CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập –Tự do- Hạnh phúc

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP
GIÚP HỌC SINH LỚP 5 HỌC TỐT MÔN ÂM NHẠC

Quảng Bình, ngày 20 tháng 2 năm 2019


CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập –Tự do- Hạnh phúc

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP
GIÚP HỌC SINH LỚP 5 HỌC TỐT MÔN ÂM NHẠC

Họ và tên: Ngô Thị Lan
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Thái Thủy

Quảng Bình, ngày 20 tháng 2 năm 2019


1. PHẦN MỞ ĐẦU:
1.1. Lý do chọn đề tài:
Giáo dục thẩm mỹ cho con người là không thể thiếu được trong mục đích
giáo dục hiện nay của chúng ta, là đào tạo những con người phát triển toàn diện.
Việc giáo dục một con người tồn diện khơng chỉ giáo dục cho họ có đạo đức tốt,
có trình độ hiểu biết, nắm chắc các kiến thức khoa học và xã hội, có sức khoẻ, biết
lao động, sẵn sàng lao động mà cịn phải giáo dục cho họ biết nhìn nhận, phân

biệt, biết thưởng thức cái đẹp và biết làm đẹp cho cuộc sống. Một trong những con
đường giáo dục thẩm mỹ nhanh và hiệu quả nhất là giáo dục thông qua các mơn
học nghệ thuật. Trong đó có mơn Âm nhạc.
Âm nhạc là phương tiện hiệu quả nhất trong giáo dục thẩm mỹ, đặc biệt là ở
bậc Tiểu học, thông qua mơn học này đã hình thành cho các em những kiến thức
ban đầu về ca hát, về kiến thức Âm nhạc, đặc biệt là trang bị cho các em có một
thế giới tinh thần thoải mái hơn, giúp các em phát triển tồn diện hơn, từ đó giúp
các em học tốt các môn học khác.
Môn học Âm nhạc trong trường Tiểu học không nhằm đào tạo những người
làm nghề âm nhạc, những diễn viên, những nhạc sĩ, ca sĩ…mà chính là qua môn
học để tác động vào đời sống tinh thần của các em góp phần cùng với mơn học
khác thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường cũng như mục tiêu của bậc học.
Giáo dục Âm nhạc nhằm giáo dục học sinh phát triển tồn diện, khơng
những nâng cao hiểu biết về kiến thức văn hố mà cịn phát huy năng lực cảm thụ
âm nhạc, làm cho đời sống tinh thần thêm phong phú, lành mạnh tạo điều kiện để
các em bộc lộ và phát triển năng khiếu, góp phần phát triển tồn diện và hài hịa về
tính cách cho các em.
Đặc biệt giáo dục thẩm mỹ trong nhà trường phổ thông là một trong bốn
mặt giáo dục quan trọng nhất: Đức - Trí- Thể -Mĩ. Cái đẹp trong nghệ thuật âm
nhạc xuất phát từ tác phẩm, từ nghệ thuật trình diễn tạo nên những hình tượng âm


nhạc có tác dụng truyền cảm mạnh mẽ làm rung động lòng người, hướng con
người tới Chân- Thiện -Mĩ…
- Xuất phát từ đặc trưng bộ môn thuộc phạm trù nghệ thuật đòi hỏi sự hứng thú
cao.
- Xuất phát từ yêu cầu của việc đổi mới phương pháp là phát huy tính tích cực
chủ động sáng tạo của học sinh. Có như vậy các em mới có điều kiện khắc phục
khó khăn tiếp nhận kiến thức mới.
- Xuất phát từ tâm lý lứa tuổi học sinh Tiểu học là lứa tuổi hiếu động ham

thích ca hát. Nếu giáo viên gây được hứng thú trong bài dạy sẽ tạo cho học sinh sự
phấn chấn, hào hứng để tiếp thu bài học một cách có hiệu quả.
- Từ thực tiễn giảng dạy cũng như việc học của học sinh, trong nhiều năm qua
thầy và trị gặp khơng ít khó khăn trong q trình dạy học và đã có nhiều cố gắn để
nâng cao chất lượng dạy-học, và điều quan trọng nhất mà tôi tâm huyết đó là nếu
giáo viên tạo được hứng thú trong giảng dạy và học tập sẽ giúp cho học sinh say
sưa hơn trong quá trình học tập và sẽ đem lại kết quả học tập cao hơn.
Từ những lý do nói trên, bản thân tơi nhận thấy việc gây hứng thú cho học sinh
trong học tập môn Âm nhạc là một trong những giải pháp hết sức quan trọng góp
phần nâng cao chất lượng dạy và học. Với tư cách là một giáo viên giảng dạy bộ
môn Âm nhạc ở bậc học Tiểu học, qua thực tế giảng dạy, qua trao đổi tiếp xúc với
đồng nghiệp, qua các đợt tập huấn, bản thân tôi đã rút ra một số phương pháp
giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng dạy và học cho thầy và trị trong chương
trình giảng dạy bộ mơn Âm nhạc lớp 5. Vì vậy, tơi chọn nghiên cứu sáng kiến:
“Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 5 học tốt môn Âm nhạc”.
1.2. Điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm:
- Xuất phát từ vị trí và tầm quan trọng của việc dạy học môn Âm nhạc ở lớp 5,
đồng thời sau khi nắm bắt được những ưu điểm và hạn chế của phương pháp dạy
học cũ trước đây, đề tài tơi lựa chọn với mong muốn đóng góp vào việc nâng cao


"phương pháp dạy và học môn Âm nhạc ở Lớp 5" sao cho đạt hiệu quả tốt nhất,
đáp ứng mục tiêu giáo dục, nâng cao chất lượng học tập và giúp học sinh thêm
u thích mơn Âm nhạc.
- Giúp giáo viên có những phương pháp dạy học hiệu quả nhất để phát huy tính
sáng tạo của học sinh.
- Học sinh tiếp thu bài một cách chủ động trong mọi tình huống sư phạm.
- Học sinh thực hiện yêu cầu bài học sáng tạo, khoa học khơng bị gị bó nhồi
nhét.
- Học sinh tự tin khi trình bày các tác phẩm trước đám đông, phát huy các khả

năng tiềm ẩn mà không cần sự áp đặt của giáo viên.
- Học sinh thực sự cảm nhận được sự khác biệt giữa việc học môn Âm nhạc với
các môn khoa học khác.
- Học sinh thêm u thích mơn học hơn, tích cực hoạt động trong các phong
trào văn hóa văn nghệ của trường trong các hoạt động chào mừng các ngày lễ lớn
trong năm.
Xuất phát từ mục tiêu chung của bộ môn Âm nhạc Lớp 5, là giáo viên trực
tiếp giảng dạy cần phải xác định tốt những nhiệm vụ sau đây:
- Xây dựng và phát triển năng lực âm nhạc của học sinh thông qua việc
Học hát - Tập đọc nhạc – Âm nhạc thường thức được thể hiện trong sách giáo
khoa Lớp 5.
- Qua việc hướng dẫn học hát, đọc nhạc…, giáo dục cho các em có tình
cảm, đạo đức trong sáng, lành mạnh, hướng tới những điều thiện và cái đẹp trong
cuộc sống .
- Xây dựng khả năng tham gia hoạt động âm nhạc, giúp cho việc phát triển
toàn diện cân bằng và hài hoà.
- Phát hiện những học sinh có năng khiếu về âm nhạc, động viên và giúp các
em phát triển năng khiếu của mình.


- Giúp học sinh hát đúng, tập hát diễn cảm và bước đầu tập luyện một số kĩ
năng đọc nhạc, giúp các em hiểu biết về một số tác giả, tác phẩm tiêu biểu và một
vài sinh hoạt âm nhạc trong đời sống xã hội, cung cấp cho các em thêm một số
kiến thức mang tính văn hố âm nhạc.
Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành Giáo dục hiện nay đó là dạy
học theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Đối với mơn Âm nhạc thì việc
dạy học theo định hướng phát triển năng lực vận dụng quan điểm “lấy người học
làm trung tâm, nhằm biến quá trình giáo dục thành tự giáo dục” giúp học sinh phát
huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo. Giáo viên là người tổ chức, hướng dẫn hoạt
động, tạo môi trường học tập thân thiện để học sinh có cơ hội giao tiếp, hợp tác,

trải nghiệm, tìm tịi kiến thức và phát huy tiềm năng hoạt động âm nhạc.
Xuất phát từ những lý do và niềm hứng thú đó, cá nhân đi vào nghiên cứu một
đề tài hết sức lý thú và khơng có tham vọng gì hơn ngồi việc trình bày những
kinh nghiệm trong những năm qua đứng trên bục giảng và giảng dạy bộ môn âm
nhạc. Việc đi vào tìm hiểu, đánh giá việc dạy và học mơn Âm nhạc ở Lớp 5 là điều
cần thiết góp phần nâng cao chất lượng dạy học.
1.3. Phạm vi áp dụng của đề tài:
Đề tài mà tôi nghiên cứu này có thể áp dụng cho tất cả giáo viên giảng dạy bộ
môn Âm nhạc ở cấp Tiểu học.


2. PHẦN NỘI DUNG:
2.1. Thực trạng của việc dạy học mơn Âm nhạc ở lớp 5:
2.1.1.Về phía nhà trường.
* Thuận lợi:
- Âm nhạc là một môn học độc lập trong chương trình của học sinh Lớp 5.
Dạy và học nghiêm túc, có đánh giá xếp loại vào cuối học kì I và cuối năm.
- Nhà trường và BGH quan tâm thường xuyên, trang bị đầy đủ các loại nhạc
cụ để phục vụ giảng dạy.
- Nhà trường có kết nối mạng internet thuận lợi cho việc tìm kiếm thơng tin
phục vụ giảng dạy.
- Giáo viên nắm chắc về chun mơn, tích cực tìm tịi, nghiên cứu những
phương pháp mới để vận dụng trong q trình giảng dạy.
* Khó khăn:
Sách đọc thêm và các tài liệu tham khảo khác về lĩnh vực âm nhạc dành cho
học sinh Lớp 5 còn rất hiếm hoi. Giáo viên phải tự tìm tài liệu, sưu tầm đồ dùng
dạy học trên mạng để phục vụ cho việc dạy và học tốt hơn.
2.1.2.Về phía học sinh.
* Thuận lợi:
Học sinh ngoan, đa số các em rất u thích mơn Âm nhạc. Đặc biệt là phân

mơn học hát. Vì là đối tượng học sinh Lớp 5 nên cảm nhận giai điệu các bài hát
của các em khá tốt. Thực hiện các bài hát với đàn hoặc đĩa tương đối tốt.
Các em đã tự tìm được những động tác phụ họa đơn giản cho các bài hát. Hát
và phụ họa nhịp nhàng.
* Khó khăn:
Học sinh có nhiều em chậm tiến chưa ham học, còn chưa chú ý học tập nên
ảnh hưởng rất nhiều đến phong trào học tập chung của lớp.
2.1.3. Những mục đích, u cầu chung của mơn Âm nhạc Lớp 5:
a. Đới với học sinh:
- Hát đúng, chính xác giai điệu các bài hát


- Hát đúng tính chất bài ca.
- Biết hát có vận động phụ hoạ.
- Biết thể hiện bài hát dưới nhiều hình thức khác nhau.
- Biết biểu diễn trên sân khấu.
- Sáng tác lời ca mới hiệu quả dựa trên giai điệu một số bài hát.
- Học sinh nhận biết chính xác vị trí nốt nhạc trên khng
- Đọc chính xác cao độ, trường độ các bài TĐN và ghép lời trong chương
trình âm nhạc.
- Hiểu sơ lược về những kiến thức nhạc lí cơ bản như: nhịp, phách và những
kí hiệu âm nhạc thường gặp trong bản nhạc.
- Học sinh nắm được nội dung các câu chuyện. Kể sơ lược lại được các câu
chuyện đó.
b. Đới với giáo viên:
- Sử dụng đàn, hát nhuần nhuyễn thành thạo.
- Sáng tạo nhiều động tác vận động minh hoạ, nhiều hình thức biểu diễn bài
hát khác nhau.
- Sưu tầm nhiều trò chơi phù hợp, vui nhộn để hỗ trợ hiệu quả cho việc dạy
học.

- Sử dụng tốt các hình thức dạy học cho phù hợp, đặc biệt là hình thức dạy
học theo định hướng phát triển năng lực học sinh.
Từ thực trạng nêu trên, qua 8 tuần đầu tôi đã dạy học theo đối tượng và đồng
thời khảo sát thực trạng để có biện pháp dạy học môn Âm nhạc tốt hơn nữa.
Kết quả điều tra, khảo sát chất lượng 8 tuần đầu môn Âm nhạc do tôi đảm
nhiệm như sau:
Đối tượng áp dụng: Học sinh khối Lớp 5
Số lượng: 70 học sinh .
Đầu năm học 2018- 2019, tôi đã tiến hành khảo sát kĩ năng hát và đọc Tập
đọc nhạc. Đa số các em biết hát và phụ họa, đọc được các bài TĐN đúng cao độ và
trường độ. Bên cạnh đó, vẫn cịn một số em gõ đệm và phụ họa còn lúng túng,


chưa tự tin khi trình bày các bài hát, đọc chưa đúng cao độ và trường độ các nốt
nhạc. Cụ thể: Có khoảng 20% học sinh chưa đọc đúng cao độ và trường độ các nốt
nhạc, 30% học sinh đọc đúng cao độ nhưng trường độ vẫn còn sai. Từ đó, tơi đã
tiến hành phân loại đối tượng HS và lên kế hoạch để có biện pháp dạy học phù hợp
cho từng đối tượng cụ thể.
Kết quả khảo sát khối 5 qua 8 tuần đầu cụ thể như sau:
Lớp

Số

HHT

HT

lượng SL

%


5A

21

12

57

7

5B

25

14

56

5C

24

14

58

SL

Chưa HT

%

SL

%

33

2

10

8

36

3

8

8

34

2

8

Nhìn vào bảng tổng hợp trên, ta thấy khả năng hát và đọc nhạc được chia ra
theo các mức rõ rệt. Tỉ lệ học sinh chưa hồn thành vẫn cịn. Do học sinh vẫn cịn

gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình biểu diễn bài hát và đọc nhạc.
Vì vậy, để học sinh học các phân môn của môn Âm nhạc có hiệu quả thì mỗi
giáo viên chúng ta phải tận tình, tự tìm tịi ra những phương pháp tối ưu nhất để
khắc phục vấn đề này. Bên cạnh đó phải kiên trì khơng được nóng vội với những
em cịn chưa hoàn thành. Một vấn đề quan trọng nữa là mỗi giáo viên chúng ta
phải khơi gợi được sự yêu thích âm nhạc trong mỗi em. Có thể bằng những lời nói,
những cử chỉ nhỏ nhưng chúng ta hãy động viên, khích lệ các em kịp thời thì các
em sẽ có động lực hơn trong học tập.
Chính sự tâm huyết của bản thân mình nên tơi đã khắc phục được những khó
khăn, tìm ra các biện pháp nhằm giúp các em học sinh Lớp 5 học tốt môn Âm
nhạc.
2.2. Các giải pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt môn Âm nhạc:
Trong chương trình mơn Âm nhạc lớp 5 bao gồm các phân môn: Học hát, Tập
đọc nhạc, Âm nhạc thường thức (Kể chuyện Âm nhạc, Nghe nhạc, Giới thiệu các


nhạc cụ, Giới thiệu các nhạc sĩ...). Bản thân tôi đã nghiên cứu và đưa ra một số
giải pháp để giúp học sinh lớp 5 học tốt ở tùng phân môn, cụ thể như sau:
2.2.1. Đối với việc dạy bài hát:
- Phải gây hứng thú cho học sinh ngay từ phần mở đầu bài học, phần giới
thiệu đề mục mới.
Rõ ràng ngay từ bước chân của giáo viên vào lớp với thái độ vui vẻ thân
mật đối với học sinh, việc đánh giá cơng bằng trong q trình đánh giá thường
xuyên,... đều là những yếu tố góp phần tạo nên khơng khí hào hứng chung của cả
lớp để chuẩn bị bước vào bài học mới, nhưng sự hứng thú học tập chỉ thực sự bắt
đầu với phần giới thiệu đề mục mới tạo sự hấp dẫn đối với học sinh. Do đó giáo
viên phải vui tươi, niềm nở khi bước vào lớp cũng như trong quá trình giảng dạy.
- Trong quá trình giảng dạy giáo viên phải phát triển năng lực, phát huy tính
tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh để gây hứng thú học tập cho các em.
Thực chất của việc học tập là chuổi vấn đề được đặt ra, được nhận thức rồi

được đặt ra và được nhận thức ở mức độ cao hơn, đặc trưng của môn Âm nhạc là
thực hành. Thực hành là sợi chỉ đỏ xuyên suốt quá trình dạy và học của bộ môn.
Thông qua thực hành để dạy lý thuyết, lấy lý thuyết để củng cố kỹ năng thực hành
trên cơ sở sử dụng thời gian trên lớp một cách tối ưu (tránh thời gian chết ) để tất
cả học sinh được nhìn nghe và luyện tập nhiều. Thực tế cho thấy nếu trong một tiết
học giáo viên đặt ra nhiều câu hỏi vừa sức đối với học sinh, học sinh dể hiểu dễ
nhớ, hay cho các em nghe, nhìn thể hiện nhiều thì học sinh rất có hứng thú học, tạo
động cơ học tập tốt.
- Khuyến khích kỹ năng nghe và đánh giá của học sinh.
Để học sinh không bị thụ động trong cách lựa chọn tiết tấu cho bài hát, GV
khuyến khích kỹ năng nghe và đánh giá của học sinh bằng cách như sau: GV thay
đổi tiết tấu, tempo hay dịch giọng bản nhạc để học sinh nhận biết và thực hành.
GV đàn cho HS hát với tiết tấu polka rồi lần lượt chuyển tiết điệu
pasodoble, Chacha, Disco..., yêu cầu học sinh nghe và hát theo nhịp đàn.


? Các em hãy cho biết sự thay đổi tiết tấu mà các em vừa trình bày có phù
hợp với bài hát không?
Học sinh nêu ý kiến dựa vào kỹ năng nghe của bản thân.
Giáo viên thay đổi tốc độ của bài hát: Từ tempo 110 xuống 90 hoặc thay
đổi tiết tấu từ Machl sang Beat ballat…
Em có nhận xét gì nếu thay đổi tốc độ cũng như tiết tấu cho bài hát như chúng
ta vừa trình bày?
Giáo viên giải thích: Cơ bản một bài hát có thể sử dụng nhiều tiết tấu và
tempo khác nhau, tuy nhiên dựa vào tính chất của bài để lựa chọn tiết tấu và tempo
phù hợp như thế mới truyền tải được sắc thái cũng như ý tưởng của tác giả.
Với cách trình bày như vậy chắc chắn từng ngày học sinh sẽ có những cảm
nhận mới trong mỗi lần hát và nghe hát.
- Học sinh phát biểu cảm nhận về bài hát dưới nhiều hình thức khác nhau.
Trong học tập, so với bắt chước thì tìm tịi sáng tạo là hình thức cao nhất thể

hiện tính tích cực học tập của HS, hãy bắt đầu khuyến khích các em mạnh dạn nói
lên những cảm nhận của mình về mơn học, về bài hát. HS có thể khơng ủng hộ ý
kiến của GV, của bạn bè, có thể trình bày những ý kiến, tư tưởng của mình. Đó là
cơ sở để có kĩ năng sáng tạo lớn hơn. GV cần tạo điều kiện để HS tự nhận xét, tự
đánh giá, tự cảm nhận để có thể điều chỉnh cách học theo hướng tích cực.
Ví dụ:
Sau khi cho HS nghe hát mẫu và đọc lời ca, GV đặt câu hỏi:
Em hãy nêu cảm nhận của mình về bài hát?
Học sinh sẽ trả lời qua phần gợi mở của GV.
Ví dụ: Nội dung bài hát nói lên điều gì? Giai điệu bài hát như thế nào? Qua bài
hát này bản thân em học tập được gì? Em sẽ phải làm gì để xứng đáng với những
điều mà nội dung bài hát muốn chuyển tải tới?…
Có thể học sinh trả lời chưa được trôi chảy hoặc ý tứ chưa được sâu sắc
song qua nhận xét và khắc hoạ của giáo viên thì học sinh từ chỗ hiểu nội dung bài


hát còn mơ hồ sẽ hiểu sâu sắc hơn và đặc biệt là sẽ có trách nhiệm hơn trong việc
học tập cũng như rèn luyện.
- Hướng dẫn học sinh biểu diễn bài hát:
Thông thường mỗi bài hát giáo viên đều hướng dẫn học sinh hát kết hợp vận
động giúp cho các em tự nhiên khi hát. Tuy nhiên, ở một số bài GV có thể dạy HS
một vài động tác tay hoặc múa đơn giản, phù hợp để các em có thêm những lựa
chọn khi biểu diễn bài hát.
*Ví dụ:
Với bài hát Tre ngà bên Lăng Bác giáo viên hướng dẫn một vài động tác
nhẹ nhàng uyển chuyển hoặc cho học sinh tự tìm động tác phụ họa thích hợp với
từng câu hát… Như vậy, những điều đó sẽ khơng chỉ giúp cho cách trình bày bài
hát thêm sinh động mà các em cịn được tìm hiểu về những điệu múa mang tính
chất đặc trưng của các vùng miền, hay các động tác vui nhộn của tân nhạc rất cuốn
hút và đặc sắc.

Thông qua những tiết học như vậy học sinh sẽ có những áp dụng sáng tạo
trong những lần hội diễn văn nghệ trong nhà trường, các hoạt động ngoại khoá,
biết cách dàn dựng và sử dụng những động tác múa phù hợp với thể loại bài hát…
Khi học giáo viên đưa ra yêu cầu học sinh tự chọn nhóm 4 - 5 học sinh và
biểu diễn bài hát có động tác phụ hoạ. Giáo viên khơng nên áp đặt các em vào từng
nhóm, để các em tự chọn sẽ làm học sinh phấn khởi, vui thích khi được làm việc
trong nhóm phù hợp về sở thích, về âm vực, chất giọng…
- Học sinh sẽ tự chọn nhóm có giọng hát thích hợp về âm vực để trình bày bài
hát.
- Học sinh tự chọn cách trình bày bài: Các em có thể trình bày bài một hoặc
hai lần, có mở đầu có kết thúc, mỗi câu hát sẽ do em nào đảm nhiệm hay cả nhóm
cùng hát. Bài hát gồm mấy đoạn, tính chất như thế nào? (Giáo viên có thể gợi ý
trước). Ngồi ra, học sinh có thể chọn để sử dụng các cách hát như đối đáp, lĩnh
xướng, đồng ca, tăng dần số lượng,…làm thế nào để phù hợp với nội dung cũng


như cấu trúc bài hát. Như vậy hình thức trình bày bài hát của mỗi nhóm sẽ rất đa
dạng, phong phú, giàu tính sáng tạo.
Ví dụ : Đối với bài Hãy giữ cho em bầu trời xanh
- Câu 1 : 1 học sinh hát
- Câu 2 : 2 học sinh hát
- Câu 3 : 4 học sinh hát
- Câu 4 : 8 học sinh hát
- Đoạn điệp khúc : La la la….. : cả lớp hát.
- Học sinh tự chọn động tác phụ hoạ cho bài hát: Học sinh có thể nghĩ ra
động tác phù hợp với nội dung bài hát và tập trình bày cho đều, đẹp (hát kết hợp
vận động hoặc múa, hát kết hợp một vài động tác diễn xuất).
- Tuy nhiên để sự sáng tạo đạt hiệu quả cao, giáo viên cần tạo điều kiện về
thời gian cho học sinh chuẩn bị. Thông thường giáo viên thông báo trước một tuần
để học sinh chọn nhóm và tập cách trình bày, biểu diễn bài hát. (Không thể vừa

luyện tập vùa thể hiện trong 1 tiết học)
- Chơi trò chơi :
- Sau khi học sinh hát đúng giai điệu của bài hát GV hướng dẫn học sinh hát hết
hợp vỗ nhịp: tay phải vỗ vào vai trái, tay trái vỗ vào vai phải, hai tay vỗ vào nhau, vỗ
tay vào tay bạn,….
*Ví dụ:
- Bài hát: Reo vang bình minh
Nhịp thứ nhất: Tay phải vỗ vào vai trái
Nhịp thứ 2 : Tay trái vỗ vào vai phải
Nhịp thứ 3 : Hai tay vỗ vào nhau
Nhịp thứ 4 : Hai tay vỗ vào tay bạn
Các nhịp tiếp theo lặp lại như vậy cho đến hết bài.
- Trò chơi "Ai nhanh tai hơn”


Ví dụ sau khi học xong bài hát giáo viên sử dụng đàn đánh giai điệu một tiết
tấu nhạc bất kì cho học sinh nghe và hát lời ca câu nhạc đó. Trị chơi này giúp HS
mau thuộc lời ca, phát triển tai nghe.
Việc kết hợp tổ chức một trò chơi trong giờ học hát vừa giúp học sinh nắm
kiến thức chắc hơn, sâu hơn, nhanh hơn, vừa tạo ra khơng khí sơi nổi cho HS, tạo
hứng thú cho HS học môn Âm nhạc cũng như học các môn học khác.
2.2.2. Đối với việc dạy Tập đọc nhạc (TĐN):
Để học sinh tập đọc một bài nhạc có hiệu quả. Trước hết giáo viên cần cho
học sinh quan sát bài Tập đọc nhạc và đặt câu hỏi gợi ý để học sinh nhận xét cấu
trúc của bài.
Ví dụ: Khi dạy bài TĐN số 7 – Em tập lái ô tô
Đầu tiên giáo viên đặt các câu hỏi như:
- Bài TĐN được viết ở thể loại nhịp gì ?
- Về trường độ trong bài có những hình nốt gì ?
- Về cao độ trong bài có những tên nốt gì ?

- Ngồi ra trong bài cịn có sử dụng những dấu hiệu gì khác (đã học)?
- Xác định bài TĐN viết ở thang 5 âm hay thang 7 âm, ở điệu thức trưởng
hay điệu thức thứ. Từ đó, cho học sinh luyện đọc khởi động thang âm có sử dụng
trong bài để tạo những âm tựa để học sinh dễ dàng khi đọc nhạc.
Những thang âm trong các bài TĐN của lớp 5 mà GV có thể cho HS nắm đó
là:
+ Thang 5 âm Đô Trưởng : Đô – Rê – Mi – Son – La – ( Đố ).
+ Thang 7 âm Đô Trưởng : Đô– Rê– Mi – Pha – Son– La – Si – (Đố).
+ Thang 5 âm La Thứ : La – Đô – Rê – Mi – Son – (Lá ).
+ Thang 7 âm La Thứ : La –Si –Đô – Rê –Mi – Pha –Son –(Lá).
- Giáo viên đàn giai điệu bài TĐN sắp đọc cho học sinh nghe từ 2-3 lần.
Phân chia bài TĐN thành những câu nhạc hoặc những tiết nhạc nhỏ và đàn giai
điệu từ 3-4 lần. Sau đó cho học sinh đọc theo đàn và ghép lại từng câu theo lối
móc xích cho đến khi hết bài.


- Sau khi học sinh đọc đúng giai điệu cả bài, tổ chức cho học sinh đọc nhạc
kết hợp với đánh nhịp và ghép lời ca có trong bài để hát.
- Giáo viên có thể cho học sinh vừa đọc nhạc vừa dùng kí hiệu bàn tay như
sau :

- Tổ chức cho học sinh đọc nhạc thi với nhau giữa các tổ, nhóm hoặc cá
nhân. Từ đó giáo viên nhận xét và giúp học sinh sửa chữa những chỗ chưa thể hiện
được (nếu có).
- Tổ chức trị chơi qua bài TĐN như: Bài TĐN có 2 câu nhạc thì ta đặt mỗi
câu bằng một nguyên âm và yêu cầu học sinh ngân nguyên âm đó theo giai điệu :
Câu 1: nguyên âm ( a ); Câu 2: nguyên âm ( i )...chia lớp thành 4 nhóm, mỗi nhóm

đọc ngân một câu ứng với một nguyên âm. Giáo viên nhận xét việc đọc ngân theo
ngun âm giữa các nhóm, nhằm kích thích sự hứng thú học tập của học sinh,

hoặc giáo viên có thể tổ chức trị chơi luyện tai nghe: Giáo viên đàn giai điệu một
câu nhạc bất kì trong bài , yêu cầu học sinh đoán ra và đọc lại câu nhạc đó. Có thể
gõ tiết tấu cho học sinh nhận ra tiết tấu đó giống tiết tấu câu nhạc  nào trong bài
TĐN vừa học. 
2.2.3. Phương pháp dạy âm nhạc thường thức (ÂNTT ):
- Để tiết học thêm sinh động giáo viên cần chuẩn bị trước ở nhà về tranh
ảnh, vật dụng minh hoạ, đàn, một số bài hát nổi tiếng của các nhạc sĩ có nhiều
đóng góp cho nền âm nhạc Việt Nam hiên đại, hoặc các tác phẩm âm nhạc lớn


của các danh nhân âm nhạc thế giới...Tìm đọc các loại sách nói về lich sử âm nhạc
Việt Nam và của thế giới để làm tư liệu phục vụ cho việc giảng dạy phân môn.
- Khi dạy giới thiệu về nhạc sĩ, giáo viên cần cho học sinh nghe các bài hát
tiêu biểu hoặc gợi ý cho học sinh trả lời các câu hỏi có liên quan đến nội dung bài
học để tìm hiểu và biết thêm về tiểu sử cũng như thân thế sự nghiệp của các nhạc
sĩ.
- Khi dạy về giới thiệu các nhạc cụ. Về ngoại hình của các loại nhạc cụ, tốt
nhất là làm sao để học sinh thấy được nhạc cụ thật và tìm hiểu tính năng của nó.
Nếu khơng có nhạc cụ thật thì cần có tranh ảnh phóng to và giáo viên mơ phỏng
âm sắc và tính năng của các nhạc cụ đó trên đàn phím điện tử để học sinh hiểu biết
sâu hơn (Ví dụ bài : Giới thiệu một số nhạc cụ nước ngoài - Tiết 10, giáo viên nên
cho học sinh xem ảnh các loại nhạc cụ, đồng thời cho học sinh nghe âm thanh của
từng loại nhạc cụ).
- Khi dạy về Kể chuyện Âm nhạc :
Kể chuyện âm nhạc nhằm bổ sung cho học sinh sự hiểu biết và cảm xúc âm
nhạc, giúp các em nhận thức được vai trò của âm nhạc trong cuộc sống. Học sinh
nghe và có thể kể lại nội dung tóm tắt của câu chuyện. Kể chuyện cịn phát triển tư
duy, trí tưởng tượng, bồi dưỡng tình cảm, đạo đức cho học sinh, dạy các em cách
chăm chú lắng nghe mà không ngắt lời người khác.
Thời lượng thực hiện nội dung kể chuyện âm nhạc khoảng 15 phút. Phương

pháp kể chuyện âm nhạc cũng giống như kể chuyện ở môn Tiếng Việt, chỉ khác ở
chỗ học sinh được nghe nhạc, nhằm minh họa cho câu chuyện và phát triển thẩm
mĩ âm nhạc.
Giáo viên có thể tiến hành kể chuyện theo các bước sau:
Bước 1: Giới thiệu về câu chuyện
Giáo viên giới thiệu tên, xuất xứ hoặc khái quát về câu chuyện, có thể đưa ra
các bức tranh trước khi bắt đầu câu chuyện, nhằm kích thích trí tưởng tượng của
học sinh.
Bước 2: Giáo viên kể chuyện


        Đây là bước quan trọng nhất khi dạy nội dung này, những điều giáo viên cần
lưu ý là:
- Nắm vững nội dung câu chuyện.
- Ngôn ngữ rõ ràng, dễ hiểu, có cảm xúc.
- Biết thêm bớt tình tiết để câu chuyện trở nên sinh động, tự nhiên và hấp dẫn hơn.
- Biết sử dụng ánh mắt và cử chỉ để diễn đạt câu chuyện.
Để hấp dẫn học sinh và giúp các em có thể kể lại câu chuyện đã nghe, giáo viên
nên chuẩn bị một vài bức tranh minh họa cho nội dung từng đoạn của câu chuyện.
Giáo viên treo tranh lên bảng theo thứ tự, rồi dựa vào đó để kể chuyện. Học sinh
theo dõi để ghi nhớ nội dung câu chuyện. Một số lưu ý về vẽ tranh minh hoạ: một
câu chuyện dùng khoảng 4-5 bức là thích hợp; mỗi bức cần thể hiện được nội dung
của từng đoạn; nên vẽ trên cùng khổ giấy, cùng chiều giấy, cùng màu sắc và cách
vẽ.
Nếu khơng có tranh, giáo viên có thể kể chuyện rồi phát huy trí tưởng tượng
của học sinh bằng cách yêu cầu các em vẽ một bức tranh minh họa (đơn giản) cho
nội dung từng đoạn trong chuyện.
Khi đang kể chuyện, giáo viên có thể tạm dừng lại và đặt một vài câu hỏi,
như: Theo các em, điều gì sẽ xảy ra tiếp theo? Chuyện gì đang xảy ra trong bức
tranh này? Tại sao nhân vật đó lại hành động như vậy? Nếu có điều kiện, có thể tổ

chức cho các nhóm đốn xem điều gì sẽ xảy ra tiếp theo.
Bước 3: Củng cố
Cách thứ nhất, giáo viên đặt một vài câu hỏi, học sinh trả lời để khắc sâu nội
dung câu chuyện. Ví dụ:
- Câu chuyện có thật hay tưởng tượng?
- Câu chuyện xảy ra ở đâu?
- Câu chuyện có những ai? Tại sao nhân vật lại hành động như vậy?
- Điều gì xảy ra ở phần đầu câu chuyện? Điều gì xảy ra tiếp theo? Điều gì xảy ra ở
cuối câu chuyện?
- Em yêu thích nhân vật nào, khơng thích nhân vật nào?
- Tên câu chuyện là gì?
- Vai trị của âm nhạc trong câu chuyện?


- Cảm nhận của em về câu chuyện?
Bước 4: Học sinh tập kể chuyện
Học sinh có thể đứng tại chỗ hoặc lên trước lớp, dựa vào tranh minh hoạ, kể
từng đoạn (phần đầu, phần giữa, phần cuối) hoặc toàn bộ câu chuyện, các em cũng
có thể dựa vào những chi tiết đã sắp xếp theo thứ tự để tập kể chuyện.
      Ngồi ra, tổ chức cho học sinh đóng kịch cũng là một cách dạy học sáng tạo.
Giáo viên hoặc một em làm người dẫn truyện, còn phần đối thoại sẽ do các em
khác thực hiện.
Bước 5: Giáo dục thái độ
- Dạy học sinh chăm chú lắng nghe mà không làm việc riêng, không ngắt lời người
khác.
- Giáo viên nêu vai trò của âm nhạc trong chuyện.
- Liên hệ với thực tế để động viên học sinh cố gắng học âm nhạc.
Bước 6: Nghe nhạc
- Giáo viên giới thiệu một bản nhạc minh họa cho câu chuyện.
- Cho học sinh nghe đoạn trích của bản nhạc đó.

2.2.4. Giáo viên phải biết sử dụng phương tiện dạy học như một yếu tố gây
xúc cảm.
Một giờ học sinh động giáo viên không thể không sử dụng phương tiện dạy
học. Đồ dùng dạy học phổ biến đó là sách giáo khoa, nhạc cụ tranh ảnh. Các
phương tiện đó giáo viên phải biết sử dụng cho phù hợp với nội dung từng bài học.
Biết minh hoạ một cách độc đáo, thú vị sẽ kích thích hứng thú học tập của các em.
Kinh nghiệm đã xác nhận nếu chỉ lặp lại những kiến thức trong sách giáo khoa thì
học sinh cũng khơng hứng thú học tập và vai trị của giáo viên trên lớp cũng khơng
phát huy được. Mặt khác nếu thoát ly sách giáo khoa làm cho học sinh khó nắm
kiến thức cần thiết thì bài giảng dù có hấp dẫn sinh động đến mấy cũng khơng
mang lại hiệu quả sư phạm. Vì vậy phải biết kết hợp kiến thức sách giáo khoa và
vừa mở rộng kiến thức. Đặc biệt với môn Âm nhạc lớp 5 là phải chú trọng thực
hành, giáo viên dạy nhạc khơng có nhạc cụ, khơng biết sử dụng nhạc cụ thì tiết
học sẽ trở nên nhàm chán, hiệu quả bài dạy khơng cao. Các mẫu chuyện tranh ảnh
địi hỏi giáo viên phải có để minh hoạ thêm cho học sinh, ngoài ra học sinh cũng


phải có đầy đủ các phương tiện học tập như: sách giáo khoa, nhạc cụ gõ (Thanh
phách, song loan, trống nhỏ…)
2.2.5. Thường xuyên củng cố và phát triển hứng thú của học sinh trong giờ
học âm nhạc.
Việc gây hứng thú cho học sinh trong giờ học không chỉ một lần mà phải
rèn luyện thường xuyên từ phút đầu đến phút cuối giờ học. Hơn nữa, phải làm cho
mức độ hứng thú ngày càng tăng đến nổi các em không để ý thời gian trơi đi
nhanh chóng và đến khi giờ học kết thúc học sinh còn luyến tiếc.
2.2.6. Tăng cường các hoạt động âm nhạc trong lớp, trong trường để học sinh
được xem, được nghe, được thể hiện và bình luận.
Bằng hình thức tổ chức các Hội thi văn nghệ về các chủ đề, các buổi ngoại
khoá âm nhạc với chủ đề: “Khúc nhạc tháng 3”, “ Em làm nghệ sĩ”, Âm nhạc
trong em”, “ Giai điệu xanh” .… giúp cho học sinh có niềm say mê hứng thú hơn

trong giờ học tập chính khóa, cũng là hình thức phát hiện năng khiếu bồi dưỡng
cho các em phát huy khả năng âm nhạc. Đặc biệt, thành lập và khuyến khích các
em tham gia câu lạc bộ Hò khoan Lệ Thủy, giúp các em biết yêu quý, gìn giữ và
phát huy bản sắc văn hóa của quê hương.
2.3. Kết quả khảo sát sau khi vận dụng đề tài:
Sau khi áp dụng đề tài vào quá trình giảng dạy, kết quả kiểm tra học kì I chất
lượng môn Âm nhạc khối 5, cụ thể như sau:
Lớp

Số

HHT

HT

Chưa HT

lượng

SL

%

SL

%

SL

%


5A

21

15

71

6

29

0

0

5B

25

18

72

7

28

0


0

5C

24

17

71

7

29

0

0


Sau quá trình vận dụng, chất lượng học sinh được nâng lên một cách rõ rệt.
Đặc biệt là khơng cịn tỉ lệ học sinh chưa hoàn thành (So với kết quả 8 tuần đầu
năm học 2018-2019).
Sau khi thực hiện và áp dụng các biện pháp trên, kết quả đạt được: Các em
học sinh Lớp 5 đã ham thích mơn Âm nhạc nói chung và say sưa với các phân
mơn một cách dễ dàng, khơng cịn lo sợ khi các bài hát, các bài Tập đọc nhạc khó
có liên quan đến nhịp, phách, tiết tấu và những chỗ luyến, láy…
Khi tôi áp dụng các biện pháp trên vào quá trình giảng dạy đã giúp đa số các
em đã hát tốt các bài hát kết hợp gõ đệm thành thạo và tự tin, mạnh dạn biểu diễn
các bài hát. Các em hát hay hơn và yêu thích bài hát hơn. Đối với các bài Tập đọc

nhạc thì các em đọc khá tốt, đúng cao độ và trường độ. Thông qua hoạt động nghe
nhạc, các em đã biết cảm thụ âm nhạc, biết phân tích về đánh giá về âm nhạc…


3. PHẦN KẾT LUẬN:
3.1. Ý nghĩa của sáng kiến, giải pháp:
Sáng kiến đã hệ thống hóa các vấn đề lí luận về hoạt động dạy học và làm rõ sự
cần thiết của các phương pháp dạy học giúp học sinh Lớp 5 học tốt môn Âm nhạc.
Thực tế trong giảng dạy môn Âm nhạc Lớp 5 tại trường, tôi đã gặp phải một số
khó khăn nhất định. Nhằm nâng cao hiệu quả giờ dạy cũng như giúp các em có thể
tiếp thu, nắm bắt tốt các bài học, bản thân đã nghiên cứu, tìm tịi và áp dụng những
giải pháp mới vào thực tế và đã mang lại một số hiệu quả nhất định. Tóm lại, để
giúp học sinh Lớp 5 học tốt môn Âm nhạc, giáo viên cần thực hiện một số lưu ý
sau:
- Đối với mỗi phân môn trong Âm nhạc Lớp 5, giáo viên cần có những cách
thức truyền tải, những phương pháp dạy học khác nhau nhằm giúp các em học sinh
có thể dễ dàng nắm bắt cũng như phân biệt được các thể loại Âm nhạc khác nhau,
từ đó có thể học tốt hơn nữa phân mơn đó.
- Trong mỗi bài học, mỗi tiết dạy, để tạo hứng thú học tập cho học sinh thì trước
hết cần gây hứng thú cho các em ngay từ phần mở đầu bài học, phần giới thiệu đề
mục mới nhằm kích thích, khơi gợi sự ham hiểu biết của các em. Đồng thời cần
củng cố thường xuyên sự hứng thú học tập của học sinh trong suốt tiết học.
- Trong q trình giảng dạy mơn Âm nhạc Lớp 5, giáo viên phải biết phát huy
tính tích cực chủ động sáng tạo, phát triển năng lực của các em.
- Giáo viên cần phải nắm đặc trưng của bộ mơn, có phương pháp dạy học linh
hoạt sáng tạo, phải tìm mọi cách để cải tiến cách dạy từng phân môn theo hướng
tích cực hóa hoạt động của học sinh, bổ sung sáng tạo thêm nhiều thủ pháp sinh
động, hấp dẫn, đa dạng hóa cách thức truyền đạt ở mỗi bài học.
- Phương tiện dạy học phải đầy đủ, giáo viên phải chuẩn bị tốt các giáo cụ trực
quan một cách sinh động, bên cạnh đó phải biết lựa chọn và sử dụng phương tiện

dạy học một cách hợp lí và như là một yếu tố gây xúc cảm.


- Khuyến khích kỹ năng nghe và đánh giá, phát biểu cảm nhận về bài hát của
học sinh nhằm giúp các em không bị thụ động trong việc tiếp thu bài học.
- Tăng cường các hoạt động âm nhạc trong lớp học bằng nhiều hình thức tổ
chức khác nhau như thi biểu diễn, chơi trò chơi, hội thi văn nghệ ngoại khóa…
Muốn đạt được hiệu quả tốt, địi hỏi mỗi giáo viên phải không ngừng tự học,
tự nâng cao kiến thức, tạo cho mình một trình độ chun mơn vững vàng. Bên
cạnh đó cần thường xuyên học hỏi rút kinh nghiệm ở đồng nghiệp.
Sau một thời gian thực hiện thường xuyên biện pháp giảng dạy mới tôi thấy
các em Lớp 5 đã có kết quả rõ rệt, khơng khí học tập sôi nổi hơn, học sinh thuộc
các bài hát đã học nhiều hơn, đọc tốt các bài Tập đọc nhạc... Điều đặc biệt là tỉ lệ
học sinh chậm tiến không còn và tỉ lệ học sinh năng khiếu tăng lên khá rõ rệt so
với kết quả khảo sát 8 tuần đầu. Tôi hy vọng rằng với phương pháp giảng dạy này
sẽ tạo cho các em học sinh Lớp 5 niềm say mê mơn học, có niềm tin ở chính mình
và việc dạy học môn Âm nhạc sẽ đạt kết quả cao hơn nữa.
3.2. Kiến nghị, đề xuất: Không
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi về “Một số biện pháp giúp học sinh
Lớp 5 học tốt môn Âm nhạc”, tôi mạnh dạn đưa ra để các đồng nghiệp tham khảo.
Tôi sẽ tiếp tục áp dụng tiếp cho đến hết năm học 2018 – 2019, đồng thời tiếp tục
nghiên cứu, bổ sung để cho hoàn thiện hơn để áp dụng rộng rãi hơn trong những
năm học tiếp theo để giúp học sinh Lớp 5 học tốt môn Âm nhạc. Tôi rất mong
được sự góp ý trao đổi kinh nghiệm của các bạn đồng nghiệp cũng như của những
người u thích mơn Âm nhạc.