Dạy một giờ luyện tập hình học 6

1

I. PHẦN MỞ ĐẦU
I.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Đất nước chúng ta hiện nay đã hội nhập, hoà hung với sự tiến bộ của nhân
loại vào thế kỷ 21. Do đó địi hỏi tồn xã hội phải vào cuộc, trong đó ngành giáo
dục có vai trị quan trọng. Cần xây dựng và đào tạo nên mơ hình nhân cách con
người Việt Nam có đức có tài.
Đứng trước nhiều sự kiện của đất nước, ngành giáo dục trong năm 2007 2008 đã có nhiều chuyển biến cả về chất và số lượng. Đó là: Tiếp tục thực hiện
đổi mới chương trình nội dung phương pháp giáo dục, đạo đức, lối sống, giáo
dục hướng nghiệp và giáo dục pháp luật - với phương châm: “Quyết tâm nói
khơng với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”; “Kiên quyết
khơng để học sinh ngồi nhầm lớp”.
Trên cơ sở nhận thức đầy đủ tính tất yếu của quá trình đổi mới phương
pháp dạy học chuyển hoá thành ý thức trách nhiệm, tri thức và kĩ năng trong cả
một quá trình. Để thực hiện một bài giảng người thầy phải soạn bài cẩn thận, kỹ
càng và hệ thống câu hỏi phải rõ ràng, mạch lạc nhằm giúp học sinh phát huy
được tính tích cức chủ động, sáng tạo và phấn khởi hứng thú học tập.
Vì vậy đối với tơi là một giáo viên dạy Tốn ở trường phổ thơng cần phải
làm gì để dạy một giờ luyện tập hình học lớp 6 có hiệu quả nhất.
Năm học 2007 - 2008 tôi được nhà trường phân cơng dạy Tốn lớp 6. Các
em lớp 6 mới từ tiểu học chuyển cấp lên THCS nên có nhiều bỡ ngỡ với chương
trình, phương pháp học các mơn văn hố nói chung, mơn Tốn nói riêng. Đặc
biệt là phân mơn hình, đại đa số các em rất ngại học mơn này, thậm chí có em
rất sợ học mơn hình. Được sự khích lệ của mọi người năm nay tơi xin mạnh dạn
trao đổi lại những việc mình đã làm được, những ý tưởng của mình với các đồng
nghiệp trong phạm vi rộng hơn, để qua đấy góp phần nhỏ bé của mình vào việc
nâng cao chất lượng mơn Tốn của trường, của huyện nhà.

Dạy một giờ luyện tập hình học 6

2

I.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

Như chúng ta đã biết mơn Tốn là một môn năm nào cũng thi. Cho nên giáo
viên dạy môn Tốn lớp 6 - cần giúp các em có được động cơ thái độ học tập
đúng đắn ngay từ đầu cấp.
Nếu người học bị một lỗ hổng nào trong hệ thống kiến thức thì rất khó
hoặc thậm chí khơng thể tiếp thu được những phần cịn lại. Vì vậy ngồi tiết dạy
lí thuyết có vị trí hết sức quan trọng, thì tiết luyện tập có tác dụng hồn thiện các
kiến thức của tiết lý thuyết - nhằm rèn luyện kỹ năng cần thiết phát triển tư duy
logic của học sinh.
I.3. THỜI GIAN, ĐỊA ĐIỂM

Năm học 2007 - 2008 tôi được phân cơng dạy Tốn lớp 6A1. Dưới sự chỉ
đạo của nhà trường tôi đã tiến hành điều tra cơ bản và thu được một số kết quả
cơ bản như sau:
Lớp 6A1 tổng số học sinh là 38, trong đó học sinh nữ 14; học sinh nam
24. Đại đa số học sinh là con em gia đình làm nghề bn bán tự do.
Qua khảo sát chất lượng mơn Tốn đầu năm tôi thu được kết quả như sau:
Loại giỏi: 2 học sinh
Loại khá: 6 học sinh
Loại trung bình: 19 học sinh
Loại yếu: 6 học sinh
Loại kém: 5 học sinh
I.4. ĐÓNG GÓP MỚI VỀ MẶT LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN


Trong thực tế một số học sinh hay coi nhẹ giờ luyện tập cho đó khơng
phải là tiếp nhận kiến thức, coi đó là cơng việc hồn tồn của thầy, có thói quen
ỷ lại, lười suy nghĩ, không tự giác làm bài, khả năng diễn đạt trình bày và vẽ
hình rất hạn chế.


Dạy một giờ luyện tập hình học 6

3

Giáo viên dạy theo chương trình đổi mới hồn tồn, giờ luyện tập cho học
sinh càng trở nên quan trọng và ngày càng phải nâng cao hiệu quả giờ lên lớp.

II. PHẦN NỘI DUNG
II.1. CHƯƠNG 1 : TỔNG QUAN

Mục tiêu của giáo dục hiện đại là phát triển hoàn thiện nhân cách con
người. Đã đến lúc chúng ta cần phải thay đổi cách nhìn về con người, vì giáo
dục con người, trong đó có vấn đề dạy và học tốn - một mơn học hướng con
người vươn tới chân, thiện, sáng tạo của tri thức.
Tìm hiểu và kích thích hứng thú học tốn của học sinh là hướng đi tích
cực để phát huy trí tuệ, năng lực sáng tạo của người học sinh trong phương
pháp dạy học toán hiện nay.
Giáo dục và đào tạo khơng có nghĩa là áp đặt một cách giả tạo từ ngoài
vào cho học sinh những tri thức hoàn toàn xa lạ cách biệt với đời sống tinh thần,
đời sống thực của các em.
Giáo dục và đào tạo chính là đem đến cho học sinh những tri thức, phẩm
chất, tình cảm, thức tỉnh trong các em những gì vốn có, giúp các em phát triển
và hướng dẫn sự phát triển đó theo một hướng nhất định.

Với đặc điểm của học sinh lớp 6 theo tơi nghĩ mình cần động viên, phát
triển sự hứng thú trong học tập nói chung và mơn Tốn nói riêng - giúp các em
có được động cơ học tập đúng đắn, các em say mê học tập.
Từ nhận thức trên, trong thực tế giảng dạy, người thầy khi lên lớp phải lấy
học sinh làm trung tâm, giáo viên phải thành thạo, phối hợp nhịp nhàng khi sử
dụng các trang thiết bị và phân bố thời gian hợp lý của một tiết luyện tập.
Tiết luyện tập khơng phải chỉ là tiết giải bài tập tốn đã cho học sinh làm
ở nhà hay học sinh làm trên lớp. Tuy nhiên trong tiết luyện tập sẽ có phần giải
bài tập. Tiết luyện tập có nghĩa là người thầy phải luyện tập những cái gì cho


Dạy một giờ luyện tập hình học 6

4

học sinh, người trị phải tập những gì? Đó là nội dung chủ yếu của tiết luyện tập
“Tiết luyện tập” có mục đích nội dung rõ ràng hơn tiết “Bài tập”.
II.2. CHƯƠNG 2 : NỘI DUNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

Trong bộ mơn Tốn thì hình học có tính trừu tượng cao, tính logic chặt
chẽ. Vì vậy trong dạy học ngồi suy diễn phải chú trọng đến nguyên tắc xây
dựng trực quan toán học. Để tiết học có hiệu quả cao, trong các buổi sinh hoạt
chun mơn theo nhóm, theo tổ chúng tơi thường xuyên trao đổi nội dung bài
dạy từ đó thống nhất phương pháp và nội dung dạy của từng bài sao cho phù
hợp với mọi đối tượng học sinh mà mình dạy.
Để đạt được yêu cầu đề ra cho tiết học, người thầy phải chuẩn bị công phu
từ đồ dùng dạy học đến trình tự lên lớp. Trong suốt quá trình dạy phải tốt lên
nội dung cần luyện tập là gì?
Là giáo viên trực tiếp giảng dạy tốn lớp 6, tơi xin nêu một số ý kiến về
dạy giờ luyện tập hình:

TIẾT 10: LUYỆN TẬP KHI NÀO AM + MB = AB?
I. MỤC TIÊU

- Học sinh củng cố “Nếu M nằm giữa hai điểm A và B thì MA +MB =
AB” và ngược lại.
- Nhận biết được một điểm nằm giữa hay khong nằm giữa hai điểm khác.
- Bước đầu tập suy luận “Nếu có a + b = c, và biết hai số trong ba số a, b,
c thì tìm được số còn lại”.
- Cẩn thận khi đo các đoạn thẳng và cộng các độ dài.
II. CHUẨN BỊ

- Thước thẳng, sách giáo khoa, giấy trong, máy chiếu, sách bài tập...
- Bảng phụ, phấn màu.


5

Dạy một giờ luyện tập hình học 6
III. PHƯƠNG PHÁP

- Trực quan, vấn đáp, thuyết trình, phối hợp các phương pháp.
IV. HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP.

1. Ổn định lớp (1’)
2. Kiểm tra bài cũ (7’)
- Học sinh lên bảng làm bài tập sau (cả lớp làm vào vở)
Học sinh 1: Khi nào thì AM + MB = AB ?
Làm bài tập 46 - Sách bài tập
(GB chiếu đề bài cho học sinh làm)
Học sinh 2: Cho ba điểm thẳng hàng A, B, C. Làm thế nào để chỉ đo hai

lần mà biết được độ dài của cả ba đoạn thẳng AB, BC, CA ?
Làm bài tập 47 (Sách bài tập)
3. Luyện tập tại lớp
TG Hoạt động của thầy
5’

Hoạt động của trò

Nội dung ghi bảng

- Giáo viên treo đề bài - HS làm vào giấy I. Bài tập trắc nghiệm
trên bảng phụ

trong

Nếu điểm M nằm giữa

- Yêu cầu học sinh đọc - 1 HS lên bảng trình hai điểm A, B thì:
kỹ đề và làm bài

bày điền vào bảng phụ

A. MA + AB = MB
B. MB + BA = MA
C. AM + MB = AB
D. AM + MB

25’ - Giáo viên treo đề bài
trên bảng phụ (hoặc GV - Học sinh làm vào


AB

II. Bµi tËp tù luËn


6

Dạy một giờ luyện tập hình học 6
chiếu đề bài lên màn giấy trong theo nhóm
hình)

Bµi tËp 49 - SGK

- Cử đại diện nhóm lên A

M

N

B

- Yêu cầu học sinh trình bày điền vào bảng A
N
M
B
nghiên cứu kỹ đề và làm phụ
a) AN = AM + MN
bài và các em được làm - Nhận xét thiếu sót, sai
BM = BN + NM
việc theo nhóm (Mỗi bàn lầm của các nhóm

1 nhóm)

- Hồn thiện bài vào vở

- Các nhóm khác làm

Theo ®Ị bµi ta cã
AN + BM, ta cã:

vào giấy trong

AM + MN = BN +

- Nhận xét nhóm làm

NM hay AM = BN

trên bảng phụ

b) AM = AN + NM

- Chiếu bài làm của các

BN = BM + MN

nhóm để đối chiếu, so

Theo gi¶ thiÕt

sánh, nhận xét

- Giáo viên treo đề bài
trên bảng phụ
- Học sinh đọc kỹ đề và
làm bài

- Nhận xét bài làm trên
bảng
- Chiếu bài làm của một
số học sinh để đối chiếu,
so sánh, nhận xét

- Học sinh làm vào
giấy trong

AN = BM, mµ NM
=MN suy ra AM =
BN
Bài tập 48- Sách

- Mt hc sinh lờn bài tËp
bảng làm bài phần a, b
a) Ta cã:
- Nhận xét thiếu sót, sai AM + MB
lầm của các nhóm, của
= 3,7 + 2,3 = 6
các bạn
(cm)
Mµ AB = 5 cm
- Hoµn thiƯn bµi Suy ra: AM + MB
vµo vë

AB


7

Dạy một giờ luyện tập hình học 6
- Cuối cùng: GV chiu

Vậy điểm M không

bi lm mu lờn bng

nằm giữa A và B
Lý luận tơng tự ta
có:
AB + BM

AM. Vậy

điểm B không nằm
giữa A và M .
MA + AB

MB. Vậy

A không nằm giữa
M và B
b) Vì ba điểm A,
B,


M

điểm

không
nào

có
nằm

giữa hai điểm còn
lại, nên ba điểm A,
B, M không thẳng
hàng.
Bi tp 48 (SGK)
- Chiếu đề bài lên màn - Làm vào giấy trong
hình

A

M

N

P

Q B

- Đối chiếu nội dung Gọi A, B là điểm đầu và


- Yêu cầu học sinh làm bài làm

cuối bề rộng lớp học

việc cá nhân

M, N, P, Q là các điểm

- Một học sinh lên bảng

cuối của mỗi lần căng

điền

dây

- Yêu cầu học sinh nhận - Nhận xét bài làm của Theo đề ra ta có:


8

Dạy một giờ luyện tập hình học 6

xét và hồn thiện bài tập bạn và hoàn thiện vào AM + MN + NP + PQ +
vào vở

vở.

QB = AB
Vì AM = MN = NP =

QP = 1, 25 m

- GV: Hướng dẫn học
sinh dùng thước cuộn đo
chiều rộng của lớp để
kiểm tra kết quả bài toán

QP =

. 1,25 = 0, 25

(m)
Do đó: AB = 4.1,24 +
0,25 = 5,25 (m)

4. Củng cố (4’)
- Giáo viên hệ thống toàn bài và chốt lại kiến thức cơ bản “Khi nào thì
AM + MB = AB” thông qua bài tập. Đồng thời sửa chữa sai lầm của học sinh
khi sử dụng đồ dùng học tập: thước để đo đoạn thẳng, cộng độ dài đoạn thẳng.
5. Hướng dẫn về nhà (3’)
- GV: Dùng phiếu học tập: ghi nội dung hướng dẫn về nhà.
(Chiếu lên màn hình để học sinh theo dõi nội dung của phiếu)
+ Xem lại các bài tập đã làm
+ Làm các bài tập 50, 51 (SGK ) + 50, 51 (SBT)
Gợi ý: Bài 51 (SGK)
Vì TA + AV = 1 + 2 = 3 = TV nên điểm A nằm giữa hai điểm....và ...
+ Xem trước + chuẩn bị nội dung bài: “Vẽ đoạn thẳng cho biết độ dài”
Trong một tiết dạy “Luyện tập”, giáo viên cần phối kết hợp hài hoà các
hình thức hoạt động của học sinh sao cho phù hợp với mỗi bài tập. Làm được
như thế thì khơng khí lớp học sơi nổi, từng cá nhân, hoặc mỗi nhóm hoạt động

có hiệu quả, tránh được hiện tượng học sinh đến lớp chỉ chép bài, giải bài...


Dạy một giờ luyện tập hình học 6

9

Bên cạnh đó giáo viên cần chú ý sử dụng đèn chiếu, máy chiếu hoặc bảng
phụ một cách thành thạo nhanh nhẹn thì bài giảng mới thu được nhiều kết quả tốt.
II.3. CHƯƠNG 3 : PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Qua một năm giảng dạy tôi nhận thấy các em học sinh lớp 6A1 rất nhiệt
tình hứng thú học mơn Tốn nói chung và chăm chỉ học mơn Hình.
Tuy nhiên cịn một số ít học sinh do hồn cảnh sống không thuận lợi,
nhận thức kém, nên sự áp dụng kiến thức cịn hạn chế.
Từ những tìm hiểu sâu sắc về hình thức cách học tập của học sinh khi học
sách giáo khoa toán 6 ở lớp cũng như ở nhà, tôi đã tạo cho học sinh.
1. Hứng thú học tập và u thích bộ mơn
2. Hình thành thói quen cách học tập tích cực, tự giác và làm theo bài tập mẫu
Kết quả bộ mơn Tốn năm 2007 - 2008 của lớp 6A1 do tơi dạy Tốn đã
đạt được như sau:
- Loại giỏi: 32%
- Loại khá: 25 %
- Loại TB: 35 %
- Loại yếu : 5 %
- Loại kém: 3 %

III. PHẦN KẾT LUẬN - ĐỀ NGHỊ
Qua một năm chủ nhiệm, dạy Tốn ở lớp 6A1 tơi nhận thấy “Luyện tập”
trong quá trình học lý thuyết là phương pháp tốt, giúp cho học sinh tích cực học

tập, hứng thú say mê học tập - có hứng thú học tập thì các em mới cảm thụ sâu
sắc giá trị của đời sống văn hoá nhân loại. Để đạt được điều trên người thầy cần
có đức tính kiên trì, có lịng u nghề, tâm huýêt với sự nghiệp giáo dục và đào
tạo, phải có niềm tin vào học sinh. Bên cạnh đó người thầy phải luôn luôn trau
dồi kiến thức để bài soạn, bài giảng có sức thuyết phục đối với học sinh và
người thầy cũng phải biết một số thủ thuật:


10

Dạy một giờ luyện tập hình học 6

 Hình thức 1: Giới thiệu định nghĩa toán học dưới dạng bài tập có nội
dung thực tế
 Hình thức 2: Lựa chọn bài tập có tính chất tổng hợp trong phần củng
cố, thơng qua đó khắc sâu kiến thức cơ bản của tiết học
 Hình thức 3: Chuyển từ cụ thể hố đến khái qt hố
Tóm lại bằng thực tế cơng việc đã làm, đã trao đổi trong phạm vi của
nhóm tốn lớp 6. Nên tôi mạnh dạn viết lại những việc mình đã làm, nhằm góp
phần nhỏ bé của mình vào việc nâng cao chất lượng giáo dục của trường của địa
phương. Do trình độ năng lực có hạn nội dung bài viết chắc sẽ khơng tráng khỏi
sai sót với người đọc. Rất mong đồng nghiệp lượng thứ và chỉ ra giúp.
Xin trân thành cảm ơn!
Mạo Khê, ngày 28 tháng 4 năm 2008
NGƯỜI VIẾT

Phạm Thị Nguyên

IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO - PHỤ LỤC
TÀI LIỆU THAM KHẢO

- Sách giáo khoa
- Sách giáo viên
- Sách bài tập
- Sách ôn tập và kiểm tra
- Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên


11

Dạy một giờ luyện tập hình học 6
PHỤ LỤC

I. PHẦN MỞ ĐẦU.........................................................................................................1

I.1

Lý

do

chọn

đề

tài.................................................................................1
I.2

Mục

đích


nghiên

cứu ..........................................................................2
I.3 Thời gian địa điểm..............................................................................2
I.4 Đóng góp mới về mặt lí luận, về mặt thực tiễn...................................2
II. PHẦN NỘI DUNG....................................................................................................3

II.1 Chương 1: Tổng quan........................................................................3
II.2 Chương 2: Nội dung vấn đề nghiên cứu............................................4
II.3 Chương 3: Phương pháp nghiên cứu, kết quả nghiên
cứu..................8
III. PHẦN KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ...........................................................................9
IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................................10