Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt cơng tác chủ nhiệm lớp
I.

PHẦN MỞ ĐẦU

I.1. Lí do chọn đề tài:
“ Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng cây, vì lợi ích mười năm thì phải trồng
người” câu nói của Bác đã thấm nhuần trong tư tưởng, đường lối lãnh đạo của
Đảng. Vì vậy vai trị của người thầy càng có vị trí quan trọng, người thầy giúp
định hướng nhân cách ở mỗi con người, góp phần xây dựng những nhân tài của
thế hệ tương lai. Nghị Quyết TW II, khóa VIII Đảng ta đã khẳng định rằng “ Giáo
dục đào tạo là quốc sách hàng đầu và đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát
triển”. Thực tế trong những năm học qua nghành giáo dục đã có những phong
trào thi đua, hoạt động sơi nổi đó chính là chuyển biến mới mẽ trong các hoạt
động dạy và học. Đặc biệt thực hiện phong trào “ Trường học thân thiện, học sinh
tíc cực”. Vì vậy vai trò của người thầy định hướng, học trò lĩnh hội hết sức quan
trọng.
Bên cạnh công tác giảng dạy, công tác giáo viên chủ nhiệm lớp cũng hết sức
quan trọng. Có lẽ, chưa bao giờ trong lịch sử giáo dục của dân tộc ta lại đặt lên
vai người giáo viên lớp một trọng trách nặng nề như hiện nay, đó là tổ chức, phối
hợp, liên kết các lực lượng giáo dục xã hội và gia đình để thực hiện mục tiêu giáo
dục tồn diện.
Đứng trước thực tế đó, sự cần thiết cần phải có một người thầy giỏi và có tâm
với nghề và đặc biệt phải có phương pháp giáo dục đúng đắn. Giáo viên chủ
nhiệm không những là người thầy, người cô mà là người cha, người mẹ, người
anh, người chị, là người bạn làm sao phải giáo dục các em có một nhân cách đạo
đức tốt, có ý thức tự giác cao, luôn làm chủ được bản thân trong mọi tình huống
của cuộc sống. Gắn với nhiệm vụ đó thì mỗi giáo viên chủ nhiệm cần đổi mới
phương pháp giáo dục để nâng cao chất lượng của lớp mình cũng như phong trào
chung của nhà trường. Vì thế khi chọn đề tài này bản thân tôi cũng hết sức băn

Giáo viên :

Thái Đình Quyền

Trang 1


Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp
khoăn và nỗi băn khoăn này tôi nghĩ không chỉ riêng bản thân tôi về vấn đề đặt ra
cho công tác chủ nhiệm, đặc biệt là ở lứa tuổi học sinh lớp 9 vì ở lứa tuổi này tâm,
sinh lí của các em đang phát triển nửa tuổi thơ, nửa muốn làm người lớn. Tò mị,
thích khám phá, hiếu động…
Bản thân tơi đã giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm hơn mười năm trên địa
bàn xã Quảng Hiệp, huyện Cưmgar. Trong quá trình giảng dạy cũng như làm
công tác chủ nhiệm lớp tuy kết quả chưa được như ý muốn, bản thân còn phải cố
gắng nhiều hơn nữa.Thông qua đề tài này bản thân tơi mong muốn có sự chia sẽ
của đồng nghiệp để làm tốt hơn nữa công tác chủ nhiệm phù hợp với mục tiêu
giáo dục trong giai đoạn Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đây chính là lí do tơi
chọn đề tài: “ Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp” để
nghiên cứu và thực hiện.
I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu.
a. Mục tiêu.
Công tác chủ nhiệm lớp có một vị trí rất quan trọng trong việc phát triển và hình
thành nhân cách cho học sinh, đặc biệt là học sinh Trung học cơ sở. Với quan điểm
đó bản thân tơi mong muốn góp một ý kiến nhỏ vào việc nâng cao chất lượng công
tác chủ nhiệm lớp ở trường Trung học cơ sở nói chung và trường THCS Phan Đình
Phùng nói riêng.
b. Nhiệm vụ.
Đưa ra những kinh nghiệm, những sáng kiến “ Một số kĩ năng gúp giáo viên làm
tốt công tác chủ nhiệm lớp” và áp dụng rộng rãi trong các lớp ở trường THCS.

Tìm ra ngun nhân, thực trạng cơng tác chủ nhiệm lớp mình đảm nhận ở trường
THCS Phan Đình Phùng làm thế nào để nâng cao hơn nữa chất lượng công tác chủ
nhiệm và đổi mới các phương pháp giáo dục học sinh trong nhà trường.

Giáo viên :

Thái Đình Quyền

Trang 2


Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp
I.3. Đối tượng nghiên cứu.
Học sinh lớp 9A2 trường THCS Phan Đình Phùng năm học 2013-2014 tôi chủ
nhiệm.
I.4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu.
Do điều kiện không cho phép, nên trong đề tài nhỏ này tôi chỉ nghiên cứu và đưa
ra “ Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp” đối với lớp
9A2 trường THCS Phan Đình Phùng mà tôi chủ nhiệm.
I.5. Phương pháp nghiên cứu.
Để thực hiện tốt đề tài này tôi thực hiện các phương pháp như:
- Phương pháp nghiên cứu lí luận và phương pháp khoa học, thực tế và các tài liệu
khác nhau.
- Phương pháp chính: điều tra, tìm hiểu qua tiết sinh hoạt 15 phút đầu giờ, tiết sinh
hoạt lớp cuối tuần, các buổi lao động, hoạt động giáo dục.
- Phương pháp hỗ trợ : Trò chuyện, đọc sách, quan sát nghiên cứu sản phẩm.
Qua các phương pháp đó tơi cịn quan tâm đến tâm lí, sở thích, mơi trường, hồn
cảnh, cá tính của từng em để có tính giáo dục cao cho các em, tránh gây khen
nhầm, trách nhầm làm tổn thương các em.
Trên đây là lí do, mục tiêu, nhiệm vụ, đối tượng, giới hạn và phương pháp tôi đã

chọn để thực hiện đề tài của mình.

Giáo viên :

Thái Đình Quyền

Trang 3


Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp
II. PHẦN NỘI DUNG
II.1. Cơ sở lí luận.
Để làm tốt cơng tác chủ nhiệm lớp, địi hỏi người giáo viên phải có phẩm
chất đạo đức tốt, tâm huyết với nghề, yêu thương tận tụy với học sinh, luôn kết hợp
với giáo viên bộ môn và các tổ chức Đoàn , Đội. Từ năm 2003 đến nay, bản thân
tôi được phân công làm công tác chủ nhiệm, đặc biệt là chủ nhiệm lớp 9, thấu hiểu
được nỗi lo lắng của bậc làm cha, làm mẹ cũng như tâm trạng của bao giáo viên
trước thực trạng học sinh lớp mình chủ nhiệm như bỏ học, cúp tiết, nghiện game …
Bản thân tôi luôn trăn trở, làm thế nào để tìm ra giải pháp tối ưu nhất nhằm giúp
các em nhận thức được việc học, nhận thức được việc làm của mình, để từ đó hồn
thiện nhân cách cho học sinh.
Thiết nghĩ, đối với một tập thể học sinh một lớp học, khơng có một giáo viên nào
( kể cả hiệu trưởng) lại có cơ hội, có điều kiện thiết lập mối quan hệ thân thiện, tự
nhiên như giáo viên chủ nhiệm lớp, với ưu thế của giáo viên chủ nhiệm lớp nhiều
người đã xây dựng được mối quan hệ vừa là thầy vừa là anh em, bạn bè…là chỗ
dựa tinh thần được học sinh tin yêu, chia sẻ những băn khoăn, thắc mắc, bộc lộ
những nguyện vọng, khát khao…Giáo viên chủ nhiệm cần tạo những điều kiện đó
để thu thập thơng tin, tất cả những thơng tin của học sinh để xử lí theo hai phương
án.
Một là ý kiến khơng hợp lí của học sinh thì giáo viên chủ nhiệm phải giải

thích thuyết phục bằng tình cảm bằng sự đồng cảm của nhà sư phạm có kinh
nghiệm … các em sẽ dễ dàng được giải tỏa không ít học sinh địi hỏi, thắc mắc, có
những vướng mắc trong quan hệ về học tập , công việc với bạn bè, thầy cô, cha mẹ
và quan hệ xã hôi…)

Giáo viên :

Thái Đình Quyền

Trang 4


Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp
Hai là nếu những phản ánh, nguyện vọng nếu cần phải đáp ứng thì giáo viên
chủ nhiệm bàn với các thầy cô khác báo cáo hiệu trưởng tìm cách giải quyết cho có
tình có lí , tạo điều kiện cho học sinh, cho tập thể có cơ hội phát triển.
Cần khẳng định giáo viên chủ nhiệm là một nhà sư phạm vừa là đại diện của
hiệu trưởng , đại diện của tập thể học sinh.. Tính giao thoa của vị trí người giáo
viên chủ nhiệm để tạo nên “cái cầu nối” giữa hiệu trưởng và tập thể học sinh sẽ tạo
ra cơ hội, điều kiện giải quyết kịp thời, có hiệu quả cao trong tổ chức tác động giáo
dục, tránh được những mâu thuẫn, những hiểu lầm của các mối quan hệ trong và
ngoài nhà trường, trong và ngồi lớp chủ nhiệm.
Ngày nay, vị trí “cầu nối” của giáo viên chủ nhiệm vô cùng quan trọng bởi trong
bối cảnh hội nhập, học sinh luôn bị tác động bởi các yếu tố tích cực và tiêu cực, các
em có nhiều suy nghĩ nhạy cảm, năng động, sáng tạo, muốn tự khẳng định mình
nhưng lại thiếu kinh nghiệm, hiểu biết còn hạn chế… đã dẫn tới sự khó khăn khi
lựa chọn các phương án ứng xử. Vì vậy tôi quyết định nghiên cứu đề tài: “ Một số
kĩ năng giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp.”
II. 2. Thực trạng.
Muốn nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp trước hết chúng ta cần phải

nhìn thẳng vào thực trạng của lớp mình, trường mình, địa phương nơi mình giảng
dạy để từ đó đưa ra những phương pháp giáo dục có hiệu quả.
Qua nhiều năm làm cơng tác chủ nhiệm ở trường THCS Phan Đình Phùng tơi đã
nhận thấy những tthực rạng sau.
a. Thuận lợi, khó khăn.
* Thuận lợi:
- Được sự quan tâm của Chi bộ, Ban giám hiệu nhà trường về công tác dạy và học.
- Đội ngủ làm công tác chủ nhiệm lớp hầu hết là giáo viên trẻ năng động, nhiệt
tình trong cơng tác giáo dục. Đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm khối 9 có nhiều thầy

Giáo viên :

Thái Đình Quyền

Trang 5


Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp
cô đã làm công tác này lâu năm nên thuận lợi cho việc trao đổi học hỏi kinh
nghiệm.
- Có sự phối kết hợp chặt chẽ của phụ huynh học sinh, chính quyền địa phương
cũng như các ban nghành đoàn thể ở địa phương.
- Bản thân ln có ý thức tự học hỏi, bồi dưỡng, tiếp thu những cái mới đưa vào
áp dụng trong thực tiễn.
- Quảng hiệp là một địa bàn có số lượng học sinh kinh đơng, có truyền thống hiếu
học. vì vậy đây cũng là một trong những nhân tố tạo nên bề dày truyền thống của
xã nhà.
* Khó khăn.
- Quảng hiệp là một xã nằm cách thị trấn khoảng 15km, gia đình các em chủ yếu
làm nông nghiệp, nên một số phụ huynh ít có thời gian quan tâm con em mình.

Thậm chí có một số em cịn là lao động chính trong gia đình, điều này ảnh hưởng
rất lớn đến việc học cũng như giáo dục cho các em.
- Một số học sinh ý thức học chưa cao còn nghỉ học khơng lí do, ham chơi, nghiện
game, đánh nhau…
- Đối tượng giáo dục là lứa tuổi có nhiều thay đổi về tâm, sinh lí nhiều em trở nên
bướng bỉnh nên địi hỏi người giáo viên chủ nhiệm đôi lúc phải mềm dẻo đưa ra
phương pháp giáo dục hợp lí.
- Là một trường có số lượng học sinh đơng 1147 học sinh, cở sở vật chất chưa đáp
ứng đủ nên khó khăn trong công tác dạy và học.
b. Thành công và hạn chế.
*Thành công.
Từ năm 2003 đến nay đã qua 11 năm làm công tác chủ nhiệm lớp ở các khối
6,7,8,9. Đặc biệt là 9 năm làm công tác chủ nhiệm lớp 9 tơi tự nhận thấy mình có
nhiều thành cơng nhất định. Sự thành cơng đó được thể hiện qua kết quả của lớp

Giáo viên :

Thái Đình Quyền

Trang 6


Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt cơng tác chủ nhiệm lớp
mình chủ nhiệm được Ban giám hiệu, tổ, khối ghi nhận. Cụ thể trong năm học
2013-2014 khơng có học sinh bỏ học, khơng có hạnh kiểm trung bình, 100% đỗ tốt
nghiệp. Đặc biệt là được học sinh yêu quý, phụ huynh tin tưởng, đây cũng là động
lực giúp tơi hồn thành tốt nhiệm vụ của nhà trường, xã hội giao phó.
* Hạn chế.
Tuy nhiên bên cạnh những thành cơng đó trong q trình làm cơng tác chủ nhiệm
lớp cịn nhiều hạn chế vì bản thân chưa được đào tạo chuyên về công tác chủ nhiệm

nên cũng gặp khơng ít khó khăn trong cơng tác này.
c. Mặt mạnh và mặt yếu:
* Mặt mạnh:
- Là giáo viên giảng dạy bộ môn ngữ văn tôi luôn sống giản dị, tình cảm gần gũi
với các em, thơng cảm đối với những em có hồn cảnh đặc biệt, những em chưa
mạnh dạn hòa đồng vào tập thể, giúp các em bày tỏ ý kiến, nguyện vọng của
mình.
- Là người thầy mẫu mực, cơng bằng khi xử lí trong mọi tình huống để phân tích
cho các em hiểu.
- Hiện nay tài liệu tham khảo nhiều, nhiều tấm gương sáng của thầy (cô) luôn là
động lực giúp tôi làm tốt công việc mình được giao. Các lớp tập huấn của ngành,
hội thi giáo viên chủ nhiệm giỏi tạo điều kiện cho giáo viên chủ nhiệm tham gia
học tập nâng cao trình độ nghiệp vụ theo kịp xu thế đổi mới hiện nay.
* Mặt yếu:
- Đối tượng giáo dục là các em THCS nên ở giai đoạn này các em đang bắt đầu
hình thành và phát triển nhân cách vì vậy giáo viên phải tế nhị xử lí đúng mực
khơng sẽ chạm đến lịng tự ái của các em.
- Vì bản thân ln gần gũi với các em nên đơi lúc xử lí cịn nặng về tình cảm, tạo
thói quen khơng tốt cho các em.

Giáo viên :

Thái Đình Quyền

Trang 7


Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp
d. Nguyên nhân yếu tố tác động:
Có nhiều nguyên nhân, yếu tố tác động dẫn đến sự thành công, song tôi đưa ra

một số nguyên nhân chính.
- Giáoviên chủ nhiệm lớp phải tâm huyết, nhiệt tình.
- Có kế hoạch xây dựng phong trào cụ thể, chất lượng.
- Hình thành được Ban cán sự lớp có năng lực quản lí tốt.
- Ln đặt mối quan hệ gần gũi với học sinh chia sẽ kịp thời động viên các em
khi gặp những khó khăn.
- Tạo mối quan hệ mật thiết với phụ huynh học sinh để hiểu rõ về hồn cảnh,
tính cách của từng em.
- Định hướng cho các em tham gia tích cực vào các phong trào theo chủ đề, chủ
điểm, phong trào của Đoàn, Đội.
II.3. Biện pháp, giải pháp thực hiện.
a. Mục tiêu của biện pháp, giải pháp.
- Xuất phát từ cơ sở lí luận và thực trạng giáo dục với việc vận dụng các kĩ
năng để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp, giúp các em trang bị về giá trị, thái
độ, kĩ năng phù hợp tạo những thói quen, hành vi lành mạnh, tích cực loại bỏ
những hành vi, thói quen tiêu cực.
- Tạo cơ hội thuận lợi để các em thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình, phát
triển hài hịa về thể chất, trí tuệ, tinh thần đạo đức.
- Đầu năm học giáo viên nhận lớp cần nắm rõ đặc điểm tình hình của lớp như
hồn cảnh gia đình, tổng số học sinh, số lượng nam, nữ, đối tựơng dân tộc, học
sinh cá biệt…Từ đó hình thành Ban cán sự lớp và “khoanh vùng” nơi cư trú
của các em, sau đó ra nội quy chung của lớp để thống nhất và thực hiện.
b. Nội dung và cách thức thực hiện các biện pháp, giải pháp.

Giáo viên :

Thái Đình Quyền

Trang 8



Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp
Như chúng ta đã biết giáo viên chủ nhiệm thay mặt hiệu trưởng, hội đồng
nhà trường và cha mẹ học sinh quản lí và chịu trách nhiệm về chất lượng giáo
dục toàn diện học sinh lớp mình phụ trách, tổ chức thực hiện chủ trương kế
hoạch của nhà trường ở lớp.
Với những vai trò, tầm quan trọng như trên, vậy làm thế nào để đưa lớp
mình chủ nhiệm hoạt động tốt vào “quỹ đạo” chung của nhà trường? Làm thế
nào để giáo dục các em phát triển một cách tồn diện nhất? Trong q trình làm
công tác chủ nhiệm bản thân tôi đã đúc kết được một số kinh nghiệm về kĩ năng
làm tốt công tác chủ nhiệm lớp xin được chia sẻ như sau:
* Tìm hiểu và nắm vững đối tượng giáo dục.
Nhà giáo dục vĩ đại Nga Usinxki nói rằng : “ Muốn giáo dục con người về
mọi mặt

thì phải hiểu con người về mọi mặt”. Xuất phát từ điều này, trước khi

được Ban giám hiệu phân công làm công tác chủ nhiệm lớp 9A2 , sau khi có danh
sách học sinh tơi đã cố gắng nhớ tên của các em vì theo tôi đây là điều cần thiết để
gần gũi với các em hơn. Điều này đã giúp tơi nhanh chóng để lại ấn tượng trong
lịng các em.
Ví dụ : Khi nhận được danh sách lớp 9A2, tôi đã xem kĩ và đọc lại nhiều lần ( vì
ở lớp dưới tơi chưa được tiếp cận các em ), để nhớ tên và biết mặt của các em trong
những ngày đầu nhận lớp lao động, phát sách vở tôi gọi tên từng em và hỏi thăm
tình hình trong dịp hè, nhà có xa trường không…với sự quan tâm này tôi nhận thấy
ở các em vẻ hài lịng và thích thú.
Tiếp theo, tơi gặp các giáo viên chủ nhiệm cũ để nắm rõ hơn về hồn cảnh và
tích cách của từng em để thuận lợi cho việc định hướng đúng Ban cán sự lớp, cũng
như đưa ra được các biện pháp giáo dục phù hợp.
Ví dụ : Tơi đã trực tiếp gặp thầy, cơ chủ nhiệm cũ đó là cơ Vũ Thị Hồng Oanh

(lớp 7A2 – năm học 2011-2012), thầy Lê Anh Hoan ( lớp 8A2 – năm học 2012-

Giáo viên :

Thái Đình Quyền

Trang 9


Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp
2013). Qua trao đổi tôi đã nắm bắt được một số thông tin quan trọng của một số
học sinh trong lớp như : 8 em nhà xa trường ( thôn 4 – Ea Mdroh, thôn 7 – Ea
Mnang, thôn Hiệp Kết – Quảng Hiệp …), có hai học sinh gia đình rất khó khăn,
bốn học sinh nghiện game, ba học sinh nằm trong danh sách học sinh cá biệt.
Trên cở sở những thông tin này sẽ giúp tôi dễ dàng đưa ra những biện pháp giáo
dục phù hợp cũng như động viên các em kịp thời. Sau khi nắm được đặc điểm tình
hình của lớp tôi tiến hành xây dựng đội ngũ Ban cán sự lớp.
* Xây dựng đội ngũ Ban cán sự lớp.
- Bầu ban cán sự lớp:
Như đã nói ở trên sau khi giáo viên chủ nhiệm đã nắm được tình hình của lớp như
sĩ số, lí lịch, kết quả năm học trước của các em. Việc bầu ban cán sự lớp cũng đóng
một vai trị hết sức quan trọng. Vì Ban cán sự lớp có nhiệm vụ quản lí lớp khi giáo
viên chủ nhiệm vắng mặt, lớp có quản lí tốt hay khơng tùy thuộc vào uy tín của các
em trong Ban cán sự lớp, đặc biệt là lớp trưởng. Vì thế giáo viên chủ nhiệm lớp
cần thơng qua tiêu chí của các chức danh.
Ví dụ: + Đối với lớp trưởng: phải Hạnh kiểm tốt, học lực giỏi năng động, nhiệt tình
có khả năng quản lí tốt, đặc biệt là có uy tín với các bạn trong lớp.
+ Đối với lớp phó học tập thì nhất thiết phải học giỏi, chăm ngoan có tinh thần
giúp đỡ bạn bè.
+ Các chức dành cịn lại như lớp phó lao động, lớp phó văn thể, thủ quỹ, tổ trưởng

cần có học lực khá, hạnh kiểm tốt.
Tóm lại, khi bầu một chức danh nào trong lớp nhất thiết học sinh đó phải là học
lực khá, hạnh kiểm tốt trở lên và phải được sự đồng ý của tập thể lớp.

Giáo viên :

Thái Đình Quyền

Trang 10


Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp
Kết quả bầu Ban cán sự lớp 9A2 như sau:
Lớp trưởng: Đoàn Ngọc Vĩnh Nghi

Tổ trưởng tổ1: Nguyễn Ngọc Bích

Lớp phó học tập: Nguyễn Minh Tuấn

Tổ trưởng tổ 2: Phạm Văn Cường

Lớp phó lao động: Nguyễn Cơng Tuấn

Tổ trưởng tổ 3: Nguyễn Thị Nga

Lớp phó văn thể: Nguyễn Minh Hương

Tổ trưởng tổ 4: Trương Thị Hà

Thủ quỹ: Phan Thị Yên

Sau khi phân công nhiệm vụ cho từng thành viên trong Ban cán sự lớp, tôi đã tiến
hành phân nhóm học sinh như đơi bạn cùng tiến ( giỏi- yếu, khá- trung bình) giúp
đỡ nhau trong suốt năm học.
* Xây dựng nề nếp:
Đây là công việc hết sức quan trọng và khó khăn. Trong cơng việc này người
giáo viên chủ nhiệm khơng chỉ có nhiệm vụ ổn định lớp trong tiết học của mình mà
cịn có nhiệm vụ nhắc nhỡ học sinh phải trật tự, nghiêm túc trong giờ học và thực
hiện tốt nội quy của nhà trường, của lớp. Để làm tốt nhiệm vụ này tôi đã phân công
nhiệm vụ tự quản các giờ học và sinh hoạt, tuy nhiên không phải giáo viên chủ
nhiệm vắng mặt mà cần chỉ đạo trực tiếp, hoặc gián tiếp, cụ thể là phải theo dõi
từng hoạt động của học sinh không phải thờ ơ, để mặc lớp làm gì thì làm mà cần
phải lơi kéo các em vào hoạt động chung, kích thích được tinh thần, trách nhiệm sự
tự giáo dục và giáo dục lẫn nhau của các em.
- Xây dựng nề nếp, kiểm tra bài 15 phút đầu giờ :
Việc kiểm tra bài đầu giờ (sinh hoạt 15 phút) nhằm hình thành ở các em ý thức tự
giác, tính kỉ luật và tinh thần tập thể, giúp các em biết thi đua và hoàn thành nhiệm
vụ, giáo viên chủ nhiệm cần bám lớp đều đặn trong những ngày đầu của năm học
để giúp các em truy bài có hiệu quả, sau đó có thể kiểm tra gián tiếp qua Ban cán
sự lớp.

Giáo viên :

Thái Đình Quyền

Trang 11


Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt cơng tác chủ nhiệm lớp
Ví dụ: lịch sinh hoạt 15 phút đầu giờ tôi phân công các em khá, giỏi ở các bộ
mơn Tốn, Văn, Anh, Hóa, Lí kiểm tra bài tập của tổ mình theo thời khóa biểu của

lớp. Nếu có những bài tập khó thì tơi cử một em học khá môn học lên chữa bài tập.
Điều này phát huy được tính tự giác, giúp các em u q mơn học hơn và có trách
nhiệm với tập thể hơn.
- Xây dựng nề nếp kỉ luật trong giờ học :
Để có một giờ học tốt thì lớp học phải có một nề nếp tốt. Ngay buổi học đầu tiên
tôi cho học sinh chép nội quy của trường, của lớp. Đối với học sinh có học lực yếu
giáo viên chủ nhiệm nên sắp xếp chỗ ngồi cho các em hợp lí để các em dễ dàng tiếp
thu kiến thức và gây hứng thú trong học tập.
Ví dụ: Lớp 9A2 có bốn em học yếu tơi đã sắp xếp chỗ ngồi vị trí bàn thứ nhất
và thứ hai với sự giúp đỡ của bạn ngồi bên cạnh và sự sát sao của lớp phó học tập
vì vậy cuối năm học các em đã có sự tiến bộ vượt bậc.
Để các em thực hiện nghiêm túc tính kĩ luật và thường xuyên tốt thì giáo viên
chủ nhiệm phải là người gương mẫu về mọi mặt: nói là làm, đề ra là phải thực hiện
có đánh giá, kiểm tra, khen chê đúng mực, cơng minh rõ ràng. Có những tình
huống giáo viên cần phải nhẹ nhàng mà nghiêm túc, nghiêm khắc mà cởi mở ln
có lịng vị tha khi học sinh có lỗi và ý thức sửa lỗi. Làm được điều này thì học sinh
mới cởi mở hết lịng mình với giáo viên chủ nhiệm và xem thầy (cô) là nơi để chia
sẻ.
Tôi thường giáo dục cho các em những gương người tốt, việc tốt trong nhà
trường, ngoài xã hội, kết hợp với các phong trào “ nói lời hay, làm việc tốt”.
Ví dụ: Vào giờ sinh hoạt 15 phút hàng tuần tơi thường giao cho lớp phó văn thể
đọc những mẫu chuyện về tình bạn, tình mẫu tử, đức hi sinh…trong cuốn “ Hạt
giống tâm hồn” để giáo dục các em về trách nhiệm của bản thân đối với những
người xung quanh.

Giáo viên :

Thái Đình Quyền

Trang 12



Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp
-

Xây dựng nề nếp trong tiết sinh hoạt cuối tuần:
Đây là tiết học quan trọng vì tổng hợp đánh giá cả tuần học của học sinh tiết

sinh hoạt này giáo viên có kế hoạch như sau:
Bước 1: Lớp trưởng báo cáo về những ưu, nhược điểm của lớp trong tuần.
Bước 2:
+ Các tổ trưởng lên bảng báo cáo học tập của tổ mình dựa vào tiêu chí cho điểm
của lớp và xếp loại cuối tuần.
+Lớp phó học tập báo cáo về tình hình học tập, làm bài tập, ý thức xây dựng bài
của các bạn trong lớp.
+ Lớp phó lao động nhận xét về vệ sinh, trực nhật của các tổ.
Bước 3. Ý kiến của các thành viên trong lớp (nếu có).
Bước 4. Giáo viên chủ nhiệm đánh giá, nhận xét tình hình học tập trong tuần,
đưa ra kế hoạch cho tuần tới.
Bước 5. Giáo viên chủ nhiệm tuyên dương những cá nhân có thành tích tốt về
học tập và đạo đức đồng thời phê bình những học sinh vi phạm, chưa tiến bộ.
Thực hiện tốt các bước trên sẽ giúp các em có ý thức tự giác cao và có ý chí vươn
lên trong học học tập.
* Về nề nếp học tập:
Một trong những cơng việc chính của giáo viên chủ nhiệm lớp, đây là một cơng
việc hết sức quan trọng. Vì giáo viên chủ nhiệm lớp khơng những dạy tốt bộ mơn
của mình đảm nhiệm mà cịn có nhiệm vụ nhắc nhỡ các em học tốt tất cả các môn.
Làm tốt điều này giáo viên chủ nhiệm lớp cần phải phối hợp chặt chẽ với giáo
viên bộ mơn để nắm rõ tình hình học tập của các em. Giáo viên chủ nhiệm yêu
cầu tổ trưởng các tổ ghi điểm “tốt” cũng như điểm “xấu”của các bạn vào sổ theo

dõi để cộng vào điểm xếp loại cuối tuần, cuối tháng. Những học sinh đạt nhiều
điểm tốt và có tư cách đạo đức tốt, cuối tháng tổng kết điểm giáo viên chủ nhiệm

Giáo viên :

Thái Đình Quyền

Trang 13


Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt cơng tác chủ nhiệm lớp
có thể khen thưởng ( vở, bút) tùy thuộc vào số điểm của các em giành được, đối
với học sinh trung bình hoặc rụt rè trong phát biểu khi xung phong lên bảng các
em ghi được điểm thì giáo viên càng phải khuyến khích. Tuy phần thưởng nhỏ
nhưng khích lệ tình thần học cho các em.
* Thiết lập mối quan hệ giữa giáo viên chủ nhiệp lớp với phụ huynh học sinh.
Hình thành nhân cách cho học sinh là quá trình tổ chức hoạt động có mục đích,
có kế hoạch đến các mặt nhận thức, tình cảm và hành động ý chí của các em. Hiệu
quả của quá trình tổ chức này phụ thuộc vào nhiều yếu tố trong đó việc phối hợp
với các bậc cha mẹ thân nhân của gia đình học sinh là yếu tố cần được coi trọng.
Bởi vì, gia đình là tế bào của xã hội, là cái nôi thân yêu nôi dưỡng cả đời người, là
môi trường quan trọng giáo dục nếp sống và hình thành nhân cách. Đảm bảo sợi
dây liên kết, gắn bó giũa nhà trường với gia đình là một đảm bảo cho việc thực hiện
tính liên tụcvà đồng bộ trong tổ chức hoạt động giáo dục vừa là sự bù đắp cho sự
tác động giáo dục mà trong điều kiện nhà trường khó có thể làm được.
Vì vậy, khi nhận lớp chủ nhiệm tơi lấy các thơng tin cụ thể của gia đình các em:
như hồn cảnh gia đình, bố mẹ làm gì, nơi cư trú, số điện thoại… nhằm giúp các
bậc cha mẹ hiểu biết về mục tiêu giáo dục của trường học; một số kiến thức về tâm
lí của các em trong lứa tuổi THCS; một số phương pháp tổ chức và giáo dục gia
đình.

Lập sổ liên lạc giữa nhà trường và gia đình, hướng dẫn sử dụng cho các bậc cha
mẹ để thông tin thu được ở gia đình và nhà trường đảm bảo tính cụ thể, chính xác,
cập nhật và thơng suốt.
Lập danh sách số điện thoại chung của các gia đình học sinh gửi cho tất cả giáo
viên bộ môn đê khi cần thiết liên lạc báo cho phụ huynh học sinh biết về tình hình
học của con em họ, hoăc khi có học sinh vi phạm cần báo cho cha mẹ các em biết
về mức độ vi phạm của các em.

Giáo viên :

Thái Đình Quyền

Trang 14


Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp
Giáo viên chủ nhiệm lớp nên giành nhiều thời gian đến nhà phụ huynh học sinh để
nắm thơng tin về học sinh, hiểu hơn hồn cảnh của các em để giáo dục các em hiệu
quả hơn.
Ví dụ: Sau khi nắm được thơng tin của học sinh, tơi đã lên kế hoạch đến nhà phụ
huynh, đó là những học sinh có hồn cảnh khó khăn( em Lương Thị Kim, em Xa
Tiến Dần), những học sinh nghiện game ( em Trần Anh Núi, em Nguyễn Hữu
Thiện, em Đinh Văn Lương, em Lê Văn Hồng), những học sinh cá biệt ( em
Nguyễn Thị Kim Lan, Phan văn Hà).
Đến thăm gia đình các em tơi càng thấu hiếu được nỗi lo lắng của các bậc làm cha
làm mẹ khi họ chia sẻ, đứng trước thực trạng đó, thiết nghĩ giáo dục đạo đức cho
các em không phải trách nhiệm của gia đình các em nữa mà nhiệm vụ này một
phần của nhà trường và xã hội. Vì thế, tơi băn khoăn và cần tìm ra biện pháp tốt
nhất để giáo dục các em.
Ví dụ: Hơm sau, tơi trực tiếp gặp những em nghiện game và trò chuyện với các em

để hiểu nguyện vọng và suy nghĩ như thế nào từ đó để tìm cách giải quyết. Qua trị
chuyện được biết vì lười học, khơng tiếp thu được bài vì vậy dẫn đến cúp tiết chơi
game. Hiểu được những suy nghĩ của các em tôi đã kịp thời giao cho những em học
tốt kèm cặp các em trên lớp. Tôi cũng đã trực tiếp gặp phụ huynh của các em, trao
đổi từ đó thống nhất nên quán triệt thời gian học ở nhà của các em.
Ví dụ : Đối với hai học sinh có hồn cảnh đặc biệt khó khăn, tơi đã có ý kiến với
nhà trường xin được miễn, giảm các khoản đóng góp như: xây dựng tự nguyện, phụ
đạo…
Đồng thời có thể kéo dài thời gian hồn thành các khoản đóng góp đầu năm để các
em có điều kiện theo học.

Giáo viên :

Thái Đình Quyền

Trang 15


Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp
* Phương pháp giáo dục học sinh cá biệt:
Đây là đối tượng đòi hỏi người giáo viên cần phải có phương pháp giáo dục mềm
dẻo, tế nhị, đánh vào tâm lí của các em. Vì vậy tơi đã trực tiếp trị chuyện để tìm
hiểu ngun nhân cũng như nhận thức của các em về những hành vi của mình. Sau
đó tơi đã trực tiếp gặp phụ huynh của học sinh đó để cùng thống nhất giải pháp
giáo dục con, em mình.
Ví dụ: Ở lớp 9A2 của tơi có hai học sinh cá biệt đó là: Nguyễn Thị Kim Lan và
Phan Văn Hà. Đầu năm Lan là một học sinh ngoan, nhưng vì đua địi bạn bè nên
học tập bị sa sút, trong mỗi tiết học thiếu tập trung, lấy tiền nộp phụ đạo chi vào
việc riêng và đã biết để ý tới hình thức. Cịn Hà thì nghiện game, học tập sa sút, bố
mẹ đánh đập, Hà đã bỏ nhà đi chơi ba ngày. Đối với hai trường hợp này, tơi đã trị

chuyện trực tiếp, phân tích để các em hiểu những hành động đó đã làm bố mẹ, thầy
cơ buồn lịng và đặc biệt ảnh hưởng trực tiếp đến đạo đức, lối sống cũng như kết
quả học tập của các em. Bên cạnh đó, tơi đã trực tiếp đến nhà trị chuyện với phụ
huynh của hai em và phân tích cách giáo dục chưa phù hợp của gia đình vì các em
ở lứa tuổi đang trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách, thích tự khẳng
định mình vì vậy cần trị chuyện để hiểu tâm tư, nguyện vọng của con mình.
* Thiết lập mối quan hệ giữa giáo viên chủ nhiệm với Ban đại diện cha mẹ học
sinh lớp và Ban đại diện cha mẹ học sinh trường.
Ban đại diên cha mẹ học sinh lớp là “cầu nối” giữa tập thể phụ huynh lớp và Ban
đại diện cha mẹ học sinh trường và có vai trị truyền tải mọi nguyện vọng cũng như
thắc mắc lên Ban đại diện cha mẹ học sinh trường. Vì vậy sau khi có lịch họp phụ
huynh đầu năm của nhà trường tôi đã lấy ý kiện và chọn ngay Ban đại diện cha mẹ
học sinh vừa nhiệt tình, năng nổ vừa có trách nhiệm cao với tập thể giúp giáo viên
chủ nhiệm trong mọi hoạt động của lớp, cũng như thăm hỏi động viên những học
sinh có hồn cảnh khó khăn.

Giáo viên :

Thái Đình Quyền

Trang 16


Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt cơng tác chủ nhiệm lớp
Ví dụ: Trong lớp tơi có em Lương Thị Kim bố mất sớm lại có hồn cảnh khó
khăn em đã có ý định nghỉ học nhưng được sự quan tâm của giáo viên chủ
nhiệm cùng Ban đại diện cha mẹ học sinh lớp chúng tôi đã đến động viên kịp
thời, tích góp quỹ lớp và viết tờ trình lên xin quỹ hội cha mẹ học sinh trường
nhằm hỗ trợ một phần nào giúp em trở lại lớp học (một chiếc xe đạp, hai chiếc
áo trắng, một chiếc cặp) Mặc dù món q khơng lớn nhưng với giá trị tinh thần

và sự đoàn kết yêu thương của lớp cũng như sự giúp đỡ của Ban đại diện đã làm
gia đình em hết sức cảm động và em hứa sẽ cố gắng học tập khơng phụ lịng
thầy cũng như tình cảm của các bậc phụ huynh giành cho em.
Ngoài ra các phong trào của lớp Ban đại diện cha mẹ học sinh lớp cũng đã phát
huy hết vai trị của mình như hỗ trợ Hội diễn văn nghệ chào mừng 20/11, tổng
kết năm học …đây cũng là một trong những giải pháp mà người giáo viên chủ
nhiệm phải khéo léo, tế nhị khi kết hợp với Ban đại diện cha mẹ hạo sinh lớp
mới có hiệu quả.
c. Điều kiện thực hiện các giải pháp, biện pháp.
- Đối với giáo viên chủ nhiệm:
+ Mẫu mực về đạo đức, tác phong, ứng xử của nhà giáo.
+ Nắm bắt được tâm lí, tâm tư, nguyện vọng của lứa tuổi học sinh THCS.
+ Có trình độ chun mơn vững vàng, nhiệt tình, hết lịng vì học sinh, là tấm gương
để học sinh noi theo.
+ Cần nắm vững nhiệm vụ, kế hoạch của nhà trường để kịp thời chỉ đạo lớp thực
hiện.
+ Kết hợp tốt với phụ huynh, các giáo viên bộ môn và các lực lượng xã hội
- Đối với học sinh:
+ Tích cực học tập, thường xuyên trau dồi đạo đức.
+ Tham gia các hoạt động của trường, lớp.

Giáo viên :

Thái Đình Quyền

Trang 17


Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp
+ Tránh xa những hành vi, lối sống tiêu cực.

d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp.
Như chúng ta đã biết lứa tuổi học sinh THCS là lứa tuổi đang hình thành và phát
triển nhân cách, vì vậy người giáo viên chủ nhiệm cần có những biện pháp, giải
pháp thích hợp để giáo dục có hiệu quả. Những giải pháp mà tơi đưa ra có mối
quan hệ mật thiết với nhau mà khơng thể thay thế cho nhau. Chẳng hạn khi giáo
dục đối tượng học sinh cá biệt thì giáo viên chủ nhiệm khơng chỉ tác động đơn
chiều về phía học sinh mà cần có sự kết hợp, hỗ trợ với giáo viên bộ môn và phụ
huynh học sinh. Hoặc để nắm vững đối tượng giáo dục thì người giáo viên chủ
nhiệm cần nắm được hồn cảnh, hiểu được tâm lí lứa tuổi của các em… Các biện
pháp, giả pháp đều có mối quan hệ biện chứng với nhau.
e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu.
Với đề tài này tôi đã nghiêm cứu và áp dụng trong năm học 2013 -2014 và đã
được sự ủng hộ của nhà trường, phụ huynh học sinh cũng như tập thể lớp 9A2 mà
tôi chủ nhiệm, tôi nhận thấy rằng học sinh có nhiều tiến bộ hơn, nhận thức đúng
đắn hơn về vai trị, trách nhiệm của mình. Tơi cảm nhận được trong ánh mắt của
các em với sự hài lòng về phương pháp giáo dục của mình, các em đã mạnh dạn
trao đổi ý kiến với thầy chủ nhiệm về những thắc mắc trong học tập hay trong các
hoạt động phong trào của trường lớp, qua đây tôi định hướng cho các em tự tin khi
bước vào đời.
Đặc biệt, qua việc vận dụng các kĩ năng để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp tôi
đã thu được kết quả khảo nghiệm qua phiếu trắc nghiệm như sau:

Giáo viên :

Thái Đình Quyền

Trang 18


Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp

Phương

diện Đối tượng

đánh giá

Mức độ

đánh giá

Ý kiến của em

Khơng

Thích

Rất thích

Ý kiến khác

về các phương

thích

pháp giáo dục Lớp

0 em

11 em


25 em

3 em

của thầy chủ 9A2

0%

28.2%

64.1%

7.7%

nhiệm lớp?
Qua kết quả khảo nghiệm trên, cho ta thấy đây là bước đầu của sự thành cơng
trong q trình vận dụng các kĩ năng và phương pháp giáo dục học sinh. Thành
cơng đó được cụ thể hóa trong kết quả chất lượng hai mặt cuối năm học của lớp.
II.4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên
cứu.
Năm học 2013-2014 tôi được phân công làm công tác chủ nhiệm lớp 9A2 với
tổng số 39 em, tôi đã làm ngay một cuộc khảo sát nhỏ cùng với việc trao đổi với
giáo viên chủ nhiệm của năm học trước ( 2012- 2013) tôi đã nắm bắt được tình
hình của lớp như học sinh có hồn cảnh khó khăn, nghiện game, cá biệt…vì vậy
dẫn đến kết quả chất lượng hai mặt của lớp năm học 2012-2013 như sau:
Lớp

học Số

Năm học


Học lực

học

Giỏi

Khá

sinh
Lớp 8A2

39

Hạnh kiểm
Trung

Yếu

Tốt

Khá

bình
1

10

Trung
bình


25

3

24

64.1%

7. 7%661.5%

12

3

Năm học
2012-2013

Giáo viên :

2.56% 25.64%

Thái Đình Quyền

Yếu

30.8 % 7.7%

Trang 19


0


Đề tài: Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp
Kết quả chất lượng hai mặt của năm học 2013-2014 sau khi đã vận dụng các
kĩ năng, phương pháp quản lí lớp.
Lớp

học Số

Năm học

Học lực

học

Giỏi

Khá

sinh
Lớp

9A2 39

Năm

học

2013-2014


Hạnh kiểm
Trung

Yếu

Tốt

Khá

bình

Trung Yếu
bình

3

17

19

35

4

0

7.7%

43.6%


48.7%

89.75%

10.25%

Bằng những kinh nghiệm của bản thân đã được đúc kết trong q trình làm cơng
tác chủ nhiệm lớp tôi đã vận dụng “ Một số kĩ năng giúp giáo viên làm tốt công tác
chủ nhiệm lớp” năm học 2013-2014 đã có sự tiến bộ rõ rệt. Cụ thể kết quả học tập
sôi nổi hơn, học sinh thân thiện hơn. Đặc biệt khơng cịn học sinh cúp tiết, nghiện
game…Trong năm học khơng có học sinh bỏ học, 100% được công nhận tốt nghiệp
THCS, 100% đạt danh hiệu cháu ngoan Bác Hồ. Có hai học sinh đạt học sinh giỏi
cấp huyện mơn văn hóa, giải ba văn nghệ cấp trường, cuối năm lớp đạt danh hiệu
Tiên Tiến.
Năm học 2014-2015 tôi tiếp tục vận dụng và bổ sung “ một số kĩ năng giúp
giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp” đã thu được những kết quả khả quan.
Trên đây là những ý kiến, những biện pháp mà tôi đã vận dụng trong q trình làm
cơng tác giáo dục cịn mang tính cá nhân, chắc chắn khơng tránh khỏi thiếu sót. Vì
vậy rất mong được sự lặng nghe, chia sẻ và góp ý của q thầy ( cơ) để đề tài được
hoàn thiện và sâu sắc hơn.

Giáo viên :

Thái Đình Quyền

Trang 20

0