BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐH KINH TẾ QUỐC DÂN

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT HỌC PHẦN
TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO: ĐẠI HỌC

LOẠI HÌNH ĐÀO TẠO: CHÍNH QUY

1. TÊN HỌC PHẦN
Tiếng Việt: Kinh tế Nguồn nhân lực 1
Tiếng Anh: Human Resource Economics 1
Mã học phần: NLKT1101

Số tín chỉ: 03

2. BỘ MÔN PHỤ TRÁCH GIẢNG DẠY: Kinh tế Nguồn nhân lực
3. ĐIỀU KIỆN HỌC TRƯỚC: Kinh tế học vi mơ 1; Kinh tế phát triển.
4. MƠ TẢ HỌC PHẦN
Mơn học đề cập đến những kiến thức cơ bản của Kinh tế Nguồn nhân lực. Nội dung tập
trung không chỉ bao gồm những lý thuyết cơ sở về nguồn nhân lực xã hội mà còn đề cập
về các nhân tố ảnh hưởng và hiệu quả kinh tế của việc sử dụng nguồn nhân lực xã hội.
Ngoài ra, một số các vấn đề xã hội cơ bản như: An sinh xã hội - Bảo hiểm xã hội - Tạo
việc làm cho người lao động & Thất nghiệp cũng là nội dung không thể thiếu khi khai
thác về Kinh tế Nguồn nhân lực.
5. MỤC TIÊU HỌC PHẦN
Nhằm cung cấp cho sinh viên những kiến thức cơ bản, giải thích các hiện tượng kinh tế

xã hội diễn ra trên thị trường lao động. Trên cơ sở đó, sinh viên hiểu được những quan
điểm, chính sách mà các cơ quan quản lý nhà nước xây dựng và áp dụng nhằm sử dụng
nguồn nhân lực một cách có hiệu quả nhất.

1


6. NỘI DUNG HỌC PHẦN
PHÂN BỐ THỜI GIAN

STT
1
2
3
4
5
6
7

Nội dung
Chương 01
Chương 02
Chương 03
Chương 04
Chương 05
Chương 06
Chương 07
Cộng

Tổng số

tiết
3
6
6
9
6
9
6
45

Trong đó
Bài tập, thảo
Lý thuyết
luận, kiểm tra
2
1
3
3
3
3
6
3
3
3
6
3
3
3
26
19


Ghi chú

CHƯƠNG I – TỔNG QUAN MÔN HỌC KINH TẾ NGUỒN NHÂN LỰC
Chương 1 giúp cho sinh viên có cái nhìn khái qt về mơn học, đi từ những nền tảng rất
cơ bản của nhân lực, nguồn nhân lực, đến đối tượng nghiên cứu của môn học. Và cuối
cùng sinh viên sẽ hình dung được mối liên hệ của môn học kinh tế nguồn nhân lực với
các môn học khác có liên quan.
1.1 Khái niệm
1.1.1 Sức lao động và lao động
1.1.2 Nhân lực và nguồn nhân lực
1.1.3 Vốn nhân lực
1.1.4 Kinh tế nguồn nhân lực
1.2 Đối tượng và nội dung môn học
1.2.1 Đối tượng nghiên cứu của môn học
1.2.2 Nội dung của môn học
1.3 Mối quan hệ của môn học với các môn khoa học khác
Tài liệu tham khảo của chương
PGS. TS. Trần Xuân Cầu, (2012), Kinh tế Nguồn nhân lực, Giáo trình, Nhà Xuất bản Đại
học Kinh tế Quốc dân, trang 3 – 22/Chương 1.
CHƯƠNG II –NGUỒN NHÂN LỰC VÀ PHÂN BỐ NGUỒN NHÂN LỰC
Chương 2 cung cấp cho sinh viên các kiến thức cơ bản liên quan đến 02 nội dung: mối
quan hệ chặt chẽ giữa dân số & nguồn nhân lực và phân bố nguồn nhân lực. Trong đó,
xét về mối quan hệ, dân số là cơ sở, là gốc cho sự hình thành nguồn nhân lực. Xét về
phân bố nguồn nhân lực, phân bố nền sản xuất xã hội đóng vai trị quyết định. Các yêu
2


cầu cơ bản của phân bố nguồn nhân lực và kiến thức về nguồn nhân lực được phân bố
theo lãnh thổ và theo ngành cũng được giới thiệu tại chương này.

2.1 Các khái niệm về nguồn nhân lực
2.1.1 Nguồn nhân lực
2.1.2 Nguồn lao động
2.1.3 Lực lượng lao động
2.1.4 Dân số hoạt động kinh tế
2.1.5 Dân số không hoạt động kinh tế
2.2 Dân số - Cơ sở hình thành nguồn nhân lực
2.2.1 Quy mô, cơ cấu dân số và quy mô, cơ cấu nguồn nhân lực
2.2.2 Chất lượng dân số và chất lượng nguồn nhân lực
2.2.3 Phân bố dân số và phân bố nguồn nhân lực
2.3 Phân bố nguồn nhân lực
2.3.1 Khái niệm
2.3.2 Những yêu cầu cơ bản của phân bố nguồn nhân lực trong phát triển kinh tế
2.3.3 Phân bố nguồn nhân lực giữa nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ
2.3.4 Phân bố nguồn nhân lực giữa thành thị và nông thôn
Tài liệu tham khảo của chương
PGS. TS. Trần Xuân Cầu, (2012), Kinh tế Nguồn nhân lực, Giáo trình, Nhà Xuất bản Đại
học Kinh tế Quốc dân, trang 45-70/ Chương 3, trang 71-81/Chương 4.
CHƯƠNG III – ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC
Đầu tư cho vốn nhân lực là đầu tư cho tăng trưởng kinh tế bền vững. Do đó, đào tạo và
phát triển nguồn nhân lực ln được coi là một trong những giải pháp quan trọng nhằm
đầu tư vốn nhân lực, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của một quốc gia. Chương này
đề cập đến các khái niệm cơ bản, tầm quan trọng của đào tạo và phát triển nguồn nhân
lực. Ngoài ra, nội dung chương cũng cung cấp cho sinh viên các kiến thức cơ bản trong
việc xác định nhu cầu đào tạo và các hình thức đào tạo của cơng nhân kỹ thuật và cán bộ
chuyên môn
3.1 Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực
3.1.1 Một số khái niệm cơ bản
3.1.2 Vốn nhân lực với tăng trưởng kinh tế
3.1.3 Tầm quan trọng của đào tạo và phát triển nguồn nhân lực

3.2 Đào tạo công nhân kỹ thuật
3.2.1 Xác định nhu cầu đào tạo công nhân kỹ thuật
3.2.2 Các hình thức đào tạo cơng nhân kỹ thuật
3


3.3 Đào tạo cán bộ chuyên môn
3.3.1 Xác định nhu cầu đào tạo cán bộ chun mơn
3.3.2 Các hình thức đào tạo cán bộ chuyên môn
Tài liệu tham khảo của chương
PGS. TS. Trần Xuân Cầu, (2012), Kinh tế Nguồn nhân lực, Giáo trình, Nhà Xuất bản Đại
học Kinh tế Quốc dân, trang 91-112/ Chương 5.
CHƯƠNG IV – THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG
Trong nền kinh tế thị trường, nguồn nhân lực được trao đổi trên thị trường và phải được
tính tốn vì là chi phí sản xuất đầu vào và cần sử dụng để đạt hiệu quả kinh tế cao nhất.
Chương này cung cấp cho sinh viên những kiến thức cơ bản liên quan đến từng yếu tố
của thị trường lao động như cung lao động, cầu lao động, cân bằng thị trường lao động.
Đặc biệt, nội dung phần này còn giúp sinh viên hiểu về đặc điểm thị trường lao động Việt
Nam, các thành tố và cách thức vận hành.
4.1 Thị trường lao động
4.1.1 Khái niệm
4.1.2 Đặc điểm của thị trường lao động
4.2 Cung lao động và các nhân tố ảnh hưởng
4.2.1 Khái niệm
4.2.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến cung lao động
4.3 Cầu lao động và các nhân tố ảnh hưởng
4.3.1 Khái niệm
4.3.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến cầu lao động
4.4 Thị trường lao động Việt Nam
4.4.1 Đặc điểm thị trường lao động Việt Nam

4.4.2 Một số hình thức biểu hiện sự hoạt động của thị trường lao động Việt Nam
Tài liệu tham khảo của chương
PGS. TS. Trần Xuân Cầu, (2012), Kinh tế Nguồn nhân lực, Giáo trình, Nhà Xuất bản Đại
học Kinh tế Quốc dân, trang 129 - 151/ Chương 6, trang 152 - 172/ Chương 7, trang 188 198/ Chương 8.
CHƯƠNG V – NĂNG SUẤT LAO ĐỘNG
Chương 5 cung cấp cho sinh viên những kiến thức cơ bản và cách thức vận dụng kiến
thức đã học để đánh giá năng suất lao động. Từ đó, nâng cao khả năng lý giải được mức
năng suất lao động của quốc gia và của một tổ chức dưới tác động của nhiều yếu tố.
Trên cơ sở này, sinh viên có thể đề ra các giải pháp nhằm nâng cao năng suất lao động.
4


5.1 Khái niệm, ý nghĩa tăng năng suất lao động
5.1.1 Năng suất và năng suất lao động
5.1.2 Ý nghĩa của tăng năng suất lao động
5.2 Các chỉ tiêu tính năng suất lao động
5.2.1 Chỉ tiêu năng suất lao động bằng hiện vật
5.2.2 Chỉ tiêu năng suất lao động bằng giá trị
5.2.3 Chỉ tiêu năng suất lao động bằng lượng lao động hao phí
5.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến năng suất lao động
5.3.1 Các nhân tố ảnh hưởng đến năng suất lao động cá nhân
5.3.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến năng suất lao động xã hội
Tài liệu tham khảo của chương
PGS. TS. Trần Xuân Cầu, (2012), Kinh tế Nguồn nhân lực, Giáo trình, Nhà Xuất bản Đại
học Kinh tế Quốc dân, trang 199 – 213/ Chương 9.
CHƯƠNG VI – TIỀN LƯƠNG
Tiền lương ảnh hưởng đến mức sống của người lao động và là yếu tố kích thích chủ yếu
đối với người lao động. Vì vậy, chương này cung cấp cho sinh viên những nội dung cơ
bản về tiền lương và nguyên tắc tổ chức tiền lương, chế độ tiền lương và các hình thức
trả lương – trả thưởng. Hơn nữa, nội dung chương này còn giúp cho sinh viên hiểu về

bản chất tiền lương trong nền kinh tế thị trường, chế độ tiền lương áp dụng ở Việt Nam
hiện nay và các hình thức trả lương, trả thưởng nhằm mục đích tạo động lực làm việc
cho người lao động.
6.1 Tiền lương và nguyên tắc tổ chức tiền lương
6.1.1 Bản chất của tiền lương trong nền kinh tế thị trường
6.1.2 Các chức năng cơ bản của tiền lương
6.1.3 Các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến tiền lương của người lao động
6.1.4 Những nguyên tắc cơ bản của tổ chức tiền lương
6.2 Chế độ tiền lương
6.2.1 Chế độ tiền lương cấp bậc
6.2.2 Chế độ tiền lương chức vụ
6.2.3 Chế độ tiền lương chun mơn nghiệp vụ
6.3 Các hình thức trả lương, trả thưởng
6.3.1 Hình thức trả lương theo sản phẩm
6.3.2 Hình thức trả lương theo thời gian
6.3.3 Tiền thưởng và các yếu tố cấu thành
5


Tài liệu tham khảo của chương
PGS. TS. Trần Xuân Cầu, (2012), Kinh tế Nguồn nhân lực, Giáo trình, Nhà Xuất bản Đại
học Kinh tế Quốc dân, trang 251 – 272/ Chương 12, trang 273 – 304/ Chương 13, trang
322 – 340/ Chương 15.
CHƯƠNG VII – MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI
Chương này này đề cập đến những nội dung cơ bản của hệ thống an sinh xã hội như bảo
hiểm xã hội, tạo việc làm cho người lao động và thất nghiệp. Đồng thời, sinh viên cũng
được giới thiệu sơ lược về các hệ thống an sinh xã hội ở Việt Nam, cũng như thực trạng
và giải pháp liên quan đến tạo việc làm cho người lao động và nhằm giảm bớt thất
nghiệp ở Việt Nam
7.1 An sinh xã hội

7.1.1 Khái niệm
7.1.2 Các bộ phận cấu thành của an sinh xã hội
7.1.3 Các nguyên tắc cơ bản của an sinh xã hội
7.1.4 Hệ thống an sinh xã hội ở Việt Nam
7.2 Bảo hiểm xã hội
7.2.1 Khái niệm
7.2.2 Ý nghĩa của bảo hiểm xã hội
7.2.3 Bảo hiểm xã hội Việt Nam
7.3 Tạo việc làm cho người lao động
7.3.1 Khái niệm
7.3.2 Nhân tố tác động tới tạo việc làm cho người lao động
7.3.3 Thực trạng và giải pháp tạo việc làm cho người lao động ở Việt Nam
7.4 Thất nghiệp
7.4.1 Khái niệm và các chỉ tiêu đo lường
7.4.2 Các hình thức và phân loại thất nghiệp
7.4.3 Thực trạng và các giải pháp nhằm giảm bớt thất nghiệp ở Việt Nam
Tài liệu tham khảo của chương
PGS. TS. Trần Xuân Cầu, (2012), Kinh tế Nguồn nhân lực, Giáo trình, Nhà Xuất bản Đại
học Kinh tế Quốc dân, trang 341-354/ Chương 16, trang 374-399/ Chương 18, trang 400414/ Chương 19.
7. GIÁO TRÌNH
PGS. TS. Trần Xuân Cầu, (2012), Kinh tế Nguồn nhân lực, Giáo trình, Nhà Xuất bản Đại
học Kinh tế Quốc dân.
6


8. TÀI LIỆU THAM KHẢO
 Bộ luật lao động 2012, chính sách tiền lương, tiền cơng, phụ cấp, bảo hiểm xã hội
mới (2012), Sách tham khảo, Nhà Xuất bản Lao động
 George J. Borjas, (2005), Labor Economics, McGraw-Hill/Irwin
 Ngô Thắng Lợi (2012), Kinh tế phát triển, Giáo trình, Nhà Xuất bản Đại học Kinh

tế Quốc dân
 Nguyễn Văn Thường (2002), Xác định tiền lương tối thiểu trên cơ sở điều tra nhu
cầu mức sống dân cư làm căn cứ cải cách tiền lương ở Việt Nam, LATS, Đại học
Kinh tế Quốc dân
 Tổng cục Thống kê (2017), Báo cáo điều tra lao động việc làm năm 2016, Sách
tham khảo, Nhà xuất bản Thống kê
 Viện Khoa học Lao động và Xã hội (2007), Chính sách Tiền lương tối thiểu ở Việt
Nam, Sách tham khảo, Nhà Xuất bản Lao động – Xã hội.
 Vũ Kim Dũng, (2017), Kinh tế học -Tập 1, Giáo trình, Nhà Xuất bản Đại học Kinh
tế Quốc dân
9. PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ HỌC PHẦN


Điểm đánh giá của giảng viên: 10% (theo Quy định chung của Nhà trường)



Điểm kiểm tra: 30% (01 lần kiểm tra hoặc thuyết trình nhóm)



Điều kiện dự thi kết thúc học phần: Thời lượng sinh viên phải có mặt trên lớp là
80% thời gian tồn học phần.



Hình thức thi: trắc nghiệm hoặc tự luận




Điểm thi hết học phần: 60% (Bài thi tự luận)



Công thức tính điểm học phần

Điểm học
phần

=

(Điểm đánh giá
x 0,1)

+

(Điểm kiểm tra
x 0,3)

+

(Điểm thi cuối kỳ
x 0,6)

10. GIẢNG VIÊN
 Họ và tên giảng viên phụ trách mơn học: PGS.TS Vũ Hồng Ngân
 Họ và tên giảng viên tham gia giảng dạy
o PGS.TS Trần Xuân Cầu
o PGS.TS Nguyễn Vĩnh Giang
o ThS. Mai Quốc Bảo

o ThS. Hoàng Thị Huệ
o ThS. Phạm Hương Quỳnh
Hà Nội, ngày … tháng … năm 2018
7


TRƯỞNG BỘ MƠN

HIỆU TRƯỞNG

PGS.TS Vũ Hồng Ngân

GS.TS Trần Thọ Đạt

8