hoa, Nuac non ngdn dam, Vai
Dang, Miia xuan, Mot khiic ca xuan.

Tap tha Mot tiing dan gom 72 bai, dugc giai thuang ve van hgc cua khoi

Asian (nam 1993). Tap tha Ta vai ta tap hgp nhung sang tac cua To Huu tir
1992 den 1999.

Mot tiing dan va Ta vai ta chiia dung nhung suy tu, cam xiic ciia nha tha
trong thai hoa binh. Khuynh huang tru tinh chinh trj vai sir nhay cam truac cac

van de thai sir tuy van de nhan ra nhu mot net on djnh ciia tha T6 Huu, nhung da
khong con la mach cam hung duy nhat, noi troi nhat trong tha T6 Huu thai ki
nay.De tai, chu de tha phong phii da dang han: nggi ca ve dep cua que huang,
con nguai Viet Nam; tran tra truac cong cuoc xay dung dat nuac day kho khan,

phuc tap; chiem nghiem ve tinh yeu va so phan con nguai. Dac biet, xu4t hien
nhirng dong tha tinh dam say the hien sue song manh liet, ben bi ciia mot trai tim
giau yeu thuang:
"La chua, van a ben em

Ma anh cii nha, cii them gan han!
Cu lo em gian, em hon
Mai me anh de co dan, em buon...


.. .Tinh yeu la the, em ai!

Hai nguai ma hoa mot nguai, tram nanT'
(La chira)

Dai thoi "Urn chdy", nen xuat hien "nhirng dong tha tuoi xanh" mang
dam cam hiing the sir. Da niem trai du day bao thang tram, doi thay cua cuoc dai,

nha tha muon huang tai nhirng quy luat, nhung gia trj ben vung. Am huang tha
vi the bat vang xa (huang ngoai) ma vong sau hon (huong noi). Ngoai gigng anh
hiing ca phai phai lac quan con co them gigng tram lang, doi khi xot xa, day dut:
"-Mai binh minh do, da hoang hon
Dang nu cuai tuai, bong le tuon

Dai thuang sam nang chieu mua vay
Khuay dong long ta biet may buon!"
GVHD: Nguyen Hoa Bang

15

SVTH: Tran Thi Kim Tho


Thi phdp tap tho Gio long ciia To Him
(Mot tieng don)
"-Mua trai chin, cung la mua la rung

Trong gia suang, dong li nu mam xuan
Ngay mai... Ai biet xa gan?

Bien dai song gio, may than noi chim!"
(Xuan hanh 92)

Da qua nhirng thang tram, trai nghiem truac cuoc dai, nhu mot le thuong,
nha tha mucin chiem nghiem ve cuoc song, ve le dai, huang tai nhirng quy luat

ph6 quat va tim kiem nhung gia trj ben vung, gigng tha vi the thuang tram lang,
tham dugm chat suy tu. Dieu dang tran trong hon ca la truac sau tha To Huu van
kien djnh niem tin vao li tuong va con dudng each mang. Nhirng bai tha tieu
bieu: Mot khiic ca, Dim cudi nam, Dim thu quan ho, Ddng va Tha, Mot tiing
dan, La chua?, Xuan hanh 92, Ta lai di, Anh ciing em...

1.2.2. Nhung dac diem chinh cua thi phap tho* To Hiru
1.2.2.1. Thi phdp nhan vat

Trong cuon Thi phdp tha To Huu ciia Tran Dinh Su, chiing ta thay dugc
quan niem nghe thuat ve con nguai trong tha To Huu thuong dugc hieu qua khai
niem: de tai (lanh tu, bg doi, phu nu, to quoc...), hinh tugng nhan vat (Bac Ho,
anh Tr6i, em Lugm...) va cac chi tiet the hien cua chiing. Tha ca vo san Viet

Nam khong phai khai dau tir To Hun, nhung phai dgi den tha To Huu mai hinh
thanh mot quan niem nghe thuat mai ve con nguai, du khai mot nguon cam
hiing nghe thuat mai. Con nguai trong tha To Huu can ban la con nguai chinh
trj. Do la mot hien tugng hop quy luat. Cac nha li luan da ggi nhan vat ciia thai
dai chiing ta la con nguai chinh trj. Dieu do da danh dau mot buac truang thanh
mai ciia con nguai Viet Nam trong the giai hien dai, tir con nguai yeu nuac
trung quan sang con nguai duy tan dan chu, qua con nguai phi chinh trj trong
tha mai, den con nguai chinh trj kieu mai, duai sir lanh dao cua giai cap vo san.
Trong tha To Huu con nguai chinh trj la nhan vat cua thai dai chiing ta.
Nhirng con nguai da dang tir Bac Ho, nguai can bo, anh bo doi, cho den cac cu,

cac me, cac em, anh cong nhan, chj hang hoa... Trong tha To Huu thay deu la
nhung con nguai chinh trj. Trong tap Tir ay quan niem con nguai co mot vj tri
that quan trong. Do la khai dau cua mot the giai mai. Lan dau tien trong tha Viet
Nam, To Huu mang lai mot quan niem nghe thuat ve con nguai xa hoi, co mot
so dong, tao thanh mot lire lugng xa hoi hung hau :
"Toi da la con cua van nha

La em cua van kiep phoi pha

GVHD: Nguyen Hoa Bang

16

SVTH: Tran Thi Kim Tho


Thi phdp tap tho Gio long cua To Hiru
La anh ciia van dau em nho ''

(Tir ay)

Co sa cua y chi each mang a trong Tir ay, mot dau la moi han thu d6i vai

che do xa hoi cu, va dau kia la vien canh tuang lai, tinh yeu cuoc song. Con
nguai Tir ay noi nhieu den uat han:

"Nuoi di em cho den lan den gia
Mam han ay trong long xuong ong mau
De them nong mai kia hon chien dau


Ma horn nay anh da nhom trong long!"
(Di di em)

"Oi xuan nay chi la xuan lanh diet
Trong buon dau phan uat cua cong nong!"

(Xuan long)
"Toi chua chet nghTa la chua het han

OfilHOCVOTRdONQTOfiN

NghTa la chua het nhuc cua muon dai

NghTa la con tranh dau mai khong tho '

THU VIEN

(Tam tu' trong tu)

Con nguai trong doan quan ciing la mot net quan trgng trong quan niem

nghe thuat ve con nguai ciia tha To Hun. Con nguai so dong, khong he che lap
ca nhan, nhung day la mot ca nhan mai, mot quan he mai cua ca nhan. Sir giong
nhau ve doi ngheo, kho dau, ve so phan, giong nhau ve y chi va uac ma, ve
tuang lai va duang dai cua nhirng nguai vo san, nhung nguai ngheo kho, bj ap
biic, boc lot tat yeu dua den y niem doan quan. Trong doan quan do, cac ca nhan
chi la mot bo phan, mot don vj:

"Toi chi mot giua muon nguai dau kho
Toi chi mot giua muon nguai chien dau..."

(Tam tu' trong tu)
Dac sac cua tha tru tinh chinh trj ciia To Huu va ciia van hoc hien thuc xa

hoi chu nghTa noi chung la a cho da xay dung thanh cong nhung hinh tugng con
nguai tu giac ve so phan, cuoc dai va con nguai dau tranh nhung nguai hoat
dong vi muc dich cua no va chinh con nguai nhu the dang lam nen lich su.
Cai mai ciia Viet Bac la the hien cai tinh ciia con nguai lang que doi vai
khang chien va each mang. Nguai vg Bac Giang theo chong di pha duang quan,

ba bii nha con nha luon ca "bo doi rung khe", nguai linh nha me gia nha luon
ca "bao ba cu", em Lugm ket hgp tuoi tha tinh nghjch vai nhiem vu lien lac "(7

don mang Ca, Thich han a nha'', ba me Viet Bac vui long de dua con duy nhat
vao Nam danh giac.
GVHD: Nguyen Hoa Bang

17

SVTH: Tran Thi Kim Tho


Thi phdp tap tho Gio long cua To Hiru

Trong Viet Bac, dac sac noi bat cua con nguai la a cho tu tuong chinh trj

ket hop rat nhuan nhuyen vai tam li xa hoi cua con nguai, tam li dan toe, Ilia
tuoi. Con nguai trong Viet Bac con la con nguai ciia dong ruong, con nguai
dong ruong lan len theo cuoc khang chien. To Huu con co quan niem ve con
nguai binh thuang, tir do ggi cho nha tha tim den cac chi tiet binh thuang cua
nguai lanh tu:


"Nha Ong Cu mat sang ngai

Ao nau tiii vai dep tuoi la thuang!
Nha Nguai nhung sang tinh suang
Ung dung yen ngua tren duang suoi reo"
(Viet Bac)

Den tap Gio long ta mai thay con nguai tu do than the, tu do co con

nguai tu do nhieu mat. Va co ca con nguai mang tam long son sat, nhung nguai
mang sue manh tinh than bat diet.

'' Em se dung tren doi chan tuoi tre

Doi got do lai tra ve que me

Em se di tren duang ay thenh thang

Nhu nhung ngay xua rue ra sao vang!"
(Ngiroi con gai Viet Nam)

Den Ra tran chiing ta thay con nguai qua tam voc lich su, con nguai cua

bon nghin nam va ciia thai hien dai. Net dac sac mai me trong tap tha Mau va
hoa la quan niem ve noi dau ciia con nguai, ve sue song gian dj, ben dai, nggt
ngao ciia con nguai Viet Nam.

"Con nguai nhu day Truang San
Vung chan bam tru, chang son 6c gan.

Truang San xe dgc, rgc ngang
Xeng tay ma viet nen trang su hong"
(Nude non ngan dam)

1.2.2.2. Thi phdp khong gian nghe thuat

Khong gian nghe thuat trong tha To Huu la mot khong gian xa hoi soi

dong ciia nhung sir bien lich su. CI tap Tir ay nha tha dung len sir doi lap hai thd
giai nhu la trang thai pho bien ciia thai dai: the giai sung suang va the giai cua
dau buon, uu phien. Cam xiic ve sir doi lap hai the giai huang tac gia xay dung
hinh tugng khong gian xa hoi doi lap - Tang cao ciia bon giau sang, ap uc boc
lot, tiec rugu mau, doi tieng cuai...Tang duai, dja nguc, ham nguai - Thay rai,
mau chay, nhung xac khong mo chon. Hinh tugng khong gian quan trong nhat
GVHD: Nguyen Hoa Bang

18

SVTH: Tran Thj Kim Tho