Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

1

I. PHẦN MỞ ĐẦU
I.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Từ bao thế kỉ nay, do đáp ứng nhiều nhu cầu khác nhau của xã hội loài
người như truyền đạo, giao dịch, thương mại và do tốc độ phát triển nhanh
chóng của nền khoa học, kỹ thuật, ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng ở
nhà trường phổ thơng đang được quan tâm đúng mức và phát triển sâu rộng
trong cả nước. Học tiếng Anh là một nhu cầu cấp thiết giúp học sinh tiếp cận có
hiệu quả hơn với nguồn tri thức phong phú trên thế giới.
Hoà cùng với sự phát triển sâu rộng trong cả nước. Sở Phịng Gíao dục
Đào tạo Đơng Triều cũng đang tích cực giúp đội ngũ giáoviên trong Tỉnh có cơ
hội được tham dự những chuyên đề, các buổi hội thảo có sự hướng dẫn của các
chuyên gia về phương pháp giảng dạy thực tế. Đây là dịp để giáo viên trong tỉnh
có cơ hội nâng cao nghiệp vụ chun mơn của mình.
=> Ngồi những thuận lợi trên việc dạy và học tiếng Anh trong trường
THCS còn gặp một số khó khăn như: băng,đài cịn kém chất lượng - Học sinh
khơng có điều kiện giao tiếp với người nước ngồi, khả năng nghe, nói chưa tốt.
=> Từ những thuận lợi và khó khăn trên là một giáo viên đang giảng dạy
trực tiếp ở trường THCS tôi luôn cố gắng tìm tịi tham khảo, trau dồi để có
những kinh nghiệm và phương pháp giảng dạy phù hợp với từng đối tượng để
nâng cao chất lượng bộ môn. Trước đây theo phương pháp cũ học ngoại ngữ chủ
yếu là truyền đạt ngữ pháp, cấu trúc câu. Vì vậy học sinh nắm chắc ngữ pháp
nhưng khả năng nghe, nói chưa tốt.
Học ngoại ngữ hiện nay là qua biểu đạt mục đích giao tiếp. Học, nghe,
nói, học sinh phải nắm chăc ngôn ngữ, vốn từ và cách phát âm để vận dụng trơi
chảy và truyền đạt thơng tin có kết quả, kỹ năng nghe, nói trở thành quan trọng
vì có nghe tốt, học sinh mới có thể hiểu và giao tiếp tốt.Vậy làm thế nào để vận

dụng tốt phương pháp mới vào giảng dạy. Làm thế nào để giúp học sinh học tốt
Nguyễn Thị Kim Hoài – Trường THCS Mạo Khê II


Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

2

ngoại ngữ tạo nền tảng cho các em phát triển sau này. Từ những điều trên đã
giúp tôi lựa chọn đề tài:

“PHÁT TRIỂN KỸ NĂNG NGHE VỚI HỌC SINH
THCS”
I.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

Học từ mới chỉ cần biết từ mới và văn phạm chưa đủ mà phải thực hành
các kĩ năng khác. Nghe, nói, đọc, viết trong 4 kỹ năng trên nghe là một kỹ năng
khó, nhất là khi người bản ngữ nói. Vậy người học phải nghe thật nhiều, có thể
nghe băng, đài, nghe trực tiếp người nước ngồi nói hay giao tiếp với nhau trên
lớp, có nghe nhiêù thì mới có thể hiểu và biết được người khác nói gì. Đối với
chương trình thay sách củamơn ngoại ngữ nói chung và Tiếng Anh nói riêng ở
lớp 6 và 7 nghe và nói có tính máy móc nhằm tạo thói quen. Thói quen được
củng cố nhờ tăng cường lặp đi lặp lại. Tiếng Anh lớp 8, 9 mỗi bài phân biệt rõ 4
kỹ năng, ở khối lớp này học sinh đã được làm quen với kỹ năng nghe, tập nghe
điều thầy nói trên lớp, nghe bạn bè nhưng chưa có cơ hội để nghe người nước
ngoài. Vậy giáo viên phải cho học sinh nghe nhiều trên băng đĩa. Thông qua
việc nghiên cứu cơ sở lý luận của vấn đề, nội dung chương trình dạy Tiếng Anh
bậc THCS , thực trạng dạy và học mơn Tiếng Anh nói chung và dạy nghe cho
học sinh nói riêng, tơi đã đề ra một số biện pháp để dạy cho học sinh các lớp bậc
THCS học tốt 1 trong 4 kỹ năng của môn học đó là kỹ năng nghe.

I.3. THỜI GIAN, ĐỊA ĐIỂM

Từ tháng 9/2007 -> tháng 5/2008.Tại trường THCS Mạo Khê II
I.4. ĐÓNG GÓP MỚI VỀ MẶT LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

Qua việc nghiên cứu dạy kỹ năng nghe, nói, đọc, viết tơi có một đóng góp
nhỏ để thực hiện tốt giảng dạy kỹ năng nghe là: Để học sinh có kỹ năng nghe tốt
thì giáo viên phải dạy cho học sinh biết đọc, nhớ từ vựng, nắm vững cấu trúc

Nguyễn Thị Kim Hoài – Trường THCS Mạo Khê II


Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

3

ngữ pháp. Nếu khơng làm được điều này thì kể cả có trang thiết bị, kỹ thuật tốt
đến mấy thì cũng khơng hoàn thành được việc dạy kỹ năng nghe

II. PHẦN NỘI DUNG
II.1. CHƯƠNG 1 : TỔNG QUAN

Nghe là một chức năng quan trọng và năng động của ngơn ngữ nói bởi vì
nó liên quan đến nhiều kiến thức của người nghe về ngữ âm, từ vựng và trong
cách sử dụng của ngơn ngữ, văn hố của người trong chính ngơn ngữ đó.
Học ngoại ngữ khả năng nghe, nói tốt nhất là sáng tạo. Để học sinh có thể
sáng tạo bằng ngơn ngữ của mình trước hết giáo viên phải giúp học sinh tiến
hành theo từng bước một. Dạy nghe phải dạy ngay từ tiết đầu tiên, khi làm quen
với học sinh. ở giai đoạn này học sinh được truỳên đạt cung cấp các cấu trúc
luyện tập ở mức độ đơn giản. Dạy nói phải đi kèm với nghe, bởi hoạt động nghe,

nói diễn ra đồng thời, qua biểu đạt mục đích giao tiếp học sinh nắm bắt và vận
dụng ngôn ngữ tốt. Để học sinh nhanh chóng nghe và vận dụng ngôn ngữ tốt
giáo viên nên dạy trước các ngữ liệu mới, ngữ cảnh để học sinh biết được tình
huống mà mình học.
Trong một giờ nghe, học sinh khơng cần phải nghe được từng câu trong
bài. Mà chỉ cần nghe, đoán thông tin.
Cách tốt nhất để phát triển kỹ năng nghe là âm nhạc, âm nhạc luôn giúp
người ta cảm thấy hào hứng hơn với công việc và học tập, hãy cho học sinh
nghe một bài hát tiếng Anh trong giờ luyện tập nghe vì trong các bài hát nhiều
những từ và cụm từ phổ biến trong đời sống. Nghe và chép lời bài hát cũng là
cách nghe và các cách diễn đạt một cách tự nhiên và hiệu quả.
II.2. CHƯƠNG 2 : NỘI DUNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

Học nghe thì phải biết từ vựng nên tôi đã thực hiện tốt việc dạy từ vựng
II.2.1. Dạy từ vựng

Nguyễn Thị Kim Hoài – Trường THCS Mạo Khê II


Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

4

Có nhiều phương pháp dạy một từ mới: Theo phương pháp truyền thống
khi dạy một từ mới giáo viên có thể viết một loạt từ mới lên bảng và dịch nghĩa
của chúng ra tiếng việt, sau đó yêu cầu học sinh đọc vài lần.Cách này đơn giản
và đơn điệu vì trong một tiết học sinh phải tiếp cận với quá nhiều từ, nếu học
sinh khó nhớ nghĩa của từ, gây buồn tẻ dẫn đến giờ học tẻ nhạt và khơng có hiệu
quả.
Biết thì nhiều nhưng ghi nhớ để cần thiết khi dùng thì ít hơn cho nên số từ

nhận biết bao giờ cũng lớn hơn số từ vựng sử dụng. Giáo viên cần lựa chọn
những từ cần thiết với học sinh sau đó lập thành danh sách từ chủ động.Từ chủ
động là từ xuất hiện trong bài khoá và được sử dụng lại trong các hoạt động
luyện tập, loại từ này học sinh khơng chỉ nắm được nghĩa và cịn có thể vận
dụng vào ngữ cảnh và tình huống tương tự. Từ thụ động là từ chỉ xuất hiện trong
bài khoá, học sinh chỉ cần biết nghĩa của chúng.
Dạy từ mới có nhiều cách, một số cách có thể coi là nhanh và đạt hiệu quả
như:dùng tranh ảnh minh hoạ, dạy từ mới bằng kịch câm,dạy từ mới bằng vật
thật, dạy từ mới bằng giải thích, dạy từ mới bằng cách đưa ra ví dụ:
Ví dụ 1: Teacher: Every day I have to cook. Everyday I have to clean the house.
Everyday I wash the dishes.Wham I am talking students: housework
Dạy từ mới bằng phương pháp dịch, dạy từ mới bằng từ đồng nghĩa, trái
nghĩa
Ví dụ 2: Dạy từ “smile” GV vẽ một bức tranh lên bảng:
T: Look - He’s smiling. Now look at me
I’m smiling (show by facial expression). We smile when we are happy
T: Smile. Repeat
SS: Smile
T: Good - what does it mean?
SS: Cười mỉm
Sau khi giới thiệu xong từ vựng giáo viên cần kiểm tra lại kỹ năng hiểu và
nắm bắt của học sinh bằng các phương pháp
Nguyễn Thị Kim Hoài – Trường THCS Mạo Khê II


Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

5

- Rub out and remember

- what and where
- Jumbled words
- Categories
Animal

Things

Dog

ruler

Cat

pencil

Pig
II.2.2. Rèn luyện kỹ năng nghe

Trong việc học tiếng Tiếng Anh như một ngoại ngữ người học không thể
phát triển kĩ năng nói nếu khơng phát triển kĩ năng nghe để có một bài hội
thoại thành công học sinhphải hiểu được cái gì được nói với mình. Sau đó
khả năng để hiểu người bản ngữ trong các đoạn hội thoại trực tiếp qua băng
đài có thể rất quan trọng đối với học sinh. Để học sâu hơn ngôn ngữ và giao
tiếp (bên cạnh đó, nghe ngơn ngữ nói là một cách thức quan trọng để được
ngôn ngữ của cấu trúc và từ vựng. Trong tình huống ở Việt Nam nơi mà
người học khơng có cơ hơị để nghe, nói tiếng Anh xung quanh họ hàng ngày
và không thể đạt được một cách rõ ràng, người giáo viên cần phải tạo cho họ
nhiều cơ hội để có thể nghe tiếng anh trong băng, để biết tầm quan trọng, kỹ
năng nghe không những được nói là sự kết thúc mà cịn là phương tiện dạy,
học ngơn ngữ nói chung và tiếng anh nói riêng.


 Các loại bài nghe
- Nghe được chia làm hai loại:
Nghe ở trực tiếp cuộc sống
Nghe trong phòng học
Trong phần này chúng ta chỉ đề cập đến nghe trong phòng học. Nghe
trong phịng học chia làm 2 phần
Nguyễn Thị Kim Hồi – Trường THCS Mạo Khê II


6

Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

- Nghe bắt buộc
- Nghe mở rộng
- Nghe bắt buộc là loại nghe tập trung cẩn thận đối với một đoạn ngắn, để
hiểu chi tiết và đầy đủ
ví dụ: Nghe một đoạn hội thoại trong đài để học cấu trúc và lấy thơng tin
trong giờ học.
Trong bối cảnh lớp học có 2 loại thực hành nghe: thực hành tập trung vào
sự hiểu chi tiết về nghĩa, điều này có thể thực hiện thơng qua:
+ Các câu hỏi để hiểu có thể là thực tế (nơi mà câu trả lời có rất rõ trong
bài nghe)
+ Có thể liên hệ đến bản thân
- Cá nhân (nơi mà câu hỏi có liên quan đến kinh nghiẹm hay ý kiến của
người học)
+ Câu hỏi tổng quát (nơi mà người học nghe và phải tóm tắt )
+ các vấn đế logic
* Nghe mở rộng

- Giáo viên có thể thực hiện thêm chi tiết về ngôn ngữ, người học có thể
hiểu được cái gì họ đang nghe
Ví dụ: Lấy thơng tin chung
* Bài nghe trong chương trình THCS đa số là các bài nghe:
a) Ordering: giáo viên đưa ra những bức tranh bị đảo lên vị trí ở trên
bảng. Học sinh thảo luận đốn trật tự theo nhóm hoặc theo cặp, cá nhân. Học
sinh điền dự đoán theo thứ tự 1, 2, 3 . Học sinh nghe và kiểm tra dự đốn

a

Production

Listen

2

3

Nguyễn Thị Kim Hồi – Trường THCS Mạo Khê II


7

Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

b
c

4
1


1

d

2

e

5

Ở phần trên là dạng nghe bắt buộc, học sinh phải tập trung cẩn thận để
hiểu chi tiết và đầy đủ
- Như chúng ta đã biết nếu yêu cầu học sinh thực hành những thủ thuật
quen thuộc đối với những học sinh bình thường thì thói quen đó rất tốt, nhưng
đối với học sinh khá giỏi thì sẽ bị nhàm chán, chúng ta cần phải cung cấp cho
học sinh những bài nghe mở rộng, giúp học sinh hào hứng hơn khi học.
Ví dụ: Nếu học sinh học bài về rau, củ, quả tiếng Anh lớp 7. ở bài này học
sinh được rèn luyện từ mới và ngữ pháp. Giáo viên có thể cho học sinh nghe
thêm mộtbài mở rộng. Học sinh sẽ nhớ lại các từ vừa học
- Giáo viên không cho học sinh bất cứ câu nào mà chỉ “set the scene” và
yêu cầu học sinh đoán những thứ mà sẽ xuất hiện trong bài khoá. Học sinh viết
những dự đoán giáo viên đọc hoặc cho học sinh nghe bài khoá ->Học sinh “tick”
vào những dự đốn đúng. Giáo viên có thể đưa ra một số bức tranh: cà rốt, khoai
tây, cà chua, đậu đỗ, bắp cải, hành, tỏi...

Listening Guide

Listening Text


Production clue: Sue is shopping at the “Hello.I’ve got a big shopping list
Nguyễn Thị Kim Hoài – Trường THCS Mạo Khê II


8

Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

vegetable stall in the market.She’s today. Really? OK. First I want some
going to buy a lot of things.

potatoes - about a kilo please. Then

Think of 5 things she will buy.

half a kilo of carrots.Oh and - yes, the

Write them down

beetroot looks nice - give me four of
five.Then some onions, some parsley

1.

and some tomatoes- about half kilo of

2.

tomatoes please. What about beans?


3.

No, they don’t look very nice.I won’t
have any them. Oh, and some leeks.

....

No? You don’t have any. Well give me
some cabbage instead. Thanhks. That’s
it
Cũng ở bài U12: Let’s eat. Giáo viên cũng có thể luyện cho học sinh

nghe về rau, củ, quả qua trò chơi “bingo” giúp học sinh hào hứng hơn khi học
- Giáo viên đưa ra một số loại rau, củ, quả
- Giáo viên yêu cầu học sinh chọn 3 -> 5 từ bất kỳ
- Giáo viên đọc ->HS tích

 Phương pháp đúng sai (True or False)
- Phương pháp này giúp học sinh hiểu bài khoá, giáo viên viết 5 -> 10 câu
trên bảng, chỉ khoảng 5 câu đúng. Học sinh đoán những câu sau đúng hay sai
-> GV cho học sinh nghe. Học sinh nghe và kiểm tra dự đốn của mình. Nếu
câu nào sai giáo viên u cầu học sinh chữa như thế các em sẽ hiểu bài sâu
hơn.
Ví dụ: U10: Health and hygiene
Listening Guide

Listening Text

Production clue: John is a good John’s week
boy.What sort of things does he do?

Nguyễn Thị Kim Hoài – Trường THCS Mạo Khê II


9

Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

1. He helps his mother in the house

I help my mother quite a lot in the

2. He does a lot of clothes

house. I usually make my bes and I
sometimes tidy my room usually on

3. He often buys clothes

Saturday morning. I sometimes do the

4. He reads many comics

washing up

5. He always buys sweet’s ice - cream

I always buy a few sweets and ice -

6. He saves some money.


cream.I never spend it on clothes or

7. He sometimes washes the dishes

records or cassettes but I often lay

8. He tries to catch fish in the river

comics.I sometimes save little because
I want to buy a canoe.

9. He watches TV.
Answers
1.T

2. F

3. F

4.T

5.T

6.T

7.T

8.F

9.F


ở bài này học sinh không những nghe được những động từ trong bài học mà
cịn ơn được các trạng từ chỉ tần suất và một số từ mới giáo viên đưa thêm.
 Phương pháp nghe và nhắc lại (Listen and repeat)
Thường được sử dụng để luyện tập ở lớp 6, 7.Để học sinh có thể nói được
trước tiên học sinh phải bắt chước được, nghe được
T: Can you help me?
SS: Can you help me?
 Phương pháp nghe và vẽ (Listen and draw)
Giáo viên đọc cho học sinh nghe một đoạn văn ->HS nghe và vẽ theo lời
đọc của giáo viên.
 Phương pháp lựa chọn (Selecting)

Nguyễn Thị Kim Hoài – Trường THCS Mạo Khê II


Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

10

Giáo viên đưa ra bức tranh có từ 6 -> 8 người, các bức tranh có số 1,
2, 3. Bức tranh tương tự nhưng không giống, giáo viên yêu cầu học sinh
nghe và chọn số, hoặc đánh dấu tích.
1

2

3 Tom

4


5

6

7

8

Listen Text
I’m going to talk about 3 peopleTom, Kate, BOB
 Phương pháp nghe và tìm lỗi (Deliberte Mistates)
Giáo viên yêu cầu học sinh đốn cái sẽ xuất hiện trong bức tranh. Sau đó giáo
viên tả bức tranh. Trong đó có một số lỗi học sinh nghe và tìm ra lỗi đó.
Enlish 7
Picture U3 At home
Listening Text
This is my grandmother’s living room. She’s got a TV a radio and a
telephone so she can talk to family.In the room there’s a table and three
chairs … There’re some flowers and a lamp. It has some books and a lovely
picture of a horse on the wall.
 Phương pháp trả lời câu hỏi (Questions and answers)
Một trong các phương pháp tạo ra cho học sinh biết đoán câu trả lời, giáo
viên đưa ra một số câu hỏi trên bảng học sinh đọc và nghĩ về câu trả lời. Sau
đó nghe và trả lời câu hỏi.
II.3. CHƯƠNG III: PHƯƠNG PHÁP, KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Theo phương pháp truyền thống học sinh không những không được thực
hành nhiều mà chủ yếu nghe cô giáo giảng giải các từ và cấu trúc ngữ pháp,
học sinh ít có cơ hội nghe đài và băng nên họ khơng có kỹ năng vận dụng

hạơc có thể vận dụng vào kĩ năng viết nhưng không nghe và nói được,
Nguyễn Thị Kim Hồi – Trường THCS Mạo Khê II


Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

11

Khi áp dụng phương pháp mới vào giảng dạy tôi thấy hiệu quả được tăng nên
rõ rệt, học sinh tạo được không khí thoải mái khơng cịn nỗi lo về kiến thức,
học sinh cịn có khả năng sáng tạo, hiểu biết thêm từ những bài nghe mở
rộng, học sinh được nghe những gì mình chưa biết, từ vựng được tăng dần,
các kĩ năng có phần lưu lốt hơn và những học sinh yếu khơng cịn cảm giác
sợ khi nghe nữa và tiết học đã thảo mái hơn, khơng cịn cảm thấy bắt buộc
như trước nữa.

III. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
Ngôn ngữ thường bắt đầu từ lời nói, lời nói chun trở mn vàn ý nghĩa,
mục đích sử dụng nhưng nếu khơng nghe người khác nói được thì cũng chưa
đạt được u cầu của người học chính vì thế mơn Tiếng anh trong trường
THCS đã yêu cầu học sinh phải phát triển cả bốn kĩ năng nghe, nói, đọc, viết
và kĩ năng nghe đã trở nên quan trọng trong bốn kĩ năng trên,
Sau một vài năm ra trường, với kinh nghiệm thực tế cịn ít, tơi đã cố gắng tìm
tịi, học hỏi tự nghiên cứu tài liệu, cùng đồng nghiệp dự giờ, rút kinh nghiệm
cùng nhau trao đổi những bài giảgn khó, tham gia các lớp bồi dững nghiệp vụ
chuyên môn do Sở, Phịng giáo dục đào tạo tổ chức tơi nhận thấy rèn luyện
kỹ năng nghe là quá trình quan trọng. Trong từng tiết học, giáo viên phải rèn
luyện thường xuyên cho học sinh để học sinh chủ động, tích cực, sáng tạo
trong việc nắm bắt kiến thức. áp dụng phương pháp giảng dạy hiện nay vào
thực tế tỉ lệ học sinh khá giỏi đã tăng, tỉ lệ học sinh yếu không còn nữa. Học

sinh sẽ hứng thú và say mê học tập.
Ngôn ngữ là một vấn đề khá trừu tượng và hơn thế nữa khả năng còn hạn
chế nên bài viết của tơi khơng thể tránh được thiếu sót. Kính mong các đồng
chí trong tổ chức, các đồng chí trong Ban giám hiệu và đồng chí phụ trách

Nguyễn Thị Kim Hồi – Trường THCS Mạo Khê II


12

Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

chuyên môn của Phịng Giáo dục Đào tạo giúp đỡ tơi xây dựng và đóng góp
cho tơi nhiều hơn.
Tơi xin trân trọng cảm ơn!

Mạo Khê, ngày 20 tháng 4 năm 2008
NGƯỜI VIẾT

Nguyễn Thị Kim Hoài
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Tài liệu tham khảo bộ môn
- Sách tiếng Anh lớp 6, 7, 8, 9
- Sách tham khảo
PHỤ LỤC
- Bức tranh: Trang 7

Nguyễn Thị Kim Hoài – Trường THCS Mạo Khê II



13

Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

PHỤ LỤC
I. PHẦN MỞ ĐẦU.........................................................................................................1

I.1

Lý

do

chọn

đề

tài.................................................................................1
I.2

Mục

đích

nghiên

cứu ..........................................................................2
I.3 Thời gian địa điểm..............................................................................2
I.4 Đóng góp mới về mặt lí luận, về mặt thực tiễn...................................2
II. PHẦN NỘI DUNG....................................................................................................3


II.1 Chương 1: Tổng quan........................................................................3
II.2 Chương 2: Nội dung vấn đề nghiên cứu............................................4
II.3 Chương 3: Phương pháp nghiên cứu, kết quả nghiên
cứu................10
III. PHẦN KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ........................................................................11
IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................................12

Nguyễn Thị Kim Hoài – Trường THCS Mạo Khê II


14

Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC
TRƯỜNG THCS MẠO KHÊ II
TRIỀU

PHÒNG GD - ĐT HUYỆN ĐƠNG

Nguyễn Thị Kim Hồi – Trường THCS Mạo Khê II