ẤN ĐỘ
Mục lục

Sử thi ramayana
Câu 1: Hình tượng nhân vật rama?
Ramayana Là sử thi có nhân vật tồn thiện tồn mỹ theo quan
niệm thẩm mỹ của người Ấn Độ(Thực hiện bốn nhiệm vụ để hoàn
thiện cuộc đời). Nhân vật trong sử thi có xung đột về bốn phận và
sự giải thốt. Những thử thách trong tác phẩm ln đặt con người
vào tình huống phải lựa chọn:
+ Thứ nhất, danh dự và quyền lợi vật chất trực tiếp
+Thứ hai quyền lợi của mình và quyền lợi của người khác.
Hình tượng Rama là nhân vật chính của sử thi hội tụ đầy đủ
những quan niệm nêu trên. Theo truyền thuyết, Rama là hóa thân
thứ 7 của thần Visnu (Đấng tối cao của đẳng cấp võ sĩ quý tộc ở
miền Tây Ấn Độ) Visnu được giáng thế làm người để cứu nhân
loại ra khỏi vòng trầm luân khổ đau trong chiến tranh loạn lạc.
Rama là nhân vật lý tưởng kiểu mẫu của đạo Hindu Và đẳng cấp
vương công quý tộc. Đồng thời cũng thể hiện khát vọng của nhân
dân đồng thời là có một vị minh quân, một vị anh hùng tài ba, đức
độ và dũng cảm để bảo vệ mình, giải thốt mình ra khỏi đau khổ
và đem lại cơng lý hạnh phúc cho xã hội. Nhân vật này trải qua rất
nhiều thử thách, đòi hỏi bản thân phải nỗ lực vượt qua.
+Thử thách một: Rama bị tước quyền làm vua. Rama thay vì
lên ngơi vua thì lại bị đi đầy nhường ngôi lại cho Bharrata để thực
hiện lời hứa của người cha. Thử thách này là khó khăn nhưng da
mà khơng hề đắn đo. Rama trọng danh dự, giữ vững bổn phận của
người con, hi sinh vì quyền lợi của cha, thỏa mãn dục vọng của
1

mọi người. Chẳng thấu hiểu lời hứa của cha là danh dự, danh dự
của cha là của mình và dịng họ. Tuyệt đối phục tùng ý nguyện của
cha là bổn phận của bản thân.
+Thử thách hai: cuộc gặp gỡ của các hoàng tử giữa rừng sâu.
Bharrata vào rừng sâu Mời ra ma quay về kinh đô để lên ngôi.
Đây là thử thách quyết liệt hơn, thử thách lòng người ở mức độ
cao hơn, nhưng vì lời hứa danh dự của một người thuộc đẳng cấp
của sách chia. Một lần nữa ra mà đã từ chối quay về kinh đô.
+Thử thách ba: trong cuộc đối mặt với Sita, và cứu Sita là vì
tình yêu. Trải qua nhiều hy sinh gian khổ để cứu vợ nhưng với tư
cách là một đức vua, Rama lại cư xử khác. Cái quan trọng với gia
mà đó là đảm bảo trật tự cho vương quốc vì danh dự và bốn phận
của đẳng cấp Ksatria.


Rama là một vị vua xong cũng hội tụ đầy đủ những phẩm chất,
tình cảm của một con người bình thường. Là vua thì ra mà đã
vượt qua được thử thách. Là một con người ra mà phải đấu
tranh gay gắt rằng sẽ giữa bổn phận và tình cảm, một bên là tin
và ngừa. Rama đã tự đối lập với chính mình và là con người
chàng đã khơng vượt qua được tình cảm của con người. Rama
có sức mạnh phi thường, võ nghệ cao cường và lòng quả cảm.
Chàng vượt qua bao gian nan, thử thách chiến đấu với loài quỷ
dữ để bảo vệ tình u và hạnh phúc, đem lại cơng lý và hịa
bình. Rama đã đánh bại thần biến và thần núi trên đường tiến
đánh đảo Lanka. Với sự nghĩa hiệp, chàng chiến đấu giành lại
ngôi vua cho vua Suri va bị và lim cướp. Trong bất cứ hoàn
cảnh nào chàng cũng thể hiện khí phách ngủ dũng sĩ. Chẳng đủ
sức mạnh sử dụng cây cung thần do Brahma cấp “chiếc cung
thu hồi gió vào đơi cánh, sức nóng mặt trời vào đầu mũi tên sức

nặng của núi vào thân cung” để xuyên thủng ngực của Quỷ
Vương Ravana, cũng đạo đức của Rama là khuôn vàng thước
2




ngọc của người Ấn Độ xưa, trước hết là của đẳng cấp giá trị của
đẳng cấp Ksatrya.
Rama xuất thân là một hồng tử, đang sống cuộc đời trong cung
đình đầy ngọt ngào, châu báu ăn uống sơn hào hải vị sống hạnh
phúc với Sistar trong chăn ấm niệm im, có thể thay cha chị vì
đất nước, nhưng vì bổn phận và danh dự chẳng từ bỏ mọi công
danh, phú quý để vào rừng ẩn dật. Giờ mà tìm đến cuộc sống
của những tu sỹ ngày tu luyện, ăn quả rừng uống nước suối,
chịu đựng cuộc đời khổ hạnh. Chính trong cuộc sống đó ra mà
ngày càng được tơi luyện và trưởng thành, càng kiên cường và
dũng cảm. Nhờ đó mà ra mà đã đạp bằng mọi sóng gió, vượt
qua mọi cơn bão táp dành lại cuộc sống hạnh phúc do chính
cơng sức và bàn tay mình xây nên. Họ được giáo dục tu Luyện
từ thời niên thiếu gọi là thời kỳ Bramacharya Đến giai đoạn
nhập thế lúc trưởng thành gọi là thời kỳ Grihastha.Thực hiện
Đacma(đạo), Artha (Biết quản lý gia sản đất đai của mình),
Kama(Tình nghĩa vợ chồng, trách nhiệm đối với gia đình),
Moksa (tu luyện để siêu thốt). Hình tượng ra mà mặc dù cịn
có những hạn chế do quan niệm đạo đức của đẳng cấp đặt ra,
nhưng có thể nói tồn bộ ý chí, tình cảm tài năng và sức mạnh
chiến thắng của nhân dân được khái quát thành rượu tượng
người anh hùng này. Con người luôn bênh vực điều thiện,
chống lại điều ác, cứu người hiền đặc biệt là phụ nữ. Đó là sản

phẩm tuyệt vời về trí tưởng tượng đồng thời là ước mơ cao đẹp
của người Ấn Độ cổ xưa.
Câu 2: Phân tích hình tượng Sita?

Hình tượng Sita trong sử thi Ramayana Nếu như Rama là mẫu
anh hùng lí tưởng, vị minh quân đã giữ 1 vai trị quan trọng trong
Ramayana thì Sita là mẫu người phụ nữ Ấn Độ cổ đại, 1 người vợ
chung thủy, tiết hạnh, 1 người con gái hiền từ, nhu mì, nhân hậu.
Cái cao cả của hình tượng này thể hiện ở tình yêu quên mình, hiến
dâng cho Rama 1 tình yêu son sắt , bất chấp mọi gian nguy , bất
3


chấp cả tính mạng. Sita là nhân vật kết hợp giữa con người thần
thánh và con người trần thế. Sita vốn xuất thân từ thần thánh, con
của thần Đất mẹ , được sinh ra từ 1 luống cày ( Sita cũng có nghĩa
là luống cày) nhưng nàng được mơ tả như 1 phụ nữa trần thế bình
thường. hai con người này thống nhất với nhau làm cho nhân vật
vừa lí tưởng lại bình dị gần gũi với con người đời thường. Sự kết
hợp này chính là dụng ý nghệ thuật của tác giả để phù hợp với ước
mơ của nhân dân lao động, phù hợp với quỹ đạo và tôn giáo của
người Ấn Độ. Sita xinh đẹp nổi tiếng khắp vùng, vẻ đẹp của nàng
được miêu tả là vẻ đẹp hoàn hảo nhất trong văn học, là vẻ đẹp
chuẩn mực cuat thời đại. Sắc đẹp của nàng có 1 điểm rất khác biệt
con người trần thế, nàng đẹp đến say mê lịng người, khơng ai có
thể sánh kịp: Khn mặt nàng như trăng trịn, mơi nàng đỏ như
quả Bunda; mắt nàng mở rộng như cánh hoa sen, nước da như
vàng…Nàng giống như bơng hoa rừng vừa có hương vị đặc biệt ,
có sức quyến rũ làm say mê lịng người. Bao chàng trai tìm đến
nàng và cả chính Rama cũng đã tằng khát khao :”Cho dù tôi

không được ôm nàng thì có bao giờ tơi được 1 lần nữa nhìn lại, dù
thống qua thơi, cái khn mặt và đơi mơi rực rỡ kia chăng”. Vẻ
đep của Sita cũng là vẻ đẹp chung cho người phụ nữ Ấn Độ. Họ
yêu cái đẹp phải đồng nhất với vẻ đẹp tâm hồn, 1 con người đẹp
thì sẽ trong trắng và cao thượng. Bởi thế Sita không chỉ được miêu
tả là người con gái xinh đẹp về ngoại hình mà cịn là người con
gái có vẻ đẹp tâm hồn. Chính điều này đã đưa Sita thành 1 nhân
vật bất tử , sống mãi với thời gian. Con người trần thế của Sita
được thể hiện : nàng vừa là người vợ thủy chung tiết hạnh , là
người con gái nhan hậu, dịu dàng nhưng không kém phần kiên
quyết, vững vàng. Sita yêu say đắm Rama – chàng trai có sức
khỏe phi thường bẻ gãy chiếc cung thần hùng mạnh, 1 điều kiện
mà không chàng trai nào trước đó làm được. Nàng chấp nhận rời
bỏ nới quyền quí, nhung lục , thân phận cao sang, theo Rama vào
rừng sống 14 năm trời mà vẫn vui vẻ, không hề kêu than. Khi
nàng bị mắc lừa kế của quỷ Ravana và rơi vào tay quỷ - 1 tên quỷ
4


sứ tàn bạo. Hắn dùng mọi thủ đoạn để quyến rũ và dọa dẫm nàng
nhưng Sita vẫn một mực kiên trinh, bất khuất, vững lòng thủy
chung, chống trả lại một cách quyết liệt. Trước những lời lẽ ngon
ngọt của quỷ sứ Ravana nàng chỉ “ ngồi bó gối che thân và hồn
tồn cự tuyệt”. Nàng cịn nguyền rủa kẻ thù và hết lời đề cao
Rama: “Ta là vợ của một người có đạo đức khơng thể để cho lồi
quỷ sức độc ác như mày làm hại ta được….ta không xiêu lòng khi
mày đưa ngọc ngà châu báu uy quyền quyến rũ ta đâu. Ta chỉ
thuộc về 1 người, người đó là Rama như ánh sáng thuộc về mặt
trời. Ta xứng đáng là vợ của vị chúa tể thế gian như tri thức của
nhà hiền triết. Nên hàng phục Rama đi, và chàng là sư tử lồi

người”. Khi trở về, thốt khỏi móng vuốt của Ravana , những
mong được đồn tụ bên Rama, nàng mong chờ, khát khao từng
giây phút để gặp được Rama. Song , nàng lại nhận được sự trốn
tránh, trì hỗn thời gian của Rama và cuối cùng là bị Rama nghi
ngờ, buộc tội trước mặt đám đông, nàng gào lên kêu khóc thảm
thiết. TRước sự nghi ngờ của Rama, Sita đã chọn cách minh oan
cho mình bằng cách nhảy vào giàn hỏa thiêu nhờ thần lửa Agni
linh thiêng minh chứng cho phẩm hạnh, trinh tiết của nàng, nàng
khấn :” Nếu con trước sau một lòng một dạ với Rama thì cúi xin
thần hãy tìm cách bảo vệ con, Rama đã coi 1 phụ nữa trinh tiết
như 1 kẻ gian dối; nhưng nếu con reong trắng xin thần Agni phù
hộ cho con”. Thần Lửa Agni đã nghe được lời khẩn cầu ấy của
Sita và chứng giám cho tấm lịng trong trắng ấy của nàng cho nên
đã khơng thiêu chết nàng , thậm chí cịn khiến nàng thêm xinh đẹp
hơn xưa. “Nàng như mặt trời mới mọc ban mai, đỏ rọi toàn thân,
rực rỡ ngọc vàng, nét mặt ngây thơ, hiện hậu trong sáng, mái tóc
đen nhánh, và vịng hoa ở cổ trắng muốt và tươi mơn mởn”. Ở
Sita, danh dự , trách nhiệm , bổn phận hòa lẫn với tình yêu, tận tụy
hiến dâng. Hình tượng Sita như 1 bơng hoa rực rỡ điểm tơ cho
thiên tình sử này thêm đẹp đẽ, hương sắc của bơng hoa đó cho đến
tận ngày nay vẫn còn tươi mới .
5


Câu 3: Sita “nhảy vào lửa”?
Ramayana Là bộ sử thi lớn thứ hai sau Mahabharrata của Ấn
Độ Cổ đại và cũng trở thành thánh kinh đối với người Ấn Độ từ cổ
xưa. Bằng cảm hứng thuần khiết và liên tục, Ramayana có sức ảnh
hưởng vơ cùng lớn đến nền văn học Ấn Độ và thế giới. Người Ấn
Độ từng khẳng định rằng: “Chừng nào xong chưa cạn, núi chưa

mịn thì Ramayana còn làm say mê lòng người và cứu giúp họ ra
khỏi tội lỗi”. Một nhà nghiên cứu văn học phương tây đã từng vơ
tả về Ramayana: “đó là tác phẩm chân chưa những âm điệu du
dương, tạo ra một bầu khơng khí n lành và một tình u thương
vơ bờ bến trong hoàn cảnh xã hội đầy mâu thuẫn và xung đột”.
Vậy có điều gì hấp dẫn kỳ lạ mà Ramayana đã rung động lòng
người xứ sở này qua xứ sở khác, từ thời đại này qua thời đại khác
bởi lẽ đó là hiện thân về nhân cách, đạo đức cao cả của con người
thơng qua các hình tượng nhân vật. Một trong những đức tính cao
cả đó là tình u lịng chung thủy của nàng Sita. Trong tác phẩm,
hành động Sita nhảy vào lửa là hình ảnh đắt giá nhất khắc họa rõ
nét phẩm chất của nhân vật này.
Sita suất thần thần thánh là con địa thần đất sinh ra từ luôn tay
nhưng lại được mô tả là một người phụ nữ trần thế. Nàng hội tụ
đầy đủ những vẻ đẹp hoàn mỹ của một người phụ nữ Ấn Độ cổ
đại:
-Vẻ đẹp ngoại hình: Sita xinh đẹp nổi tiếng khắp vùng, vẻ đẹp của
nàng khác biệt với con người trần thế, nàng đẹp đến say mê lịng
người, khơng ai sánh kịp: khn mặt nàng Như trăng trịn, mơi
nàng đỏ như quả bun đa, mắt nàng mở rộng như cánh hoa sen.
Nàng giống như bơng hoa rừng vừa có hương vị đặc biệt, có sức
quyến rũ làm say mê lòng người.
-Vẻ đẹp phẩm chất: Sita là một người vợ thủy chung, tiết hạnh
một người con gái hiền từ nhu mì, nhân hậu. Sự cao cả của nhân
vật này thể hiện ở tình yêu quên mình, rằng cho ra một tình yêu
6


son sắt, bất chấp mọi gian nguy, bất chấp cả tính mạng. Khi ta
phải đối mặt với rất nhiều thử thách: từ thách thứ nhất Rama đi

đày, Sita sẵn sàng bỏ cuộc sống vinh hoa phú quý để cùng chồng
mình vào rừng sống một cuộc sống vất vả, thiếu thốn cho thấy đức
tính tốt đẹp của nàng nàng bất chấp mọi khó khăn để đổi lấy hạnh
phúc và ở bên cạnh người mình yêu. Thử thách thứ hai, nàng bị
quỷ Vương Ravana bắt cóc, hắn dùng mọi thủ đoạn để dụ dỗ
quyến rũ, để dụ dỗ nàng nhưng nàng vẫn một lịng kinh chị phải
gìn giữ, phản kháng đến cùng để bảo vệ tiết hạnh của mình và
nàng đã khơng ngừng ca ngợi Rama: “ta chỉ thuộc về một người,
người đó là Ya Ma như ánh sáng thuộc về mặt trời. Ta đang là vợ
của vị chúa tể thế gian như tri thức của người hiền triết. Hãy hàng
phục Rama đi, vì chàng là sư tử của lồi người”.
Đến thử thách cuối cùng, khi bị Râm buộc tội, nghi ngờ lòng
chung thủy của nàng: “nay ta phải nghi ngờ tư cách của nàng vì
nàng đã lưu lại trong nhà của một kẻ xa lạ. Người đã sinh trưởng
trong một gia đình cao q có thể nào lại lấy về một người vợ đã
từng chung sống trong nhà cải cách, đơn giản chỉ vì mụ ta là một
vật khơng để u đương… Nàng đã bị quấy nhiễu ở trong vật áo
của Ravana, phải đơi mắt của hắn đã hau háu nhìn nàng”.
Sita vô cùng đau đớn và tủi nhục cho những lời nói của Rama,
nàng muốn chơn vùi cái hình hài lẫn thể xác của mình, nước mắt
trào ra như suối, nàng nghẹn ngào: cửa sao chàng lại dùng những
lời lẽ gây gắt khó tả như vậy đối với thiết phải giống như một con
mụ thấp hèn. Thiếp đâu phải là con người như chàng tưởng?...Suy
từ hành vi của loại phụ nữ thấp hèn, chàng đã ngờ vực tất cả giới
phụ nữ, nhưng như thế đâu có phải...” Trong đau đớn và tủi nhục
vì bị chồng nghi ngờ và từ bỏ trước thái độ khó lịng lay chuyển
của nhà vua, nàng vơ cùng tuyệt vọng tìm đến cái chết.
Hành động nhảy vào dàn hỏa thiêu. Nàng cầu khấn thần lửa
Anhi minh chứng cho phẩm hạnh, chi tiết của nàng: “nếu con
7



trước sau một lịng một dạ với Râm thì cúi xin thần hãy tìm cách
bảo vệ con, Rama đã coi một phụ nữ trinh tiết như một kẻ gian
dối, nhưng nếu còn trong trắng thiên thần anh đi hãy phù hộ cho
con”. Tình tiết này là một đặc sắc nghệ thuật của người dân Ấn Độ
với nhiều dụng ý mang nhiều ý nghĩa sâu sắc:
+Sita là con của đất mẹ xuất thân từ một vị thần nàng biết rõ vai
trò của thần lửa Anhi
+Sự lựa chọn nhảy vào lửa của Sita là hành động vô cùng dũng
cảm, bắt nguồn từ sự tin tưởng vào chính phẩm hạnh của mình.
+Sita cũng là người dân của đất nước Ấn Độ, luôn đặt niềm tin
vào thần lửa như bao người khác.
Câu 4: Thời gian nghệ thuật trong sử thi Ramayana?
- Thời gian của cuộc sống trần thế: đặt nhân vật vào khung thời
gian trần thuật toàn bộ cuộc đời của các nhân vật với các giai
đoạn: ra đời, trưởng thành, thời gian lưu đầy, thời gian đoàn
tụ.
Thấm nhuần tư tưởng Hindu giáo, sử thi này đã tái hiện đầy đủ
cuộc đời nhân vật anh hùng ra mà trải qua bốn giai đoạn phát triển
của cuộc đời trần thế:
+Ra đời và học tập: với nguồn gốc hóa thân từ thần linh, khi
trưởng thành Rama được đạo sĩ đưa vào rừng 10 năm để học tập
và tu luyện võ nghệ
+Lập gia đình và hưởng thụ hạnh phúc: sau khi vượt qua thử
thách cầu hôn, Rama vượt qua thử thách cầu hôn phải ra mà đã
cưới được công chúa Sita, họ hưởng thụ những ngày tháng hạnh
phúc nơi hồng cung.
+Rời bỏ gia đình và lưu đầy: để thực hiện trách nhiệm, bổn
phận Dharma, người anh hùng ra mà đã cùng vợ và em trai lớp

mình Lakmana từ bỏ cuộc sống hạnh phúc, quyền lực và giàu có
8


nơi hoàng cung để vào rừng đi này 14 năm. Trong thời gian lưu
đầy, họ tiếp tục học tập, tu luyện và không ngừng hành động
chống lại những thế lực hắc ám ln rình rập để hãm hại và làm
họ phải xa cách.
+Kết thúc viên mãn và sum họp: vượt qua bao khó khăn, thử
thách Rama và Sita đã được đồn tụ. Rama lên ngơi và trị vì đất
nước thịnh vượng, thái bình và hạnh phúc.
Như vậy sử thi đã đặt nhân vật anh hùng trong cuộc sống trần
thế toàn diện với các giai đoạn và mục tiêu của từng giai đoạn. Để
đạt được những mục tiêu trong cuộc đời trần thế, người anh hùng
ra mà luôn lựa chọn đạo đức trong hành động của họ giữa lợi ích
vật chất trực tiếp với bổn phận tinh thần giữa đòi hỏi của bản thân
và quyền lợi của những người khác. Rama đã đạt được hạnh phúc
trên trần gian khi đem lại hạnh phúc cho nhân dân.
-

Thời gian định mệnh:

+Định mệnh là quan niệm thời gian có tính thi pháp thể loại của
sử thi. Trong Mỹ học Hêghen đã viết:” chính vì đứng trên quan
điểm này là quan điểm của sự tất yếu mà người ta có thể nói
rằng thuật thơ sử thi, chứ không phải là thơ của kịch, nhưng
người ta vẫn tưởng tượng như vậy, là lĩnh vực trong đó vận
mệnh ngự trị. Vận mệnh của nhân vật sử thi được tạo ra ở ngoài
y, và sức mạnh của các trường hợp làm cho hành động mang
tính hình thức cá nhân, và quy luật kết quả của y, chỉ là cái

quyền lực của Fatun”
+Trong sử thi Ấn Độ, tiêu biểu là sử thi Ramayana phải định
mệnh cũng được điều khiển số phận con người, khơng ai dám
phủ nhận vai trị của nó. Trong sử thi Ramayana, số phận của
con người từ khi sinh ra cho đến lúc chết chịu sự điều khiển của
định mệnh: “một con người không thể chết trừ phi số mệnh giết
hắn”.
9


+Tuy nhiên, để giải thích về vấn đề định mệnh ở sử thi, hoàng
tử Rama đã nhận xét về vấn đề định mệnh là kết quả của những
việc chúng ta đã làm trong quá khứ và số phận của con người ở
hiện tại như thế nào cũng là do chính con người quyết định, tạo
ra mà không phải do một đấng thần linh nào đó sắp đặt trước.
Tuy nguồn gốc của quá khứ có liên quan đến các thần và ngay
cả hiện tại là những nhân vật chính trong sử thi cũng chỉ là sự
hóa thân của các thần đầu thai xuống trần. Nhưng trong cảm
hứng của sử thi Ramayana thì khơng khi nào khẳng định rằng
các thần linh đã quy định số phận của các nhân vật, cũng luôn
luôn tin rằng cái chết của Quỷ vương Ravana chính là kết quả
của những hành vi mà y đã gây ra trong quá khứ. Thấm nhuần tư
tưởng Phật giáo sử thi Ramayana đã đi lý giải cho căn nguyên vì
đâu con người lại có những hành vi tạo nên nghiệp ác cho bản
thân. Nguyên nhân sâu xa chính là những hành vi suất phát từ
dục vọng cá nhân sẽ đem lại những hậu quả khơn lường cho bản
thân. Chính vì dục vọng ấy đã khiến con người trở nên tham
lam, sân (hận thù), si (mê muội) khơng cịn tỉnh táo để nhận ra
phải, trái không phân biệt được điều thiện ác ở đời. Do đó sẽ có
những hành động lầm lạc và là nguyên nhân gây lên nghiệp

chướng cho bản thân. Các nhân vật chính diện, lý tưởng, hóa
thân của các thần linh bao giờ cũng thể hiện thái độ trầm tĩnh,
kiểm chế sự đòi hỏi của bản thân và kiên quyết lựa chọn hành vi
phụng sự quyền lợi của người khác và lợi ích chung của cộng
đồng. Hồng tử Rama trong ngày lễ phong vương thay vì lên
mơi báo chàng đã đi lưu đầy, công chúa Sita sẵn sàng từ bỏ luôn
là phải cung điện bận vỏ cây, chia sẻ gian lao cùng chàng Rama.
Bharrata vào rừng khăng khăng trả lại ngai vàng cho anh. Vì sự
n bình của mn lồi, Rama đã xả thân tiêu diệt ác quỷ và
khơng đồng ý quay về. Ngay cả khi chiến thắng quỷ Vương
Ravana cứu được Sita. Trong những ngày đoàn tụ với Sita vì trật
tự cộng đồng chàng đã hy sinh hạnh phúc cá nhân. Như vậy về
mặt hình thức thì Ravana bị tiêu diệt bởi hoàng tử Rama nhưng
10


khơng ai lại khơng thừa nhận rằng chính thời gian tác hợp với
định mệnh là kết quả của những hành vi sai trái mà ra vina đã
gây ra. Các nhân vật trong sử thi như hiện thân của thời gian
giúp cho quy luật nhân quả đấy dần dần tới đích cùng của nó.
Trong sử thi Ramayana phải định mệnh khơng phải được quyết
với thần linh, mà nắm trong tay của chính con người. Khơng có
bất cứ năng lực siêu nhiên nào có thể can thiệp từ trên xuống trật
tự nhân quả của con người và thế giới. Hành động bao giờ cũng
tạo ra nghiệp hóa. Các nhân vật chính diện trong sử thi
Ramayana như hiện thân của thần thánh luôn ln và bao giờ
cũng cố gắng thuần phục những địi hỏi cá nhân, điều khiến bản
thân vẽ lên thiện nghiệp. Trong khi đó, các nhân vật phản diện là
hóa thân của yêu quỷ, lại chưa khắc phục được những bản năng
hoang dã nên luôn hành động tự tạo nên nghiệp ác. Khi định

mệnh của con người chính con người quyết định, thì chính con
người là hóa thân của thời gian giúp cho quy luật nhân quả hồn
thành vai trị của nó. Nhưng đồng thời phải thời gian cũng là
một thứ nội lực đạo sinh trưởng, tạo diệt trong con người và vạn
vật.
-

Thời gian chiến tranh

Thời gian chiến tranh của Ksatria trong sử thi Ramayana luôn
khao khát vinh quanh chiến đấu, chiến thắng oanh liệt trên chiến
trường ở thời điểm đặc biệt của cuộc sống, giá trị đời người
được đo bằng danh tiếng, vinh quang chiến trận chứ không phải
bằng thời gian tồn tại. Một người sống lâu cách mấy cũng chết,
nhưng danh tiếng vinh quang thì bất tử. Vì vậy dốc sức cho vinh
quang và danh tiếng là cuộc sống của người anh hùng trong
chiến tranh. Nhờ nỗ lực này họ sẽ giành được cúp từ cõi trần.
Tinh thần hằng say chiến đấu, nồng nhiệt lộc công của người
anh hùng luôn gợi tác giả sử thi liên tưởng tới sự đốt cháy và tỏa
sáng của mặt trời: “như con voi phải xa lánh con khi nằm thấy
11


con sư tử. Cũng như vầng dương thốt khỏi móng vuốt của Rahu
sau nhật thực, phóng tia nắng tiêu diệt bóng tối để rồi tỏa sáng
rực rỡ. Rama cũng rực sáng giữa đám quần tướng Ravana”.
Những hình ảnh máu đủ, đầu rơi, những chiến binh ngã gục
không phải là điều mới mẻ, khi gắn liền với hình ảnh chiến tranh
đó cũng không phải là biểu hiện của sự mất mát, tổn thương hay
sự hy sinh. Chết, thực chất đó chỉ là sự chuyển hóa những đơn vị

thân xác vật chất hữu hạn thành những giá trị tinh thần. Trong
thời gian đặc biệt của chiến tranh, máu chảy nhuộm đỏ thân
mình ấy là khi con người tự đốt cháy mình tự do nét sức sống và
một khoảnh khắc bùng nổ và dâng hiến.
Chết đối với người anh hùng trong sử thi không phải là hết
mà ngược lại mà là đi chọn con đường hoàn thành bốn phận. Cái
chết được miêu tả như chung cuộc huy hoàng, một kết thúc viên
mãn. Thời gian chiến tranh trong sử thi Ramayana bên cạnh ý
nghĩa khoảnh khắc bùng nổ, rực cháy của người anh hùng phải
còn là biểu tượng của đen tối, hỗn loạn. Sử thi nhấn mạnh bằng
cách nhìn hai thời điểm bùng nổ và kết thúc chiến tranh trong
đêm tối. Chiến tranh là giai đoạn đặc biệt trong cuộc đời chiến
binh. Người anh hùng cố gắng dốc hết sức để vượt lên đã tới tầm
thước vũ trụ để Trường Tồn cùng với năm tháng và kháng chiến
bằng chiến công mà anh ta lập được. Thời gian nghệ thuật trong
rồi mà mở rộng vô tận và có sự đồng nhất với con người. Thời
gian của Ramayana khơng chỉ bó hẹp trong chiến tranh mà còn
được mở rộng trong đời sống trần thế của người anh hùng.
Trong đời sống toàn diện của con người tự tạo nên vận mệnh
bằng chính những hành động đạo đức của mình. Con người nỗ
lực khơng ngừng để đạt được những mục tiêu đạo đức của mình
để gặt hái được những mục tiêu cơ bản của cuộc sống trước mắt
là để vươn tới cuộc sống thiên đàng ở kiếp sau.

12


Câu 5: Không gian nghệ thuật trong Ramayana?
Không gian của cuộc đời trần thế: không gian kinh đô, không
gian núi rừng, không gian chiến địa.

+Không gian kinh đô: được miêu tả tỉ mĩ nhấn mạnh sự giàu
có phải đúng lúc hồnh tráng. Nhưng sử thi Ramayana khơng
phủ nhận vai trị của của cải, vật chất và sự giàu có của Vương
quốc, nhưng không chấp nhận con đường đạt được mục đích đó
bằng việc tranh cướp của người khác. Rama cùng vợ và
Lacmana sẵn sàng từ bỏ cuộc sống đầy đủ, sang giàu để làm tròn
bổn phận của một con người, người vợ và một Ksattria. Đặt
nhân vật trong môi trường kinh đơ giàu có quyền lực với những
xung đột một ngày anh không phải lựa chọn đã giúp người hùng
bộc lộ phẩm chất đức hạnh. Người anh hùng ra mà được xem là
đúng minh quân lý tưởng với tầm vóc lớn lao bởi chàng không
chấp nhận bất cứ phương tiện bất cơng nào để có được quyền
lực và của cải.
+Khơng gian núi rừng: núi rừng được người Ấn Độ gọi là
thánh đường hùng vĩ. Đây vừa là không gian hành hương vừa là
mơi trường thử thách và đây cũng chính là không gian chủ yếu
trong sự thế này. Hành hương là một trong những cách thức thực
hiện sự giải thoát. Không gian núi rừng trở thành đặc thù tác
động sâu sắc tới nhận thức của người anh hùng. Hành trình 13
năm lâu đài của người anh em ra mà mang ý nghĩa biểu tượng.
Con người xa rời cuộc sống trần tục nhiều mưu lợi cá nhân để
hòa nhập với thiên nhiên, giúp con người nhận ra chính mình và
nhận ra thế giới xung quanh. Vì thế khơng gian núi rừng đóng
vai trị quan trọng trong việc thể hiện người anh hùng mang đời
sống tâm linh.
+Không gian chiến địa: đây là khơng gian đặc thù của sử thi.
Thể hiện được tính chất khóc liệt của cuộc chiến tranh và tầm
vóc, sức tài năng của người anh hùng. Không gian chiến địa
13



Lanka là cuộc giao tranh giữa Rama và Ravana được hiện lên
trong sự hỗn độn, tàn khóc và cũng khơng kém phần hào hùng.
Cuộc giao tranh giữa người anh hùng trên chiến trường được so
sánh với loài vật, sự vật, hiện tượng tự nhiên với sức mạnh và
khả năng hủy diệt của các vị thần linh. Tính chất bi thảm của
cuộc chiến tranh được miêu tả qua quang cảnh của Lanka trong
khói lửa: “ánh lửa tỏa lan ra xa, như ngọn núi gì mà lai à bị lừa
rừng thiêu đốt”.
Sử thi Ramayana mô tả không gian chiến địa vô cùng dữ dội
và tàn khốc với những hình ảnh tan tác gửi lên sự bi thương, cho
thấy hậu quá hủy diệt cuộc sống của cuộc giao chiến này. Nhưng
không gian ấy cũng khơng kém phần hồnh tráng, trên nền cảnh
người anh hùng hành động và tài năng, sức mạnh được phóng
đại nâng lên tầm chiều kích của vũ trụ. Khơng gian chiến địa là
nơi anh hùng tiêu diệt cái ác, bảo vệ cái thiện.
Không gian tâm linh: người anh hùng trong sử thi luôn hướng
tâm thức lên trời cao và hành động thực hiện bổn phận được
Dharma.
Khơng gian tâm lý: có khơng gian tình u. Câu chuyện tình
u của Rama và si ta thành cốt truyện và tạo thành khơng gian
tình yêu sử thi. Trong nhiều trường hợp người anh hùng hành
động theo bổn phận nhưng không đạt trạng thái thanh thản và
ngược lại xảy ra một cuộc xung đột gây gắt trong tinh thần giữa
bổn phận và tình u. Mơi trường hành động để khắc phục xung
đột mong muốn đạt tới sự dung hịa giữa hai nhiệm vụ, khó có
sự hịa hợp đã tạo nên khơng gian tình u trong tác phẩm.
Trong sử thi này, quan niệm về tình yêu khơng chỉ bó hẹp
trong tình u nam nữ mà cịn là tình anh em sâu đậm, sự u
thương hịa hợp và sự giải thoát. Người anh hùng hành động để

thực hiện bổn phận mong muốn đạt tới cõi trời cao nhưng đồng
thời cũng mong muốn thoát khỏi giới hạn đau khổ của thân xác
14


để đạt được trạng thái an vui, thanh thản. Người anh hùng ra mà
luôn phải đối diện với những xung đột tinh thần giữa bổn phận
và tình yêu. Chàng hành động thực hiện trọn vẹn bốn vận nhưng
khao khát dung hịa được xung đột tinh thần ấy, khao khát tình
u, sự hòa hợp ngay ở cuộc đời trần thế. Sau khi cứu được vợ,
trong tâm hồn xảy ra xung đột giữa danh dự của đấng minh quân
và tình yêu hạnh phúc cá nhân. Lúc này người anh hùng buộc
phải hành động vì danh dự. Việc kết tội Sita cho thấy ra mà vô
cùng đau khổ. Chỉ khi đến thần lửa chứng minh cho tình u và
lịng chung thủy của Sita thì người anh hùng ra mà được giải
thốt tâm hồn, xung đột trong tâm hồn mới được thủ tiêu. Và vì
thế khơng gian tình u được xây dựng qua những dằn vặt đấu
tranh nội tâm của các nhân vật trong Sử thi nhằm đạt đến sự toàn
vẹn của danh dự và bổn phận.

15